TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • nwt Mâko 1:1-16:8
  • Mâko

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Mâko
  • Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
Mâko

LUMU LUIMPE LUFUNDA KUDI MÂKO

1 Ntuadijilu wa lumu luimpe lua Yezu Kristo, Muana wa Nzambi: 2 Anu bu mudibu bafunde mu mukanda wa muprofete Yeshaya ne: “(Monayi! Ndi ntuma mutuadi wanyi wa mukenji kumpala kuebe,* walongolola njila webe.)+ 3 Dîyi dia muntu udi wela lubila mu tshipela ne: ‘Longololayi njila wa Yehowa!* Lulamijayi njila yende.’”+ 4 Yone Mubatiji uvua mu tshipela, uyisha dibatiza didi dileja dinyingalala bua mpekatu bua dibuikidibua dia mpekatu.+ 5 Nunku, bantu ba mu buloba buonso bua Yudaya ne bantu bonso ba mu Yelushalema bavua bapatuka baya kudiye, ne wakababatiza* mu Musulu wa Yadene, batonda mpekatu yabu patoke.+ 6 Kadi Yone uvua muvuale tshilamba tshia miosa ya kamelu ne mukaba wa tshiseba mu tshimono tshiende,+ uvua udia mpasu ne buitshi bua muitu.+ 7 Nunku uvua uyisha ne: “Muntu udi ne bukole kumpita meme udi ulua panyima panyi, tshiena mukumbane bua kuinama ne kusulula nshinga ya sandala yende to.+ 8 Ndi nnubatiza ne mâyi, kadi yeye neanubatize ne nyuma muimpe.”*+

9 Mu matuku au, Yezu wakafuma ku Nazaleta wa Galela, ne bakamubatiza kudi Yone mu musulu wa Yadene.+ 10 Diakamue pakapatukaye mu mâyi, wakamona diulu dibululuka, nyuma umupuekela bu nyunyi wa nkutshi.+ 11 Nunku dîyi diakafuma mu diulu ne: “Wewe udi Muananyi munanga, ndi mukuanyishe.”+

12 Diakamue nyuma wakamusaka bua kuya mu tshipela. 13 Wakashala mu tshipela matuku 40, bamuteta kudi Satana.+ Uvua pamue ne nyama ya mu tshisuku, kadi banjelu bavua bamukuatshisha.+

14 Nunku, panyima pa bamane kukuata Yone, Yezu wakaya mu Galela,+ uyisha lumu luimpe lua Nzambi,+ 15 wamba ne: “Tshikondo tshisungula tshikadi tshikumbane, Bukalenge bua Nzambi mbusemene pabuipi. Nyingalalayi bua mpekatu yenu,+ ne nuitabuje lumu luimpe.”

16 Pavuaye wendakana ku muelelu kua mbuu wa Galela, wakamona Simona, ne Andele+ muanabu ne Simona bela tupamba* tuabu mu mbuu,+ bualu bavua balobi.+ 17 Nunku Yezu wakabambila ne: “Ndondayi, nennuvuije balobi ba bantu.”+ 18 Diakamue, bakalekela tupamba tuabu, kumulondabu.+ 19 Pakasemenaye kumpala ndambu, wakamona Yakobo muana wa Zebedayi ne muanabu Yone, pavuabu mu buatu balongolola tupamba tuabu,+ 20 diakamue yeye kubabikila. Nunku bakashiya tatuabu Zebedayi mu buatu ne bena mudimu, kumulondabu. 21 Bakaya mu Kapênuma.

Diakamue pakatuadija Nsabatu, wakabuela mu nsunagoga ne kutuadijaye kulongesha.+ 22 Nunku bantu bakakema bua mushindu uvuaye ulongesha, bualu uvua ubalongesha bu muntu uvua ne bukokeshi, kadi ki mbu bafundi to.+ 23 Anu dîba adi, kuvua muntu mukuabu mu nsunagoga wabu uvua ku bukokeshi bua nyuma wa bukoya, wakela mbila ne: 24 “Tudi nebe tshilumbu kayi wewe Yezu muena Nazaleta?+ Udi mulue bua kutubutula anyi? Ndi mukumanye bimpe, udi Wa Tshijila wa Nzambi!”+ 25 Kadi Yezu wakamutandisha, wamba ne: “Puwa, patuka munda muende!” 26 Nunku nyuma wa bukoya au, yeye mumane kupaluisha muntu au ne kuela lubila ne dîyi diende dionso, wakapatuka munda muende. 27 Kadi, bantu bonso bakakema bikole, kutuadijabu kuyukila bualu ebu munkatshi muabu, bamba ne: “Mbualu kayi ebu? Dilongesha dipiadipia! Udi utumina too ne nyuma ya bukoya dîyi ne bukokeshi, ne idi imutumikila!” 28 Nunku lumu lua bualu buende luakatangalaka lukasa mu nseke yonso ya buloba buonso bua Galela.

29 Nunku bakumbuka mu nsunagoga, kuyabu ne Yakobo ne Yone ku nzubu kua Simona ne Andele.+ 30 Kadi mamuende muenu wa Simona+ uvua mulale usama mubidi kapia, diakamue bakambila Yezu bualu buende. 31 Wakaya kudiye, kumukuata ku tshianza, kumujulaye. Mubidi kapia wakamushila muaba, ne kutuadijaye kubakuatshila mudimu.

32 Pakavua mêba a dilolo mafike, dîba dimane kubuela, bantu bakatuadija kumutuadila bonso bavua basama ne bavua bakuatshibue kudi bademon;+ 33 tshimenga tshijima tshivua tshikunguile kumpala kua tshiibi. 34 Nunku wakondopa bantu ba bungi bavua basama mabedi mashilashilangane,+ wakipata bademon ba bungi, kadi kavua ulekela bademon bakula to, bualu bavua bamanye ne: udi Kristo.*

35 Patshiatshia, patshivua panshi pafiike, wakajuka, wakapatuka, kuyaye muaba uvua kawuyi bantu, ne kuoku aku wakatuadija kusambila.+ 36 Kadi, Simona ne bavua nende bakamulonda benda bamukeba, 37 bakamupeta, kumuambilabu ne: “Bantu bonso badi bakukeba.” 38 Kadi yeye wakabambila ne: “Tuyayi muaba mukuabu, mu bimenga bidi pabuipi apa, bua mmone mua kuyishamu kabidi, bualu ke tshindi muluile.”+ 39 Nunku wakaya, wenda uyisha mu nsunagoga yabu, mu Galela mujima, ne wipata bademon.+

40 Kuakalua kabidi muena nsudi mukuabu, umusengelela mutue ne binu, umuambila ne: “Wewe musue udi mua kundengejaku.”+ 41 Nunku Yezu wakumvua luse, wakolola tshianza, kumulengaye ne kumuambila ne: “Ndi musue! Lengejibua.”+ 42 Diakamue nsudi yende yakajimina, kulengejibuaye. 43 Pashishe wakamukandika bikole, kumupingajaye diakamue, 44 umuambila ne: “Wamanya kuambidi muntu bualu ebu to, kadi ndaku, udileje kudi muakuidi, ne bua dilengejibua diebe ufile bintu bivua Mose muambe,+ bua tshikale bujadiki kudibu.”+ 45 Kadi muntu au mumane kuya, wakatuadija kumanyisha bualu abu bikole ne kutangalaja lumu elu bikole, nunku Yezu kavua kabidi ne mushindu wa kubuela mu tshimenga patoke, kadi uvua usomba pambelu miaba ivua kayiyi bantu. Nansha nanku bantu bavua anu balua kudiye bafumina ku nseke yonso.+

2 Kadi panyima pa matuku makese wakabuela kabidi mu Kapênuma, lumu luakatangalaka ne: uvua kumbelu.+ 2 Nunku, bantu bapite bungi bakakunguila, kakuyi kabidi muaba, too ne ku tshiibi, kutuadijaye kubambila dîyi.+ 3 Bakamutuadila muntu uvua mutekete mubidi muambula kudi bantu banayi.+ 4 Kadi bua musumba wa bantu, kabavua mua kumufikisha too ne muaba uvua Yezu to, nunku bakumbusha musaka wa muaba uvua Yezu, bobu bamane kutubula disoso, bakapuekesha kalalu kavua muntu uvua mutekete mubidi au muladile. 5 Pakamona Yezu ditabuja diabu,+ wakambila muntu uvua mutekete mubidi au ne: “Muananyi, mpekatu yebe mmijimijibue.”+ 6 Kadi bafundi bakuabu bavua muaba au, basombe, belangana meji mu mioyo yabu ne:+ 7 “Bua tshinyi muntu eu udi wakula mushindu eu? Udi upenda Nzambi. Nnganyi mukuabu udi mua kujimijila bantu mpekatu pa kumbusha umue, Nzambi?”+ 8 Kadi, diakamue Yezu wakajingulula ku nyuma wende ne: bavua belangana meji mushindu au munkatshi muabu, ke yeye kubambila ne: “Bua tshinyi nudi nuela meji a nunku mu mioyo yenu?+ 9 Tshidi tshitekete bikole nkuambila muntu udi mutekete mubidi eu ne: ‘Mpekatu yebe mmijimijibue,’ anyi nkuamba ne: ‘Juka, ambula kalalu kebe, enda’? 10 Kadi bua nuenu kumanya ne: Muana wa muntu+ udi ne bukokeshi bua kujimija mpekatu pa buloba, . . .”+ wakambila muntu uvua mutekete mubidi au ne: 11 “Ndi nkuambila ne: Juka, ambula kalalu kebe, ndaku kuebe.” 12 Nunku wakajuka diakamue, kuambulaye kalalu kende, kupatukaye kumpala kuabu bonso. Nunku bonso bakakema bikole, kutumbishabu Nzambi, bamba ne: “Katuena banji kumona bualu bua nunku nansha.”+

13 Wakapatuka kuyaye kabidi ku muelelu wa mbuu, musumba wonso wa bantu uvua anu ulua kudiye, kutuadijaye kubalongesha. 14 Pavuaye upita, wakamona Lewi muana wa Alafayo musombe ku nzubu wa dilambuila bitadi, kumuambilaye ne: “Ndonda.” Nunku wakajuka, kumulondaye.+ 15 Pashishe pavua Yezu udia* mu nzubu mua Lewi, balambuishi ba bitadi ne benji ba mpekatu ba bungi bavua badia* ne Yezu ne bayidi bende, bualu kuvua ba bungi ba kudibu bavua bamulonda.+ 16 Kadi pavua bafundi ne Bafalese bamone ne: uvua udia ne benji ba mpekatu ne balambuishi ba bitadi, bakatuadija kuebeja bayidi bende ne: “Yeye udi udia ne balambuishi ba bitadi ne benji ba mpekatu anyi?” 17 Pakumvua Yezu bualu ebu, wakabambila ne: “Bantu badi ne makanda a mubidi kabatu dijinga ne munganga to, kadi badi basama ke badi nende dijinga. Tshivua mulue bua kubikila bantu bakane, kadi mbua kubikila benji ba mpekatu.”+

18 Bayidi ba Yone ne Bafalese bavua ne tshibidilu tshia kubuela mu tshijila tshia biakudia. Nunku bakalua, kumuebejabu ne: “Bayidi ba Yone ne bayidi ba Bafalese batu babuela mu tshijila tshia biakudia, kadi bayidi bebe kabatu babuela mu tshijila tshia biakudia bua tshinyi?”+ 19 Nunku Yezu wakabambila ne: “Balunda ba musedianganyi kabena ne bualu bua kubuelela mu tshijila tshia biakudia patshidi musedianganyi+ muikale nabu to, ki mmuomu anyi? Bu mutshidi musedianganyi muikale nabu, kabena mua kubuela mu tshijila tshia biakudia to. 20 Kadi matuku nealue umbushabu musedianganyi kudibu,+ dîba adi nebabuele mu tshijila tshia biakudia dituku adi. 21 Muntu kena mua kutelela tshipese tshia tshilamba tshidi katshiyi tshianji kutunyama pa tshilamba tshia pa mutu tshia kale to. Yeye muenze nanku, tshipese tshipiatshipia tshidi tshikoka tshia kale, ne kupandika kuatshi kudi kulua kubi menemene.+ 22 Kabidi, muntu kena mua kuela mvinyo mupiamupia mu milondo ya biseba ya kale to. Yeye muenze nanku, mvinyo neapande biseba, nunku mvinyo udi ujimina ne biseba kabidi. Kadi mvinyo mupiamupia udi wedibua mu milondo ya biseba mipiamipia.”

23 Pavua Yezu upitshila mu madimi a ntete ya blé dituku dia Nsabatu, bayidi bende bakatuadija kutula miepu ya ntete ayi pavuabu benda baya.+ 24 Nunku Bafalese bakamuambila ne: “Tangila! Bua tshinyi badi benza bualu budi mikenji mikandike dituku dia Nsabatu?” 25 Kadi yeye wakabambila ne: “Kanuvua banji kubala tshivua Davidi muenze pavuaye mu dijinga, pavuaye yeye ne bantu bavua nende bumvue nzala anyi?+ 26 Kanuvua babale mu muyuki wa bualu bua Abiyata+ mfumu wa bakuidi, muvua Davidi mubuele mu nzubu wa Nzambi, mudie mampa a mulambu,* avua mikenji kayiyi mianyishile muntu mukuabu bua kudia anu bakuidi,+ ne muapeshe kabidi bantu bavua nende anyi?” 27 Nunku wakabambila ne: “Nsabatu uvua muenzela muntu,+ kadi muntu kavua muenzela Nsabatu to. 28 Nunku Muana wa muntu udi too ne Mukalenge wa Nsabatu.”+

3 Wakabuela kabidi mu nsunagoga, ne muntu mukuabu uvua ne tshianza tshiuminyine* uvuamu.+ 2 Nanku bavua bamutentekela bua kumona ni uvua mua kuondopa muntu au dituku dia Nsabatu, bua kumona mua kumubanda. 3 Yeye wakambila muntu uvua ne tshianza tshiuminyine* au ne: “Juka, luaku munkatshi emu.” 4 Pashishe wakabebeja ne: “Mbianyishibue bua kuenza bualu buimpe dituku dia Nsabatu anyi bualu bubi, bua kupandisha muoyo* anyi bua kuwushipa?”+ Kadi bakashala bapuwe. 5 Yeye mumane kubatangila bonso ne tshiji, unyingalala bikole bua muvuabu ne mioyo mipape,+ wakambila muntu au ne: “Olola tshianza tshiebe.” Yeye kutshiolola, tshianza tshiende tshiakakana. 6 Bua bualu abu, Bafalese bakapatuka, diakamue kutuadijabu kumuelela tshifufu ne bena dia Helode+ bua kumushipa.

7 Kadi Yezu wakumbuka kuyaye ku mbuu pamue ne bayidi bende, ne bantu ba bungi bavua bafumina mu Galela ne mu Yudaya bakamulonda.+ 8 Nansha ba mu Yelushalema, mu Idumeya, ba dishiya dia Yadene, ne ba mu nseke ya Tulo ne Sidona, bantu ba bungi bakalua kudiye pakumvuabu lumu lua malu a bungi avuaye wenza. 9 Wakambila bayidi bende bua kumukebela buatu bukese bua musumba wa bantu kawumufinakaji to. 10 Bu muvuaye muondope bantu ba bungi, bonso bavua ne masama makole bavua bamunguila bua kumulenga.+ 11 Nansha nyuma ya bukoya,+ dîba dionso divuayi imumona, ivua ikuluka kumpala kuende, yela mbila, yamba ne: “Wewe udi muana wa Nzambi.”+ 12 Kadi misangu ya bungi uvua uyikandika bikole bua kayambidi bantu bualu buende to.+

13 Wakabanda ku mukuna, kubikilaye bavuaye musue,+ ne bakalua kudiye.+ 14 Wakenza* tshisumbu tshia bantu 12, bakapeshaye kabidi dîna dia bapostolo, bavua ne bua kumufila ne bavuaye mua kuikala utuma bua kuyisha 15 ne bua kuikala ne bukokeshi bua kuipata bademon.+

16 Tshisumbu tshia bantu 12+ tshivuaye muenze* tshivua: Simona, uvuaye mupeshe kabidi dîna dia Petelo,+ 17 Yakobo muana wa Zebedayi ne Yone muanabu ne Yakobo (uvua kabidi mupeshe aba dîna dia Boanêge, didi diumvuija ne: “Bana ba Dikubakuba”),+ 18 Andele, Filipo, Bâtolomayo, Matayi, Tomase, Yakobo muana wa Alafayo, Tadayo, Simona muena Kananayo* 19 ne Yudasa Isakaliote, wakalua kumutungila tshitungu.

Pashishe yeye wakabuela mu nzubu, 20 musumba wa bantu wakakunguila kabidi, nunku kabavua nansha ne mushindu wa kudia biakudia to. 21 Kadi pakumvua bana babu bualu ebu, bakapatuka bua kumukuata, bualu bavua bamba ne: “Mmujimije lungenyi.”+ 22 Kabidi, bafundi bavua bafume ku Yelushalema bavua bamba ne: “Udi ne Belezebula,* udi wipata bademon ku diambuluisha dia mfumu wa bademon.”+ 23 Nunku yeye mumane kubabikila kudiye, wakabambila malu mu bilejilu ne: “Mmunyi mudi Satana mua kuipata Satana? 24 Bikala bukalenge bupanduluke munda muabu, bukalenge abu kabuena mua kuimana to;+ 25 ne bikala nzubu mupanduluke munda muende, nzubu au kakukokesha mua kushindama to. 26 Kabidi, bikala Satana udiluisha yeye nkayende ne mupanduluke, kakuimana to, kadi udi utua ku ndekelu kuende. 27 Nunku, kakuena muntu udi ubuela mu nzubu mua muntu wa bukole udi mua kukokesha mua kuiba bintu biende, bikalaye kayi muanji kusuika muntu wa bukole au. Dîba adi udi mua kupawula nzubu wende. 28 Bulelela ndi nnuambila ne: nebafuile bana ba bantu luse bua malu onso, nansha bobu benze mpekatu ya mushindu kayi anyi bapende Nzambi bipendu bia mushindu kayi. 29 Kadi muntu yonso udi upenda nyuma muimpe,* kakufuidibua luse kashidi,+ kadi udi ne tshibawu tshia mpekatu wa tshiendelele.”+ 30 Wakamba nanku bualu bavua bamba ne: “Udi ne nyuma wa bukoya.”+

31 Kadi mamuende ne bana babu+ bakalua, bakimana pambelu, kutumabu muntu munda bua kumubikila.+ 32 Bu muvua musumba wa bantu basombe bamunyunguluke, bakamuambila ne: “Tangila! Mamuebe ne bana benu badi pambelu bakukeba.”+ 33 Kadi wakabandamuna ne: “Mamuanyi ne bana betu mbanganyi?” 34 Pashishe wakatangila bantu bavua basombe bamunyunguluke, kuambaye ne: “Tangilayi, mamuanyi ne bana betu!+ 35 Muntu yonso udi wenza disua dia Nzambi, yeye eu ke muanetu wa balume, muanetu wa bakaji, ne mamuanyi.”+

4 Kabidi, wakatuadija kulongesha ku muelelu wa mbuu, ne musumba munene wa bantu wakadisangisha pabuipi nende. Nunku wakabanda mu buatu ne wakasombamu ntanta ne ku mukuna, kadi musumba wonso wa bantu uvua pabuipi ne mbuu, ku mukuna.+ 2 Nanku wakatuadija kubalongesha malu a bungi mu bilejilu,+ ne pavuaye ulongesha, wakabambila ne:+ 3 “Telejayi. Monayi! Mumiaminyi wakapatuka bua kumiamina mamiinu.+ 4 Pavuaye wenda umiamina, amue mamiinu akamata kumpenga kua njila, nyunyi yakalua, yakaazokola. 5 Makuabu akamata mu buloba bua mabue muvua kamuyi buloba bua bungi, ne akatoloka diakamue, bualu buloba kabuvua bua bungi muinshi to.+ 6 Kadi pakabanda dîba, akoshika ne akafubidila bualu kaavua ne miji to. 7 Manga mamiinu akamata mu mêba, ne mêba akakola, kuafimpakaja, ne kaakakuama mamuma to.+ 8 Kadi makuabu akamata pa buloba buimpe, ne akakola, akadiunda, akatuadija kukuama mamuma, avua akuama mamuma misangu 30, 60 ne 100 kupita.”+ 9 Pashishe, wakamba kabidi ne: “Muntu udi ne matshi a kumvua, umvue.”+

10 Kadi pavuaye nkayende, bantu bavua bamunyunguluke pamue ne bapostolo 12 bakatuadija kumuela nkonko bua bilejilu abi.+ 11 Wakabambila ne: “Mbanupeshe nuenu bualu busokoka bua tshijila+ bua Bukalenge bua Nzambi, kadi bua bantu badi pambelu, malu onso adi mu bilejilu,+ 12 bua nansha mudibu batangila, batangile, kadi kabamonyi to; nansha mudibu bateleja, bateleje, kadi kabajinguludi bualu to; anyi kabapinganyi ne kabafuidibu luse nansha.”+ 13 Kabidi, wakabebeja ne: “Kanuena bamanye tshilejilu etshi, kadi mmunyi munumvua bilejilu bikuabu bionso?

14 “Mumiaminyi udi umiamina dîyi.+ 15 Nunku, aba mbadi kumpenga kua njila kudibu bamiamine dîyi; kadi diakamue padibu badiumvua, Satana udi ulua,+ umbusha dîyi divuabu bamiamine munda muabu.+ 16 Bia muomumue, aba mbadibu bamiamine pa buloba bua mabue; diakamue padibu bumvua dîyi, badi baditaba ne disanka.+ 17 Nansha nanku, kabena ne miji munda muabu, kadi badi bashalaku bua tshitupa tshîpi; pashishe, diakamue padi dikenga anyi buluishi bujuka bua bualu bua dîyi, badi balenduka. 18 Kudi kabidi bakuabu badibu bamiamine mu mêba. Aba mbantu badi bumvue dîyi,+ 19 kadi tunyinganyinga+ tua mu ndongoluelu wa malu eu,* ne bukole bua mashimi bua biuma+ ne majinga+ a bintu bikuabu, bidi bibuela munda, bifimpakaja dîyi, ne kadiena dikuama mamuma. 20 Ndekelu wa bionso, aba bavuabu bamiamine pa buloba buimpe mbantu badi bumvua dîyi, baditaba bimpe ne bakuama mamuma, misangu 30, 60 ne 100 kupita.”+

21 Wakabambila kabidi ne: “Kabatu bapatula muendu bua kuwuteka muinshi mua tshibondo* anyi muinshi mua bulalu to, ki mmuomu anyi? Kabatuku bawupatula bua kuwuteka pa tshitekelu tshia muendu anyi?+ 22 Bualu kakuena tshintu tshidi tshisokoka tshiapanga kusokolodibua; kakuena tshintu tshisokoka bimpe menemene tshikala katshiyi mua kupatukila patoke nansha.+ 23 Muntu udi ne matshi a kumvua, umvue.”+

24 Wakabambila kabidi ne: “Nudimuke bua malu anudi nuteleja.+ Nebanupimine ne tshipiminu tshinudi nupiminangana natshi, eyowa, nebanusakidile kabidi bikuabu bia bungi. 25 Bualu muntu yonso udi ne bintu, nebamupeshe bikuabu,+ kadi muntu yonso udi kayi ne tshintu, nebamunyenge too ne tshidiye natshi.”+

26 Nunku wakatungunuka, wamba ne: “Mu mushindu wa muomumue, Bukalenge bua Nzambi budi anu bu padi muntu umiamina mamiinu mu buloba. 27 Yeye udi ulala butuku, ujuka mu munya, ne mamiinu adi atoloka ne alepa, yeye kena umanya mudibi bienzeka to. 28 Buloba nkayabu budi bupatula mamuma ku kakese ku kakese, budi buanji bupatula kakolakola, pashishe miepu, ndekelu wa bionso ntete mikole mu miepu. 29 Kadi, diakamue padi bia kunowa bikola, udi wela muele, bualu tshikondo tshia dinowa ntshifike.”

30 Nunku, wakamba kabidi ne: “Tudi mua kufuanyikija Bukalenge bua Nzambi ne tshinyi? Peshi tudi mua kubumvuija ne tshilejilu kayi? 31 Budi bu lutete lua mutâda, dîba divuabu balukune mu buloba luvua lutete lutambe bukese ku mamiinu onso pa buloba.+ 32 Kadi padibu balukuna, ludi lukola, lulua lunene kupita bisekiseki bikuabu bionso ne ludi lupatula matamba manene, nunku nyunyi ya mu diulu idi ipetela muaba wa kusomba mu mundidimbi watshi.”

33 Wakabambila dîyi ne bilejilu bia bungi+ bia mushindu eu, mu mushindu uvuabu mua kukokesha mua kumvua. 34 Bushuwa, kavua mua kubambila bualu kayi mufile tshilejilu to, kadi uvua umvuija bayidi bende malu onso pa nkayabu.+

35 Dituku adi, pakafika mêba a dilolo, wakabambila ne: “Tuyayi dishiya dia mâyi.”+ 36 Nunku bobu bamane kupingaja musumba wa bantu, bakamuambula mu buatu, anu muvuaye amu, ne matu makuabu avua pamue nende.+ 37 Kadi tshipepele tshikole tshiakajuka, ne mavuala a mâyi avua anu adikuma mu buatu, buatu bukavua bukeba kuwula ne mâyi.+ 38 Kadi yeye uvua ku tshitaku tshia buatu, mulale pa musamu. Ke bobu kumubisha, kumuambilabu ne: “Mulongeshi, kabiena bikutonda bua mutudi tuamba kufua anyi?” 39 Ke yeye kujuka, kutandishaye tshipepele ne kuambilaye mbuu ne: “Shiii! Puwa!”+ Tshipepele tshiakabatama, ne ditalala dia dikema kubueladi. 40 Ke yeye kubambila ne: “Bua tshinyi nudi ne buôwa* nunku? Kanuena banji kuikala ne ditabuja anyi?” 41 Kadi bakumvua buôwa bua dikema, kutuadijabu kuambilangana ne: “Eu nnganyi menemene? Badi bamutumikila too ne kudi tshipepele ne mbuu.”+

5 Pashishe bakafika dishiya dia mbuu, mu buloba bua bena Gelasa.+ 2 Diakamue pavua Yezu mutuluke mu buatu, muntu mukuabu uvua ku bukokeshi bua nyuma wa bukoya wakasambakena nende, ufumina mu nkita.* 3 Tshisombedi tshiende tshivua mu nkita, too ne tshikondo atshi, muntu nansha umue kavua mukokeshe bua kumusuika bimpe, nansha ne shene to. 4 Bavua bamusuika ne nkanu ne shene misangu ne misangu, kadi uvua utulakaja shene ne ukosa nkanu; kakuvua muntu uvua ne bukole bua kumutekesha to. 5 Butuku ne munya, uvua utungunuka ne kuela mbila mu nkita ne ku mikuna, uditapa ne mabue. 6 Kadi pakamonaye Yezu ku bule, wakaya lubilu kudiye, wakamutuila binu.+ 7 Pashishe wakela lubila ne dîyi dikole ne: “Ndi nebe tshilumbu kayi, Yezu, Muana wa Nzambi Mutambe Bunene? Ndi nkutshipisha mu dîna dia Nzambi bua kunkengeshi to.”+ 8 Bualu Yezu uvua umuambila ne: “Patuka munda mua muntu eu, wewe nyuma wa bukoya.”+ 9 Kadi Yezu wakamuebeja ne: “Dîna diebe nnganyi?” Yeye kumuandamuna ne: “Dîna dianyi ndi Musumba,* bualu tudi ba bungi.” 10 Nunku, wakatungunuka ne kusengelela Yezu bua kipatshi nyuma ayi mu ditunga adi to.+

11 Kadi tshisumbu tshinene tshia ngulube+ tshivua tshidia ku mukuna muaba au.+ 12 Nunku nyuma ayi yakamusengelela ne: “Ututumaku mu ngulube bua tubuele munda muayi.” 13 Yeye wakayanyishila. Nanku nyuma ya bukoya yakapatuka, kubuelayi mu ngulube, ne tshisumbu tshia ngulube tshiakaya lubilu ku tshibungubungu* kudielatshi mu mbuu, ivua mitue ku 2 000, kudinayi mu mbuu. 14 Kadi balami ba ngulube bakaya lubilu, kulondabu bualu ebu mu tshimenga ne mu misoko ya pa mpenga, ne bantu bakalua bua kumona tshivua tshienzeke.+ 15 Nunku bakalua kudi Yezu, kumonabu muntu uvuabu bakuate kudi bademon au, muntu uvua kumpala ne musumba,* musombe muvuale bilamba, muikale ne lungenyi luende luonso, ne bakumvua buôwa. 16 Kabidi, bantu bavua bamone bualu ebu bakabalondela muvuabu buenzekele muntu uvuabu bakuate kudi bademon au ne muvuabu buenzekele ngulube. 17 Nunku bakatuadija kusengelela Yezu bua umbuke mu buloba buabu.+

18 Mpindieu, pakavua Yezu ubuela mu buatu, muntu uvuabu bakuate kudi bademon wakamusengelela bua baye nende.+ 19 Kadi kakamuanyishila to, wakamuambila ne: “Ndaku kuenu kudi balela bebe, ubalondele malu onso adi Yehowa* mukuenzele ne luse ludiye mukuleje.” 20 Muntu eu wakaya, kutuadijaye kumanyisha mu Dekapoli* malu onso avua Yezu mumuenzele, ne bantu bonso bakakema bikole.

21 Yezu mumane kusabuka kabidi ne buatu dishiya, musumba munene wa bantu wakamunguila; yeye uvua ku muelelu wa mbuu.+ 22 Umue wa ku batangidi ba nsunagoga, dîna diende Yailo, wakalua, pakamonaye Yezu, wakadiela ku makasa ende.+ 23 Wakamusengelela misangu ya bungi, wamba ne: “Muananyi mutekete wa bakaji udi usama bikole menemene.* Luaku koku, umutentekele bianza+ bua umvue bimpe, ikale ne muoyo.” 24 Nunku Yezu wakaya nende, ne musumba munene wa bantu uvua umulonda, benda bamufinakaja.

25 Mpindieu, kuvua mukaji mukuabu uvua ne disama dia mashi apueka+ munkatshi mua bidimu 12.+ 26 Uvua mukenge bikole* ku bianza bia baminganga ba bungi, ne mutule bionso bivuaye nabi, kavua mumvue bimpe to, kadi disama divua anu dienda dikola. 27 Pakumvuaye malu avuabu bamba bua Yezu, wakaluila panyima pende mu musumba wa bantu, kulengaye tshilamba tshiende tshia pa mutu,+ 28 bualu uvua anu wamba ne: “Meme mulenge anu bilamba biende bia pa mutu, nengumvue bimpe.”+ 29 Diakamue mashi ende avua apueka akakama, wakumvua mu mubidi wende ne: uvua muondopibue ku disama dikole divuaye nadi.

30 Diakamue Yezu wakadiumvua ne: bukole+ buvua bupatuke munda muende, kukudimukaye kudi musumba wa bantu, kukonka ne: “Nnganyi udi mulenge ku bilamba bianyi bia pa mutu?”+ 31 Kadi bayidi bende bakamuambila ne: “Udi mumone mudi musumba wa bantu ukufinakaja emu, kadi udi webeja ne: ‘Nnganyi udi mundenge?’” 32 Kadi yeye uvua ukenzakana bua kumona muntu uvua muenze bualu ebu. 33 Mukaji au, muikale ne buôwa ne uzakala, mumanye tshivua tshimuenzekele, wakalua, kudielaye panshi kumpala kuende, ne kumuambilaye bulelela buonso. 34 Yeye wakamuambila ne: “Muananyi wa bakaji, ditabuja diebe ndikuondope. Ndaku mu ditalala,+ umvue bimpe ku disama diebe dikole.”+

35 Patshivuaye wakula, bantu bakuabu bavua bafumina kua mutangidi wa nsunagoga bakalua, kumuambilabu ne: “Muanebe wa bakaji ukadi mufue! Bua tshinyi kutatshisha kabidi Mulongeshi?”+ 36 Kadi Yezu wakumvua mêyi abu, kuambilaye mutangidi wa nsunagoga ne: “Kutshinyi to,* leja anu ditabuja.”+ 37 Nunku kakitaba bua muntu mukuabu kumulonda, anu Petelo, Yakobo ne Yone muanabu ne Yakobo.+

38 Nunku bakafika ku nzubu kua mutangidi wa nsunagoga, kumonaye bantu benza mutoyi wa bungi ne aba bavua badila ne bela kabobo ka muadi ne dîyi dikole.+ 39 Yeye mumane kubuela mu nzubu, wakabambila ne: “Bua tshinyi nudi nudila, nuenza mutoyi wa bungi nunku? Muana ki mmufue to, kadi mmulale.”+ 40 Bua bualu abu, bakatuadija kumuseka ne kapeja. Kadi yeye mumane kupatula bantu bonso pambelu, wakangata tatuende wa muana ne mamuende ne bavuaye nabu, kubuelaye nabu muaba uvua muana. 41 Pashishe, wakakuata ku tshianza tshia muana, kumuambilaye ne: “Talita kumi,” padibu bakudimuna miaku eyi, idi yumvuija ne: “Muana wa bakaji, ndi nkuambila ne: ‘juka!’”+ 42 Diakamue muana wa bakaji wakajuka, kutuadijaye kuenda. (Uvua ne bidimu 12.) Musangu umue biakabapitshila, kumvuabu disanka dia dikema. 43 Kadi wakabatumina dîyi njila ne njila* bua kabambidi muntu bualu ebu,+ kuambaye bua bamupeshe tshiakudia.

6 Wakumbuka muaba au, kubuelaye mu buloba buabu,+ ne bayidi bende bakamulonda. 2 Pakafika dituku dia Nsabatu, wakatuadija kulongesha mu nsunagoga, bantu ba bungi bavua bamuteleje bakakema, kuambabu ne: “Muntu eu mmupetele malu aa kuepi?+ Bua tshinyi bavua bamupeshe meji aa? Bua tshinyi midimu ya bukole ya nunku idi yenzekela ku bianza biende?+ 3 Yeye si mmuena mabaya,+ muana wa Mariya+ ne muanabu ne Yakobo,+ ne Jozefe, ne Yudasa ne Simona,+ ki mmuomu anyi? Bana babu ba bakaji si badi netu muaba eu, ki mmuomu anyi?” Nunku bakatuadija kulenduka bua bualu buende. 4 Kadi Yezu wakabambila ne: “Muprofete katu utumbila mu buloba buabu, kudi bana babu ne mu nzubu muende to.”+ 5 Nunku, kakamona mua kuenzamu midimu ya bukole pa kumbusha bantu bakese bavua basama bavuaye mutentekele bianza, mubuondope. 6 Bushuwa, wakakema bua dipanga diabu dia ditabuja. Wakanyunguluka mu misoko ivua pabuipi apu wenda ulongesha.+

7 Wakabikila bapostolo 12, kutuadijaye kubatuma ku babidi ku babidi+ ne wakabapesha bukokeshi pa nyuma ya bukoya.+ 8 Kabidi, wakabatumina dîyi bua kabambudi tshintu nansha tshimue bua luendu, anu dikombo, kabambudi mampa, tshibombi tshia biakudia, makuta* mu mikaba yabu,+ 9 kadi bua kuvuala nsandala, ne kubenga kuvuala bilamba bibidi.* 10 Wakabambila kabidi ne: “Muaba wonso unudi nubuela mu nzubu, nushalamu too ne panumbuka muaba au.+ 11 Muaba wonso udibu kabayi banuakidila anyi kabayi banuteleja, panudi numbukapu, nututule lupuishi ludi ku makasa enu bu bujadiki kudibu.”+ 12 Nunku bakaya, kuyishabu ne: bantu badi ne bua kunyingalala bua mpekatu yabu,+ 13 ne bakipata bademon ba bungi,+ kuelabu ne bantu ba bungi bavua basama manyi, kubondopabu.

14 Mpindieu, mukalenge Helode wakumvua lumu lua bualu ebu, bualu dîna dia Yezu diakamanyika bikole, ne bantu bavua bamba ne: “Yone Mubatiji mmujudibue ku lufu, ke bualu kayi midimu ya bukole ivua yenzeka kudiye.”+ 15 Kadi bakuabu bavua bamba ne: “Ng’Eliya.” Banga pabu bamba ne: “Mmuprofete bu umue wa ku baprofete ba kale.”+ 16 Kadi pakumvua Helode bualu ebu, wakamba ne: “Yone umvua mukose mutu, yeye eu mmujudibue ku lufu.” 17 Bualu Helode nkayende wakatuma bantu, kukuatabu Yone, kumusuikabu mu buloko bua bualu bua Helodiya, mukaji wa muanabu Filipo, bualu yeye uvua mumusele.+ 18 Bualu Yone uvua wambila Helode ne: “Ki mbianyishibue bua wewe kuikala ne mukaji wa muanenu to.”+ 19 Nunku Helodiya uvua mumulamine tshiji, uvua ukeba kumushipa, kadi kavua ne mushindu to. 20 Bualu Helode uvua utshina Yone, mumanye muvuaye muntu muakane ne wa tshijila,+ wakamulama bimpe. Pakamutelejaye, kakamanya tshia kuenza, kadi wakatungunuka anu ne kumuteleja ne disanka.

21 Kadi dituku diakane diakafika pavua Helode mulambishe biakudia bia dilolo dia mufikilu wa diledibua diende+ bua bakokeshi bende banene, bamfumu ba basalayi, ne bantu banene ba mu Galela.+ 22 Nunku, muana wa bakaji wa Helodiya wakabuela, kujaye maja ne kusankishaye Helode ne bavua badia* nende. Mukalenge wakambila nsongakaji au ne: “Ndomba tshionso tshiudi musue, nenkupeshatshi.” 23 Eyowa, wakaditshipa kudiye ne: “Tshionso tshiudi ulomba, nenkupeshatshi, too ne ku tshia bibidi tshia bukalenge buanyi.” 24 Nunku wakapatuka, kuebejaye mamuende ne: “Ndombe tshinyi?” Wakamba ne: “Mutu wa Yone Mubatiji.” 25 Diakamue wakabuela lubilu kudi mukalenge, kuenzaye dilomba diende, wamba ne: “Ndi musue umpeshe mpindieu mutu wa Yone Mubatiji pa dilongo.”+ 26 Nansha muvua bualu ebu bunyingalaje mukalenge bikole, kavua musue kubenga dilomba diende, bua mitshipu yende ne benyi bende.* 27 Ke mukalenge kutuma diakamue mulami, kumutuminaye dîyi bua alue ne mutu wa Yone. Nunku wakaya, kumukosaye mutu mu buloko, 28 kuluaye ne mutu wende pa dilongo. Wakawupesha nsongakaji, ne nsongakaji wakawupesha mamuende. 29 Pakumvua bayidi bende bualu ebu, bakalua, kuangatabu tshitalu tshiende ne kutshiladikabu mu lukita.*

30 Bapostolo bakadisangisha kudi Yezu, kumulondelabu malu onso avuabu benze ne balongeshe.+ 31 Nunku wakabambila ne: “Luayi, nuenu nkayenu, ku luseke muaba udi kawuyi bantu, nuikishe ndambu.”+ Bualu bantu ba bungi bavua anu balua, baya, kabavua bapete nansha dîba dia kudia biakudia to. 32 Nunku bakaya mu buatu muaba uvua kawuyi bantu bua kuikalabu nkayabu.+ 33 Kadi bantu bakabamona baya ne ba bungi bakamanya bualu abu, bakayaku lubilu ku makasa bafuma mu bimenga bionso, kufikabu kuntu aku kumpala kuabu. 34 Nanku pakatulukabu, wakamona musumba munene wa bantu, wakabumvuila luse,+ bualu bavua bu mikoko ivua kayiyi ne mulami.+ Wakatuadija kubalongesha malu a bungi.+

35 Mpindieu, dîba dikavua diye bikole, bayidi bende bakalua kudiye, kuambabu ne: “Muaba eu udi kule ne bantu ne dîba dikadi diye.+ 36 Pingaja bantu, bua baye ku ntshiama, ne mu misoko bidi pabuipi, badisumbile tshia kudia.”+ 37 Yeye wakabandamuna ne: “Nuenu bapeshayi tshia kudia.” Nunku bakamukonka ne: “Tumbuke muaba eu tuye, tusumbe mampa a ndenaliyo* nkama ibidi, tupeshe bantu badie anyi?”+ 38 Wakabebeja ne: “Nudi ne mampa bungi kayi? Ndayi nutangile!” Pakamanyabu, bakamba ne: “Atanu ne mishipa ibidi.”+ 39 Nunku wakambila bantu bonso bua kudiadijabu mu mashinde mabishi bisumbu bisumbu.+ 40 Ke bobu kudiadija mu bisumbu bia bantu lukama ne bia bantu 50. 41 Nunku wakangata mampa atanu au ne mishipa ibidi ayi, kutangilaye mu diulu, kusakidilaye Nzambi.+ Pashishe wakatshibula mampa, kutuadijaye kuapesha bayidi bua baateke kumpala kua bantu ne wakabanya mishipa ibidi ayi bua bantu bonso. 42 Nunku bantu bonso bakadia, bakukuta, 43 ne bakangula bisaka 12 biuwule tente ne bipese, pa kumbusha mishipa.+ 44 Bantu bavua badie mampa au bavua bantu balume 5 000.

45 Pashishe, wakabueja bayidi bende diakamue mu buatu, kubatumaye kumpala dishiya dia mâyi lua ku Betesaida, pavuaye yeye upingaja musumba wa bantu ku mabu.+ 46 Kadi yeye mumane kubalaya, wakaya ku mukuna bua kusambila.+ 47 Pakafika mêba a dilolo, buatu buvua munkatshi mua mbuu, kadi yeye uvua nkayende ku mukuna.+ 48 Nunku pakamonaye muvuabu batata bua kuita buatu, bualu tshipepele tshivua tshitangile kudibu, wakaya kudibu bu pa tshilu tshinayi tshia butuku,* wenda wendela pa mâyi; kadi uvua musue* kubapita. 49 Pakamumonabu wendela pa mâyi, bakela meji ne: “Ntshilengulengu!” Bakela mbila. 50 Bualu buonso buabu bakamumona, kumvuabu buôwa. Kadi wakabela dîyi diakamue, kuambaye ne: “Koleshayi muoyo! Mmeme; kanutshinyi to.”+ 51 Pashishe, wakabuela mu buatu muvuabu ne lupepele luakabatama. Bakakema bikole bua bualu ebu, 52 bualu kabavua bajingulule diumvuija dia mampa, kadi mioyo yabu ivua anu ne lujoko bua kumvua.

53 Pakasabukabu ku mukuna, bakafika mu Genesaleta, kusuikabu buatu pabuipi apu.+ 54 Kadi diakamue pakatulukabu mu buatu, bantu bakamumanya. 55 Bakanyemakana mu tshitupa atshi tshionso, kutuadijabu kulua ne bantu bavua basama bambula pa tulalu muaba uvuabu bumvua ne: ke uvuaye. 56 Nunku, mu misoko ivuaye ubuela anyi mu bimenga peshi ku ntshiama, bavua bateka bantu bavua basama miaba ya bisalu, ne bavua bamusengelela bua balenge nansha ku luzembe lua tshilamba tshiende tshia pa mutu.+ Bonso bavua balulenge, bakondopibua.

7 Kadi, Bafalese ne bafundi bakuabu bavua bafume ku Yelushalema bakadisangisha kudiye.+ 2 Nanku bakamona bayidi bende bakuabu badia biakudia biabu ne bianza manyanu, mmumue ne: kabiyi biowa mâyi.* 3 (Bualu Bafalese ne bena Yuda bonso kabena mua kudia kabayi bowe mâyi ku bianza too ne mu nkengibua to, mbalamate bikole ku tshilele tshia bantu ba bikondo bia kale, 4 padibu bafuma mu tshisalu, kabena mua kudia kabayi bowe mâyi. Kudi bilele bikuabu bia bungi bidibu bapete ne balamate bikole, bu mudi bia kuina makopo, mbidika ne malongo a tshiamu tshia mitaku mu mâyi.)+ 5 Nunku Bafalese aba ne bafundi bakamukonka ne: “Bua tshinyi bayidi bebe kabena balonda bilele bia bantu ba bikondo bia kale, kadi badi badia biakudia biabu ne bianza manyanu?”+ 6 Yeye wakabambila ne: “Yeshaya wakambilamu mêyi a buprofete bua bualu buenu, nuenu bena lubombo, anu mudibu bafunde ne: ‘Bantu aba badi bannemeka ne mishiku yabu, kadi mioyo yabu idi kule menemene nanyi.+ 7 Badi batungunuka ne kuntendelela tshianana, bualu badi balongesha mikenji ya bantu bu malongesha a nshindamenu.’+ 8 Nudi nulekela mikenji ya Nzambi, nulamata bilele bia bantu bikole.”+

9 Kabidi, wakabambila ne: “Nudi nulekela mikenji ya Nzambi ne budimu bua kulama bilele bienu.+ 10 Tshilejilu, Mose wakamba ne: ‘Nemeka tatuebe ne mamuebe,’+ kabidi ne: ‘Muntu udi wamba tatuende anyi mamuende mêyi mabi* ashipibue.’+ 11 Kadi nudi nuamba ne: ‘Muntu yeye muambile tatuende anyi mamuende ne: “Tshintu tshionso tshindi natshi tshivua mua kukuambuluisha tshidi Kôbana (mmumue ne: dipa dilambula Nzambi),”’ 12 kanuena numulekela kabidi wenzela tatuende anyi mamuende tshintu nansha tshimue.+ 13 Nunku nudi nuvuija dîyi dia Nzambi tshianana ku bilele bienu binudi nushila bantu.+ Nudi nuenza malu a bungi a mushindu eu.”+ 14 Nunku wakabikila kabidi musumba wa bantu, kubambilaye ne: “Ntelejayi, nuenu bonso, nujingulule bualu ebu.+ 15 Kakuena tshintu tshidi tshifumina pambelu pa muntu tshidi tshibuela munda muende tshidi mua kumunyanga; kadi bintu bidi bipatuka munda mua muntu ke bintu bidi bimunyanga.”+ 16 * ——

17 Kadi pakabuelaye mu nzubu kule ne musumba wa bantu, bayidi bende bakatuadija kumuela nkonko bua tshilejilu etshi.+ 18 Nunku wakabambila ne: “Nuenu penu kanuena ne dijingulula dia malu bu bobu anyi? Kanuena bamanye ne: tshintu nansha tshimue tshidi tshifuma pambelu tshidi tshibuela munda mua muntu katshiena mua kumunyanga, 19 bualu katshiena tshibuela mu muoyo wende, kadi tshidi tshibuela mu tshifu, ne tshipatuka tshiya mu nkumba anyi?” Nunku wakamba mudi biakudia bionso bikale bikezuke. 20 Kabidi, wakamba ne: “Tshintu tshidi tshipatuka munda mua muntu ke tshidi tshimunyanga.+ 21 Bualu munda, mu muoyo wa bantu,+ mmudi mupatukila meji mabi: masandi,* buivi, dishipangana, 22 bienzedi bia masandi a basele, lukuka, bienzedi bia muoyo mubi, dishima, tshikadilu tshia dikamakama,* dîsu didi dialakana, bipendu, kudibandisha, ne butshimbakane. 23 Malu mabi onso aa adi afumina munda ne adi anyanga muntu.”

