Mwikale ba Kutengelela Jimo Juba ja Yehoba

“Mwikale bakutengelela jimo: mambo Mwana muntu ukeya mu kimye kyo mwabula kuketekela.”—MATEO 24:44.

1. Mambo ka o twafwainwa kutelako muchima ku juba ja Yehoba?

JIKEKALA juba ja nkondo ne bukaji, kupelelwa ne malwa, ja mfishi ne kwalwilamo ntanda ke yatu yabulamo kintu. Juba ja Yehoba “jonkaja jikatampe ja kulengesha moyo mukatampe” jikeshila pa buno bwikalo bubi, byonka Muyulo byo aibizhe ntanda ibi ya mu moba a Nowa. Kine jikeya. Bino ‘bonse beta pa jizhina ja Yehoba bakapuluka.’ (Yoela 2:30-32; Amosi 5:18-20) Lesa ukonauna balwanyi banji, ne kupulusha bantu banji. Ngauzhi Zefwaniya waambile’mba: “Juba jikatampe ja Yehoba jijitu pepi, jiji pepi kabiji jibenakupelawizha’mba: Mfike.” (Zefwaniya 1:14) Pano nga nanchi buno buchibamambo bwa Lesa bukobiwa ñanyi kimye?

2, 3. Mambo ka o kyanemena kwinengezhezha jimo ku juba ja Yehoba?

² Yesu waambile’mba:“Aja juba kana juba ka, kana juba pi, ka paji wijiyuka ne, nangwa bamalaika ba mwiulu, nangwa Mwana, poso bonka Batata.” (Mateo 24:36) Byo twabula kuyuka kine kimye, kyanema bingi kumvwina byambo bya kinembelo kyetu kya mwaka wa 2004 kibena kwamba’mba: “Labainga mukenkentenga . . . mwikale bakutengelela jimo.”—Mateo 24:42, 44.

³ Pa kutongola aba benengezha byo bakazhikijilwa ne bakwabo byo bakebasha, Yesu waambile’mba: “Kukekala banabalume babiji mu bujimi bumo; umo bakamusenda, ne mukwabo bakamusha. Banabakazhi babiji bakapelanga pamo; umo bakamusenda, ne mukwabo bakamusha.” (Mateo 24:40, 41) Pa kyo kya kimye kikakatazha, nga bwikalo bwetu bukekala byepi atweba bonse pa muntu pa muntu? Tukekala benengezha nyi, inyi aja juba jiketubazhimukilatu? Byavula byaimena pa byo tubena kuba luno. Kutengelela juba ja Yehoba kikebewa kuchinuzhuka byubilo bimo bibasampukemo ano moba. Kino kikebewa kuchinuzhuka kuponena mu byubilo bimo byabula bya ku mupashi, kabiji ne kuchina bwikalo bumo bubavulemo lelo jino.

Chinai Byubilo bya Kwikala Ntentente

4. Ñanyi byubilo bantu ba mu moba a Nowa byo bajinga nabyo?

⁴ Akilangulukai pa moba a Nowa. Baibolo yamba’mba, “Ko ku lwitabilo Nowa, byo bamujimwine kwi Lesa mambo a bintu byaji bikyangye ku mweka, pa kwakamwa Lesa, wafikijile jimo bwato bwa kupulwishamo ba mu nzubo yanji.” (Bahebelu 11:7) Buno bwato bwabaile bingi kabiji bwamwekanyikilengatu patoka. Kabiji Nowa wajinga “musapwishi wasapwijilenga bololoke.” (2 Petelo 2:5) Mwingilo wa kwa Nowa wa kufiika bwato nangwa wa busapwishi bo asapwijilenga kechi walengejilepo bantu ba mu moba anji kupimpula byubilo byabo ne. Mambo ka? Mambo “bajilenga ne kutoma, basongwelenga ne kusongolwa.” Bantu bonse bo asapwijilengako Nowa batabankene bingi na bintu byabo bene ne bya lusangajiko kya kuba, “kechi bayukile ne poso byo aishile muyulo, ne kwibalobesha bonse shata!”—Mateo 24:38, 39.

