Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g92 10/8 p. 24-27
  • Sindaun Bilong Lain Inka

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Sindaun Bilong Lain Inka
  • Kirap!—1992
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Ol i Kam Long Wanem Hap?
  • Sindaun Bilong Wanpela Lain Inka
  • Ol Mani Kago Samting Bilong Kusko
  • Strong Bilong Lain Inka i Pinis
  • Kusko—Nambawan Biktaun Bilong Ol Inka Long Bipo
    Kirap!—1997
  • Pas Bilong Tok Tenkyu
    Kirap!—1992
  • Pas Bilong Ol Man
    Kirap!—1994
  • Ol Rot—Bikpela Samting Long Sindaun Bilong Ol Man
    Kirap!—1999
Kirap!—1992
g92 10/8 p. 24-27

Sindaun Bilong Lain Inka

Wanpela man long Peru i raitim dispela stori bilong Kirap!

Em taim bilong bikpela kol​—taim bilong mekim bikpela bung bilong amamas bilong san. Taim san i wok long kam antap isi isi na biktaun Kusko i kamap lait, ol manmeri i hariap i go insait long banis i stap raunim Haus Lotu bilong San bilong mekim lotu.

Ai bilong olgeta i lukluk strong long hetpris taim em i wok long kilim i dai wanpela animal ol i kolim lama bilong mekim ofa. Em i rausim klok bilong dispela animal na mekim sampela pasin bilong lotu bilong makim wanem samting bai painim ol long nupela yia, em ol i no save yet long en. Em i holim wanpela glas em ol i wokim long silva na em i holim long san na sutim lait bilong en i go long wanpela hap koten na paia i kamap. Dispela i makim kirap bilong bikpela bung amamas em bai stap inap 9-pela de.

SINDAUN na save bilong ol lain Inka i kirapim tru tingting bilong ol man i save raun, na ol man i save raitim stori na kaunim stori bilong ol samting i bin kamap bipo. Ol gol na silva bilong ol lain Inka, em ol lain bilong Spen i stilim na karim i go long Yurop, dispela i senisim tru pasin bilong mekim wok bisnis long Yurop. Ol bikpela strongpela haus bilong hait long en i stap long hap bilong Masu Pikhu, na taun i gat strongpela banis i stap long Saksahuaman long Kusko, na ol rot bilong karim wara i go kam, ol dispela samting i kamapim long ples klia bikpela save bilong lain Inka long wokim ol samting. Sampela i tok ol Inka i no mekim pasin raskol, na ol i no lesman, na ol i no mekim ol pasin nogut. Dispela tok i stret o nogat, em yumi no save, tasol yumi kirap nogut taim yumi kisim save olsem wanpela gavman tasol i lukautim ol manmeri bilong narapela narapela ples em ol i sindaun long ol baret o kil bilong ol traipela maunten.

Ol i Kam Long Wanem Hap?

Tasol ol lain Inka ol i husat tru? Ol i kam long wanem hap? Wanem samting i mekim na strongpela gavman bilong ol i bagarap?

Ol man i no save ol lain Inka i kam long wanem hap. Tasol sampela samting ol i wokim i wankain olsem bilong ol lain Isip bilong bipo. King bilong ol Inka i wankain olsem Fero​—ol i bilip olsem em i pikinini bilong san, em god bilong ol, olsem na em i mas maritim susa bilong em na long dispela rot wok king i no ken i go long narapela lain. Sampela pasin bilong lotu i wankain olsem bilong Isip, na ol kanu bilong ol Inka i wankain olsem ol kanu bilong lain Isip em ol i save wokim long pitpit bilong wara. Tasol planti samting ol lain Inka i mekim tu, em i narapela kain long ol Isip. Olsem na yumi no save stret, ol Inka i kam long hap bilong Isip, o nogat.

