Luku bun taki yu ati no bedrigi yu

1, 2. Fu san ede a muilek fu kon sabi fa a de nanga wi agersi ati?

KON meki wi taki dati wan fruku mamanten yu e didon na tapu yu bedi ete. Wantronso yu e firi leki wan sani e sutu yu na ini yu borsu èn pikinmoro yu no man blo. Kande yu e aksi yusrefi: ’Na tapu mi ati o tapu?’ Ma a no ben o yepi efu yu ben o du leki noti no pasa. Yu musu suku yepi wantewante. Kande yu e suku wan fasi fu go na datra esi-esi. Kande a datra e ondrosuku yu finifini èn a e gebroiki wan sortu masyin fu luku san e du yu ati. Te a datra kon si wantewante san na a problema èn yu e kisi yepi, dan dati kan kibri yu libi.

² Fa a de nanga wi agersi ati? A no makriki fu kon sabi fa a de nanga na ati dati. Fu san ede? Fu di Bijbel e taki: „Na ati na a moro bedrigi sani di de èn a ogri srefisrefi. Suma kan sabi en?” (Yer. 17:9) Sobun, wi ati kan kori wi. A kan meki wi denki taki ala sani e go bun nanga wi, aladi a kan taki trawan e broko den ede nanga wi fu di den e si taki a bribi fu wi e kon swaki. Fu san ede wi ati kan kori wi? We, na fu di den sondu firi fu wi kan abi krakti na wi tapu, èn Satan nanga a sistema disi kan kori wi, so taki wi no e si fa a de nanga wi ati trutru. Na eksempre fu Yeremia nanga den sma fu owruten Yuda e leri wi fu san ede a prenspari taki wi ondrosuku wi ati.

3. San na wan tu sani di furu sma e si leki den gado?

³ A ben de krin fu si taki wan sani no ben bun nanga na ati fu wan lo fu den sma na ini Yudea. Den ben gowe libi a tru Gado fu go anbegi den gado fu den Kanansma, èn den no ben abi nowan enkri konsensi fonfon. Yehovah ben taigi den anbegiman dati: „Pe den gado di yu meki, de dan? Te rampu miti yu, meki den opo kon frulusu yu efu den man. Yuda, den gado fu yu furu leki den foto fu yu” (Yer. 2:28). A no de fu taki dati wi no e si wisrefi leki sma di e anbegi falsi gado. Ma wan wortubuku e sori taki a wortu „gado” wani taki: „Wan sma noso wan sani di prenspari srefisrefi.” Gi furu sma na ini a grontapu disi, den moro prenspari sani na a wroko fu den, a gosontu fu den, den famiri, èn srefi den meti di den e kweki. Gi tra sma, den moro prenspari sani na sport, koiri, wan gudu libi, nyun sani di sabiman meki, noso a kulturu fu den. Furu sma e feti baka den sani disi, aladi dati e pori a matifasi di den abi nanga a Mekiman. A sani di ben pasa nanga den sma fu Yuda na ini a ten fu Yeremia, ben kan pasa tu nanga tru Kresten?

NA ATI DI DE WAN BEDRIGI SANI KAN KORI WI

4. Sma ben taki: „Fu san ede den sani di Yehovah taki, no e kon tru? Grantangi, meki den kon tru.” Den ben taki den sani dati nanga wan krin ati?

⁴ Baka di Yeremia taki dati na ati ogri srefisrefi, dan a taki wan tu tra sani ete. Kande yu o feni en moi fu kon sabi den sani dati. Yeremia ben frustan taki den sma ben e taki: „Fu san ede den sani di Yehovah taki, no e kon tru? Grantangi, meki den kon tru” (Yer. 17:15). Ma den ben e taki den sani dati nanga wan krin ati? We, kapitel 17 fu a buku Yeremia e bigin nanga den wortu disi: „Den sondu fu den sma fu Yuda skrifi nanga wan isri skrifitiki. Nanga wan tiki di abi wan dyamanti penti den sondu fu den krabu na tapu den ati di de leki ston.” Wan bigi problema di den sma fu Yudea ben abi, na taki den ben e ’frutrow na tapu libisma nanga a krakti fu den, èn den ben drai baka gi Yehovah’. Ma dati no ben de so nanga wan pikin grupu sma di ben e frutrow na tapu Gado èn di ben e suku fu kisi rai nanga blesi fu en.​—Yer. 17:1, 5, 7.

5. Fa den kondreman fu Yeremia ben feni a rai fu Yehovah?

⁵ A fasi fa furu fu den sma tyari densrefi, sori fa den ben feni a sani di Gado ben taki. (Leisi Yeremia 17:21, 22.) Fu eksempre, na Sabat-dei den ben musu rostu fu a wroko fu den, èn den ben musu gebroiki a dei dati fu du sani di ben abi fu du nanga na anbegi. Den kondreman fu Yeremia no ben musu du bisnis na Sabat-dei èn den no ben musu go du boskopu tu. Ma a fasi fa den tyari densrefi, ben sori fa den ati de. „Den . . . no arki èn den no gi yesi. Na presi fu dati den ben tranga-ede, den no arki èn den no teki leri.” Aladi di den ben sabi a wèt fu Gado, toku den ben feni taki den abi tra sani fu du na Sabat-dei.​—Yer. 17:23; Yes. 58:13.

6, 7. (a) Sortu fowtu denki wan Kresten ben kan abi, aladi a e kisi rai fu a koni srafu na ini a ten disi? (b) San kan meki taki wi e misi den konmakandra?

⁶ Na ini a ten disi, wi no e hori a wèt fu a Sabat. Toku a fasi fa den sma ben e si a wèt dati musu de wan warskow gi wi, fu di a ben e sori fa den ati ben de trutru (Kol. 2:16). Fu di wi wani du a wani fu Gado, meki wi no e suku wi eigi bun nomo èn wi no e feti baka sani di no de so prenspari. Wi e frustan taki a ben o de wan don sani efu wi ben o anbegi Gado na wan fasi di e sori taki wi e denki wisrefi nomo. Kande wi kon sabi furu sma tu di e poti a wani fu Gado na a fosi presi èn di kon si taki a sani dati e gi den krakti nanga wan korostu firi. We, dan fa wi ben kan kori wisrefi?

⁷ Neleki fa a ben pasa nanga furu sma na ini a ten fu Yeremia, na so wan Kresten ben kan abi a fowtu denki taki noiti en ati kan kori en. Fu eksempre, wan sma ben kan taki: ’Mi musu abi wan wroko fu man sorgu mi famiri.’ Wi kan frustan dati. Ma fa a ben o de efu a e bigin denki: ’Mi musu studeri moro fara fu man feni wan bun wroko èn fu no lasi en.’ A kan gersi leki a sma abi leti. Kande a e bigin denki: ’A ten kon kenki, èn na ini a ten disi, wan sma musu go na heiskoro efu a no wani lasi a wroko fu en.’ A koni srafu e gi wi bun rai di abi fu du nanga a tori disi. Ma fosi yu denki, wan sma ben kan bigin skoifi a rai dati poti na wan sei èn a kan bigin misi konmakandra. Te a abi fu du nanga a tori disi, dan son sma meki taki safrisafri a denki fu grontapu kon abi krakti na den tapu (Ef. 2:2, 3). Fu dati ede a fiti taki Bijbel e gi wi a rai disi: „No meki a grontapu disi kwinsi yu poti leki fa a wani.”​—Rom. 12:2, Phillips.a

8. (a) Fu sortu sani wan Kresten ben kan meki bigi? (b) Fu san ede a no nofo te wan sma sabi wan tu sani fu Gado èn te a sabi sortu sani a du?

⁸ A tru taki son Kresten fu a fosi yarihondro ben gudu èn kande den ben abi hei posisi na ini a libimakandra. Na so a de tu nanga son Kresten na ini a ten disi. Fa den Kresten disi musu si a posisi fu den èn fa wi musu si den sortu sma disi? Yehovah meki Yeremia piki na aksi disi gi wi. (Leisi Yeremia 9:23, 24.) Na presi fu meki bigi fu den sani di libisma man du, a bun te wan sma e frustan taki a prenspari srefisrefi fu sabi a Moro Hei Tiriman (1 Kor. 1:31). Ma san a wani taki fu abi koni èn fu sabi Yehovah? We, den sma na ini a ten fu Yeremia ben sabi Gado nen. Den ben sabi tu san a ben du fu frulusu den afo fu den na a Redi Se, na a ten di den ben e go na ini a Pramisi Kondre, na a ten fu den Krutuman, èn na a ten fu den bun kownu. Ma den no ben sabi Yehovah trutru èn den no ben abi bribi. Toku den ben taki: „Mi no du ogri. [Gado] ati no kan bron nanga mi moro.”​—Yer. 2:35.

A FASI FA YEHOVAH E KENKI WI

9. Fu san ede wi kan bribi taki wi man kenki wi ati èn fa wi kan du dati?

⁹ Den Dyu di Yeremia ben musu tyari Gado boskopu gi, ben musu kenki na ati fu den. Den ben kan kenki, fu di Gado ben taki fu den sma di ben o komoto na ini katibo: „Mi o gi den wan ati di sabi mi, so taki den o sabi taki mi na Yehovah. Dan den o tron mi pipel èn mi o tron den Gado, bika den o drai kon baka na mi” (Yer. 24:7). Na ini a ten disi, sma man kenki tu. Boiti dati, furu fu wi kan du wan sani fu kenki na ati fu wi. Dri prenspari sani de di wi musu du: Wi musu studeri Gado Wortu finifini, wi musu kon frustan fa Gado Wortu abi krakti tapu wi libi, èn wi musu du den sani di wi e leri. Wi no musu de leki den sma na ini a ten fu Yeremia, ma wi musu wani taki Yehovah, a sma di e ondrosuku na ati, e luku fa a de nanga wi ati. Boiti dati, wi musu ondrosuku Bijbel èn wi musu luku sortu sani Yehovah du gi wi. Dati o yepi wi fu kon sabi fa wi ati de (Ps. 17:3). A de wan koni sani fu du dati!

10, 11. (a) Fu san ede Yeremia ben musu go na wan patu-bakriman? (b) San Yehovah e luku te a e pruberi fu kenki wan sma?

¹⁰ Satan wani kenki sma, ma a wani kwinsi den alamala kon tron a srefi. Ma te Gado e kenki wi, dan a e poti prakseri na ibri sma aparti. Wi kan si dati te wi e luku san Yeremia ben ondrofeni. Wan dei Gado taigi en fu go na a oso fu wan patu-bakriman. A patu-bakriman ben e meki wan prapi. Ma di a pori a prapi di a ben e meki, dan a meki wan tra prapi nanga a klèidoti di ben safu ete. (Leisi Yeremia 18:1-4.) Fu san ede Yeremia ben musu luku a sani disi èn san wi kan leri fu na eksempre fu en?

¹¹ Yehovah ben wani sori Yeremia nanga Israel taki a abi a makti fu meki sma kon de soleki fa a wani. San Yehovah e du nanga a klèidoti? Tra fasi leki libisma di e meki patu, Yehovah no e meki fowtu. Boiti dati, te a meki wan sani, a no e pori en wantronso sondro fu denki. Te Yehovah e pruberi fu kenki wan sma, dan na a fasi fa a sma e tyari ensrefi o sori san Yehovah o du nanga en.​—Leisi Yeremia 18:6-10.

12. (a) San Yoyakim du di Yehovah pruberi fu kenki en? (b) San yu e leri fu a tori fu Yoyakim?

¹² Ma fa Yehovah e kenki sma? Moro furu a e gebroiki Bijbel fu du dati. Te wan sma e leisi Gado Wortu èn a e du san a e leri, dan a e sori sortu sma a de èn na so Gado kan kenki en. Meki wi go luku na eksempre fu Kownu Yoyakim. Wi o si fa Gado ben wani taki den sma na ini a ten fu Yeremia ben musu tyari densrefi te a ben abi fu du nanga afersi fu na aladei libi. A Wèt ben taki dati wan sma ’no ben musu bedrigi en wrokoman’, ma toku a kownu du a sani dati. A meki den Israelsma bow „wan bun bigi oso” gi en, aladi a no ben e pai den (Deut. 24:14; Yer. 22:13, 14, 17). Gado pruberi fu kenki Yoyakim, èn fu dati ede a seni profeiti fu go taki nanga en. Ma a kownu meki en ati bedrigi en. A taki: „Mi no wani gi yesi”, èn a tan du soleki fa a ben gwenti sensi di a ben yongu. Fu dati ede Gado taki: „Den o beri [Yoyakim] leki wan manburiki. Den o srepi en go trowe na dorosei fu den portu fu Yerusalem” (Yer. 22:19, 21). A ben o de wan don sani efu wi ben o taki: ’Na so mi de èn na so mi o tan!’ Na ini a ten disi, Gado no e seni profeiti leki Yeremia, ma a e gi wi rai. A koni srafu grupu di de fu frutrow e yepi wi fu frustan san Bijbel e leri èn fu du den sani dati. Den sani dati kan abi fu du nanga afersi fu na aladei libi, soleki den krosi di wi e weri, a fasi fa wi e sorgu wisrefi, den poku di sma e prei na trow-oso noso na tra okasi, èn sosrefi a fasi fa sma e dansi. Wi o meki Gado Wortu kenki wi?

13, 14. (a) Fu san ede den sma na ini Yerusalem bosroiti fu fri den Hebrew srafu fu den? (b) San ben sori fa na ati fu den basi disi ben de?

¹³ Luku wan tra eksempre. Den Babilonsma ben poti Sedekia leki kownu fu Yuda di ben o tiri na ondro a makti fu Babilon. Ma bakaten, Sedekia opo ensrefi teige Babilon aladi Gado ben meki Yeremia taigi en fu no du dati (Yer. 27:8, 12). Fu dati ede den Babilonsma lontu Yerusalem. A kownu nanga den granman ben feni taki den ben musu du wan sani so taki Gado kan feni den bun. Fu eksempre, a Wèt ben taki dati na ini a di fu seibi yari, Hebrew srafu ben musu kon fri. Sedekia ben sabi dati, èn fu dati ede a meki wan frubontu fu fri den srafu dati (Eks. 21:2; Yer. 34:14). Iya, now di feanti ben lontu Yerusalem, dan wantronso a pipel ben feni en bun fu fri den srafu fu den.​—Leisi Yeremia 34:8-10.

¹⁴ Bakaten, wan legre fu Egepte ben e kon fu yepi Yerusalem, èn dati meki den Babilonsma hari gowe (Yer. 37:5). San den sma di ben fri den srafu fu den ben o du? Den dwengi den srafu dati baka fu wroko gi den (Yer. 34:11). San wi e si, na taki di ogri ben de fu miti den Dyu, dan den du neleki den ben e hori densrefi na den wèt fu Gado. Den ben denki taki dati ben o tapu den sondu di den ben du fosi. Ma di ala sani kon tiri, dan den bigin libi baka leki fosi. Den ben du neleki den ben feni a Wèt fu Gado bun, ma den sani di den du bakaten, sori taki den no ben wani taki den rai na ini Gado Wortu kenki na ati fu den.

MEKI YEHOVAH KENKI YU

15. Fa yu kan sori taki yu wani meki Yehovah kenki yu? Gi wan eksempre.

¹⁵ A Kresten gemeente na heri grontapu kan yepi wi fu kon sabi sortu Bijbel rai kan yepi wi na ini difrenti situwâsi. Kande wi sabi san wi musu du te wan brada noso wan sisa e du wan fruferi sani nanga wi (Ef. 4:32). Kande wi e agri taki Bijbel e gi wi bun èn koni rai. Ma sortu klèidoti wi sa de? Wi o meki Yehovah kenki wi? Efu wi ati safu, dan wi o kenki kon tron wan moro bun sma èn a Bigi Patu-bakriman o kenki wi kon tron wan prapi di a o man gebroiki bun. (Leisi Romesma 9:20, 21; 2 Timoteyus 2:20, 21.) Wi ati no musu de leki a di fu Yoyakim noso a di fu den sma di ben abi srafu na ini a ten fu Sedekia. Na presi fu dati wi musu meki Yehovah kenki wi, so taki a kan gebroiki wi gi wan prenspari wroko.

16. Sortu prenspari sani Yeremia ben sabi?

¹⁶ Srefi Yeremia Gado ben kenki. Fa a profeiti ben feni a sani dati? Luku san a ben taki: „A no de na wan libisma di e waka fu taki srefi pe a o poti en futu. Ne a begi taki: Yehovah, poti mi na a reti pasi baka” (Yer. 10:23, 24). Un yonguwan, unu o teki na eksempre fu Yeremia? Kande yu o abi fu teki furu bosroiti na ini a ten di e kon. Son yonguwan wani bosroiti gi densrefi ’pe den o poti den futu’. Yu o suku rai na Gado te yu musu teki bosroiti? Yu o abi sakafasi neleki Yeremia? Iya, yu o agri taki libisma no man bosroiti gi densrefi pe den o poti den futu? Hori a sani disi na prakseri: Efu yu e suku rai na Gado, dan a o kenki yu.

17-19. (a) Fu san ede Yeremia teki a langa pasi go na Eufraat-liba? (b) Fu san ede a ben kan de wan tesi gi Yeremia fu gi yesi na Gado? (c) San a sani di Yeremia ben musu du nanga a banti ben abi leki bakapisi?

¹⁷ Yeremia ben musu gi yesi na Gado fu man du a wroko fu en. Efu yu ben de Yeremia, yu ben o du den sani di Gado ben taigi yu fu du? Wan leisi, Yehovah taigi Yeremia fu teki wan banti fu linnen-krosi èn fu weri en. Ne Gado taigi en fu waka go na Eufraat-liba. Te yu o luku na tapu wan karta, dan yu o si taki Yeremia ben musu waka sowan 500 kilometer go drape. Te a ben doro drape, dan a ben musu kibri a banti na ini wan bergi-olo èn a ben musu waka a langa pasi go baka na Yerusalem. Bakaten, Gado meki a drai go baka fu teki a banti. (Leisi Yeremia 13:1-9.) Ala nanga ala, Yeremia ben musu waka sowan 1900 kilometer. Sabiman di e krutu Bijbel, no man bribi taki Yeremia ben musu waka so fara, omeni mun langa (Esra 7:9).b Toku na dati Gado ben taigi Yeremia, èn na dati a du tu.

¹⁸ Pruberi fu si fa a profeiti e waka pasa na ini a bergi kontren fu Yudea. Kande a pasi di a e teki o meki taki a e koti go na ini wan sabana fu go na Eufraat-liba. A e du ala den sani disi, soso fu go kibri wan banti fu linnen-krosi! Den birtisma fu en ben musu fu aksi densrefi pe a ben e tan so langa. Di a drai kon baka, a no ben kon nanga a banti fu linnen-krosi. Ne Gado taigi en fu teki a langa pasi baka fu go teki a banti di ben pori now èn di „no ben bun fu gebroiki moro”. A no de fu taki dati Yeremia ben kan denki: ’A san disi kon furu tumusi. Mi no e si fu san ede mi musu du so wan sani.’ Ma fu di a ben meki Gado kenki en, meki a no denki so. A no krutukrutu, ma a du san Gado ben taigi en!

¹⁹ Na baka di Yeremia ben waka go-kon a di fu tu leisi, dan fosi Gado taigi en fu san ede a ben musu du so wan sani. A sani di Yeremia du ben de fu meki sma kon frustan a krakti boskopu disi: „A pipel disi ogri, den e weigri fu gi yesi na mi, èn den e du nomo san a takru ati fu den wani. Den e anbegi tra gado èn den e boigi gi den tu. Ma den o tron leki a banti disi di no bun fu gebroiki moro” (Yer. 13:10). Dati na wan moi fasi fa Yehovah e gi a pipel fu en leri. Yeremia ben gi yesi na Gado nanga en heri ati, aladi a ben gersi leki Yehovah ben aksi en fu du wan sani di no ben prenspari. Toku Gado gebroiki a sani dati fu pruberi fu doro na ati fu a pipel.​—Yer. 13:11.

20. San kan meki taki son sma no o man frustan fu san ede yu e gi yesi na Gado? Ma sortu dyaranti yu abi?

²⁰ Na ini a ten disi, Gado no e aksi Kresten fu waka hondrohondro kilometer, so taki a kan leri sma wan sani. Ma kande birtisma noso sma di yu sabi no man frustan fu san ede yu e libi leki wan Kresten èn kande den e krutu yu fu a sani dati. Kande den no lobi den krosi di yu e weri, a fasi fa yu e moi yusrefi, a skoroleri di yu e teki, a wroko di yu e du, nanga a fasi fa yu e denki fu sopi. Yu o abi a fasti bosroiti fu gi yesi na den rai fu Gado, neleki fa Yeremia ben du dati? Te yu e meki Gado kenki yu ati, dan den bosroiti di yu o teki kan meki taki yu gi wan bun kotoigi. Awansi fa a no fa, te yu e gi yesi na den rai fu Yehovah di skrifi na ini en Wortu èn te yu e teki a tiri fu a srafu di de fu frutrow, dan yu o kisi wini fu ala ten. Na presi taki yu e meki yu ati bedrigi yu, yu kan de leki Yeremia. Fu dati ede, abi a fasti bosroiti fu meki Gado kenki yu. Iya, meki a kenki yu kon tron wan bun prapi di a o man tan gebroiki gi wan prenspari wroko.