Piin Pilibthir—Ba Tow’ath Ngak e Pi Fel’ Yangaren
“O Got, dab mu pageg ni ki mada’ ko ngiyal’ ni kug pilibthir ma ke manna’ chugeg, ki mada’ ko ngiyal’ ni kug weliy murung’agen gelngim ngak fare mfen, ni yad e piin ni bay yib, mu gu weliy ngorad murung’agen feni gel gelngim.”—PSALM 71:18, NW.
1, 2. Mang e thingari felfelan’ e pi tapigpig rok Got ni kar pilibthirgad ngay, ma mang e gad ra weliy e chiney?
REB e piilal ni Kristiano u Ngal u Africa e yan i guy be’ ni ke pilibthir ni reb e walag ni pumoon ni kan dugliy me fith ngak ni gaar, “Ke uw rogom boch?” Me fulweg fare moon ni gaar, “Rayog ni nggu mil, ma rayog ni nggu tim’og, maku rayog ni nggu og og,” me gay rogon ni nge rin’ e n’en ni be yog. Me ul’ul ngay ngki gaar, “Machane dabiyog ni nggu changeg.” Ke nang fare piilal fan e n’en ni be yog fare walag. ‘Ba felfelan’ug ni nggu rin’ e n’en rayog ni nggu rin’, machane n’en dabiyog ni nggu rin’ e dab gu rin’.’ Fare piilal ni yan i guy fare walag ni pumoon e ke gaman 80 e duw rok e chiney, machane ka ma yib ngan’ e re walag nem ni bochan nib felfelan’ nge feni yul’yul’.
2 Pi fel’ngin Got ni ma dag e piin ni pilibthir e ma par u wan’ e girdi’ nib n’uw nap’an. Riyul’, ni pilibthir ni ma tay e girdi’ e dar ma sunmiy e gonop nge fel’ngin e Kristiano. (Eklesiastes 4:13) Be gaar e Bible: ‘Lolugey ni ke manna’ e ba teeliyaw nib fel’ yaan nfaanra kan pirieg ni be yan u kanawo’ nib mat’aw.’ (Proverbs 16:31) Faanra gur reb e pilibthir, ma ga ma nang rogon fel’ngin e pi n’en ni ga ma rin’ nge pi’ n’en ni ga ma yog nra yib ngak boch e girdi’, fa? Mu lemnag boch ban’en ni kan rin’ ni bay u Bible ni be dag rogon ni ke pi’ e piin pilibthir e athamgil nga laniyan’ e piin ni fel’ yangaren.
Michan’ ni Bay Angin nib Fel’
3. Uw rogon ma yul’yul’ ni tay Noah e ka bay angin ko piin ni ki yad ba fos e chiney?
3 Michan’ rok Noah nge rogon ni par nib mudugil laniyan’ e ke yib angin ni ku rayog ni ngan guy e ngiyal’ ney. Ke chugur ni nge gaman 600 e duw ku Noah u nap’an ni toy fare arke, me kunuy e pi gamanman, me machibnag e piin ni buguli yoror rok. (Genesis 7:6; 2 Peter 2:5) Bochan ni bay madgun Got u wan’, ma arfan nra mageygad e tabinaw rok ni yad ba fas ko fare Ran ni tharey e fayleng ma aram mar manged gallabthir rok e girdi’ ni kab fos u fayleng e ngiyal’ ney. Arrogon, immoy Noah u ba ngiyal’ nib n’uw nap’an e yafas ko girdi’ riy. Machane, mus ko ngiyal’ ni ke yoor e duw rok, mi ki par ni ir be’ nib yul’yul’, ma re n’ey e yibnag boch e tow’ath ngak. Ko mang kanawo’?
4. Uw rogon ma laniyan’ Noah nib mudugil e ke ayuweg e pi tapigpig rok Got e ngiyal’ ney?
4 Ke chugur ni nge gaman 800 e duw rok Noah u nap’an ni tabab Nimrod i toy fare Wulyang u Babel nib togopuluw ko fare motochiyel rok Jehovah ni ngan ‘suguy e fayleng.’ (Genesis 9:1; 11:1-9) Machane, de un Noah ko togopuluw ni i tay Nimrod. Ere, dabisiy ndan thilyeg e thin rok u nap’an nthilyeg e thin rok e piin ra togopuluwgad. Michan’ nge laniyan’ Noah nib mudugil, ni kan guy u polo’ e yafas rok, e riyul’ nrib fel’ ni nge folwok e pi tapigpig rok Got riy ndemtrug yangarey.—Hebrews 11:7.
