ជីវិតថោកឬថ្លៃ?
«ដោយសារមនុស្សបានត្រូវបង្កើតមកដោយមានភាពដូចព្រះអង្គ នោះការសម្លាប់មនុស្សជាការបំផ្លាញនូវអ្វីដែលបរិសុទ្ធបំផុតនិងដែលមានតម្លៃវិសេសជាងអ្វីៗទាំងអស់ក្នុងលោកីយ៍នេះ»។—សៀវភៅភាសាអង់គ្លេសរបស់លោកវីល្លៀម បាខ្លេ ចំណងជើងថាសៀវភៅណែនាំឲ្យមនុស្សសាមញ្ញទទួលយល់គោលការណ៍សីលធម៌
«មានតម្លៃវិសេសជាងអ្វីៗទាំងអស់ក្នុងលោកីយ៍នេះ»។ តើអ្នកឯកភាពនឹងទស្សនៈនេះចំពោះជីវិតឬទេ? ការមើលចរិយាប្រព្រឹត្តរបស់មនុស្សតែងតែសឲ្យឃើញច្បាស់ថា មនុស្សជាច្រើនមិនឯកភាពគំនិតរបស់អ្នកនិពន្ធនោះទេ។ ជីវិតមនុស្សរាប់លាននាក់បានត្រូវដកហូតយ៉ាងគ្មានមេត្ដាដោយមនុស្សឃោរឃៅដែលគិតតែប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ពេលដែលព្យាយាមបំពេញគោលដៅខ្លួន ដោយមិនគិតដល់អ្នកឯទៀតសោះឡើយ។—សាស្ដា ៨:៩
ចាត់ទុកជីវិតមនុស្សដូចជាសត្វធាតុ
សង្គ្រាមលោកលើកទី១ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងមួយ។ លោកថេល័រ ជាប្រវត្ដិវិទូម្នាក់ដែលមានប្រសាសន៍ថា ម្ដងហើយម្ដងទៀតក្នុងសង្គ្រាមនោះ «ជីវិតមនុស្សបានត្រូវបូជាដោយឥតប្រយោជន៍»។ មេទាហានផ្សេងៗបានចាត់ទុកជីវិតទាហានដូចជាសត្វធាតុហើយជាអ្វីដែលគ្មានតម្លៃសោះ ដើម្បីខ្លួនបានមុខមាត់ធំនិងកិត្ដិនាម។ បើគិតអំពីការប្រយុទ្ធដណ្ដើមយកទីក្រុងវើដាន់នៅប្រទេសបារាំង នោះមនុស្សជាង៥សែននាក់បានបាត់បង់ជីវិត។ លោកថេល័រ សរសេរថា «គ្មានអ្វីសំខាន់[ក្នុងចំបាំងមួយនោះ]ឲ្យគេឈ្នះយកឬបាត់បង់ទេ មានតែការបាត់បង់ជីវិតទាហាន និងការដណ្ដើមយកកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ»ប៉ុណ្ណោះ។—សៀវភៅភាសាអង់គ្លេស ចំណងជើងថា សង្គ្រាមលោកលើកទីមួយ
មនុស្សជាច្រើននៅតែមើលងាយតម្លៃជីវិត។ បណ្ឌិតម្នាក់ឈ្មោះខេវិន បេល្ស បង្ហាញឲ្យដឹងថា ពេលថ្មីៗនេះ«ចំនួនប្រជាជនបានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់ដូចទឹកជន់លិច ហើយជាលទ្ធផលនោះមានអ្នកក្រីក្ររាប់លាននាក់កំពុងតែរកការងារធ្វើ ដូច្នេះក៏ងាយប្រើនិងជិះជាន់គេណាស់»។ អស់មួយជីវិតមនុស្សទាំងនេះត្រូវពុះពារដើម្បីរស់ ដោយសាររស់ក្នុងសង្គមពាណិជ្ជកម្មដែលសង្កត់សង្កិនមនុស្ស«ហាក់ដូចជាជីវិតគ្មានតម្លៃសោះ»។ លោកបេល្ស មានប្រសាសន៍ទៀតថា មនុស្សដែលកេងប្រវ័ញ្ចអ្នកក្រីក្រនោះ កំពុងតែប្រើគេដូចជាខ្ញុំកញ្ជះដោយប្រៀបដូចជា«ឧបករណ៍ដែលគេប្រើប្រាស់ឲ្យបានចំណេញ ហើយបោះបង់ចោលក្រោយមក»។—សៀវភៅភាសាអង់គ្លេស ចំណងជើងថា មនុស្សដែលត្រូវគេប្រើប្រាស់ហើយបោះបង់ចោល
«ជាអសារឥតការទទេ»
មានមូលហេតុជាច្រើនទៀតដែលបណ្ដាលឲ្យមនុស្សរាប់លាននាក់មានអារម្មណ៍អស់សង្ឃឹម ហើយជឿថាជីវិតគ្មានតម្លៃនិងគ្មានអ្នកណាយកចិត្តទុកដាក់នឹងការស្លាប់រស់របស់គេឡើយ។ សព្វថ្ងៃនេះ មនុស្សជាតិប្រឈមមុខនឹងសង្គ្រាមនិងភាពអយុត្ដិធម៌ ព្រមទាំងកង្វះទឹកភ្លៀងនិងទុរភិក្ស ហើយមានជំងឺ ការសោកសង្រេងនិងទុក្ខវេទនាច្រើនឥតគណនា។ ស្ថានការណ៍បែបនេះធ្វើឲ្យមនុស្សឆ្ងល់ថា តើគួរចង់រស់តទៅទៀតឬ?—សាស្ដា ១:៨, ១៤
ពិតថា មិនមែនមនុស្សគ្រប់រូបដែលត្រូវរងទុក្ខវេទនាមួយជីវិតទាំងផ្លូវកាយទាំងផ្លូវចិត្តដោយសារក្រតោកយ៉ាកនោះឡើយ ប៉ុន្តែ សូម្បីតែមនុស្សដែលមិនធ្លាប់រងការសង្កត់សង្កិនបែបនោះក៏ដោយ ក៏មានទស្សនៈដូចស្តេចសាឡូម៉ូននៅសាសន៍អ៊ីស្រាអែលពីសម័យបុរាណដែលបានសួរថា៖ «ក្នុងអស់ទាំងការដែលមនុស្សធ្វើ នឹងសេចក្ដីដែលចិត្តខំបង្កើត គឺជាការនឿយហត់ដែលខ្លួនខំធ្វើនៅក្រោមថ្ងៃ នោះតើមានផលអ្វីខ្លះ?»។ ពេលពិនិត្យមើលស្ថានភាពក្នុងជីវិតខ្លួន មនុស្សជាច្រើនទទួលស្គាល់ថា ទង្វើភាគច្រើន«ជាការឥតមានទំនង ហើយជាអសារឥតការទទេដែរ»។—សាស្ដា ២:២២, ២៦
មនុស្សជាច្រើនបែរមកមើលជីវិតខ្លួនទាំងឆ្ងល់ថា «តើជីវិតខ្ញុំមានតែប៉ុណ្ណេះឬ?»។ ពិតមែនហើយ ពេលមកដល់ទីបញ្ចប់នៃជីវិតខ្លួន តើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់បានមានអារម្មណ៍‹ស្កប់ចិត្ត›នឹងជីវិតដូចលោកអ័ប្រាហាំនោះ? (លោកុប្បត្តិ ២៥:៨) មនុស្សភាគច្រើនមានអារម្មណ៍ថា ទាំងអស់សុទ្ធតែអសារឥតការវិញ។ ប៉ុន្តែ ជីវិតមិនចាំបាច់មានភាពអសារឥតការឡើយ។ ព្រះអង្គចាត់ទុកជីវិតរបស់មនុស្សទាំងឡាយជាអ្វីដែលមានតម្លៃវិសេស ហើយទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យឲ្យយើងរាល់គ្នាមានជីវិតយឺនយូរសម្បូណ៌សប្បាយប្រកបដោយសុភមង្គល។ តើនេះអាចកើតឡើងដោយរបៀបណា? សូមពិនិត្យមើលអត្ថបទបន្ទាប់អំពីរឿងនេះ។