E Aera Ngkai Ti Kariaia Kairakira N Taamnein Te Atua?
Bon “Atuau Ngkoe: E na kairirai Tamneim ae raoiroi.”—TAIAN ARERU 143:10, BG.
1. Kabwarabwaraa aron te mwaaka ae aki kona n noraki ni kona ni kaira te aomata.
KO A TIA ni kakamanena te kambwati ibukini kakaaeani kawaim? Te kambwati bon te bwai ni mwakuri ae bebete kamanenaana are tii teuana bwaina ae kakammwakura te neiran are maekineti ae kokotea meang. E kammwakura te neiran anne te mwaaka are aki kona n noraki ae maekinetin te aonnaba. I nanon tienture aika bati, a a tia taani kakaae ao taani boborau ni kakamanena te kambwati ibukini kakaaeani kawaia i aon te aba ao i taari.
2, 3. (a) Tera te mwaaka ae korakora are e kamanena Iehova n te tai ae rangi ni maan? (b) E aera ngkai ti riai ni kantaningaa mwaakan te Atua ae mwamwakuri ae aki kona n noraki ibukini kairani maiura ni boong aikai?
2 Iai riki te mwaaka ae aki kona n noraki ae rangi ni kakawaki ibukini kairirara. Tera te bwai anne? Bon te bwai ae taekinaki ni moani kibun te Baibara. E taekinaki ni Karikani Bwaai baike e a tia ni kakororaoi Iehova n te tai ae rangi ni maan ni kangai: “Ngke a tuai ni karikaki bwaai, ao E karika karawa ma aonaba te Atua.” Ni karaoan anne, e kanakoa te mwaaka ae korakora bwa e a manga taekinaki ae kangai n rongorongon te karikibwai: “E mamakuri tamnein te Atua.” (Karikani Bwaai 1:1, 2, BG) Tera ae mwamwakuri? Bon te Taamnei ae raoiroi ae te mwaaka ae korakora ae bairea te karikibwai. Ti bae iroun Iehova ibukini maiura bwa e kamanena te taamnei aei ni karaoi ana mwakuri nako.—Iobi 33:4; Taian Areru 104:30.
3 Ti riai ni kantaningaa mwaakan te Atua ae mwamwakuri, bwa e na rotii riki maiura ngkai aomata ngaira aika ti maiu? E ataia Iesu ae Natin te Atua bwa ti riai ni karaoa anne ngke e kangai nakoia taan rimwina: ‘E na kairingkami te taamnei bwa kam na ota raoi n te koaua.’ (Ioane 16:13) Ti na kanga n ataia bwa tera te taamnei aei ao e aera ngkai ti riai ni kairaki iai?
Kabwarabwaraan te Taamnei ae Raoiroi
4, 5. (a) Tera aia iango taani kakoauaa te Temanna-n-teniman ae kairua ibukin te taamnei ae raoiroi? (b) Ko na kanga ni kabwarabwaraa raoi te taamnei ae raoiroi?
4 Tao tabeman mai buakoia aika ko kataetaeia n te mwakuri ni minita, a kakoauaa te bae aranaki bwa te Taamnei ae Raoiroi n te King James Version ao n rairai riki tabeua ni Baibara. E kairua aia iango taani kakoauaa te Temanna-n-teniman are a taku bwa te taamnei aei, bon titeboo raoi ma te Atua ae te Tama. (1 I-Korinto 8:6) E kakawaki ataakin ae e oneaki mwin te taeka ae te “Anti ae Raoiroi” [ae Holy Ghost] n te King James Version nakon te “Taamnei ae Raoiroi,” iroun te tia rabakau ae te I-Amerika ae Noah Webster n ana boki ae te Webster Bible (1833), bwa e ataia ae e aki nanonaki te taeka anne n te Baibara bwa “te anti.”a
5 Ma tera ngkanne kabwarabwaraan raoi te taamnei ae raoiroi? E taekinaki ae kangai n te kabwarabwara mai nano ni Karikani Bwaai 1:2 n te New World Translation of the Holy Scriptures—With References: “Irarikin rairan te taeka ae ‘taamnei’ ae ruʹach [n te taetae n Ebera] e rairaki naba bwa te ‘ang,’ ao n taeka riki tabeua a kaotia bwa te mwaaka ae mwamwakuri ae aki kona n noraki.” (Kabotaui kabwarabwara aika mai nano ni Karikani Bwaai 3:8; 8:1.) N aron te ang ae aki kona n noraki ma iai korakorana, e aki kona naba n noraki taamnein te Atua ma e tii kona n noraki mwin ana mwakuri. Te taamnei aei boni korakorani mwaakan te Atua are e kanakoaki, ae mwamwakuri ao ni kabonganaaki ni kairiia aomata ke bwaai bwa a na kakororaoa ana kantaninga te Atua. E kangaanga onimakinan te mwaaka aei are nako man Nibwana are tabu ae te Atua ae Moan te Mwaaka? E bon aki!—Wareka Itaia 40:12, 13.
6. Tera ana onnon Tawita ae kakawaki nakon Iehova?
6 E kona Iehova n teimatoa ni kamanena taamneina ibukini kairani maiura? E berita nakon te tia areru are Tawita ni kangai: “N na reireiko ma n tuangko te kawai ae ko na nakonako iai.” (Taian Areru 32:8, BG) E tangira anne Tawita? Eng, bwa e onnonia Iehova ni kangai: “Reireiai tauan am taeka; ba Atuau Ngkoe: E na kairirai Tamneim ae raoiroi.” (Taian Areru 143:10, BG) Ti riai n tangira naba anne ao ni kariaia kairakira n taamnein te Atua. Bukin tera? Iangoi bukina aika aua.
Ti Aki Tau ni Kairira i Bon Iroura
7, 8. (a) E aera ngkai ti aki kona ni kairira i bon iroura n akea ana ibuobuoki te Atua? (b) Taekinna bwa e aera ngkai ti na aki kataia n ukeri kawaira i bon iroura n te waaki ae buakaka ae ngkai.
7 Te moanibwai, ti riai ni kairiraki n taamnein te Atua ibukina bwa akea ara kona ni kairirira i bon iroura. Nanon te taeka ae “kairaki” bon “te kairiri ke kaotan te kawai ae na touaki.” Ma e ngae n anne, e bon aki karikira Iehova ma te konabwai ni karaoan anne, ai moarara riki ngkai ti aki kororaoi. E korea ae kangai ana burabeti ae Ieremia: “Iehova, I ata kawain te aomata ba e aki mena i nanona: tiaki ana bwai te aomata ae nakonako te kaeti eueutakina.” (Ieremia 10:23, BG) Bukin tera? E tuangira te Atua bukina rinanon Ieremia ni kangai: “Moan te mamamana riki te aba te nano nakoni bwaai ni kabane, ao e kakaiaki aorakina: ai antai ae kona n ataia?”—Ieremia 17:9, BG; Mataio 15:19.
8 E aki ngkanne rangi n ruanikai te aomata ae akea ana atatai, ngkana e ririanna n tii ngaia n te rereua ae e aki ataa mwantana, n akea te tia kairia ae mwaatai ke ana kambwati? E na bon ruanikai maiuna ngkana e aki ataa aroni kamanoana n te tabo anne, ao e aki ataa naba kawaina nakon te tabo are e na nako iai. Ngaia are te aomata are e iangoia bwa e kona ni kairia i bon irouna n te waaki ae buakaka ae ngkai, ao e aki kani kairaki iroun te Atua are e na kaota te kawai ae eti nakoina, e a boni karuanikaia iai maiuna. Te anga teuana ae ti na kona n tokanikai iai n te waaki ae ngkai, bon te tataro ni bubutii nakon Iehova n ai aron Tawita are e kangai: “A tautau kawaim nakonakou, a aki maran nako waeu.” (Taian Areru 17:5, BG; 23:3) Ti na kanga ni karekea te kairiri anne?
9. E na kanga taamnein te Atua n riki bwa te bwai ni kairiri ibukira ae ti onimakinna raoi n aron ae kaotaki n iteraniba 19?
9 E na anganira Iehova taamneina ae raoiroi ae ti onimakinna raoi ibukini kaetan eueutakira, ngkana ti nanorinano ao ni mwiokoia. Ti na kanga ni buokaki n te mwaaka ane mwamwakuri anne? E kabwarabwaraa Iesu nakoia taan rimwina ni kangai: “E na reireiningkami bwaai ni kabane te tia ibuobuoki are te taamnei ae raoiroi are e na kanakomaia te Tama n arau, ma ni kauringingkami bwaai ni kabane ake I a tia n tuangingkami.” (Ioane 14:26) Ngkana ti katoatai n tataro ao n ukeuke n reirei n Ana Taeka te Atua, n ikotaki naba ma ana reirei nako Kristo, e na buokira te taamnei ae raoiroi ni kaotaira ni wanawanan Iehova ae nano, bwa ti aonga n ongeaba irouna. (1 I-Korinto 2:10) Irarikina, e na kaota kawaira nakon te maiu te taamnei anne, ngkana a riki baika aki kantaningaaki ni maiura. E na kauringira booto n reirei man te Baibara ake ti a tia n reiakin ao ni buokira bwa ti na ota raoi n arora ni kabonganai ni karaoan ara motinnano aika manena.
E Kairaki Iesu n Taamnein te Atua
10, 11. Tera are e kantaningaia Natin te Atua ae ana rikitemanna ni kaineti ma te taamnei ae raoiroi, ao tera are e riki nakoina?
10 Bukina ae te kauoua ngkai ti riai ni kairaki n te taamnei ae raoiroi, bwa e kaira naba iai Natina te Atua. E ataa te taetae ni burabeti aei Natin te Atua are ana rikitemanna, imwain rokona i aon te aba: “E na bwakaria Tamnein Iehova, ae te tamnei ae rabakau ae ataibwai, ae te tamnei n iango ae mwaka, ae te tamnei ae atatai, ae maka Iehova.” (Itaia 11:2, BG) Iangoa korakoran nanon Iesu ni kani karekea ana ibuobuoki taamnein te Atua ni baike a riki nakoina i aon te aba!
11 A koro bukin ana taeka Iehova. Ti tuangaki taekani baike a riki imwin raoi bwabetitoan Iesu n te Euangkerio ni kangai: “E kaonaki Iesu n te taamnei ae raoiroi ao e a oki rikaaki man te Karaanga ae Ioretan, ao e kairaki n te taamnei ae raoiroi nakon te rereua.” (Ruka 4:1) Ni menan Iesu ikanne, e aki mamatam, e tataro, ao e kananoa ana iango, ike e a bae iai Iehova n angan Natina ana kaetieti ao ni katauraoia ibukini baike a na riki nakoina. E mwamwakuri mwaakan te Atua n ana iango ao nanon Iesu ni kairiria ni karaoan ana motinnano. Ibukin anne, e atai baike e tangiri Tamana Iesu bwa e na karaoi n taai nako ao e boni karaoi.
12. E aera ngkai e rangi ni kakawaki bwa ti na butiia taamnein te Atua bwa e na kairira?
12 N ataakini manenani mwin ana mwakuri taamnein te Atua iroun Iesu ni maiuna, e a katuruturua nakoia taan rimwina bwa e kakawaki ae a na bubutii ao ni kariaia kairaia n te taamnei ae raoiroi. (Wareka Ruka 11:9-13.) E aera ngkai e rangi ni kakawaki anne ibukira? Ibukina bwa e kona ni bitii ara iango n te aro are ti a kona ni katotonga iai ana iango Kristo. (I-Rom 12:2; 1 I-Korinto 2:16) Ngkana ti kariaia taamnein te Atua bwa e na kairi maiura, ti a kona n iango n aroni Kristo ao ni kakairi n ana katoto.—1 Betero 2:21.
E Kairirira Nanon Aon te Aba Bwa Ti na Kitana te Onimaki
13. Tera nanon aon te aba, ao tera ae karikirakea?
13 Bukina ae te katenua ngkai ti kani kairaki n taamnein te Atua, bwa n akean ana kairiri ao e na kairira te taamnei ae buakaka ae mwamwakuri i nanoia angia aomata ni boong aikai bwa a na kitana te onimaki. Iai mwaakan te aonnaba ae kairira nakon te maiu ae kaitaraan raoi are e kona ni karikirakea te taamnei ae raoiroi i nanora. N oneani mwini karikirakean ana iango Kristo irouia aomata, a a kairaki n nanon aon te aba n aia iango ao aia mwakuri bwa a na katotonga Tatan ae te tia tautaekana te aonnaba. (Wareka I-Ebeto 2:1-3; Tito 3:3.) Ngkana e tangira nanon aon te aba temanna ao ni karaoi ana mwakuri nako te rabwata, e na karekei mwina aika kakaiaki. E aki kona n rin iai n Ana Tautaeka n Uea te Atua.—I-Karatia 5:19-21.
14, 15. Ti na kanga n tokanikai n rarawa nakon nanon aon te aba?
14 E kataubobongaira Iehova bwa ti na rarawa nakon nanon aon te aba. E taku te abotoro Bauro: “Teimatoa ni karekea korakorami iroun te Uea ao ni korakorani mwaakana . . . bwa kam aonga ni kona n nanomwaaka n te bong ae buakaka ngkana e a roko.” (I-Ebeto 6:10, 13) E boutokaira Iehova rinanon taamneina bwa ti na tokanikai i aon ana kakorakora Tatan ni burebureira. (Te Kaotioti 12:9) E korakora nanon aon te aba ao ti aki kona n rarawa nakon ana mwakuri nako. Ma e ngae n anne, ti aki riai ni kabarekaaki iai bwa e korakora riki te taamnei ae raoiroi ao e na boni buokira!
15 E taku te abotoro Betero ibukia ake a kitana te aroaro ni Kristian n te moan tienture: “A kitana te kawai ae eti ao a burebureaki.” (2 Betero 2:15) Ai kakaitaura ngaira ngkai ti “aki karekea nanon aon te aba, ma ti karekea te taamnei mairoun te Atua”! (1 I-Korinto 2:12) Ibukini buokara n ana kairiri ao kabonganaan raoi baike e katauraoi Iehova ibukini kateimatoaara n te onimaki, ti a kona n tokanikai n rarawa nakon nanon Tatan n te aonnaba ae buakaka aei.—I-Karatia 5:16.
E Karikii Uaa Aika Raraoi te Taamnei ae Raoiroi
16. Baikara uaa ake e na kona ni karikirakei i nanora te taamnei ae raoiroi?
16 Bukina ae te kaaua ngkai ti kariaia taamnein te Atua bwa e na mwamwakuri i nanora, bwa e karikirakei uaa aika raraoi ni maiuia ake a kani kairaki iai. (Wareka I-Karatia 5:22, 23.) Antai i buakora ae e aki kani kaotiota riki te tangira, te kimwareirei ao te rau? Antai i buakora ae e aki kani kabatiaa te taotaonakinnano, te akoi ao te raoiroi? Antai i buakora ae e aki kani kakabwaiaaki ni karikirakean ana onimaki ae korakora riki, te nimamannei, ao te taubaang? E karikirakei i nanora taamnein te Atua aroaro aika raraoi aika ti na kakabwaiaaki iai ao te koraki ake ti maeka ma ngaiia ao ni buokiia. Karikirakean te uaa aei bon te mwakuri ae teimatoa n ririkirake, kioina ngkai akea tianakin uaan te taamnei ae ti kainnanoia ao ni karikirakea.
17. Ti na kanga ni karikirakea uaan te taamnei n te aro ae korakora riki?
17 Ti wanawana ngkana ti tuoira ao ni kakoauaa raoi ae ti kaotiotia n ara taeka ao n ara mwakuri, bwa ti boni kairaki n te taamnei ae raoiroi ao ni karikirakea uaana. (2 I-Korinto 13:5a; I-Karatia 5:25) Ngkana ti ataia bwa ti riai ni karikirakei iteran uaan te taamnei tabeua, ti kona ni kakorakoraira riki ni kariaia kairakira n te taamnei ae raoiroi ibukini karikirakean aroaro akanne. Ti karaoa aei rinanon reiakinan uaana nako ni kamanenaan te Baibara ao ara boki aika kabwarabwaraa te Baibara. Ngaia are ti a ataa iai aroni kaotiotan uaan te taamnei ni maiura ni katoa bong bwa e aonga ni kakorakoraira riki.b E teretere bwa ti riai ni kairiraki n taamnein te Atua, ngkai ti nora uaani mwamwakurin taamneina ni maiura ma raora ni Kristian.
Ko Nanoraoi Nakon Taamnein te Atua?
18. E kanga n riki Iesu bwa te katoto ibukira n aron te ongeaba nakon taamnein te Atua?
18 Ngkai Iesu ana “tia mwakuri ae rabakau” te Atua ni karikan te iuniweeti, e bon ataa korakoran te maekineti are a kamanena aomata ni boborau iai n te aonnaba. (Taeka N Rabakau 8:30, BG; Ioane 1:3) Ma e ngae n anne, akea te bwai ni kakoaua n te Baibara bwa e kamanena te korakora anne Iesu ibukini kairani kawaina ni menana n te aonnaba. Ni maiuna i aon te aba ao e taekinaki n te Baibara bwa e namakina korakorani mwaakan te taamnei ae raoiroi are mairoun te Atua. E butimwaea kairana ngke e kaumakaki nako iai, ao e nanoraoi n toua mwin tuangana. (Mareko 1:12, 13; Ruka 4:14) Titeboo anne ma arom?
19. Tera ae ti riai ni karaoia bwa e aonga ni kairirira te taamnei ae raoiroi?
19 E teimatoa ni mwamwakuri mwaakan te Atua n iango ao naano aika raraoi ibukini kaungaaia ao kairaia. Ko na kanga ni kariaia mwakurina iroum bwa e na kairiko nakon te kawai ae eti? Tataro n taai nako nakon Iehova bwa e na anganiko taamneina ao ni buokiko n nanoraoi n ana kairiri. (Wareka I-Ebeto 3:14-16.) Kaboraoa am mwakuri ma am tataro n ukeran te reirei ni kairiri n Ana Taeka te Atua ae te Baibara ae kairaki koreana rinanon te taamnei ae raoiroi. (2 Timoteo 3:16, 17) Ongeaba nakoni kaetieti aika manena akana i nanona ao imwina butimwaea, ana kairiri te taamnei ae raoiroi ma te ingaingannano. Onimakina ana boutoka Iehova ni kaiririko n te aro ae riai n te aonnaba ae buakaka aei.
[Kabwarabwara ae nano]
a E korea ae kangai Webster ni moan rongorongon ana Baibara: “Ngkana a ota aomata n taeka aikai n te aro ae kaokoro ma are a ataia ni moan ongoia, ao ni kaokoro naba ma moan taetae ake a koreaki iai, a aikoa eti raoi iai Ana Taeka te Atua nakon te tia wareware.”
b Ibukini maroroakinan uaan te taamnei ni kabane, nora te reirei ae, “Fruitage of God’s Spirit” i aan te atu ae, “List by Aspect” n te Watch Tower Publications Indexes.
Ko Uringi Baika Kakawaki?
• E na kanga n rotii maiura te taamnei ae raoiroi?
• Baikara bukina aika aua aika ti riai ni kariaia iai kairakira n taamnein te Atua?
• Ti na kanga n uotii oin uotara bwa ti aonga ni kakabwaiaaki raoi n ana kairiri te taamnei ae raoiroi?
[Taamnei n iteraniba 17]
Te mwaaka ae mwamwakuri ni maiun Iesu bon taamnein te Atua
[Taamnei n iteraniba 19]
E mwamwakuri taamnein te Atua n iango ao naano aika raraoi ibukini kaungaaia ao kairaia