Wanpela stori bilong tumbuna bilong lain Inka i tok ol i kamap long rot bilong wanpela bikpela tait wara. Wanpela buk (Sociografia del Inkario) i tok: ‘Olgeta stori bilong tumbuna long ol maunten bilong Andi i stori long wanpela bikpela tait wara i karamapim graun olgeta.’ Na wanpela stori bilong tumbuna i tok olgeta samting i stap laip i bagarap. Tasol narapela i stori long sampela man ‘em ol i hait insait long wanpela hul antap long wanpela traipela maunten na ol i no bagarap. Dispela ol manmeri i kamapim ol pikinini na ol i pulapim graun.’

Dispela stori i wankain liklik long stori bilong tait wara em Baibel i kamapim. Olsem na ating ol tumbuna bilong lain Inka i go kamap long hap bilong Saut Amerika bihain bihain long taim God i paulim ol tok ples long Babel.​—Stat 11:​1-9.

Ol Inka i wanem kain man? Ol i stap olsem wanem? Bilong bekim dispela askim yumi ken go bek long taim ol Inka i bin stap.

Sindaun Bilong Wanpela Lain Inka

Em yia 1500. Yumi lukluk i go daun long wanpela ples daun i gat planti liklik haus i stap. Em ples bilong wanpela lain Inka em ol i wok na sindaun wantaim. Dispela bikpela lain Inka ol i brukim i go long wan wan liklik lain olsem, na hetman na man bilong lukautim wan wan liklik lain ol i save kolim em kuraka. Ol wan wan famili i sindaun long haus ol i wokim long ston na graun malumalum na rup bilong en ol i wokim long kunai. I no gat tebol o sia samting i stap. Ol i save kaikai tupela taim tasol long wanpela de. Bilong mekim olsem ol i save sindaun long plua. Kaikai bilong ol em patete, na kon na mit bilong animal ol i kolim lama. Long nait, famili olgeta i save slip long plua.

Ol lain Inka i save pret long ol masalai o spirit nogut samting. Yumi kamap long wanpela lain em ol i wokim as bilong wanpela haus na ol i sanap raunim i stap. Wanpela man i holim skin bilong pikinini lama ol i bin kamautim long bel bilong mama na mekim drai, na em i putim long wanpela hap hul ol i wokim pinis long plua. Dispela i bilong amamasim wanpela god bilong ol ol i kolim Pasa Mama, na bai em i ken lukautim dispela haus na ol samting nogut i no ken bagarapim famili. Ol narapela samting olsem ol liklik imis bilong ol animal, na ol skin bilong kina samting, na gras bilong pisin, ol i putim antap long ol banis o rup bilong haus.

Ol Inka i pret, nogut samting nogut i painim ol taim ol i slip. Ol i bilip olsem taim ol i driman long nait, tewel bilong ol i save lusim bodi bilong ol na i go wokabaut. Long moningtaim bai ol i singautim wanpela glasman i kam bilong kamapim insait bilong dispela driman.

Ol Inka i no stap laip longpela taim, tasol ol i bilip olsem taim ol i dai tewel bilong ol bai go insait long narapela man o animal. Ol i save lukautim ol hap kapa bilong pinga o hap gras o tit, nogut tewel bilong dispela man i laikim ol dispela samting. Sapos man i stap gut, em bai go long wanpela ples ol i kolim Hanan Pasa; na sapos em i no gutpela tumas em bai go long Hurin Pasa; na sapos em i man nogut, em bai go long Uku Pasa long kisim bikpela pen​—em wankain long bilip bilong ol lain ol i holim nating nem Kristen, ol i bilip olsem ol man i save go long heven, o bikpaia, o pegatori.

Ol Mani Kago Samting Bilong Kusko

Nau yumi go kamap long banis bilong Saksahuaman, em i save banisim biktaun Kusko, em biktaun bilong lain Inka. Planti tausen wokman bilong ol Inka i katim ol traipela traipela ston long ol longwe hap maunten na pulim i kam. Hevi bilong sampela ston i winim 90 ton. I gat 3-pela longpela banis ol i wokim. Na wan wan banis i luk olsem wanpela lata i slip long graun. Taim ol birua i kam ol soldia bilong lain Inka i hait gut long banis na sutim ol long banara o spia.

Orait nau ol man i bung long bikpela ples bilong Haus Lotu bilong San, na olgeta i amamas na singaut long wanpela lain i wokabaut i kam. Wanpela lain kalabusman bilong wanpela liklik ples i wokabaut i kam insait. Ol i lukluk i go antap long traipela rup bilong haus lotu em ol i wokim long gol na ol i kirap nogut long en.

Insait long banis bilong haus lotu, ol kuskus bilong lain Inka i kisim namba bilong ol man ol i kisim i kam olsem kalabusman, na ol i kisim namba bilong ol animal na ol narapela samting ol i kisim taim ol i go pait long narapela lain. Taim ol hetman bilong ol narapela lain i makim olsem ol i no laik pait long ol Inka na ol i laik daun long ol, orait ol Inka i kisim ol wantaim ol pikinini man bilong ol i go long ol lain tisa bilong ol Inka. Bai ol i lain long tok ples bilong ol Inka, na ol pasin bilong lotu, na ol lo bilong ol. Bihain bai ol i salim ol i go bek lukautim lain bilong ol yet​—tasol long dispela taim bai ol i stap aninit long ol lain Inka. Tasol ol pikinini bilong ol i mas i stap long Kusko na skul yet. Olsem na taim ol dispela hetman i go bek long ples bilong ol, ol i no ken bikhet long lain Inka.

Long yia 1423 samting, wanpela lain i stap klostu long ol Inka, klostu ol i kilim i dai olgeta lain Inka. Lapun king Virakosa i ranawe lusim Kusko. Tasol pikinini bilong em, Pasakuti i bungim ol ami bilong em na rausim ol birua. Dispela pait ol i winim i kirapim em long daunim ol narapela lain, na long dispela rot lain Inka i kamap bikpela.

Tasol gutpela sindaun bilong lain Inka i no kam long ol samting ol i kisim long ol narapela lain long taim bilong pait tasol, nogat. King i putim lo olsem olgeta man na meri i mas mekim wok bilong em. Long dispela as ol Inka i gat planti mani kago. King i larim ol famili i wok inap 60 o 70 de samting long ol wan wan gaden bilong ol, na ol narapela de ol i mas mekim wok bilong king. Olgeta wan wan i mas wok long gaden bilong haus lotu, o ol i wokim ol bris, o rot, o haus lotu, o ol i kisim gol na silva long graun. Planti milion wokman i save mekim wok bilong king, na king wantaim ol bikman bilong em i bosim ol dispela wok long rot bilong ol hetman samting.

Lo bilong lain Inka i bosim gut dispela wok. Ol i save kotim ol raskol na tromoi ol i go long ol animal nogut na bai ol dispela animal i kaikaim ol. Olsem na pasin raskol long dispela hap i no bikpela. Tasol i gat planti rot king i save mekim planti samting bilong grisim ol man. Long olgeta 9-pela 9-pela de em i save wokim wanpela pati, na king yet i save givim wanpela strongpela dring long ol, na em i no singautim pe long dispela.

Strong Bilong Lain Inka i Pinis

Inap planti yia lain Inka i stap olsem inap long taim ol hevi i wok long kamap insait na ausait long ples bilong ol na dispela i bagarapim lain Inka olgeta. Taim king Huaina Kapak i dai, pikinini bilong em, nem bilong em Huaskar, em i kamap king. Tasol narapela pikinini bilong Huaina Kapak, em Atahualpa, em i birua long brata bilong em na pait i kirap. Planti tausen Inka i dai. Pasin birua na pasin bilong bel nogut long narapela narapela i brukim lain Inka long tupela lain. Nau Atahualpa i kamap king.

Atahualpa i no tingting planti long taim wanpela liklik lain man em ol i pasim ol siot kapa samting i wokabaut i kam antap long maunten. Em i no save olsem ol i kam wantaim planti narapela lain tu long ol narapela narapela hap bilong graun, na em i no save tu olsem ol dispela man waitskin bai kisim ol sik nogut i kam na sik bai kalap long lain Inka.

Ol glasman bilong Atahualpa i tokim em olsem em bai win, olsem na em i go long Kajamarka (em i stap long hap not bilong Peru) long bungim ol lain Spen i kam bilong pait long ol. Maski em i stap namel long planti tausen lain bilong em yet, em i no holim wanpela samting bilong pait. Wanpela pris bilong lotu Katolik i kam na i laik givim wanpela buk lotu long em. Pris i mekim dispela bambai Atahualpa i tanim bel na kamap Katolik. Tasol dispela king bilong ol Inka i tromoi dispela buk i go long graun. Em nau, ol Spen i kirap sutim ol long ol traipela gan bilong ol na kilim i dai 6,000 Inka.

Ol i no kilim Atahualpa i dai, long wanem, ol i laik bai em i soim ol long ples em i save haitim ol gol samting. Em i pasim tok wantaim ol Spen, olsem sapos em i pulapim gol long wanpela rum ol i mas larim em i go fri. Ol Spen i orait long dispela na Atahualpa i mekim olsem em i tok pinis. Tasol lain Spen i no truim tok bilong ol. Ol i pasim nek bilong Atahualpa na kilim em i dai. Taim em i dai, strong bilong lain Inka tu i pinis.

Inap planti handet yia nau ol man i stori long gutpela sindaun bilong ol lain Inka. Tasol maski ol i mekim planti bikpela wok, ol Inka i lotu long san na ol i pret long ol spirit nogut samting na dispela i kalabusim ol. Long nau, sampela lain tumbuna pikinini bilong lain Inka i stap long maunten Andi ol i bihainim wankain pasin bilong lotu, tasol ol i bungim dispela wantaim sampela bilip bilong lotu Katolik. Bilip bilong ol long ol spirit nogut i bosim yet sindaun bilong ol tumbuna pikinini bilong ol Inka.

Tasol planti i lusim dispela bilip giaman bilong pret long ol spirit nogut. Long ol Inka bilong bipo, Man bilong wokim olgeta samting em wanpela God i stap longwe tru. Ol i bilip tasol long ol imis na god samting bilong ol yet. Tasol sampela tumbuna pikinini bilong ol i lain pinis long trupela God, em Jehova, em i stap klostu tru long ol man i wok long painim em.​—Aposel 17:27.

[Blok long pes 27]

Sampela Samting Bilong Lain Inka

*Wanem insait bilong dispela tok “Inka”?

“Inka” i makim king o hetman, em ol i save kolim em olsem Kapa Inka, em olsem “Wanpela King Tasol.” Pikinini man bilong king tu i kisim dispela nem “Inka.” Nau dispela tok i makim olgeta lain manmeri em ol i insait long lain Inka planti handet yia i go pinis.

*Hamas manmeri i bin stap long hap bilong ol Inka?

Sampela man i tok 6 milion i bin stap long dispela taim, na sampela i tok 12 milion. Olsem na hap ol lain Inka i bosim i bikpela tru, long wanem long dispela taim i no gat planti manmeri i stap olsem long nau.

*Ol Inka i save salim tok i go i kam olsem wanem?

Ol i save toktok long maus, long wanem ol i no save rit rait. Ol i save toktok tasol long tok ples Kesua, tasol ol i no inap rait long dispela tok ples. Nau ol man i traim long raitim dispela tok ples na bungim wantaim ol narapela tok ples. Ol i save mekim wok long ol longpela rop em ol i pasim long ol liklik buk buk na dispela i olsem ol toksave bilong salim i go o bilong putim i stap.

[Piksa long pes 25]

Ol Inka i save lotuim san long Masu Piku, long Peru

[Ol Piksa long pes 26]

Em taun Saksahuaman long Kusko, i gat strongpela banis

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim