‹ចូរឯងរាល់គ្នារង់ចាំអញ›
«ដូច្នេះ ព្រះយេហូវ៉ាទ្រង់មានបន្ទូលថា ចូរឯងរាល់គ្នារង់ចាំ . . . អញ»។—សេផានា ៣:៨
១. តើព្យាការីសេផានាបានប្រកាសសេចក្ដីព្រមានអ្វី ហើយរឿងនេះជាទីចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងណាដល់មនុស្សរស់នៅសព្វថ្ងៃនេះ?
«ថ្ងៃដ៏ធំរបស់ព្រះយេហូវ៉ាជិតមកដល់»ហើយ។ នេះជាសេចក្ដីព្រមានដែលព្យាការីសេផានាបានប្រកាសក្នុងពាក់កណ្ដាលសតវត្សទីប្រាំពីរ ម.ស.យ.។ (សេផានា ១:១៤) ក្នុងរវាង៤០ឬ៥០ឆ្នាំ ទំនាយនេះក៏បានសំរេច នៅពេលដែលថ្ងៃប្រហារជំនុំជំរះនៃព្រះយេហូវ៉ាបានធ្លាក់មកលើយេរូសាឡិម ហើយមកលើពួកសាសន៍ទាំងនោះដែលបានប្រជែងនឹងអធិបតេយ្យភាពនៃព្រះយេហូវ៉ា ដោយធ្វើបាបដល់ប្រជារាស្ត្ររបស់ទ្រង់។ ហេតុអ្វីក៏រឿងនេះជាទីចាប់អារម្មណ៍ដល់មនុស្សរស់នៅចុងសតវត្សទី២០នេះដូច្នេះ? យើងកំពុងតែរស់នៅក្នុងគ្រាដែល«ថ្ងៃដ៏ធំ»ក្រោយបង្អស់របស់ព្រះយេហូវ៉ា កាន់តែមកជិតឡើងៗ។ ដូចក្នុងសម័យសេផានាដែរ «សេចក្ដីក្រេវក្រោធដ៏សហ័ស»របស់ព្រះយេហូវ៉ា បំរុងតែនឹងឆេះមកលើយេរូសាឡិមសម័យទំនើបនេះ—គឺពិភពគ្រីស្ទសាសនា—និងសាសន៍ទាំងអស់ដែលធ្វើទុក្ខទោសដល់ប្រជារាស្ត្រនៃព្រះយេហូវ៉ា ហើយប្រជែងនឹងអធិបតេយ្យភាពសកលលោករបស់ទ្រង់។—សេផានា ១:៤; ២:៤, ៨, ១២, ១៣; ៣:៨; ពេត្រុសទី២ ៣:១២, ១៣
សេផានា—ជាស្មរបន្ទាល់ក្លាហានម្នាក់
២, ៣. (ក) តើយើងដឹងអ្វីខ្លះអំពីសេផានា ហើយអ្វីបង្ហាញថា គាត់ជាស្មរបន្ទាល់ក្លាហានម្នាក់របស់ព្រះយេហូវ៉ា? (ខ) តើអ្វីជាហេតុការណ៍ដែលឲ្យយើងដឹងអំពីពេលវេលានិងកន្លែងផ្សាយរបស់សេផានា?
២ មិនសូវមានការដឹងច្រើនទេអំពីព្យាការីសេផានា ដែលឈ្មោះនេះ (ភាសាហេព្រើរ Tsephan·yahʹ) មានន័យថា «ព្រះយេហូវ៉ាបានបិទបាំង»។ ប៉ុន្តែ ខុសពីពួកព្យាការីឯទៀត សេផានាបានប្រាប់អំពីប្រវត្ដិគ្រួសាររបស់គាត់ រហូតទៅដល់ដំណទីបួន គឺទៅដល់ដំណ«ហេសេគា»។ (សេផានា ១:១; ប្រៀបធៀប អេសាយ ១:១; យេរេមា ១:១; អេសេគាល ១:៣) ដោយសារតែការនេះប្លែកដ៏ម្ល៉េះ ដែលអ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយភាគច្រើន សំគាល់ជីតាបួនដំណរបស់គាត់ជា ស្តេចហេសេគាដ៏ស្មោះត្រង់។ បើសិនជាការនេះពិតមែន សេផានាគឺមកពីជួរស្តេច ហើយនេះច្បាស់ជាដាក់ទំងន់ទៅលើការផ្ដន្ទាទោសដ៏ខ្លាំងរបស់គាត់ ចំពោះពួកហ្លួងយូដា។ ហើយនេះច្បាស់ជាបង្ហាញថា គាត់ជាស្មរបន្ទាល់ក្លាហាននិងជាព្យាការីរបស់ព្រះយេហូវ៉ាម្នាក់។ ចំណេះជ្រៅជ្រះរបស់គាត់អំពីឋានលេខសាស្ត្រនៃយេរូសាឡិម និងអំពីអ្វីៗដែលបានកើតឡើងក្នុងរាជវាំង បង្ហាញថា គាត់ប្រហែលជាបានប្រកាសសេចក្ដីជំនុំជំរះរបស់ព្រះយេហូវ៉ានៅក្នុងរាជធានីនោះតែម្ដង។—មើលសេផានា ១:៨-១១
៣ ហេតុការណ៍ដ៏គួរឲ្យកត់សំគាល់គឺថា កាលសេផានាប្រកាសសេចក្ដីជំនុំជំរះរបស់ព្រះមកលើ«ពួកចៅហ្វាយ»យូដា (ពួកអភិជន ឬពួកមេកុលសម្ព័ន្ធ) និងមកលើ «ពួកកូនស្តេច» គាត់មិនដែលនិយាយតិះដៀលអ្វីសោះអំពីស្តេចអង្គទ្រង់ផ្ទាល់។a (សេផានា ១:៨; ៣:៣) ការនេះបង្ហាញថា ស្តេចយ៉ូសៀសបានសំដែងការលំអៀងទៅរកការថ្វាយបង្គំបរិសុទ្ធទៅហើយ ថ្វីបើទ្រង់មិនទាន់ចាប់ផ្ដើមធ្វើការកែទម្រង់សាសនាក៏ដោយ បើយោងទៅតាមស្ថានការណ៍ដែលសេផានាបានបដិសេធនោះ។ ការទាំងអស់នេះប្រាប់ថា សេផានាបានទាយផ្សាយក្នុងយូដា កំឡុងគ្រាដំបូងនៃស្តេចយ៉ូសៀស ដែលសោយរាជ្យពីឆ្នាំ៦៥៩ ទៅ ៦២៩ ម.ស.យ.។ ការផ្សាយដ៏ខ្លាំងរបស់សេផានានេះ ច្បាស់ជាបានធ្វើឲ្យយុវវ័យយ៉ូសៀសជ្រាបអំពីសរណវត្ថុបូជា អំពើឃោរឃៅ និងអំពើពុករលួយ ដែលមានពាសពេញក្នុងស្រុកយូដានៅគ្រានោះ ហើយមុខជាបានលើកទឹកចិត្តទ្រង់ឲ្យធ្វើឃោសនាការប្រឆាំងនឹងសរណវត្ថុបូជា។—របាក្សត្រទី២ ៣៤:១-៣
មូលហេតុចំពោះសេចក្ដីក្រេវក្រោធដ៏សហ័សនៃព្រះយេហូវ៉ា
៤. តើព្រះយេហូវ៉ាមានបន្ទូលយ៉ាងណាខ្លះអំពីសេចក្ដីក្រោធរបស់ទ្រង់ចំពោះយូដានិងយេរូសាឡិម?
៤ ព្រះយេហូវ៉ាមានមូលហេតុត្រឹមត្រូវ ក្នុងការមានព្រះទ័យក្រោធនឹងពួកមេដឹកនាំនិងពួកអ្នកស្រុកយូដា និងរាជធានីយេរូសាឡិម។ តាមរយៈព្យាការីសេផានា ទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ «អញនឹងលូកដៃទៅលើស្រុកយូដា ហើយលើពួកអ្នកនៅក្រុងយេរូសាឡិមទាំងប៉ុន្មានដែរ។ ក៏នឹងកាត់ផ្ដិលសំណល់របស់ព្រះបាល ពីទីនេះចេញ ព្រមទាំងឈ្មោះពួកអ្នកធ្វើការងារចំពោះរូបព្រះជាមួយនឹងពួកសង្ឃផង។ នឹងពួកអ្នកដែលឡើងទៅលើដំបូលផ្ទះ ដើម្បីថ្វាយបង្គំដល់ពលបរិវារនៅលើមេឃ ហើយពួកអ្នកដែលថ្វាយបង្គំ គឺដែលស្បថដល់ទាំងព្រះយេហូវ៉ា នឹងដល់ព្រះម៉ូឡុកផង»។—សេផានា ១:៤, ៥
៥, ៦. (ក) តើអ្វីជាស្ថានការណ៍សាសនាក្នុងស្រុកយូដានៅសម័យសេផានា? (ខ) តើអ្វីជាស្ថានភាពនៃពួកមេដឹកនាំស៊ីវិលនិងពួកអ្នកនៅក្រោមបង្គាប់នៃស្រុកយូដា?
៥ យូដាបានប្រឡូកប្រឡាក់នឹងក្បួនរីត៍អង្គជាតិដ៏ថោកទាបនៃការថ្វាយបង្គំព្រះបាល ហោរាសាស្ត្រនៃពួកបិសាច និងការថ្វាយបង្គំដល់ព្រះមីលកូម។ បើសិនជាព្រះមីលកូមគឺដូចព្រះម៉ូឡុក ដូចមនុស្សខ្លះបានគិតនោះ ដូច្នេះ ការថ្វាយបង្គំមិនពិតរបស់យូដា រួមទាំងការធ្វើយញ្ញបូជាកូនក្មេងដែលជាការស្អប់ខ្ពើមបំផុត។ ទំលាប់សាសនាបែបនេះជាការខ្ពើមរអើមនៅចំពោះព្រះនេត្រព្រះយេហូវ៉ា។ (ពង្សាវតារក្សត្រទី១ ១១:៥, ៧; ១៤:២៣, ២៤; ពង្សាវតារក្សត្រទី២ ១៧:១៦, ១៧) ពួកគេធ្វើឲ្យទ្រង់រឹតតែឆួលក្រោធឡើង កាលដែលពួកថ្វាយបង្គំរូបព្រះទាំងនេះដោយនៅស្បថនឹងព្រះនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា។ ទ្រង់អត់ទ្រាំលែងបានទៀតចំពោះភាពស្មោកគ្រោកនៃសាសនាបែបនេះ ហើយទ្រង់នឹងកំទេចចោលពួកពាហិរជននិងពួកសង្ឃក្បត់ជំនឿដែរ។
៦ ម្យ៉ាងទៀត ពួកមេដឹកនាំស៊ីវិលនៃយូដាសុទ្ធតែពុករលួយទាំងអស់។ ពួកចៅហ្វាយទាំងនោះ ប្រៀបដូចជា«សិង្ហកំពុងគ្រហឹម» ហើយពួកចៅក្រមរបស់វា ដូចជា«ឆ្កែព្រៃ»។ (សេផានា ៣:៣) ពួកអ្នកនៅក្រោមបង្គាប់ ត្រូវបានគេចោទថា «បំពេញផ្ទះរបស់ចៅហ្វាយគេ ដោយសេចក្ដីច្រឡោតនឹងសេចក្ដីឆបោក»។ (សេផានា ១:៩) វត្ថុនិយមឃើញមានទូទៅ។ មនុស្សជាច្រើនឆ្លៀតយកប្រយោជន៍ពីស្ថានការណ៍នេះ ដើម្បីប្រមូលទ្រព្យសម្បត្ដិ។—សេផានា ១:១៣
ការសង្ស័យអំពីថ្ងៃនៃព្រះយេហូវ៉ា
៧. តើសេផានាផ្សាយបានប៉ុន្មានឆ្នាំ មុននឹង«ថ្ងៃដ៏ធំរបស់ព្រះយេហូវ៉ា»មក ហើយតើពួកយូដាជាច្រើនមានសភាពខាងវិញ្ញាណយ៉ាងណាដែរ?
៧ ដូចជាយើងបានឃើញមក ស្ថានការណ៍សាសនាដ៏ហិនហោចដែលមានទូទៅក្នុងសម័យសេផានា បង្ហាញថា គាត់បានអនុវត្តកិច្ចការរបស់គាត់ជាស្មរបន្ទាល់និងជាព្យាការីហើយ មុននឹងស្តេចយ៉ូសៀសចាប់ផ្ដើមធ្វើឃោសនាការប្រឆាំងនឹងសរណវត្ថុបូជា ប្រហែលនៅឆ្នាំ៦៤៨ ម.ស.យ.។ (របាក្សត្រទី២ ៣៤:៤, ៥) ដូច្នេះ សេផានាប្រហែលជាផ្សាយបានយ៉ាងហោចណាស់៤០ឆ្នាំ មុននឹង«ថ្ងៃដ៏ធំរបស់ព្រះយេហូវ៉ា» បានធ្លាក់មកលើព្រះរាជាណាចក្រយូដា។ ក្នុងចន្លោះគ្រានោះ ពួកយូដាជាច្រើននៅមានការសង្ស័យ ហើយក៏បាន‹រាថយចេញ› ពីការបំរើព្រះយេហូវ៉ា ដោយទៅជាមិនខ្វល់។ សេផានានិយាយប្រាប់អំពី «ពួកអ្នកដែលមិនបានស្វែងរកព្រះយេហូវ៉ា ឬស៊ើបសួរតាមទ្រង់សោះ»។ (សេផានា ១:៦) តាមមើលទៅ មានមនុស្សមួយចំនួនក្នុងស្រុកយូដា ដែលធ្វើកន្តើយ មិនយកចិត្តទុកដាក់នឹងព្រះឡើយ។
៨, ៩. (ក) ហេតុអ្វីក៏ព្រះយេហូវ៉ាឆែកមើល«ពួកអ្នកដែលបានរងនៅលើកកររបស់គេ»? (ខ) តាមរបៀបណាដែលព្រះយេហូវ៉ានឹងបែរព្រះទ័យមកឯពួកអ្នកស្រុកយូដា ពួកមេដឹកនាំស៊ីវិលនិងសាសនា?
៨ ព្រះយេហូវ៉ាបានសំដែងគោលបំណងរបស់ទ្រង់ ដើម្បីឆែកមើលពួកអ្នកដែលអះអាងថាគេជាប្រជារាស្ត្ររបស់ទ្រង់។ ពីចំណោមពួកដែលអះអាងថាជាអ្នកថ្វាយបង្គំទ្រង់ ទ្រង់នឹងរើសយកចេញពួកអ្នកដែលនៅមានការសង្ស័យក្នុងចិត្តរបស់គេ អំពីសមត្ថភាពរបស់ទ្រង់ ឬអំពីបំណងធ្វើអន្តរាគមន៍ក្នុងកិច្ចការមនុស្ស។ ទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ «នៅគ្រានោះ អញនឹងឆែកឆេរក្រុងយេរូសាឡិមដោយពន្លឺចង្កៀង នោះអញនឹងធ្វើទោសដល់ពួកអ្នកដែលបានរងនៅលើកកររបស់គេ ជាពួកអ្នកដែលគិតក្នុងចិត្តថា ‹ព្រះយេហូវ៉ានឹងមិនធ្វើ ទោះល្អឬអាក្រក់ផង› »។ (សេផានា ១:១២) ឃ្លាដែលថា«ពួកអ្នកដែលបានរងនៅលើកកររបស់គេ» (និយាយអំពីការធ្វើស្រា) សំដៅទៅពួកអ្នកដែលមានផ្ទះសម្បែងលុយកាក់ច្រើន ដូចជាកករដែលធ្លាក់ទៅបាតធុងស្រា ដែលមិនចង់រំខានដោយការប្រកាសអំពីការធ្វើអន្តរាគមន៍របស់ព្រះក្នុងកិច្ចការមនុស្ស។
៩ ព្រះយេហូវ៉ានឹងបែរព្រះទ័យមកឯពួកអ្នកស្រុកយូដានិងយេរូសាឡិម ហើយនិងពួកសង្ឃដែលប្រឡូកលាយការថ្វាយបង្គំរបស់ទ្រង់ជាមួយនឹងពាហិរនិយម។ ទោះបីជាគេគិតថាគេបានសុខហើយ ហាក់បីដូចជានៅក្រោមភាពងងឹតនៃរាត្រីក្នុងកំផែងយេរូសាឡិមក៏ដោយ ក៏ទ្រង់នឹងរកគេឃើញ ដូចជាពន្លឺចង្កៀងចាក់ធ្លុះភាពងងឹតខាងវិញ្ញាណដែលពួកគេចូលជ្រកកោននោះ។ ទ្រង់នឹងអង្រន់ឲ្យគេធ្លាក់ចេញពីភាពកន្តើយខាងសាសនារបស់គេ ជាមុនដំបូង តាមរយៈសារដ៏អស្ចារ្យអំពីសេចក្ដីជំនុំជំរះ រួចដោយប្រហារសេចក្ដីជំនុំជំរះនោះ។
«ថ្ងៃដ៏ធំរបស់ព្រះយេហូវ៉ាជិតមកដល់»
១០. តើសេផានារៀបរាប់យ៉ាងណាខ្លះអំពី«ថ្ងៃដ៏ធំរបស់ព្រះយេហូវ៉ា»?
១០ ព្រះយេហូវ៉ាបានបណ្ដាលឲ្យសេផានាប្រកាសថា៖ ‹ថ្ងៃដ៏ធំរបស់ព្រះយេហូវ៉ាជិតមកដល់ គឺបានមកជិតហើយ ក៏ប្រញឹកណាស់ដែរ។ ការឮសូរថ្ងៃនៃព្រះយេហូវ៉ាគឺជាការជូរចត់›។ (សេផានា ១:១៤) ថ្ងៃដ៏ជូរចត់គឺប្រាកដជានៅខាងមុខមនុស្សគ្រប់គ្នា—ពួកសង្ឃ ពួកចៅហ្វាយ និងពួកមនុស្ស—ដែលមិនព្រមស្ដាប់តាមសេចក្ដីព្រមាន ហើយវិលមកការថ្វាយបង្គំបរិសុទ្ធវិញ។ ទំនាយនេះរៀបរាប់អំពីថ្ងៃប្រហារសេចក្ដីជំនុំជំរះនោះទៀតថា៖ «ថ្ងៃនោះជាថ្ងៃនៃសេចក្ដីក្រោធ គឺជាថ្ងៃដ៏វេទនា ហើយមានទុក្ខ ជាថ្ងៃបំផ្លាញ ហើយរំលាង ជាថ្ងៃងងឹត ហើយស្រអាប់ ជាថ្ងៃមេឃមីរស្រទំ ហើយងងឹតយ៉ាងក្រាស់ ជាថ្ងៃឮសូរត្រែ នឹងសំរែកដ៏ពន្លឹក ទាស់នឹងក្រុងដែលមានគ្រឿងការពារ ហើយទាស់នឹងកំផែងយ៉ាងខ្ពស់»។—សេផានា ១:១៥, ១៦
១១, ១២. (ក) អ្វីជាសារជំនុំជំរះដែលបានប្រកាសប្រាប់យេរូសាឡិម? (ខ) តើទ្រព្យសម្បត្ដិរុងរឿងជួយសង្គ្រោះពួកយូដាបានទេ?
១១ ក្នុងរវាងពីរបីទសវត្សប៉ុណ្ណោះ កងទ័ពបាប៊ីឡូនបានចូលលុកលុយស្រុកយូដា។ ក្រុងយេរូសាឡិមក៏គេចមិនរួចដែរ។ ផ្ទះសម្បែងនិងទីធ្វើជំនួញត្រូវបានបំផ្លាញចោលអស់។ «ព្រះយេហូវ៉ាទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ ‹នៅថ្ងៃនោះ នឹងឮសូរសំរែកពីទ្វារត្រី នឹងសូរទ្រហោយំពីឃុំទី២ ហើយសូរគ្រាំគ្រេងពីភ្នំទាំងប៉ុន្មាន។ ម្នាល ពួកអ្នកនៅម៉ាកថេស[សង្កាត់នៃក្រុងយេរូសាឡិម]អើយ ចូរទ្រហោយំចុះ ពីព្រោះពូកធ្វើជំនួញទាំងប៉ុន្មានត្រូវបំផ្លាញ អស់អ្នកដែលផ្ទុកដោយប្រាក់បានត្រូវវិនាសហើយ› »។—សេផានា ១:១០, ១១
១២ ដោយមិនព្រមជឿថា ថ្ងៃនៃព្រះយេហូវ៉ាជិតមក ពួកយូដាជាច្រើនបានជាប់រវល់ជាខ្លាំងក្នុងការរកស៊ីធ្វើជំនួញធំៗ។ ប៉ុន្តែ តាមរយៈព្យាការីស្មោះត្រង់ សេផានា ព្រះយេហូវ៉ាបានទាយថា ទ្រព្យសម្បត្ដិរបស់គេ«នឹងត្រូវរឹបជាន់ ហើយផ្ទះគេនឹងត្រូវចោលស្ងាត់ទទេ»។ គេនឹងមិនបានផឹកស្រាដែលគេបានធ្វើឡើយ ហើយ«ទោះទាំងប្រាក់ នឹងមាសរបស់គេ ក៏មិនអាចនឹងជួយគេឲ្យរួច ក្នុងថ្ងៃនៃសេចក្ដីខ្ញាល់របស់ព្រះយេហូវ៉ាដែរ»។—សេផានា ១:១៣, ១៨
ពួកសាសន៍ឯទៀតត្រូវបានជំនុំជំរះ
១៣. អ្វីជាសារជំនុំជំរះដែលសេផានាបានប្រកាសប្រាប់ស្រុកម៉ូអាប់ អាំម៉ូន និងស្រុកអាសស៊ើរ?
១៣ តាមរយៈព្យាការីរបស់ទ្រង់ សេផានា ព្រះយេហូវ៉ាក៏បញ្ចេញសេចក្ដីក្រោធរបស់ទ្រង់មកលើពួកសាសន៍ណាដែលធ្វើបាបប្រជារាស្ត្ររបស់ទ្រង់។ ទ្រង់បានប្រកាសថា៖ « ‹អញបានឮពាក្យដំនៀលរបស់សាសន៍ម៉ូអាប់ នឹងពាក្យជេរប្រមាថរបស់ពួកកូនចៅអាំម៉ូន គឺជាពាក្យដែលគេត្មះតិះដៀលដល់រាស្ត្រអញ ហើយបានដំកើងខ្លួនគេទាស់នឹងព្រំស្រុករបស់រាស្ត្រអញផង។ ហេតុនោះ ព្រះយេហូវ៉ានៃពួកពលបរិវារ ជាព្រះនៃសាសន៍អ៊ីស្រាអែល ទ្រង់ស្បថថា ‹ដូចជាអញរស់នៅ ពិតប្រាកដជាស្រុកម៉ូអាប់នឹងបានដូចជាក្រុងសូដុំម ហើយពួកកូនចៅអាម៉ូននឹងបានដូចជាក្រុងកូម៉ូរ៉ាដែរ។ គឺជាទីមានសុទ្ធតែដើមកន្ទេចអាល នឹងអណ្ដូងអំបិល ជាទីខូចបង់នៅជានិច្ច។ . . . ទ្រង់នឹងលូកព្រះហស្តទៅទាស់នឹងស្រុកខាងជើងដែរ គឺនឹងបំផ្លាញស្រុកអាសស៊ើរ ហើយធ្វើឲ្យក្រុងនីនីវេខូចបង់ ជាទីហួតហែង ដូចជាទីរហោស្ថាន› »។—សេផានា ២:៨, ៩, ១៣
១៤. តើមានទីសំអាងអ្វីបង្ហាញថា ពួកសាសន៍បរទេសបាន ‹លើកដំកើងខ្លួនគេទាស់នឹង› ពួកអ៊ីស្រាអែល និងព្រះរបស់គេយេហូវ៉ា?
១៤ ម៉ូអាប់និងអាំម៉ូនជាសត្រូវនៃអ៊ីស្រាអែលជាយូរយារណាស់មកហើយ។ (ប្រៀបធៀប ពួកចៅហ្វាយ ៣:១២-១៤) សិលាចារឹករបស់ម៉ូអាប់ នៅក្នុងសារមន្ទីរលូហ្វរ៍នៅទីក្រុងប៉ារិស បង្ហាញឲ្យឃើញអក្សរចារឹកដែលប្រាប់អំពីសេចក្ដីថ្លែងដ៏អួតអាងរបស់ស្តេចរបស់ម៉ូអាប់ ព្រះនាមមេសា។ ទ្រង់បានមានបន្ទូលអួតអាងអំពីការចាប់យកបានទីក្រុងពីរបីរបស់អ៊ីស្រាអែល ដោយជំនួយពីព្រះកេម៉ូសរបស់ទ្រង់។ (ពង្សាវតារក្សត្រទី២ ១:១) យេរេមា ជាជំនាន់សេផានា បាននិយាយអំពីពួកអាំម៉ូនកាន់កាប់តំបន់អ៊ីស្រាអែលមួយ ឈ្មោះកាឌ់ ក្នុងនាមនៃព្រះមីលកូមរបស់គេ។ (យេរេមា ៤៩:១) រីឯពួកអាសស៊ើរ ស្តេចសាលម៉ានេស៊ើរទី៥ បានឡោមព័ទ្ធ ហើយចាប់បានក្រុងសាម៉ារី ប្រមាណមួយសតវត្សមុនជំនាន់សេផានា។ (ពង្សាវតារក្សត្រទី២ ១៧:១-៦) បន្ដិចក្រោយមក ស្តេចសានហេរីបបានច្បាំងយកស្រុកយូដា ចាប់បានក្រុងខ្លាំងៗជាច្រើន ហើយថែមទាំងគំរាមកំហែងដល់យេរូសាឡិមផង។ (អេសាយ ៣៦:១, ២) អ្នកនាំពាក្យរបស់ស្តេចអាសស៊ើរបានលើកដំកើងខ្លួនទាស់នឹងព្រះយេហូវ៉ា ពេលដែលទាមទារឲ្យយេរូសាឡិមចុះចាញ់។—អេសាយ ៣៦:៤-២០
១៥. តើព្រះយេហូវ៉ាបានធ្វើឲ្យអាម៉ាសមុខដល់ពួកព្រះនៃសាសន៍ដទៃ ដែលបានលើកដំកើងខ្លួនទាស់នឹងប្រជារាស្ត្ររបស់ទ្រង់ យ៉ាងដូចម្ដេច?
១៥ ទំនុកដំកើង ៨៣ ចែងប្រាប់អំពីសាសន៍មួយចំនួន រួមទាំងសាសន៍ម៉ូអាប់ អាំម៉ូន និងអាសស៊ើរ ដែលលើកដំកើងខ្លួនទាស់នឹងអ៊ីស្រាអែល ហើយអួតអាងថា៖ «ចូរឲ្យយើងកាត់គេចេញ មិនឲ្យធ្វើជានគរទៀតបាន ហើយកុំឲ្យមានសេចក្ដីនឹកចាំពីឈ្មោះអ៊ីស្រាអែលទៀតឡើយ»។ (ទំនុកដំកើង ៨៣:៤) ព្យាការីសេផានាប្រកាសយ៉ាងក្លាហានថា ពួកសាសន៍ដ៏ក្រអើតទាំងនេះនិងពួកព្រះរបស់គេ នឹងធ្វើឲ្យអាម៉ាសមុខដោយពួកពលបរិវាររបស់ព្រះយេហូវ៉ា។ «នេះជាសេចក្ដីដែលនឹងកើតមានដល់គេ ដោយព្រោះសេចក្ដីអំនួតរបស់គេ ពីព្រោះគេបានត្មះតិះដៀល ហើយដំកើងខ្លួន ទាស់នឹងរាស្ត្ររបស់ព្រះយេហូវ៉ានៃពួកពលបរិវារ។ ព្រះយេហូវ៉ាទ្រង់នឹងបានជាទីស្ញែងខ្លាចដល់គេ ដ្បិតទ្រង់នឹងធ្វើឲ្យអស់ទាំងរូបព្រះ នៅផែនដីរៀវសូន្យទៅ នោះមនុស្សទាំងឡាយនឹងថ្វាយបង្គំដល់ទ្រង់វិញ គ្រប់គ្នានឹងថ្វាយបង្គំនៅកន្លែងរបស់ខ្លួន គឺអស់ទាំងកោះរបស់សាសន៍ផ្សេងៗផង»។—សេផានា ២:១០, ១១
«ចូរឯងរាល់គ្នារង់ចាំ»
១៦. (ក) ការមកដល់នៃថ្ងៃរបស់ព្រះយេហូវ៉ា ជាប្រភពនៃការសប្បាយសំរាប់ពួកណា ហើយហេតុអ្វី? (ខ) តើពួកសំណល់ស្មោះត្រង់នេះបានធ្វើតាមបញ្ជាអ្វី?
១៦ កាលដែលដំណើរដេកលក់ខាងវិញ្ញាណ ការសង្ស័យ សរណវត្ថុបូជា អំពើពុករលួយ និងវត្ថុនិយមចំរើនទូទៅក្នុងចំណោមពួកមេដឹកនាំនិងពួកអ្នកស្រុកជាច្រើននៃយូដានិងយេរូសាឡិម នៅមានពួកយូដាស្មោះត្រង់ខ្លះដែលស្ដាប់តាមសេចក្ដីព្រមានរបស់សេផានា។ ពួកគេកើតទុកដោយសារការប្រព្រឹត្តដ៏ខ្ពើមរអើមរបស់ពួកចៅហ្វាយ ពួកចៅក្រម និងពួកសង្ឃនៃយូដា។ សេចក្ដីប្រកាសរបស់សេផានា ជាប្រភពនៃការសំរាលទុក្ខដល់ពួកស្មោះត្រង់ទាំងនេះ។ ការមកដល់នៃថ្ងៃរបស់ព្រះយេហូវ៉ា ជាប្រភពនៃការសប្បាយចំពោះគេ ជាជាងការធ្វើឲ្យទង្គឹះចិត្ត ពីព្រោះនេះនឹងបញ្ឈប់ការប្រព្រឹត្តដ៏ខ្ពើមទាំងអស់នេះ។ ពួកសំណល់ស្មោះត្រង់នេះបានធ្វើតាមបញ្ជារបស់ព្រះយេហូវ៉ា ដែលថា៖ « ‹ដូច្នេះ ព្រះយេហូវ៉ាទ្រង់មានបន្ទូលថា ‹ចូរឯងរាល់គ្នារង់ចាំ ដរាបដល់ថ្ងៃដែលអញក្រោកឡើងសង្គ្រុបលើគេ ពីព្រោះអញបានគិតសំរេច នឹងប្រមូលអស់ទាំងសាសន៍ដើម្បីនឹងភ្ជុំនគរទាំងប៉ុន្មាន ប្រយោជន៍នឹងចាក់សេចក្ដីគ្នាន់ក្នាញ់របស់អញ គឺជាសេចក្ដីក្រេវក្រោធដ៏សហ័សរបស់អញទៅលើគេ› »។—សេផានា ៣:៨
១៧. សារជំនុំជំរះរបស់សេផានាចាប់ផ្ដើមបានសំរេចមកលើពួកសាសន៍ដទៃនៅពេលណា ហើយតាមរបៀបណា?
១៧ ចំពោះពួកអ្នកដែលបានធ្វើតាមសេចក្ដីព្រមាននោះ គេមិនបានភ្ញាក់ផ្អើលទេ។ ពួកគេភាគច្រើនបាននៅរស់ ហើយឃើញការសំរេចនៃទំនាយរបស់សេផានា។ ក្នុងឆ្នាំ៦៣២ ម.ស.យ. សហពលកម្មនៃបាប៊ីឡូន មេឌី និងពួកអ្នកមកពីទិសខាងជើង ប្រហែលជាពួកស្គីសៀន បានមកចាប់យកហើយបំផ្លាញទីក្រុងនីនីវេ។ អ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រ វិល ដូរេន រៀបរាប់ប្រាប់ថា៖ «កងទ័ពបាប៊ីឡូន នៅក្រោមបញ្ជាលោកណេបូភូលេសា ចូលរួមជាមួយកងទ័ពមេឌី នៅក្រោមបញ្ជាស្តេចសាយអិកសឺរឹស និងពួកស្គីសៀនពីស្រុកខូខេសឹស បានចាប់យកបន្ទាយខាងជើងយ៉ាងស្រួលហើយរហ័សផង។ . . . ពួកអាសស៊ើរបានបាត់សូន្យពីប្រវត្ដិសាស្ត្រតែម្ដង»។ នេះដូចសេផានាបានទាយមកតែម្ដង។—សេផានា ២:១៣-១៥
១៨. (ក) តើតាមរបៀបណាដែលការជំនុំជំរះពីព្រះបានប្រហារមកលើយេរូសាឡិម ហើយហេតុអ្វី? (ខ) តើទំនាយរបស់សេផានាអំពីម៉ូអាប់និងអាំម៉ូនបានសំរេចយ៉ាងដូចម្ដេច?
១៨ ពួកយូដាជាច្រើនដែលបានរង់ចាំព្រះយេហូវ៉ា ក៏បាននៅរស់ហើយឃើញការជំនុំជំរះរបស់ទ្រង់ បានប្រហារមកលើយូដានិងយេរូសាឡិម។ ចំពោះយេរូសាឡិម សេផានាបានទាយថា៖ «វេទនាដល់ទីក្រុងរឹងចចេស ហើយស្មោកគ្រោក។ គឺដល់ទីក្រុងដែលសង្កត់សង្កិនគេ។ វាមិនបានស្ដាប់តាមព្រះបន្ទូលនៃព្រះយេហូវ៉ា ក៏មិនព្រមទទួលសេចក្ដីប្រៀនប្រដៅ ហើយមិនទុកចិត្តទ្រង់សោះ ក៏ឥតចូលទៅជិតព្រះនៃខ្លួនឡើយ»។ (សេផានា ៣:១, ២) ដោយសារតែការឥតស្មោះត្រង់របស់វា ក្រុងយេរូសាឡិមត្រូវបានពួកបាប៊ីឡូនឡោមព័ទ្ធពីរដង ហើយនៅទីបំផុតក៏ចាប់បានហើយបំផ្លាញចោលក្នុងឆ្នាំ៦០៧ ម.ស.យ.។ (របាក្សត្រទី២ ៣៦:៥, ៦, ១១-២១) រីឯម៉ូអាប់និងអាំម៉ូនវិញ យោងទៅតាមអ្នកប្រវត្ដិសាស្ត្រយូដាម្នាក់ ឈ្មោះចូស៊ីហ្វឺស ក្នុងឆ្នាំទីប្រាំបន្ទាប់ពីយេរូសាឡិមបានរលំ ពួកបាប៊ីឡូនបានច្បាំងនឹងពួកគេ ហើយបានជ័យជំនះ។ ដូចបានទាយមក ពួកសាសន៍នេះក៏បានបាត់សូន្យទៅ។
១៩, ២០. (ក) តើព្រះយេហូវ៉ាឲ្យរង្វាន់យ៉ាងដូចម្ដេច ដល់ពួកអ្នកដែលរង់ចាំទ្រង់? (ខ) ហេតុអ្វីក៏ព្រឹត្ដិការណ៍ទាំងនេះទាក់ទងយើង ហើយអត្ថបទបន្ទាប់នឹងពិចារណាអ្វី?
១៩ ការសំរេចនៃទំនាយសេផានាទាំងនេះនិងសេចក្ដីល្អិតល្អន់ឯទៀតក្នុងនោះ បានជួយធ្វើឲ្យជំនឿមុតមាំឡើងរបស់ពួកយូដានិងពួកឯទៀតដែលបានរង់ចាំព្រះយេហូវ៉ា។ ក្នុងចំណោមពួកអ្នកដែលបានគេចផុតពីការហិនវិនាសធ្លាក់មកលើយូដានិងយេរូសាឡិម គឺយេរេមា អេបេឌ-មេលេក ជាសាសន៍អេស្យូពី និងពួកវង្សយ៉ូណាដាប ជាពួករេកាបថា។ (យេរេមា ៣៥:១៨, ១៩; ៣៩:១១, ១២, ១៦-១៨) ពួកនិរទេសយូដាដ៏ស្មោះត្រង់និងកូនចៅរបស់គេដែលបានរង់ចាំព្រះយេហូវ៉ា បានមានចំណែកក្នុងចំណោមពួកសំណល់ដ៏រីករាយ ដែលត្រូវបានរំដោះពីបាប៊ីឡូនក្នុងឆ្នាំ៥៣៧ ម.ស.យ. ហើយបានវិលត្រឡប់ទៅយូដាវិញ ដើម្បីស្ថាបនាការថ្វាយបង្គំបរិសុទ្ធឡើងវិញ។—អែសរ៉ា ២:១; សេផានា ៣:១៤, ១៥, ២០
២០ តើការទាំងអស់នេះមានន័យយ៉ាងណាចំពោះសម័យយើងនេះ? តាមវិធីច្រើនយ៉ាង ស្ថានការណ៍នៅជំនាន់សេផានាក៏ស្មើនឹងសេចក្ដីខ្ពើមរអើមដែលមាននៅក្នុងពិភពគ្រីស្ទសាសនាសព្វថ្ងៃនេះដែរ។ ម្យ៉ាងទៀត អាកប្បកិរិយាផ្សេងៗនៃយូដានៅជំនាន់នោះ ក៏ដូចគ្នានឹងអាកប្បកិរិយាដែលឃើញសព្វថ្ងៃនេះដែរ ដែលជួនកាល សូម្បីតែក្នុងចំណោមប្រជារាស្ត្ររបស់ព្រះយេហូវ៉ាក៏មានដែរ។ នេះជារឿងដែលអត្ថបទបន្ទាប់នឹងពិចារណាមើល។
[កំណត់សម្គាល់]
a ឃ្លា«ពួកកូនស្តេច» គឺសំដៅទៅពួកហ្លួងទាំងអស់ ដ្បិតពួកកូនរបស់យ៉ូសៀសនៅក្មេងណាស់ក្នុងគ្រានោះ។
ការពិនិត្យសាឡើងវិញ
◻ ក្នុងជំនាន់សេផានា តើស្ថានការណ៍សាសនាក្នុងយូដាមានយ៉ាងណា?
◻ តើអ្វីជាស្ថានភាពដែលមានទូទៅក្នុងចំណោមពួកមេដឹកនាំស៊ីវិល ហើយអ្វីជាអាកប្បកិរិយានៃមនុស្សជាច្រើន?
◻ តើតាមរបៀបណា ដែលពួកសាសន៍បានលើកដំកើងខ្លួនទាស់នឹងប្រជារាស្ត្ររបស់ព្រះយេហូវ៉ា?
◻ តើអ្វីជាសេចក្ដីព្រមានដែលសេផានាប្រកាសប្រាប់យូដានិងពួកសាសន៍ឯទៀត?
◻ តើពួកអ្នកដែលរង់ចាំព្រះយេហូវ៉ា បានទទួលរង្វាន់យ៉ាងដូចម្ដេច?
[រូបភាពនៅទំព័រ៩]
សិលាចារឹកម៉ូអាប់បង្ហាញថាស្តេចសាសន៍ម៉ូអាប់ នាមមេសាបានប្រើពាក្យតិះដៀលនឹងអ៊ីស្រាអែលពីបុរាណ
[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិ]
Moabite Stone: Musée du Louvre, Paris
[រូបភាពនៅទំព័រ១០]
គាំទ្រទំនាយសេផានា ផែនចារឹកនេះនៃរបាក្សត្របាប៊ីឡូន បង្ហាញអំពីការបំផ្លាញនីនីវេដោយកងទ័ពសហពលកម្ម
[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិ]
Cuneiform tablet: Courtesy of The British Museum