24 Wakajuka muaba au, kuyaye mu buloba bua Tulo ne Sidona.+ Muomu amu, wakabuela mu nzubu ne kavua musue bua muntu amanye bualu ebu, kadi kabavua mua kupanga kumumona to. 25 Diakamue, mukaji mukuabu uvua ne muana mutekete wa bakaji muikale ne nyuma wa bukoya wakumvua bualu buende, kuluaye, kudielaye ku makasa ende.+ 26 Mukaji au uvua muena Greke, muena Suliafoinike wa ku tshilelelu; wakatungunuka ne kumulomba bua kuipata demon uvua munda mua muanende wa bakaji. 27 Kadi wakamuambila ne: “Bana banji bukute, bualu ki mbimpe kuangata biakudia bia bana, kubielela bana ba mbua to.”+ 28 Kadi mukaji au wakamuandamuna ne: “Eyowa, mukalenge, nansha nanku, bana ba mbua badi muinshi mua mêsa batu badia bisunsukile bidi bana batekete bamatshisha.” 29 Bua bualu ebu, yeye wakamuambila ne: “Bu muudi muambe nanku, ndaku; demon au ukadi mupatuke munda mua muanebe wa bakaji.”+ 30 Nunku wakaya kuende, kusanganaye muana mulale pa bulalu, demon mumane kupatuka.+

31 Pavua Yezu mupingane ufumina mu buloba bua Tulo, wakapitshila mu Sidona mutangile ku mbuu wa Galela, upitshila mu buloba bua Dekapoli.*+ 32 Muaba eu, bakamutuadila mpudi matshi uvua ne lutatu lua kuakula,+ bakamusengelela bua amutentekele tshianza. 33 Nunku, wakaya nende ku luseke pa nkayabu, kule ne musumba wa bantu. Pashishe wakela minu yende mu matshi a muntu au, ne yeye mumane kutuila mate, wakalenga ludimi luende.+ 34 Wakatangila mu diulu, kuitshijaye mioyo bikole, kumuambilaye ne: “Efata,” mmumue ne: “Jikuka.” 35 Nunku matshi ende akajikuka+ ne lutatu luende lua kuakula luakajika, wakatuadija kuakula bimpe. 36 Ke yeye kubakandika bua kabambidi muntu nansha umue,+ kadi pavuaye ubatumina dîyi nanku, ke pavuabu batamba kubutangalaja.+ 37 Bushuwa, bakakema bikole menemene,+ kuambabu ne: “Mmuenze malu onso bimpe. Udi ufikisha too ne bampudi matshi ku diumvua ne tumama ku diakula.”+

8 Mu matuku au, kuvua kabidi musumba munene wa bantu, ne kabavua ne tshintu tshia kudia to. Ke yeye kubikila bayidi, kubambilaye ne: 2 “Ndi ngumvuila musumba wa bantu eu luse,+ bualu kukadi matuku asatu adibu bashale nanyi, ne kabena ne tshia kudia.+ 3 Meme mubapingaje ku mabu ne nzala,* nebapangile mu njila, bakuabu ba kudibu mbafume kule.” 4 Kadi bayidi bende bakamuandamuna ne: “Nkuepi kudi muntu mua kupeta mampa bungi bukumbane muaba udi kule ne bantu eu bua kukutshisha bantu aba?” 5 Ke yeye kubakonka ne: “Nudi ne mampa bungi kayi?” Bakamba ne: “Muanda mutekete.”+ 6 Wakambila musumba wa bantu bua kudiadija panshi. Pashishe wakangata mampa muanda mutekete au, kusakidilaye Nzambi, kuatshibulaye, kutuadijaye kuapesha bayidi bende bua baabanye, ne bobu bakaabanyina musumba wa bantu.+ 7 Bavua kabidi ne ndambu wa mishipa ya mikese, wakayibenesha, wakabambila bua kuyabanya payi. 8 Nunku bakadia, bakukuta, ne bakangula bisaka* binene muanda mutekete biuwule tente ne bipese bivua bishale.+ 9 Nunku kuvua bantu balume batue ku 4 000. Pashishe wakabapingaja ku mabu.

10 Diakamue wakabuela mu buatu ne bayidi bende, kuluaye mu buloba bua Dalamanuta.+ 11 Bafalese bakalua muaba eu, kutuadijabu kukokangana nende, bamulomba tshimanyinu tshia mu diulu, bua kumuteta.+ 12 Ke yeye kuitshija mioyo* bikole, kuambaye ne: “Bua tshinyi tshipungu tshia bantu etshi tshidi tshikeba tshimanyinu?+ Bulelela ndi ngamba ne: kabakupesha tshipungu tshia bantu etshi tshimanyinu nansha tshimue to.”+ 13 Pakambaye nanku, wakabashiya, kubuelaye kabidi mu buatu, kuyaye dishiya.

14 Kadi, bavua bapue muoyo bua kuambula mampa, ne kabavua ne tshintu tshikuabu mu buatu anu diampa dimue.+ 15 Wakabadimuija kayi udia tshibanga ne: “Kangulayi mêsu; nudimukile luevene lua Bafalese ne luevene lua Helode.”+ 16 Nunku bakatuadija kukokangana bua muvuabu kabayi ne mampa. 17 Pakamonaye bualu ebu, wakabambila ne: “Nudi nukokangana bua munudi kanuyi ne mampa bua tshinyi? Kanuena banji kumvua bualu ebu ne babujingulule anyi? Mioyo yenu itshidi yumvua ne lujoko anyi? 18 ‘Nansha munudi ne mêsu, kanuena numona anyi? Nansha munudi ne matshi, kanuena numvua anyi?’ Kanuena bavuluke 19 pamvua mutshibule mampa atanu+ bua bantu balume 5 000, mbungi kayi bua bisaka biuwule tente ne bipese bunuvua basangishe?” Bakamuambila ne: “Dikumi ne bibidi.”+ 20 “Pamvua mutshibule mampa muanda mutekete bua bantu balume 4 000, mbungi kayi bua bisaka* binene biuwule tente ne bipese bunuvua bangule?” Bakamuambila ne: “Muanda mutekete.”+ 21 Ke yeye kubakonka ne: “Kanuena banji kujingulula anyi?”

22 Nunku, bakafika mu Betesaida. Muaba au bantu bakamutuadila mpofu mukuabu, kumusengelelabu bua amulenge.+ 23 Wakakuata mpofu au ku tshianza, kuyaye nende pambelu pa musoko. Yeye mumane kumutuila mate pa mêsu,+ wakamutenteka bianza, kumuebejaye ne: “Udi umona tshintu anyi?” 24 Muntu au wakajula mêsu, kuambaye ne: “Ndi mmona bantu, kadi badi bu mitshi yenda yenda.” 25 Wakatenteka kabidi bianza biende pa mêsu a muntu au, ne muntu au wakamona bimpe. Lumonu luende luakapingajibua, ne wakamona tshintu tshionso anu muditshi. 26 Ke yeye kumupingaja kuende, wamba ne: “Kubuedi mu musoko eu to.”

27 Mpindieu, Yezu ne bayidi bende bakaya mu misoko ya mu Kaisalia wa Filipoyi, ne mu njila, wakatuadija kukonka bayidi bende, wamba ne: “Bantu badi bamba ne: ndi nganyi?”+ 28 Bakamuambila ne: “Yone Mubatiji,+ kadi bakuabu badi bamba ne: Eliya,+ ne banga pabu ne: umue wa ku baprofete.” 29 Ke yeye kubakonka ne: “Kadi nuenu, nudi nuamba ne: meme ndi nganyi?” Petelo wakamuandamuna ne: “Wewe udi Kristo.”+ 30 Nanku wakabakandika bikole bua kabambidi muntu nansha umue bualu buende.+ 31 Kabidi, wakatuadija kubalongesha ne: Muana wa muntu udi ne bua kukenga makenga a bungi ne kubengibua kudi bakulu ne bamfumu ba bakuidi ne bafundi, kushipibua,+ ne kujuka panyima pa matuku asatu.+ 32 Bushuwa, uvua ubambila bualu abu patoke. Kadi Petelo wakamukokela ku luseke, kutuadijaye kumutandisha.+ 33 Bua bualu ebu, wakakudimuka, kutangilaye bayidi bende, ne kutandishaye Petelo, wamba ne: “Pita panyima panyi, Satana! bualu meji audi wela ki mmeji a Nzambi to, kadi nga bantu.”+

34 Kadi wakabikila musumba wa bantu ne bayidi bende, kubambilaye ne: “Biasua muntu kundonda, adibenge, ambule mutshi wende wa makenga* ne atungunuke ne kundonda.+ 35 Bualu muntu yonso udi musue kupandisha muoyo* wende neawujimije, kadi muntu yonso udi ujimija muoyo* wende bua bualu buanyi ne bua bualu bua lumu luimpe, neawupandishe.+ 36 Bushuwa, muntu yeye mupete buloba bujima, kadi mujimije muoyo* wende, mbualu buimpe kayi buapetaye?+ 37 Ntshinyi menemene tshidi muntu mua kufila bua kushintakaja ne muoyo* wende?+ 38 Bualu muntu yonso udi umvua bundu bua bualu buanyi ne bua mêyi anyi mu tshipungu tshia bantu tshia masandi* ne tshia mpekatu etshi, Muana wa muntu neumvue pende bundu bua bualu buende+ padiye ulua mu butumbi bua Tatu wende ne banjelu ba tshijila.”+

9 Wakabambila kabidi ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: kudi bamue ba ku badi bimane muaba eu bikala kabayi mua kulabula lufu nansha, too ne padibu banji kumona Bukalenge bua Nzambi bumane kulua ne bukole.”+ 2 Matuku asambombo pashishe, Yezu wakangata Petelo ne Yakobo ne Yone, kubandaye nabu ku mukuna mule bobu nkayabu. Wakandamuka kumpala kuabu;+ 3 bilamba biende bia pa mutu biakatuadija kubalakana, kuluabi bitoke zezeze kupita muvua musukudi wa bilamba kayi yonso pa buloba mua kubitokesha. 4 Kabidi, Eliya ne Mose bakabamuenekela, ne bavua bayukila ne Yezu. 5 Ke Petelo kuambila Yezu ne: “Labi, mbitambe buimpe mutudi muaba eu. Nanku tuase ntenta isatu: umue webe, umue wa Mose, ne umue wa Eliya.” 6 Mu bulelela, kavua mumanye tshia yeye kuamba to, bualu bavua ne buôwa. 7 Ditutu diakenzeka, kubabuikiladi, dîyi+ diakapatuka mu ditutu ne: “Eu mMuananyi munanga.+ Mutelejayi.”+ 8 Nunku, diakamue bakakenzakana, kumonabu ne: muntu mukuabu kavua nabu kabidi to, anu Yezu.

9 Pavuabu benda bapueka mukuna, wakabakandika ne muoyo umue bua kabalondedi muntu mukuabu tshivuabu bamone atshi+ too ne pavua Muana wa muntu ujuka ku lufu.+ 10 Bakalama dîyi edi ku muoyo,* kadi bavua bayukila munkatshi muabu bua kumanya tshivua dijuka ku lufu edi diumvuija. 11 Nunku, bakatuadija kumukonka, bamba ne: “Bua tshinyi bafundi badi bamba ne: Eliya+ udi ne bua kuanji kulua kumpala?”+ 12 Wakabambila ne: “Eliya udi wanji kulua ne wakajilula malu onso;+ kadi mmunyi mudibu bafunde bua Muana wa muntu ne: udi ne bua kukenga makenga a bungi+ ne badi ne bua kumuenzela malu ne dipetu?+ 13 Kadi ndi nnuambila ne: mu bulelela, Eliya+ ukadi mulue ne bakamuenzela tshionso tshivuabu basue, anu bu mudibu bafunde bua bualu buende.”+

14 Pakafikabu kudi bayidi bakuabu, bakamona musumba munene wa bantu mubunguile ne kuvua bafundi bavua bakokangana nabu.+ 15 Kadi diakamue pavua musumba wonso wa bantu mumumone, bakakema, bakaya lubilu kudiye bua kumuela muoyo. 16 Ke yeye kubakonka ne: “Nudi nukokangana nabu bua tshinyi?” 17 Muntu umue wa mu musumba wa bantu abu wakamuandamuna ne: “Mulongeshi, mvua mulue ne muananyi wa balume kuudi, bualu udi ne nyuma wa kamama.+ 18 Muaba wonso udiye umukuatshila, udi umukulula panshi, ne udi upatula ntutu mukana, usumakaja mênu ne ujimija bukole. Mvua mulombe bayidi bebe bua kumuipata, kadi kabavua bakokeshe bua kuenza nanku to.” 19 Wakabandamuna ne: “Nuenu tshipungu tshia bantu badi kabayi ne ditabuja,+ ndi ne bua kutungunuka ne kuikala nenu too ne dîba kayi? Ndi ne bua kutungunuka ne kunuleja lutulu too ne dîba kayi? Luayi nende kundi.”+ 20 Nunku, bakalua ne muana kudiye, kadi pakamumonaye, musangu umue nyuma au wakapaluisha muana. Yeye mumane kukuluka panshi, wakatungunuka ne kubunguluka, upatula ntutu mukana. 21 Ke Yezu kuebeja tatuende wa muana ne: “Mbibange kumuenzekela nunku katshia ku dîba kayi?” Wakamba ne: “Katshia ku buana buende 22 ne uvua umukulula misangu ne misangu mu kapia ne mu mâyi kabidi bua kumubutula. Kadi wewe mua kuenza bualu kampanda, tumvuila koku luse, utuambuluishe.” 23 Yezu wakamuambila ne: “Dîyi dia ne: ‘Wewe mua!’ Mona, malu onso adi mua kukumbana bua muntu udi ne ditabuja.”+ 24 Diakamue tatuende wa muana wakela dîyi, kuambaye ne: “Ndi ne ditabuja! Ngambuluisha muaba undi dijinga ne ditabuja!”+

25 Kadi pakamona Yezu ne: musumba wa bantu uvua ulua lubilu mutangile kudibu, wakakanyina nyuma wa bukoya au, umuambila ne: “Wewe nyuma wa kamama ne mapapa, ndi nkutumina dîyi ne: patuka munda muende ne kubuedi munda muende kabidi to!”+ 26 Yeye mumane kuela dîyi ne mumupaluishe bikole menemene, wakapatuka munda muende ne muana kulua bu mufue, nunku bantu ba bungi bavua bamba ne: “Mmufue!” 27 Kadi Yezu wakamukuata ku tshianza, kumujula, yeye kuimana kuulu. 28 Nunku, pakabuelayi mu nzubu, bayidi bende bakamuebeja pa nkayabu ne: “Bua tshinyi katuvua bakokeshe bua kumuipata?”+ 29 Yeye wakabambila ne: “Wa mushindu eu udi mua kupatuka anu ku disambila.”

30 Bakumbuka muaba au, kupitshilabu mu Galela, kadi kavua musue bua muntu amanye bualu ebu to. 31 Bualu uvua ulongesha bayidi bende, ubambila ne: “Nebafile Muana wa muntu mu bianza bia bantu ne nebamushipe,+ kadi nansha muashipibuaye, neajuke panyima pa matuku asatu.”+ 32 Kadi kabavua bumvue tshivuaye muambe to, bavua batshina bua kumukonka.

33 Bakafika ku Kapênuma. Kadi pavuaye mu nzubu, wakabakonka ne: “Nuvua nukokangana bua bualu kayi mu njila?”+ 34 Bakashala bapuwe, bualu pavuabu mu njila bavua bakokangana munkatshi muabu bua kumanya uvua munene mupite bakuabu. 35 Nunku wakasomba, kubikilaye bapostolo 12, kubambilaye ne: “Muntu yeye musue kuikala wa kumpala, udi ne bua kuikala wa ndekelu ku bonso ne muena mudimu wa bonso.”+ 36 Pashishe wakangata muana mukese, kumuimanyikaye munkatshi muabu; wakamuela mu maboko, kubambilaye ne: 37 “Muntu yonso udi wakidila umue wa ku bana bakese ba nunku+ bua dîna dianyi, udi ungakidila meme kabidi; muntu yonso udi ungakidila, kena ungakidila anu meme, kadi udi wakidila kabidi Yeye uvua muntume.”+

38 Yone wakamuambila ne: “Mulongeshi, tuvua bamone muntu mukuabu wipata bademon mu dîna diebe, tuetu kuteta bua kumukandika, bualu kavua utulonda to.”+ 39 Kadi Yezu wakamba ne: “Kanutetshi bua kumukandika to, bualu kakuena muntu wenza mudimu wa bukole mu dîna dianyi wakokesha ne lukasa luonso bua kungamba bualu bubi to. 40 Bualu muntu udi kayi utuluisha udi ku tshietu.+ 41 Nunku muntu yonso udi unupesha dikopo dia mâyi a kunua bualu nudi bantu ba Kristo,+ ndi nnuambila bulelela ne: kakupangila difutu diende nansha kakese.+ 42 Kadi muntu yonso udi ulenduisha umue wa ku bana bakese badi bitabuje aba, bidi mua kuikala bitambe buimpe buende yeye bobu bamuele dibue dia mpelu mu nshingu ditu mpunda unyunguluja ne bamukupe mu mbuu.+

43 “Bikala tshianza tshiebe tshikulenduisha, utshikose. Mbitambe buimpe bua wewe kubuela mu muoyo ne bulema pamutu pa kubuela ne bianza bibidi mu Ngena,* mu kapia kadibu kabayi mua kujima.+ 44 * —— 45 Bikala dikasa diebe dikulenduisha, udikose. Mbitambe buimpe bua wewe kubuela mu muoyo ne bulema pamutu pa kuedibua mu Ngena* ne makasa abidi.+ 46 * —— 47 Bikala dîsu diebe dikulenduisha, udimanshe.+ Mbitambe buimpe bua wewe kubuela mu Bukalenge bua Nzambi ne dîsu dimue pamutu pa kuedibua mu Ngena* ne mêsu abidi,+ 48 mudi tshikusu katshiyi tshifua ne kapia kakayi kajima.+

49 “Bualu badi ne bua kuela muntu yonso mukele muikale kapia.+ 50 Mukele mmuimpe; kadi mukele wowu mujimije ditua diawu, nenuwutuishe ne tshinyi?+ Ikalayi ne mukele munda muenu,+ ne sombayi ne ditalala munkatshi muenu.”+

10 Yezu wakajuka muaba au, kuluaye ku mikalu ya Yudaya, dishiya dia Yadene, ne misumba ya bantu yakamunguila kabidi. Anu muvuaye wenza pa tshibidilu, wakatuadija kabidi kubalongesha.+ 2 Nanku, Bafalese bakasemena, ne meji a kumuteta, kumukonkabu ni bivua bianyishibue bua mulume kushipa dibaka ne mukajende.+ 3 Wakabandamuna ne: “Mmukenji kayi uvua Mose munuelele?” 4 Bakamba ne: “Mose uvua muitabe bua kufunda mukanda wa dimuipata nawu ne kushipa nende dibaka.”+ 5 Kadi Yezu wakabambila ne: “Wakanufundila mukenji eu+ bua mioyi yenu mipape.+ 6 Kadi ku tshibangidilu kua bufuki, ‘Yeye wakabafuka mulume ne mukaji.+ 7 Bua bualu ebu mulume neashiye tatuende ne mamuende,+ 8 bubidi buabu nebalue mubidi umue,’+ nunku kabatshiena kabidi babidi to, bakadi mubidi umue. 9 Bua bualu ebu, muntu kapanduludi tshidi Nzambi musuike kaba kamue to.”+ 10 Pavuabu kabidi mu nzubu, bayidi bakatuadija kumuela nkonko bua bualu ebu. 11 Wakabambila ne: “Muntu yonso udi ushipa dibaka ne mukajende ne usela mukaji mukuabu, udi wenda masandi,+ ne udi umuenzela bibi, 12 ne bikala mukaji yeye mumane kushipa dibaka ne bayende, udi usedibua kudi mulume mukuabu, yeye udi wenda masandi.”+

13 Mpindieu, bantu bakatuadija kumutuadila bana batekete bua yeye kubalenga, kadi bayidi bakabatandisha.+ 14 Pakamona Yezu bualu abu, wakafiika munda, kubambilaye ne: “Lekelayi bana batekete balue kundi; kanukebi bua kubapangisha to, bualu Bukalenge bua Nzambi mbua badi bu bobu.+ 15 Bulelela ndi nnuambila ne: Muntu yonso udi kayi wakidila Bukalenge bua Nzambi bu muana mutekete kakubuelamu nansha kakese.”+ 16 Kuambulaye bana mu maboko, kutuadijaye kubabenesha, ubatentekela bianza.+

17 Pavuaye upita ne njila, muntu mukuabu wakalua lubilu, kutuaye binu kumpala kuende, kumukonkaye ne: “Mulongeshi Muimpe, ndi ne bua kuenza tshinyi bua kupiana muoyo wa tshiendelele?”+ 18 Yezu wakamuambila ne: “Bua tshinyi udi umbikila ne: muimpe? Kakuena muntu udi muimpe pa kumbusha anu umue, Nzambi.+ 19 Udi mumanye mikenji: ‘Kushipi muntu,+ kuendi masandi,+ kuibi,+ kujadiki bualu bua dishima,+ kushimakaji muntu bua kumudia bintu,+ nemeka tatuebe ne mamuebe.’”+ 20 Muntu au wakamuambila ne: “Mulongeshi, ndi mutumikile malu onso aa katshia ku buana buanyi.” 21 Yezu wakamutangila, kumvuaye dinanga bua bualu buende, kuambaye ne: “Nkukushadile tshintu tshimue: Ndaku, upane bintu biudi nabi, upeshe bapele, ne neupete biuma mu diulu; pashishe luaku, undonde.”+ 22 Kadi wakabungama bikole bua diandamuna adi, kuyaye wenda unyingalala, bualu uvua ne bintu bia bungi.+

23 Pakakenzakana Yezu, wakambila bayidi bende ne: “Nebikale bikole bua bantu badi ne makuta kubuelabu mu Bukalenge bua Nzambi!”+ 24 Kadi bayidi bakakema bua mêyi ende aa. Pashishe Yezu wakamba ne: “Bana banyi, mbualu bukole bua kubuela mu Bukalenge bua Nzambi! 25 Mbipepele bua kamelu kupitshila mu dîsu dia kashingi kupita mudi muntu mubanji mua kubuela mu Bukalenge bua Nzambi.”+ 26 Kukemabu kabidi bikole, kumuambilabu* ne: “Nnganyi udi mua kupandishibua?”+ 27 Yezu wakabatangila buludiludi, kuambaye ne: “Bua bantu, kabiena mua kuenzeka to, kadi kabiena nanku bua Nzambi to, bualu Nzambi udi mua kuenza malu onso.”+ 28 Petelo wakatuadija kumuambila ne: “Tangila! Tuetu tudi bashiye bintu bionso, bakulonde.”+ 29 Yezu wakamba ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: Kakuena muntu udi mushiye nzubu anyi bana babu ba balume anyi bana babu ba bakaji anyi mamuende anyi tatuende anyi bana anyi madimi bua bualu buanyi ne bua bualu bua lumu luimpe+ 30 wapanga kupeta misangu lukama kupita, mpindieu mu tshikondo etshi, nzubu, bana babu ba balume, bana babu ba bakaji, bamamu, bana ne madimi, pamue ne makenga,+ ne mu ndongoluelu wa malu udi ulua,* muoyo wa tshiendelele. 31 Kadi ba bungi badi ba kumpala nebikale ba ndekelu, ne ba ndekelu nebikale ba kumpala.”+

32 Mpindieu, bavua mu njila babanda ku Yelushalema, ne Yezu uvua uya kumpala kuabu, bakakema, kadi bavua balonda bakatuadija kutshina. Musangu eu kabidi, wakakokela bapostolo 12 ku luseke, kutuadijaye kubambila malu akavua pa kumufikila aa:+ 33 “Monayi! Tudi tubanda ku Yelushalema, ne Muana wa muntu neafidibue mu bianza bia bamfumu ba bakuidi ne bafundi. Bobu nebamukosele tshibawu tshia lufu ne nebamufile mu bianza bia bantu ba bisamba, 34 ne bantu aba nebamuseke, nebamutuile mate, nebamuele mfimbu ne nebamushipe, kadi panyima pa matuku asatu neajuke.”+

35 Yakobo ne Yone, bana ba Zebedayi,+ bakaya kudiye, kumuambilabu ne: “Mulongeshi, tudi basue utuenzele tshionso tshitudi tukulomba.”+ 36 Wakabakonka ne: “Nudi basue nnuenzele tshinyi?” 37 Bakandamuna ne: “Witabe bua tusombe mu butumbi buebe, umue ku tshianza tshiebe tshia balume ne mukuabu ku tshia bakaji.”+ 38 Kadi Yezu wakabambila ne: “Kanuena bamanye tshinudi nulomba to. Nudi mua kunua dikopo dindi nnua peshi kubatijibua ne dibatiza didibu bambatiza nadi anyi?”+ 39 Bakamuambila ne: “Tudi mua kunua.” Ke Yezu kubambila ne: “Dikopo dindi nnua, nenudinue, ne nenubatijibue ne dibatiza didibu bambatiza nadi.+ 40 Kadi bua kusomba ku tshianza tshianyi tshia balume anyi ku tshia bakaji, ki mbualu buanyi bua kufila to, kadi nkua bantu bakadibu bakulongoluele.”

41 Pakumvua bakuabu dikumi bualu ebu, bakafiikila Yakobo ne Yone munda.+ 42 Kadi Yezu wakababikila, kubambilaye ne: “Nudi bamanye ne: badi bamueneka bu* badi bakokesha bisamba badi babakokesha ne bumfumu buonso, bantu babu banene badi babaleja mudibu ne bukokeshi.+ 43 Kabiena ne bua kuikala nanku munkatshi muenu to; kadi muntu yonso udi musue kulua munene munkatshi muenu, udi ne bua kuikala muena mudimu wenu,+ 44 ne muntu yonso udi musue kuikala wa kumpala munkatshi muenu, udi ne bua kuikala mupika wa bonso. 45 Bualu nansha Muana wa muntu kavua mulue bua bamuenzele mudimu to, kadi mbua kuenzela bakuabu mudimu+ ne kufila muoyo* wende bu tshia kupikulangana natshi pa muaba wa bantu ba bungi.”+

46 Pashishe, bakabuela mu Yeliko. Kadi pavuaye yeye ne bayidi bende ne musumba munene wa bantu bapatuka mu Yeliko, Bâtimayo (muana wa Timayo), mpofu mulombi wa ka pa luse, uvua musombe ku muelelu kua njila.+ 47 Pakumvuaye ne: Yezu muena Nazaleta ke uvua upita, wakatuadija kuela mbila, wamba ne: “Yezu, Muana wa Davidi,+ ngumvuilaku luse!”+ 48 Bantu ba bungi bakatuadija kumutandisha, bamuambila bua kupuwa, kadi wakatungunuka ne kuela dîyi bikole ne: “Muana wa Davidi, ngumvuilaku luse!” 49 Ke Yezu kuimana, kuambaye ne: “Mumbikidilayi.” Nunku bakabikila mpofu au, bamuambila ne: “Kolesha muoyo! Juka; udi ukubikila.” 50 Wakimansha tshilamba tshiende tshia pa mutu, kutumpikaye, kuyaye kudi Yezu. 51 Ke Yezu kumukonka ne: “Udi musue nkuenzele tshinyi?” Mpofu kumuambila ne: “Laboni,* mpetulule lumonu luanyi.” 52 Nunku Yezu wakamuambila ne: “Ndaku. Ditabuja diebe ndikuondope.”+ Diakamue wakapetulula lumonu luende,+ kutuadijaye kumulonda mu njila.

11 Kadi pavuabu benda basemena pabuipi ne Yelushalema, ku Betefaje ne Betania+ ku Mukuna wa Olive, wakatuma bayidi bende babidi,+ 2 kubambilaye ne: “Ndayi mu musoko udi umueneka wawa, diakamue panudi nubuelamu, nenusangane muana wa mpunda musuika udi muntu kayi muanji kubanda too ne mpindieu. Numusulule, nulue nende muaba eu. 3 Muntu yeye munukonke ne: ‘Nudi nuenza nunku bua tshinyi?’ nuambe ne: ‘Mukalenge udi nende dijinga ne neamupingaje muaba eu ne lukasa.’” 4 Nunku bakaya, kupetabu muana wa mpunda musuika ku tshiibi, pambelu kumpenga kua njila, kumusululabu.+ 5 Kadi bamue ba ku bavua bimane muaba au bakabebeja ne: “Tshinudi nusuluila muana wa mpunda au ntshinyi?” 6 Bakabambila amu tshivua Yezu muambe, bobu kubalekela bua baye.

7 Bakatuadila Yezu muana wa mpunda,+ kutekabu bilamba biabu bia pa mutu pa nyima pende, Yezu kusombapu.+ 8 Kabidi, bantu ba bungi bakadija bilamba biabu bia pa mutu mu njila, kadi bakuabu bakakosa bisalasala bia mitshi mu mpata.+ 9 Bantu bavua baya kumpala kuende ne bavua bamulonda panyima bavua batungunuka ne kuela mbila bamba ne: “Tudi tulomba, pandisha!*+ Eu udi ulua mu dîna dia Yehowa* mmubeneshibue!+ 10 Bukalenge bua tatu wetu Davidi budi bulua mbubeneshibue!+ Tudi tulomba, pandisha, muulu mutumbuke amu!” 11 Wakabuela mu Yelushalema, ne kubuelaye mu ntempelo, wakatangila bintu bionso; kadi bu mukavua dîba diye, wakapatuka kuyaye ku Betania ne bapostolo 12.+

12 Dituku diakalonda, pavuabu bumbuka mu Betania, wakumvua nzala.+ 13 Kumonaye ku bule mutshi wa mfigi muikale ne mabeji, kuyaye bua kutangila ni uvua mua kupetaku tshintu. Kadi pavuaye mufikaku, kakasangana tshintu anu mabeji, bualu katshivua tshikondo tshia mfigi to. 14 Ke yeye kuwambila ne: “Muntu kadi kabidi tumuma tuebe nansha.”+ Bayidi bende bavua bumvue.

15 Nunku, bakalua ku Yelushalema. Kuoku aku wakabuela mu ntempelo, kutuadijaye kuela bantu bavua basumbisha ne basumba bintu mu ntempelo pambelu, kutonkolaye mêsa a bashintudi ba makuta ne bibasa bia bavua basumbisha nyunyi ya nkutshi,+ 16 kavua ulekela muntu nansha umue upitshila mu ntempelo ne tshintu to. 17 Uvua ulongesha, ubambila ne: “Ki mbafunde ne: ‘Nebabikile nzubu wanyi ne: nzubu wa disambila bua bantu ba bisamba bionso anyi’?+ Kadi nuenu nudi bamuvuije tshisokomenu tshia banyengianganyi ba bintu.”+ 18 Nanku, pakumvua bamfumu ba bakuidi ne bafundi bualu ebu, bakatuadija kukeba mushindu wa kumushipa;+ kadi bavua bamutshina, bualu musumba wonso wa bantu uvua ukema bua dilongesha diende.+

19 Pavua dilolo dikumbane, bakapatuka tshimenga. 20 Kadi pavuabu bapita mu dinda menemene, bakamona mutshi wa mfigi au mumane kufuba kubangila anu ku miji yawu.+ 21 Pakavuluka Petelo bualu abu, wakamuambila ne: “Labi, tangila! mutshi wa mfigi uuvua muele mulawu au mmufube.”+ 22 Yezu wakabandamuna ne: “Itabujayi Nzambi. 23 Bulelela ndi nnuambila ne: muntu yonso udi wambila mukuna eu ne: ‘Juka, diela mu mbuu,’ kayi welakana mu muoyo wende, kadi muikale ne ditabuja ne: tshidiye wamba netshienzeke, netshimuenzekele.+ 24 Ke bualu kayi ndi nnuambila ne: bintu bionso binudi nulomba mu disambila, ikalayi ne ditabuja ne: nukadi babipete, ne nenubipete.+ 25 Panudi bimane nusambila, nubuikidile muntu kayi yonso tshilumbu tshionso tshinudi natshi nende, bua Tatu wenu udi mu diulu anubuikidile penu bilema bienu.”+ 26 * ——

27 Bakalua kabidi mu Yelushalema. Pavuaye wendakana mu ntempelo, bamfumu ba bakuidi ne bafundi ne bakulu bakalua, 28 kumukonkabu ne: “Mbukokeshi kayi buudi wenza nabu malu aa? Anyi nnganyi udi mukupeshe bukokeshi ebu bua kuenza nabu malu aa?”+ 29 Yezu wakabandamuna ne: “Nennuele lukonko lumue. Ngandamunayi, ne meme nennuambile bukokeshi bundi ngenza nabu malu aa. 30 Dibatiza dia Yone+ divua difume mu diulu anyi kudi bantu?* Ngandamunayi.”+ 31 Ke bobu kutuadija kuelangana meji munkatshi muabu, bamba ne: “Tuetu bambe ne: ‘Mmu diulu,’ neambe ne: ‘Kadi, bua tshinyi kanuvua bamuitabuje?’ 32 Kadi tutete kuamba ne: ‘Kudi bantu’ anyi?” Bavua batshina musumba wa bantu, bualu bantu bonso aba bavua bangata Yone ne: uvua bushuwa muprofete.+ 33 Ke bobu kuandamuna Yezu ne: “Katuena bamanye to.” Yezu kubambila ne: “Meme panyi tshiena nnuambila bukokeshi bundi ngenza nabu malu aa to.”

12 Pashishe, wakatuadija kubambila malu mu bilejilu, wamba ne: “Muntu mukuabu uvua mudime budimi bua tumuma tua mvinyo,+ kubunyungululaye ne lupangu, kumbulamu tshina tshia kukamina mvinyo ne kuibaka tshibumba;+ pashishe, wakabushila babidime, kuyaye ku luendu ku babende.+ 2 Pakakumbana tshikondo, wakatuma mupika kudi babidime bua kuangata ndambu wa tumuma tua mu budimi bua tumuma tua mvinyo kudibu. 3 Kadi bakamukuata, kumukuma, kumupingajabu bianza bitupu. 4 Kubatuminaye kabidi mupika mukuabu, au bakamukuma ku mutu, kumufuishabu bundu.+ 5 Nunku wakatuma mupika mukuabu, au bakamushipa, kutumaye bakuabu ba bungi, kukumabu bamue ne kushipabu bakuabu. 6 Uvua kabidi ne umue, muana uvuaye munange bikole.+ Wakamutuma kudibu ku ndekelu, wamba ne: ‘Nebanemeke muananyi.’ 7 Kadi babidime abu bakambilangana ne: ‘Mupianyi wa bintu nyeye eu.+ Luayi, tumushipe, ne bumpianyi nebuikale buetu.’ 8 Nunku bakamukuata, kumushipabu, ne kumuimanshabu pambelu pa budimi bua tumuma tua mvinyo.+ 9 Muena budimi bua tumuma tua mvinyo neenze tshinyi? Yeye nealue, neashipe babidime aba, neapeshe bantu bakuabu budimi bua tumuma tua mvinyo abu.+ 10 Kanuvua banji kubala mufundu eu ne: ‘Dibue diakabenga bibaki, diodi edi ndilue dibue dinene dia mu ditumba.*+ 11 Bualu ebu mbufumine kudi Yehowa,* ne budi bukemesha ku mêsu kuetu’ anyi?”+

12 Bua bualu ebu, bakasua kumukuata, kadi bavua batshina musumba wa bantu, bualu bavua bamanye ne: uvua nabu mu lungenyi pavuaye mufile tshilejilu atshi. Ke bobu kumushiya, kuyabu.+

13 Pashishe bakamutumina Bafalese bakuabu ne bena dia Helode bua kumona mua kumukuatshila ku mêyi ende.+ 14 Pakafikabu, bakamuambila ne: “Mulongeshi, tudi bamanye ne: utu wamba anu malu malelela, ne kuena ukeba dianyishibua kudi muntu, bualu kuena utangila tshimuenekelu tshia bantu to, kadi udi ulongesha njila wa Nzambi mu diumvuangana ne bulelela. Mbianyishibue* bua kufuta Kaisa bitadi* anyi ki mbianyishibue? 15 Tudi ne bua kufuta anyi katuena ne bua kufuta?” Yeye mumane kujingulula lubombo luabu, wakabambila ne: “Nudi nunteta bua tshinyi? Ntuadilayi ndenaliyo* bua mmumone.” 16 Bakalua ne ndenaliyo umue, yeye kubebeja ne: “Mpala ne mêyi adi mafundapu mbia nganyi?” Kumuambilabu ne: “Mbia Kaisa.” 17 Ke Yezu kubambila ne: “Nufute Kaisa bintu bia Kaisa,+ kadi nufute Nzambi bintu bia Nzambi.”+ Bakakema bikole bua bualu buende.

18 Kadi Basadoke batu bamba mudi dibishibua dia bantu ku lufu kadiyiku,+ bakalua, bakamuebeja ne:+ 19 “Mulongeshi, Mose wakatufundila ne: muanabu ne muntu yeye mufue ne mushiye mukaji, kadi kayi mushiye muana, muanabu wa balume udi ne bua kupiana mukaji au ne kulelela muanabu bana.+ 20 Kuvua bana ba muntu ba balume muanda mutekete. Wa kumpala wakasela mukaji, kadi pakafuaye kavua mushiye muana to. 21 Muibidi wakamusela, kadi wakafua kayi mushiye muana, ne muisatu bia muomumue. 22 Nunku bonso muanda mutekete kabakashiya bana to. Ndekelu wa bionso, mukaji au wakafua pende. 23 Ku dibishibua dia bantu ku lufu, mukaji au neikale wa nganyi? Bualu uvua mukaji wabu bonso muanda mutekete.” 24 Yezu wakabambila ne: “Kanuena batupakane bua bualu ebu anyi? Bualu kanuena bamanye Mifundu nansha bukole bua Nzambi to.+ 25 Bualu padibu bajuka ku lufu, balume kabena basela anyi bakaji kabena basedibua, kadi badi bu banjelu mu diulu.+ 26 Kadi bua dijudibua dia bafue, kanuena babale mu mukanda wa Mose, mu muyuki wa bualu bua kamutshi ka mêba, muvua Nzambi mumuambile ne: ‘Ndi Nzambi wa Abalahama, Nzambi wa Izaka ne Nzambi wa Yakoba’ anyi?+ 27 Yeye kena Nzambi wa bafue, kadi ngua badi ne muoyo. Nudi batupakane bikole menemene.”+

28 Umue wa ku bafundi uvua mulue ne mumvue muvuabu bakokangana, pakamanyaye ne: Yezu uvua mubandamune mu mushindu muimpe menemene, wakamuebeja ne: “Mmukenji kayi udi wa kumpala* ku yonso?”+ 29 Yezu wakandamuna ne: “Wa kumpala udi ne: ‘Teleja, wewe Isalele, Yehowa* Nzambi wetu udi Yehowa* umue, 30 ne udi ne bua kunanga Yehowa* Nzambi webe ne muoyo webe wonso ne anyima* webe yonso ne lungenyi luebe luonso ne bukole buebe buonso.’+ 31 Muibidi nguowu eu: ‘Udi ne bua kunanga mukuebe bu muudi mudinange.’+ Kakuena mukenji mukuabu udi munene kupita eyi.” 32 Mufundi au wakamuambila ne: “Mulongeshi, udi muakule bimpe, mu diumvuangana ne bulelela: ‘Yeye udi Umue ne kakuena mukuabu pa kumumbusha Yeye’;+ 33 kumunanga ne muoyo wonso ne meji onso ne bukole buonso ne kunanga mukuebe bu muudi mudinange nkupite milambu yonso ya kuosha mijima ne milambu mikuabu kule menemene.”+ 34 Bua bualu ebu, Yezu mumane kujingulula ne: uvua muandamune ne meji, wakamuambila ne: “Kuena kule ne Bukalenge bua Nzambi to.” Kadi kakuvua muntu uvua ne dikima dia kumuela kabidi nkonko to.+

35 Kadi pavua Yezu ulongesha mu ntempelo, wakamba ne: “Mmunyi mudi bafundi bamba ne: Kristo mmuana wa Davidi?+ 36 Davidi muine wakamba ku bukole bua nyuma muimpe*+ ne: ‘Yehowa* wakambila Mukalenge wanyi ne: “Somba ku tshianza tshianyi tshia balume too ne pangateka bena lukuna bebe muinshi mua makasa ebe.”’+ 37 Davidi muine udi umubikila ne: Mukalenge, nunku mmunyi mudiye mua kuikala muanende?”+

Nanku musumba munene wa bantu uvua umuteleja ne disanka. 38 Mu dilongesha diende, wakatungunuka ne kuamba ne: “Nudimukile bafundi badi basue kuendakana bavuale mizabi, basue bua bantu babele mioyo mu bisalu+ 39 ne basue nkuasa ya kumpala* mu nsunagoga ne miaba ya lumu lua bungi mu didia dia dilolo.+ 40 Badi badia nzubu ya* bakaji bakamba, ne bua kumueneka ku bantu,* badi benza masambila male. Bobu aba nebapete dilumbuluisha dikole menemene.”*

41 Wakasomba mutangilangane ne tushete* tua diela makuta,+ ne wakatuadija kutangila muvua musumba wa bantu wela makuta mu tushete tua diela makuta atu, ne babanji ba bungi bavua bela makuta a binjanja a bungi.+ 42 Kadi mukaji mukamba mupele mukuabu wakalua, kuelaye tukuta tukese tua binjanja tubidi tua mushinga mukese menemene.*+ 43 Ke yeye kubikila bayidi bende, kubambilaye ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: mukaji mukamba mupele eu mmuele bia bungi kupita bakuabu bonso badi bele makuta mu tushete tua diela makuta.+ 44 Bualu bonso mbele biabu bia pa mutu, kadi yeye, nansha mudiye ukenga,* mmuele bionso bivuaye nabi, biende bionso bivuaye nabi bua kudidisha.”+

13 Pavuaye upatuka mu ntempelo, umue wa ku bayidi bende wakamuambila ne: “Mulongeshi, tangila! mabue ne nzubu bimpe bia dikema!”+ 2 Kadi Yezu wakamuambila ne: “Udi mumone nzubu minene eyi anyi? Kabakushiya dibue pa mutu pa dikuabu muaba eu kabayi badibumbule nansha.”+

3 Pavuaye musombe ku Mukuna wa Olive mutangile ku ntempelo, Petelo ne Yakobo ne Yone ne Andele bakamukonka pa nkayabu ne: 4 “Tuambila, malu aa neenzeke dîba kayi? Ntshinyi tshikala tshimanyinu tshia dîba dikala malu aa onso ne bua kufika ku nshikidilu?”+ 5 Ke Yezu kutuadija kubambila ne: “Nudimuke bua muntu kanupambuishi.+ 6 Bantu ba bungi nebalue mu dîna dianyi, bamba ne: ‘Meme ke yeye,’ ne nebapambuishe bantu ba bungi. 7 Kabidi, panudi numvua bakula bua mvita ne ngumu ya mvita, kanupampakanyi to; malu aa adi ne bua kuenzeka, kadi nshikidilu ki mmuanji kulua to.+

8 “Bualu tshisamba netshiluishe tshisamba tshikuabu, bukalenge nebuluishe bukalenge bukuabu;+ buloba nebukanke ku muaba ne ku muaba; nekuikale kabidi biyole bia nzala.+ Malu aa adi ntuadijilu wa tunyinganyinga.+

9 “Kadi nuenu, nuikale badimuke. Bantu nebanufile ku bilumbuluidi biabu,+ nebanukume mu nsunagoga,+ nebanuimanyike kumpala kua banguvena ne bakalenge bua bualu buanyi bua tshikale bujadiki kudibu.+ 10 Kabidi, badi ne bua kuanji kuyisha lumu luimpe mu bisamba bionso.+ 11 Nunku padibu baya nenu bua kunufila, kanudianjidi kuditatshisha bua tshia kuamba; kadi tshidibu banupesha pa dîba adi, nutshiambe, bualu ki nnuenu badi bakula, kadi nnyuma muimpe.*+ 12 Kabidi, muntu neafile muanabu ku lufu, tatu neafile muanende, bana nebatombokele baledi ne nebabashipeshe.+ 13 Nunku nebanukine kudi bantu bonso bua dîna dianyi.+ Kadi muntu udi munanukile* too ne ku nshikidilu+ neapandishibue.+

14 “Kadi panudi numona tshintu tshia muendi tshidi tshikebesha kabutu+ tshimane muaba uditshi katshiyi ne bua kuikala (muntu udi ubala ikale ne dijingulula dia malu), dîba adi badi mu Yudaya batuadije kunyemena ku mikuna.+ 15 Muntu udi pa mutu pa nzubu katuluki to, kabuedi nansha mu nzubu muende bua kuangata tshintu; 16 ne muntu udi mu budimi kapinganyi ku bintu bidi panyima bua kuangata tshilamba tshiende tshia pa mutu to. 17 Diakabi bua bakaji bikala ne mafu ne bikala bamusha bana mu matuku au!+ 18 Tungunukayi ne kusambila bua bualu ebu kabuenzeki tshikondo tshia muvu wa mashika makole;* 19 bualu matuku au neikale matuku a dikenga+ ditu kadiyi dianji kuenzeka katshia ku tshibangidilu tshia bufuki buvua Nzambi mufuke too ne ku tshikondo atshi, ne kadiakuenzeka kabidi to.+ 20 Mu bulelela, bu Yehowa* kayi mukepeshe matuku au, kakuvua muntu uvua mua kupanda. Kadi bua basungula badiye musungule, mmukepeshe matuku au.+

21 “Nunku kabidi, muntu yeye munuambile ne: ‘Monayi, Kristo udi apa,’ anyi ‘Monayi, udi kuaka,’ kanuitabi bualu ebu to.+ 22 Bualu ba-Kristo ba dishima ne baprofete ba dishima nebajuke,+ ne nebenze bimanyinu ne malu a kukema bua kupambuisha, kuoku mushindu, basungula. 23 Nunku, nuenu nuikale batabale.+ Ndi mudianjile kunuambila malu onso.

24 “Kadi mu matuku au, panyima pa dikenga adi, dîba nedifiikuluke, ne ngondo kakufila butoke buende to,+ 25 ne mitoto neyikuluke mu diulu, ne nebanyukule makole a mu diulu. 26 Pashishe nebamone Muana wa muntu+ ulua mu matutu ne bukole bua bungi ne butumbi.+ 27 Pashishe yeye neatume banjelu ne neasangishe basungula bende pamue kumbukila ku mpepele inayi, kumbukila ku ditengu dia buloba too ne ku ditengu dia diulu.+

28 “Nanku nulongele tshilejilu etshi kudi mutshi wa mfigi: Diakamue padi katamba kawu katekete kasasa kapatula tubeji tuaku, nudi numanya ne: muvu wa luya lukole* udi pabuipi.+ 29 Bia muomumue nuenu kabidi, panudi numona malu aa enzeka, numanye ne: udi pabuipi ku biibi.+ 30 Bulelela ndi nnuambila ne: tshipungu tshia bantu etshi katshiakupita nansha kakese too ne padi malu aa onso enzeka.+ 31 Diulu ne buloba nebipite,+ kadi mêyi anyi kaakupita nansha kakese.+

32 “Bua dituku adi ne dîba adi muntu nansha umue ki mmumanye, nansha banjelu badi mu diulu, nansha Muana, kadi anu Tatu.+ 33 Nuikale badimuke, nushale batabale,+ bualu kanuena bamanye dîba diakumbana tshikondo tshisungula.+ 34 Bidi anu bu muntu uvua muenze luendu ku babende, mushiye nzubu wende ne mupeshe bapika bende bukokeshi,+ muntu ne muntu wende mudimu, kutuminaye mulami wa ku tshiibi dîyi bua kushala mutabale.+ 35 Nunku nushale batabale, bualu kanuena bamanye dîba didi mfumu wa nzubu ulua,+ ni walua dilolo anyi mundankulu anyi kumpala kua kutshiabu* peshi mu dinda menemene,+ 36 bua padiye ulua mu tshimpitshimpi, kanusanganyi balale tulu.+ 37 Kadi tshindi nnuambila, ndi ntshiambila bantu bonso ne: Nushale batabale.”+

14 Kuvua kushale matuku abidi+ bua kuenza Pasaka*+ ne Tshibilu tshia Mampa kaayi mela Luevene.+ Nunku bamfumu ba bakuidi ne bafundi bavua bakeba mushindu wa kumukuata ne budimu* ne kumushipa;+ 2 bualu bavua bamba ne: “Mu tshibilu to; pamuapa tshimvundu tshidi mua kujuka mu bantu.”

3 Nunku, pavuaye ku Betania udia* mu nzubu mua Simona muena nsudi, mukaji mukuabu wakalua kudiye ne kalondo ka alabasta ka mafuta a mupuya muimpe, nare mulelela, wa mushinga mukole. Wakakangula kalondo ka alabasta, wakatuadija kuapongolola mu mutu muende.+ 4 Bua bualu ebu bakuabu bakambilangana ne tshiji ne: “Bua tshinyi mbanyange mafuta a mupuya muimpe aa? 5 Bualu bavua mua kupana mafuta a mupuya muimpe aa ku ndenaliyo* mipite pa 300 ne bavua mua kupesha bapele makuta au!” Nunku bakamufiikila munda bikole.* 6 Kadi Yezu wakamba ne: “Mulekelayi. Bua tshinyi nudi nukeba kumutatshisha? Mmungenzele bualu buimpe menemene.+ 7 Bualu nudi ne bapele aba misangu yonso,+ nudi mua kubenzela malu mimpe dîba dionso dinudi basue, kadi meme kanuakuikala nanyi misangu yonso to.+ 8 Mmuenze tshivuaye mua kuenza; mmudianjile kumpongoluela mafuta a mupuya muimpe pambidi bua dijiikibua dianyi.+ 9 Bulelela ndi nnuambila ne: miaba yonso idibu bayisha lumu luimpe elu pa buloba bujima,+ nebambe kabidi tshidi mukaji eu muenze bua kumuvuluka.”+

10 Pashishe Yudasa Isakaliote, umue wa ku bapostolo 12, wakaya kudi bamfumu ba bakuidi bua kumufila kudibu.+ 11 Pakumvuabu bualu abu, bakasanka bikole, bobu kumulaya bua kumupesha makuta a arjan.+ Ke yeye kutuadija kukeba mpunga wa kumufila.

12 Kadi dituku dia kumpala dia Mampa kaayi mela Luevene+ divuabu ne tshibidilu tshia kufila mulambu wa Pasaka,+ bayidi bende bakamuebeja ne: “Udi musue bua tuye kulongolola kua wewe kudiila Pasaka penyi?”+ 13 Ke yeye kutuma bayidi bende babidi, kubambila ne: “Ndayi mu tshimenga, nenusambakene ne muntu mukuabu muambule mulondo wa mâyi. Numulonde,+ 14 ne muaba wonso udiye ubuela, nuambile muena nzubu ne: ‘Mulongeshi udi wamba ne: “Nzubu wa benyi undi mua kudiila Pasaka ne bayidi banyi udi penyi?”’ 15 Neanuleje nzubu munene wa kuulu, muikale ne bintu bionso ne mumana kuakaja. Nutulongoluelaye muaba au.” 16 Nunku bayidi bakaya, kubuelabu mu tshimenga, kusanganabu malu anu muvuaye mubambile, kulongololabu Pasaka.

17 Pakavua mêba a dilolo mafike, wakalua ne bapostolo 12.+ 18 Pavuabu badiadije ku mêsa badia, Yezu wakamba ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: umue wa kunudi udi udia nanyi, neantungile tshitungu.”+ 19 Bakatuadija kunyingalala, bamukonka ku muntu ku muntu ne: “Ki mmeme to, ki mmuomu?” 20 Wakabambila ne: “Ngumue wa ku bapostolo 12, eu udi utua nanyi tshianza mu dilongo.+ 21 Bualu Muana wa muntu udi uya, anu mudibu bafunde bua bualu buende, kadi diakabi didi kudi muntu udi utungila Muana wa muntu!+ Bivua mua kuikala bitambe buimpe bua muntu au bu yeye kayi muledibue.”+

22 Pavuabu batungunuka ne kudia, wakangata diampa, kudibeneshaye, kuditshibula ne kubapeshadi, wamba ne: “Angatayi; etshi tshidi tshiumvuija mubidi wanyi.”+ 23 Pashishe wakangata dikopo, kusakidilaye Nzambi, yeye kubapeshadi ne kunuabu bonso.+ 24 Yeye kubambila ne: “Etshi tshidi tshiumvuija ‘mashi anyi+ a tshipungidi,’+ adi ne bua kuedibua panshi bua bantu ba bungi.+ 25 Bulelela ndi nnuambila ne: tshiakunua kabidi bintu bia ku muonji wa tumuma tua mvinyo too ne dituku adi dingabinua bipiabipia mu Bukalenge bua Nzambi.” 26 Ndekelu wa bionso, bobu bamane kuimba misambu ya kutumbisha nayi Nzambi, bakapatuka kuyabu ku Mukuna wa Olive.+

27 Yezu wakabambila ne: “Nuenu bonso nenulenduke, bualu mbafunde ne: ‘Nenkume mulami wa mikoko+ ne mikoko neyitangalake.’+ 28 Kadi meme mumane kujudibua, nennudianjidile mu Galela.”+ 29 Kadi Petelo wakamuambila ne: “Nansha bakuabu bonso balenduke, meme tshiakulenduka to.”+ 30 Bua bualu ebu Yezu wakamuambila ne: “Bulelela ndi nkuambila ne: lelu eu, eyowa, butuku ebu mene, kumpala kua tshitala kusama misangu ibidi, wewe neumvile misangu isatu.”+ 31 Kadi yeye wakatungunuka ne kusuminyina ne: “Nansha bikalabi bua kufua nebe, tshiakukuvila nansha kakese.” Kabidi, bakuabu bonso bakatuadija kuamba pabu bia muomumue.+

32 Nunku bakaya muaba uvuabu babikila ne: Getesemane, kuambilaye bayidi bende ne: “Sombayi muaba eu pandi meme nsambila.”+ 33 Wakangata Petelo ne Yakobo ne Yone kuyaye nabu,+ wakatuadija kumvua dibungama dikole* ne wakapampakana bikole. 34 Wakabambila ne: “Ndi* mubungame bikole+ too ne ku lufu. Shalayi muaba eu, nushale batabale.”+ 35 Kuyaye kumpala ndambu, kudielaye panshi, kutuadijaye kusambila bua, kuoku mushindu, dîba adi dimone mua kupita kule nende. 36 Nunku wakamba ne: “Aba,* Tatu,+ wewe udi ukumbana bua kuenza malu onso; umbushaku dikopo edi kundi. Kadi kabienzeki bu mundi musue, bienzeke bu muudi wewe musue.”+ 37 Wakapingana, kubasanganaye balale, kuambilaye Petelo ne: “Simona, udi mulale? Kuena ne bukole bua kushala mutabale nansha bua dîba dimue?+ 38 Nushale batabale ne nutungunuke ne kusambila, bua kanubuedi mu ditetshibua.+ Bushuwa, muoyo* mmusue,* kadi mubidi udi ne butekete.”+ 39 Nunku wakaya kabidi ne wakasambila, wamba mêyi a muomumue.+ 40 Wakalua kabidi, kubasanganaye balale, bualu mêsu abu avua manême ne tulu, nunku, kabavua bamanye tshia kumuandamuna. 41 Wakapingana musangu muisatu, kubambilaye ne: “Nudi nulala ne nuikisha dîba dia nunku! Kuajiki! Dîba diakumbanyi!+ Monayi! Badi bafila Muana wa muntu mu bianza bia benji ba mpekatu. 42 Jukayi, tuyayi. Monayi! Muntungidi ukadi pabuipi.”+

43 Diakamue, patshivuaye wakula, Yudasa, umue wa ku bapostolo 12 wakafika ne musumba wa bantu bikale ne miele ya mvita ne mitshi, babatume kudi bamfumu ba bakuidi ne bafundi ne bakulu.+ 44 Kadi mumutungidi uvua mubapeshe tshimanyinu tshivuabu bumvuangane, wamba ne: “Muntu ungatua mishiku au, nyeye; numukuate, nuye nende bamulame.” 45 Wakalua buludiludi, kusemenaye kudiye, kuambaye ne: “Labi!” yeye kumutua mishiku ne bulenga. 46 Ke bobu kumutua bianza, kumukuatabu. 47 Kadi umue wa ku bavua bimane muaba au wakapatula muele wende wa mvita, kutapaye mupika wa muakuidi munene, kumukosa ditshi.+ 48 Kadi Yezu wakabambila ne: “Nudi balue ne miele ya mvita ne mitshi bua kunkuata bu mudibu bakuata muivi anyi?+ 49 Ku dituku ne ku dituku mvua nenu mu ntempelo ndongesha,+ kadi kanuvua bankuate to. Kadi bualu ebu mbuenzeke bua kukumbaja Mifundu.”+

50 Bonso bakamushiya, kunyemabu.+ 51 Kadi nsongalume mukuabu uvua muvuale anu tshilamba tshia line muimpe menemene kayi tshintu tshikuabu pambidi wakatuadija kumulonda pabuipi, bakakeba bua kumukuata, 52 kadi wakashiya tshilamba tshiende tshia line, kunyemaye butaka.*

53 Mpindieu, bakaya ne Yezu kua muakuidi munene,+ bamfumu ba bakuidi bonso ne bakulu ne bafundi bakadisangisha.+ 54 Kadi Petelo wakamulondela pa bule too ne mu lubanza lua muakuidi munene; uvua musombe pamue ne bena mudimu ba mu nzubu, wota kapia kavua kakenkesha.+ 55 Kadi bamfumu ba bakuidi ne bena ku Tshilumbuluidi Tshinene* bonso bavua bakeba tshijadiki tshia kupisha natshi Yezu bua kumona mua kumushipa, kadi kabakapeta nansha tshimue.+ 56 Bushuwa, bantu ba bungi bavua bafila bujadiki bua dishima bua kumupisha,+ kadi bijadiki biabu kabivua bipetangana to. 57 Bantu bakuabu kabidi bavua bajuka, bafila bujadiki bua dishima bua kumupisha, bamba ne: 58 “Tuvua bamumvue wamba ne: ‘Nengupule ntempelo uvua muibaka ku bianza eu, nengibake mukuabu mu matuku asatu udi kayi muibaka ku bianza.’”+ 59 Nansha bua malu aa, bujadiki buabu kabuvua bupetangana to.

60 Pashishe, muakuidi munene wakimana munkatshi muabu, kukonkaye Yezu, wamba ne: “Kuena wandamuna anyi? Mbualu kayi budi bantu aba bakufunda nabu?”+ 61 Kadi wakashala mupuwe, kakandamuna dîyi nansha.+ Muakuidi munene kutuadijaye kabidi kumuebeja, kumuambilaye ne: “Wewe udi Kristo Muana wa Yeye udi mubeneshibue anyi?” 62 Ke Yezu kuamba ne: “Mmeme; ne nenumone Muana wa muntu+ musombe ku tshianza tshia balume+ tshia bukole, ulua ne matutu a mu diulu.”+ 63 Bua bualu ebu, muakuidi munene wakapanda bilamba biende, kuambaye ne: “Tudi kabidi dijinga ne bantemu bakuabu anyi?+ 64 Nudi bumvue mudiye mupende Nzambi. Nudi nuamba tshinyi?”* Buonso buabu bakamupisha ne: mmukumbanyine lufu.+ 65 Nunku bakuabu bakatuadija kumutuila mate,+ bamubuikila ku mêsu ne bamukuma bisusu, bamuambila ne: “Biwikala muprofete, ambaku!” Balami ba ku tshilumbuluidi bakaya nende benda bamutapa mapi ku mêsu.+

66 Mpindieu, pavua Petelo muinshi mu lubanza, umue wa ku bansongakaji bena mudimu ba muakuidi munene wakalua.+ 67 Pakamonaye Petelo wota kapia, wakamutangila buludiludi, kuambaye ne: “Wewe pebe uvua ne muena Nazaleta, Yezu eu.” 68 Kadi wakavila bualu ebu, wamba ne: “Tshiena mumumanye to, tshiena ngumvua nansha tshiudi wamba to,” wakaya pambelu ku tshibuelelu. 69 Kuoku aku, nsongakaji muena mudimu au wakamumona, kutuadijaye kuambila kabidi bavua bimane muaba au ne: “Muntu eu ngumue wa kudibu.” 70 Yeye wakavila kabidi bualu ebu. Mutantshi mukese pashishe, bantu bavua bimane muaba au bakatuadija kabidi kuambila Petelo ne: “Bushuwa, wewe udi umue wa kudibu, bualu mu bulelela, wewe udi muena Galela.” 71 Kadi wakatuadija kudiela milawu, uditshipa ne: “Tshiena mumanye muntu unudi nuamba au to.” 72 Diakamue, tshitala tshiakasama musangu muibidi,+ Petelo kuvuluka tshivua Yezu mumuambile ne: “Kumpala kua tshitala kusama misangu ibidi, wewe neumvile misangu isatu.”+ Wakabungama bikole, kutuadijaye kudila.

15 Diakamue patshiatshia, bamfumu ba bakuidi pamue ne bakulu ne bafundi, mu kuamba kuimpe, Tshilumbuluidi Tshinene* tshijima, bakabuela mu tshipangu, bobu kusuika Yezu, kuyabu nende ne kumufilabu mu bianza bia Pilato.+ 2 Ke Pilato kumukonka ne: “Wewe udi Mukalenge wa bena Yuda anyi?”+ Yeye kuandamuna ne: “Wewe nkayebe ke udi wamba nanku.”+ 3 Kadi bamfumu ba bakuidi bavua bamubanda ne malu a bungi. 4 Pilato wakatuadija kumukonka kabidi, wamba ne: “Kuena ne diandamuna anyi?+ Mona bungi bua malu adibu bakubanda nawu.”+ 5 Kadi Yezu kakandamuna kabidi bualu nansha bumue to, kufikishabi Pilato ku dikema bikole.+

6 Mu tshibilu tshionso, yeye uvua ne tshibidilu tshia kubalekeleela muena buloko umue uvuabu balomba.+ 7 Dîba adi, muntu uvuabu babikila ne: Balabase uvua mu buloko ne bantomboji bakuabu bavua bashipangane mu buntomboji buabu abu. 8 Nunku musumba wa bantu wakalua, kutuadijabu kulomba bilondeshile tshivua Pilato ne tshibidilu tshia kubenzela. 9 Wakabandamuna, wamba ne: “Nudi basue nnulekeleele Mukalenge wa bena Yuda anyi?”+ 10 Bualu Pilato uvua mumanye ne: bamfumu ba bakuidi bavua bamufile bua mukawu.+ 11 Kadi bamfumu ba bakuidi bakasaka musumba wa bantu bua abalekeleele Balabase pamutu pa Yezu.+ 12 Pilato wakabandamuna kabidi ne: “Nunku, ngenze tshinyi ne muntu unudi nubikila ne: Mukalenge wa bena Yuda?”+ 13 Bakela kabidi mbila ne: “Yeye anu ku mutshi!”*+ 14 Kadi Pilato wakatungunuka ne kubebeja ne: “Bua tshinyi? Mbualu bubi kayi budiye muenze?” Nansha nanku bakela mbila bikole ne: “Yeye anu ku mutshi!”*+ 15 Nunku, bu muvua Pilato musue kusankisha musumba wa bantu, wakabalekeleela Balabase; yeye mumane kuelesha Yezu mfimbu,+ wakamufila bua bamushipele ku mutshi.+

16 Kadi basalayi bakaya nende mu lubanza, mmumue ne: mu nzubu munene wa nguvena, kubikilabu tshisumbu tshionso tshia basalayi.+ 17 Nunku bakamuvuadika tshilamba tshikunzubile, kulukabu tshifulu tshia butumbi tshia mêba, bobu kumuasatshi ku mutu; 18 bakatuadija kumuela mbila ne: “Muoyo au, Mukalenge wa bena Yuda!”+ 19 Bavua kabidi bamututa ne dilenge mu mutu ne bamutuila mate, ne bavua batua binu ne bamuinamina.* 20 Ndekelu wa bionso, bobu bamane kumuseka, bakamuvula tshilamba tshikunzubile, kumuvuadikabu bilamba biende bia pa mutu. Kuyabu nende pambelu bua kumupopela ku mutshi.+ 21 Kabidi, bakenzeja mupitshi wa njila mukuabu, Simona kampanda wa ku Kulene, uvua ufuma ku budimi, tatuende wa Alesandelo ne Lufo, bua kuambula mutshi wa makenga* wa Yezu.+

22 Nunku bakaya nende muaba uvuabu babikila ne: Gologota, padibu bakudimuna muaku eu, udi umvuija ne: “Muaba wa kabalubalu ka mutu.”+ 23 Nunku bakakeba kumupesha mvinyo musambakaja ne bintu bidi bikuata bia mire,+ kadi kavua musue kumunua to. 24 Pashishe bakamupopela ku mutshi, kuabanyabu bilamba biende bia pa mutu ku nshobo bua kumanya tshivua muntu ne muntu mua kuangata.+ 25 Mpindieu bivua pa dîba disatu,* bobu kumupopela ku mutshi. 26 Bualu buvuabu bamubanda nabu buvua bufunde ne: “Mukalenge wa bena Yuda.”+ 27 Bavua bakudike kabidi bivi babidi ku mitshi pamue nende, umue ku dia balume diende, mukuabu ku dia bakaji diende.+ 28 * —— 29 Bantu bavua bapita bakamuamba mêyi mabi, bakupa mitu,+ bamba ne: “Kia! Wewe uvua musue kupula ntempelo ne kumuibaka mu matuku asatu,+ 30 dipandisha, utuluke ku mutshi wa makenga.”* 31 Bia muomumue kabidi, bamfumu ba bakuidi ne bafundi bavua bamuseka munkatshi muabu, bamba ne: “Uvua mupandishe bakuabu; yeye muine kena mua kudipandisha!+ 32 Kristo, Mukalenge wa Isalele, atuluke mpindieu ku mutshi wa makenga* bua tumone ne tuitabuje.”+ Nansha bantu bavua ku mitshi pamue nende bavua bamuamba.+

33 Pakakumbana dîba disambombo,* mîdima yakabuikila ditunga dijima too ne pa dîba dia tshitema.*+ 34 Nanku pa dîba dia tshitema, Yezu wakela lubila ne dîyi dikole ne: “Eli, Eli, lama sabakatani?” padibu bakudimuna miaku eyi, idi yumvuija ne: “Nzambi wanyi, Nzambi wanyi, udi mundekele bua tshinyi?”+ 35 Pavua bamue ba ku bantu bavua bimane pabuipi apu bumvue dîyi adi, bakatuadija kuamba ne: “Monayi! Udi ubikila Eliya!” 36 Pashishe muntu mukuabu wakaya lubilu, kutuaye musukula mpampa mu mvinyo wa buanji, kuwasaye ku dilenge, yeye kumupeshawu bua kunua,+ wamba ne: “Mulekelayi! Tumone Eliya ni udi ulua kumutulula.” 37 Kadi Yezu wakela dîyi dikole ne kukulaye muoyo.*+ 38 Tshilamba tshia kukosolola natshi tshia ku muaba munsantu+ tshiakapandika bipese bibidi kuulu too ne kuinshi.+ 39 Kadi pakamona mfumu wa basalayi uvua muimane mutangilangane nende malu avua menzeke pavuaye mukule muoyo aa, wakamba ne: “Bulelela, muntu eu uvua Muana wa Nzambi.”+

40 Kuvua kabidi bakaji bavua batangidila pa bule, munkatshi muabu muvua Mariya wa ku Magadala ne Mariya mamuende wa Yakobo Mukese ne Yose, ne Salome,+ 41 bavua bendakana nende ne bamukuatshila mudimu+ pavuaye mu Galela, ne bakaji bakuabu ba bungi bavua babande nende pamue ku Yelushalema.

42 Nunku, bu mukavua dîba diye bikole dilolo, ne bu muvuadi dia Dilongolola, mmumue ne: dituku dia muladilu wa Nsabatu, 43 Jozefe wa ku Alimataya, muntu munene wa mu Tshipangu tshinene,* uvua kabidi muindile Bukalenge bua Nzambi, wakalua. Wakakolesha muoyo ne wakabuela kumpala kua Pilato, kulombaye tshitalu tshia Yezu.+ 44 Kadi Pilato wakakema udikonka ni ukavua mufue, kubikilaye mfumu wa basalayi, kumukonka bikala Yezu ukavua mufue. 45 Nunku yeye mumane kupeta bujadiki bua kudi mfumu wa basalayi, wakapesha Jozefe tshitalu. 46 Pashishe Jozefe wakasumba tshilamba tshia line muimpe menemene, kumutululaye, kumujingila mu tshilamba tshia line muimpe menemene atshi ne kumuladika mu lukita*+ luvua lumbula mu dibue dinene; pashishe wakabunguluja dibue too ne ku mushiku wa lukita.+ 47 Kadi Mariya wa ku Magadala ne Mariya mamuende wa Yose bakashala anu batangile muaba uvuabu bamuladike.+

16 Nunku pakapita Nsabatu,+ Mariya wa ku Magadala ne Mariya+ mamuende wa Yakobo ne Salome bakasumba bintu bia dipembu dimpe bua kuya kulaba tshitalu tshiende.+ 2 Mu dinda menemene dia dituku dia kumpala dia lumingu pakavua dîba dipatuke, bakalua ku lukita.*+ 3 Bavua bambilangana ne: “Nnganyi watubungulujila dibue didi ku mushiku wa lukita?” 4 Kadi pakabandulukabu, bakamona ne: dibue dikavua dibunguluja diumbusha, nansha muvuadi dinene bikole.+ 5 Pakabuelabu mu lukita, bakamona nsongalume mukuabu musombe ku luseke lua dia balume, muvuale muzabi mutoke, bakumvua buôwa. 6 Wakabambila ne: “Kanumvu buôwa to.+ Nudi nukeba Yezu muena Nazaleta uvuabu bashipele ku mutshi. Ukadi mujudibue.+ Kena muaba eu to. Monayi, muaba uvuabu bamuladike ngowu eu.+ 7 Kadi ndayi, nuambile bayidi bende ne Petelo ne: ‘Udi udianjila kumpala kuenu mu Galela.+ Nenumumuenenaku, anu bu muvuaye munuambile.’”+ 8 Nunku pakapatukabu, bakumbuka lubilu ku lukita, benda bazakala ne bapampakana bikole. Nanku kabakambila muntu bualu nansha bumue, bualu bavua ne buôwa.*+

Ku mua.: “kumpala kua mpala webe.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “wakabatua; wakabiina.”

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “makondo.”

Anyi pamuapa: “bavua bamumanye.”

Anyi “mudiadije ku mêsa.”

Anyi “badiadije ku mêsa.”

Anyi “mampa a dileja.”

Anyi “tshitekete.”

Anyi “tshitekete.”

Anyi “anyima.”

Anyi “Kusungulaye.”

Anyi “musungule.”

Anyi “muena tshisumi.”

Dîna didibu bapeshe Satana.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “tshikondo etshi.” Tang. Diumv.

Anyi “tshibondo tshia kupima natshi bintu.”

Anyi “batekete ku muoyo.”

Anyi “nkita ya tshivulukilu.”

Anyi “Legona.”

Anyi “mpulumuku wa ku mâyi.”

Anyi “Legona.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “Tshitupa tshia buloba tshia Bimenga Dikumi.”

Anyi “udi pabuipi ne nshikidilu wende.”

Anyi “mupete bisama bia bungi.”

Anyi “Lekela kuikala ne buôwa.”

Anyi “wakabatumina dîyi ne bukole.”

Ku mua.: “tshiamu tshia mitaku.”

Anyi “tshilamba tshikuabu.”

Anyi “badiadije ku mêsa.”

Anyi “ne bantu bavua badiadije ku mêsa.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Tang. Tshis. B14.

Mmumue ne: bu pa dîba 3 wa butuku too ne padi dîba dipatuka bu pa dîba 6 wa dinda.

Anyi “wamba.”

Mmumue ne: kabiyi bikezula bilondeshile mikiya.

Anyi “mêyi a bipendu.”

Tang. Tshis. A3.

Muaku wa tshiena Greke porneia ku bungi. Tang. Diumv.

Anyi “tshikadilu tshia dipanga bundu.” Mu tshiena Greke: aselgeia. Tang. Diumv.

Anyi “Tshitupa tshia buloba tshia Bimenga Dikumi.”

Anyi “kabayi badie.”

Anyi “bisaka bia biakudia.”

Anyi “nyuma wende.”

Anyi “bisaka bia biakudia.”

Tang. Diumv.

Anyi “anyima.”

Anyi “anyima.”

Anyi “anyima.”

Anyi “anyima.”

Anyi “tshidi katshiyi ne lulamatu.”

Anyi pamuapa: “Bakadilamina bualu ebu.”

Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A3.

Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A3.

Tang. Diumv.

Anyi pamuapa: “kuambilanganabu.”

Anyi “tshikondo tshidi tshilua.” Tang. Diumv.

Anyi “badibu bitabe bu bakokeshi.”

Anyi “anyima.”

Diumvuija: “Mulongeshi.”

Ku mua.: “Hosana,” biumvuija ne: “tudi tulomba, pandisha.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A3.

Anyi “ndia kudi bantu?”

Ku mua.: “mutu wa ditumba.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “Mbiakane.”

Bimueneka ne: badi bakula bua tshitadi tshivuabu bafutshisha muntu yonso.

Tang. Tshis. B14.

Anyi “udi ne mushinga menemene.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Diumv.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “mitambe buimpe.”

Anyi “bintu bia.”

Anyi “bua kudingidija.”

Anyi “dia bujitu.”

Anyi “tulondo.”

Ku mua.: “lepitona ibidi idi yenza kadelana umue.” Tang. Tshis. B14.

Anyi “mupele.”

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “udi unanukila.”

Anyi “hiver.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “été.”

Ku mua.: “padi tshitala tshisama.”

Mmumue ne: Kupita kua Yehowa.

Anyi “mayele mabi.”

Anyi “mudiadije ku mêsa.”

Tang. Tshis. B14.

Anyi “bakakula nende ne tshiji; bakamukanyina.”

Anyi “kumvua buôwa bukole.”

Anyi “Anyima wanyi.”

Muaku wa mu tshiena Ebelu anyi wa mu tshiena Alama udi umvuija ne: “Tatu wanyi!”

Anyi “nyuma.”

Anyi “udi uzuka.”

Anyi “kayi muvuale bimpe; anu ne tshilamba tshia muinshi.”

Ku mua.: “Sanedren.” Tang. Diumv.

Anyi “Nudi nuela meji kayi?”

Ku mua.: “Sanedren.” Tang. Diumv.

Anyi “Mushipela ku mutshi!”

Anyi “Mushipela ku mutshi!”

Anyi “bamunemekela.”

Tang. Diumv.

Mmumue ne: bu pa dîba 9 wa mu dinda.

Tang. Tshis. A3.

Tang. Diumv.

Tang. Diumv.

Mmumue ne: bu pa dîba 12 wa mu munya.

Mmumue ne: bu pa dîba 3 wa dilolo.

Anyi “kupatulaye mueyelu wende wa ndekelu.”

Ku mua.: “Sanedren.” Tang. Diumv.

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Anyi “lukita lua tshivulukilu.”

Bilondeshile maniskri a kueyemena a ntuadijilu, Evanjeliyo wa Mâko udi ujika ne mêyi adi mu mvese wa 8. Tang. Tshis. A3.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu