Kawakiniko Mani Baike E Tangiri te Nano

E kauringira te Baibara ni kangai: “A nako man te nano iango aika bubuaka, te tiritiri, te wene ni kimoa, te wene ni bure, te iraa, te bukibuki ni kewe, ao te taetae ni kabuakaka.” (Mataio 15:19) E kona ni mwamwanaira nanora ao ni kairira nakoni karaoan te mwakuri ae bobuaka ma nanon te Atua. Ti kona n aki ataa te bwai ae riki ni karokoa ti a tia ni karaoia ma te aki wanawana. Tera ae na kona ni buokira n atai baike e tangiri nanora imwaini karaoan ae kairua?

TI NA KANGA N ATAI BAIKE E TANGIRI NANORA?

Wareka te Baibara ni katoabong ao kananoa am iango ni baika taekinaki iai.

E korea ae kangai te abotoro Bauro: “E maiu ana taeka te Atua ao e mwaaka ao e kakang riki nakoni kabaang aika uaitera wiia, ao e ewaewa ni kaota kaokoron taraan te aomata ma are i nanona.” E kona ana taeka te Atua ae n te Baibara “n atai baike e iangoi te nano ma baike e kantaningai.” (I-Ebera 4:12) E kona n riki bwa te bwai ae rangi n ibuobuoki arora n nenera raoi ae taekinaki n te Baibara ibukin ataakini baike e tangiri te nano. Ai boni kakawakira ngkanne warekan Ana Taeka te Atua ni katoabong ao kananoan ara iango iai bwa ti aonga n ota raoi n ana iango ma ana kantaninga Iehova!

Ngkana ti butimwaei reirei ni kairiri man te Baibara ao ni maiuakini booto n reirei ake iai, e na rotaki iai mataniwin nanora ae te konabwai are i nanora ni ‘kaotia nakoira.’ (I-Rom 9:1) E tukira bwanaani mataniwin nanora bwa ti na aki karaoa ae bure. Irarikin anne, iai katoto man te Baibara ake a kona n riki bwa “bwaai ni kauring nakoira.” (1 I-Korinto 10:11) Ti buokaki bwa ti na aki toua te kawai ae kairua ngkana ti karekei reireiara mai iai. Tera ae ti riai ni karaoia n tatabemanira nako?

Tataro nakon te Atua bwa e na buokiko n atai baike e tangiri nanom.

Bon te tia “kata te nano” Iehova. (1 Rongorongo 29:​17, BG) E “rianako riki aron te Atua nakon nanora ao e atai bwaai ni kabane.” (1 Ioane 3:20) E aki kona ni mwamwanaaki te Atua. E kona Iehova ni buokira n atai baike e tangiri nanora ngkana ti tataro ao n taekin nakoina raraomara, ara namakin ni baike ti tangiri. Ti kona naba ni butiia te Atua bwa e na karina “te nano ae itiaki i [nanora].” (Taian Areru 51:​10, BG) Ngaia are ti aki riai n tarariaoa kakawakin te tataro ngkana ti kan atai baike e tangiri nanora.

Kakauongo raoi n taai ni bobotaki ni Kristian.

E kona ni buokira arora ni kakauongo raoi ni baike a taekinaki ni bobotaki ni Kristian bwa ti na tiroi raoi iai nanora. E ngae ngke ti aki karekei reirei aika boou ni katoa bobotaki, ma ti kona ni karekei riki otara mani booto n reirei man te Baibara n rokora iai, n ikotaki naba ma kauring aika kakawaki ake a na buokira n tuoi raoi baike e tangiri nanora. A kakawaki naba aia taeka n ibuobuoki tarira ao mwaanera bwa a kona ni kaitiakii nanora. (Taeka N Rabakau 27:17) Ti kona n ruanikai ngkana ti kaokoroira, n oneani mwin are ti na kukurei n taai ni bobotaki ma raora ni Kristian ni katoatai. E kona ni kairira bwa ti na “ukoukora ae tangiraki [iroura].” (Taeka N Rabakau 18:​1, BG) Ngaia are ti wanawana ngkana ti titirakinira ni kangai: ‘I taneiai n kaakaei bobotaki ao ni kakabwaiaaki iai?’​—I-Ebera 10:​24, 25.

E NA KAIRIRA NAKEA NANORA?

E kona ni mwamwanaira nanora ao ni kairira nakoni karaoani baika bubuaka n iterani maiura aika bati. Ti na neneri baika aua n aron: uaiakinani bwaikorakin te maiu aei, kabonganaan aeka ni kamangingi nako, rineaia raoraora ao ai arora ni kaokirii.

Uaiakinani bwaikorakin te maiu aei.

E bon riai bwa ti na tangiri baike ti kainnanoi ibukin rabwatara. E ngae n anne, e anga te katoto ibukin te kauring Iesu are e kaineti ma moanibwaiani bwaikorakin te maiu aika aki rangi ni kakawaki. N ana kaikonaki teuana Iesu ao e kaoira bwa ti na iangoa rongorongon temanna te kaubwai are e onrake ana auti ni kaikobwai. N te aro anne, e aikoa reke nneni moan ana bwai nako ake a reke mani uaan abana. E iangoia teuaei bwa e na urui ana auti ni kaikobwai ao ni katei aika bubura riki. E taku: “N na ikotii iai au uita ni kabane ma au bwai ni kabane aika raraoi. Ao N na kangai i bon irou: ‘A a bati au bwai aika raraoi ake a a iko ibukin ririki aika bati, N nangi bon aorai n amwarake ma ni moi, ao ni kimwareirei.’” Ma e ngae n anne, e kabwaka te kaubwai aei n iangoa raoi te koaua aei: E kona n toki maiuna n te tairiki naba anne.​—Ruka 12:​16-20.

Ngkai ti a rikirake ni kara, ti kona n rangi n tabeaianga ngkai ibukini maiuraoira n te aro are ti a kona ni kariaia te mwakuri i tinanikun te tai, n taai ni bobotaki n te tairiki ke ni katinanikui tabera ni Kristian n aanga tabeua. Ti aki riai ngkanne ni kawakinira man te aeka n nano anne? Ke tao rooro n rikirake ngaira ao ti ataia ae akea te mwakuri ae kakawaki riki irarikini kabwaninan ara tai ni beku ibukin te Atua. Ma e ngae n anne, ti kaaki taekan te mwakuri ni bwaiania n iangoan ae ti riai moa ni kaikoa ara mwane ae bati? Tiaki bwa ti na kabanei riki ara kona ngkai n ukera kaubwaira mairoun te Atua? Antai ae ataia bwa ti na ooa te ingabong ke ti na aki?

Kabonganaan aeka ni kamanging nako.

E taekinaki ae kangai n Taeka N Rabakau 23:​20, (BG): “Tai iriri buakoia taan ninim wain.” E kona n taku temanna bwa eti te katoatai ni moi ngkana e korakora kan nimakin aeka ni kamanging nako. E kona n taekinna ae e moi bwa e kaokirii ma tiaki n ae e na koro ni manging. Ngkana ti na kabongana te kamanging bwa ara kaokirii, aio ara tai n tuoa raoi te baere e tangiria nanora.

Rineaia raoraora.

E kakoauaaki bwa e kangaanga irouia tabeman totokoan te reitaki ma aika tiaki kaain te onimaki tao n te tabo n reirei, te tabo ni mwakuri ao n te mwakuri ni minita. Ngaia are bon te kangaanga naba teuana, te reitaki ma ngaiia ao ai boni karikirakean te iraorao ae kaan ma ngaiia. Ti na kariaia te aeka n iraorao anne n taekinan ae a bati aroaroia aika raraoi? E kauringira te Baibara ni kangai: “Tai burebureaki. A urui aroaro aika raraoi taian iraorao aika bubuaka.” (1 I-Korinto 15:33) N aron te ran ae itiaki are e kona ni kabarekaaki n te bwai ae uarereke, e kona naba te iraorao ma te koraki ake a aki karaoa nanon te Atua ni kabarekaa ara onimaki, ao ni kairira nakon nanon aon te aba n aroni kunnikaira, ara taetaenikawai ao kateira.

Arora ni kaokirii.

A kona ni kai reke iroura aeka ni kaakibotu mani kukune aika boou ike angiina mai iai a kananououa ke n aki raoiroi ibukin te Kristian. E korea aei Bauro: ‘E na aki taekinaki i buakomi te wene ni bure n aekana nako.’ (I-Ebeto 5:3) Tera arora ngkana e a anaaki nanora nakon taraan ke ongoraean te bwai ae kammaira? Ti kona n iangoia bwa a kainnanoa te motirawa teutana ke te kaokirii aomata nako, ma e a bon nakon temanna ma temanna aroni rineana. Ngaia are ti riai n ururinga ana reirei ni kairiri Bauro ao n aki kariaia rinin te bareka ni matara ke n taningara.

TI KONA NI KARAOI BITAKI

Ti kona ni karaoi bitaki, e ngae ngke ti iraraang n nanora ae mwamwanaira ao ni kataneiaira ni kariaia karaoan aroaro aika aki raraoi. (I-Ebeto 4:​22-24) Ti na rinanoni katoto ni boong aikai aika uoua.

E kataia Miguela ni kaeta ana iango ni kaineti ma bwaikorakin te maiu. E taku: “I maeka ma kaainnabau ao natira te mwaane n te aba are e iaiangoaki iai bwa e rangi ni kakawaki karekean te mweraoi ao te bwai ae te kabanea n tamaroa are e a tibwa otinako man te kukune ae boou. Ni koauana, I kabanea korakorau ni karekei bwain te maiu aei ni kabane ma au iango ae N na aki mataai ni kanibwaibwai. Imwin tabeua te tai, I a ataia ae uaiakinani bwaikorakin te maiu aei bon touan te kawai are akea tokina. I tataro nakon Iehova ibukin au iango aikai ao baike e tangiri nanou. I kaotia nakoina naba bwa ti kani beku ibukina ma nanora ni koaua n ara utu. Ti a karaoa ara motinnano bwa ti na kabebetea maiura ao ni mwaing nakon te tabo are e korakora iai kainnanoan te mwakuri. N te tai ae e aki maan ao ti a boni bwaiania. Ti a ataia ae ti aki tangira ae rangi ni bati ni bwain te maiu aei ibukini karekean te maiu raoi ma te kukurei.”

E kaotaki n rongorongon Lee aroni buokana ni kitana te iraorao ae buakaka man tuoan raoi nanona. E taku: “I aki toki ni bobotaki ma taan iokinibwai aika ianena n au mwakuri. E kakukurei irou kakaaeani bobotaki akanne ao I ataia ae e na bati te manging iai. A bati taai ake I a kuri ni koro ni manging iai ma I a manga uringaaba imwina. I a riai n tuoa raoi nanou. E buokai te reirei ni kairiri man ana Taeka te Atua ao aia taeka n ibuobuoki unimwaane n te ekaretia bwa N na ataia ae te bwai are I uaiakinna bon te iraorao ma aomata ake a aki tangira Iehova. Ngkai I a karaoa au bitineti rinanon te tareboon n taai nako ao ni kauarerekea te reitaki ma taan iokinibwai.”

Ti riai ni kakaonimaki ni baike ti karaoi ao n atai baike e tangiri nanora. Ni karaoan anne, ti riai n ukera ana ibuobuoki Iehova n te tataro n ururingan are “e atai bwain te nano aika raba.” (Taian Areru 44:​21, BG) E a tia naba te Atua n anganira ana Taeka ike e a riki iai bwa kaanga ara tirotaam. (Iakobo 1:​22-25) A rangi ni kakawaki naba kauring ao reirei ni kairiri ake ti karekei rinanon booki ni Kristian ao ara bobotaki! Ti kona ni kawakin nanora mani baika ti anganaki aikai, ao n teimatoa n nakonako ni kawain te raoiroi.