5. Byubilo bya bangikazhi ba mu Sodoma mu moba a Lota byajinga byepi?

⁵ Byo byo kyajinga ne mu moba a Lota. Binembelo bitubula’mba: “bajilenga, batomenenga, bapotelenga, bapotolwelenga, bajiminenga, bashimikilenga; pakuba mu joja juba jo afumine Lota mu Sodoma kwaponene mujilo mwiulu wa bukibiliki, wibonawine bonse.” (Luka 17:28, 29) Bamalaika byo bamujimwineko Lota pa mambo a lonaiko lwaishilenga, wakabujileko bako banji. Bino ku bako banji “wamwekele nobe muntu ubenakukayatu.”—Ntendekelo 19:14.

6. Ñanyi byubilo byo twafwainwa kuchinuzhuka?

⁶ Yesu waambile’mba, byonka byo kyajinga mu moba a Nowa ne Lota “byonkabyo byo kikekala ne pa kwiya [kwikalapo, NW] kwa Mwana muntu.” (Mateo 24:39; Luka 17:30) Kine byubilo bya kwikala ntentente bibavulemo bingi lelo jino. Twafwainwa kujimuka kuchina’mba netuwa twaketumpamo. Kechi kyatama kuja kajo kanengela ne kutoma mu kwesakanya ne. Masongola nao ke lunengezho lwa Lesa. Nangwa byonkabyo, umvwe bino bintu byo byo twanemekako mu bwikalo bwetu ne bintu bya ku mupashi twibifungila pa kabeya, nanchi abya atweba bonse pa muntu pa muntu tubena kutengela juba ja Yehoba jilengesha moyo nyi?

7. Ñanyi jipuzho janema jo twafwainwa kwishikisha patanshi saka tukyangye kutendeka kuba kiji kyonse, kabiji mambo ka?

⁷ Mutumwa Paulo waambile’mba, ‘kimye bekikepesha kala, aba baji na bakazhi bekale nobe bafwabo.’ (1 Kolinda 7:29-31) Kwashalatu kimye kicheche kya kuba’mba tupwishe mwingilo wetu ye twapewa kwi Lesa wa kusapwila mambo awama a Bufumu. (Mateo 24:14) Paulo wajimunako ne boba baji mu masongola kubula kwifwalamisha kya kuba bintu bya Bufumu byaikala ke bya kibiji mu bwikalo bwabo. Mulanguluko Paulo ye aambilengapo ke yewa wapusana na wa kwikala ntentente. Yesu waambile amba: ‘Sambilai kukebesha bufumu bwa [Lesa] ne bololoke.’ (Mateo 6:33) Pa kufuukula bya kuba nangwa saka mukyangye kutendeka kuba kiji kyonse, jipuzho janema kwishikisha ke ja kuba’mba, ‘Kino kisakulamata byepi kubika bintu bya Bufumu palutwe mu bwikalo bwami?’

8. Umvwe twatabankana na bya kutabataba bya juba ne juba, twafwainwa kuba byepi?

⁸ Ibyepi inge twayuka kuba’mba twatabankana kala na bya kutabataba bya juba ne juba kya kuba bintu bya ku mupashi byafungilwa ku nyuma? Nanchi pajipo lupusano pakachi ka ngikelo yetu ne ya bakwetu botwikala nabo kinkalankulo babula maana alumbuluka a kuyuka Binembelo kabiji babula kutaya mbila ya Bufumu nyi? Umvwe byo byo kiji, twafwainwa kwikibika mu lulombelo. Yehoba wakonsha kwitukwasha kwikala na muchima wawama. (Loma 15:5; Filipai 3:15) Wakonsha kwitukwasha kubika bintu bya Bufumu palutwe, kuba byawama, kabiji ne kufikizha mwingilo wetu kwi aye.—Loma 12:2; 2 Kolinda 13:7.

Chinuzhukai Kukunuka ku Mupashi

9. Kwesakana na Lumwekesho 16:14-16, mambo ka o kyanemena kuchinuzhuka kukunuka ku mupashi?

⁹ Bungauzhi bonka buntutu bumo bwaamba pa kwiya kwa “nkondo ya aja juba jikatampe ja Lesa Wa bulume bonse” pa Amagedonyi, bwajimuna amba bamo kechi bakalabanga ne kukenkenta ne. Nkambo Yesu Kilishitu waamba’mba, “Talai, amiwa ngiya nobe ngivi. Watokwa awa ulaba ne kukenkenta ne kulama bivwalo byanji, kuchina’mba wakendanga bwamba, ne bantu bakamona bumvu bwanji.” (Lumwekesho 16:14-16) Bivwalo byatongolwa pano ke kayukilo ketuyukanyikisha’mba twibena Kilishitu Bakamonyi ba kwa Yehoba. Kino kyavwangamo mwingilo wetu wa kutaya mbila ya Bufumu ne byubilo byetu bya bwina Kilishitu. Umvwe twakupukilwa mu tulo twa kubula kwingila mwingilo, kayukilo ketu ka bwina Kilishitu bakonsha kwikafumyapo. Kino ke kya bumvu bingi kabiji kyatama. Twafwainwa kuchinuzhuka kukunuka ku mupashi nangwa kwikala ba kifwe. Pano nga twakonsha kwibichinuzhuka byepi bino byubilo?

10. Mambo ka kutanga Baibolo pa juba pa juba kyo kwitukwashisha kwikala babena kulaba ku mupashi?

¹⁰ Baibolo mu kubwezhabwezhapo yaamba pa buneme bwakwikala ba kulaba ne kukenkenta kabiji ne kutekanya. Kya kumwenako, mashimikila aji mu Byambo byawama etuvululako’mba, “Labainga mukenkentenga” (Mateo 24:42; 25:13; Mako 13:35, 37); “mwikale bakutengelela jimo” (Mateo 24:44); “Sa mujimuka ne kutoñama” (Mako 13:33); ‘Tengelainga’ (Luka 12:40). Panyuma ya kwamba’mba juba ja Yehoba jikeya pano pa ntanda kwa kubula kuketekela, mutumwa Paulo wajimwineko balunda nanji ba mu lwitabilo amba: ‘Kechi tulaale tulo byo balaala bakwabo ne, nanchi tulabenga ne kukenkenta kasa tutekanya.’ (1 Tesalonika 5:6) Mu buku wapelako mu Baibolo, Yesu Kilishitu watumbijikwa waambishatu pa mambo a kupelawizha kwa kwiya kwanji amba: “Abo ngiya bukiji.” (Lumwekesho 3:11; 22:7, 12, 20) Bangauzhi bavula ba Kihebelu nabo balumbulwile ne kujimuna pa mambo a juba jikatampe ja Yehoba. (Isaya 2:12, 17; Yelemiya 30:7; Yoela 2:11; Zefwaniya 3:8) Kutanga Baibolo Byambo bya Lesa pa juba pa juba ne kulanguluka pa byo tutanga ke bukwasho bwawama bingi bwitukwasha kwikala babena kulaba ku mupashi.

11. Lufunjisho lwa Baibolo lwa pa bunke lwanemena ka pa kuba’mba twikale babena kulaba ku mupashi?

¹¹ Ee kine, byo twikalapo babena kulaba ku mupashi umvwe twaikala na lufunjisho lwa pa bunke lwa kufunda Binembelo kwingijisha mabuku alumbulula Baibolo anembwa na ‘kalume wakishinka ne wa maana’! (Mateo 24:45-47) Nangwa byonkabyo, pa kuba amba lufunjisho lwa pa bunke lwitukwashe, lwafwainwa kubiwanga kimye kyonse. (Bahebelu 5:14–6:3) Twafwainwa kujanga kajo kakosa ka ku mupashi pa juba pa juba. Ano moba kyakatazha bingi kumonapo kimye kya kwikala na lufunjisho lwa pa bunke bwetu. (Efisesa 5:15, 16) Bino nangwa byonkabyo, kubatu amba kana nkamone kimye kyawama apa bino nkatange Baibolo ne mabuku alumbulula Binembelo kechi kyakonsha kwitufweta ne. Lufunjisho lwa pa bunke bwetu lwa kimye kyonse lo lukebewa umvwe tukeba “kwikala balumbuluka mu lwitabilo” kabiji ne kwikala babena kulaba.—Titusa 1:13.

12. Kupwila kwa mulungu ne mulungu, ne kupwila kukatampe kwitukwasha byepi kushinda kukunuka kwa ku mupashi?

¹² Kupwila kwa kipwilo ne kupwila kukatampe nako kwitukwasha kushinda kukunuka kwa ku mupashi. Mu ñanyi jishinda? Kupichila mu mikambizho yo tufunda. Nanchi pa kuno kupwila, kechi popo betuvululako kimye kyonse pa juba ja kwa Yehoba jafwenya kala pepi ne nyi? Kabiji kupwila kwa bwina Kilishitu kwa mulungu ne mulungu kwitupa kimye kya ‘kwilanguluka atwe bene na bene mu kwiubisha butemwe ne mingilo yawama.’ Kuno kwilanguluka nangwa’mba kwitundaika, kukwasha bingi kwikala babena kulaba ku mupashi. Kabiji twakambizhiwa kupwila pamo kimye kyonse byotumona “aja juba kasa jibena kufwenya pepi.”—Bahebelu 10:24, 25.

13. Mwingilo wa bwina Kilishitu witukwasha byepi kwikala babena kulaba ku mupashi?

¹³ Kabiji kitukwasha bingi kwikala babena kulaba umvwe na muchima yense satuya mu mwingilo wa bwina Kilishitu. Nga ñanyi jishinda jawamisha ja kuyukilamo biyukilo bya ino myaka ne mo byatala jakila kwibyamba bino bintu ku bakwetu? Kabiji inge twamona botufunjisha Baibolo ke banunguluke ne kutendeka kuba bintu byo babena kufunda, popo twikesha balaba ne kukenkenta. Mutumwa Petelo waambile’mba, ‘nyingishai mu kifuka kya michima yenu ya maana, mutekanye.’ (1 Petelo 1:13) ‘Kukelwa kwingijisha mu mwingilo wa nkambo’ ke bukwasho bwawama bingi bwa kubula kwikala ba kifwe kya ku mupashi.—1 Kolinda 15:58.

Chinai Bwikalo Bonauna ku Mupashi

14. Byonka byo kyalondololwa mu Luka 21:34-36, bwikalo bwa mutundu ka Yesu boajimwineko?

¹⁴ Mu bonka bungauzhi bwanji bukatampe bwa kiyukilo kya kwikalapo kwanji, Yesu wapaine lujimuno lukwabo. Waambile amba: “Iketai anwe bene, kuchina’mba, michima yenu yakanemenwa na bya kujajaja, ne kupendwa, ne na bya kutabataba bya buno bumi, ne aja juba jikemufikila ja kubula kuketekela nobe mfimbo: mambo jikebafikila bonse bekala panopantanda. Kabiji jimukai anweba moba onsetu ne kulomba, mukakonshe kupuluka ku byobya byonse bikafika, ne kwimana ku meso a Mwana muntu.” (Luka 21:34-36) Yesu walondolwele bulongo bwikalo bo bakeba bantu bonse: kukizhamo bya kujajaja, kupendwapendwa, ne bwikalo buleta bijikila.

15. Mambo ka o twafwainwa kuchinuzhukila kujisha ne kutoma?

¹⁵ Kujisha ne kutomesha byapusana na mafunde a mu Baibolo kabiji byafwainwa kuchinuzhukwa. Baibolo yamba amba, “Kechi wikale pamo na batomatoma binyu ne, nangwa pamo na batunama bajajajatu nyama ne.” (Byambo bya Mana 23:20) Onkao mambo, muntu kechi wafwainwa kujisha ne kutomesha kya kuba walengela bumupashi bwanji kwikala mu lukatazho ne. Kuja ne kutoma byakonsha kulengela muntu kukunuka ku mupashi kabiji ne kwikala nkope. Kishimpi kya mu Baibolo kyaamba’mba, “Uji na muchima wa bukope usakasaka bintu, bino kechi wibimona ne.” (Byambo bya Mana 13:4) Muntu wa uno mutundu wakonsha kukeba kuba kyaswa muchima wa Lesa, bino kechi wikyuba ne mambo a muleele wanji.

16. Twafwainwa kuchinuzhuka byepi kunemenwa na bijikila bya kisemi?

¹⁶ Ñanyi bijikila bya mu bwikalo Yesu byo ajimwinepo? Bino ke bijikila bya pa muntu pa muntu, kumwena ba mu kisemi kajo, ne bintutu bikwabo. Byo kijipo bumbulwamaana kuleka bino bintu kwitunemena! Yesu waipwizhe amba, ‘Ñanyi mukwenu pa kubambisha muchima ukonsha kunungako myaka yanji nangwa pacheche?’ Wakambizhe banteleki banji amba, “Kechi mubambishe michima yenu’mba, Lelo tusakuja ka?’, nangwa’mba, ‘Lelo tusakutoma ka?’, nangwa’mba, Lelo byo tusakuvwala i bi ka? Mambo bino byonse bisaka bagentila; pakuba Shenu wa mwiulu wayuka’mba, Bino byonse mwibifwainwa.” Kutangizhako bintu bya Bufumu palutwe mu bwikalo bwetu ne kwikala na luketekelo lwa kuba’mba Yehoba uketupa byo tukajilwa kukalengela bijikila kukepana kabiji ne kwitukwasha kwikala babena kulaba.—Mateo 6:25-34.

17. Kukebesha bintu bya ku mubiji kwakonsha kuleta byepi bijikila?

¹⁷ Kabiji bijikila biya kupichila mu kutemwisha bintu bya ku mubiji. Kya kumwenako, bamo beletela bene lukatazho mu bwikalo bwabo kupichila mu kukeba bintu byo bakankalwa kupota. Bakwabo nabo bajimbaikwa na milanguluko ya kukeba kwikala na muzema wa mali mu ka kimyetu kacheche ne kutendeka kuba bintu byakonsha ne kwibataisha tumali tobaji nato. Bamo nabo kufunda sukulu wa ku mubiji pa kuba’mba bakekale na mwakumwena mali kyaluka ke kitewa. Bino kufunda sukulu wa kumubiji kufika pa kipimo kimo kwakonsha kukwasha muntu kuba’mba atwele nkito. Nangwa kikale byonkabyo, bukine ke bwa kuba’mba monka mu kutaya kimye na kukeba kufunda kufika palepa, bamo babwela bingi panyuma ku mupashi. Kubwela panyuma ku mupashi kwatama bingi mambo juba ja Yehoba jafwenya kala pepi! Baibolo ijimuna’mba, “Aba baji na muchima usaka bunonshi baponena mu lweseko ne kufwa mu bwina, ne mu bya lwiso bya kukosama ne bya kwiipaya, byo bibebizha bantu mu lufu ne mu lonaiko.”—1 Timoti 6:9.

18. Pa kuba’mba tubule kuponena mu bwikalo bwa kutemwisha bya ku mubiji, bulume ka bo twafwainwa kwikala nabo?

¹⁸ Kintu kyanema kyakonsha kukwasha muntu kubula kuponena mu bwikalo bwa kutemwisha bintu bya ku mubiji ke bulume bwa kuyuka byawama ne byatama pa kufuukula bya kuba. Buno bulume bwiya kupichila mu ‘kuja kajo kakosa ka ku mupashi ka bakoma’ kimye kyonse kabiji ne kwikala na ‘maana alumbuluka.’ (Bahebelu 5:13, 14) Kabiji kuyuka “bintu byawamisha” pa kufuukula bya kuba nako kuketulamawizha kubula kusala bya kuba byatama.—Filipai 1:10.

19. Inge twamona’mba tujitu na ka kimye kacheche ka bintu bya ku mupashi, twafwainwa kuba byepi?

¹⁹ Bwikalo bwa kutemwisha bintu bya ku mubiji bwakonsha kwitupofula, ne kwitushila kimye kicheche nangwa kwitonawina kimye kya kukeba bintu bya ku mupashi. Twakonsha kwipalanguzha byepi atwe bene ne kuchinuzhuka kitewa kya bwikalo bwa uno mutundu? Twafwainwa kulangulukishapo bulongo na lulombelo mwa kupezhezhako bwikalo bwetu kabiji ne kipimo kyo twafwainwa kupelapo. Mfumu Solomone wa bena Isalela bakala waambile amba: “Tulo twa wa mwingilo twatobala, nangwa waja bicheche nangwa waja byavula; bino kwikuchisha kwa munonshi kwamukanya tulo.” (Musapwishi 5:12) Nanchi kusunga bintu bya ku mubiji byabulapotu nangwa nkito, bitonawina kimye kyetu ne ngovu nyi? Umvwe bipe ke bivujileko, kimye kya kwibilamawizha ne kwibilungisha na kyo kibayilako kabiji ne misonko nayo ibayilako. Abya kuba kituwamina kupeezhako bwikalo bwetu kupichila mu kwiamunako ku bipe bimo nenyi?

Kine, Mwikale Bakutengela

20, 21. (a) Mutumwa Petelo waambishatu’mba ka pa mambo a juba ja Yehoba? (b) Byubilo ka byo twafwainwa kubanga byo tubena kutengela juba ja Yehoba?

²⁰ Kimye kyapwile mu ntanda ya mu moba a Nowa, kabiji kikapwa ne mu buno bwikalo. Mutumwa Petelo witubujishatu amba: “Juba ja Nkambo jikeya nobe ngivi; mo mo bikapita bya mwiulu na kiwowo kikatampe, ne bijimo bikasunguluka na kyuya kya malwa, ne ntanda ne bintu bijimo bikapyatu pelu.” Kafwakotu nangwa meulu akifwanyikizho—makafulumende abi—nangwa ntanda yakifwanyikizho—bantu bepatula kwi Lesa—bakapuluka kyuya kya bukaji bwa Lesa ne. Pa kumwesha byo twafwainwa kwikala bakutengela jo ja juba, Petelo waambile amba: “Bino bintu, byo bikasunguluka byonse, mwafwainwa kwikala bantu ba byepi mu bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa, byo mwikutengela ne kwikusakisha kwiya kwa juba ja Lesa.”—2 Petelo 3:10-12.

²¹ Kutanwa ku kupwila kwa bwina Kilishitu kimye kyonse ne kusapwila mambo awama kwavwangiwa mu buno bwikalo bwazhila ne byubilo bya kunemeka Lesa. Twayai twingilenga ino mingilo na muchima yense wa kwipana kwi Lesa byo tubena kupembelela juba jikatampe ja Yehoba kasa twatekanya. Twayai ‘tuteshekotu michima [yetu] tukatanwe kwi [Lesa] babula biko ne bulema mu mutende.’—2 Petelo 3:14.

Mukivuluka Nyi?

• Mambo ka o twafwainwa kwikela bakutengela juba ja Yehoba?

• Umvwe twatabankana na bintu bya ku mubiji, twafwainwa kuba byepi?

• Kika kiketukwasha kushinda kukunuka ku mupashi?

• Bwikalo bwa mutundu ka bo twafwainwa kuchinuzhuka, kabiji mu ñanyi jishinda?

[Bipikichala pa peja 16, 17]

Bantu mu moba a Nowa kechi bayukilepo nangwa kimo pa mambo a luzhachisho lwaishilenga ne—ne anweba byo byo muji nyi?