Li sKʼop Jeovae kuxul
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Mateo
LI BAʼYEL krixchano ti la stsʼiba li kʼupil sba sloʼilal xkuxlejal xchiʼuk yabtel Jesuse jaʼ li Mateoe, ti jaʼ jun xchiʼil ta abtel ti lek tajmek laj yil sbaike xchiʼuk ti jaʼ toʼox jun jtsobpatane. Li Evanjelio yuʼun Mateo ti laj yichʼ tsʼibael ta hebreo xchiʼuk ti laj yichʼ jelubtasel ta griego ta tsʼakale, tsʼaki van stsʼibael ta sjabilal 41 ta jkʼakʼaliltik xchiʼuk jaʼ chtun ta stsʼakobil li Tsʼibetik ta Hebreo Kʼope xchiʼuk li Tsʼibetik ta Griego Kʼop ti chalbe skʼoplal yajtsʼaklomtak Cristoe.
Li Evanjelio liʼe ti laj yichʼ tsʼibael baʼyel sventa judioetik yaʼeluke, chakʼ ta ojtikinel kʼuchaʼal Mesías li Jesuse, li xNichʼon Diose. Mi ta jchikintabetik lek li yaʼyejale, ta jtsatsubtastik xchʼunel koʼontontik ta stojolal li melel Diose, ta stojolal li Jesuse xchiʼuk li ta kʼusitik yaloj tspas Diose (Heb. 4:12).
«NOPOL XA YORAIL CHLIC VENTAINVANUC LI DIOSE»
Li Mateoe jaʼ mas oy ta yoʼonton chalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk li chanubtaseletik yuʼun Jesuse, jaʼ yuʼun muʼyuk bu xcholet tajmek chalbe skʼoplal li kʼusitik ikʼot ta pasele. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Mantaletik ta Vits laj yal Jesuse te chalbe skʼoplal ta slikebaltik noʼox skapituloaltak li livroe, akʼo mi ta oʼlol xaʼox batel yabtel laj yal li Jesuse.
Ti kʼu sjalil tspas yabtel ta Galilea li Jesuse, tspas skʼelobiltak juʼelal, chalbe kʼuyelan chcholik mantal li lajchaʼvoʼ yajtakboltake, chalbe smul li fariseoetike xchiʼuk chal lokʼolkʼopetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Vaʼun chlokʼ batel li ta Galileae xchiʼuk chbat «ta Judea banamil ta jot ucʼum Jordán» (Mat. 19:1). Xi chalbe ta be li yajtsʼaklomtake: «Qʼuelavilic, chijbat xa ta Jerusalén. Vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote [...] chixchapanicun, chiyaqʼuicun ta milel [...]. Pero chichaʼcuxi loqʼuel ta yoxibal cʼacʼal», xi (Mat. 20:18, 19).
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
3:16. ¿Kʼusi smelolal ti «ijam li [vinajel]» kʼalal laj yichʼ voʼ Jesuse? Li jpʼel kʼop taje jaʼ chalbe skʼoplal yaʼeluk ti vul ta sjol li xkuxlejal ta vinajel kʼalal muʼyuk toʼox talem ta Balumile.
5:21, 22. ¿Mi jaʼ mas tsots mulil ti chkakʼtik ta ilel skʼakʼal koʼontontike, ti jaʼ mu sta ti te noʼox oy ta koʼontontike? Li Jesuse laj yal ti tsots smul li jun krixchano mi oy skʼakʼal yoʼonton ta stojolal xchiʼile. Pe mi chakʼ ta ilel ti oy skʼakʼal yoʼonton ti kʼalal chalbe jpʼeluk kʼop ti tsnaʼle-oe, mas to me tsots li smule, jaʼ yuʼun ta onoʼox xbat yal ta stojolal li «jchapanvanejetic ta chʼulnae», ti maʼuk noʼox ta jun chapanobbail ti te noʼoxe.
5:48. ¿Mi ta melel xuʼ lek koʼontontik o tukʼutik jech kʼuchaʼal lek yoʼonton o tukʼ li jTotik Dios ta vinajele? Xuʼ, pe oy onoʼox bu kʼalal. Li vaʼ ora taje, li Jesuse jaʼo yakal chalbe skʼoplal li kʼanelale, vaʼun li kʼusi laj yalbe li buchʼutik te ch-aʼibat sloʼile jaʼ ti skʼan tukʼikuk o tsʼakaluk xakʼik ta ilel ti chkʼanvanike, jech kʼuchaʼal li sTotik ta vinajele (Mat. 5:43-47). ¿Kʼuxi xuʼ spas yuʼunik? Jaʼ ti kʼalal tskʼanik ek li yajkontratakike.
7:16. ¿Kʼusitik smakoj batel li «yabtel» melel relijion ti jaʼ ojtikinbil-oe? Maʼuk noʼox te smakoj li jtalelaltike, yuʼun te ek li kʼusitik jchʼunojtike xchiʼuk li chanubtaseletik ta jchʼuntike.
10:34-38. ¿Mi xuʼ chkakʼbetik smulin Vivlia ti chchʼak sba li utsʼ-alalile? Moʼoj. Li kʼusi chchʼak-o sba li utsʼ-alalile jaʼ li kʼusi tspasik li buchʼutik maʼuk jchʼunolajeletike. Kʼalal mu xchʼamik o tskontrainik li kʼusitik xchʼunojik li yajtsʼaklomtak Cristoe, jaʼ chchʼak-o sba li utsʼ-alalile (Luc. 12:51-53).
11:2-6. Li Juane snaʼoj xaʼox ti jaʼ Mesías li Jesuse, yuʼun laj yaʼi ti lek ilat yuʼun Jeovae. Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun la sjakʼbe Jesús mi jaʼ li buchʼu «scʼoplal onoʼox [chtale]»? Yuʼun van tskʼan ti jaʼ akʼo yal stuk li Jesuse. Pe oyikʼal van tskʼan tsnaʼ xtok mi oy to buchʼu «yan» chtal ti oy sjuʼel ta Ajvalilal yuʼun Dios sventa chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi spatoj-o yoʼonton judioetike. Li kʼusi takʼbat Juane laj yakʼ ta ilel ti muʼyuk chtal xkʼexol li Jesuse.
19:28. ¿Buchʼu skʼoplal «li lajchaʼchop israeleti[k]» ti chichʼik chapanele? Taje mu xuʼ xkaltik ti jaʼ skʼoplal li Israel sventa Diose (Gál. 6:16; Apo. 7:4-8). ¿Kʼuxi jnaʼojtik? Yuʼun li jtakboletik ti yakal xchiʼin ta loʼil Jesuse jaʼ chkʼotik ek li ta Israel sventa Diose, jech oxal muʼyuk ta xchapan sba stukik. ¿Buchʼu skʼoplal un chaʼa? Veno, li Jesuse la spas jun trato sventa pas mantal xchiʼuk li yajchankʼoptake. Chkʼotik yuʼun ta «pasmantal [...] [xchiʼuk] ta paleal ta stojol Dios» (Luc. 22:28-30; Apo. 5:10). Jech xtok, li buchʼutik chkʼotik ta Israel sventa Diose «ta xchapanic [li] cristianoetic liʼ ta banamile» (1 Cor. 6:2). Jech oxal chaʼa, «li lajchaʼchop israeletique» (ti chchapanatik yuʼun li buchʼutik te oyik ta chotlebaletik ta vinajele) jaʼ van skʼoplal skotol li krixchanoetik ti muʼyuk chkʼotik ta ajvalilal xchiʼuk ta paleale; ti lokʼolkʼoptaatik yuʼun li lajchaʼvokʼ nitilulaletik ti maʼuk paleetik li ta sKʼakʼalil Chʼayob mulile (Lev., kap. 16).
Kʼusitik xuʼ jchantik:
4:1-10. Li loʼil liʼe chchanubtasutik ti yuʼun oy ta melel li Satanase, ti maʼuk noʼox jun chopol talelale. Li stuke tstij koʼontontik ta sventa li «cʼusi chopol tscʼan jbecʼtaltique, li cʼusi tscʼupin jsatique [xchiʼuk] li toybail ta sventa cʼulejalile». Pe mi chkakʼ ta jkuxlejaltik li beiltaseletik ta Vivliae, tukʼ-o me koʼontontik ta stojolal Dios (1 Juan 2:16).
5:1–7:29. Oyuk ta jol koʼontontik ti abol jbatike o ti chtun kuʼuntik mantale. Mu jsaʼtik kʼop. Jlokʼes ta joltik li snopel mulivajele. Jpastik li kʼusi chkaltike. Kʼalal ta jpastik orasione, jaʼuk me xkakʼtik ta baʼyel li kʼusitik sventa mantale, maʼuk li yan kʼusitike. Jkʼulejukutik ta stojolal Dios. Baʼyel kakʼ ta jkuxlejaltik li Ajvalilal xchiʼuk li tukʼilal yuʼun Diose. Mu me jsabetik smul li jchiʼiltike. Jpastik li kʼusi tskʼan Diose. ¡Toj ep kʼusitik xuʼ jchantik li ta Mantaletik ta Vitse!
9:37, 38. Mi ta jkʼanbetik «acʼo stac batel jcʼaojetic» li Kajvaltike, skʼan me jpastik li kʼusi chkaltike xchiʼuk ta sjunuluk me koʼontontik xi j-abtej ta spasel ta yajchankʼoptak Cristo li krixchanoetike (Mat. 28:19, 20).
10:32, 33. Mu me xi jxiʼ ta yalel li xchʼunel koʼontontike.
13:51, 52. Ti xkaʼibetik smelolal li kʼusitik melel ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ skʼan xal ti oy ta jbatik chkakʼbetik yojtikin jchiʼiltaktik li kʼulejal taje.
14:12, 13, 23. Jkotoltik ta jkʼan jtuk oyutik bakʼintik sventa ta jnopbetik lek skʼoplal li kʼusitik oy sbalile (Mar. 6:46; Luc. 6:12).
17:20. Skʼan oyuk xchʼunel koʼontontik sventa tstsal kuʼuntik li kʼusi tsmakutik sventa xi jchʼi ta mantale, mas to mi toj mukʼtik jech kʼuchaʼal vitsetike. Jech oxal chaʼa, kakʼilanbetik me yipal ta stsatsubtasel li xchʼunel koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk li ta kʼusitik yaloje (Mar. 11:23; Luc. 17:6).
18:1-4; 20:20-28. Li yajtsʼaklomtak Jesuse lek laj yaʼiik ti tsots skʼoplalik ta stojolal li yantike. Jtos srasonale jaʼ ti jmulavil krixchanoetike, li yan xtoke jaʼ ti chʼiik ta jun relijion ti tsots skʼoplal chil ti lekuk ojtikinbilike xchiʼuk ti lekuk xkuxlejalike. Toj tsots skʼoplal ti bikʼituk xkakʼ jbatike, ti mu jpastik li kʼusitik sventa mulile, ti oyuk noʼox smelolal xkiltik li matanaletik jtaojtike xchiʼuk li kʼusitik jbainojtike.
«JAʼ XA YORAIL CHIʼACʼAT TA CʼABAL, VUʼUN TI XNICHʼON CRISTIANO LICʼOTE»
Li Jesuse «cajal ta buro» ch-och ta Jerusalén li ta 9 yuʼun nisán ta sjabilal 33 (Mat. 21:5). Ta yokʼomale chbat ta chʼulna xchiʼuk tsnuts lokʼel li jmanolajeletik xchiʼuk jchonolajeletike. Ta 11 yuʼun nisane chchanubtasvan ta chʼulna xchiʼuk chalbe smul li jchanubtasvanejetik xchiʼuk fariseoetike, te une chalbe yajchankʼoptak li «senyail ti liʼ xaʼox [oye] xchiʼuk li slajebal kʼusitik chkʼotanuk ta pasele» (Mat. 24:3, NM). Ta yokʼomale xi chalbe li yajtsʼaklomtake: «Xanaʼic ti chib xa cʼacʼal scʼan li qʼuin Coltaele. Jaʼ xa yorail chiʼacʼat ta cʼabal, vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote; ta xisjocʼanicun ta cruz [«jtel teʼ», NM]», xi (Mat. 26:1, 2).
Jaʼ xa 14 yuʼun nisán. Kʼalal laj xaʼox slikes li sNaʼobil slajele —ti jutuk xa tajmek skʼane—, chichʼ valopatinel li Jesuse, chichʼ tsakel, chichʼ chapanel, ta slajeb une, chichʼ milel ta jtel teʼ. Ta yoxibal kʼakʼale chchaʼkuxi lokʼel ta stojolal animaetik. Kʼalal muʼyuk toʼox batem ta vinajele, xi laj yalbe mantal li yajchankʼoptake: «Batanic me; bat pasic ta jchʼunolajel cuʼun li cristianoetic ta jujun banamile», xi (Mat. 28:19).
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
22:3, 4, 9. ¿Bakʼin laj yichʼan alel li oxib takel ta ikʼel ta sventa li buchʼutik ikʼbilik ta kʼin nupunele? Li baʼyel takel ta ikʼel sventa chichʼ tsobel li buchʼutik jaʼik kʼuchaʼal tseb chnupune ilik ta sjabilal 29 ta jkʼakʼaliltik, jaʼo kʼalal lik xcholik mantal Jesús xchiʼuk li yajchankʼoptake, vaʼun jech-o tal kʼalal ta sjabilal 33. Li xchibale ilik ta sjabilal 33 kʼalal laj yichʼ malel chʼul espiritu ta Pentecostés kʼalal ta sjabilal 36. Li xchibal takel ta ikʼel taje jaʼ noʼox laj yichʼik albel judioetik, li buchʼutik koʼol xa kʼusi xchʼunojik xchiʼuk li judioetike xchiʼuk li jsamariaetike. Yan li yoxibale, jaʼ laj yichʼik albel li jyanlumetik ti muʼyuk yichʼojik sirkunsisione, ti lokʼolkʼoptabilik ta krixchanoetik ti ta bebetik oyik ti chlokʼik ta jteklume. Li slajeb takel ta ikʼel taje ilik ta sjabilal 36 kʼalal ipas ta yajtsʼaklom Cristo li jromail soltaro Cornelioe xchiʼuk jech-o talel kʼalal to ta jkʼakʼaliltik.
23:15. ¿Kʼu yuʼun «xʼechʼ to jech yepal tscʼan chichʼ stojol smulic ta cʼocʼ [Gehena, ta griego kʼopa]» li buchʼutik koʼol xa kʼusi xchʼunojik xchiʼuk li fariseoetike, pe ti jaʼ mu sta jech li fariseoetike? Kʼalal ipasik ta fariseoetik li krixchanoetik taje oyikʼal van yakal xa onoʼox spasik tsatsal mulil li jlome. Pe kʼalal chchanbeik li snopben fariseoetik ti toj tukʼ tskuy sbaike, mas to chopol kʼusi chkʼot ta stojolalik, yuʼun van mas tukʼ tskuy sbaik ti jaʼ xkom to li jchanubtasvanej yuʼunike. Jaʼ yuʼun «xʼechʼ to jech yepal tscʼan chichʼ stojol smulic ta cʼocʼ» ti jaʼ mu sta jech li fariseoetike.
27:3-5. ¿Kʼusi ta skoj ti toj yan-o sba yoʼonton laj yaʼi Judase? Muʼyuk kʼusi chakʼ ta ilel ti la sutes yoʼonton ta melel ti yan-o sba yoʼonton laj yaʼie. Yuʼun maʼuk la skʼanbe perton Dios ta skoj li smule, moʼoj, yuʼun jaʼ bat yalbe li bankilal paleetik xchiʼuk moletike. Ta skoj ti la spas jun «mulil ti ta xʼacʼvan ta chʼayele», toj chopol chaʼi sba ta skoj li smule xchiʼuk tskʼan oyuk kʼu yut sba chaʼi (1 Juan 5:16). Li kʼusi ta skoj ti toj yan-o sba yoʼonton laj yaʼi Judase, jaʼ ti tskʼan oyuk kʼu yut sba ta skoj li smule.
Kʼusitik xuʼ jchantik:
21:28-31. Li kʼusi chichʼ ta venta Jeovae jaʼ ti jpastik li kʼusi tskʼane. Jech kʼuchaʼal liʼe, skʼan ta sjunul koʼonton jcholtik mantal xchiʼuk ti jpastik ta yajchankʼoptak Cristo li krixchanoetike (Mat. 24:14; 28:19, 20).
22:37-39. Li chib mantaletik ti mas tsotsik skʼoplale ta chaʼoxpʼel noʼox kʼop lek jamal chalbe skʼoplal li kʼusitik tskʼan ta stojolal yajtuneltak Diose.
[Tsʼibetik ta yok vun]
a Mi cha kʼan cha nabe mas skʼoplal li jpʼel kʼop ta griego taje, kʼelo li livro ¿Kʼusi chchanubtasvan ta melel li Vivliae? paj. 73, par. 20, ti pasbil yuʼun yajrextikotak Jeovae.
[Lokʼol ta pajina 31]
© 2003 BiblePlaces.com
[Lokʼol ta pajina 31]
¿Mi ta sjunul avoʼonton cha abtej li ta kʼajoj sventa mantale?
[Lokʼol ta pajina 31]
Li Mateoe jaʼ mas chalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose