KARTARARABɄ INTERNET'NE Watchtower
Watchtower
KARTARARABɄ INTERNET'NE
embera katio
  • DAIZEZE BED'EA
  • KARTARA
  • ÃBA YI JɄREBARI
  • sbi1 Mateo 1:1-28:20
  • San Mateo

Bideo bʉa jʉrʉbʉra neẽ.

Naʉ̃ bideo ʉ̃tʉ ze ẽ.

  • San Mateo
  • Daizeze Bedʼea
Daizeze Bedʼea
San Mateo

JESÚSDʼEBEMATA MATEOBA BʼɄDʼA

Jesucristo urudʼebemata bʼeadʼa

(Lucas 3:23-38)

1 Jesucristo urudʼebemata bʼeadʼa trʉ̃ta naʉ̃ne bʼʉ tabʼʉa. Jesucristora rey Davidʼeba uruta Abrahamneba urua. 2 Abraham warra Isaac, Isaac warra Jacobo, Jacobo warra Judá, dewara zhi mebẽrãta. 3 Judá warra Fare, dewara Zara, ãzhi papa Tamar basia. Fare warra Esrom, Esrom warra Aram. 4 Aram warra Aminadab, Aminadab warra Naasón, Naasón warra Salmón. 5 Salmón warra Booz, zhi papa Rahab basia. Booz warra Obed, zhi papa Rut basia. Obed warra Isaí. 6 Isaí warra rey David,

David warra Salomón, zhi papara Uría kĩma basia.

7 Salomón warra Roboam, Roboam warra Abía, Abía warra Asa. 8 Asa warra Josafat, Josafat warra Joram, Joram warra Uzía. 9 Uzía warra Jotam, Jotam warra Aca, Aca warra Ezequía. 10 Ezequía warra Manasé, Manasé warra Amón, Amón warra Josía. 11 Josíara Jeconíaba dewara zhi mebẽrãba ãzhi zezeta bʼasia, maʉ̃ ewadera israelitarã jidakuape edesidʼa Babilonia druaedʼa.

12 Mawũã Babiloniaẽna ededʼapeadʼa tẽãne Jeconía warra barasia, mawũẽ Jeconía warra Salatiel, Salatiel warra Zorobabel. 13 Zorobabel warra Abiud, Abiud warra Eliaquim, Eliaquim warra Azor. 14 Azor warra Sadoc, Sadoc warra Aquim, Aquim warra Eliud. 15 Eliud warra Eleazar, Eleazar warra Matán, Matán warra Jacobo. 16 Jacobo warra José, Joséra María kĩma basia, Jesúra Maríaba todʼata zhãrã Ẽdrʉbia abada.

17 Mawũã Abrahamneba urura rey David bitabai nʉmasia catorce. Rey Davidʼeba urura Babilonia druaedʼa jidakua ededʼapeadʼa bitabai nʉmasia catorce. Babiloniaẽna jidakua ededʼapeadʼadʼeba urura zhãrã Ẽdrʉbi bitabai nʉmasia catorce.

Jesucristo todʼa

(Lucas 2:1-7)

18 Jesucristo todʼara kʼãwũã basia: Zhi papa Maríara José ũme zhi edadʼaita bedʼeape panʉne, zhi edadʼa ẽwedʼa bʼiogʼoasia Jawurebiadʼeba. 19 Joséra biata bʼʉba zhãrã ji ẽbaita maʉ̃ kʼarea chupea idu bʼʉ krĩñasia. 20 Izhi mawũã krĩchabʉrʉdʼera ángel Daizezedʼeta kʼãĩmokʼaradʼe zhi ũdubipe mawũãsia: José, bʉra rey Davidʼeba uruta bʼʉa, María edaira perarãrũã, izhira bʼiogʼoasia Jawurebiadʼeba. 21 Maríabara zhũmakĩrãta toya, maʉ̃ bʉara Jesústa trʉ̃gadua, trʉ̃ mawũã bʼaya izhidʼerãta ẽdrʉbigai baera ãzhi kʼazhiruadʼeba. 22 Maʉ̃ jõma Daizezeba jaradʼata arimaẽ berabʼarisia izha bedʼeata jarabibaridʼeba mawũãnata:

23 Ãwũẽrã zhi aduagʼaita bʼiogʼoape zhũmakĩrãta toya, maʉ̃ Emanuelta trʉ̃gadʼaya. Maʉ̃ trʉ̃bara mawũã bʼʉa

Daizezera dazhirã ũme bʼʉa*.

24 Joséra kʼãĩmokʼara nʉmanata ʉ̃rʉ̃mape ángel Daizezedʼeba jaradʼata aribʼaesia, mawũẽ Maríara edasia. 25 Mawũãmina erukʼãĩ ẽbasia, aramaʉ̃ne zhi wau ãwũẽrã wũãwũãta tobʉrʉdʼera Josébara Jesústa trʉ̃gasia.

Chĩdaudʼeba ne arimaẽ jarabadata zedʼapeadʼa

2 Judea druadʼe Belén pʉwʉrʉdʼe Jesús tosidʼera, maʉ̃ druadʼera Herodeta reyta bʼasia, maʉ̃ne ʉ̃madau ʉ̃tʉ zebariareba Jerusalén pʉwʉrʉedʼa zesidʼa chĩdaudʼeba ne arimaẽ jarabadata. 2 Mobe widʼi mawũãsidʼa: ¿Sãma bʼʉ Rey judíorãne todʼara? Chĩdau izhidʼebemata ʉ̃madau ʉ̃tʉ zebariare ũdubʉdaba daira zebʉda ibia jaradʼaita. 3 Maʉ̃ta ũrĩpe rey Herodera bĩ ẽãsia Jerusalénne bʼe bawara. 4 Mawũẽ Herodebara jõma trʉ̃bigasia sacerdoterã nokʼorãta, ũrãgʼa Moisédʼe jarabada bawara, mobe widʼisia sãma toi basita Daizezeba Rey zokʼaita jaradʼara. 5 Mawũẽ ãzhara mawũãsidʼa: Belén pʉwʉrʉdʼe toya Judea druadʼe. Maʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata Daizezeba bedʼeata jarabibariba mawũãsia:

6 Belén, bʉra Judá druadʼebema, Judá druadʼe pʉwʉrʉ wagʼauta tabʼe kʼãñabara bʉra wĩka bʼʉ ẽã. Nʉmape bʉdʼeba Nokʼota ʉ̃tʉ zeya, maʉ̃bara erunʉmaña mʉrẽrã Israel bʼeta*.

7 Mobebʉrʉ Herodebara chũwẽã trʉ̃kuasia chĩdaudʼeba ne arimaẽ jarabadata, Jesús todʼa ewarira maʉ̃rãneba bia kʼawuasia chĩdau ʉ̃tʉ zedʼa ewaridʼeba.

8 Mobe Belén pʉwʉrʉedʼa zokʼakuabʉrʉta mawũãsia: Belén pʉwʉrʉidʼu wãnape bia widʼiudua wũãwũãnebemata. Ũdubʉdadʼera mʉãã kʼawuabiudua mʉsidʼa wãpe ibia jaraita.

9 Ãzhara rey bedʼea ũrĩnape wãsidʼa. Maʉ̃ne ʉ̃madau ʉ̃tʉ zebariare chĩdau ũdudʼapeadʼara ãzhi na wãsia, jũẽbʉrʉdʼera ʉ̃rʉ̃ jirabʼesia wũãwũã bʼarizhiru maẽ.

10 Chĩdauta mawũã ũdudʼai kʼãbãẽã sobiasidʼa. 11 Deidʼu wãbʉdadʼera wũãwũã zhi papa María ũme ũdusidʼa, mawũẽ sãkʼokʼodʼe bʼadape ibia jarasidʼa. Mobe ne biata ewadʼape wũãwũãã diasidʼa orota, incienso kerata, mirra kerata.

12 Maʉ̃ tẽã Daizezeba kʼãĩmokʼaradʼe jarasia wakusa wãna ẽbamarẽã rey Herodema, mawũẽ ãzhi druaedʼa jẽrũya jʉ̃drʉsidʼa o awʉrʉdʼe.

Egipto druaedʼa merũnapeadʼa

13 Chĩdaudʼeba ne arimaẽ jarabadata wãnapeadʼa tẽãne, ángel Daizezedʼeta kʼãĩmokʼaradʼe Joséa zhi ũdubipe mawũãsia: Piradrʉrua, wũãwũã zhi papa ũme edebʉrʉta Egipto druaedʼa merũ wãrũã, mobe mʉã jarayeedʼa maĩnu bʼadua. Kʼawuarua, Herodebara wũãwũã beaita jʉrʉya.

14 Aramaʉ̃ne José ʉ̃rʉ̃mape diamase wũãwũã zhi papa ũme edebʉrʉta wãsia Egipto druaedʼa. 15 Maĩnu bʼʉdʼe Herode beusia. Mawũẽ Daizezeba jaradʼata arimaẽ berabʼarisia izha bedʼeata jarabibaridʼeba mawũãnata:

Mʉãrã mʉ Warra trʉ̃sia Egiptodʼeba zemarẽã.*

Warra zakerã beakuadʼapeadʼa

16 Chĩdaudʼeba ne arimaẽ jarabadaba izhi sewabʉdata kʼawuape Herodera kʼãbãẽã kĩrũsia, mawũẽ warra zakerã año ũmeneba edʼaa bʼeta Belénne kedʼeta, Belén kʼaita kedʼeta jõma beakuadʼamarẽã jarasia. Izhima maʉ̃ añota arimaẽ basia Jesús todʼa ewarita kʼawuadʼadʼebara chĩdaudʼeba ne arimaẽ jarabadadʼeba. 17 Mawũẽ arimaẽ berabʼarisia ãzhi papa jẽgadʼaidʼebemata Daizezeba bedʼeata jarabibariba Jeremiaba mawũãnata:

18 Ramá pʉwʉrʉdʼe nemita ũrĩbʉdata kʼãbãẽã bʼia jẽgadʼaya, ʉ̃ĩ-ʉ̃ĩã jẽgadʼaya. Raquelta jẽgaya zhi warrarã kʼarea, zhi kĩrãtũmabi ẽbaya beukuasi baera.*

Jẽrũya zedʼapeadʼa Egiptodʼeba

19 Herode beubʉrʉdʼera ángel Daizezedʼeta Egiptodʼe Joséa kʼãĩmokʼaradʼe zhi ũdubipe, 20 mawũãsia: Piradrʉrua, wũãwũã zhi papa ũme edebʉrʉta Israel druaedʼa wãrũã, ya beukuasia wũãwũã beaita bʼeadʼara.

21 Mobebʉrʉ José piradrʉpe wũãwũã zhi papa ũme edebʉrʉta wãsia Israel druaedʼa. 22 Mawũãmina Arquelao Judeadʼe reyta bʼʉta, zhi zeze Herode bʼadʼabari bʼʉta ũrĩpe maĩnu wãĩrã perasia. Maʉ̃ne Daizezeba kʼãĩmokʼaradʼe jarape wãsia Galilea druaedʼa. 23 Mawũã wãpe pʉwʉrʉ Nazaret abada maẽ bʼesia, mawũẽ arimaẽ berabʼarisia Jesúsdʼebemata Daizezeba bedʼeata jarabibarirãba mawũãnapeadʼata: Izhira Nazaredʼebema adʼaya.

Juan Burukʼoemiã miã ũrãgʼadʼa

(Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-9, 15-17; Juan 1:19-28)

3 Jari ewadera Juan Burukʼoemiã zepe Judea druadʼe drua drudrua tabʼʉ maẽ miã ũrãgʼabʉrʉta, 2 mawũãsia: Kʼazhiruara ãmape Daizezeta pẽwãũdua, Daizezeta Nokʼodʼebema kʼaita basia. 3 Juan mawũã bedʼeaita jaradʼata Daizezeba bedʼeata jarabibariba Isaíaba mawũãsia:

Iabʼa nemi jĩgua bedʼeabʉrʉta drua drudrua tabʼʉ maẽ mawũãña: Bia ẽãrã ãmabʉdaba araa obʉdakʼaudua Nokʼo zei ota, jipa obʉdakʼaudua izhi zei ota.*

4 Juanbara jʉ̃ bʼasia camello kʼara omata, ne e omaba kʉrrʉ tãjʉ̃ bʼasia, kʼo bʼasia adʼichichita, do bʼasia urrajõta.

5 Izhima ze nʉmasia Jerusalénne bʼeta, Judea druadʼe bʼeta, Jordán do kʼaita bʼeta.

6 Jordán dodʼe Juanʉã zhi buru kʼoebisidʼa ãzhi kʼazhiruata jara. 7 Fariseorãta saduceorãta izha bio ũdubʉrʉta izha buru kʼoemarẽã zebʉdadʼera ʉ̃kʉrʉa mawũãsia: Marã bia ẽãta bʼeba dãmata neãrã bara bʼe kĩrãkʼa bʼea. ¿Mawũã bʼeta kʼaiba ẽdrʉdʼaya asi Daizezeba kĩrũbiba pua kʼawua okuaita ʉ̃rʉ̃ badʼebara?

8 Mawũẽ dajada kʼazhiruara ãmape bʼeta Daizezeta pẽwã bʼeaudua. 9 Mazhi sobitabaiba Daizezebara pua kʼawua o ẽãta krĩchabʉdata Abrahamta mazhi zezeta erubʼea arãũdua. Mʉã marãã jaraya, Daizezebara Abraham warrarã babi bʼeya mongʼara za tabʼesidʼa. 10 Daizezedʼera zagʼara ya zhi aribʼaema bakuru kʼarradʼe tukuaita. Mawũẽ bakuru bia zaudʼa ẽãrã tukuape pepekuaya tebʉdʼe. (Aramaʉ̃ kĩrãkʼa Daizezebara pua kʼawua oya kʼazhiruata obadara.) 11 Mʉãrã wãrãnebai marã baniãba buru kʼoe bʼʉa kʼazhiruara ãmape Daizeze pẽwãnamarẽã. Mawũãmina iabʼa mʉ tẽã urua, maʉ̃ba jẽrũne jʉ̃ bʼʉra mʉãrã izhima edeidʼe bʼʉ ẽã, izhira audre zhi zroma mʉ kʼãñabara. Marã izhara Jawurebiata diaya, mawũãmina izhidʼebemata ĩjãna ẽbʉrʉ pua kʼawua okuaya tebʉba. 12 Trigo ezoabarira izhi juwuadʼe erubʼʉa, trigora ezoape zhi tara zhi wuagʼabari maẽ wuagʼaya, mawũãmina zhi kʼãbʉra baya tebʉ kikʼata nʉmʉne. (Aramaʉ̃ kĩrãkʼa izhidʼebemata ĩjã bʼera izhi maẽ bʼʉkuaya, mawũãmina zhi ĩjãna ẽãrã pua kʼawua okuaya.)

Jesús buru kʼoedʼa

(Marcos 1:9-11; Lucas 3:21-22)

13 Jesús Galileadʼeba Juanma Jordán doidʼu zesia Juanba buru kʼoemarẽã. 14 Mawũãmina Juanbara buru kʼoe ẽbaita mawũãsia: Bʉa mʉta buru kʼoemarẽã bʼʉdʼera, ¿bʉra mʉmaãbʉrʉ ibʼarika?

15 Mawũãĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Mʉrã buru kʼoedua, dazhara aramaʉ̃ne Daizezeba krĩñata aribʼaedʼaya.

Mawũãĩ buru kʼoesia. 16 Jesús buru kʼoepe doedʼauba drua wãta taidʼe, bãjã ewa dogʼoba Jawurebia Daizezedʼeta ũdusia pusirã kĩrãkʼa izhi ʉ̃rʉ̃ uruta. 17 Maʉ̃ne Daizezeta bãjãneba bedʼeabʉrʉta mawũãsia: Naʉ̃ mʉ Warra mʉãrã kʉãgʼa, mʉrã izhi kʼarea sobia bʼʉa.

Ãtõmiãba wãẽãbiya nʉmana Jesús

(Marcos 1:12-13; Lucas 4:1-13)

4 Jesús mobebʉrʉ Jawurebia Daizezedʼeba drua drudrua tabʼʉidʼu edesia ãtõmiãba wãẽãbiya nʉmaĩma. 2 Nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼʉta ewarita cuarenta diamaseta cuarenta babʉrʉdʼe jarrasia. 3 Maʉ̃ne wãẽãbii kʼarea ãtõmiã izhima zepe mawũãsia: Bʉta Daizeze Warrabʉrʉ mongʼara za tabʼea jaradua pan bakuamarẽã. 4 Mawũãĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Maʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata mawũã bʼʉa:

Zhãrã bari zhikoba bʼa ẽã, awuarabʉrʉ Daizezeba jara bʼʉta jõma aribʼae bʼʉba bʼaya.*

5 Mobebʉrʉ ãtõmiãbara edesia Jerusalén pʉwʉrʉedʼa, mobe Daizeze deta audre ʉ̃tʉ nʉmʉĩnu edepe, 6 mawũãsia: Bʉta Daizeze Warrabʉrʉ edʼaa pinandrʉrua. Maʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata mawũã bʼʉa:

Daizezebara izhi ángelerãta bʉma zokʼakuaya, bʉra ãzhi juwuadʼe edadʼaya bʉ jẽrũta puo ẽbamarẽã mongʼaraba.*

7 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Maʉ̃ẽnabemasidʼa zhi bʼʉmata mawũã bʼʉa:

Kʼãrẽ orãrũã kʼarebai kʼawuaita bʉ Nokʼo Daizezeba.*

8 Mobebʉrʉ ãtõmiãbara edesia kʼatuma ʉ̃tʉ nʉmʉĩnu, mobe jõma ũdubisia ẽjũãne drua nʉmʉta ne kĩrãwãrẽã edʼa nʉmʉta. 9 Mobe mawũãsia: Mʉã naʉ̃ jõma bʉaa diaya sãkʼokʼodʼe kʼobʼepe mʉta ibia jarara.

10 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Ãtõmiã wãrũã, maʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata mawũã bʼʉa:

Bʉ Nokʼo Daizezetrʉ ibia jaradua, izhi bedʼeatrʉ aribʼaedua.*

11 Mobebʉrʉ ãtõmiãbara Jesús ãmaẽsia. Maʉ̃ne ángelerãta ʉ̃kʉrʉ zepe izhira aribʼaesidʼa.

Jesús miã ũrãgʼa jʉ̃drʉdʼa

(Marcos 1:14-20; Lucas 4:14-15; 5:1-11; 6:17-19)

12 Juan cárceldʼe nʉmʉta Jesúsba ũrĩbʉrʉdʼera jẽrũya wãsia Galilea druaedʼa. 13 Nazaret pʉwʉrʉra idaribipe wãpe bʼesia Capernaúm pʉwʉrʉdʼe, maʉ̃ pʉwʉrʉra do jedʼea õbʼʉ kʼaita tabʼʉa, Zabulónneba uruta bʼeadʼa druadʼe, Neftalídʼeba uruta bʼeadʼa druadʼe tabʼʉa. 14 Mawũẽ arimaẽ berabʼarisia Daizezeba bedʼeata jarabibariba Isaíaba mawũãnata:

15 Marã Zabulón druadʼe, Neftalí druadʼe bʼera, do jedʼea õbʼʉ doya odʼe bʼera, Jordán do kĩrãrẽ bʼera, Galilea druadʼe judíorã ẽãta bʼera,

16 marã pãrĩguadʼe bʼeta Daizezedʼebema kʼawuabʉdaba ũdudʼaya ʉ̃na zromata. Mawũẽ aduaita beuita bʼeadʼaitara ʉ̃nata uruzhaya.*

17 Maʉ̃ ewaridʼeba Jesús miã ũrãgʼa jʉ̃drʉbʉrʉta mawũãsia:

Kʼazhiruara ãmape Daizezeta pẽwãũdua, Daizezeta Nokʼodʼebema kʼaita basia.

Jesúsba kĩmarẽ jʉrʉkuadʼa bʼeda beamiãrãta

(Marcos 1:16-20; Lucas 5:1-11)

18 Galileadʼebemata do jedʼea õbʼʉ doya Jesús taidʼe, ũme mebẽrãta panʉta ũdusia, abʼa Simónta Pedro basia, zhi mebea Andrés basia. Do jedʼea õbʼʉ maẽ atarrayata bʼari panasia bʼeda beamiãta panasi baera. 19 Maʉ̃ne Jesúsbara mawũãsia: Mʉ kʼaidʼu panadua, mʉnebemata ĩjãnamarẽã mʉã marã zhãrã ũrãgʼabarita panabiya.

20 Mawũãĩ ãzhara audre ẽãne atarraya kenabʼaridʼape kʼaidʼu jʉ̃drʉsidʼa.

21 Mamaʉ̃ba Jesús wãbʉrʉdʼera dewara awʉrʉrãta ũme mebẽrãta panʉta ũdusia, Jacobota zhi mebea Juanta ũdusia, Zebedeo warrarãta ãzhi zeze Zebedeo bawara jãbadʼe bʼeta, ãzhi atarrayata tʉdʼʉzoadʼata araa jʉ̃kua duanasia, Jesúsbara maʉ̃ne jʉrʉkuasia. 22 Mawũẽ ãzhara audre ẽãne jãbata ãzhi zezeta ãmaẽbʉdata kʼaidʼu jʉ̃drʉsidʼa.

Jesúsba ũrãgʼadʼa kʼabanata

(Lucas 6:17-19)

23 Aramaʉ̃ne Galilea drua jõma Jesús pʉrrʉa wãbʉrʉta de zhi jʉrebadata nʉme maẽ miã ũrãgʼa wãsia, bedʼea biata jarakʼa wãsia Daizezeta Nokʼodʼebemata. Kʼaya bʼeta, pua bʼeta jõma bʼebi wãsia pʉwʉrʉ tabʼe maẽ.

24 Aramaʉ̃ne izhira Siria drua jõma trʉ̃poabʉrʉba jõma wesidʼa pua bʼeta, nekĩrãtõnoãba kʼaya zuburia bʼeta, kĩrãnema bʼeta, jai abʼeta, kʼakua pira ẽã kʼaya bʼeta webʉdata bʼebikuasia. 25 Zhãrã bio Jesús kʼaidʼu nʉmasia Galilea druadʼebemata, Decápoli pʉwʉrʉdʼebemata, Jerusalén pʉwʉrʉdʼebemata, Judea druadʼebemata, Jordán dodʼe kĩrãrẽbemarãta.

Sobiaidʼebemata jaradʼa kʼatumane

(Lucas 6:20-23)

5 Kʼabanata ũdupe Jesús kʼatuma zakeidʼu wãrĩzepe jewedʼabʉrʉdʼe orrasidʼa izha jʉrʉkuadʼabara. 2 Mawũẽ miã ũrãgʼa mawũãsia:

3 Sobiaudua Daizezedʼebemata kʼawuai kʼarea zuburia bʼera, mawũã bʼera Daizezeta Nokʼodʼebema.

4 Sobiaudua jẽga bʼera, mawũã bʼera Daizezebara kĩrãtũmabigaya.

5 Sobiaudua zhi zromane duanu ẽãrã, mawũãrã druata jidadʼaya Daizezeba diabʉrʉta.

6 Sobiaudua Daizezedʼebema kʼarea jarra bʼera, aramaʉ̃ne izha krĩñata oya bʼera maʉ̃ne nʉmabigaya.

7 Sobiaudua zhãrã sozuburia bʼera, mawũãrã Daizezebara sozuburiaya.

8 Sobiaudua soidʼu bʼeba so nene ẽã bʼera, mawũãrã ũdudʼaya Daizezera.

9 Sobiaudua zhãrãta zhiya adu-a duanabi bʼera, mawũãrã Daizeze warrarã adʼaya.

10 Sobiaudua biata obʼe kʼarea zuburia obʉdadʼera, mawũã bʼera Daizezeta Nokʼodʼebema.

11 Sobiaudua mʉ kʼarea ikʼazhirua jarabʉdadʼera, zuburia obʉdadʼera, nekĩrãtõnoã bĩ ẽã jarabʉdadʼera sewa nebʉrʉ.

12 Bʼʉsridʼaudua, sobiaudua, mawũãrã marãbara ʉ̃tre ne biata waibʼʉa jidadʼaya.

Daizezeba bedʼeata jarabibarirã bʼeadʼasidʼa mawũã zuburia obazhidʼa marã bʼe nawedʼa bʼeadʼata.

Tã kĩrãkʼa bʼea druadʼe bʼerãĩta

(Marcos 9:50; Lucas 14:34-35)

13 Marã tã kĩrãkʼa bigata bʼea druadʼe bʼerãĩta. Mawũãmina tã zhi kʉyata jõrã, ¿kʼãrẽba kʉyaipe? Jipadʼe seri ẽbaya, mawũẽ bʼaribue panʉã biradigadʼamarẽã.

Ʉ̃nata bʼea ẽjũãne bʼerãĩta

14 Marãneba Daizezedʼebemata ũdu bʼeba marã ʉ̃nata bʼea ẽjũãne bʼerãĩta. Mawũẽ pʉwʉrʉ kʼatumane ʉ̃rʉ̃ tabʼʉta merũ bʼe ẽkĩrãkʼa bʼea. 15 Miõba ĩbĩrã kʼoape ãna nʉmʉka, awuarabʉrʉ ʉ̃tʉ bʼʉbaria jõma ʉ̃namarẽã dedʼa bʼeta. 16 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa ʉ̃nata marãneta ʉ̃nabiudua zhãrã kĩrãbita, aramaʉ̃ne marãba biata obʼeta ũdudʼamarẽã, maʉ̃neba ibia jaradʼamarẽã marã Zeze ʉ̃tre bʼʉta.

Jesúsba jaradʼa Moisé ũrãgʼadʼebemata

17 Krĩcharãũdua mʉrã Daizezeba ũrãgʼa Moiséa diadʼata seribi ẽã nʉmʉĩta zesita, Daizezeba bedʼeata jarabibarirãba bʼʉdʼapeadʼata seribi ẽã nʉmʉĩta zesita. Awuarabʉrʉ mʉrã zesia maʉ̃ aribʼaeita. 18 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, bãjãta egorota neba ẽã nʉmʉnerã Daizezedʼe ũrãgʼara miã wĩkabidʼa neba ẽã sãwũã berabʼarii bʼʉta jõma arimaẽ berabʼariyeedʼa. 19 Mawũẽ iabʼaʉba maʉ̃ ũrãgʼadʼebemata abʼa aribʼae ẽãta wĩkata aribʼae ẽbʉrʉ, aramaʉ̃ne zhãrã bʼea aribʼae ẽbaita jaradiara, zhi zroma ẽbaya Daizezeta Nokʼodʼebemanerã. Mawũãmina iabʼaʉba aribʼae nʉmʉrã, aramaʉ̃ne dewaraurãba aribʼaedʼamarẽã jaradia nʉmʉrã, maʉ̃ zhi zroma baya Daizezeta Nokʼodʼebemanerã. 20 Maʉ̃neba mʉã marãã jaraya, ũrãgʼa Moisédʼe jarabada kʼãñabara fariseorã kʼãñabara Daizezeba jara bʼʉta marãba audre kĩrãẽpa aribʼaedʼa ẽbʉrʉ, Daizezeta Nokʼodʼebemata bʼea ẽã.

Jesúsba jaradʼa kĩrũbidʼebemata

(Lucas 12:57-59)

21 Marãbara zhi ũrĩmata zõrãrã bʼeadʼaa mawũãsidʼa: Miã bearãrũã, miã beara nokʼoba pua kʼawua oya. 22 Mawũãmina mʉã marãã jaraya, iabʼa zhi mebea ũme kĩrũbʉrʉra Daizezeba pua kʼawua oya. Iabʼaʉba zhi mebeata krĩcha ne ẽã bʼaribʼʉa abʉrʉra nokʼorã wagʼaurãba pua kʼawua odʼaya. Iabʼaʉba zhi mebeata ikʼazhirua jarabʉrʉra wãbidʼaya tebʉ pureadʼe.

23 Mawũẽ altar maẽ ne webʉrʉdʼe, bʉa bĩ ẽã odʼadʼeba bʉ mebeata bʉ ũme bĩ ẽã nʉmʉta kʼawuara, 24 bʉa ne webʉrʉra mama altar maẽ ãmaẽdua, mobe wãpe naara bʉzhi mebeata ibiadʼe odua, mobebʉrʉ zepe bʉa ne wedʼara Daizezea diadua.

25 Bʉa bĩ ẽã odʼadʼeba bʉ jura ũme kʼadrʉabai krĩcha araa zerua, nokʼoma odʼe izhi ũme wãbʉda wedʼa mawũã odua. Mawũã o ẽbʉrʉ bʉ jura bʼʉbara nokʼo zhãrã kʼawua obaria chãbʼariya, waya nokʼoba policia chãbʼariya edʼa bʼʉmarẽã cárceldʼe. 26 Mʉã wãrĩnu bʉaa jaraya, bʉra mamaʉ̃bara ẽdrʉ ẽã nokʼoba plata sõmbe diaita jaradʼata jõma dia ẽbʉrʉ.

Kĩma ẽãta erukʼãĩ ẽbaidʼebema

27 Marãbara zhi ũrĩmata mawũãsidʼa: Kĩma ẽãta erukʼãĩrãrũã. 28 Mawũãmina mʉã marãã jaraya, bariduba wũẽrãta erukʼãĩ krĩña akʉra, izhi sodʼe maʉ̃ wũẽrã ũme kʼazhiruata obʉrʉa.

29 Mawũẽ bʉ dabʉ juwua araarebemaba bʉta kʼazhiruadʼe bʼaebiidʼebema orãrũã, aramaʉ̃ne bʉ dabʉra ẽũtape bʉdʼebara bʼaribuebʉrʉkʼarua. Audre biga bʉdʼebemata abʼa aduaita bʉta kʼakua igurua bʼaribuedʼai kʼãñabara tebʉdʼe. 30 Juwua araba bʉta kʼazhiruadʼe bʼaebiidʼebema orãrũã, aramaʉ̃ne bʉ juwuara bʼʉatupe bʉdʼebara bʼaribuebʉrʉkʼarua. Audre biga bʉdʼebemata abʼa aduaita bʉta kʼakua igurua bʼaribuedʼai kʼãñabara tebʉdʼe.

Miã ãmabʉrʉdʼebema

(Mateo 19:9; Marcos 10:11-12; Lucas 16:18)

31 Dewara zhi jaramata mawũãsidʼa: Bariduba izhi wũẽrãta ãmabʉrʉdʼera, ãmabʉrʉdʼebemata kʼarta ope diadua. 32 Waya mʉã marãã jaraya, bariduba izhi wũẽrã ãmabʉrʉta awʉrʉ erukʼãĩ ẽãta ãmarã, awʉrʉta kʼãĩbʉrʉba kʼazhiruata obiya. Maʉ̃ wũẽrã ãmanapeadʼata kʼãĩbʉrʉsidʼa kʼazhiruata oya.

Jesúsba jaradʼa wãrĩnu bedʼeaita

33 Dewara marãbara zhi ũrĩmata zõrãrã bʼeadʼaa mawũãsidʼa: Kʼãrẽ wãrĩnu aribʼaeya arãrũã sewata, awuarabʉrʉ aribʼaedua Daizeze daidʼu wãrĩnu aribʼaeya adʼara. 34 Mawũãmina mʉã marãã jaraya: Kʼãrẽ oita kʼãrẽ daidʼu wãrĩnu aribʼaeya arãũdua. Miã ʉ̃tre daidʼu, ʉ̃trera Daizezeta Nokʼo bugue baera. 35 Miã drua daidʼu, druara Daizezeta tʉga bʼʉ baera. Miã Jerusalén daidʼu, Rey ʉ̃trebema zhi zroma pʉwʉrʉ baera. 36 Kʼãrẽ oita miã bʉzhi buru daidʼu wãrĩnu aribʼaeya arãrũã, bʉara budʼa abʼabidʼa torroa pãĩma obʼe ẽbaera. 37 Kʼãrẽta marãba odʼaibʉrʉ ãjãne audua, odʼa ẽbʉrʉ ãjãne arãũdua. Ne ãmaña jarabʉrʉra bia ẽãneba ze bʼʉta ãtõmiãneba ze bʼʉa.

Bĩ ẽã obʉdadʼera abʼarika orãrũã

(Lucas 6:29-30)

38 Marãbara zhi ũrĩmata mawũãsidʼa: Iabʼaʉba zhãrã dabʉta ãrĩrã izhisidʼa abʼarika dabʉ ãrĩnaĩbara, kidʼata jõnawera izhisidʼa abʼarika kidʼa jõnawedʼaibara. 39 Waya mʉã marãã jaraya, abʼarika orãrũã iabʼaʉba bʉta bĩ ẽã obʉrʉdʼera. Baribʉrʉ bariduba bʉta kĩrã juwua araarebemata tachira wuadua dewarabemasidʼa. 40 Iabʼaʉba bʉ camisata jãrĩĩ kʼarea nokʼoa kʼawua obi krĩña nʉmerã, diadua bʉzha wua ãnebʼari bʼʉsidʼa. 41 Bariduba ne zʉgʉata bʉzhi poeayeedʼa zareadʼe ataubira poeama ũme ataurua. 42 Iabʼaʉba kʼãrẽta widʼira diadua. Iabʼaʉba ne presta widʼira dia ẽã nʉmarãrũã.

Dazhi jura bʼeta kʉãgʼaidʼebema

(Lucas 6:27-28, 32-36)

43 Marãbara zhi ũrĩmata mawũãsidʼa: Kʉãgʼarua zhãrã bʉ ũme zhibiara, jurarua bʉ jura bʼʉra. 44 Waya mʉã marãã jaraya, kʉãgʼaudua marã jura bʼera, ibia jaraudua marã ikʼazhirua jara bʼera, bia oudua marã jura bʼera, zhiwidʼiudua marã zuburia obʼebarira. 45 Mawũãrã mazhi Zeze ʉ̃tre bʼʉ warrarã baya. Izhara izhi ʉ̃madaura ʉ̃tʉ zebi bʼʉa bia ẽãta bʼe ʉ̃rʉ̃, biata bʼe ʉ̃rʉ̃. Kue zebi bʼʉa biata bʼe ʉ̃rʉ̃, bia ẽãta bʼe ʉ̃rʉ̃. 46 Marã kʉãgʼa bʼetrʉ kʉãgʼadʼara, ¿maʉ̃barira kʼãrẽ biata jidadʼaipe? ¿Abʼarika obada ẽka rey Romanebemaĩta plata widʼibadabidʼa? 47 ¿Bari mazhi mebẽrãtrʉ saluda bʼeaibʉrʉ kʼãrẽ biata obʼe? ¿Mawũã duanu ẽka Daizezedʼebema kʼawuadʼa ẽãsidʼa? 48 Maʉ̃ba marã kĩrãẽpa zhãrã kʉãgʼa bʼeaudua, marã Zeze ʉ̃tre bʼʉta kĩrãẽpa zhãrã kʉãgʼa bʼʉ kĩrãkʼa.

Zuburia bʼʉta nebari diaidʼebema

6 Kĩrãkuitaudua, marãba biata obʉdara zhãrã kĩrãbita orãũdua bari zhãrãba ũdudʼamarẽã. Bari maʉ̃ kʼarea odʼaibʉrʉ kʼãrẽ dia ẽã marã Zeze ʉ̃tre bʼʉbara. 2 Maʉ̃ba zuburia bʼeta bʉa nebari diabʉrʉra jõmaʉ̃ã jarakʼarãrũã, sewa bibaʉta bʼeba obʼe kĩrãkʼa orãrũã, de zhi jʉrebadata nʉme maẽ, pʉwʉrʉdʼe odʼe zhãrã berabʼari nʉme maẽ maʉ̃ kʼaudʼa bʼea zhãrãba bia jaradʼamarẽã. Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, maʉ̃ kʼareara Daizezebara kʼãrẽ dia ẽã. 3 Mawũãmina zuburia bʼeta bʉa nebari diabʉrʉra miõã kʼawuabirãrũã. 4 Zuburia bʼeta bʉa nebari diabʉrʉra chupea diadua. Mawũãrã bʉ Zezebara bʉ chupea maʉ̃ kʼaudʼa bʼʉta akʉ bʼʉra maʉ̃bari kʼãrẽ diaya jõmaʉ̃ daidʼu.

Jesúsba jaradiadʼa zhiwidʼiita

(Lucas 11:2-4)

5 Bʉ zhiwidʼibʉrʉdʼera sewa bibaʉta bʼe kĩrãkʼa bʼarãrũã. Ãzhira ʉ̃ta zhiwidʼi krĩñadea, de zhi jʉrebadata nʉme maẽ, pʉwʉrʉdʼe odʼe zhãrã berabʼari nʉme maẽ maʉ̃ kʼaudʼa bʼea bari zhãrãba ũdudʼamarẽã. Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, maʉ̃ kʼareara Daizezebara kʼãrẽ dia ẽã. 6 Mawũãmina bʉ zhiwidʼibʉrʉdʼera miõ ne ẽã maẽ wãpe zhiwidʼidua bʉ Zezea, izhira chupea bʉ ũme nʉmʉã. Mawũãrã bʉ Zezebara bʉ chupea maʉ̃ kʼaudʼa bʼʉta akʉ bʼʉra maʉ̃bari kʼãrẽ diaya jõmaʉ̃ daidʼu.

7 Bʉ zhiwidʼi nʉmʉnerã abʼaʉ bedʼeata jarama bio jararãrũã, Daizezedʼebemata kʼawuadʼa ẽkĩrãkʼa bʼarãrũã. Krĩcha bʼea abʼaʉ bedʼeata jarama bio jaratrʉ Daizezebara ũrĩ bʼʉta. 8 Marãbara orãũdua ãzhidʼe kĩrãkʼara, marã Zezebara kʼawua bʼʉ baera marãba kʼãrẽ nesidʼa bʼera, marãba kʼãrẽ widʼidʼai nawedʼa. 9 Marã zhiwidʼibʉdadʼera mawũãũdua:

Bʉra Daizezeta ʉ̃tre bʼʉa, bʉra wawiadʼaidʼe bʼʉa.

10 Dai Nokʼota nʉmadua. Bʉa krĩñata odʼaidʼe bʼʉa ʉ̃tre obʼe kĩrãkʼa, mawũã odʼaidʼe bʼʉa druadʼebidʼa.

11 Zhiko ewarizabema daia diadua idʼira.

12 Daiba bia ẽãta odʼadʼebara daira bedʼea ne ẽã duanebirua, daiba bedʼea ne ẽãne edabada kĩrãkʼa dai bĩ ẽã obʉdata.

13 Daita idu wãẽãbirãrũã, awuarabʉrʉ daira kʼarebarua ãtõmiã bia ẽãnebara. Reyta nʉmaĩrã bʉrea, zareara bʉrea, zhi zromata nʉmaĩrã bʉrea ewari nʉmʉ jõma. Amén.

14 Marã bĩ ẽã obʉdata marãba bedʼea ne ẽãne edadʼara, marãba bia ẽãta odʼadʼebara marãsidʼa bedʼea ne ẽã bʼʉkuaya marã Zeze ʉ̃trebemabara. 15 Mawũãmina marã bĩ ẽã obʉdata marãba bedʼea ne ẽãne edadʼa ẽbʉrʉ, marã Zezebidʼa bedʼea ne ẽã bʼʉkua ẽã marãba bia ẽãta odʼadʼebara.

Nekʼo ẽã zhiwidʼibaridʼebema

16 Marã nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼedʼera kĩrã sopua duanarãũdua, sewa bibaʉta bʼe kĩrãkʼa duanarãũdua. Nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼeta zhãrãba kʼawuadʼamarẽã kĩrã sopua duaĩnabaria. Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, mawũã bʼebarira Daizezebara kʼãrẽ dia ẽã. 17 Mawũãmina bʉta nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼʉdʼera buru erudua, kĩrã sʉgʉdua. 18 Mawũãrã zhãrã bʼea kʼawuabi ẽbaya bʉ nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼʉra, awuarabʉrʉ bʉ Zezea kʼawua nʉmabiya, izhira chupea bʉ ũme nʉmʉã. Bʉ Zezeba bʉ chupea maʉ̃ kʼaudʼa bʼʉta akʉ bʼʉra maʉ̃bari kʼãrẽ diaya jõmaʉ̃ daidʼu.

Ne biata ʉ̃tre tʉdʼaidʼebema

(Lucas 12:33-34)

19 Ne biata tʉrãũdua naʉ̃ druadʼe, namarã zhi muĩba ãrĩbaria, ne uyezoa jõ bʼʉa, namarã nezrʉgamiãrãta edʼa wãpe zrʉgabada. 20 Maʉ̃ba awuarabʉrʉ Daizezeba krĩñata obʉdaba ne biara ʉ̃tre tʉudua, maĩnurã zhi muĩba ãrĩ ẽã, miã ne uyezoa jõ ẽã, maĩnurã nezrʉgamiãrã edʼa wãpe zrʉgadʼa ẽã. 21 Mawũã ne biata marãneta bʼʉ maẽ nʉmaña marã sora.

Ĩbĩrã kʼakuadʼebema

(Lucas 11:33-36)

22 Ĩbĩrã kʼakuadʼebema dabʉa. Mawũẽ bʉ dabʉta bigabʉrʉ bʉ kʼakuara jõma ʉ̃na bʼaya. 23 Mawũãmina bʉ dabʉta biga ẽbʉrʉ bʉ kʼakuara jõma pãrĩguadʼe bʼaya. Aramaʉ̃ kĩrãkʼa bʉa obʼʉta bʉma bigata bia ẽbʉrʉ, ¿bʉra jipadʼe pãrĩguadʼe nʉmʉ ẽka?

Daizezeta platata sãwũãnebema

(Lucas 16:13)

24 Miõba zhãrã ũme aribʼae nʉma bʼe ẽã. Manebʉrʉ abʼa jurape abʼa kʉãgʼaya, o abʼa zhi zromane edape abʼa zhi zroma ẽãne edaya. Aramaʉ̃ kĩrãkʼa Daizezedʼebema aribʼae ẽã platadʼebemata aribʼae nʉmʉbara.

Sopua nʉma ẽbaidʼebema

(Lucas 12:22-31)

25 Maʉ̃neba mʉã marãã jaraya: Sopuarãũdua mazhi bʼaidʼebema kʼarea, kʼãrẽta kʼoidʼe o kʼãrẽta doidʼe, miã mazhi kʼakuaita kʼãrẽta jʉ̃ĩne sopuarãũdua. ¿Dazhi bʼʉra audre vale bʼʉ ẽka zhiko kʼãñabara, kʼakuara audre vale bʼʉ ẽka wua kʼãñabara? 26 Ibana ewaradʼe wũãbʼari bʼeta akaudua, ne udʼa ẽã, miã ne ewadʼa ẽã, miã ne wuagʼabari maẽ ne kuadʼa ẽã. Maʉ̃ta marã Zeze ʉ̃trebemabara ne dedʼeka bʼʉa. ¿Marã audre vale duanu ẽka ibana bʼe kʼãñabara? 27 ¿Marãnebemabara kʼaiba izhi bio sopua nʉmʉba izhira ewari wueta bʼabi bʼeipe? 28 ¿Wua kʼarea kʼãrẽã sopua bʼe? Krĩchaudua nepono meã nʉmeta sãwũã wari bʼeta. Trajadʼa ẽã, miã wua kʼasudʼa ẽã. 29 Mʉã marãã jaraya, rey Salomón kĩrãwãrẽã zho bʼasimina kĩrãwãrẽã zho bʼa ẽbasia nepono abʼaʉdʼebema kĩrãkʼabidʼa. 30 Chirua idʼi meã takeradʼata nunebai tebʉdʼe babuebadata Daizezeba mawũã zhobi bʼʉra, ¿marã audre zhobigai ẽka, awuarabʉrʉ soidʼu bʼeaita wãẽã duanu ẽka? 31 Mawũẽ sopua mawũãrãũdua: ¿Kʼãrẽta kʼodʼaipe, kʼãrẽta dodʼaipe, kʼãrẽta jʉ̃naĩpe? 32 Daizezedʼebema kʼawua ẽã bʼera maʉ̃ jõmaʉ̃ kʼarea sopua bʼea. Mawũãmina marã Zeze ʉ̃trebemabara kʼawua bʼʉa marãbara maʉ̃ jõma nesidʼa bʼeta. 33 Maʉ̃ba naara jʉrʉdua Daizezeta Nokʼodʼebemata, aramaʉ̃ne izha jara bʼʉta odua, mobedʼeba izhara maʉ̃ jõma diaya. 34 Mawũẽ ewari nubema kʼarea sopuarãũdua, ewari nubemabara sopua nʉmaĩrã we bʼʉa. Ewariza nʉmʉã bĩ ẽã sopua nʉmaĩrã.

Zhãrãta kʼawua o ẽbaidʼebema

(Lucas 6:37-38, 41-42)

7 Zhãrãta kʼawua orãũdua, Daizezeba marã maʉ̃ kʼarea kʼawua o ẽbamarẽã. 2 Zhãrãta kʼawua odʼara Daizezebara marã maʉ̃ zadʼe kʼawua oya, zhãrã sãwũã obʉda zadʼe oya. 3 ¿Kʼãrẽã bʉ mebea dabʉdʼe ne jarra kʼobʼʉtrʉ akʉpe bʉ dabʉdʼe bakuru pẽũ nʉmʉrã akʉ ẽpe? 4 ¿Mawũãrã bʉara bʉ mebea mawũãĩne bʼʉka: Ne jarra bʉ dabʉdʼe kʼobʼʉta mʉãã aubʼaribirua aidʼe bʼʉka, bʉ dabʉdʼe bakuru pẽũ nʉmʉnerã? 5 ¡Sewa bibaʉta bʼarãrũã! Bakuru bʉ dabʉdʼe pẽũ nʉmʉta naara ãĩ bʼʉdua, mawũãtrʉ bia ũduya bʉ mebea dabʉdʼe ne jarra kʼobʼʉta aubʼariita. (Aramaʉ̃ kĩrãkʼa bʉa kʼazhirua obʼʉta naara idu bʼʉdua, mobedʼeba zhãrã kʼareba bʼeya.)

6 Daizezeitabemata usarãã diarãũdua marãta kʼadʼa ẽbamarẽã, miã perla marãne nʉmʉta chĩnarãã diarãũdua biradigadʼa ẽbamarẽã, marãta dragʼakuadʼa ẽbamarẽã. (Ũrĩ krĩña ẽã bʼeara aramaʉ̃ kĩrãkʼa Daizeze bedʼeara jararãũdua marã bĩ ẽã odʼa ẽbamarẽã.)

Daizezea zhiwidʼi ne widʼidʼaidʼebema

(Lucas 11:9-13; 6:31)

7 Daizezea ne widʼiudua, mawũãrã marãã diaya. Ne widʼi bʼeba jʉrʉudua, mawũãrã ũdudʼaya. Ne widʼi bʼeba trʉ̃ũdua, mawũãrã jigaita puerta ewaya. 8 Daizezea ne widʼi bʼʉbara jidaya. Ne widʼi bʼʉba jʉrʉ bʼʉbara ũduya. Ne widʼi bʼʉba trʉ̃ bʼʉaara diaita puerta ewaya. 9 ¿Marãnebemabara zhi warraba panta widʼira mongʼarata diaita bʼʉka? 10 ¿O bʼedata widʼira dãmata diaita bʼʉka? 11 Marã bia ẽãta bʼeba mazhi warrarãã ne biata dia kʼawua bʼebʉrʉ, marã Zeze ʉ̃tre bʼʉbara audrebai ne biata diaya widʼibʉdaara. 12 Zhãrãba ne jõmaʉ̃ne marã sãwũã odʼaita krĩña bʼedʼe marãba ãzhita mawũã oudua. Maʉ̃ta Daizezeba ũrãgʼa Moiséa diadʼa, maʉ̃ta Daizezeba bedʼeata jarabibarirãba bʼʉdʼapeadʼa.

Puerta pẽũsuadʼebema

(Lucas 13:24)

13 Edʼa wãũdua puerta pẽũsuadʼe, puerta jedʼeadʼe edʼa wãĩta ota kũrũgusabara aduadʼe ede bʼʉa, bio maʉ̃ne edʼa wã nʉmʉã. 14 Mawũãmina puerta pẽũsuadʼe edʼa wãĩta ota pẽũsuabara Daizeze ũme bʼai jõ ẽãma ede bʼʉa, maʉ̃ta bio ẽãba ũdu bʼea.

Kʼãrẽ obʼedʼeba ũdukʼawadʼaya

(Lucas 6:43-44)

15 Kĩrãkuita bʼeaudua sewata Daizezeba bedʼeata jarabibaridʼe bʼe kʼarea, marãma zedʼaya oveja zhãrã zuburia odʼakʼa kĩrãkʼa, mawũãmina sodʼera usa pãne kĩrãkʼa zhãrã warrea ẽãta bʼea. 16 Marãbara ãzha kʼãrẽ obʼedʼeba ũdukʼawadʼaya. Uvara ʉrʉba zaudʼata bʼʉadʼakʼa, miã igora bʼʉadʼakʼa jũẽchichiba zaudʼata. 17 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa bakuru biabara zau bʼʉa zhi tara biata. Mawũãmina bakuru bia ẽãbara zau bʼʉa zhi tara bia ẽãta. 18 Bakuru biabara zau ẽã zhi tara bia ẽãta, miã bakuru bia ẽãbara zau ẽã zhi tara biata. 19 Bakurura zhi ta biata zaudʼa ẽãrã jõma tudʼape buebada tebʉdʼe. 20 Sewata Daizezeba bedʼeata jarabibaridʼe bʼeta aramaʉ̃ kĩrãkʼa marãbara ãzha kʼãrẽ obʼedʼeba ũdukʼawadʼaya.

Bia ẽã omiãta bʼera ũdukʼa aidʼebema

(Lucas 13:25-27)

21 Mʉta Nokʼó abʼera jõmarã edʼa wãna ẽã ʉ̃tre Daizezeta Nokʼo maẽrã, awuarabʉrʉ edʼa wãnaña mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉba krĩñata obʼeta. 22 Daizezeba kʼawua oi ewadera bioba mʉãã mawũãnaña: Nokʼó, ¿daibara bedʼeata bʉa jarabibʉrʉta jarasidʼa ẽka, bʉ trʉ̃neba daibara jaira ãĩ jʉrekuasidʼa ẽka, bʉ trʉ̃neba daibara bio osidʼa ẽka ũdudʼakʼata? 23 Mawũãnaĩ mʉãrã mawũãña: Mʉã marã ũdukʼa. ¡Mʉ maẽbara ãĩ wãũdua, marã bia ẽã omiãta bʼea!

De ũmenebema

(Lucas 6:46-49)

24 Bariduba mʉ bedʼeata ũrĩpe aribʼaera, ũmakĩrã bia krĩcha bʼadʼa kĩrãkʼa bʼʉa, izhi dera pãrãsia peña ʉ̃rʉ̃. 25 Maʉ̃ne zesia kueta, zesia dota, pʉ̃ãdrʉsia nanguta, aramaʉ̃ne maʉ̃ dema jiradrʉsidʼa. Mawũãmina kʼora wã ẽbasia pãrã nʉmʉ baera peña ʉ̃rʉ̃. 26 Mawũãmina bariduba mʉ bedʼeata ũrĩpe aribʼae ẽbʉrʉ, ũmakĩrã bia krĩcha bʼadʼa ẽkĩrãkʼa bʼʉa, izhi dera pãrãsia ibudʼe. 27 Maʉ̃ne zesia kueta, zesia dota, pʉ̃ãdrʉsia nanguta, aramaʉ̃ne maʉ̃ dema jiradrʉsidʼa. Mawũẽ kʼora wãsia, aramaʉ̃ne jipadʼe teguezoasia. 28 Jesúsba maʉ̃ bedʼeata ma jarabʉrʉdʼera zhãrãbara bia akʉdruasidʼa bia miã ũrãgʼa bʼʉdʼeba. 29 Aramaʉ̃ne ãzhira ũrãgʼa nʉmasia miã ũrãgʼaita zarea bʼʉba, mawũẽ miã ũrãgʼa ẽbasia ũrãgʼa Moisédʼe jarabada kĩrãkʼara.

Jesúsba bʼebidʼa aidʼaba kʼaya bʼʉta

(Marcos 1:40-45; Lucas 5:12-16)

8 Jesús kʼatumaneba zebʉrʉdʼera zhãrã bio kʼaidʼu zesidʼa. 2 Maʉ̃ne aidʼaba kʼaya bʼʉba orrape izhi kĩrãbita sãkʼokʼodʼe kʼobʼepe mawũãsia: Nokʼó, bʉa krĩñabʉrʉ mʉrã nene ẽã bʼebirua.

3 Mawũãĩ Jesúsbara juwuaba tõbʼari mawũãsia: Mʉãrã krĩña bʼʉa, mawũẽ bʉra nene ẽã bʼidʼa! Audre ẽãne izhi aidʼara nebasia.

4 Mobebʉrʉ Jesúsbara mawũãsia: Bʉ kʼãwũã bʼebʉrʉta miõã jararãrũã, awuarabʉrʉ wãpe sacerdotea ũdubirua, mobe bʉzhi bʼedʼabari nendʉwʉrʉta babuedʼamarẽã diadua, Moiséba jaradʼa kĩrãkʼa odua bʉ bʼebʉrʉta ãzha kʼawuadʼamarẽã.

Jesúsba bʼebidʼa nezokʼata soldaorã nokʼodʼeta

(Lucas 7:1-10)

5 Capernaúm pʉwʉrʉdʼe Jesús edʼa wãbʉrʉdʼera, soldaorã nokʼo Romanebemaba orrabʉrʉta zuburia bedʼea, 6 mawũãsia: Nokʼó, mʉ nezokʼata dedʼa tabʼʉa, kʼakua pira ẽã kʼaya tabʼʉa, zuburia tabʼʉa.

7 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Mobera mʉ wãpe bʼebiya.

8 Mawũãĩ soldaorã nokʼobara panaʉ̃ mawũãsia: Nokʼó, mʉrã biata bʼʉ ẽã bʉ mʉ dedʼa deidʼu zeira. Mawũẽ bʼei bedʼeata jaradua, mawũãrã mʉ nezokʼara bʼeya. 9 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa mʉãrã aribʼae bʼʉa nokʼoba jarabʉrʉta. Mʉãbidʼa soldaorãta jʉre bʼʉa mʉã jarabʉrʉdʼe bʼeta. Mʉã iabʼaʉa: Wãrũã, abʉrʉdʼera wãbaria. Iabʼaʉa: Zerua, abʉrʉdʼera zebaria. Mʉ nezokʼaa: Naʉ̃ta odua, abʉrʉdʼera obaria.

10 Jesúsba maʉ̃ta ũrĩbʉrʉdʼera sobiape izhi kʼaidʼu erjiranʉã mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, mʉãrã miã Israel bʼedʼebema ũdu ẽã kʼãwũã soidʼu kʼobʼʉra. 11 Mʉã marãã jaraya, Daizezeba kʼawua obʉrʉ ewadera bio zedʼaya ʉ̃madau ʉ̃tʉ zebariareba, ʉ̃madau bʼaebariareba. Maʉ̃rãta jewedʼa nekʼodʼaya Abraham bawara, Isaac bawara, Jacobo bawara ʉ̃tre Daizezeta Nokʼo maẽ. 12 Mawũãmina Israel Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼeaidʼe bʼebara ĩjãna ẽãba jʉrekuaya ãĩ pãrĩguadʼe tebʉdʼe, mama jẽgadʼaya kidʼa kʼõsesea.

13 Mobebʉrʉ Jesúsbara soldaorã nokʼoa mawũãsia: Wãrũã, bʉra soidʼu kʼobʼʉba aribʼae nʉmaẽdaya.

Aramaʉ̃ne izhi nezokʼara bʼesia aramaʉ̃ ʉ̃madaudʼe.

Jesúsba bʼebidʼa Pedro pakʼõrẽta

(Marcos 1:29-34; Lucas 4:38-41)

14 Jesús Pedro dedʼa wãbʉrʉdʼera ũdusia Pedro pakʼõrẽ kʉdʼadʼe tabʼʉta kʉwamiãba. 15 Mawũẽ juwuata tõbʼaribʉrʉdʼera kʉwamiãbara kenabʼarisia. Mawũẽ izhira piradrʉpe ne jigasia.

Jesúsba bʼebikuadʼa kʼayarãta bio

(Marcos 1:32-34; Lucas 4:40-41)

16 Keubʉrʉdʼera Jesúsma bio wesidʼa jai abʼeta. Mawũẽ bedʼeama abʼaʉba jaira ãĩ jʉrekuasia, jõma bʼebikuasia kʼayarãsidʼa. 17 Aramaʉ̃ne arimaẽ berabʼarisia Daizezeba bedʼeata jarabibariba Isaíaba mawũãnata: Izha bʼebisia dazhirã kʼaya bʼeadʼara, izha bʼebisia dazhirã pua bʼeadʼara.

Jesús pẽwã krĩña panana

(Lucas 9:57-62)

18 Jesúsbara ũdusia izhira zhãrã bioba bʉredrʉbʉdata, mawũẽ jarasia kĩrãrãã chãnamarẽã. 19 Maʉ̃ne ũrãgʼa Moisédʼe jarabarita zepe mawũãsia: Miã Ũrãgʼabari, mʉã bʉra pẽwãña bʉ wãbʉrʉma.

20 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Usa pã de bara bʼʉa, ibanasidʼa de bara bʼʉa, mawũãmina mʉ Beubari Bape bʼʉra ne ẽã sãma kʼãĩ bʼaira.

21 Awʉrʉba izhi pẽwã bʼedʼebemaba mawũãsia: Nokʼó, mʉrã naara idu wãbirua mʉ zeze joudʼe.

22 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Mʉ kʼaidʼu bʼadua. Aduaita beuya bʼea idu joubigarua ãzhirãta beubʉdara.

Jesúsba taʉbidʼa nanguta do bomatʉta

(Marcos 4:35-41; Lucas 8:22-25)

23 Jesús jãbadʼe bʼaribʉrʉdʼera izha jʉrʉkuadʼara kʼaidʼu jʉ̃drʉsidʼa.

24 Maʉ̃ne do jedʼea õbʼʉdʼe nanguta kʼãbãẽã bʉsadʼewaba do bomatʉba nabiru bʉsadʼewasia jãbara. Maʉ̃ẽna kʼãĩsia Jesúra. 25 Mawũẽ izha jʉrʉkuadʼara zedʼape ʉ̃rʉ̃ma mawũãsidʼa: Nokʼó, daira kʼarebarua, dazhirã tabodʼoa.

26 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: ¿Kʼãrẽã pera kʼobʼe? Marã soidʼu kʼobʼaita wãẽã bʼea.

Mobe piradrʉpe kẽãsia nanguta, do bomatʉta, mawũẽ jipa taukua nʉmaẽdasia. 27 Mawũẽ bia akʉdrua mawũãsidʼa: ¿Naʉ̃ kʼaipe kʼãwũã nanguba do bomatʉba izhi bedʼeata aribʼaebʉdara?

Kĩrãnema panana Gadara bidʼarãta

(Marcos 5:1-20; Lucas 8:26-39)

28 Jesús kĩrãrẽ jũẽbʉrʉta Gadara bidʼarã druaidʼu jũẽbʉrʉdʼera, izhima zesidʼa ũme kĩrãnema panʉta, beuwãrã wuagʼaita peña zobʼeata nʉme maẽba zesidʼa, kʼãbãẽã menajachata panʉba miõta berabʼari bʼe ẽbasia maʉ̃ odʼera. 29 Mawũẽ nemi jĩgua mawũãsidʼa: ¿Dai bawara bʉra kʼãrẽta sãwũã bʼʉ Jesús Daizeze Warra? ¿Naĩnu zebʉrʉka dai zuburia oita ewari nawedʼa?

30 Maʉ̃ne ãzhi maẽba wawara bio nekʼo duanasia chĩnata. 31 Mawũẽ jai zuburia bedʼeabʉdata mawũãsidʼa: Daita ãĩ jʉrekuara daira idu edʼa wãbigarua chĩna jari duanune.

32 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: Wãũdua.

Aramaʉ̃ta ãzhira maʉ̃rãnebara ẽzoape edʼa wãsidʼa chĩna mawũã duanune. Mawũẽ chĩna duanurã jõma doidʼu peñane bʉrʉgʉzoape beukuasia doedʼa. 33 Mawũẽ chĩna akʉ bʼera wãẽbasidʼa, aramaʉ̃ne pʉwʉrʉedʼa zebʉdadʼera maʉ̃ta jõma nebʉrʉ jarasidʼa kĩrãnema panʉ sãwũã berabʼaribʉdata. 34 Mawũẽ pʉwʉrʉdʼebema jõma Jesúsma zebʉdadʼe ũdudʼai, zuburia bedʼeasidʼa wãmarẽã ãzhi druadʼebara.

Jesúsba bʼebidʼa kʼakua pira ẽã kʼaya bʼʉta

(Marcos 2:1-12; Lucas 5:17-26)

9 Mawũãnaĩ Jesús jãbadʼe bʼaripe kĩrãrã chãpe zesia Capernaúm izhi pʉwʉrʉedʼa. 2 Maʉ̃ne kʼakua pira ẽã kʼaya bʼʉta izhima wesidʼa jirabʼadʼe. Ãzhi soidʼu kʼobʼeta Jesúsba ũdui kʼakua pira ẽã kʼaya bʼʉa mawũãsia: Wãniguarua, bʉra kʼazhiruata biodʼebara mʉãrã bedʼea ne ẽã bʼidʼapʉa.

3 Maʉ̃nerã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadabara ʉ̃kʉrʉba ãzhi bitabaiba mawũãsidʼa: Naʉ̃ mawũãrã Daizezema mitia bedʼeabʉrʉa. 4 Jesúsbara ãzhi krĩchara kʼawuape mawũãsia: ¿Kʼãrẽã bĩ ẽã krĩcha kʼobʼe marã sodʼera? 5 ¿Kʼãrẽta audre borekea jaraidʼe bʼʉ: Kʼazhiruata biodʼebara bedʼea ne ẽã bʼidʼapʉa aita, o piradrʉpe nimibarua aita? 6 Kʼawuaudua, mʉ Beubari Bape bʼʉbara naʉ̃ druadʼera zareata erubʼʉa kʼazhiruata biodʼebara zhãrã bedʼea ne ẽã bʼʉita. Mawũãpe kʼakua pira ẽã kʼaya bʼʉa mawũãsia: Piradrʉrua, bʉzhi jirabʼa jiraedarua, mobe dedʼaa wãrũã.

7 Mawũãĩ izhira piradrʉpe dedʼaa wãsia.

8 Zhãrãba maʉ̃ta ũdubʉdadʼera bia akʉdrua Daizeze ibia jarasidʼa maʉ̃ zareata diasi baera beubari bʼea.

Jesúsba jʉrʉdʼa Mateo

(Marcos 2:13-17; Lucas 5:27-32)

9 Jesús mamaʉ̃ba wãbʉrʉdʼera ũdusia Mateo abadata, impuesto widʼi jewedʼa bʼʉta rey Romanebemaĩta impuesto diabada maẽ bʼasia, maʉ̃ne mawũãsia: Mʉ kʼaidʼu bʼadua.

Mawũãĩ izhira piradrʉpe kʼaidʼu bʼesia.

10 Mateo dedʼa Jesús jewedʼa nekʼobʉrʉdʼera, impuesto widʼibadata bio dewaraurã kʼazhirua omiãrã bawara zedʼapeadʼata, Jesús bawara ãba nekʼo jewedʼasidʼa izha jʉrʉkuadʼa bawara. 11 Maʉ̃ta fariseorãba ũdubʉdadʼera izha jʉrʉkuadʼaa mawũãsidʼa: ¿Marãne Miã Ũrãgʼabarira kʼãrẽã kʼãwũã nekʼo bʼʉ impuesto widʼibada bawara, dewaraurã kʼazhirua omiãrã bawara?

12 Maʉ̃ta ũrĩpe Jesúsbara mawũãsia: Bika bʼebara nesidʼa duanu ẽã zhãrã bʼebi bʼʉra, awuarabʉrʉ nesidʼa bʼea kʼayarãbʉrʉ. 13 Mawũẽ wãũdua, mobe sãwũãta kʼawaudua Daizezeba mawũãnata: Mʉãrã krĩña bʼʉa zhãrã sozuburia bʼeaita mʉĩta nendʉwʉrʉta babue bʼeai kʼãñabara. Daizezeba mawũãnaneba mʉãrã jʉrʉdʼe ze ẽbasia ãzhikusa biata bʼeta, awuarabʉrʉ ẽdrʉbigaita jʉrʉdʼe zesia kʼazhirua omiãrãta, kʼazhiruara ãmape Daizezeta pẽwãnamarẽã.

Widʼidʼapeadʼa nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼedʼebemata

(Marcos 2:18-22; Lucas 5:33-39)

14 Juanba jʉrʉkuadʼata Jesúsma zedʼape mawũãsidʼa: ¿Daita dewara fariseorãta daira kʼãrẽneba baridua nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼedʼe, bʉa jʉrʉkuadʼara nekʼo ẽã zhiwidʼi duanu ẽpe?

15 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Zhãrã juwua jida nʉmʉne kʼobʼera sopuadʼaidʼe bʼʉka zhũmakĩrãta wadʼi kʼobʼʉdʼera ãzhi bawara? Mawũãmina ewarita zeya zhũmakĩrã ãzhi maẽbara ededʼaita, maʉ̃nebʉrʉ nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼeaya. (Aramaʉ̃ kĩrãkʼa mʉta edebʉdadʼebʉrʉ mʉã jʉrʉkuadʼara nekʼo ẽã zhiwidʼi bʼeaya.) 16 Miõba wuata zhiwidʼibara remenda ẽã wua soreta. Mawũã ora wua zhiwidʼira bagubʉrʉba wuaabʉrʉ kʼõãbiya. 17 Miã vino zhiwidʼi oma tʉdʼa ẽã ne e omata zhi sorerãnerã. Mawũã ora ne e sorera kʼõgʼozoabʉrʉba vino wea wãña, aramaʉ̃ne ne e sorera ãrĩkuaya. Mawũãmina vino zhiwidʼi oma tʉ panʉã ne e omata zhiwidʼirãnerã, mawũãtrʉ abʼarika bia nʉmaña. (Maʉ̃bara Jesúsbara jara krĩñasia izhi ũrãgʼara zõrãrãwedʼabema krĩcha ũme ãba jara ẽãta ãrĩ ẽbaita.)

Jairo kʼaudʼebema

(Marcos 5:21-43; Lucas 8:40-56)

18 Jesúsba maʉ̃ta jara nʉmʉne zesia judío zhi zromata, mobe izhi kĩrãbita sãkʼokʼodʼe kʼobʼepe mawũãsia: Mʉ kʼaura beudogʼoa. Mawũãmina wãda, mobe bʉ juwuata izhi ʉ̃rʉ̃ bʼʉdua, mawũãrã bʼaya.

19 Mawũãĩ Jesús piradrʉpe kʼaidʼu wãsia izha jʉrʉkuadʼa bawara. 20 Maʉ̃ne wũẽrã abʼa waba kʼaya bʼʉta doce año bata bʼasia, maʉ̃bara ãbʉdeba orrape tõbʼarisia Jesús wua ita. 21 Maʉ̃nerã izhikusa mawũãsia: Bari izhi wuata tõbʼaribʉrʉba mʉrã bʼeya.

22 Maʉ̃ne Jesúsbara pʉrʉwa akʉpe mawũãsia: Wũẽrã bʉra wãniguarua, bʉra soidʼu kʼobʼʉba ẽdrʉbʉrʉa.

Maʉ̃ wũẽrã bʼesia aramaʉ̃ta.

23 Judío zhi zroma dedʼa Jesús edʼa wãbʉrʉdʼera ũdusia beuwãrã joubʉdadʼe flauta zabadata aubʼari jẽgabada bawara. 24 Maʉ̃nerã mawũãsia: Ãĩ wãũdua, wũẽrã zakera beu ẽã, awuarabʉrʉ kʼãĩ bʼʉa.

Mawũãĩ sewakʼau bʼʉa asidʼa. 25 Mawũãmina zhãrã ãĩ wãbigape edʼa wãpe wũẽrã zakera juwuadʼe jidabʉrʉba beudʼata piradrʉsia. 26 Maʉ̃ta trʉ̃poasia maʉ̃ drua jõma.

Daʉbʼerrea panʉta ũme ne ũdubidʼa

27 Mamaʉ̃ba Jesús wãbʉrʉdʼera, ũme daʉbʼerrea panʉta kʼaidʼu taidʼaba nemi jĩgua mawũãsidʼa: Daira sozuburiarua bʉra rey Davidʼeba uruta bʼʉba.

28 Deidʼu jũẽbʉrʉdʼera daʉbʼerrea panʉrã izhima zesidʼa, mawũẽ Jesúsbara mawũãsia: ¿Marã daʉbʼerrea panʉta mʉã ne ũdubigaira marãbara ĩjãnaĩka?

Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: Ããjã Nokʼó.

29 Mobebʉrʉ ãzhira dabʉ tõbʼari mawũãsia: Mazhi soidʼu kʼopanʉba aribʼae nʉmaẽdaya.

30 Aramaʉ̃ne ãzhira ne ũdu panesia. Jesúsbara zarea jarabʉrʉta mawũãsia: Kʼãʉ̃ta miõã kʼawuabirãũdua.

31 Mawũãmina ãzhi wãbʉdadʼera Jesúsba mawũã odʼata nebʉrʉsidʼa maʉ̃ drua jõma.

Bedʼea bʼe ẽãta bedʼeadʼa

32 Daʉbʼerrea pananata wãbʉda daucha Jesúsma wesidʼa jaiba bedʼea bʼe ẽã bʼʉta. 33 Jesúsba jaita ãĩ jʉretabʉrʉdʼera bedʼea bʼe ẽã bʼadʼara bedʼeasia. Mawũẽ zhãrãbara bia akʉdrua mawũãsidʼa: Kʼãwũãrã ũdudʼakʼa Israeldʼera.

34 Waya fariseorãbara mawũãsidʼa: Jai nokʼo zareadʼeba ãĩ jʉrekua bʼʉa jaira.

Daizezedʼebema ĩjãnaĩrã bioa

35 Jesús pʉrrʉasia pʉwʉrʉ zroma jõma, pʉwʉrʉ zake jõma. Miã ũrãgʼasia de zhi jʉrebadata nʉme maẽ, bedʼea biata jarakʼasia Daizezeta Nokʼodʼebemata, maʉ̃nerã jõma bʼebisia ne bariduba kʼaya bʼeta, ne bariduba pua bʼeta pʉwʉrʉza. 36 Kʼabanata ũdubʉrʉdʼera sozuburiasia, Daizezedʼebema kʼaiba jarakʼai ne ẽã dobʼa bʼeba ovejarã zhi akʉbari ne ẽkĩrãkʼa. 37 Mawũẽ izha jʉrʉkuadʼaa mawũãsia: Wãrãnebai mʉ ũrãgʼa ĩjãnaĩrã bioa, mawũãmina miã ũrãgʼadʼaira bio ẽã. 38 Maʉ̃ba widʼiudua Daizeze zhãrã Zhibaria, miã ũrãgʼabadata zokʼamarẽã izhidʼebema ĩjãĩta bʼema.

Doceta jʉrʉkuadʼa zokʼakuaita

(Marcos 3:13-19; Lucas 6:12-16)

10 Mobebʉrʉ Jesúsbara izha jʉrʉkuadʼa doceta trʉ̃pe zareata dedʼekasia jaita ãĩ jʉrekuadʼamarẽã, bʼebidʼamarẽã ne bariduba kʼaya bʼeta, ne bariduba pua bʼeta. 2 Doce zokʼakuadʼa trʉ̃rã naʉ̃rãã: Simón, Pedro abadata, Andrés zhi mebeata, Jacobo Zebedeo warrata, Juan zhi mebeata. 3 Felipeta, Bartolomé, Tomás, Mateo impuesto widʼi bʼadʼata, Jacobo Alfeo warrata, Lebeo ijaramiã trʉ̃ta Tadeota. 4 Simón Canaán bidʼata, Juda Iscariote Jesús chupea jidabidʼata.

Zokʼakuadʼa doceta

(Marcos 6:7-13; Lucas 9:1-6)

5 Jesúsbara doce maʉ̃rãta zokʼabʉrʉta mawũãsia: Judíorã ẽãta bʼema wãrãũdua, Samaria druadʼebema pʉwʉrʉdʼera edʼa wãrãũdua. 6 Awuarabʉrʉ wãũdua oveja adua bʼe kĩrãkʼa bʼema Israel bʼema. 7 Jarakʼa wãbʉdata mawũãũdua: Daizezeta Nokʼodʼebema kʼaita basia. 8 Kʼaya bʼera bʼebiudua, aidʼaba kʼaya bʼera nene ẽã bʼebiudua, beudʼapeadʼara piradrʉbiudua, jaira ãĩ jʉrekuaudua. Maʉ̃ zareara marãbara bari jidasidʼa, mawũẽ bari maʉ̃ kʼaudʼa bʼeaudua. 9 Ederãũdua orota, miã platata. 10 Miã odʼera talegora ederãũdua, miã wua trokʼa jʉ̃ĩta, miã sandalia trokʼa jʉ̃ĩta, miã barrata ederãũdua. Traja bʼʉra zhiko diadʼaidʼe bʼʉa. 11 Pʉwʉrʉ zromane o pʉwʉrʉ zakedʼe marã edʼa wãbʉda maẽ mazhi bia edai bʼʉta jʉrʉudua, mobe mama kʼãĩũdua mamaʉ̃ba wãnañeẽna. 12 Mama deidʼu wãbʉdadʼera mawũãũdua: Daizezedʼeba marã adu-a bʼeaya. 13 Mama dedʼa bʼeta mawũã bʼeaidʼe bʼebʉrʉ, marãba adu-a bʼaidʼebema jarabʉdara ãzhima wãña. Mawũãmina mawũã bʼeaidʼe duanu ẽbʉrʉ, maʉ̃ adu-a bʼaidʼebema mazhima zeya. 14 Iabʼaʉba marãta bia eda ẽbʉrʉ, miã marã bedʼeata ũrĩ ẽbʉrʉ, maʉ̃ dedʼaubara o maʉ̃ pʉwʉrʉdʼebara ãĩ wãũdua, egoro jarra marã jẽrũnebema niãweudua. Aramaʉ̃ne kʼawuabidʼaya ãzhira Daizezebara pua kʼawua oita. 15 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, Daizezeba kʼawua obʉrʉ ewadera Sodoma pʉwʉrʉdʼe, Gomorra pʉwʉrʉdʼe bʼeadʼara yarebai zuburia bʼeabiya maʉ̃ pʉwʉrʉdʼe bʼe kʼãñabara.

Jesús kʼarea zuburia odʼaidʼebema

(Marcos 13:9-13; Lucas 21:12-19)

16 Mʉã marã zokʼabʉrʉa ovejarãta zokʼabʉrʉ kĩrãkʼa usa pãta bʼedʼe edʼa. Mawũẽ krĩcha bara bʼeaudua dãma kĩrãkʼa, adu-a bʼeaudua pusirã kĩrãkʼa. 17 Aramaʉ̃ne kĩrãkuita bʼeaudua zhãrã kʼarea, marã chãbʼaridʼaya nokʼorã wagʼaurãã, de zhi jʉrebadata nʉme maẽ marã udʼaya. 18 Nokʼorã kĩrãbita, reyrã kĩrãbita marã ededʼaya mʉ kʼarea, aramaʉ̃ne marãbara mʉnebemata maʉ̃rãã jaradʼaya, judíorã ẽãta bʼeabidʼa jaradʼaya. 19 Mawũãmina marãta nokʼorãã chãbʼaribʉdadʼera sopuarãũdua sãwũã bedʼeadʼai kʼareara, maʉ̃nerã Daizezeba marãã diaya sãwũã bedʼeadʼaita. 20 Aramaʉ̃nerã marãta bedʼea ẽã, awuarabʉrʉ Jawurebia marã Zezedʼeta bedʼeaya marãneba. 21 Mebeabara beadʼamarẽã chãbʼariya zhi mebeata, zezebara zhi warrata, warrarã bĩ ẽãdʼaya ari ãzhi zhibarirã bawara, aramaʉ̃ne beakuabidʼaya. 22 Jõmaʉ̃ba marã juradʼaya mʉ kʼarea, mawũãmina mʉta pẽwã zuburiata jõñiĩnu nʉmʉrã ẽdrʉya. 23 Pʉwʉrʉ abʼaʉdʼe marã pẽwã jirpanebʉdadʼera merũ wãũdua awʉrʉ pʉwʉrʉedʼa. Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, Daizezedʼebema jara bʼeta marãbara ma pʉrrʉadʼa ẽã Israeldʼe pʉwʉrʉ tabʼe jõmarã mʉta zei nawedʼara mʉ Beubari Bape bʼadʼata.

24 Ne kʼawa bʼʉra audre bʼʉ ẽã izhi ne jaradia nʉmʉ kʼãñabara, miã nezokʼara audre bʼʉ ẽã izhi nokʼo kʼãñabara. 25 Biga ne kʼawa bʼʉta nʉmʉbʉrʉ izhi ne jaradia bʼʉ kĩrãkʼa, biga nezokʼata nʉmʉbʉrʉ izhi nokʼo kĩrãkʼa. Aramaʉ̃ kĩrãkʼa mʉ zhidekʉta Beelzebú apanʉbʉrʉ, ¡audre jaradʼaya marã mʉ dedʼabema!

Kʼaita wawiaita barape

(Lucas 12:2-9)

26 Zhãrãta wawiarãũdua, kʼãrẽ chũwẽã nʉmʉta kʼawuadʼa ẽã nʉmaĩrã ne ẽã, miã kʼãrẽ merã bʼʉta kʼawuadʼa ẽã nʉmaĩrã ne ẽã. 27 Mʉã mazhi dobʼaʉa jarabʉrʉra jõmaʉ̃ã jaraudua, mʉã kʉwʉrʉ kʼawa jarabʉrʉra jĩgua jaraudua de ʉ̃rʉ̃ba. 28 Wawiarãũdua kʼakua bea bʼeta, maʉ̃rãbara jawurera bea bʼedʼa ẽã. Awuarabʉrʉ Daizezeta wawiaudua, izhara jawureta kʼakuata zuburiabi bʼeya tebʉdʼe. 29 ¿Nendobada ẽka ibana zake ũmeta plata pichi abʼaʉbari? Maʉ̃ta miã abʼabidʼa egorodʼe beu bʼae ẽã marã Zezeba idaribi ẽãrã. 30 Marãẽnabema mazhi budʼasidʼa jõma juacha nʉmʉkʼãrĩã. 31 Mawũẽ perarãũdua, Daizezema marã audre vale bʼea ibana zaketa bio kʼãñabara.

32 Bariduba zhãrã kĩrãbita mʉ pẽwã bʼʉa ara, mʉãbidʼa mʉ pẽwã bʼʉa aya mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉ kĩrãbita. 33 Bariduba zhãrã kĩrãbita mʉ pẽwã bʼʉ ẽã ara, mʉãbidʼa mʉ pẽwã bʼʉ ẽã aya mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉ kĩrãbita.

Jesúsdʼebema juradʼaya

(Lucas 12:49-53; 14:26-27)

34 Krĩcharãũdua mʉrã zesita druadʼe zhãrã adu-a bʼeabiita, mʉrã zesi ẽã zhãrã adu-a bʼeabiita, awuarabʉrʉ mʉ kʼarea zhõnaña. 35 Mʉ zebʉrʉbara mʉnebemata juradʼaya, zhãrãbara juraya zhi zezeta, kʼaubara juraya zhi papata, ãĩgubara juraya zhi pakʼõrẽta. 36 Mawũẽ ãzhi juraira zhãrãnerã ãzhi dedʼabema baya. 37 Iabʼaʉba zhi zezeta zhi papata mʉ audre kʉãgʼabʉrʉ mʉrẽta bʼaidʼe bʼʉ ẽã, iabʼaʉba zhi warrata zhi kʼauta mʉ audre kʉãgʼabʉrʉ mʉrẽta bʼaidʼe bʼʉ ẽã. 38 Iabʼaʉba bebudʼe basiidʼu mʉta pẽwã ẽbʉrʉ mʉrẽta bʼaidʼe bʼʉ ẽã. 39 Mʉ kʼarea beu ẽãrã aduaya, mawũãmina mʉ kʼarea beubʉrʉra ẽdrʉya.

Daizezeba kʼãrẽ diaidʼebema

(Marcos 9:41)

40 Iabʼaʉba marãta bia edabʉrʉra mʉta bia edabʉrʉa, mʉta bia edabʉrʉra bia edabʉrʉa mʉ zokʼadʼata. 41 Iabʼaʉba bia edabʉrʉta Daizezeba bedʼeata jarabibarita bʼʉ baera bia edara, Daizezebara maʉ̃ã ne biata diaya izha bedʼeata jarabibaria diai kĩrãkʼa. Iabʼaʉba bia edabʉrʉta Daizezedʼeta biata bʼʉ baera bia edara, Daizezebara maʉ̃ã ne biata diaya izhidʼeta biata bʼʉa diai kĩrãkʼa. 42 Bariduba maʉ̃rãnebema abʼa zhi zroma ẽã arigu baniã kũrãsãta dobira, mʉta pẽwã bʼʉ baera mawũã dobira, mʉã wãrĩnu marãã jaraya, Daizezebara maʉ̃barira kʼãrẽ diaya.

Juan Burukʼoemiãba zokʼakuadʼa

(Lucas 7:18-35)

11 Izha jʉrʉkuadʼata doce bʼea Jesúsbara maʉ̃ta ma jarape mamaʉ̃bara wãsia pʉwʉrʉza miã ũrãgʼadʼe. 2 Mawũẽ cárceldʼe bʼʉba Juanbara ũrĩsia zhãrã Ẽdrʉbiba kʼãrẽ obʼʉta, mawũẽ ũme zokʼasia izha jʉrʉkuadʼata. 3 Widʼi mawũãnamarẽã: ¿Bʉka zhãrã Ẽdrʉbiita zeita bʼadʼara, o daibara wadʼi awʉrʉta jʉ̃ãnaĩ?

4 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Wãũdua, mobe Juanʉã kʼawuabiudua mazha ũrĩbʉdata mazha ũdubʉdata. 5 Daʉbʼerrea bʼera ne ũdu tupudʼea audua, wã bʼe ẽã bʼera wã tupudʼea, aidʼaba kʼaya bʼera nene ẽã tupudʼea, ne ũrĩ ẽã bʼera ne ũrĩ tupudʼea, beudʼapeadʼara piradrʉ tupudʼea, zuburia bʼea jara bara bʼʉa ẽdrʉdʼaidʼebemata bedʼea biata. 6 Sobia bʼaya mʉnebemata ĩjã ẽã nʉmʉ ẽãrã.

7 Juanba zokʼakuadʼata wãbʉdadʼera Jesúsbara Juan jarabʉrʉta zhãrã kʼobʼea mawũãsia: ¿Drua drudrua tabʼʉidʼura marãbara kʼãrẽta akʉdʼe jũẽsidʼa? ¿Bariduta bʼʉta akʉdʼe jũẽsidʼakʼa? 8 ¿O kʼãrẽta akʉdʼe jũẽsidʼa? ¿Ũmakĩrã wua biaba zho bʼʉta akʉdʼe jũẽsidʼakʼa? Wua biaba zho bʼera reyrã dedʼabʉrʉ bʼea. 9 ¿Kʼãrẽta akʉdʼe jũẽsidʼa? ¿Daizezeba bedʼeata jarabibarita akʉdʼe jũẽsidʼakʼa? Izhia, mʉã marãã jaraya, kʼãʉ̃ Daizezeba bedʼeata jarabibarita audre zhi zroma. 10 Kʼãʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata mawũã bʼʉa:

Mʉ bedʼeata jarabarita mʉã bʉ na zokʼaya, bia ẽãrã ãmabʉdaba maʉ̃bara bʉ zei ota araa obʉrʉkaya bʉ na.*

11 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, wũẽrãba tobʉdara awʉrʉrã audre zhi zroma ẽã Juan Burukʼoemiã kʼãñabara. Mawũãmina Daizezeta Nokʼodʼebemata zhi zroma ẽãta bʼʉra zhi zroma izhi kʼãñabara.

12 Juan Burukʼoemiã miã ũrãgʼa bʼedʼa ewadeba idʼibasiidʼu Daizezeta Nokʼodʼebemata zuburia obʼea, aramaʉ̃ne maʉ̃ kʼarea zhõ bʼebara jõbiita nʉmeã. 13 Daizezeba bedʼeata jarabibarirãbara, Moisébara jarasidʼa Daizezeta Nokʼodʼebemata, maʉ̃ta tabʼʉa Juanba jaradʼa bitabai. 14 Maʉ̃rãba jaradʼapeadʼata marãba ĩjãnarã kʼãʉ̃ Juan basia Elía zeita bʼadʼara. 15 Ne ũrĩ bʼʉbara maʉ̃ta kĩrãkuita ũrĩdua. 16 Zhãrã idʼi ewadebema ¿mʉã kʼãrẽ ũme abʼarika jaraipe? Warrarã pʉwʉrʉdʼe jẽmene jewedʼabada kĩrãkʼa bʼea, ãzhi kʼopaeroa nemi jĩgua, 17 mawũãbada: Daiba chiruta zabʉdadʼera marã bairadʼa ẽbasia, dai miã sopua trʉ̃ãbʉdadʼera marã jẽgadʼa ẽbasia. 18 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa bʼeta Juan zedʼara nekʼo ẽã vino do ẽã bʼʉ baera jaita erubʼʉa abʼea. 19 Waya mʉ Beubari Bape bʼʉta zedʼara nekʼo vino do bʼʉ baera ũmakĩrã naʉ̃ nekʼomiã vino domiã abʼea. Rey Romanebemaĩta plata widʼibada bawara, dewaraurã kʼazhirua omiãrã bawara zhibiata bʼʉa abʼea. Mawũãmina Daizeze krĩchara bigata kʼawua nʉmeã izhidʼebema ĩjã bʼeta bia nʉmeba.

Pʉwʉrʉ tabʼe maẽ ĩjãna ẽbadʼapeadʼa

(Lucas 10:13-16)

20 Jesúsbara kẽãkuasia pʉwʉrʉ zroma tabʼe maẽ bʼeta, maʉ̃za ũdudʼakʼata bio okuasimina kʼazhiruara ãmape Daizezeta pẽwãna ẽãba mawũãsia: 21 ¡Daizezebara pua kʼawua oya Corazín pʉwʉrʉdʼe bʼera! ¡Pua kʼawua oya Betsaida pʉwʉrʉdʼe bʼera! Tiro pʉwʉrʉdʼe, Sidón pʉwʉrʉdʼe ũdudʼakʼata obʉrʉta mʉã marã maẽ odʼata osibʉrʉ, dããrãbʉrʉta sopuaba wua paima jʉ̃ jewedʼadʼape, sopuaba burudʼe itarra podʼape, kʼazhiruara ãmape Daizezeta pẽwãkʼausidʼa. 22 Mawũẽ mʉã marãã jaraya, Daizezeba kʼawua obʉrʉ ewadera Tiro pʉwʉrʉdʼe, Sidón pʉwʉrʉdʼe bʼeadʼara yarebai zuburia bʼeabiya marã kʼãñabara. 23 Capernaúm pʉwʉrʉdʼe bʼera ʉ̃taa wãĩta krĩcha bʼedʼe Daizezebara pepekuaya beudʼapeadʼata zuburia bʼeabiima. Sodoma pʉwʉrʉdʼe ũdudʼakʼata osibʉrʉ mʉã marã maẽ odʼata osibʉrʉ idʼi basiidʼu bʼeakʼausia. 24 Mawũẽ mʉã marãã jaraya, Daizezeba kʼawua obʉrʉ ewadera Sodoma pʉwʉrʉdʼe bʼeadʼara yarebai zuburia bʼeabiya marã kʼãñabara.

Mʉma zeudua mʉã ẽnaʉ̃bigaya

(Lucas 10:21-22)

25 Maʉ̃ ewadera Jesúsbara mawũãsia: Zeze, mʉã bʉra ibia jaraya, bʉra ʉ̃trebema Nokʼoa, drua Nokʼoa, bʉ mawũã Nokʼodʼebema bʉara kʼawuabi ẽbasia ãzhikusa krĩcha banata bʼeara, awuarabʉrʉ kʼawuabisia krĩcha bana ẽãta bʼea. 26 Zeze, bʉma mawũã biga basia.

27 Izhidʼebemata jõma mʉãã kʼawuabisia mʉ Zezebara. Miõba kʼawua ẽã mʉ zhi Warradʼebema, mʉ Zezebʉrʉ kʼawua bʼʉa, miõba kʼawua ẽã mʉ Zezedʼebema, mʉ zhi Warrabʉrʉ kʼawua bʼʉa, mawũẽ mʉ zhi Warraba kʼawuabi krĩñabʉrʉaara kʼawuabiya. 28 Mʉma zeudua kʼãrẽ kʼaudʼa bʼeba mapoea bʼera, mawũãrã mʉã ẽnaʉ̃bigaya. 29 Idu mʉãã zhi edebibʉdata mʉnebemata kʼawaudua, mʉrã sodʼera adu-a ibiadʼe bʼʉa, mawũãrã ẽnaʉ̃naña. 30 Mʉã jara bʼʉra borekea, obʼeya mʉã jara bʼʉra.

Trigota zhi kʉ̃mʉne ẽnapeadʼa

(Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-5)

12 Jari ewadera trigota u tabʼʉ maẽ Jesús berabʼarisia ẽnaʉ̃bada ewade. Maʉ̃ne izha jʉrʉkuadʼara jarrasidʼa, mawũẽ trigota zhi kʉ̃mʉne ẽpe zhi taata kʼosidʼa. 2 Maʉ̃ta fariseorãba ũdudʼai mawũãsidʼa: Bʉa jʉrʉkuadʼabara obʉda ẽnaʉ̃bada ewade oidʼe bʼʉ ẽãta.

3 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Marãbara ledʼakʼa kĩrãkʼa duanu ẽka rey Davidba odʼara izhi ũme duanu bawara jarrasidʼadʼe? 4 Daizeze dedʼa edʼa wãpe kʼosia pan Daizezeita bʼʉbadata, maʉ̃ kʼoidʼe bʼa ẽbasia miã izha miã izhi bawara bʼeba, awuarabʉrʉ kʼoidʼe bʼasia sacerdoterãbʉrʉ. 5 ¿O marãbara ledʼa ẽã duanuka Daizezeba ũrãgʼa Moiséa diadʼadʼe jara bʼʉra? Mama jara bʼʉ kĩrãkʼara ẽnaʉ̃bada ewade Daizeze dedʼa sacerdoterãba ne aribʼae duanurã Daizezema bedʼea ne ẽã. 6 Mawũẽ mʉã marãã jaraya, Daizeze de kʼãñabara mʉrã audre zhi zromata nama bʼʉa. 7 Sãwũãta kʼawuadʼara Daizezebara mawũãsia: Mʉãrã krĩña bʼʉa zhãrã sozuburia bʼeaita, mʉĩta nendʉwʉrʉta babue bʼeai kʼãñabara. Maʉ̃ta sãwũãta kʼawua bʼebʉrʉ jidʼa ẽbakʼausia mʉã jʉrʉkuadʼa bedʼea barabʉda ẽãta. 8 Maʉ̃ẽnabema mʉ Beubari Bape bʼʉra ewari ẽnaʉ̃bada Nokʼoa.

Ũmakĩrã juwua bagu bʼadʼa

(Marcos 3:1-6; Lucas 6:6-11)

9 Jesús mamaʉ̃bara wãbʉrʉta wãsia de zhi jʉrebadaidʼu.

10 Mama iabʼa bʼasia juwua abʼa bagu bʼʉta.

Maʉ̃nerã Jesús jidʼai kʼarea widʼi mawũãsidʼa: ¿Zhãrã bʼebisia bʼʉka ẽnaʉ̃bada ewadera?

11 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Marãnebemaba oveja erubʼʉta ẽnaʉ̃bada ewade uriadʼe edʼa bʼaera jiraeda ẽbaika?

12 ¿Maʉ̃ne zhãrã audre vale bʼʉ ẽka oveja kʼãñabara? Mawũẽ biara oidʼe bʼʉa ẽnaʉ̃bada ewadera.

13 Mawũãpe juwua bagu bʼʉa mawũãsia: Bʉzhi juwua jirabʼaridua.

Mawũãĩ izhara jirabʼarisia, mawũẽ bika bʼesia juwua dewarabema kĩrãkʼa.

14 Mawũẽ fariseorã wãnape krĩcha jʉrʉsidʼa Jesús beadʼaita.

Daizezeba nezokʼa jʉrʉdʼa

15 Jesúsbara maʉ̃ta kʼawuape wãsia mamaʉ̃bara, zhãrã bio kʼaidʼu wãbʉdata kʼaya bʼera bʼebisia jõma. 16 Maʉ̃nerã zarea jarakʼasia izhi ʉ̃rʉ̃ dajada bedʼeadʼa ẽbamarẽã. 17 Aramaʉ̃ne arimaẽ berabʼarisia Daizezeba bedʼeata jarabibariba Isaíaba mawũãnata:

18 Naʉ̃ta mʉ nezokʼa, mʉã jʉrʉdʼata bʼʉa. Mʉã kʉãgʼata bʼʉa, mʉrã izhi kʼarea sobia bʼʉa. Jawurebia mʉrẽta diaya, izhara zhãrã bʼea jaraya mʉã bedʼea ne ẽã bʼeabiidʼebemata.

19 Izhira zhõ bʼia nʉma ẽã, miõba ũrĩna ẽã pʉwʉrʉ odʼe mawũã bʼia nʉmʉrã.

20 Cha bʼʉadea bʼʉra bʼʉeta ẽã, ĩbĩrã kidrʉ bʼʉra kia ẽã. Bia nʉmaña bʼʉta aramaʉ̃ kĩrãkʼa edaya bia nʉmabiyeedʼa.

21 Aramaʉ̃ne ẽdrʉira izhita krĩchadʼaya zhãrã bʼebara.*

Mitia bedʼeadʼapeadʼa Jawurebiama

(Marcos 3:20-30; Lucas 11:14-23; 12:10)

22 Jesúsma wesidʼa jai abʼʉta daʉbʼerrea nemi ze ẽã bʼʉta. Mawũẽ bʼebibʉrʉba daʉbʼerrea nemi ze ẽã bʼadʼara ne ũdu bedʼeasia. 23 Mawũẽ zhãrã jõmaʉ̃ba bia akʉdrua mawũãsidʼa: ¿Naʉ̃ ẽka Nokʼota rey Davidʼeba urura? 24 Fariseorãba maʉ̃ta ũrĩnaĩ mawũãsidʼa: Naʉ̃bara jaira ãĩ jʉrekua bʼʉ ẽã, awuarabʉrʉ jʉrekua bʼʉa Beelzebú jai duanu nokʼo zareadʼeba.

25 Ãzhi mawũã krĩcha kʼobʼeta Jesúsbara kʼawuape mawũãsia: Abʼaʉ druadʼebemata ãzhirãĩnu zhõ duanerã jõña, abʼaʉ pʉwʉrʉdʼebemata o abʼaʉ dedʼabemata ãzhirãĩnu zhõ duanerã jõña. 26 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa ãtõmiãba jai izha jʉre nʉmʉta ãĩ jʉrekuara, ari izhidʼebema bawara zhõ nʉmeña. ¿Mawũãrã sãwũã ari nokʼota nʉmaĩpe? 27 Marãma mʉã Beelzebú zareadʼeba jaita ãĩ jʉrekua bʼʉbʉrʉ, ¿marã pẽwã bʼebara kʼai zareadʼeba ãĩ jʉrekua bʼe? Widʼidʼara marãba jarabʉdara ãzhara jaradʼaya mawũã ẽãta. 28 Mʉãrã Daizeze Jawurebiadʼeba jaira ãĩ jʉrekua bʼʉa, mawũẽ wãrãne marãma zea Daizezeta Nokʼodʼebemata. 29 Ũmakĩrã mesẽrãta bʼʉ dedʼara ¿sãwũã iabʼa edʼa wãpe izhi netata zrʉgaipe naara izhita jʉ̃ ẽbʉrʉ? Jʉ̃bʉrʉtrʉ izhi dedʼa ne nʉmʉrã zrʉga bʼeya. (Aramaʉ̃ kĩrãkʼa ãtõmiã mʉãrã edre nʉmʉkʼãrĩba jaira ãĩ jʉrekua bʼʉa.) 30 Mʉ ũme nʉmʉ ẽãbara mʉrã jura bʼʉa. Mʉ bawarauba zhãrãta mʉma zebi ẽãbara zhadiga bʼʉa.

31 Maʉ̃ba mʉã marãã jaraya: Kʼazhirua bio odʼata mitia bedʼeadʼata zuburia bedʼeara Daizezebara bedʼea ne ẽã bʼʉya zhãrã bʼera. Mawũãmina Jawurebiama mitia bedʼeabʉrʉra bedʼea ne ẽã bʼʉ ẽã. 32 Bariduta mʉ Beubari Bape bʼʉta bĩ ẽã jaradʼata zuburia bedʼeara Daizezebara bedʼea ne ẽã bʼʉya. Mawũãmina Jawurebiama mitia bedʼeabʉrʉra bedʼea ne ẽã bʼʉ ẽã, miã naʉ̃ ewade miã ewari tẽãbidʼa.

33 Bakuruta biabara zhi tara biata zau bʼʉa, bakuruta bia ẽãbara zhi tara bia ẽãta zau bʼʉa. Mawũẽ bakurura zhi tadʼeba ũdukʼawa panʉã. 34 Marã dãma neãrã bara bʼe kĩrãkʼa bʼea. ¿Sãwũã biata bedʼeadʼaipe bia ẽãta bʼera? Sodʼe nʉmʉkʼãrĩta jara bʼʉa ibara. 35 Biata bʼʉbara sodʼe biata nʉmʉkʼãrĩta jara bʼʉa. Bia ẽãta bʼʉbara bia ẽãta sodʼe nʉmʉkʼãrĩta jara bʼʉa. 36 Mawũẽ mʉã marãã jaraya, bedʼeata bia ẽãta bedʼeadʼapeadʼara jõma Daizezea jaradʼaya izha kʼawua obʉrʉ ewadera. 37 Aramaʉ̃nerã bʉra bʉzhi bedʼeadʼeba bedʼea ne ẽã bʼʉya, o bʉzhi bedʼeadʼeba bedʼea bara bʼʉya.

Ũdudʼakʼata ũdubimarẽã jaradʼapeadʼa

(Lucas 11:29-32)

38 Mobebʉrʉ ũrãgʼa Moisédʼe jarabadaba fariseorã bawarauba Jesúa mawũãsidʼa: Miã Ũrãgʼabari, bʉta Daizezedʼeba nʉmʉbʉrʉ daibara ũdu krĩña panʉã ũdudʼakʼata bʉa obʉrʉta.

39 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Marã bia ẽãba Daizezedʼebema ĩjã ẽã bʼeta jara bʼea ũdubimarẽã ũdudʼakʼata, mawũãmina mʉãrã ũdudʼakʼara ũdubiga ẽã, awuarabʉrʉ ũdubigaya Daizezeba bedʼeata jarabibarita Jonás berabʼaridʼa kĩrãkʼabʉrʉ. 40 Bʼeda zroma bʼitaedʼa Jonásta ewarita ũbea diamaseta ũbea bʼadʼa kĩrãkʼa, mʉ Beubari Bape bʼʉsidʼa beudʼata egorodʼe edʼa tabʼaya ewarita ũbea diamaseta ũbea. 41 Daizezeba zhãrã kʼawua obʉrʉdʼera Nínive pʉwʉrʉdʼe zhãrã bʼeadʼara beudʼata piradrʉdʼaya zhãrã idʼi ewade bʼe bawara, maʉ̃rãbara marã aduabimarẽã jaradʼaya, maʉ̃ẽnabema ãzhara kʼazhiruara ãmape Daizezeta pẽwãsidʼa Jonásba Daizeze bedʼeata jarabʉrʉba. Maʉ̃ne mʉ nama bʼʉra audre zhi zroma Jonás kʼãñabara. 42 Daizezeba zhãrã kʼawua obʉrʉdʼera Sabá druadʼe reina bʼidʼabadara beudʼata piradrʉya zhãrã idʼi ewade bʼe bawara, maʉ̃bara marã aduabimarẽã jaraya, maʉ̃ẽnabema izhira drua wawaraidʼuba zesia Salomón krĩchata ũrĩne. Maʉ̃ne mʉ nama bʼʉra audre zhi zroma Salomón kʼãñabara.

Jaita wakusa zebaridʼebema

(Lucas 11:24-26)

43 Jaita zhãrãneba ẽdrʉbʉrʉdʼera drua drudrua tabʼʉ maẽ põãsãne nimi baebaria, sãma bʼaita jʉrʉbarimina ũdukʼa. 44 Mawũẽ mawũãbaria: Mʉrã wakusa mʉzhi dedʼa wãña mʉzhi ẽdrʉdʼama. Aramaʉ̃ne zebʉrʉdʼera ũdubaria bari nʉmʉta barre bi-ia nʉmʉta. 45 Mawũẽ wãpe jai awʉrʉta siete jʉrebaria izhi audre bia ẽãta, mobe edʼa wãnape mama duanebaria. Mawũẽ zhãrã maʉ̃ audre zuburia bʼebaria izhi naara bʼadʼa kʼãñabara. Mawũã abʼarika berabʼariya idʼi ewade bia ẽãta bʼera.

Kʼobʼeadʼa Jesús papata zhi mebẽrãta

(Marcos 3:31-35; Lucas 8:19-21)

46 Zhãrã kʼobʼea Jesús mawũã bedʼea nʉmʉne, zhi papata zhi mebẽrãta ewaradʼe kʼopanʉta izhaa bedʼea krĩña kʼopanasia. 47 Mawũẽ iabʼaʉba mawũãsia: Bʉ papata bʉ mebẽrãta ewaradʼe kʼopanʉã, bʉaa bedʼea krĩña kʼopanʉã.

48 Mawũãĩ izhara panaʉ̃ maʉ̃ jarabʉrʉa mawũãsia: ¿Bʉma kʼaipe mʉ papa, kʼairãpe mʉ mebẽrã?

49 Mawũãpe izha jʉrʉkuadʼama juwua su mawũãsia: Naʉ̃rãta mʉ papa, mʉ mebẽrã. 50 Mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉba krĩñata obʼeta maʉ̃ta mʉ mebea, mʉ nawekʼaua, mʉ papaa.

Ne pobaridʼebema

(Marcos 4:1-9; Lucas 8:4-8)

13 Jari ewadera Jesús dedʼauba wãpe do jedʼea õbʼʉ maẽ doya jewedʼasia. 2 Maʉ̃ne zhãrãbara bioba bʉredrʉsidʼa, mawũẽ izhira jãbadʼe edʼa wãpe jewedʼasia. Aramaʉ̃ne zhãrã jõma ibudʼe nʉmesia. 3 Mawũẽ ne bio jarakʼa mawũãsia: Ne ubarita ne podʼe wãsia. 4 Ne ta pobʉrʉdʼera ʉ̃kʉrʉ odʼe bʼaesia, mawũẽ ibana zepe misidʼa. 5 Ʉ̃kʉrʉ mongʼaradʼe bʼaesia egoro bio ne ẽã maẽ. Mawũẽ ĩñabasia pĩwĩsia egorota eidʼu ẽãba. 6 Mawũãmina ʉ̃madau ʉ̃tʉ zebʉrʉba basia, aramaʉ̃ne kʼarra ne ẽãba bagusia. 7 Ʉ̃kʉrʉ bʼaesia ʉrʉdʼe, mawũẽ ʉrʉ waribʉrʉba ãnatʉ beasia. 8 Mawũãmina ʉ̃kʉrʉ egoro biadʼe bʼaepe zausia, aramaʉ̃ne zausia ta cienne, ta sesentadʼe, ta treintadʼe abʼa abʼakʼa. 9 Ne ũrĩ bʼʉbara maʉ̃ta kĩrãkuita ũrĩdua.

Kʼãrẽã ne bio jaradʼa

(Marcos 4:10-12; Lucas 8:9-10)

10 Mobebʉrʉ izha jʉrʉkuadʼabara orradʼape mawũãsidʼa: ¿Kʼãrẽã ne bio jarakʼabʉrʉ?

11 Mawũãnaĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Daizezebara marãã kʼawuabi nʉmʉã izhita Nokʼodʼebema kʼawuabi ẽã bʼadʼata, mawũãmina ãzhi kʼobʼeara kʼawuabi ẽã. 12 Bariduba maʉ̃ta bude erubʼʉaara edʼa diaya, mawũẽ ãmaña erubʼaya. Mawũãmina bude erubʼʉ ẽãrã wĩka kʼawua bʼʉsidʼa jãrĩña. 13 Maʉ̃ba mʉãrã ne bio jarakʼa bʼʉa. Mʉã obʼʉra akʉ bʼeidʼu sãwũãta kʼawua ẽã akʉ bʼea, ũrĩ bʼeidʼu sãwũãta kʼawua ẽã ũrĩ bʼea. 14 Ãzhi mawũã bʼedʼebara arimaẽ berabʼari nʉmʉã Daizezedʼeba Isaíaba mawũãnata:

Mʉ bedʼeara ũrĩ bʼeidʼu sãwũãta kʼawuadʼa ẽbaya, akʉ bʼeidʼu sãwũãta kʼawuadʼa ẽbaya.

15 Naʉ̃rã za bʼebara sodʼebara sãwũãta kʼawuadʼa ẽbaya, ũrĩ bʼeidʼu ũrĩ bʼedʼa ẽbaya, dabʉ ãna bʼeba dabʉbara akʉdʼa ẽbaya, ũrĩ bʼeidʼu sodʼebara sãwũãta kʼawuadʼa ẽbaya, kʼazhiruara ãmape Daizezera pẽwãna ẽbaya mʉã ẽdrʉbigaira.*

16 Mawũãmina marãbara mʉã obʼʉra daubia akʉ bʼea, marãbara kʉwʉrʉbia ũrĩ bʼea. 17 Wãrĩnu mʉã marãã jaraya, Daizezeba bedʼeata jarabibarirã bioba, Daizezedʼebemata biata bʼeadʼaba bioba ũdu krĩña bʼeasia mʉã obʼʉta marãba ũdu bʼeta, mawũãmina ũdudʼa ẽbasia, ũrĩ krĩña bʼeasia marãba ũrĩ bʼeta, mawũãmina ũrĩna ẽbasia.

Jesúsba sãwũãta jaradʼa ne pobaridʼebemata

(Marcos 4:13-20; Lucas 8:11-15)

18 Ũrĩũdua, mʉã jaraya ne pobaridʼebema sãwũãta: 19 Daizezeta Nokʼodʼebemata iabʼaʉba ũrĩbʉrʉdʼe sãwũãta kʼawua ẽbʉrʉ, ãtõmiã bia ẽãta zepe bedʼeata izha ũrĩnata ãĩ eda bʼʉa izhi sodʼeba. Maʉ̃ã ne ta pobʉrʉdʼe odʼe bʼaedʼata. 20 Ne ta pobʉrʉdʼe mongʼaradʼe bʼaedʼara iabʼaʉba Daizeze bedʼeata ũrĩbarita maʉ̃ã, aramaʉ̃tara sobia ũrĩbaria. 21 Mawũãmina bia kʼarra jida ẽãba dããrã zrogʼa ẽã, mawũẽ zuburiabʉrʉdʼera, o Daizeze bedʼeata ĩjã bʼʉ kʼarea zuburia obʉdadʼera ĩjã ẽã kenabʼari bʼʉa. 22 Ne ta pobʉrʉdʼe ʉrʉdʼe bʼaedʼara Daizeze bedʼeata ũrĩbarita maʉ̃ã. Mawũãmina naʉ̃ ẽjũãnebemata krĩcha nʉme bʼʉa, aramaʉ̃ne sãwũã ne bio erubʼaita krĩcha nʉmʉbara sewa bʼʉba Daizeze bedʼeata kenabʼaribi bʼʉa, aramaʉ̃ne zau eaba ẽã. 23 Mawũãmina ne ta pobʉrʉdʼe egoro biadʼe bʼaedʼara Daizeze bedʼeata ũrĩpe sãwũãta kʼawuabadata maʉ̃ã, aramaʉ̃ne zaubada. Mawũẽ eaba bʼʉa cienne, sesentadʼe, treintadʼe abʼa abʼakʼa.

Trigodʼe chirua kʼazhiruata podʼapeadʼa

24 Dewara ne jarakʼa mawũãsia: Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼera bia ẽã bawara bʼea, mawũẽ iabʼaʉba trigo ta zhi biata podʼadʼebema kĩrãkʼa bʼʉa, posia izhi druadʼe. 25 Mawũãmina jõma kʼãĩgue nʉmʉne izhi jura bʼʉta zepe trigo podʼapeadʼadʼe chirua kʼazhiruata pope wãsia. 26 Mawũẽ trigo waripe otobʉrʉdʼera ʉ̃tʉ zesia chirua kʼazhiruasidʼa. 27 Mawũẽ nezokʼarãbara zhibaria jaradʼe zebʉdata mawũãsidʼa: Nokʼó, ¿bʉara po ẽbasika trigo ta zhi biata bʉ druadʼera? ¿Sãwũã ʉ̃tʉ ibʼari chirua kʼazhiruara? 28 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Mʉ jura bʼʉba kʼãwũã obʉrʉa. Mawũãĩ nezokʼarãbara mawũãsidʼa: ¿Bʉara krĩña bʼʉka dai wãnape ẽũkuadʼaita? 29 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Mawũã ẽã, manebʉrʉ chirua kʼazhiruata ẽũkuabʉdaba daucha ẽũkuadʼaya trigosidʼa. 30 Idu ãba abʼarika waribiudua trigo bʼʉadʼayeedʼa. Bʼʉabʉda ewadebʉrʉ mʉãrã zhi bʼʉabadarãã mawũãña: Chirua kʼazhiruata naara ẽũkua jãmaũdua, baratʉ tãjʉ̃kuaudua badʼai kʼarea. Mawũãmina trigo tara kuaudua mʉ ne kuabari maẽ.

Ne jaradʼa mostaza tadʼeba

(Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19)

31 Dewara ne jarakʼa mawũãsia: Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼera wari bʼʉa, mawũẽ mostaza tadʼebema kĩrãkʼa bʼʉa, iabʼaʉba usia izhi druadʼe. 32 Maʉ̃ wãrãne audre wĩka kirua ne ta jõmaʉ̃ kʼãñabara, mawũãmina waribʉrʉdʼera ne uta wuaabema kʼãñabara bakuru zromata nʉmebaria, mawũẽ ibanata zekuape de obada zhi taeza.

Ne jaradʼa pan ẽsãbaridʼeba

(Lucas 13:20-21)

33 Dewara ne jarakʼa mawũãsia: Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼeta wari bʼʉra ne oreguea pan ẽsãbari kĩrãkʼa bʼʉa, wũẽrãba wĩka jiraedape harina kʼãbãẽã nʉmʉne poerape nʉmʉsia jõma ẽsãyeedʼa.

Jesúsba ne bio jaradʼadʼebema

(Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19)

34 Daizezeta Nokʼodʼebemata bʼera eaba bʼʉta mawũã Jesúsbara ne biodʼeba jarakʼasia zhãrã kʼobʼea, mawũã ne jarakʼa ẽãrã bedʼea ẽbasia. 35 Aramaʉ̃ne arimaẽ berabʼarisia Daizezeba bedʼeata jarabibariba mawũãnata:

Mʉãrã bedʼeara ne biodʼeba jarakʼaya, jipa jarakʼaya kʼawuabiga ẽã bʼʉta ẽjũã osidʼeuba.*

Sãwũãta jaradʼa chirua kʼazhiruara

36 Mobebʉrʉ zhãrã wãbigape Jesús deidʼu wãsia. Maʉ̃ne izha jʉrʉkuadʼabara orradʼape mawũãsidʼa: Sãwũãta daia jaradua chirua kʼazhiruata pegadʼebemata.

37 Mawũãnaĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Trigo ta zhi biata pobarira mʉ Beubari Bape bʼʉta maʉ̃ã. 38 Druara ẽjũãne zhãrã bʼeta maʉ̃ã, trigo ta zhi biara Daizezeta Nokʼodʼebemata bʼeta maʉ̃ã, chirua kʼazhiruara ãtõmiã bia ẽãneta bʼeta maʉ̃ã. 39 Zhi juraba chirua kʼazhiruata podʼara ãtõmiãta maʉ̃ã. Ne bʼʉaira ewari nʉmʉ jõĩta maʉ̃ã, zhi ne bʼʉadʼaira ángelerãta maʉ̃ã. 40 Chirua kʼazhiruata ẽũkuadʼape tebʉdʼe babuebada kĩrãkʼa berabʼariya ewari nʉmʉta jõbʉrʉdʼera. 41 Mʉ Beubari Bape bʼadʼabara zokʼaya ángelerã mʉrẽta, maʉ̃rãbara mʉta Reydʼebemata jʉredʼaya zhãrãta kʼazhirua obi bʼeta, bia ẽãta obʼeta. 42 Mobe pepekuadʼaya tebʉdʼe, mama jẽgadʼaya kidʼa kʼõsesea. 43 Maʉ̃nerã biata bʼera ʉ̃madau kĩrãkʼa uruzhadʼaya ãzhi Zezeta Nokʼota bʼʉ maẽ. Ne ũrĩ bʼʉbara maʉ̃ta kĩrãkuita ũrĩdua.

Ne jaradʼa orota merã bʼadʼadʼeba

44 Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼaira orota egorodʼe merã bʼadʼa kĩrãkʼa bʼʉa, ũmakĩrãba ũdupe wakusa merãsia. Mobe maʉ̃ kʼarea sobia wãpe izha ne erubʼʉra jõma nendope edasia maʉ̃ druara.

Ne jaradʼa perla ne ʉ̃tʉdʼeba

45 Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼaira perla zhi biata jʉrʉ bʼadʼa kĩrãkʼa bʼʉa. 46 Perla kĩrãwãrẽãta ne ʉ̃tʉta ũdui wãpe izha ne erubʼʉra jõma nendope edasia.

Ne jaradʼa atarrayadʼeba

47 Daizezeta Nokʼoba zhãrã sãwũã okuaira atarrayadʼebema kĩrãkʼa bʼʉa, doedʼa bʼaribuebʉdadʼera bʼeda nekĩrãtõnoã bʼae bʼʉa. 48 Birai doyaa erbʼaribada, mobe jewedʼa duanepe bigata ẽne jʉrepebada, biga ẽãrã ãĩ bʼaribuebada. 49 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa berabʼariya ewari nʉmʉta jõbʉrʉdʼera. Ángelerã jʉ̃drʉkuape biarã ẽãta ãĩ bʼʉdʼaya biarã maẽba. 50 Mobe pepekuadʼaya tebʉdʼe, mama jẽgadʼaya kidʼa kʼõsesea.

Ne bia zhiwidʼia dewara zhi zõrã

51 Izha jʉrʉkuadʼaa Jesúsbara mawũãsia: ¿Mʉã jarabʉrʉra jõma sãwũãta kʼawuabʉdakʼa?

Mawũãĩ ãzhara panaʉ̃ mawũãsidʼa: Ããjã Nokʼó.

52 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Moisédʼe ũrãgʼa zõrãta jarabarita bʼeba Daizezeta Nokʼodʼebemata ũrãgʼa zhiwidʼita kʼawabʉdara de zhibari kĩrãkʼa bʼʉa, ne biata izhidʼe maẽbara erbʼaribaria ne zhiwidʼita ne zhi zõrãta.

Jesús wãna Nazareidʼu

(Marcos 6:1-6; Lucas 4:16-30)

53 Mawũã ne bio jara nʉmʉta Jesúsbara jõbipe wãsia mamaʉ̃bara. 54 Izhi druaedʼa zepe miã ũrãgʼasia de zhi jʉrebada maẽ, mawũẽ bia akʉdrua mawũãsidʼa: ¿Naʉ̃bara krĩchara sãmaʉ̃ba kʼãwũã erubʼʉ, sãwũã ũdudʼakʼata okua bʼʉ? 55 ¿Naʉ̃ ẽka de obari warrara? ¿Zhi papara María ẽka, zhi mebẽrã Jacobota, Joséta, Simónta, Judata duanu ẽka? 56 ¿Zhi nawekʼaurã jõma dazhirã bawara duanu ẽka? ¿Naʉ̃ sãmaʉ̃ba nʉmʉ ne jõmaʉ̃ne kʼãwũã nʉmaĩrã?

57 Aramaʉ̃ne Jesúsdʼebema ĩjãna ẽbasia. Mawũẽ Jesúsbara mawũãsia: Daizezeba bedʼeata jarabibarira baridu maẽ wawiabada, awuarabʉrʉ wawiadʼa ẽã izhi druadʼebʉrʉ izhi dedʼabʉrʉ.

58 Mamarã ũdudʼakʼara bio o ẽbasia ãzha ĩjãna ẽãba.

Juan Burukʼoemiã beabidʼadʼebema

(Marcos 6:14-29; Lucas 9:7-9)

14 Maʉ̃ ewadera Herode Galileadʼe reyta bʼʉdʼe ũrĩsia Jesús trʉ̃poa nʉmʉta. 2 Mawũẽ izha zokʼa jʉre bʼʉa mawũãsia: Maʉ̃ mʉma Juan Burukʼoemiãta beudʼata piradrʉbʉrʉa, maʉ̃neba mawũã ũdudʼakʼata okuaita zarea nʉmʉã. 3 Mawũã jarasia Herodebara Juan jidabipe cadenaba jʉ̃bipe cárceldʼe buebidʼaba, mawũã osia Herodía kʼarea, maʉ̃ zhi mebea Felipe kĩma basia. 4 Mawũẽ Juanbara mawũã bazhia: Kʼãʉ̃ bʉara kĩmata erubʼaira biga ẽã. 5 Herodebara bea krĩña bʼasimina wawia bʼasia zhãrã bʼeta, zhãrãma Juan bʼasi baera Daizezeba bedʼeata jarabibarita. 6 Mawũãmina Herode año cumpli nʉmʉ fiestadʼe Herodía kʼauta miõ ẽsadra bairabʉrʉta Herodema biga basia. 7 Mawũẽ Herodebara wãrĩnu diaita jarasia jõma izha widʼibʉrʉta. 8 Mawũẽ zhi papaba jaradʼadʼe widʼi mawũãsia: Epedʼekʼodʼe mʉãã diadua Juan Burukʼoemiã buruta.

9 Mawũãĩ rey Herode sopuasia, mawũãmina izhi bawara nekʼo kʼobʼe kĩrãbita kʼãrẽ wãrĩnu diaita jaradʼa baera jarasia diadʼamarẽã. 10 Mobe otatubisia Juan cárceldʼe. 11 Aramaʉ̃ne zhi burura epedʼekʼodʼe wedʼape diasidʼa Herodía kʼaua, mawũẽ izhara diasia zhi papaa. 12 Juanba jʉrʉkuadʼara zedʼape zhi kʼakua jirabʼaridʼape jousidʼa, mobe wãnape jarasidʼa Jesúa.

Nekʼobigadʼa cinco mil

(Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14)

13 Jesúsbara maʉ̃ta ũrĩpe mamaʉ̃bara dobʼa jãbadʼe wãsia miõ ne ẽãĩnu, zhãrãbara maʉ̃ta kʼawuadʼape kʼaidʼu jẽde wãsidʼa pʉwʉrʉ tabʼe maẽba. 14 Jesús jãbadʼeba udʼubʼaebʉrʉdʼe kʼabanata ũdui ãzhi sozuburiape bʼebikuasia ãzhidʼebema kʼaya bʼeta. 15 Keudʼe izha jʉrʉkuadʼabara orradʼape mawũãsidʼa: Miõ ne ẽã maẽ bʼedʼe ewari ya keua, mawũẽ kʼabanata kʼobʼera wãbigarua wãnamarẽã pʉwʉrʉ zake tabʼema, aramaʉ̃ne edadʼamarẽã kʼãrẽ kʼoita.

16 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: Wãnaĩrã nesidʼa ẽã, marãba nekʼobigaudua.

17 Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: Daibara nama erubʼea pan juesoma bʼeda ũme.

18 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Mʉma weudua naĩnu.

19 Mobebʉrʉ poajãrã ʉ̃rʉ̃ zhãrã jewedʼabigape pan juesomata bʼeda ũmeta jiraedape ʉ̃taa akʉ zhiwidʼipe pan bʼʉekuape diasia izha jʉrʉkuadʼaa, mawũẽ izha jʉrʉkuadʼabara jedʼekasidʼa kʼabanata kʼobʼea. 20 Jõma jãwũã nekʼosidʼa, adʼubadʼapeadʼata zhi bʼʉgʉzoamata jʉrepesidʼa jamara doce bira. 21 Zhi nekʼodʼapeadʼara zhũmakĩrãrãta nʉmasia cinco mil, wũẽrãrãta warrarãta juacha ẽã.

Jesús tebadʼa do ʉ̃rʉ̃

(Marcos 6:45-52; Juan 6:16-21)

22 Mobebʉrʉ Jesúsbara izha jʉrʉkuadʼara jãbadʼe bʼaribigape izhi naa kĩrãrã wãbigasia, maʉ̃ẽna izhira wãta jara tebasia kʼabanata kʼobʼea. 23 Kʼabanata kʼobʼea mawũã wãta jara tebape kʼatumaĩnu wãrĩzesia dobʼa zhiwidʼiita, diamase nʉmebʉrʉdʼera mama bʼasia dobʼa. 24 Maʉ̃ẽna jãbara do jedʼea õbʼʉ ẽsadra babʉrʉta jamawe erunʉmasia do bomatʉba, mawũã erunʉmasia pʉ̃ãdrʉta ãzhi wãma nʉmʉ ẽãba. 25 Maʉ̃ne ʉ̃nadrʉ bodʼodʼe Jesús ãzhima zesia do ʉ̃rʉ̃ taidʼe. 26 Mawũã do ʉ̃rʉ̃ taita izha jʉrʉkuadʼaba ũdubʉdadʼera pera mawũãsidʼa: ¡Beuwãrãta taia!

Mawũãnape bʼiasidʼa peraba. 27 Aramaʉ̃ta Jesúsbara mawũãsia: ¡Wãniguaudua, mʉta taia, perarãũdua!

28 Mawũãĩ Pedroba panaʉ̃ mawũãsia: Nokʼó, bʉta taibʉrʉ mʉta bʉma wãbirua do ʉ̃rʉ̃.

29 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Zerua.

Mawũãĩ Pedro jãbadʼeba udʼubʼaepe do ʉ̃rʉ̃ tebadʼewasia Jesúsma. 30 Mawũãmina zarea pʉ̃ãdrʉ nʉmʉta akʉpe perasia, maʉ̃ne tabʉsadʼewai bʼia mawũãsia: ¡Nokʼó, mʉrã kʼarebarua!

31 Aramaʉ̃ta Jesúsbara juwuadʼe jidape mawũãsia: ¡Bʉra soidʼu kʼobʼaita wãẽã bʼʉa! ¿Kʼãrẽã teba bʼe ẽãta krĩchabʉrʉ?

32 Aramaʉ̃ne ãzhira jãbadʼe bʼaribʉdadʼera tausia pʉ̃ãdrʉra. 33 Mawũẽ jãbadʼe kʼopanʉbara orradʼape ibia jara mawũãsidʼa: Bʉra wãrãne Daizeze Warra.

Jesúsba bʼebidʼa kʼayarãta Genesaredʼe

(Marcos 6:53-56)

34 Kĩrãrẽ chãbʉdadʼera jũẽsidʼa Genesaret druaedʼa. 35 Zhãrã mama bʼeba Jesústa kʼawuadʼai ibʼarita jarabisidʼa maʉ̃ drua jõma, mawũẽ jõma izhima wesidʼa kʼaya bʼeta. 36 Zuburia bedʼeasidʼa arigu idu tõbʼaribimarẽã izhi wua ita. Jõma zhi tõbʼaridʼapeadʼara bʼe duanesia.

Dazhi sãwũã mitiabaridʼebema

(Marcos 7:1-23)

15 Mobebʉrʉ Jesús orrasidʼa ũrãgʼa Moisédʼe jarabadaba ʉ̃kʉrʉba fariseorãba ʉ̃kʉrʉba, ãzhira zekuasia Jerusalénneba, maʉ̃rãbara mawũãsidʼa: 2 ¿Kʼãrẽã bʉa jʉrʉkuadʼabara aribʼaedʼa ẽpe zõrãrãba okʼawa bʼeadʼara? Mitia ne ẽã obʉdata juwuara surrua odʼa ẽã nekʼobʉdadʼera.

3 Mawũãnaĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: ¿Kʼãrẽã marãbidʼa aribʼaedʼa ẽpe Daizezeba aribʼaemarẽã jara bʼʉra, mazhidʼeta aribʼaedʼai kʼarea ẽka? 4 Daizezebara mawũãsia: Wawiarua bʉ zezera bʉ papara. Zezeta o papata ikʼazhirua jarabʉrʉra beadʼaibara. 5 Mawũãmina marãbara mawũãbada: Bariduba zhi zezea o zhi papaa mawũãsia bʼʉa: Mʉãrã jõma Daizezea diasia bʉ kʼarebaita mʉã erubʼadʼara. 6 Mawũãbʉrʉba marãma ya kʼarebaidʼe bʼʉ ẽã zhi zezera o zhi papara. Daizezeba aribʼaemarẽã jara bʼʉra aramaʉ̃ne seribidʼa ẽã mazhidʼeta aribʼaedʼai kʼarea. 7 Marã sewa bibaʉta bʼea, bia marãẽnabemata Daizezedʼeba Isaíabara mawũãsia:

8 Za bʼebara bari iba mʉrã wawidea, aramaʉ̃ne ãzhi sora wawara nʉmʉã mʉnebara.

9 Mʉrã bari ibia jara bʼeba mʉ ũrãgʼa kĩrãkʼa jaradia bʼea aribʼaemarẽã jara bʼeta beubari bʼeba.*

10 Maʉ̃ jarape Jesúsbara kʼabanata trʉ̃pe mawũãsia: Mʉã jaraita ũrĩũdua, mobe sãwũãta kʼawuaudua. 11 Zhikota yedʼa wãbʉrʉbara dazhira mitia o ẽã, mawũãmina yedʼauba ze bʼʉbara Daizeze kĩrãbitara dazhira mitia obʼʉa.

12 Mawũãĩ izha jʉrʉkuadʼabara orradʼape mawũãsidʼa: ¿Bʉara kʼawuasika fariseorã bĩ ẽãbʉdara ũrĩbʉdaba maʉ̃ bedʼeata?

13 Mawũãnaĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Nekʼarra kĩrãkʼa bʼedʼeba nekʼarra mʉ Zeze ʉ̃trebemaba u ẽbadʼara izha ẽũkuaya. 14 Idaribiudua, jipa ededʼa ẽã Daizezedʼebema kʼawuadʼa ẽãba daʉbʼerrea bʼe kĩrãkʼa bʼera. Daʉbʼerrea bʼʉba daʉbʼerrea bʼʉta erbʼari edera abʼarika bʼaedʼaya zobʼeadʼe.

15 Mobebʉrʉ Pedroba mawũãsia: Sãwũãta daia jaradua bʉa jarabʉrʉta.

16 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Marãbidʼa sãwũãta kʼawuadʼa ẽka? 17 ¿Kʼawuadʼa ẽka jõma kʼãrẽ yedʼa wãbʉrʉra bʼitaedʼa wãpe ãĩ wã bʼʉra? 18 Mawũãmina yedʼauba ze bʼʉra sodʼeba ze bʼʉa, Daizeze kĩrãbitara dazhira maʉ̃ba mitia obʼʉa. 19 Sodʼebara ze bʼʉa krĩchata bia ẽãta, miã beaita, kĩma ẽãta erukʼãĩta, nezrʉgaita, sewa nebʉrʉita, zhãrã ikʼazhirua jaraita. 20 Daizeze kĩrãbitara maʉ̃ jõmaʉ̃ba dazhira mitia obʼʉa. Mawũãmina juwua surrua o ẽã nekʼobʉrʉbara dazhira mitia o ẽã.

Soidʼu kʼobʼadʼa wũẽrã Canaán bidʼata

(Marcos 7:24-30)

21 Jesús mamaʉ̃ba wãbʉrʉdʼera wãsia Tiro druaedʼa Sidón druaedʼa. 22 Maʉ̃ne wũẽrã Canaán druadʼebemaba nemi jĩgua mawũãsia: ¡Nokʼó, bʉra rey Davidʼeba uruta bʼʉba mʉta sozuburiarua! Mʉ kʼauta kʼãbãẽã zuburia bʼʉa jaiba.

23 Jesúsbara panaʉ̃ ẽbasia, mawũẽ izha jʉrʉkuadʼabara orradʼape zuburia bedʼea mawũãsidʼa: Wãmarẽã jaradua, bʼia taia dazhirã kʼaidʼu.

24 Mawũãnaĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Daizezebara mʉrã awuarabʉrʉ zokʼasia Israel adua bʼema.

25 Aramaʉ̃ne wũẽrã zepe izhi kĩrãbita sãkʼokʼodʼe kʼobʼepe mawũãsia: ¡Nokʼó, mʉrã kʼarebarua!

26 Mawũãĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Mʉã bʉta kʼarebaira biga ẽã, mawũãrã zhiko warrarãneta jiraedape diabʉrʉkaya usarãã.

27 Mawũãĩ izhara mawũãsia: Ããjã Nokʼó, mawũãmina usarãbidʼa ãzhi zhibarirã mesadʼeba zhiko jarra bʼaedʼata kʼobada. Mawũẽ mʉrã judía ẽmina kʼarebarua.

28 Mawũãĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Wũẽrã, bʉra kʼãbãẽã soidʼu kʼobʼʉdʼeba aribʼae nʉmaẽdaya bʉa krĩñane.

Izhi kʼaura bʼesia aramaʉ̃ta.

Jesúsba bʼebikuadʼa bio

29 Jesús mamaʉ̃bara doyaa wãsia Galilea dota jedʼea õbʼʉidʼu. Mobe kʼatumaĩnu wãrĩzepe mama jewedʼasia. 30 Zhãrã bioba orrasidʼa zhi wedʼapeadʼaba wã bʼe ẽã bʼeta, daʉbʼerrea bʼeta, bedʼea bʼe ẽã bʼeta, juwua dorrabʼari bʼeta, dewara bio wesidʼa kʼayarãta. Maʉ̃ta Jesús jẽrũ kʼaita bʼʉkuasidʼa, mawũẽ bʼebikuasia. 31 Maʉ̃ta kʼabanaba bia akʉdrua ũdubʉdara bedʼea bʼe ẽã bʼera bedʼeasidʼa, juwua dorrabʼari bʼera bʼesidʼa, wã bʼe ẽã bʼera wãsidʼa, daʉbʼerrea bʼera ne ũdusidʼa. Mawũẽ ibia jarasidʼa Daizeze Israel bʼedʼera.

Nekʼobigadʼa cuatro mil

(Marcos 8:1-10)

32 Jesúsbara izha jʉrʉkuadʼata trʉ̃pe mawũãsia: Mʉãrã zhãrã sozuburia kʼobʼʉa, mʉ bawara bʼeta ewari ũbea babʉrʉta kʼãrẽ kʼoi ne ẽã bʼea. Mʉãrã krĩña ẽã nekʼo ẽã wãbigaira, manebʉrʉ nomadrʉdʼaya odʼe.

33 Mawũãĩ izha jʉrʉkuadʼabara mawũãsidʼa: ¿Miõ ne ẽã maẽrã dazhirãbara zhiko sãma ũdudʼaipe mawũã nekʼobigaira kʼãbãẽã kʼabanata?

34 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Marãbara pan sõmbe erubʼe?

Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: Erupanʉã pan siete, bʼeda zakerãta ʉ̃kʉrʉ.

35 Mawũãnaĩ kʼabanata kʼobʼea jarasia jewedʼa duanemarẽã egorodʼe. 36 Mobebʉrʉ jiraedasia pan sieteta, bʼeda zakerãta, mobe Daizezea zhibia jipe bʼʉekuape diasia izha jʉrʉkuadʼaa, mawũẽ izha jʉrʉkuadʼabara jedʼekasidʼa kʼabanata kʼobʼea. 37 Jõma jãwũã nekʼosidʼa, adʼubadʼapeadʼa zhi bʼʉgʉzoamata jʉrepesidʼa jamara siete bira. 38 Zhi nekʼodʼapeadʼara zhũmakĩrãrãta nʉmasia cuatro mil, wũẽrãrãta wũãwũãrãta juacha ẽã. 39 Zhãrã wãbigape jãbadʼe bʼaripe wãsia Magdala druaedʼa.

Jarasidʼa ũdubimarẽã ũdudʼakʼata

(Marcos 8:11-13; Lucas 12:54-56)

16 Fariseorãta saduceorã bawara zesidʼa Jesús wãẽãbidʼaita, mawũẽ jarasidʼa ũdudʼakʼata ũdubimarẽã Daizezedʼeba nʉmʉbʉrʉ. 2 Mawũãnaĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Keubʉrʉdʼera marãbara mawũãbada: Ewari biata nʉmaña bãjãrã purba nʉmʉã. 3 Waya diapedʼara mawũãbada: Idʼira nangu baya bãjãrã purba jãrãtouga nʉmʉã. ¡Sewakʼau bʼea, marãbara bãjãnebema sãwũãta kʼawua bʼea, mawũãmina ũdudʼakʼata idʼidʼe mʉã onʉmʉrã sãwũãta kʼawua bʼedʼa ẽã! 4 Marã bia ẽãba Daizezedʼebema ĩjã ẽã bʼeta jara bʼea ũdubimarẽã ũdudʼakʼata, mawũãmina mʉãrã ũdudʼakʼara ũdubiga ẽã, awuarabʉrʉ ũdubigaya Daizezeba bedʼeata jarabibarita Jonás berabʼaridʼa kĩrãkʼabʉrʉ.

Mawũãpe ãmaẽkuabʉrʉta wãsia.

Ne oreguea fariseorãne

(Marcos 8:14-21)

5 Jesúsba jʉrʉkuadʼara jũẽkuasia kĩrãrẽ, mawũãmina kĩrãduasidʼa pan ededʼaira. 6 Maʉ̃ne Jesúsbara mawũãsia: Kĩrãkuita bʼeaudua ne oregueata fariseorãne kʼarea saduceorãne kʼarea.

7 Mawũãĩ ãzhirãĩnu bedʼeabʉdata mawũãsidʼa: Maʉ̃ta jarabʉrʉa pan wedʼa ẽbasi baera.

8 Jesúsbara maʉ̃ta kʼawuape mawũãsia: ¿Kʼãrẽã mazhirãĩnu bedʼea kʼobʼe, marã soidʼu kʼobʼaita wãẽã bʼeba pan ne ẽãta jara kʼobʼe ẽka? 9 ¿Sãwũãta kʼawuadʼa ẽka, miã bude badʼa ẽka pan juesomaba mʉã nekʼobidʼara zhũmakĩrãrãta cinco mil, zhi bʼʉgʉzoamata jamara sõmbe jʉrepesidʼa? 10 ¿Miã bude badʼa ẽka pan sieteba mʉã nekʼobidʼara cuatro mil, zhi bʼʉgʉzoamata jamara sõmbe jʉrepesidʼa? 11 ¿Kʼawuadʼa ẽka pan kʼarea mʉã jarabʉrʉ ẽãta kĩrãkuitadʼamarẽã ne oregueata fariseorãne kʼarea saduceorãne kʼarea? 12 Mobebʉrʉ kʼawuasidʼa kĩrãkuitadʼamarẽã jarabʉrʉ ẽãta ne oregueata pannebema kʼarea, awuarabʉrʉ kĩrãkuitadʼamarẽã jarasia ũrãgʼata jãpeta fariseorãne kʼarea saduceorãne kʼarea.

Pedroba jaradʼa Jesús zhãrã Ẽdrʉbita

(Marcos 8:27-30; Lucas 9:18-21)

13 Cesarea Filipo druaedʼa Jesús zebʉrʉdʼera, izha jʉrʉkuadʼaa widʼi mawũãsia: ¿Zhãrãbara kʼaita jara panʉ mʉ Beubari Bape bʼʉra?

14 Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: Ʉ̃kʉrʉbara jarabada bʉra Juan Burukʼoemiãta, ʉ̃kʉrʉbara jarabada bʉra Elíata, ʉ̃kʉrʉbara jarabada bʉra Jeremiata, o jarabada bʉra Daizezeba bedʼeata jarabibarirãta iabʼaʉdʼebemata.

15 Mawũãnaĩ izhara widʼi mawũãsia: ¿Kʼõbe marãma mʉrã kʼaipe?

16 Mawũãĩ Simón Pedroba panaʉ̃ mawũãsia: Bʉra zhãrã Ẽdrʉbita Daizeze zokʼai bʼʉ Warra.

17 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Bʉra Daizezeba bia nʉmʉkʼãrĩã Simón, Jonás warra, maʉ̃ bʉaara beubariba kʼawuabibʉrʉ ẽã, awuarabʉrʉ kʼawuabibʉrʉa mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉba. 18 Mʉãbidʼa bʉaa jaraya Peñata bʉra Pedroa, bʉta mawũã peña ʉ̃rʉ̃ pãrã nʉmʉña mʉnebema ĩjã bʼeta, aramaʉ̃ne ãtõmiãbara edre bʼaebi ẽã. 19 Mʉãrã bʉaa zareata diaya Daizezeta Nokʼodʼebemata. Mawũẽ naʉ̃ druadʼe bʉa kʼãrẽ idaribi ẽãrã Daizezebidʼa idaribi ẽã ʉ̃treuba. Naʉ̃ druadʼe bʉa kʼãrẽ idaribibʉrʉra Daizezebidʼa idaribiya ʉ̃treuba. 20 Mobebʉrʉ izha jʉrʉkuadʼaa jarasia miõã jaradʼa ẽbamarẽã Jesúra izhita zhãrã Ẽdrʉbita.

Jesúsba jaradʼa izhi beadʼaita

(Marcos 8:31—9:1; Lucas 9:21-27)

21 Maʉ̃ ewadeba Jesúsbara izha jʉrʉkuadʼaa jarakʼasia izhira Jerusalén pʉwʉrʉedʼa wãĩta barata, jarasia biodʼe zuburia odʼaita nokʼorãba, sacerdoterã nokʼorãba, ũrãgʼa Moisédʼe jarabadaba. Jarasia aramaʉ̃ne beadʼaita, maʉ̃ta piradrʉita ewari ũbeadʼe. 22 Mawũãĩ Pedroba jãpe edepe kẽã mawũãsia: Nokʼó, mawũã bedʼearãrũã bʉzhita sozuburiarua, Daizezebara bʉra mawũãrã berabʼaribi ẽã.

23 Mawũãĩ Jesús pʉrʉwape Pedroa bedʼeabʉrʉ kĩrãkʼa mawũãsia: Ãĩ wãrũã mʉ kĩrãbitaubara ãtõmiã. Bʉara mʉrã bʼaebiya nʉmʉã, bʉra krĩcha ẽã Daizeze kĩrãkʼara, awuarabʉrʉ krĩcha bʼʉa beubari bʼe kĩrãkʼa.

24 Mobebʉrʉ Jesúsbara izha jʉrʉkuadʼaa mawũãsia: Iabʼaʉba mʉta pẽwã krĩña bʼʉbʉrʉ bʉzha krĩñata aribʼaerãrũã, awuarabʉrʉ bebudʼe basiidʼu mʉrã pẽwãdua. 25 Mʉ kʼarea beu krĩña ẽãrã aduaya, mawũãmina mʉ kʼarea beubʉrʉra ẽdrʉya. 26 ¿Zhãrãĩtara kʼãrẽ biata bʼaipe ẽjũãne nʉmʉta jõma izhidʼeta nʉmʉbʉrʉdʼe izhi jawureta aduara? ¿O zhãrãbara kʼãrẽta dia bʼeipe izhi jawureta ẽdrʉbiira? 27 Mʉ Beubari Bape bʼadʼara mʉ Zeze zareaedʼa zeya izhi ángelerã bawara, maʉ̃nerã abʼa abʼakʼa kʼawua obʉrʉta biata odʼapeadʼara bia bʼʉya, bia ẽãta odʼapeadʼara zuburia bʼʉya. 28 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, ʉ̃kʉrʉ nama kʼobʼebara beudʼai nawedʼa ũdudʼaya mʉ Beubari Bape bʼadʼara zebʉrʉta Rey baita.

Jesús awuaradʼa

(Marcos 9:2-13; Lucas 9:28-36)

17 Maʉ̃ tẽã ewari seis babʉrʉdʼera, Jesúsbara edesia Pedrota, Jacobota, Juan Jacobo mebeata, maʉ̃rãta awuara jʉre edesia kʼatuma ʉ̃tʉ nʉmʉĩnu. 2 Mama awuarasia ãzhi kĩrãbita, izhi kĩrã ʉ̃nasia ʉ̃madau kĩrãkʼa, izhi wuara totroa ʉ̃nasia ʉ̃na kĩrãkʼa. 3 Maʉ̃nerã Moiséta Elíata zhi ũdubisidʼa, bedʼea kʼopanasia Jesús bawara. 4 Mawũẽ Pedrobara Jesúa mawũãsia: Nokʼó, biga dazhirã nama kʼobʼera, bʉa krĩñabʉrʉ nama de kʼãĩdeta ũbea odʼaya abʼa bʉita, abʼa Moiséita, abʼa Elíaita.

5 Mawũã bedʼea kʼobʼʉdʼe ãzhira ãnabʼarisia jãrãrã ʉ̃naba, maʉ̃ne Daizezeta jãrãrãneba bedʼeabʉrʉta mawũãsia: Naʉ̃ mʉ warra mʉãrã kʉãgʼa, mʉrã izhi kʼarea sobia bʼʉa, izhi bedʼeara ũrĩũdua. 6 Izha jʉrʉkuadʼaba maʉ̃ta ũrĩnaĩ tadʼazoasia egoroma kĩrã bʼarru, aramaʉ̃ne kʼãbãẽã perasidʼa. 7 Mawũẽ Jesúsbara orrape ãzhi tõbʼaripe mawũãsia: Pirabʼariudua, perarãũdua.

8 Mawũãĩ ãzha akʉbʉdadʼera miõ ũdudʼa ẽbasia, awuarabʉrʉ ũdusidʼa Jesústa abʼabai.

9 Kʼatumaneba yedʼa ãzhi urudʼe Jesúsbara mawũãsia: Marãba ũdubʉdara miõã jararãũdua, mʉ Beubari Bape bʼʉta beudʼata piradrʉyeedʼa.

10 Mawũãĩ izha jʉrʉkuadʼabara widʼi mawũãsidʼa: ¿Ũrãgʼa Moisédʼe jarabadabara kʼãrẽã jarabada zhãrã Ẽdrʉbiita zei nawedʼa Elíata naara zeita?

11 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Wãrĩnu Elíara naara zeya, mobe ne jõma araa oya. 12 Mawũãmina mʉã marãã jaraya, Elíara ya zesia, maʉ̃ta ũdukʼawadʼa ẽbasia, awuarabʉrʉ izhira zuburia osidʼa. Mʉ Beubari Bape bʼʉra mʉsidʼa abʼarika ãzha zuburia odʼaya.

13 Mobebʉrʉ izha jʉrʉkuadʼabara kʼawuasidʼa Elíadʼebemata jarakʼabʉrʉra jarabʉrʉta Juan Burukʼoemiãta.

Jesúsba bʼebidʼa kũrã wawa bʼʉta

(Marcos 9:14-29; Lucas 9:37-43)

14 Kʼatumaneba kʼabanama zebʉdadʼera ũmakĩrãta Jesúsma zepe izhi kĩrãbita sãkʼokʼodʼe kʼobʼepe mawũãsia: 15 Nokʼó, sozuburiarua mʉ warrata, wawa bʼʉa, mawũẽ biodʼe zuburia bʼʉa, bʼaema bio bʼae bʼʉa tebʉdʼe, bʼaema bio bʼae bʼʉa doedʼa. 16 Mʉãrã wesia bʉa jʉrʉkuadʼama, mawũãmina bʼebi bʼedʼa ẽã.

17 Mawũãĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: ¡Marã soidʼu duanu ẽãta bia ẽãta bʼea! ¿Mʉrã sõmbeedʼa marã bawara bʼaipe? ¿Mʉãrã sõmbeedʼa zrogʼa nʉmaĩpe? Weudua naĩnu.

18 Mobebʉrʉ Jesúsbara jaira kẽãsia, mawũẽ jaira ẽdrʉsia kũrãnebara, izhira aramaʉ̃ta bʼesia. 19 Mawũẽ izha jʉrʉkuadʼabara Jesús orradʼape dobʼaʉa widʼi mawũãsidʼa: ¿Daibara kʼãrẽneba ãĩ jʉreta bʼedʼa ẽbasi?

20 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: Bʼedʼa ẽbasia marã soidʼu kʼobʼaita wãẽã bʼeba. Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, mostaza ta wĩka kĩrãkʼa marãta wĩkabidʼa soidʼu bʼebʉrʉ kʼatuma za nʉmʉã mawũã bʼedʼaya: Namaʉ̃bara zawa kʼobʼadʼe wãrũã, mawũãnaĩ kʼobʼadʼe wãña. Aramaʉ̃ne marãĩtara kʼãrẽ obʼe ẽãrã ne ẽbaya. 21 Mawũãmina jai kʼãwũã bʼʉra arakʼãwũãrã ãĩ wã ẽã, awuarabʉrʉ ãĩ wã bʼʉa nekʼo ẽã zhiwidʼi.

Wakusa Jesúsba jaradʼa izhi beadʼaita

(Marcos 9:30-32; Lucas 9:43-45)

22 Izha jʉrʉkuadʼa bawara Galileadʼe bʼedʼe Jesúsbara mawũãsia: Mʉ Beubari Bape bʼʉra zhãrã juwuadʼe chãbʼaridʼaya. 23 Maʉ̃nerã beadʼaya, mawũãmina ewari ũbeadʼe beudʼata piradrʉya.

Mawũãĩ ãzhira sopuasidʼa kʼãbãẽã.

Impuesto diadʼa Daizeze deita

24 Capernaúm pʉwʉrʉedʼa zebʉdadʼera, impuesto Daizeze deita widʼibadata Pedroma zedʼape mawũãsidʼa: ¿Miã Ũrãgʼabarita marãnebara impuesto pagʼa bʼʉka?

25 Mawũãnaĩ Pedrobara mawũãsia: Pagʼabaria.

Mawũãpe izhi deidʼu wãbʉrʉdʼera Jesús naara bedʼeabʉrʉta mawũãsia: ¿Simón, bʉma sãwũãpe? ¿Reyrãta druadʼe bʼebara impuesto kʼairãneta widʼibada, ãzha jʉre bʼea widʼibadakʼa o ãĩbemaneta widʼibada?

26 Mawũãĩ Pedrobara panaʉ̃ mawũãsia: Widʼibada ãĩbemaneta.

Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Aramaʉ̃nerã ãzha jʉre bʼebara pagʼadʼa ẽã. 27 Mawũãmina bĩ ẽã duana ẽbamarẽã wãrũã do jedʼea õbʼʉidʼu, mobe bʼeda gadua, bʉa bʼeda naara jiraedabʉrʉta itoebʼaribʉrʉdʼe yedʼa ũduya platata, maʉ̃ta jiraedape maʉ̃ba pagʼadua impuesto mʉrẽta bʉreta.

¿Kʼaita audre zhi zromape?

(Marcos 9:33-37; Lucas 9:46-48)

18 Jari ewadera izha jʉrʉkuadʼabara Jesús orradʼape mawũãsidʼa: ¿Kʼaita audre zhi zromape Daizezeta Nokʼodʼebemanerã?

2 Mawũãnaĩ Jesúsbara wũãwũãta trʉ̃pe ãzhi ẽsadra kʼobʼʉpe, 3 mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, bia ẽãrã idu bʼʉdʼape marãta wũãwũãrã kĩrãkʼa zhi zroma ẽãne duanu ẽbʉrʉ, edʼa wãna ẽã ʉ̃tre Daizezeta Nokʼo maẽrã. 4 Aramaʉ̃nerã naʉ̃ wũãwũã kĩrãkʼa zhi zromane bʼʉ ẽãta zhi zroma Daizezeta Nokʼodʼebemanerã. 5 Mʉnebemata ĩjã bʼʉdʼeba bariduba naʉ̃ wũãwũã kĩrãkʼa bʼʉta bia edabʉrʉra mʉta bia edabʉrʉa.

Zhãrãta bʼaebibʉrʉdʼebema

(Marcos 9:42-48; Lucas 17:1-2)

6 Bariduba iabʼa kʼazhiruadʼe bʼaebibʉrʉta za zhi zromarã ẽãta mʉnebema ĩjã bʼeta mawũã ora, maʉ̃ Daizezebara pua kʼawua oya. Mawũẽ biga bakʼausia osidaudʼe yuta tãjʉ̃nape tabuedʼaita pusa nabuadʼe. 7 ¡Naʉ̃ ẽjũãne bʼera zuburia bʼea kʼazhiruadʼe bʼaebibadata nʉmʉneba! Kʼazhiruadʼe bʼaebibadara nʉmaña, mawũãmina Daizezebara zuburia oya zhãrãta kʼazhiruadʼe bʼaebibʉrʉra. 8 Maʉ̃ba bʉ juwuaba o bʉ jẽrũba bʉta kʼazhiruadʼe bʼaebiidʼebema orãrũã, aramaʉ̃ne bʼʉatukuape bʉdʼebara pepekuabʉrʉkʼarua. Audre biga Daizeze ũme bʼai jõ ẽã maẽ edʼa wãĩta juwua abʼa o jẽrũ abʼa bʼʉta, juwua ũme jẽrũ ũme bʼʉta bʼaribuedʼai kʼãñabara tebʉ kikʼadʼe. 9 Bʉ dabʉba bʉta kʼazhiruadʼe bʼaebiidʼebema orãrũã, aramaʉ̃ne bʉ dabʉra ẽũtape bʉdʼebara bʼaribuebʉrʉkʼarua. Audre biga Daizeze ũme bʼai jõ ẽã maẽ edʼa wãĩta dabʉ abʼa bʼʉta, dabʉ ũme bʼʉta bʼaribuedʼai kʼãñabara tebʉdʼe.

Oveja aduadʼadʼebema

(Lucas 15:3-7)

10 Seri ẽãne edarãũdua iabʼabidʼa za wĩka kedʼeta, mʉã marãã jaraya, ángelerã ãzhi akʉ bʼera ʉ̃trera baridua bʼea mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉ kĩrãbita. 11 Mʉ Beubari Bape bʼʉra zesia adua bʼeta ẽdrʉbigaita.

12 ¿Marãma sãwũãpe? Iabʼaʉba oveja cien erubʼʉta abʼa aduara, ¿zhi noventa y nueve kʼatumane ãzhi duanubada maẽ ãmaẽpe aduadʼata meã jʉrʉ wã ẽka? 13 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, ũdura maʉ̃ kʼarea audre sobiaya noventa y nueve aduadʼa ẽbadʼa kʼãñabara. 14 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa marã Zeze ʉ̃tre bʼʉbara krĩña ẽã iabʼa aduaira za wĩka kedʼeta.

Mebeata bedʼea ne ẽãne edaidʼebema

(Lucas 17:3)

15 Bʉ mebeaba bʉta bĩ ẽã obʉrʉba kʼazhiruata ora wãpe dobʼaʉdʼe ũrãgʼarua, bʉ bedʼeata ũrĩrã Daizezeita ganabʉrʉa bʉ mebeara. 16 Mawũãmina bʉ bedʼeata ũrĩ ẽbʉrʉ, mʉnebemata abʼa o ũme ededua, aramaʉ̃ne ũmeba o ũbeaba wãrĩnuã adʼamarẽã bʉa jara kʼobʼʉ bedʼeara jõma. 17 Maʉ̃rã bedʼeata ũrĩ ẽbʉrʉ mebẽrã bʼea jaradua, mebẽrã bedʼeata ũrĩ ẽbʉrʉ Daizezedʼebema ĩjã ẽã bʼʉ kĩrãkʼa edarua, o rey Romanebemaĩta plata widʼibarita kʼazhirua omiã kĩrãkʼa edarua. 18 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, naʉ̃ druadʼe marãba kʼãrẽ idaribidʼa ẽãrã Daizezebidʼa idaribi ẽã ʉ̃treuba. Naʉ̃ druadʼe marãba kʼãrẽ idaribibʉdara Daizezebidʼa idaribiya ʉ̃treuba. 19 Dewara mʉã marãã jaraya, marãnebemata ũme naʉ̃ druadʼe krĩcha abʼarika zedʼape ne bariduta widʼidʼara, aribʼaeya mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉbara. 20 Mawũã aribʼaeya mʉ pẽwã panʉta ũme o ũbea ãba kʼopanʉ maẽrã mʉrã mama ãzhidʼe edʼa bʼʉ baera.

21 Jesúsba mawũãĩ Pedroba orrape mawũãsia: ¿Nokʼó, mʉãrã sõmbeidʼu bedʼea ne ẽãne edaipe mʉ mebeaba mʉta bĩ ẽã obʉrʉba kʼazhiruata ora? ¿Wagʼa sieteidʼuka?

22 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Mʉã bʉaa jara ẽã sietebai, awuarabʉrʉ setenta bama sietea.

Nezokʼaba iabʼa bedʼea ne ẽã bʼʉ ẽbadʼa

23 Mawũãneba Daizezeta Nokʼora reyta bʼadʼa kĩrãkʼa bʼʉa, maʉ̃bara deweta widʼisia nokʼorã izhi edre bʼea. 24 Mawũã widʼibʉrʉdʼera abʼa wesidʼa millon bio deweta. 25 Maʉ̃bara pagʼa bʼe ẽãba reybara nendodʼamarẽã jarasia izhita, zhi kĩmata, zhi warrarãta, izha ne erubʼʉta jõma, aramaʉ̃ne izhaa deweta pagʼamarẽã. 26 Mawũẽ maʉ̃ nezokʼara sãkʼokʼodʼe kʼobʼepe zuburia bedʼea mawũãsia: Nokʼó, jʉ̃ãdua, mʉãrã bʉaa jõma pagʼaya. 27 Mawũãĩ maʉ̃ nezokʼa nokʼobara sozuburiape enebuesia, aramaʉ̃ne bedʼea ne ẽã bʼʉsia deweta.

28 Mawũãmina nezokʼa maʉ̃ta wãbʉrʉdʼera ũdusia abʼarika nezokʼata abʼa izhaa wĩka deweta, mawũẽ ojʉ̃ãbara jidape mawũãsia: Mʉãã dewera pagʼadua. 29 Mawũãĩ abʼarika nezokʼara izhi jẽrũ kʼaita sãkʼokʼodʼe kʼobʼepe zuburia bedʼea mawũãsia: Jʉ̃ãdua, mʉãrã bʉaa jõma pagʼaya. 30 Mawũãĩ izhara mawũãrã krĩña ẽbasia, awuarabʉrʉ wãpe cárceldʼe edʼa bʼʉsia deweta pagʼayeedʼa. 31 Abʼarika nezokʼarãbara maʉ̃ta ũdudʼape kʼãbãẽã sopuasidʼa. Mawũẽ wãnape izhi nokʼoa maʉ̃ta jõma nebʉrʉsidʼa. 32 Mawũẽ izhi nokʼobara trʉ̃pe mawũãsia: Bʉra nezokʼata biata bʼʉ ẽã. Mʉãrã deweta jõmaʉ̃nebara bedʼea ne ẽã bʼʉsia mʉãã zuburia bedʼeasi baera. 33 ¿Abʼarika nezokʼara bʉabidʼa sozuburiaidʼe bʼasi ẽka mʉã bʉta sozuburiadʼa kĩrãkʼa? 34 Aramaʉ̃ne izhi nokʼora kĩrũpe zhãrã zuburia obadaa chãbʼarisia izhaa deweta jõma pagʼayeedʼa. 35 Mʉ Zeze ʉ̃tre bʼʉbara marãta aramaʉ̃ kĩrãkʼa oya, marã abʼa abʼaʉba soidʼu bedʼea ne ẽãne edadʼa ẽbʉrʉ marã mebẽrã marã bĩ ẽã obʉdata.

Jesúsba jaradʼa kĩma ãmaĩrã kʼazhiruata

(Marcos 10:1-12; Lucas 16:18)

19 Jesúsbara maʉ̃ bedʼeata ma jarape Galileadʼebara wãbʉrʉta Judea druaedʼa wãsia do Jordán kĩrãrẽ. 2 Maʉ̃ne kʼabanata wãsidʼa kʼaidʼu, mawũẽ mama bʼebikuasia zhi kʼaya bʼeta.

3 Maʉ̃ne izhima fariseorãta zedʼape wãẽãbidʼai kʼarea mawũãsidʼa: ¿Idaribi panʉka zhũmakĩrãba izhi wũẽrã ãmaĩrã newẽã kʼarea?

4 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: ¿Marãbara ledʼakʼa kĩrãkʼa bʼeta jẽdeubara zhi odʼabara zhũmakĩrãta wũẽrãta osi ẽka? 5 Maʉ̃ba Daizezebara mawũãsia: Zhũmakĩrãbara ãmaẽ bʼaya zezera, papara, aramaʉ̃ne izhi wũẽrã ũme pane bʼaya, mawũẽ ũmeta kʼakua abʼa pane bʼaya. 6 Mawũẽ ya ũme ẽã, awuarabʉrʉ kʼakua abʼabaia. Aramaʉ̃ne Daizezeba ãba bʼʉdʼara zhi ãmabiidʼe bʼʉ ẽã zhãrãbara.

7 Mawũãĩ mawũãsidʼa: ¿Mobera kʼãrẽã Moisébara jarasi ãmaĩnebemata wũẽrãã kʼarta diamarẽã aramaʉ̃ne ãmaĩta?

8 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: Aribʼaedʼa ẽbaita marã sora zare baera Moisébara idaribisia mazhi wũẽrã ãmaĩrã. Mawũãmina jẽdeubara Daizezebara mawũã nʉmʉ ẽbasia. 9 Mawũẽ mʉã marãã jaraya, bariduba izhi wũẽrã ãmabʉrʉta wũẽrãba awʉrʉ erukʼãĩ ẽãne ãmape awʉrʉta kʼãĩbʉrʉra kʼazhiruata oya. Wũẽrã ãmanapeadʼata kʼãĩbʉrʉsidʼa kʼazhiruata oya.

10 Mawũãĩ izha jʉrʉkuadʼabara mawũãsidʼa: Zhũmakĩrãba izhi wũẽrã ãmabʉrʉdʼe mawũãbʉrʉ audre biga miã kʼãĩ ẽbaita.

11 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: Mawũã kĩma ne ẽã bʼaira jõmaʉ̃ne ẽã, awuarabʉrʉ Daizezeba dobʼa bʼaidʼe bʼʉkʼãrĩtrʉ mawũã bʼea. 12 Ʉ̃kʉrʉra kĩma ne ẽã bʼaita to bʼʉa, ʉ̃kʉrʉra kʼapabʉdaba kĩma ne ẽã bʼea, ʉ̃kʉrʉra kĩma ne ẽã bʼea Daizezeta Nokʼoba jara bʼʉta aribʼae nʉmaĩta. Dobʼa bʼa bʼeita bʼʉra dobʼa bʼadua.

Jesúsba ibia jaradʼa wũãwũãrãta

(Marcos 10:13-16; Lucas 18:15-17)

13 Wũãwũãrãta ʉ̃kʉrʉ Jesúsma wesidʼa ãzhi ʉ̃rʉ̃ juwua bʼʉkua zhiwidʼimarẽã. Mawũãmina izha jʉrʉkuadʼabara zhi webʉdata kẽãsidʼa. 14 Mawũẽ Jesúsbara mawũãsia: Wũãwũãrã mʉma idu zebiudua, bueamarãũdua, naʉ̃rãne kĩrãkʼa izhi krĩcha bʼetrʉ Daizezeta Nokʼodʼebema.

15 Mawũãpe wũãwũãrã juwua ʉ̃rʉ̃ bʼʉkua zhiwidʼipe wãsia mamaʉ̃bara.

Kũrãta bara bʼadʼa

(Marcos 10:17-31; Lucas 18:18-30)

16 Kũrãta Jesúsma zepe mawũãsia: Miã Ũrãgʼabari, bʉra biata bʼʉa, ¿mʉãrã kʼãrẽ biata oi barape Daizeze ũme bʼai jõ ẽãta erubʼaira?

17 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Bʉara mʉrã kʼãrẽã biata jarabʉrʉ? Miõta biata bʼʉ ẽã, awuarabʉrʉ biara abʼabai bʼʉa Daizezeta. Mawũãmina Daizeze ũme bʼai jõ ẽã maẽ edʼa wã krĩña bʼʉbʉrʉ aribʼaedua Daizezeba jara bʼʉta.

18 Mawũãĩ kũrãbara mawũãsia: ¿Sãʉ̃ta aribʼaeipe?

Mawũãĩ Jesúsbara jara mawũãsia: Miã bearãrũã. Kĩma ẽãta erukʼãĩrãrũã. Nezrʉgarãrũã. Zhãrã ʉ̃rʉ̃ sewa nebʉrʉrãrũã. 19 Wawiarua bʉ zezera bʉ papara. Zhãrã kʉãgʼarua bʉzhi kĩrãkʼa.

20 Mawũãĩ kũrãbara mawũãsia: Mʉãrã maʉ̃ jõma aribʼae bʼʉa kũrã wedʼauba, ¿mawũẽ kʼãrẽta ãmaña wãẽã bʼʉ?

21 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Bʉta bia nʉma krĩña bʼʉbʉrʉ wãpe bʉzha ne erubʼʉta nendope platara zuburia bʼea diadua, mawũãrã ne biata erubʼaya ʉ̃tre. Aramaʉ̃ne zepe mʉta pẽwãdua.

22 Kũrãbara maʉ̃ bedʼeata ũrĩpe sopua wãsia kʼãbãẽã bara bʼʉ baera.

23 Mawũẽ izha jʉrʉkuadʼaa Jesúsbara mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, bara bʼʉra borekea edʼa wã ẽã Daizezeta Nokʼodʼebemanerã. 24 Mʉã wakusa marãã jaraya, aguja uriadʼe camellota audre bia berabʼari bʼeya bara bʼʉta edʼa wãĩ kʼãñabara Daizezeta Nokʼodʼebemane.

25 Izha jʉrʉkuadʼabara maʉ̃ta ũrĩnape kʼawua ẽã krĩcha mawũãsidʼa: ¿Bara bʼʉsidʼa mawũãbʉrʉ kʼaita ẽdrʉipe?

26 Mawũãnaĩ Jesúsbara ãzhi akʉ mawũãsia: Ẽdrʉira zhãrãĩtara boreke ẽã, mawũãmina ẽdrʉbi bʼeidʼeba Daizezeitara ne jõma borekea.

27 Mawũãĩ Pedroba mawũãsia: Daibara ne jõma ãmaẽsidʼa, mobe bʉta pẽwã bʼea. ¿Mawũẽ daibara kʼãrẽta jidadʼaipe? 28 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, ne jõma zhiwidʼita nʉmebʉrʉdʼera, mʉ Beubari Bape bʼadʼara Reyta jewedʼaya mʉzhi bugueta kĩrãwãrẽãne, marã mʉ pẽwã bʼesidʼa nokʼorãta jewedʼa duaneña bugue docedʼe. Aramaʉ̃ne kʼawua oduaneña Israel warrarã docedʼebemata. 29 Bariduba deta ãmaẽrã, zhi mebẽrã zhũmakĩrãrãta, nawekʼaurãta ãmaẽrã, zezeta, papata, wũẽrãta, warrarãta, druata, mʉ kʼarea ãmaẽrã, jidama cien jidaya ãmaña. Mobe Daizeze ũme bʼai jõ ẽãta jidaya. 30 Mawũãmina bio zhi zromata bʼera zhi zroma ẽãta duaneña, waya zhi zroma ẽãta bʼeta zhi zromata duaneña.

Ne jaradʼa uvadʼe traja bʼedʼeba

20 Daizezeta Nokʼota nʉmʉrã ũmakĩrã drua zhibarita bʼadʼa kĩrãkʼa bʼʉa, diapedʼa zhãrã jʉrʉ wãsia trajabigaita izhi uvadʼe. 2 Mobe denario abʼaʉbari ewari abʼa trajabigaita bedʼeape zokʼakuasia izhi uvama. 3 Diapedʼa a las nueve babodʼodʼe ãĩ wãbʉrʉdʼera awʉrʉrãta ũdukuasia pʉwʉrʉ ẽsadra bari bʼeta. 4 Mawũẽ mawũãsia: Marãsidʼa trajadʼe wãũdua mʉ uvadʼe, mʉãrã pagʼakuaya sãwũã pagʼai bʼʉdʼe. Mawũãĩ ãzhira wãsidʼa. 5 Wakusa ʉ̃matipa ãĩ wãpe a las tres ãĩ wãpe abʼarika osia. 6 Wakusa a las cinco ãĩ wãbʉrʉdʼera awʉrʉrãta bari bʼeta ũdui mawũãsia: ¿Marã kʼãrẽã nama bari keukua? 7 Mawũãĩ mawũãsidʼa: Daira kʼãwũã bʼea miõba jʉrʉdʼa ẽãba. Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Marãsidʼa trajadʼe wãũdua mʉ uvadʼe, mʉãrã pagʼakuaya sãwũã pagʼai bʼʉdʼe.

8 Keubʉrʉdʼera uva zhibaribara trajabada nokʼoa mawũãsia: Trajabadara trʉ̃kuape pagʼadua ãzhi jornal. Naara diadua tẽã zekuadʼaa, mobebʉrʉ diadua naara zekuadʼaa. 9 A las cinco trajadʼe wãnapeadʼata zebʉdadʼera abʼa abʼaʉba jidasidʼa denario abʼa. 10 Mawũẽ naara trajadʼe wãnapeadʼata zebʉdadʼera krĩchasidʼa audre jidadʼaita. Mawũãmina ãzhabidʼa abʼa abʼaʉba jidasidʼa denario abʼa. 11 Mawũã jidadʼai uva zhibarira bĩ ẽã jarabʉdata, 12 mawũãsidʼa: Naʉ̃rã tẽã zekuadʼara ora abʼabai trajabʉdata bʉara pagʼabʉrʉa dai kĩrãkʼa. Maʉ̃ne daibara trabajota jʉ̃wʉ̃rʉ̃ãta zrogʼa keukua. 13 Mawũãnaĩ panaʉ̃ ãzhi abʼaʉa mawũãsia: Dazhira zhibiata panʉã, mʉã bʉra bĩ ẽã obʉrʉ ẽã. ¿Mʉ ũme bʉra bedʼeasi ẽka trajaita denario abʼaʉbari? 14 Bʉrera jidape wãrũã, mawũãmina naʉ̃ tẽã zedʼaara mʉãrã dia krĩñabʉrʉa bʉaa diabʉrʉ kĩrãkʼa. 15 ¿Mʉã krĩñanerã o ẽbaidʼe bʼʉka ne mʉrẽrã? ¿O bʉra bĩ ẽã kʼobʼʉka mʉta bia baera? 16 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa zhi zromata bʼeta zhi zroma ẽãta duaneña, waya zhi zroma ẽãta bʼeta zhi zromata duaneña, maʉ̃ẽnabema Daizezebara bio trʉ̃kua nʉmʉkʼãrĩã, mawũãmina bio ẽã zhi jʉrʉmarã.

Jesúsba jarama ũbeata jaradʼa izhi beadʼaita

(Marcos 10:32-34; Lucas 18:31-34)

17 Jesús Jerusalén pʉwʉrʉedʼa wãrĩze wãne, doce izha jʉrʉkuadʼata awuara jʉre edape odʼe mawũãsia: 18 Dazhirã wãrĩze wã Jerusalén pʉwʉrʉedʼa, mʉ Beubari Bape bʼʉra maĩnu chãbʼaridʼaya sacerdoterã nokʼorãta bʼea, ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼea. Maʉ̃rãbara jaradʼaya mʉrã beadʼamarẽã. 19 Aramaʉ̃ne mʉrã chãbʼaridʼaya judíorã ẽãta bʼea, mʉrã ãzhima sewakʼau bʼʉdʼeba udʼaya, cruzdʼe kʼachidʼaya, mawũãmina ewari ũbeadʼe beudʼata piradrʉya.

Kʼãrẽ widʼibidʼapeadʼa Jacoboba Juanba

(Marcos 10:35-45)

20 Zebedeo warrarã papaba zhi waurã bawarauba Jesús orrape izhi kĩrãbita sãkʼokʼodʼe kʼobʼesia kʼãrẽ widʼiita.

21 Mawũẽ Jesúsbara mawũãsia: ¿Kʼãrẽta krĩñape? Mawũãĩ izhara mawũãsia: Bʉta nokʼota bʼebʉrʉ maẽ mʉ waurã ũme naʉ̃rãta nokʼo babi jewedʼabigarua abʼa bʉ juwua araare, abʼa bʉ juwua ãkʼaare.

22 Mawũãĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Marãbara kʼawuadʼa ẽã kʼãrẽ widʼi panʉrã. ¿Marã zuburiaita panʉka mʉ zuburiai kĩrãkʼara?

Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: Daibara bʼedʼaya.

23 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Marã wãrĩnu mʉ zuburiai kĩrãkʼara zuburiadʼaya. Mawũãmina mʉ juwua araare, mʉ juwua ãkʼaare jewedʼabigaira mʉãrã diaidʼe bʼʉ ẽã. Awuarabʉrʉ jewedʼa paneña maʉ̃ĩta zhi aribʼaemata mʉ Zezeba.

24 Zhi diezba maʉ̃ta ũrĩnaĩ kĩrũsidʼa mebẽrãta ũme panʉã. 25 Mawũẽ Jesúsbara trʉ̃kuape mawũãsia: Marãbara kʼawua bʼea naʉ̃ ẽjũãne nokʼota bʼebara zhãrã ãzhi edre erunʉmeã, zhi zromata bʼera aramaʉ̃ne zhãrã ʉ̃rʉ̃ zarea nʉmeã. 26 Mawũãmina marã mawũã duanaĩne bʼʉ ẽã. Awuarabʉrʉ marãnebema zhi zromata bʼa krĩña bʼʉra bʼaibara marã aribʼaebarita. 27 Marãnebema zhi zromata bʼa krĩña bʼʉra bʼaibara marã nezokʼa kĩrãkʼa. 28 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa mʉ Beubari Bape bʼʉra ze ẽbasia zhãrãba aribʼaedʼamarẽã, awuarabʉrʉ zesia zhãrã aribʼaeita, aramaʉ̃ne mʉ bebura diaya jõmaʉ̃bari.

Ne ũdubidʼa daʉbʼerrea panʉta ũme

(Marcos 10:46-52; Lucas 18:35-43)

29 Ãzhi Jericó pʉwʉrʉdʼeba wãbʉrʉdʼera Jesús kʼaidʼu wãsidʼa kʼabana. 30 Maʉ̃ne daʉbʼerrea panʉta ũme o kʼaita jewedʼa panʉne, Jesús berabʼari wãta ũrĩnaĩ nemi jĩgua mawũãsidʼa: ¡Nokʼó, bʉra rey Davidʼeba uruta bʼʉba sozuburiarua daira!

31 Mawũãnaĩ zhãrãbara kẽãsidʼa chupeadʼamarẽã, mawũãmina ãzhira audre bʼia mawũãsidʼa: ¡Nokʼó, bʉra Davidʼeba uruta bʼʉba sozuburiarua daira!

32 Mawũãnaĩ Jesús pi nʉmepe trʉ̃kuape mawũãsia: ¿Marãbara mʉã kʼãrẽta oita krĩña panʉ?

33 Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: Nokʼó, daita ne ũdubirua.

34 Mawũãnaĩ Jesúsbara sozuburiape dabʉ tõbʼarikuasia, maʉ̃ daucha ne ũdusidʼa, mawũẽ jʉ̃drʉsidʼa kʼaidʼu.

Jesús edʼa wãna Jerusalénne

(Marcos 11:1-11; Lucas 19:28-40; Juan 12:12-19)

21 Jerusalén kʼaita babʉdadʼe, Betfagé pʉwʉrʉedʼa zebʉdata Olivo kʼatumaẽna zebʉdadʼera Jesúsbara izha jʉrʉkuadʼata ũme zokʼabʉrʉta, 2 mawũãsia: Pʉwʉrʉ zakeidʼu wãũdua jari mazhi kĩrãbita tabʼʉidʼu. Marãbara ũdudʼaya burra jʉ̃ nʉmʉta, burro kũrãsidʼa izhi ũme ũdudʼaya, burra ẽnape ũmewedʼa mʉma weudua. 3 Iabʼaʉba widʼira mawũãũdua: Nokʼoba nesidʼakuabʉrʉa, nane diabʼarikuaya.

4 Aramaʉ̃ne arimaẽ berabʼarisia Daizezeba bedʼeata jarabibariba mawũãnata:

5 Jerusalénne bʼea mawũãũdua: Marã Reyra marãma urua, Ibiadʼe bʼʉta burrodʼe ʉ̃rʉ̃ jewedʼa urua, burro kũrãne ʉ̃rʉ̃ urua nendʉwʉrʉ ne zʉgʉa ataubari waudʼe.*

6 Izha jʉrʉkuadʼara wãnape osidʼa Jesúsba jaradʼa kĩrãkʼa. 7 Mawũẽ wesidʼa burrata burro kũrãta, mobe ʉ̃rʉ̃ bʼʉsidʼa ãzhidʼe wua ãnebʼari panʉta, mobebʉrʉ Jesús jewedʼasia ʉ̃rʉ̃. 8 Kʼabanabara bia edabʉdata ãzhidʼe wua ãnebʼari bʼeta odʼe ewarazoasidʼa. Waya dewaraurãbara pãrãrã kiduata tʉdʼape odʼe tadʼazoasidʼa. 9 Zhãrãbara na wãba tẽã uruba nemi jĩgua mawũãsidʼa:

¡Bʉra ibia jaradʼaya rey Davidʼeba urura! ¡Ibia jaradʼaya Daizezedʼeba zebʉrʉra! ¡Daizezera ibia jaraudua ʉ̃trera!*

10 Aramaʉ̃ne Jesús Jerusalénne edʼa wãbʉrʉdʼera pʉwʉrʉdʼebema jõma bʼʉgadrʉ mawũãsidʼa: ¿Naʉ̃ kʼaipe?

11 Maʉ̃nerã zhãrãbara mawũãsidʼa: Naʉ̃ Jesústa Daizezeba bedʼeata jarabibaria, Nazaret pʉwʉrʉdʼebema, Galilea druadʼebema.

Jesúsba miti ẽã odʼa Daizeze deta

(Marcos 11:15-19; Lucas 19:45-48; Juan 2:13-22)

12 Jesús edʼa wãsia Daizeze dedʼa ewara maẽ, mobe jõma ãĩ jʉrekuasia mama ne nendo bʼeta, ne eda bʼeta, mesara burekuasia plata kʼãbiabadadʼera, buguera burekuasia pusirã nendobadadʼera. 13 Mobe mawũãsia: Naʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata mawũã bʼʉa: Mʉ dera zhiwidʼibadata nʉmʉã adʼaya. Mawũã bʼʉdʼera marãbara nezrʉgamiãrã de babi nʉmʉkʼãrĩna.

14 Daizeze dedʼa ewara maẽ Jesús orrasidʼa daʉbʼerrea bʼeba, wã bʼe ẽã bʼeba, mawũẽ bʼebikuasia. 15 Sacerdoterã nokʼorãba, ũrãgʼa Moisédʼe jarabadaba mawũã biata obʼʉta ũdubʉdadʼera warrarãbara Daizeze dedʼa ewara maẽ nemi jĩgua mawũãsidʼa: ¡Ibia jaradʼaya rey Davidʼeba urura! Mawũãnaĩ kĩrũbʉdaba, 16 mawũãsidʼa: ¿Bʉara ũrĩ kʼobʼʉka naʉ̃rãba jara kʼopanʉrã?

Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: Ããjã, ¿maʉ̃ẽnabemata marãbara ledʼakʼa kĩrãkʼa bʼeta mawũã bʼʉ ẽka:

Warrarã kedʼea, ju do kedʼea bʉzhita ibia jarabigaya abʼʉ ẽka?*

17 Mawũãpe ãmaẽkuabʉrʉta Jerusalénnebara ãĩ wãsia Betania pʉwʉrʉedʼa, mobe mama ʉ̃nadrʉsia.

Ikʼazhirua jaradʼa higuera zhi ta ne ẽãta

(Marcos 11:12-14, 20-26)

18 Diapedʼa wakusa Jerusalén pʉwʉrʉedʼa zebʉrʉdʼera jarrasia Jesús. 19 Maʉ̃ne bakuru higuera o kʼaita nʉmʉta ũdui maĩnu wãbʉrʉdʼera maʉ̃nerã kʼãrẽ ũdu ẽbasia, awuarabʉrʉ ũdusia zhi kiduatrʉ, mawũẽ mawũãsia: Bʉra wueta zau ẽbaya.

Audre ẽãne higuera bagusia.

20 Izha jʉrʉkuadʼaba maʉ̃ta ũdudʼai bia akʉdrua mawũãsidʼa: ¿Sãwũã kʼãwũã aramaʉ̃ta bagu dogʼo bakuru higuera?

21 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, marãta soidʼu bʼebʉrʉ, marãma kʼãrẽta bʼe ẽãne duanu ẽbʉrʉ bari kʼãwũã bakuru higuera kĩrãkʼa odʼa ẽã, awuarabʉrʉ kʼatuma za nʉmʉã jarabʉdata: Ãĩ wãrũã, pusadʼe doidʼu wãrũã abʉdadʼera aribʼae nʉmaẽdaya. 22 Jõma marãba widʼibʉdara zhiwidʼi soidʼu kʼobʼebʉrʉ jidadʼaya.

Zareata Jesúsdʼe

(Marcos 11:27-33; Lucas 20:1-8)

23 Daizeze dedʼa ewara maẽ Jesús zebʉrʉdʼera, sacerdoterã nokʼorãbara, pʉwʉrʉ nokʼorãbara izhira orrasidʼa miã ũrãgʼa nʉmʉne, mobe mawũãsidʼa: ¿Kʼaiba obi bʼʉ bʉa obʼʉra? ¿Kʼaiba diasi kʼãwũã zarea nʉmaĩrã?

24 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Mʉãbidʼa marãã widʼiya, marãba panaʉ̃narã mʉãbidʼa marãã jaraya kʼaiba obi bʼʉta mʉã obʼʉra. 25 Zhãrã buru kʼoemarẽã Juan, ¿kʼaiba zokʼasi? ¿Ʉ̃trebemaba o zhãrãba?

Mawũãĩ ãzhirãĩnu mawũãsidʼa: Dazhirãba Ʉ̃trebemaba zokʼasia adʼara, ¿mobera kʼãrẽã ĩjãna ẽbasi aya? 26 Dazhirãba zhãrãba zokʼasia adʼaisidʼa, dazhirãbara zhãrãta wawia bʼea jõmaʉ̃ma Juan Daizezeba bedʼeata jarabibarita bʼʉ baera.

27 Mobebʉrʉ panaʉ̃bʉdata Jesúa mawũãsidʼa: Daibara kʼawuadʼa ẽã.

Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Mʉãbidʼa marãã jara ẽã kʼaiba obi bʼʉra mʉã obʼʉra.

Ne jaradʼa warra ũmeneba

28 ¿Mawũãmina marãma sãwũãpe? Ũmakĩrãba erubʼasia warrarãta ũme, mawũẽ zhi nabemata orrape mawũãsia: Warra, idʼira trajadʼe wãrũã mʉ uvadʼe. 29 Mawũãĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Mʉrã wã krĩña ẽã. Mawũãnata tẽã wãĩta krĩchape wãsia. 30 Zhi zezebara dewarabemata orrape abʼarika jarasia. Mawũẽ maʉ̃bara mawũãsia: Ãjã nokʼó, mʉrã wãña. Mawũãpe wã ẽbasia. 31 ¿Ũmebara sãʉ̃ba osi zhi zezeba krĩñarã?

Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: Osia nabemaba.

Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, rey Romanebemaĩta plata widʼibadata, wũẽrãrã jõmaʉ̃ne bʼeta marã kʼãñabara wãnaña Daizezeta Nokʼota bʼʉma. 32 Maʉ̃ẽnabema Juan marãma zesia sãwũã bʼeaidʼebemata jaradʼe, maʉ̃ marãbara ĩjãna ẽbasia. Mawũãmina rey Romanebemaĩta plata widʼibadabara, wũẽrãrã jõmaʉ̃neta bʼebara ĩjãsidʼa. Mawũãmina marãbara maʉ̃ ũdusidʼaidʼu kʼazhiruara ãmape Daizezeta pẽwãna ẽbasia izhidʼebemata ĩjãnaĩta.

Uvadʼe trajabadata bia ẽãta bʼeadʼa

(Marcos 12:1-12; Lucas 20:9-19)

33 Ũrĩũdua, mʉã dewara ne jarakʼaya: Ũmakĩrãta bʼasia drua zhibarita, maʉ̃bara uvata upe serrape osia uva bʼata piabarita. Mobe uva akʉita pãrãsia deta ʉ̃tʉ drasoa, mobe uvadʼe trajabadaa arrendape wãsia wawara. 34 Uva bʼʉabada ewade nezokʼarã izhidʼeta zokʼasia uvadʼe trajabadama, jidadʼamarẽã uva izhaa diabʉdata. 35 Mawũãmina uvadʼe trajabadabara nezokʼarã jirtoposia, mobe ʉ̃kʉrʉ jirachi jidasidʼa, ʉ̃kʉrʉ beasidʼa, ʉ̃kʉrʉ mongʼaraba tabʼarisidʼa. 36 Wakusa nezokʼarã dewaraurãta audre zokʼasia nabemarã kʼãñabara, maʉ̃rã abʼarika osidʼa. 37 Mobebʉrʉ zhi warrata ãzhima zokʼabʉrʉta mawũãsia: Wawiadʼaya mʉ warrara. 38 Mawũãmina uvadʼe trajabadabara zhi warrata ũdudʼai ãzhirãĩnu mawũãsidʼa: Ne zhi zezedʼera naʉ̃ba jidaya, mawũẽ beadʼaya, aramaʉ̃ne dazhirãba jidadʼaya izha jidaita bʼʉra. 39 Aramaʉ̃ne jirtopota uvadʼebara ãĩ jʉretadʼape beasidʼa.

40 Aramaʉ̃nerã uva zhibarita zebʉrʉdʼera ¿uvadʼe trajabadara marãma sãwũã oipe?

41 Mawũãĩ mawũãsidʼa: Bia ẽãta bʼera sozuburia ẽã makenaña, mobe uva izhidʼera awʉrʉrã uvadʼe trajabadaa arrendaya. Aramaʉ̃ne izhaa diadʼaira diadʼamarẽã uva bʼʉabada ewade. 42 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Marãbara ledʼakʼa kĩrãkʼa duanu ẽka aramaʉ̃ kĩrãkʼa mʉ seribidʼa ẽãnebemata zhi bʼʉmarã?:

¿Jara bʼʉ ẽka de obadaba mongʼara seri ẽãne bʼʉdʼapeadʼara wagʼauta bʼesita. Daizezeba mawũã osi baera dazhirãma ne bia abʼʉ ẽka?*

43 Maʉ̃neba mʉã marãã jaraya, marã Daizezebara izhita Nokʼodʼebemane duanabi ẽã, awuarabʉrʉ maʉ̃ne bʼeabiya izha jara bʼʉta obʼeta. 44 Iabʼa maʉ̃ mongʼara ʉ̃rʉ̃ bʼaera bʼʉgʼʉzoaya, maʉ̃ mongʼarata iabʼaʉ ʉ̃rʉ̃ bʼaera naʉ̃sãña.

45 Maʉ̃ jarabʉrʉta ũrĩnaĩ sacerdoterã nokʼorãbara fariseorãbara kʼawuasidʼa ãzhita jarabʉrʉta. 46 Mawũẽ sãwũã jidadʼaita krĩcha jʉrʉsidʼamina, zhãrãta wawiasidʼa zhãrãma Jesús Daizezeba bedʼeata jarabibarita bʼʉ baera.

Ne jaradʼa juwua jidabadadʼeba

(Lucas 14:15-24)

22 Jesúsbara wakusa ne bio jarakʼa mawũãsia:

2 Daizezeta Nokʼota nʉmʉrã reyta bʼadʼa kĩrãkʼa bʼʉa, maʉ̃bara fiesta osia zhi warra juwua jidayidʼera. 3 Juwua jidayidʼe trʉ̃kuadʼata trʉ̃ne nezokʼarã izhidʼeta zokʼasia, mawũãmina maʉ̃rã ze krĩñana ẽbasia. 4 Wakusa nezokʼarã dewaraurãta zokʼabʉrʉta mawũãsia: Trʉ̃kuadʼapeadʼaa jaraudua mʉrẽ zhikora aribʼaesita. Mʉãrã beabisia mʉ tororãta, mʉ nendʉwʉrʉrã boreguearãta. Mawũẽ jõma aribʼae nʉmʉ baera zedʼamarẽã jaraudua juwua jidayima. 5 Mawũãmina trʉ̃kuadʼapeadʼara wãna ẽãbʉrʉ ʉ̃kʉrʉ wãsidʼa ãzhi trabajoedʼa, ʉ̃kʉrʉ ãzha kʼãrẽ oi bʼʉta oedʼa. 6 Waya ʉ̃kʉrʉbara nezokʼarãta jirtopota jirachi makenasidʼa. 7 Maʉ̃ta reyba ũrĩbʉrʉdʼera kĩrũpe zokʼasia soldaorã izhidʼeta, aramaʉ̃ne makenasia maʉ̃rã miã beamiãta bʼera, mobe basia ãzhi pʉwʉrʉra. 8 Mobebʉrʉ nezokʼarã izhidʼea mawũãsia: Juwua jidayidʼebema wãrãnebai zhi aribʼaema. Mawũãmina trʉ̃kuadʼapeadʼara trʉ̃kuaidʼe bʼa ẽbasia. 9 Mawũẽ oza wãũdua, mobe juwua jidayima trʉ̃ũdua mazha ũdubʉdata. 10 Mawũãĩ nezokʼarã oza wãnape ãzha ũdubʉdata jõma jʉresidʼa biata bʼeta, bia ẽãta bʼeta, aramaʉ̃ne juwua jidayidʼebema birasia trʉ̃kuadʼapeadʼaba.

11 Trʉ̃kuadʼapeadʼata akʉita rey edʼa wãbʉrʉdʼera mama ũmakĩrãta ũdusia zhãrã juwua jida nʉmʉne jʉ̃bibadaba zho bʼʉ ẽãta. 12 Mawũẽ mawũãsia: ¿Bʉra sãwũã nama edʼa zesi zhãrã juwua jida nʉmʉne jʉ̃bibadaba zho bʼʉ ẽãrã? Mawũãĩ izhira chupea kʼobʼasia. 13 Mawũẽ reybara ne aribʼae nʉmeã mawũãsia: Jẽrũta, juwuata jʉ̃ũdua, mobe bʼaribueudua ãĩ pãrĩguadʼe tebʉdʼe, mama jẽgaya kidʼa kʼõsesea. 14 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa Daizezebara bio trʉ̃kua nʉmʉkʼãrĩã, mawũãmina bio ẽã zhi jʉrʉmarã.

Rey Romanebemaĩta plata widʼibadadʼebema

(Marcos 12:13-17; Lucas 20:19-26)

15 Maʉ̃ tẽã fariseorã wãnape bedʼeasidʼa Jesús sãwũã wãẽã bedʼeabidʼaita. 16 Mawũẽ ãzhi pẽwã bʼeta rey Herode pẽwã bʼe bawara izhima zokʼabʉdata jarabuesidʼa mawũãnamarẽã: Miã Ũrãgʼabari, daiba kʼawua bʼedʼera bʉara jara bʼʉa wãrãta, aramaʉ̃ne wãrĩnuta jara bʼʉa Daizeze ota. Bʉra krĩcha zhãrãneã zhi edebi ẽã bʉara akʉ ẽbaera zhãrãnebemata. 17 Bʉma sãwũãta daia jaradua: ¿Diasia bʼʉka rey César plata diabadara, o dia bʼe ẽ?

18 Jesúsbara kʼawuasia ãzhara bĩ ẽã oita kʼobʼeta, mawũẽ mawũãsia: ¿Mʉrã kʼãrẽã wãẽãbidʼaita kʼopanʉ marã sewa bibaʉta bʼebara? 19 Mʉãã ũdubiudua monedata rey Romanebemaa diabadata.

Mawũãĩ ãzhara ũdubisidʼa denario abʼa. 20 Mobebʉrʉ Jesúsbara mawũãsia: ¿Naʉ̃nerã kʼai zata nʉmʉ, kʼai trʉ̃ta bʼʉ nʉmʉ?

21 Mawũãĩ mawũãsidʼa: Césardʼea.

Mawũãnaĩ mawũãsia: Césardʼera César diaudua, Daizezedʼera Daizezea diaudua.

22 Maʉ̃ta ũrĩnaĩ bia akʉdruape ãmaẽbʉdata wãsidʼa.

Beudʼata piradrʉdʼaidʼebema

(Marcos 12:18-27; Lucas 20:27-40)

23 Maʉ̃ ewade saduceorãta zesidʼa Jesúsma, maʉ̃rãbara jara bʼea beudʼara piradrʉ ẽãta, mawũẽ widʼi, 24 mawũãsidʼa: Miã Ũrãgʼabari, Moisébara mawũãsia: Iabʼaʉta warra ne ẽã beura, izhi wũẽrã zhi mebeaba edaibara, aramaʉ̃ne zhi mebea beudʼata warra barabiya. 25 Ewari abʼa daidʼe edʼa mebẽrãta siete pãĩna bazhia, nabemata miã kʼãĩpe beusia, warra ne ẽbasi baera izhi wũẽrã zhi mebeaita ãmaẽsia. 26 Zhi ũmesidʼa abʼarika berabʼarisia, zhi ũbeasidʼa, zhi sietesidʼa. 27 Jõma mawũã berabʼaridʼa tẽãne beusia wũẽrãsidʼa. 28 ¿Kʼõbe beudʼata piradrʉbʉdadʼera sietedʼebemabara sãʉ̃ba izhi wũẽrã baipe mawũã ãzhi jõmaʉ̃ba kʼãĩnapeadʼara?

29 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Marã wãẽã bʼeba maʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmarã sãwũãta kʼawuadʼa ẽã, miã Daizeze zareara sãwũãta kʼawuadʼa ẽã. 30 Beudʼata piradrʉbʉdadʼera miã kʼãĩna ẽã, awuarabʉrʉ Daizeze ángelerã ʉ̃tre bʼe kĩrãkʼa bʼeaya. 31 Mawũãmina beudʼata piradrʉdʼaidʼebema, ¿marãbara ledʼakʼa kĩrãkʼa bʼeta Daizezebara mawũãsi ẽka?:32 ¿Mʉrã Abraham Zhibaria, Isaac Zhibaria, Jacobo Zhibaria asi ẽka? Aramaʉ̃nerã Daizezera beukuadʼa Zhibari ẽã, awuarabʉrʉ zokʼai bʼe Zhibaria.

33 Maʉ̃ta ũrĩnape zhãrãbara bia akʉdruasidʼa mawũã miã ũrãgʼa bʼʉdʼeba.

Zhi zromata bʼʉa aribʼaedʼai bʼʉta

(Marcos 12:28-34)

34 Fariseorãbara ũrĩsidʼa mawũã chupeabigabʉrʉta saduceorãta, mawũẽ zhi jʉresidʼa. 35 Mobe ãzhidʼebema abʼa ũrãgʼa Moisédʼe jarabariba wãẽãbii kʼarea widʼi mawũãsia: 36 Miã Ũrãgʼabari, ¿Daizezeba jara bʼʉta aribʼaedʼai bʼʉra sãʉ̃ta zhi zromape ũrãgʼadʼera?

37 Mawũãĩ Jesúsbara jara mawũãsia: Nokʼo Daizezera soidʼu kʉãgʼarua, bʉzhi jawureidʼuba, bʉzhi krĩchaidʼuba. 38 Maʉ̃ta zhi zroma Daizezeba aribʼaemarẽã jara bʼʉra. 39 Zhi ũmeta aramaʉ̃ kĩrãkʼa bʼʉta mawũã bʼʉa: Zhãrã kʉãgʼarua bʉzhi kĩrãkʼa. 40 Maʉ̃ ũmeta aribʼae nʉmʉba jõma aribʼae nʉmaña Daizezeba ũrãgʼa Moiséa diadʼata, Daizezeba bedʼeata jarabibarirãba bʼʉdʼapeadʼata.

¿Kʼaidʼeba uru zhãrã Ẽdrʉbiira?

(Marcos 12:35-37; Lucas 20:41-44)

41 Fariseorã ãba nʉmʉne Jesúsbara widʼibʉrʉta, 42 mawũãsia: ¿Marã sãwũã krĩcha bʼe zhãrã Ẽdrʉbii ʉ̃rʉ̃rã? ¿Kʼaidʼeba zeipe?

Mawũãĩ mawũãsidʼa: Rey Davidʼeba zeya.

43 Mawũãnaĩ Jesúsbara mawũãsia: ¿Bari kʼãwũta Davidbara Jawurebiadʼeba izhi Nokʼoa abʉrʉta mawũãsika?:

44 Daizezebara mʉ Nokʼoa mawũãsia: Mʉ juwua araare jewedʼarua, bʉ jura bʼeta jõma mʉã bʉ jẽrũ edre bʼʉyeedʼa.*

45 Davidba mawũã izhi Nokʼoa adʼara, ¿sãwũã bari kʼãwũta izhidʼeba uruta bʼaipe?

46 Aramaʉ̃ne miõba panaʉ̃ bʼedʼa ẽbasia izhi bedʼeara. Miõba kʼãrẽ widʼi ẽbasia maʉ̃ ewadeba ʉ̃taara.

Ũrãgʼa Moisédʼe jarabadadʼebema

(Marcos 12:38-40; Lucas 11:37-54; 20:45-47)

23 Mobebʉrʉ Jesús bedʼeabʉrʉta zhãrã kʼobʼea izha jʉrʉkuadʼaa mawũãsia:

2 Daizezeba ũrãgʼa Moiséa diadʼata jara bʼea ũrãgʼa Moisédʼe jarabadabara, fariseorãbara. 3 Mawũẽ kʼãrẽ aribʼaeita marãã jarabʉdara jõma aribʼae oudua. Mawũãmina ãzha obʼe kĩrãkʼara orãũdua, kʼãrẽ jara bʼera ãzhara aribʼaedʼa ẽã. 4 Miõba aribʼae bʼe ẽãta zhãrãã aribʼaemarẽã jara bʼea, mawũãmina ãzhara aribʼaedʼa ẽã. 5 Awuarabʉrʉ jõma kʼãrẽ obʉdara obʼea zhãrãba ũdudʼamarẽã. Mawũẽ Daizeze bedʼeata wĩka edʼa bʼʉbadata caja zakedʼera jʉ̃kʼara audre joubʼʉa obada, mobe datrudʼe, juwuadʼe tãjʉ̃bada, wua ita irabadata audre drasoa obada. 6 Nokʼorãta jewedʼabari maẽ jewedʼa krĩñadea nekʼodʼe trʉ̃bʉdadʼera. Nokʼorãta jewedʼabari maẽ jewedʼa krĩñadea de zhi jʉrebadata nʉme maẽrã. 7 Ãzhi wawia saludʼaita krĩñadea pʉwʉrʉdʼe kʼabana maẽrã. Krĩñadea zhãrãba ãzhira Miã Ũrãgʼabari adʼaita.

8 Mawũãmina marãbara krĩña bʼearãũdua marãta Miã Ũrãgʼabari adʼaita, marãne Miã Ũrãgʼabarira abʼabai bʼʉ baera mʉta zhãrã Ẽdrʉbita, waya marã jõma mebẽrãta bʼea. 9 Druadʼera miõta zeze arãũdua, marãne Zezera abʼabai bʼʉ baera ʉ̃tre bʼʉta. 10 Miã krĩña bʼearãũdua marãta nokʼó adʼaita, marãne Nokʼora abʼabai bʼʉ baera mʉta zhãrã Ẽdrʉbita. 11 Marãnebemata zhi zromata bʼʉra bʼaibara marã nezokʼa kĩrãkʼa. 12 Zhi zromane bʼʉra Daizezebara zhi zroma ẽãta bʼʉya, waya zhi zroma ẽãne bʼʉta zhi zromata bʼʉya.

13 ¡Daizezebara pua kʼawua oya marã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼera, fariseorãta bʼera, marã sewa bibaʉta bʼea! Maʉ̃ba Daizezeta Nokʼodʼebemanerã zhãrã idu edʼa wãbidʼa ẽã. Miã mazhisidʼa edʼa wãna ẽã, aramaʉ̃ne edʼa wãbidʼa ẽã zhi edʼa wã krĩñabʉdara.

14 ¡Daizezebara pua kʼawua oya marã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼera, fariseorãta bʼera, marã sewa bibaʉta bʼea! Maʉ̃ba jãrĩ bʼea deta wũẽrãrã pẽdrarãneta, mobe zhãrãma bia nʉmaĩta dããrã zhiwidʼibada. Maʉ̃neba Daizezebara marã audre pua kʼawua oya.

15 ¡Daizezebara pua kʼawua oya marã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼera, fariseorãta bʼera, marã sewa bibaʉta bʼea! Maʉ̃ba pusata druata pʉrrʉa bʼea, mazhi ũrãgʼata iabʼaʉa ĩjãbidʼaita mawũã bʼea. Aramaʉ̃ne ĩjãbibʉdadʼera mazhi kʼãñabara tebʉdʼe audre zuburia bʼaitrʉ opanʉã.

16 ¡Marã Daizezebara pua kʼawua oya, zhãrã jipa ededʼa ẽãba daʉbʼerrea bʼe kĩrãkʼa bʼea! Mawũẽ mawũãbada: Iabʼaʉba Daizeze de daidʼu kʼãrẽ wãrĩnu oita jarape o ẽbʉrʉ kʼãrẽ ẽã. Mawũãmina iabʼaʉba Daizeze dedʼa oro nʉmʉ daidʼu kʼãrẽ wãrĩnu oita jarabʉrʉra oibara abada. 17 ¡Marã krĩcha ne ẽã daʉbʼerrea bʼe kĩrãkʼa bʼea! ¿Sãʉ̃ta zhi zromape orota o Daizeze deta, izhi dedʼa nʉmʉba Daizezedʼe ẽka orora? 18 Marãbara dewara mawũãbada: Iabʼaʉba altar daidʼu kʼãrẽ wãrĩnu oita jarape o ẽbʉrʉ kʼãrẽ ẽã. Mawũãmina nendʉwʉrʉ altar maẽ ʉ̃rʉ̃ tabʼʉ daidʼu iabʼaʉba kʼãrẽ wãrĩnu oita jarabʉrʉra oibara abada. 19 ¡Marã krĩcha ne ẽã bʼeba daʉbʼerrea bʼe kĩrãkʼa bʼea! ¿Sãʉ̃ta zhi zromape nendʉwʉrʉta o altar nʉmʉta, altar maẽ kʼobʼebʉrʉba Daizezedʼe ẽka nendʉwʉrʉra? 20 Iabʼaʉba altar daidʼu kʼãrẽ wãrĩnu oita jarabʉrʉra bari altar daidʼu jarabʉrʉ ẽã, awuarabʉrʉ jarabʉrʉa nendʉwʉrʉ altar maẽ ʉ̃rʉ̃ tabʼʉ daidʼubidʼa. 21 Iabʼaʉba Daizeze de daidʼu kʼãrẽ wãrĩnu oita jarabʉrʉra bari Daizeze de daidʼu jarabʉrʉ ẽã, awuarabʉrʉ jarabʉrʉa Daizeze mama bʼʉ daidʼubidʼa. 22 Iabʼaʉba ʉ̃tre daidʼu kʼãrẽ wãrĩnu oita jarabʉrʉra Daizeze bugue daidʼu jarabʉrʉa, mawũẽ Daizezeta ʉ̃rʉ̃ jewedʼa bʼʉ daidʼu jarabʉrʉa.