Ayuweg e Tabinaw
5, 6. (a) U nap’an ni ke 75 e duw rok Abraham, ma mang e ke yog Jehovah ni nge rin’? (b) Mang e ke rin’ Abraham ko thin ni ke yog Got ni nge rin’?
5 Rogon ni nge ayuweg e ngongol nib fel’ rok e piin pilibthir e michan’ rok girdien e tabinaw rok e rayog ni ngan guy ko piin patriarchs u tomren Noah. Sogonap’an 75 e duw rok Abraham u nap’an ni yog Got ngak ni gaar: “Mpag e nam rom, nge girdi’ rom, nge tabinaw rok e chitamam ngam man nga ba nam ni bay fin gu dag ngom. Bay gu gagiyeg nge yib owchem ni pire’ ni pire’, ni yad e bay ra manged girdien ba nam ni pire’ girdien.”—Genesis 12:1, 2.
6 Mu lemnag ni ka nog ngom ni ngam pag e tabinaw rom, nge pi fager rom, nge fare binaw ni ir e kan gargelnagem riy, nge rarogon girdien e tabinaw rom ya ngam marod mu pared nga reb e binaw ni da mu nang. Ireray e n’en ni ka nog ngak Abraham ni nge rin’. Me rin’ “ni bod rogon ni yog Somol ngak ni nge rin’,” me par u lan e tent u lan e pi binaw i yan u Kanaan ko tin ka ba’ e rran ko yafas rok. (Genesis 12:4; Hebrews 11:8, 9) Yugu aram rogon ni yog Jehovah ngak Abraham ni nge mang ‘ba nam nib ga’,’ me yim’ u m’on ni nge yoor pi fak. Sarah ni ppin rok e taareb e pagel ni diyennag rok ni Isak, ni kemus nu tomren ni kar pared ko fare binaw ni kan micheg ni 25 e duw. (Genesis 21:2, 5) Machane, de chalban Abraham nge sul nga Ur ni aram fare mach ni yib riy. Rib fel’ ni ngan fol ko michan’ nge k’adan’ rok!
7. Uw rogon ma k’adan’ rok Abraham e ke ayuweg fak ni Isak, ma mang angin ngak e girdi’?
7 K’adan’ ni tay Abraham e kari ayuweg Isak, me par u Kanaan ni n’umngin nap’an e yafas rok ni—180 e duw—ni gathi binaw rok. K’adan’ ni tay Isak e bochan e michan’ rok ko tin ni ke micheg Got, ni aram e michan’ ni fil e gallabthir rok ngak ni kar pilibthirgow me taaboch me non Jehovah ngak. (Genesis 26:2-5) Laniyan’ Isak nib mudugil e kari ayuweg ni nge lebug fare n’en ni ke micheg Jehovah ni ngeb piin ni “owchen” ni ra fal’eg waathan urngin e girdi’ u daken e tabinaw rok Abraham. Bokum miriay e duw nga tomren, ma Jesus Kristus, ni ir e bin som’on ko fa piin “owchen,” ni th’abi ga’ fan e ke bing e kanawo’ ngak urngin e girdi’ ni bay e michan’ nib fas rorad ngak ni ngar fel’ gad u wan’ Got me yog ngorad e yafas ni manemus.—Galatia 3:16; John 3:16.
8. Uw rogon ni dag Jakob e michan’ nib gel, ma mang angin?
8 Maku, ke ayuweg Isak fak i Jakob ni nge maruweliy nge yog ngak e michan’ nib gel ni nge ayuweg nge mada’ ko ngiyal’ ni ke pilibthir. Ke 97 e duw rok Jakob u nap’an nra fathalgow reb e engel nge kadbul nbochan ni ngan tow’athnag. (Genesis 32:24-28) U m’on ni nge yim’ ni ke gaman e 147 e duw rok, ma ka bay gelngin ni nge fal’eg waathan fa 12 i pagal ni fak ni reb nge reb. (Genesis 47:28) Pi thin ni ke yog ni yiiy, ni bay ko Genesis 49:1-28, e ba riyul’ ma be lebug i yan e ngiyal’ ney.
9. Mang e rayog ni nga nog ko ayuw nrayog ni nge pi’ e piin pilibthir ngak girdien e tabinaw rorad?
9 Ba tamilang, ni ngongol rok e pi tapigpig rok Got nib yul’yul’ ni kar pilibthirgad e rayog ni nge ayuweg girdien e tabinaw rorad. Fonow nu Bible nge fonow nib fel’ nge rogon e k’adan’ e ra ayuweg ni nge gel e michan’ rok reb e fel’ yangaren. (Proverbs 22:6) Piin pilibthir e thingar dab ra darifannaged gelngirad nib ga’ fan nra ayuweg e tabinaw rorad ko tin nib fel’.
Ayuw ngak Boch e Walag
10. Mang e “thin rok Josef u murung’agen e yil rok,” ma mang angin?
10 Piin pilibthir e ku rayog ni ngar ayuweg boch e walag. Josef ni ke pilibthir ni fak Jakob, e rin’ reb e ngongol ko michan’ ni bay angin ngak bokum milyon e tapigpig nra bad nga tomuren. Ke gaman e 110 e duw rok u nap’an ni “yog ban’en u murung’agen e yil rok,” ni aram e nap’an ra chuw yu Israel u Egypt, ma ngar feked e yil rok nge un ngorad. (Hebrews 11:22; Genesis 50:25) Re thin nem e be dag ni ba’ rogon e athap ni fan ngak yu Israel u nap’an fapi duw ni ur moyed ni yad e sib u m’on ko yam’ ni tay Josef, ma be pi’ e mich ni bay ni chuwegrad ko gafgow.
11. Mang e angin e ngongol nib fel’ rok Moses ku Joshua?
11 Immoy Moses u fithik’ e pi cha’ ni baaram ni i pi’ e thin rok Josef gelngirad ko michan’. Nap’an ni gaman e 80 e duw rok Moses, mi ni pi’ e maruwel ngak ni nge fek e yil rok Josef nge chuw u Egypt. (Exodus 13:19) Gonap’an re ngiyal’ i n’em, mar mada’gow Joshua, ni ba bitir ngak. U lan e 40 ni migid e duw, mi i pigpig Joshua nga i ayuweg Moses. (Numbers 11:28) I un ngak Moses ko Burey nu Sinai ma immoy ni ngar mada’gow Moses u nap’an ni ke sul u burey ni ke fek fagali yang i malang ko Motochiyel. (Exodus 24:12-18; 32:15-17) Rib fel’ rogon e fonow nge gonop ni pi’ Moses ni ke pilibthir ngak Joshua!
12. Uw rogon ni dag Joshua e ngongol nib fel’ ni nge fol piyu Israel riy kakrom u n’umngin nap’an ni par nib fos?
12 N’umngin i nap’an e yafas ku Joshua ni i par ni be pi’ e athamgil ngak fare nam nu Israel. Judges 2:7 e be dag ngodad ni: “I par piyu Israel ni yad be pigpig ngak Somol u n’umngin nap’an ni kab fos Joshua, ma nap’an ni yim’ Joshua mu ur pired ni yad be pigpig ngak Somol u n’umngin nap’an ni kab fos e piin ni yad be yog e thin rorad ni yad e ka yad manang urngin e tin ni rin’ Somol ni fan ngak piyu Israel.” Machane, nap’an ni yim’ Joshua nge tin pumoon ni pilibthir, me par fare nam u lan 300 e duw nde dugil e tin nriyul’ e liyor nge tin googsur, me par ni aram rogon nge yan i taw nga nap’an Samuel ni profet.
I Rin’ Samuel e “Tin nib Mat’aw”
13. Mang e rin’ Samuel ya nge rin’ e ‘tin nib mat’aw’?
13 Der yog e Bible yangaren Samuel me yim’, machane n’en ni i buch ni bay u lan fare babyor ko Bin Taareb e Samuel e sogonap’an e i buch u lan 102 e duw, ma yooren e pi n’em e i buch u nap’an ni kab fas Samuel. U Hebrews 11:32, 33, e kad beeged riy ni pi judges nge profet ni yad ba yul’yul’ e ur rin’ed e “tin nib mat’aw.” Arrogon, ngongol ku Samuel ni i siyeg e ngongol nde fel’ e i ayuweg e piin ni ur moyed u nap’an ni kab fos. (1 Samuel 7:2-4) Uw rogon ni rin’ ni aram rogon? I par nib yul’yul’ ku Jehovah u n’umngin nap’an e yafas rok. (1 Samuel 12:2-5) De rus ni nge pi’ e fonow nib gel ngak e pilung. (1 Samuel 15:16-29) Maku, i micheg Samuel ni ir be’ ni ngan folwok rok ni bochan e ma uneg yugu boch e girdi’ nga lan e meybil rok ni yugu aram rogon ni ke ‘pilibthir ma ke manna’ chugen’. I tamilangnag ni gaar, “ri dab gu tal i pi’ e meybil romed, ya ra dab gu pi’ e meybil romed ma aram e kug denen.”—1 Samuel 12:2, 23.
14, 15. Uw rogon nrayog ni nge folwok e piin pilibthir rok Samuel e ngiyal’ ney u rogon e meybil?
14 Gubin e pi n’ey e be tamilangnag reb e kanawo’ nib fel’ nra dag e piin pilibthir e ngongol riy nra ayuweg e piin yad e tapigpig rok Jehovah. Yugu aram rogon ni bay boch ban’en ni dabiyog rok boch i gadad ni bochan e m’ar, ma piin ni yad ba pilibthir e rayog ni ngar meybilgad ni fan ngak yugu boch e girdi’. Gimed e piin pilibthir, gimed manang feni ga’ angin e meybil romed ko ulung? Bochan e michan’ romed nga rachaen Kristus ni map nga but’, ma rayog ni nge fel’ thilmed Jehovah, maku bochan e kam pired nib n’uw nap’an ni gimed be k’adedan’med, ma michan’ romed e ke dag ni “ke yog romed ni nguum k’adedan’med.” (James 1:3; 1 Peter 1:7) Dam paged talin ni: “Meybil rok be’ nib mat’aw e ba’ angin ni ba ga’.”—James 5:16.
15 Meybil romed ni fan ko maruwel ko Gil’ilungun Jehovah e rib t’uf. Bay boch i walagdad u kalbus ni bochan e par u mathilin ko Kristiano. Ma boch e kar gafgowgad ni bochan e yoko’, mahl, nge ku boch ban’en. Ma boch u lan e ulung rodad e yibe waliyrad nga boch ban’en ara be yib e togopuluw ngorad. (Matthew 10:35, 36) Piin ni yad ma ayuweg fare maruwel ko machib nge piin ni yad be ayuweg e ulung e kub t’uf rorad e meybil romed ni fan ngorad. (Efesus 6:18, 19; Kolose 4:2, 3) Rib fel’ ni faan gimed ra uneg fithingan e piin taareb e michan’ romed u lan e meybil romed, ni bod rogon e n’en ni rin’ Epafras!—Kolose 4:12.
Ngan Skulnag e Bin Bay Yib e Mfen
16, 17. Mang e ka nog u m’on ni bay ko Psalm 71:18, ma uw rogon ni ke riyul’ e re n’ey?
16 Chag ngak e piin nib yul’yul’ ko “fachi ulung,” ni athap rorad e nga ranod nga tharmiy, e ke skulnag fare “yugu boch e saf” ni athap rorad e ngar pired ni manemus u fayleng. (Luke 12:32; John 10:16) Ka nog e re n’ey u m’on ko Psalm 71:18, (NW) ni be gaar: “O Got, dab mu pageg ni ki mada’ ko ngiyal’ ni kug pilibthir ma ke manna’ chugeg, ki mada’ ko ngiyal’ ni kug weliy murung’agen gelngim ngak fare mfen, ni yad e piin ni bay yib, mu gu weliy ngorad murung’agen feni gel gelngim.” Piin ni kan dugliyrad ko kan ni thothup e ri yad ba pasig ni ngar skulnaged fare yugu boch e saf u m’on ni nga ranod nga tharmiy.
17 N’en ni ke yog e Psalm 71:18 u murung’agen ni ngan skulnag e “piin ni bay yib” e ku rayog ni ngan fanay ko fare yugu boch e saf, ni ke pi’ fa piin ni kan dugliyrad e fonow ngorad. Ke dugliy Jehovah e piin pilibthir ni ngar weliyed murung’agen ngak e piin ni yad be un ko bin nriyul’ e liyor e chiney. (Joel 1:2, 3) Fare yugu boch e saf e kar thamiyed ni kan tow’athnagrad ko n’en ni kar filed rok e piin ni kan dugliyrad ni kan tayrad ni ngar weliyed e tin ni yad manang u lan e Bible ngak e piin ni yad baadag ni ngar pigpiggad ku Jehovah.—Revelation 7:9, 10.
18, 19. (a) Mang boch e ban’en nib ga’ fan nrayog ni nge weliy e pi tapigpig rok Jehovah ni kar pilibthirgad? (b) Mang e thingari pagan’ e piin pilibthir ni Kristiano ngay?
18 Pi tapigpig rok Jehovah ni yad ba piilal boch, ni piin ni girdien fachi ulung ara fare ulung nib ga’, e ba l’ag rogorad nga boch ban’en ni ka i buch u lan e chep. Bay boch i yad ni immoy u nap’an nni dag ko som’on fare “Photo-Drama of Creation” ni ka yad ba fos e ngiyal’ ney. Boch i yad e manang e piin ni ur uned ngay ni kan nin’rad nga kalbus ko 1918. Ma boch i yad e un ko numon ko radio station ko Watchtower ni WBBR. Boor i yad e rayog ni nge weliy murung’agen fare ngiyal’ i n’em u nap’an ni un fek nga kourt boch e maluagthin u murung’agen e puf rogon ko Pi Mich Rok Jehovah. Ma boch i yad e i par nib mudugil ko bin nriyul’ e liyor u nap’an ni yad be par u tan boch e am nib gel e thin riy. Arrogon, piin pilibthir e rayog ni ngar weliyed rogon ni ke ga’ e tamilangan’ ko tin nriyul’. Bible e be pi’ e athamgil nga lanin’dad ni nge fel’ rogodad ko re n’ey.—Deuteronomy 32:7.
19 Piin Kristiano ni kar pilibthirgad e yibe ta’ chilen ngorad ni ngar daged e ngongol nib fel’ ni fan e nge folwok e piin ni fel’ yangaren riy. (Titus 2:2-4) Sana chiney e da mur guy angin e k’adan’, nge meybil, nge fonow rom ngak yugu boch e girdi’. Noah, Abraham, Josef, Moses, nge ku boch e girdi’ e sana ku dar nanged angin e michan’ rorad nra yib ngak e pi mfen ni bay yib. Arrogon, rib ga’ fan e michan’ nge yul’yul’ rorad; ere ku arrogon gur.
20. Mang tow’ath e bay boch nga m’on ni fan ngak e piin ni yad be tay e athap rorad nib mudugil nge mada’ ko tomur?
20 Demtrug ko kam magey ni gab fos u lan fare “gafgow nib ga’” ara kan fasegem ko yam’, ma uw feni rib gel e felfelan’ riy ni nge yog “e bin riyul’ e yafos” ngom! (Matthew 24:21; 1 Timothy 6:19) Am lemnag e re ngiyal’ i n’em u nap’an fare Biyu’ i duw ko Gagiyeg rok Kristus u nap’an nra k’aring Jehovah ni nge dab kun pilibthir. Gubin e rran ni gad ra od ma ke fel’ boch dowdad ko bin ni ngad thamiyed dowdad ni ke meewar ni bochan e pilibthir—ke gel gelngiy, ma ke fel’ owchey, ma ke m’uth teliy, ma ke fel’ yaay! (Job 33:25; Isaiah 35:5, 6) Piin ni yad ra par u lan fare fayleng rok Got nib beech e gubin ngiyal’ ni yad ra par ni yad ba pagal nib thil ko n’en ni yad be mada’nag e ngiyal’ ney. (Isaiah 65:22) Ere, gad gubin ni ngad ted e athap rodad nib gel nge yan i mada’ ko tomur ma gad ul’ul ko pigpig ku Jehovah u polo’ i gum’irchadad. Rayog ni nge pagan’dad ni ra lebguy Jehovah gubin ban’en ni ke micheg ma n’en ni ra rin’ e kab gel e palog riy ko n’en ni rayog ni ngad lemnaged.—Psalm 37:4; 145:16.
Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?
• Uw rogon ma par nib mudugil ni ta’ Noah e yibnag e tow’ath ni boor ngak gubin e girdi’?
• Mang angin e michan’ rok e pi patriarch ngak e piin owcherad?
• Nap’an ni ke pilibthir Josef, Moses, Joshua nge Samuel ma uw rogon ni kar pied e athamgil ngak e piin ni taareb e michan’ rorad?
• Mang e re n’en nrayog ni nge pi’ e piin pilibthir ngak boch e girdi’?
[Picture on page 17]
K’adan’ ni tay Abraham e yib angin nib fel’ ku Isak
[Picture on page 18]
Fonow ku Moses e yibnag e athamgil ngak Joshua
[Picture on page 19]
Rayog ni nge yib angin e meybil rom nib fel’ ni fan ngak yugu boch e girdi’
[Picture on page 20]
Ma yib angin ko piin fel’ yangaren ni faan yad ra motoyil ngak e piin nib yul’yul’ ni kar pilibthirgad