23 ¡Daizezebara pua kʼawua oya marã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼera, fariseorãta bʼera, marã sewa bibaʉta bʼea! Marãbara menta kiduata, eneldo kiduata, cominota diez bʼʉabʉdaza abʼa Daizezea diabada. Mawũãmina audre aribʼaei bʼʉra aribʼaedʼa ẽã Daizezeba ũrãgʼa Moiséa diadʼadʼe jara bʼʉra zhãrã sãwũã edai bʼʉdʼe edaita, zhãrã sozuburiaita, Daizezedʼebema ĩjãĩta. Maʉ̃ne maʉ̃trʉ aribʼae duanaĩne bʼʉa wuaabema kenabʼari ẽã aribʼae bʼedʼe. 24 ¡Zhãrã jipa ededʼa ẽãba daʉbʼerrea bʼe kĩrãkʼa bʼeba, kʉchikʉchira ãĩ sãpe baniã dobadamina camellota mibue bʼe kĩrãkʼa bʼea!

25 ¡Daizezebara pua kʼawua oya marã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼera, fariseorãta bʼera, marã sewa bibaʉta bʼea! Mawũẽ vasota epedʼekʼota ʉ̃rʉ̃bʉrʉ zhi sʉgʉma kĩrãkʼa bʼea, mawũãmina marã edʼara bia ẽãba bira bʼea, nezrʉga kʼãrẽ o ẽbai bʼʉta obʼeba. 26 ¡Zhãrã jipa ede ẽãba fariseo bʉra daʉbʼerrea bʼʉ kĩrãkʼa bʼʉa! Maʉ̃ba vasota, epedʼekʼota naara edʼabemata sʉgʉi kĩrãkʼa sodʼeba biata odua, mawũãrã ʉ̃rʉ̃bemasidʼa zhi sʉgʉma baya.

27 ¡Daizezebara pua kʼawua oya marã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼera, fariseorãta bʼera, marã sewa bibaʉta bʼea! Mawũẽ beuwãrã joudʼapeadʼa totroa nʉme kĩrãkʼa bʼea, ʉ̃rʉ̃rã wãrĩnu bi-ia nʉmeã, mawũãmina edʼara beudʼa bʼʉwʉrʉba bira nʉmeã, mitia nʉmeã. 28 Marãta aramaʉ̃ kĩrãkʼa bʼea, ʉ̃rʉ̃rã wãrĩnu biata zhi ũdubi bʼea zhãrã bʼea, mawũãmina sewa bibaʉta bʼeba marã sora edʼara bia ẽãba bira nʉmʉã.

29 ¡Daizezebara pua kʼawua oya marã ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata bʼera, fariseorãta bʼera, marã sewa bibaʉta bʼea! Mawũẽ Daizezeba bedʼeata jarabibarirã joudʼapeadʼa nʉmema ne pãrãbada, aramaʉ̃ne kĩrãwãrẽã obada biata joudʼapeadʼa nʉmerã. 30 Aramaʉ̃ne mawũãbada: Dazhirã zhibarirã bʼeasi ewade dazhirãta bʼeasibʉrʉ, ãzhidʼe kĩrãkʼara dazhirãbara beadʼa ẽbakʼausia Daizezeba bedʼeata jarabibarirã. 31 Aramaʉ̃nerã ari mazha kʼawua bʼeta marã urua Daizezeba bedʼeata jarabibarirã beakuadʼapeadʼata bʼeadʼadʼeba. 32 ¡Mawũẽ ma oudua mazhi zhibarirãba o jʉ̃drʉdʼapeadʼara! 33 ¡Marã dãma bia ẽãta bʼe kĩrãkʼa bʼea! ¿Sãwũã ẽdrʉdʼaipe Daizezeba tebʉdʼe buekuaidʼebara? 34 Maʉ̃ kʼarea mʉãrã marãma zokʼaya Daizezeba bedʼeata jarabibarirãta, krĩcha banata, miã ũrãgʼabadata, maʉ̃rãnebema ʉ̃kʉrʉ beadʼape ʉ̃kʉrʉ cruzdʼe kʼachidʼaya, ʉ̃kʉrʉra udʼaya mazhidʼe de zhi jʉrebadata nʉme maẽ, aramaʉ̃ne zuburia okuadʼaya pʉwʉrʉza pẽwã. 35 Aramaʉ̃nerã marã ʉ̃rʉ̃ bʼaeya druadʼe biata bea bʼe jõmaʉ̃ bebuta, ʉ̃rʉ̃ bʼaeya Abel biata bʼadʼa bebuidʼuba, ʉ̃rʉ̃ bʼaeya Berequía warra Zacaría bebuidʼuba, marãta bʼeadʼabara Zacaríara beasidʼa Daizeze dedʼa altar maẽ. 36 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, maʉ̃ jõma bʼaeya marã idʼi ewade bʼe ʉ̃rʉ̃.

Jesús jẽgadʼa Jerusalén kʼarea

(Lucas 13:34-35)

37 ¡Jerusalén, Jerusalén, marãbara Daizezeba bedʼeata jarabibarirã bea bʼea, mongʼaraba tabʼari bea bʼea marãma zokʼakuabʉrʉra! ¡Mʉã marã biodʼe ãba jʉre krĩñasia eterreba zhi warrarãta i edre ãba jʉrebari kĩrãkʼa, mawũãmina marãbara krĩñana ẽbasia! 38 Mawũẽ Daizezebara marã pʉwʉrʉra kenabʼariya. 39 Mʉã marãã jaraya, kʼãwũã wedʼauba marãbara mʉrã ũdudʼa ẽbaya, marãba mawũãnañeẽna: Ibia jaradʼaya Daizezedʼeba urura.

Jesúsba jaradʼa Daizeze de ãrĩnaĩta

(Marcos 13:1-2; Lucas 21:5-6)

24 Daizeze dedʼa ewara maẽba Jesús wãne, izha jʉrʉkuadʼabara orrasidʼa de nʉmeta ũdubidʼaita Daizeze dedʼebemata.

2 Mawũẽ mawũãsia: ¿Marãbara akʉ kʼopanʉ ẽka naʉ̃ jõma? Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, namarã mongʼara abʼari mongʼara ʉ̃rʉ̃bidʼa kʼobʼa ẽbaya ãrĩbʉdaba.

Sãwũãĩnebema ẽjũã jõĩ nawedʼa

(Marcos 13:3-23; Lucas 21:7-24)

3 Olivo kʼatumane Jesús jewedʼa bʼʉdʼe izha jʉrʉkuadʼabara orradʼape dobʼaʉa mawũãsidʼa: ¿Daia jaradua, sõmbedʼepe Daizeze deta mawũã ãrĩnaĩrã, sãwũãĩpe bʉ zeira, sãwũãĩpe ewari nʉmʉta jõĩrã?

4 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Kĩrãkuita bʼeaudua miõã zhi sewabidʼa ẽbaita. 5 Nʉmʉne bio sewata mʉneba zebʉdabara mawũãnaña: Mʉrã zhãrã Ẽdrʉbia. Aramaʉ̃ne bio sewadʼaya. 6 Marãbara zhõta ũrĩnaña namabidʼa ãĩbidʼa, maʉ̃nerã perarãũdua, maʉ̃ jõma mawũã berabʼariibara, mawũãmina wadʼi ẽbaya ewari nʉmʉta jõĩrã. 7 Drua tabʼeta drua awʉrʉta tabʼe bawara zhõnaña, nokʼorãta nokʼorã awʉrʉ bawara zhõnaña. Nʉmeña puata, jarrabata, ẽjũã ureta baridu maẽ. 8 Maʉ̃ jõma puata jẽdeba nʉmeña.

9 Marã chãbʼaridʼaya zuburia odʼamarẽã, aramaʉ̃ne beakuadʼaya, marã jõmaʉ̃ba juradʼaya mʉ kʼarea. 10 Mʉnebemata ĩjã bʼebara maʉ̃ ewadera bioba ĩjã ẽã duaneña, mawũẽ zhiya zhi jidabidʼaya, zhiya zhi juradʼaya. 11 Sewata Daizezeba bedʼeata jarabibaridʼe duanaĩta bio piradrʉdʼaya, aramaʉ̃ne bio sewadʼaya. 12 Bia ẽãta eababʉrʉba bioba zhãrã kʉãgʼadʼa ẽbaya. 13 Mawũãmina izhi ewarita jõñeẽna mʉta pẽwã bʼʉra ẽdrʉya. 14 Kʼãwũã bedʼea biata Daizezeta Nokʼodʼebemata jaradʼaya ẽjũã jõmaʉ̃ maẽ, aramaʉ̃ne zhãrã jõmaʉ̃ba kʼawuadʼaya, mobebʉrʉ zeya ewari nʉmʉta jõĩrã.

15 Mawũẽ Daizeze dedʼa jaidʼebema ne mitiata nʉmʉbʉdata marãba ũdubʉdadʼera, Daizezeba bedʼeata jarabibariba Danielba jaradʼata ũdudʼaya. Mawũẽ zhi naʉ̃ lebʉrʉbara maʉ̃ sãwũãta kʼawuarua. 16 Mobebaira Judeadʼe bʼera merũ wãẽbaudua kʼatumaẽna. 17 De ʉ̃rʉ̃ kʼobʼʉra udʼubʼaepe edʼa wãrãrũã kʼãrẽ bʉzhi dedʼabema jiraedaira. 18 Meã kʼobʼʉra deidʼu zerãrũã bʉzhi wua jiraedaira. 19 Bʼiogʼoa bʼera, wũãwũã judʼebema erubʼera zuburiadʼaya maʉ̃ ewadera. 20 Mawũẽ zhiwidʼiudua marã mawũã merũbʉdadʼera nʉma ẽbamarẽã kue ewarita miã ẽnaʉ̃bada ewarita. 21 Mobebaira kʼãbãẽã zuburiatrʉ nʉmaña, ẽjũã osidʼadʼebemata idʼibasiidʼu mawũãrã ne ẽãta nʉmaña, miã tẽãbidʼa mawũãrã nʉma ẽbaya. 22 Maʉ̃ ewarita Daizezeba kʼakutua nʉmʉ ẽbʉrʉ miõta zokʼai bʼa ẽã. Mawũãmina izha zhi jʉrʉmata bʼe kʼarea maʉ̃ ewarira kʼakutua nʉmʉña.

23 Mawũẽ iabʼaʉba zhãrã Ẽdrʉbita za bʼʉa abʉrʉdʼera, o zawa bʼʉa abʉrʉdʼera ĩjãrãũdua. 24 Nʉmʉne zhãrã sewata zhãrã ẽdrʉbita duaneña, sewata Daizezeba bedʼeata jarabibaridʼe duaneña, ũdudʼakʼa zromata okuabʉdaba zhãrã sewadʼaya, sewaita obʼedʼara Daizezeba zhi jʉrʉmata bʼesidʼa sewadʼaya. 25 Ya mʉãrã maʉ̃ta marãã jarabʉrʉa nawedʼa. 26 Mawũẽ drua drudrua tabʼʉ maẽ zhãrã ẽdrʉbita bʼʉa abʉdadʼera akʉdʼe wãrãũdua, o dedʼa bʼʉa abʉdadʼera ĩjãrãũdua. 27 Bata dajada pureabari kĩrãkʼa mʉ Beubari Bape bʼadʼata zebʉrʉdʼera dajada zeya. 28 Ne beuma tabʼʉra kʼawuabada ãkʼoso pouga nʉmʉba. (Mʉ zebʉrʉra aramaʉ̃ kĩrãkʼa kʼawuadʼaya.)

Jesús zeidʼebema

(Marcos 13:24-37; Lucas 17:26-30, 34-36; 21:25-33)

29 Aramaʉ̃ta jari ewadera mawũã zuburia nʉmana tẽãne ʉ̃madaura pãrĩguya, jedʼekʼora ʉ̃na ẽbaya, chĩdaura bãjãneba jurzoaya, ne zarea zromarãta bãjãnebema pʉrʉderreadʼaya. 30 Mobebʉrʉ ũdudʼakʼata ũdubʉdata mʉ Beubari Bape bʼadʼata bãjãneba uruta ũdudʼaya, mawũã ũdubʉdaba druadʼe zhãrã bʼera jõma peraba jẽgadʼaya. Maʉ̃nerã mʉ Beubari Bape bʼadʼara bãjãneba jãrãrãne uruta ũdudʼaya zarea bara kʼãbãẽã kĩrãwãrẽã. 31 Mobebʉrʉ mʉãrã ángelerã mʉrẽrãta zokʼaya trompeta jĩgua zadʼamarẽã, aramaʉ̃ne ãba jʉredʼaya mʉã zhi jʉrʉmata baridu maẽ bʼeta wawara bʼeta.

32 Bakuru higueradʼeba sãwũãta kʼawuaudua: Zhi jĩwĩnita wikubʉrʉdʼera marãbara kʼawuabada poagʼa kʼaita bata. 33 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa mʉã jara nʉmʉta arimaẽ berabʼari bʉsadʼewata marãba ũdubʉdadʼera kʼawuaudua mʉrã zebodʼota. 34 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, zhãrã bʼera neba ẽwedʼa mʉã jara nʉmʉrã jõma arimaẽ berabʼariya. 35 Bãjã, drua nebaya, mawũãmina mʉ bedʼeara bari neba ẽã.

36 Mawũãmina kʼãrẽ ewade kʼãrẽ ʉ̃madaudʼe mawũã berabʼariira miõba kʼawua ẽã, miã ángelerã ʉ̃trebemarãbidʼa kʼawuadʼa ẽã, miã mʉãbidʼa kʼawua ẽã, awuarabʉrʉ kʼawua bʼʉa mʉ Zezebʉrʉ. 37 Noé ewade berabʼaridʼa kĩrãkʼa berabʼariya mʉ Beubari Bape bʼadʼata zebʉrʉdʼera. 38 Jari ewadera do birui nawedʼara nekʼokua, kʼãrẽ dokua, miã kʼãĩkua bʼeasia Noé jãba zromane edʼa jʉ̃drʉdʼa ewariedʼabai. 39 Adu-a bʼedʼe do birupe jõma jogʼakuasia. Mawũã bʼeaya mʉ Beubari Bape bʼadʼata zebʉrʉdʼebidʼa. 40 Maʉ̃nerã ũme meã traja panʉta abʼa edeya, abʼa ãmaẽña zhi aribʼaema ẽãta. 41 Wũẽrãrã ũme nebʼa panʉta abʼa edeya, abʼa ãmaẽña.

42 Maʉ̃ba dauba bʼeaudua, marãbara kʼawuadʼa ẽbaera kʼãrẽ ʉ̃madaudʼe zeita mʉta marã Nokʼora. 43 Mʉã jaraita sãwũãta kʼawuaudua, nezrʉgamiã kʼãrẽ ʉ̃madaudʼe zeita zhidekʉba kʼawuara daukʼãrã bʼeya, aramaʉ̃ne nezrʉgabi ẽbaya izhi dedʼara. 44 Marãsidʼa aramaʉ̃ kĩrãkʼa kĩrãkuita bʼeaudua, mʉ Beubari Bape bʼadʼara zei baera marãbara zeita krĩchadʼa ẽãne.

Nezokʼaba ne aribʼae bʼʉdʼebema

(Lucas 12:41-48)

45 ¿Kʼaipe nezokʼata ne aribʼae krĩchata erubʼadʼa kĩrãkʼa nʉmaĩrã? Maʉ̃ izhi nokʼobara izhi dedʼa bʼe ʉ̃rʉ̃ ãmaẽsia zhiko dedʼekamarẽã nekʼobada ʉ̃madaudʼe. 46 Nezokʼa maʉ̃ sobiaya izhi nokʼo zebʉrʉdʼe maʉ̃ta aribʼae nʉmʉta ũdu zera. 47 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, mawũã bʼʉra nebia izhidʼeta nʉmʉ jõmaʉ̃ ʉ̃rʉ̃ bʼʉya. 48 Mawũãmina nezokʼa maʉ̃ta bia ẽãba izhi sobitabaiba mʉ nokʼo zeira dããrã baya ape, 49 abʼarika nezokʼarãta puokua nʉmaĩbʉrʉ, mobe itua domiãrã bawara nekʼo itua do nʉmaĩbʉrʉ, 50 maʉ̃ nezokʼa nokʼora izha jʉ̃ã bʼʉ ẽã ewade zeya izha kʼawua ẽã ʉ̃madaudʼe. 51 Mobe abʼaedʼa puoya, mobe bʼʉya sewa bibaʉta bʼe bawara. Mama tebʉdʼe jẽgaya kidʼa kʼõsesea.

Ne jaradʼa ãwũẽrãrã diezdʼeba

25 Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼera ãwũẽrãrã diez kĩrãkʼa berabʼariya. Maʉ̃rãbara ĩbĩrã ãzhidʼe jirakua edadʼape ũmakĩrã juwua jidadʼe uruta kĩrãzhu wãsidʼa. 2 Ãzhidʼebema cinco krĩcha bara bʼeasia, cinco krĩcha ne ẽã bʼeasia. 3 Krĩcha ne ẽã bʼebara ĩbĩrã ãzhidʼe edebʉdata wakusa edʼa weaira ededʼa ẽbasia olivo dragʼara. 4 Waya krĩcha bara bʼebara olivo dragʼara ãmaña edesidʼa ãzhi ĩbĩrã bawara. 5 Juwua jidadʼe urura ze ẽã dããrã nʉminaba wũẽrãrã jõma dapeakuape kʼãĩguesia. 6 Maʉ̃ne ewari ẽsadra nemita jĩgua ũrĩbʉdata mawũãsia: ¡Juwua jidaira za ibʼaria orraudua! 7 Mawũẽ ãwũẽrãrã jõma piradrʉdʼape ãzhi ĩbĩrã aribʼaesidʼa. 8 Maʉ̃ne krĩcha ne ẽã bʼebara krĩcha bara bʼea mawũãsidʼa: Olivo dragʼa marãneta daia diaudua, ĩbĩrã daidʼera kidrʉkua bʉsadʼewa. 9 Mawũãnaĩ krĩcha bara bʼebara panaʉ̃ mawũãsidʼa: Daiitabidʼa marãĩtabidʼa wãẽã ẽbamarẽã zhi nendobadaidʼu wãũdua, mobe mazhiita edaudua. 10 Mawũãnaĩ ãzha edadʼe wãbʉdaedʼa juwua jidadʼe urura zesia. Mawũẽ ãwũẽrãrã zhi aribʼaemata kʼobʼera maʉ̃ juwua jidai maẽ izhi bawara edʼa wãsidʼa, mawũẽ serrasidʼa puerta. 11 Ãwũẽrãrã dewaraurãsidʼa tẽãbʉrʉ zekuape mawũãsidʼa: Nokʼó, daira ewadua. 12 Mawũãnaĩ izhara panaʉ̃ mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, mʉã marã ũdukʼa. 13 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa berabʼari ẽbaita marã dauba bʼeaudua, marãbara kʼawuadʼa ẽbaera mʉ Beubari Bape bʼadʼara kʼãrẽ ewade kʼãrẽ ʉ̃madaudʼe zeira.

Ne jaradʼa platadʼeba

(Lucas 19:11-27)

14 Daizezeta Nokʼodʼebemane bʼera ũmakĩrã wawara wãba odʼa kĩrãkʼa berabʼariya. Nezokʼarã izhidʼeta trʉ̃kuape chãbʼarikuasia izhi platata. 15 Abʼaʉa chãbʼarisia oro moneda cinco mil, abʼaʉa dos mil, abʼaʉa mil chãbʼarisia, abʼa abʼaʉa chãbʼarisia ãzha oibitabai, mobe wãsia wawara. 16 Moneda cinco mil jidadʼabara wãpe negocio obʉrʉba ganasia audʼu cinco mil. 17 Dos mil jidadʼabidʼa ganasia audʼu dos mil. 18 Mawũãmina abʼa jidadʼabara wãpe egoro kʼorupe merãsia plata izhi nokʼodʼera.

19 Tẽãne ewari dããrãne mawũã nezokʼarã nokʼora zepe widʼisia platadʼebemata. 20 Mawũẽ moneda cinco mil jidadʼata zebʉrʉbara audʼu cinco mil webʉrʉta mawũãsia: Nokʼó, bʉara mʉããrã chãbʼarisia moneda cinco mil, mawũẽ za bʼʉa, mʉãrã ganasia audʼu cinco mil. 21 Mawũãĩ izhi nokʼobara mawũãsia: Biga, bʉra nezokʼa biaba bia obʉrʉa, wĩkata bia obʉrʉba mʉãrã bio chãbʼari bʼʉya, edʼa zerua mʉta bʉzhi nokʼo ũme sobiarua. 22 Moneda dos mil jidadʼasidʼa zepe mawũãsia: Nokʼó, bʉara mʉããrã chãbʼarisia moneda dos mil, mawũẽ za bʼʉa, mʉãrã ganasia audʼu dos mil. 23 Mawũãĩ izhi nokʼobara mawũãsia: Biga, bʉra nezokʼa biaba bia obʉrʉa, wĩkata bia obʉrʉba mʉãrã bio chãbʼari bʼʉya, edʼa zerua mʉta bʉzhi nokʼo ũme sobiarua. 24 Mawũãmina moneda mil jidadʼabara zepe mawũãsia: Nokʼó, bʉdʼebema mʉãrã kʼawua bʼʉa bʉara plata jidaita zhãrã zarea zokʼa bʼʉa, mawũẽ bʉra zhãrã trajadʼadʼeba plata jida wã. 25 Maʉ̃ba mʉrã perasia, mawũẽ wãpe bʉ plata aduabi ẽbaita egorodʼe merãsia, mawũẽ bʉ moneda za bʼʉa. 26 Mawũãĩ izhi nokʼobara panaʉ̃ mawũãsia: Bʉra nezokʼata bia ẽãta kʼoa bʼʉa, mobera bʉa kʼawua bʼʉdʼera mʉrã zhãrã trajadʼadʼeba plata jida wã. 27 Aramaʉ̃nerã bʉara mʉ platara bancodʼe edʼa bʼʉidʼe bʼasia. Mobedʼeba mʉ zebʉrʉdʼe mʉzhidʼe jidabʉrʉdʼera bancodʼeba ganabʉrʉsidʼa jidakʼausia. 28 Maʉ̃ba izha moneda mil erubʼʉra jãrĩnape diez mil erubʼʉa diaudua. 29 Zhi erubʼʉaara edʼa diaya, mawũẽ ãmaña erubʼaya. Zhi ne ẽãrã wĩka erubʼʉsidʼa jãrĩña. 30 Nezokʼata seri ẽãrã bʼaribueudua ãĩ pãrĩguadʼe tebʉdʼe, mama jẽgaya kidʼa kʼõsesea.

Jõmaʉ̃ta kʼawua oidʼebema

31 Mʉ Beubari Bape bʼadʼata zarea bara zebʉrʉta mʉ ángelerã bawara zebʉrʉdʼera, zhãrã kʼawua oita jewedʼaya mʉ bugue kĩrãwãrẽãne. 32 Maʉ̃nerã mʉ kĩrãbita ãba zebigaya jõma druazabemata. Mobebʉrʉ awuara bʼʉkuaya oveja akʉbariba awuara bʼʉbari kĩrãkʼa ovejarãta chivorãneba. 33 Ovejarã mʉta pẽwã bʼera bʼʉkuaya mʉ juwua araare, chivorã mʉta pẽwã duanu ẽãrã bʼʉkuaya mʉ juwua ãkʼaare. 34 Mobebʉrʉ mʉã Reyba mʉ juwua araare kʼobʼea mawũãña: Zeudua, marã mʉ Zezeba bia edabʉrʉa, Daizezeta Nokʼodʼebemane duanedua, marãĩta zhi aribʼaema ẽjũã osidʼebemata. 35 Marãbara mʉ jarra bʼasidʼera nekʼobisidʼa, mʉ obisia bʼasidʼera baniã dobisidʼa, mʉ ãĩbemata bʼasidʼera bia edasidʼa. 36 Mʉ wua ne ẽã bʼasidʼera wua jʉ̃bisidʼa, mʉ kʼaya bʼasidʼera akʉdʼe zesidʼa, mʉ cárceldʼe bʼʉdʼera mʉ akʉdʼe zesidʼa. 37 Maʉ̃nerã biarãbara panaʉ̃ mawũãnaña: ¿Nokʼó, sõmbewedʼa daibara bʉra jarra bʼʉta ũdudʼape nekʼobisidʼa, sõmbewedʼa obisia bʼʉta baniã dobisidʼa? 38 ¿Sõmbewedʼa bʉra daibara ãĩbemata bʼʉta ũdudʼape bia edasidʼa, sõmbewedʼa wua ne ẽã bʼʉta wua jʉ̃bisidʼa? 39 ¿Sõmbewedʼa bʉra daibara kʼaya bʼʉta ũdusidʼa, sõmbewedʼa bʉra cárceldʼe bʼʉdʼe akʉdʼe wãsidʼa? 40 Mawũãnaĩ mʉã Reyba panaʉ̃ mawũãña: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, mʉ mebẽrã za kʼobʼedʼebemata zhi zroma ẽãta bʼeiita marãba kʼãrẽ odʼapeadʼara mʉĩta osidʼa.

41 Mobebʉrʉ mʉãrã juwua ãkʼaare kʼobʼea mawũãña: Marã ãĩ wãũdua mʉ maẽbara, marã Daizezeba bia edabʉrʉ ẽãrã wãũdua tebʉ kikʼama, tebʉra zhi aribʼaemata nʉmʉã ãtõmiãĩta izhi ángelerãĩta. 42 Marãbara mʉ jarra bʼasidʼera nekʼobidʼa ẽbasia, mʉ obisia bʼasidʼera baniã dobidʼa ẽbasia. 43 Mʉ ãĩbemata bʼasidʼera bia edadʼa ẽbasia, mʉ wua ne ẽã bʼasidʼera wua diadʼa ẽbasia, mʉ kʼaya bʼasidʼera, cárceldʼe bʼasidʼera mʉrã akʉdʼe zedʼa ẽbasia. 44 Maʉ̃nerã maʉ̃rãbidʼa panaʉ̃ mawũãnaña: ¿Nokʼó, sõmbewedʼa daibara bʉra jarra bʼʉta ũdusidʼa, bʉ obisia bʼʉta, bʉ ãĩbemata bʼʉta, bʉ wua ne ẽã bʼʉta, bʉ kʼaya bʼʉta, bʉ cárceldʼe bʼʉta, sõmbewedʼa daibara bʉra aribʼaedʼa ẽbasi? 45 Mawũãnaĩ mʉãrã panaʉ̃ mawũãña: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, mʉ mebẽrã za kʼobʼedʼebemata zhi zroma ẽãta bʼeiita marãba kʼãrẽ o ẽbadʼara mʉĩta kʼãrẽ odʼa ẽbasia. 46 Maʉ̃rã wãña zuburiata jõ ẽãma, waya biata bʼera wãña Daizeze ũme bʼai jõ ẽãma.

Krĩcha jʉrʉdʼapeadʼa Jesús beadʼaita

(Marcos 14:1-2; Lucas 22:1-2; Juan 11:45-53)

26 Jesúsbara maʉ̃ bedʼeata jõma jarape izha jʉrʉkuadʼaa mawũãsia: 2 Marãbara kʼawua bʼea Egiptodʼeba ẽzoadʼata krĩcha fiesta obadata ewari ũmene odʼaya. Mʉ Beubari Bape bʼʉra maʉ̃ne chãbʼaridʼaya cruzdʼe kʼachi beadʼamarẽã.

3 Maʉ̃nerã sacerdoterã nokʼorãta, ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata, nokʼorã pʉwʉrʉdʼebemata zhi jʉresidʼa sacerdote wagʼauta Caifás abada drogʼoadʼe. 4 Mobe krĩcha jʉrʉsidʼa Jesús sãwũã sewadʼape jidadʼaita, aramaʉ̃ne beabidʼaita. 5 Mawũãmina mawũãsidʼa: Fiestadʼera beadʼa ẽã zhãrãta kĩrũna ẽbamarẽã pʉwʉrʉdʼe.

Jesús burudʼe kerata weadʼapeadʼa

(Marcos 14:3-9; Juan 12:1-8)

6 Jesús Betaniane bʼʉta, Simónta aidʼaba kʼaya bʼadʼa dedʼa bʼasia. 7 Maʉ̃ne wũẽrãta izhima zebʉrʉta kera ne ʉ̃tʉta jiwado mongʼara omane wepe Jesús burudʼe ʉ̃rʉ̃ weasia izhi nekʼo nʉmʉne.

8 Maʉ̃ta ũdudʼape izha jʉrʉkuadʼabara kĩrũ mawũãsidʼa: ¿Kʼãrẽã kʼãwũã weabue? 9 Kʼãʉ̃ ʉ̃tʉbari nendope plata diaidʼe bʼasia zuburia bʼea.

10 Maʉ̃ta kʼawuape Jesúsbara mawũãsia: ¿Naʉ̃ wũẽrã kʼãrẽã miãsẽã erukʼopanʉ? Mʉ kʼãwũã obʉrʉra biata obʉrʉa. 11 Zuburia bʼera marã bawara ewariza bʼeaya, mawũãmina mʉrã marã bawara ewariza bʼa ẽã. 12 Kerata kʼãwũã mʉ kʼakua ʉ̃rʉ̃ weabʉrʉra aribʼaebʉrʉa mʉ wuagʼa bʼʉdʼaita. 13 Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, baridu maẽ ẽjũã jõmaʉ̃ne bedʼea biata mʉnebemata jarabʉda maẽ naʉ̃ wũẽrãba kʼãwũã obʉrʉsidʼa nebʉrʉdʼaya, izhira aramaʉ̃ne krĩchabadaya.

Juda wãna Jesús jidabiita

(Marcos 14:10-11; Lucas 22:3-6)

14 Jesúsba doce jʉrʉkuadʼata abʼa Juda Iscariote abadata sacerdoterã nokʼorãma wãpe, 15 mawũãsia: ¿Marãbara mʉãã sõmbe diadʼaipe mʉãrã Jesús marãã chãbʼariya?

Mawũãĩ ãzhara pagʼasidʼa plata moneda treinta. 16 Mawũẽ Judabara kĩrãkuita bʼesia sãwũã chãbʼarikuaita.

Zhiko odʼapeadʼa Jesúita

(Marcos 14:12-25; Lucas 22:7-23; Juan 13:21-30; 1 Corintios 11:23-26)

17 Fiesta obʉdata ewari nabemane pan ne oreguea ne ẽã kʼobadadʼe izha jʉrʉkuadʼata Jesúsma zedʼape mawũãsidʼa: ¿Bʉara sãma odʼaita krĩñape Egiptodʼeba ẽzoadʼata krĩcha nekʼobadara?

18 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Pʉwʉrʉedʼa wãũdua ũmakĩrã mʉ ũdukʼawuama, mobe mawũãũdua: Miã Ũrãgʼabariba mawũãsia: Mʉ bebura kʼaita basia, mawũẽ fiesta zhikota mʉãrã bʉ dedʼa oya mʉã jʉrʉkuadʼa bawarauba. 19 Izha jʉrʉkuadʼabara osidʼa Jesúsba jaradʼadʼe, zhikora aramaʉ̃ne osidʼa Egiptodʼeba ẽzoadʼata krĩcha fiesta obadata.

20 Keubʉrʉdʼera nekʼo jewedʼasia izha jʉrʉkuadʼata doce bawara. 21 Mawũã nekʼobʉdadʼera mawũãsia: Mʉã wãrĩnu marãã jaraya, marãnebemaba abʼaʉba mʉrã chãbʼariya.

22 Mawũãĩ kʼãbãẽã sopuabʉdaba abʼa abʼaʉba mawũãsidʼa: ¿Mawũã chãbʼariira mʉka Nokʼó?

23 Mawũãnaĩ Jesúsbara panaʉ̃ mawũãsia: Mʉ ũme abʼaʉ epedʼekʼodʼe nekʼo kʼobʼʉba mʉrã maʉ̃ba chãbʼariya. 24 Wãrãnebai mʉ Beubari Bape bʼʉra mʉnebemata bʼʉ tabʼʉdʼe berabʼari wã, ¡mawũãmina zuburiaya mʉ chãbʼaribʉrʉra! Biga bakʼausia maʉ̃ todʼa ẽbaita.

25 Mawũãĩ Judabara zhi chãbʼariibara mawũãsia: ¿Miã Ũrãgʼabari, mʉka?

Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Ara bʉzha jarabʉrʉa.

26 Nekʼo kʼobʼedʼe Jesúsbara pan jiraedape maʉ̃bari zhiwidʼipe bʼʉape izha jʉrʉkuadʼaa dedʼekabʉrʉta mawũãsia: Jidaudua, kʼoudua, naʉ̃ mʉ kʼakua.

27 Mobebʉrʉ vino copadʼe jiraedape maʉ̃bari Daizezea zhibia jipe dedʼekabʉrʉta mawũãsia: Naʉ̃ta doudua jõmaʉ̃ba. 28 Naʉ̃ mʉ wata Daizezeba zhãrã ẽdrʉbiidʼebemata zhiwidʼita nʉmeña, mʉrã biobari wa erezoaya, aramaʉ̃ne zhãrãta bedʼea ne ẽã duanebiya kʼazhiruata biodʼeba. 29 Mʉã marãã jaraya, idʼidʼeuba mʉãrã naʉ̃ vino wueta do ẽã, jari ewade marã bawarauba zhiwidʼita doyeedʼa mʉ Zezeta Nokʼo maẽ.

Jesúsba jaradʼa Pedroba ũdukʼa aita

(Marcos 14:26-31; Lucas 22:31-34; Juan 13:36-38)

30 Trʉ̃ãbi Salmota trʉ̃ãnape wãsidʼa Olivo kʼatumaĩnu.

31 Maʉ̃ne Jesúsbara mawũãsia: Marãbara mʉrã jõmaʉ̃ba ãmaẽnaña nane diamase. Maʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata mawũã bʼʉa: Mʉãrã ãzhi akʉbarita beaya, mawũẽ oveja ãba bʼera jãrãzoaya. 32 Mawũãmina mʉta beudʼata piradrʉbʉrʉdʼera mʉrã marã na wãña Galileaedʼa.

33 Mawũãĩ Pedroba panaʉ̃ mawũãsia: Bʉra jõmaʉ̃ba ãmaẽbʉdaidʼu mʉã bʉra ãmaẽ ẽã.

34 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Mʉã wãrĩnu bʉaa jaraya, naʉ̃ diamase gallo berui nawedʼa bʉa mʉrã ũdukʼata jarama ũbea jaraya.

35 Mawũãĩ Pedrobara mawũãsia: Bʉ ũme beuita babʉrʉsidʼa mʉã bʉra ũdukʼata jara ẽã.

Jesúsba jʉrʉkuadʼabara jõmaʉ̃ba abʼarika jarasidʼa.

Jesús zhiwidʼidʼa Getsemaníne

(Marcos 14:32-42; Lucas 22:39-46)

36 Getsemaní abadaidʼu Jesús ãzhi bawara zepe izha jʉrʉkuadʼaa mawũãsia: Nama jewedʼaudua, mʉta jarima wãbʉrʉedʼa zhiwidʼidʼe.

37 Mawũãpe Pedro bawara Zebedeo warrarãta ũme edesia, maʉ̃nerã kʼãbãẽã sopua kʼobʼesia. 38 Mawũẽ Jesúsbara mawũãsia: Mʉrã sopuaba beuita kʼobʼʉa, nama duanedua, mʉ bawara ʉ̃rʉ̃ma kʼopanadua.

39 Mawũãpe arajĩga wãpe egoroma bʼarru kʼobʼepe zhiwidʼi mawũãsia: Mʉ Zeze, bʉma bigabʉrʉ mʉrã zuburia beubirãrũã, mawũãmina mʉã krĩñata aribʼaerãrũã, awuarabʉrʉ bʉzha krĩñata aribʼaedua.

40 Mobebʉrʉ izha jʉrʉkuadʼama zebʉrʉdʼera kʼãĩgue nʉmʉta ũdui Pedroa mawũãsia: ¿Marã mʉ bawara ʉ̃rʉ̃ma kʼopana bʼe ẽka hora abʼabidʼa? 41 Ʉ̃rʉ̃ma kʼopanadua, zhiwidʼiudua wãẽãna ẽbaita. Marãbara wãrãne biata okrĩña bʼea, mawũãmina kʼakuabara bʼe ẽã nʉmʉã.

42 Wakusa wãpe zhiwidʼima ũmeta mawũãsia: Mʉ Zeze, mʉ zuburiabi ẽbaita bʉma biga ẽbʉrʉ aribʼaedua bʉzha krĩñata.

43 Mobebʉrʉ wakusa zebʉrʉdʼera kʼãĩgue nʉmʉta ũdusia, dapeaba ãzhi dabʉra kʼabʼari erunʉmasia. 44 Mawũẽ ãmaẽkuabʉrʉta wakusa wãpe zhi ũbeata zhiwidʼisia abʼaʉ bedʼeata jara. 45 Mobebʉrʉ izha jʉrʉkuadʼama zepe mawũãsia: Marã ya kʼãĩbʉda, ya ẽnaʉ̃bʉda. Mʉ ewarira arababʉrʉa, mʉ Beubari Bape bʼʉra chãbʼaridʼaya kʼazhirua omiãrã juwuadʼe. 46 Pirabʼariudua, wãdrʉ. Arakʼaita ba mʉ chãbʼariira.

Jesús jidadʼapeadʼa

(Marcos 14:43-50; Lucas 22:47-53; Juan 18:2-11)

47 Jesús wadʼi bedʼea kʼobʼʉdʼe izha doce jʉrʉkuadʼadʼebemata Judata zesia, izhi bawara zhãrã bio zesidʼa kuchoedʼa bakuruedʼa, maʉ̃rã zokʼasidʼa sacerdoterã nokʼorãba, nokʼorã pʉwʉrʉdʼebemaba. 48 Judabara sãwũã chãbʼariita jaradʼata mawũãsia: Mʉã kĩrãma nigabʉrʉta maʉ̃ta izhia, maʉ̃ta jidaudua. 49 Mawũẽ aramaʉ̃ta Jesús orrape mawũãsia: ¡Miã Ũrãgʼabari kʉa! asia.

Mobe kĩrãma nigasia. 50 Mawũẽ Jesúsbara mawũãsia: ¿Bʉra mʉ chãbʼariita ibʼari ẽka?

Aramaʉ̃ne Jesús orradʼape jidasidʼa. 51 Maʉ̃ne Jesús bawara kʼopanʉba abʼaʉba kuchota ẽpe tusia sacerdote wagʼau nezokʼata, mawũẽ ʉrawesia kʉwʉrʉta.

52 Mawũẽ Jesúsbara mawũãsia: Bʉzhi kuchora wakusa edʼa pẽũdua. Kuchoba zhõbʉdara abʼarika kuchoba beudʼaya. 53 ¿Bʉ krĩchama mʉ kʼarebamarẽã mʉrã mʉ Zezea zhiwidʼiidʼe bʼʉ ẽka, izhara aramaʉ̃ta ángelerã mil bio mʉma zokʼaidʼe bʼʉ ẽka? 54 ¿Mawũãmina mawũãrã mʉnebemata bʼʉ tabʼera sãwũã arimaẽ berabʼariipe, maʉ̃ne mawũã berabʼarii bara ẽka?

55 Maʉ̃nerã zhãrã kʼobʼea Jesúsbara mawũãsia: ¿Mʉrã nezrʉgamiã kĩrãkʼa kuchoedʼa bakuruedʼa zebʉdakʼa mʉ jidadʼe? Mʉrã ewariza marã bawara jewedʼa Daizeze dedʼa ewara maẽ miã ũrãgʼa bʼasidʼera mʉrã jidadʼa ẽbasia. 56 Mawũãmina naʉ̃ jõma kʼãwũã berabʼariya, aranaʉ̃ne arimaẽ berabʼariya naʉ̃ẽnabemata zhi bʼʉmata Daizezeba bedʼeata jarabibarirãba jaradʼapeadʼata.

Izha jʉrʉkuadʼabara jõmaʉ̃ba Jesús ãmaẽbʉdata merũ wãẽbasidʼa.

Jesús ededʼapeadʼa wagʼaurã kĩrãbita

(Marcos 14:53-65; Lucas 22:54, 63-71; Juan 18:12-14, 19-24)

57 Jesús jidadʼapeadʼabara edesidʼa Caifás sacerdote wagʼauma, mama zhi jʉre nʉmasia ũrãgʼa Moisédʼe jarabadata nokʼorã bawara. 58 Pedrora arajĩga kʼaidʼu wãsia sacerdote wagʼau drogʼoaidʼu. Aramaʉ̃ne edʼa wãpe Daizeze deta akʉbada bawara jewedʼasia sãwũã odʼaita akʉita. 59 Maʉ̃ne sacerdoterã nokʼorãba nokʼorã wagʼaurãba jõmaʉ̃ba krĩcha jʉrʉsidʼa Jesú ʉ̃rʉ̃ zhãrã sewa nebʉrʉbidʼaita, aramaʉ̃ne chãbʼaridʼaita beadʼamarẽã. 60 Mawũãmina mawũã obʼedʼa ẽbasia zhãrã bio zesidʼaidʼu sewa nebʉrʉdʼaita. Maʉ̃ne ũme sewa nebʉrʉdʼaita zebʉdabara, 61 mawũãsidʼa: Naʉ̃ Jesúsbara mawũãsia: Daizeze dera mʉãrã ãrĩ bʼeya, mobe ewari ũbeadʼe wakusa pãrãña.

62 Mawũãnaĩ sacerdote wagʼauta piradrʉpe Jesúa mawũãsia: ¿Bʉara panaʉ̃ ẽka? ¿Wãrĩnuka naʉ̃rãba jarabʉdara bʉdʼebemata?

63 Mawũãĩ Jesús chupea kʼobʼasia. Mawũẽ sacerdote wagʼaubara mawũãsia: Daizeze zokʼai bʼʉ daidʼu mʉã bʉaa jaraya, daia jaradua bʉta zhãrã Ẽdrʉbita Daizeze Warrabʉrʉ.

64 Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Ara bʉzha jarabʉrʉa. Mawũẽ mʉã marãã jaraya, idʼidʼeba marãbara ũdudʼaya mʉ Beubari Bape bʼʉra Daizeze zhi zroma juwua araare jewedʼa bʼʉta, jãrãrãne zebʉrʉta ʉ̃treba.

65 Mawũãĩ sacerdote wagʼaubara kĩrũbiba izhikusa izhi wuata kʼõẽtape mawũãsia: Daizezema mitia bedʼeabʉrʉa. ¿Mawũẽ izhi ʉ̃rʉ̃ kʼãrẽta ãmaña jaradʼamarẽã nesidʼa bʼeaipe? Marãbara ũrĩbʉda Daizezema mitia bedʼeabʉrʉta.

66 ¿Mawũẽ marãma sãwũãpe?

Mawũãĩ ãzhara panaʉ̃ mawũãsidʼa: ¡Bedʼeata bara bʼʉdʼeba beuibara!

67 Aramaʉ̃ne dau idʼo jirpanesia kĩrãma, jirachi jirpanesia, dabʉ pãrĩnape ʉ̃kʉrʉbara kĩrãma tachi jirpanʉta, 68 mawũãsidʼa: Bʉma bʉra zhãrã Ẽdrʉbia, mawũẽ arimaẽ jaradua bʉ kʼaiba tachita.

Pedroba ũdukʼa adʼa Jesús

(Marcos 14:66-72; Lucas 22:55-62; Juan 18:15-18, 25-27)

69 Pedro ãĩ drogʼoadʼe jewedʼa bʼʉdʼe wũẽrã nezokʼaba orrape mawũãsia: Bʉsidʼa bʼasia Jesús Galileadʼebema bawara.

70 Mawũãĩ izhara jõmaʉ̃ daidʼu merãbʉrʉta mawũãsia: Mʉãrã kʼawua ẽã bʉa kʼãrẽ jarabʉrʉra.

71 Puertaidʼu izhi wãbʉrʉdʼera wũẽrã awʉrʉba ũdupe mama kʼobʼea mawũãsia: Naʉ̃sidʼa bʼasia Jesús Nazaredʼebema bawara.

72 Mawũãĩ izhara wakusa merãbʉrʉta mawũãsia: Mʉãrã maʉ̃ wãrĩnu ũdukʼa.

73 Audre ẽãne mama kʼobʼebara orradʼape Pedroa mawũãsidʼa: Wãrãne bʉsidʼa kʼãʉ̃rãnebema, bʉzhi bedʼeadʼeba dajada bʼʉa.

74 Mawũãnaĩ izhara mawũãsia: Mʉta wãrĩnu bedʼea ẽbʉrʉ Daizezebara izhikʼawua zuburia oya. ¡Mʉãrã maʉ̃ ũdukʼa!

Maʉ̃ daucha berusia gallo. 75 Mobebʉrʉ Pedrobara bude basia Jesúsba mawũãnata: Gallo berui nawedʼa bʉa mʉrã ũdukʼata jarama ũbea jaraya. Aramaʉ̃ne Pedro ãĩ wãpe jẽgasia kʼãbãẽã sopua.

Jesús ededʼapeadʼa Pilato kĩrãbita

(Marcos 15:1; Lucas 23:1-2; Juan 18:28-32)

27 Ʉ̃nadrʉbʉrʉdʼera jõma sacerdoterã nokʼorãta nokʼorã pʉwʉrʉdʼebemata Jesú ʉ̃rʉ̃ bedʼeasidʼa chãbʼaridʼaita beadʼamarẽã. 2 Mawũẽ juwua tãjʉ̃ ededʼape Pilatoa chãbʼarisidʼa Roma bidʼata nokʼoa.

Juda beudʼa

(Hechos 1:18-19)

3 Mawũẽ Juda zhi chãbʼaridʼabara aramaʉ̃nerã beabidʼaita kʼawuape sopuasia, mawũẽ plata moneda treintara sacerdoterã nokʼorãta nokʼorã bawara kʼobʼea wakusa diabʉrʉta, 4 mawũãsia: Mʉãrã kʼazhiruata obʉrʉa bedʼea ne ẽãta beadʼamarẽã chãbʼaribʉrʉba.

Mawũãĩ ãzhara mawũãsidʼa: ¿Maʉ̃ta sãwũãĩpe daiba? Bʉtrʉ maʉ̃ kʼaudʼa bʼʉa.

5 Mawũãnaĩ Judabara plata moneda Daizeze dedʼa ewara maẽ kuetape ãĩ wãpe ojʉ̃ beusia. 6 Mawũẽ sacerdoterã nokʼorãbara plata moneda jʉrepedʼape mawũãsidʼa: Naʉ̃ platara ofrenda bʼʉbada maẽ kenabʼari bʼedʼa ẽã zhãrã beaita pagʼasidʼa baera.

7 Bedʼeadʼape maʉ̃ platabara kuguru omiã druata edasidʼa mama ãĩbemata joukuadʼaita. 8 Mawũẽ maʉ̃ drua trʉ̃rã idʼibasiidʼu Wa Drua abada. 9 Aramaʉ̃ne arimaẽ berabʼarisia Daizezeba bedʼeata jarabibariba Jeremiaba mawũãnata: Plata moneda treinta jidabʉdata izhira sõmbe vale bʼʉta Israel bʼeba jaradʼapeadʼadʼe jidasidʼa. 10 Maʉ̃ platabara kuguru omiã druata edasidʼa Daizezeba mʉãã jaradʼa kĩrãkʼa.

Pilatoba widʼidʼa Jesúa

(Marcos 15:2-5; Lucas 23:3-5; Juan 18:33-38)

11 Jesús edau nʉmasia nokʼo Pilato kĩrãbita, maʉ̃bara widʼi mawũãsia: ¿Bʉra Rey judíorãneka?

Mawũãĩ Jesúsbara mawũãsia: Ara bʉzha jarabʉrʉa.

12 Sacerdoterã nokʼorãba dewara nokʼorãba ji kʼopanʉnerã Jesúsbara panaʉ̃ ẽbasia. 13 Mawũẽ Pilatobara mawũãsia: ¿Bʉara ũrĩ ẽka sãwũã ne bio jara kʼopanʉrã bʉ ʉ̃rʉ̃?

14 Mawũãsiidʼu Jesúsbara miã bedʼea abʼabidʼa panaʉ̃ ẽbaera Pilatora biodʼe kʼawua ẽã krĩchasia.

Jaradʼapeadʼa Jesús beabimarẽã

(Marcos 15:6-20; Lucas 23:13-25; Juan 18:38 —19:16)

15 Egiptodʼeba ẽzoadʼata krĩcha fiesta obada ewade, nokʼo Pilatobara cárceldʼe bʼeta abʼa ẽdrʉbi kʼawa bʼasia zhãrãba ẽdrʉbiita krĩñadeta. 16 Maʉ̃ ewadera abʼa cárceldʼe bʼasia Barrabás abadata jipadʼe bia ẽãta kʼawua bʼeta. 17 Ãzhi bʉredrʉ kʼobʼedʼe Pilatobara mawũãsia: ¿Marãbara sãʉ̃ta ẽnaĩta krĩñadepe Barrabáta o Jesús zhãrã Ẽdrʉbia apanʉta? 18 Pilatobara kʼawuasia nokʼorãbara sokʼazhiruaba izhaa chãbʼaribʉdata. 19 Zhãrã kʼawua obari maẽ jewedʼa kʼobʼʉdʼe zhi kĩmaba bedʼeata mawũã jarabuesia: Kʼãʉ̃ biata bʼʉra idaribirua, idʼi mʉrã kʼãĩmokʼara kʼãbãẽã sopuasia izhi kʼarea.

20 Mawũãmina sacerdoterã nokʼorãbara dewara nokʼorãbara kʼabanata kʼobʼea jarasidʼa Barrabáta ẽdrʉbiita jaradʼamarẽã, waya Jesúra beabimarẽã. 21 Mawũẽ nokʼo Pilatobara mawũãsia: ¿Ũmenebema sãʉ̃ta ẽnaĩta krĩñadepe?

Mawũãĩ ãzhara jarasidʼa Barrabáta.

22 Mawũãnaĩ Pilatobara mawũãsia: ¿Mobera mʉãrã Jesús sãwũã oipe zhãrã Ẽdrʉbia apanʉrã?

Mawũãĩ jõmaʉ̃ba mawũãsidʼa: ¡Cruzdʼe kʼachibirua!

23 Mawũãnaĩ Pilatobara mawũãsia: ¿Kʼãrẽ bia ẽãta osi?

Mawũãĩ ãzhara wuaabʉrʉ nemi jĩgua mawũãsidʼa: ¡Cruzdʼe kʼachibirua!

24 Mawũẽ Pilatobara kʼãrẽ obʼe ẽãta kʼawuape wuaabʉrʉ kĩrũbʉkabʉdaba baniãta jiraedape juwua sʉgʉsia zhãrã kʼobʼe kĩrãbita, mobe mawũãsia: Mʉrã bedʼea ne ẽbaya naʉ̃ biata bʼʉ bebubara. Marãtrʉ naʉ̃ kʼaudʼa bʼea.

25 Mawũãĩ jõmaʉ̃ba panaʉ̃ mawũãsidʼa: Kʼãʉ̃ bebura izhikʼawua dai ʉ̃rʉ̃ bʼaeya, mobe izhikʼawua dai warrarã ʉ̃rʉ̃ bʼaeya.

26 Mawũãnaĩ ẽdrʉbisia Barrabáta, waya Jesúra ubigape chãbʼarisia cruzdʼe kʼachidʼamarẽã.

27 Mawũẽ soldaorã Pilatodʼebara Jesús edesidʼa Pilato dedʼa soldaorã tabʼʉidʼu, mawũẽ Jesús bʉredrʉsidʼa soldaorã jõmaʉ̃ba. 28 Mobe wua ãnebʼari bʼʉta wẽãnape reyba jʉ̃bari kĩrãkʼa ãnebʼaribisidʼa wua granateta. 29 Mobe burudʼe joatrʉsidʼa corona jʉ̃kʼara ʉrʉta pʉrradʼape, mobebʉrʉ bakuruta rey barra zadʼe juwua araare jidabisidʼa. Mobe wawiabʉda kĩrãkʼa izhi kĩrãbita sãkʼokʼodʼe bʼadape sewa mawũãsidʼa: ¡Kʉa, judíorã Rey!

30 Mobe dau idʼo jirpanesia, abʼaʉ bakuruba tawe jirpanesia buruma. 31 Ãzhima sewakʼau bʼʉdʼeba mawũã jirpanape wua granate ãnebʼaribidʼapeadʼara wẽãnape izhi wuata ãnebʼaribisidʼa, mobe edesidʼa cruzdʼe kʼachidʼaita.

Cruzdʼe kʼachi beudʼa Jesús

(Marcos 15:21-41; Lucas 23:26-49; Juan 19:17-30)

32 Jerusalénneba ãĩ wãbʉdadʼera ũdusidʼa Cirene pʉwʉrʉdʼebemata Simón abadata, maʉ̃ã zareadʼe ataubisidʼa Jesúsba cruz a wãta. 33 Aramaʉ̃ne Gólgota abada maẽ jũẽkuasia, maʉ̃ bedʼeabara jara krĩña bʼʉa Buru Bʼʉwʉrʉta. 34 Mama vino oregueata nesoaedʼa poera diasidʼa puata nagʼadrʉmarẽã, mawũãmina do akʉpe Jesúsbara do ẽbasia. 35 Jesús cruzdʼe kʼachidʼape soldaorãbara izhi wuara ãzhirãĩnu drasidʼa sãwũã dradʼaidʼebemata odʼape. Aramaʉ̃ne arimaẽ berabʼarisia Daizezeba bedʼeata jarabibariba mawũãnata: Mʉ wuara ãzhirãĩnu drasidʼa sãwũã dradʼaidʼebemata odʼape. 36 Mobebʉrʉ sãwũãna ẽbamarẽã jewedʼa duanepe akʉ duanesia mama. 37 Kʼãrẽã beadʼaita izhi buru ʉ̃rʉ̃ bʼʉ jirabʼʉbʉdata mawũã bʼasia:

NAɄ̃ JESÚA, REY JUDÍORÃNEÃ.

38 Izhi bawara nezrʉgamiãrã ũme cruzdʼe kʼachisidʼa, abʼa juwua araare, abʼa juwua ãkʼaare. 39 Arakʼaita berabʼaribʉdabara ijura jarabʉdata ãzhi burura jĩãwe, 40 mawũãsidʼa: Bʉara Daizeze dera ãrĩpe ewari ũbeadʼe wakusa pãrãĩta jarasi baera bʉzhikusa ẽdrʉrua, bʉta Daizeze Warrabʉrʉ udʼubʼaedua cruzdʼebara.

41 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa sacerdoterã nokʼorãbara, ũrãgʼa Moisédʼe jarabadabara, fariseorãbara nokʼorã bawarauba ãzhima sewakʼau bʼʉdʼeba mawũãsidʼa: 42 Awʉrʉrã kʼarebape izhikusara zhi kʼareba bʼe ẽã. Rey Israeldʼebʉrʉ udʼubʼaeibara cruzdʼebara, mawũãrã dazhirãbara ĩjãnaña izhidʼebemata. 43 Daizezeta krĩcha bʼʉa, mawũẽ Daizezeba kʉãgʼabʉrʉ aramaʉ̃ta kʼarebaya. Maʉ̃ẽnabema izhara mawũãsia: Mʉrã Daizeze Warra.

44 Aramaʉ̃ kĩrãkʼa ijura jarasidʼa nezrʉgamiãrã cruzdʼe kʼachidʼapeadʼabara izhi bawara.

Jesús beudʼa

(Marcos 15:33-41; Lucas 23:44-49; Juan 19:28-30)

45 Ʉ̃matipauba drua jõma pãrĩgusia a las tres bayeedʼa. 46 A las tres Jesús kʼãbãẽã bʼia mawũãsia: Elí, Elí, ¿lama sabactani?

Maʉ̃ bedʼeabara mawũãsia: Mʉ Zhibari, mʉ Zhibari, ¿mʉrã kʼãrẽã kenabʼaribʉrʉ?

47 Ʉ̃kʉrʉ mama kʼobʼebara maʉ̃ta ũrĩnape mawũãsidʼa: Elíata trʉ̃ kʼobʼʉa naʉ̃bara.

48 Audre ẽãne ãzhidʼebemata abʼa wãẽbape esponjata vino oregueadʼe sõmbera edape bakurudʼe tãjʉ̃pe diasia domarẽã.

49 Maʉ̃ne dewaraurãbara mawũãsidʼa: Idaribirua, akʉdʼaya Elíata zei kʼawuaita kʼarebadʼe.

50 Maʉ̃ne Jesús wakusa kʼãbãẽã bʼiape beusia.

51 Maʉ̃ daucha Daizeze dedʼa wua eubʼari jirabʼʉra dra kʼõã totosia ʉ̃tʉba edʼaa. Druara uresia, peña nʉmerã todʼozoasia. 52 Mawũẽ beuwãrã wuagʼadʼapeadʼata peña zobʼeata nʉmerã ewakua totosia. Mawũẽ Daizezedʼe bʼeta beukuadʼata bio piradrʉsidʼa. 53 Jesús beudʼata piradrʉdʼa tẽã ãzhira beuwãrã maẽbara ãĩ zebʉdata Jerusalén pʉwʉrʉedʼa zesidʼa, aramaʉ̃ne bioa zhi ũdubisidʼa.

54 Soldaorã nokʼoba soldaorã bawarauba Jesústa kĩrãkuita bʼedʼe ẽjũã ureta ũdubʉdadʼe, mawũã berabʼaribʉrʉta ũdudʼai kʼãbãẽã perabʉdaba mawũãsidʼa: Naʉ̃ wãrĩnu Daizeze Warra basia.

55 Mama wũẽrãrã bioba wawarauba akʉ duanasia, Galileadʼeba Jesús kʼaidʼu bʼeta izhita aribʼae duanasia. 56 Maʉ̃rãnebema duanasia María Magdalenata, María dewarabema Jacoboba Joséba ãzhi papata bʼasia, Zebedeo warrarã papasidʼa bʼasia.

Jesús wuagʼadʼapeadʼa

(Marcos 15:42-47; Lucas 23:50-56; Juan 19:38-42)

57 Keubodʼodʼe bara bʼʉta zesia Arimatea pʉwʉrʉdʼebemata José abadata, izhabidʼa Jesús pẽwã bʼasia. 58 Maʉ̃ta Pilatoma wãpe Jesús kʼakuata widʼisia wuagʼa bʼʉita. Mawũẽ Pilatobara jarasia diadʼamarẽã. 59 Mawũẽ Josébara Jesús kʼakuara jiraedape burasia burubʼa zhiwidʼiba. 60 Mobe edʼa tabʼʉsia izhidʼe beuwãrã wuagʼai nʉmʉta zhiwidʼi maẽ, maʉ̃ izhara peñata zobʼea kʼorubidʼa basia. Edʼa wãbari maẽ mongʼara zromaba tapabigape wãsia. 61 Maʉ̃ne mama María Magdalenata, María dewarabemata jewedʼa kʼopanasia Jesús wuagʼabʉda kĩrãbita.

Soldaorã duanena beuwãrã wuagʼabʉda kĩrãbita

62 Nrũẽma ẽnaʉ̃bada ewade sacerdoterã nokʼorãta fariseorã bawara Pilato kĩrãbita zhi jʉredʼape, 63 mawũãsidʼa: Nokʼó, daibara bude basidʼa jari sewa nebʉrʉmiãbara zokʼai bʼasidʼera mawũãsia: Mʉrã ewari ũbeadʼe beudʼata piradrʉya. 64 Mawũẽ jaradua peña zobʼeara akʉdʼamarẽã ewari ũbeaedʼa, mobedʼeba izha jʉrʉkuadʼata diamase wãnape zrʉgadʼape zhãrãã mawũãna ẽã: Beudʼata piradrʉsia. Tẽã mawũã sewata jarabʉdara audre bia ẽbaya naarabema kʼãñabara.

65 Mawũãnaĩ Pilatobara mawũãsia: Mobera soldaorã za bʼeta edeudua akʉdʼamarẽã, wãnape oudua mazhima sãwũãna ẽbaidʼe.

66 Mawũãĩ ãzhira wãnape peña zobʼeara sãwũãna ẽbaidʼe obʉdata mongʼara zhi tapa kʼobʼʉra kʼarasidʼa, mobe soldaorãta duanebisidʼa akʉdʼamarẽã.

Jesús beudʼata piradrʉdʼa

(Marcos 16:1-8; Lucas 24:1-12; Juan 20:1-10)

28 Sábado ẽnaʉ̃bada ewarita berabʼaripe semana ewarita nabemata domingota ʉ̃nadrʉbʉrʉdʼera, María Magdalenata María dewarabemata zesidʼa Jesús wuagʼadʼapeadʼata akʉdʼe.

2 Maʉ̃ne ẽjũãta abʼaedʼa uresia, aramaʉ̃ne ángel Daizezedʼeta ʉ̃treba zepe peña zobʼea tapa kʼobʼʉta mongʼara ãĩ kʼobʼʉpe ʉ̃rʉ̃ jewedʼasia. 3 Izhira ba ʉ̃na kĩrãkʼa bʼasia, izhi wuara totroa bʼasia. 4 Soldaorã maʉ̃ wawiaba ure beudʼa kĩrãkʼa tadʼazoasia.

5 Maʉ̃ne ángelbara wũẽrãrãã mawũãsia: Marã perarãũdua, mʉãrã kʼawua bʼʉa marãbara jʉrʉ panʉta Jesús cruzdʼe kʼachidʼapeadʼata. 6 Nama ne ẽã, izha jaradʼa kĩrãkʼa beudʼata piradrʉsia. Zeudua, akaudua Nokʼo tabʼʉdʼapeadʼata. 7 Ĩñabasia wãnape beudʼata piradrʉdʼata izha jʉrʉkuadʼaa jaraudua, izhira marã na Galileaedʼa wã, maĩnu ũdudʼaya. Maʉ̃ta mʉã marãã jarabʉrʉa.

8 Mawũãĩ ãzhira peña zobʼeata nʉmʉ maẽbara pera kʼãbãẽã sobia wãbʉdata, wãẽba wãsidʼa maʉ̃ta jaradʼe izha jʉrʉkuadʼaa. 9 Maʉ̃ne Jesús daucha zepe mawũãsia: ¡Kʉa!

Mawũãĩ ãzhara orradʼape izhi jẽrũta burasidʼa, mobe ibia jarasidʼa.

10 Maʉ̃ne Jesúsbara mawũãsia: Perarãũdua, wãnape mʉ mebẽrãã jaraudua Galileaedʼa wãnamarẽã, mʉrã maĩnu ũdudʼaya.

Soldaorãba jaradʼapeadʼa

11 Wũẽrãrã wãbʉdaedʼa, soldaorã ʉ̃kʉrʉ pʉwʉrʉedʼa wãnape sacerdoterã nokʼorãã jõma nebʉrʉsidʼa sãwũã berabʼaribʉrʉta. 12 Maʉ̃rã zhi jʉresidʼa nokʼorã bawara, mobe krĩcha abʼarika zedʼape plata bio diasidʼa soldaorãã. 13 Maʉ̃nerã mawũãsidʼa: Marãbara mawũãnaña: Izha jʉrʉkuadʼata diamase zedʼape Jesús kʼakuara zrʉgasidʼa dai kʼãĩgue nʉmʉẽna. 14 Maʉ̃ta nokʼo Pilatoba ũrĩrã, daita izhi bawara bedʼeakuaya, marã daibara aramaʉ̃ne kʼarebadʼaya.

15 Mawũãnaĩ soldaorãbara jidasidʼa platara, mobe jarasidʼa sãwũã jaradʼamarẽã jaradʼapeadʼadʼe. Mawũã sewata jaradʼapeadʼata judíorãne edʼara jara bʼea idʼibasiidʼu.

Kʼãrẽ odʼaita jaradʼa

(Marcos 16:14-18; Lucas 24:36-49; Juan 20:19-23)

16 Jesúsba jʉrʉkuadʼata oncera Galileaedʼa wãsidʼa Jesúsba kʼatuma jaradʼaidʼu. 17 Aramaʉ̃ne ũdubʉdadʼera ibia jarasidʼa, mawũãmina ʉ̃kʉrʉma izhi ẽbasia. 18 Maʉ̃nerã Jesúsbara ãzhi orrape mawũãsia: Daizezebara zareata mʉãã diasia jõma mʉã erunʉmamarẽã ʉ̃tre nʉmʉta druadʼe nʉmʉta. 19 Mawũẽ wãũdua, mobe ĩjãnamarẽã mʉnebemata jaraudua druaza zhãrã jõmaʉ̃ã. Buru kʼoekuaudua Daizeze trʉ̃neba, mʉ zhi Warra trʉ̃neba, Jawurebia trʉ̃neba. 20 Mobe ũrãgʼaudua jõma aribʼaedʼamarẽã mʉã marãã jaradʼata. Mʉrã marã bawara ewariza bʼaya ẽjũã jõñeẽna.

Amén.

1:23 (Isaías 7:14)

2:6 (Miqueas 5:2)

2:15 (Oseas 11:1)

2:18 (Jeremías 31:15)

3:3 (Isaías 40:3)

4:4 (Deuteronomio 8:3)

4:6 (Salmos 91:11-12)

4:7 (Deuteronomio 6:16)

4:10 (Deuteronomio 6:13)

4:16 (Isaías 9:1-2)

11:10 (Malaquías 3:1)

12:21 (Isaías 42:1-4)

13:15 (Isaías 6:9-10)

13:35 (Salmos 78:2)

15:9 (Isaías 29:13)

21:5 (Zacarías 9:9)

21:9 (Salmos 118:25-26)

21:16 (Salmos 8:2)

21:42 (Salmos 118:22-23)

22:44 (Salmos 110:1)

    Librora joma Ẽbẽra bedʼeade (2004-2025)
    Ãĩ wãita
    Eda wãita
    • embera katio
    • Dedekai
    • Mʉ̃a kãgata
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kartadebʉ Sãwũã Zok'aita
    • Neida bʉkʉabe ẽ eda
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Eda wãita
    Dedekai