តើជីវិតរបស់អ្នកមានតម្លៃវិសេសឬទេ? — បណ្ណាល័យអ៊ីនធឺណិតរបស់ប៉មយាម

តើជីវិតរបស់អ្នកមានតម្លៃវិសេសឬទេ?

ពេលដែលកំពុងតែបូជាជីវិតមនុស្សជាច្រើននាក់ក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១នាទ្វីបអឺរ៉ុបនោះ ក៏មានការព្យាយាមសង្គ្រោះជីវិតវិញ នៅជិតទ្វីបអង់តាកទិច។ លោកអឺនិស សាកិលតន់ (Ernest Shackleton) ជនជាតិអៀឡង់ម្នាក់ដែលស្រាវជ្រាវរុករកសំរាប់ប្រទេសអង់គ្លេស បានរងគ្រោះថ្នាក់ជាមួយនឹងគូកនរបស់គាត់ ពេលនាវារបស់ពួកគេដែលមានឈ្មោះបកប្រែថា ការស៊ូទ្រាំ (Endurance) បានត្រូវទឹកសមុទ្រកកគាបឲ្យខ្ទេចទាំងលិចបាត់ផង។ លោកសាកិលតន់បាននាំបុគ្គលិករបស់គាត់ឲ្យរួចពីគ្រោះថ្នាក់នោះទៅជ្រកកោននៅលើកោះដំរីនៅឯមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិចខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនទាន់រួចពីគ្រោះថ្នាក់ទាំងស្រុងនៅឡើយ។

លោកសាកិលតន់បានទទួលស្គាល់ថា ការសង្ឃឹមឲ្យបានសេចក្ដីសង្គ្រោះរួចផុតពីកោះដ៏សោះកក្រោះនោះ គឺផ្អែកលើការចាត់នាវិកប៉ុន្មាននាក់ឲ្យទៅរកជំនួយពីកន្លែងនេសាទត្រីបាឡែននៅកោះហ្សកហ្សីខាងត្បូង (South Georgia)។ កោះហ្សកហ្សីនោះមានចម្ងាយ១.១០០គីឡូម៉ែត្រពីកោះដំរី ហើយលោកសាកិលតន់មានតែទូកប្រវែង៦,៧ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ដែលគេបានជិះរួចខ្លួនពេលនាវាការស៊ូទ្រាំ បានលិចបាត់នោះ។ ដូច្នេះ សឹងតែគ្មានលទ្ធភាពឲ្យពួកគេធ្វើដំណើរនោះដោយសុវត្ថិភាពបានឡើយ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩១៦ ក្រោយពីបានជិះទូកយ៉ាងគួរឲ្យរន្ធត់អស់១៧ថ្ងៃ លោកសាកិលតន់និងនាវិកប៉ុន្មាននាក់ដែលបានជិះជាមួយគាត់បានមកដល់កោះហ្សកហ្សីខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែ រលកសមុទ្រធំៗបានជំរុញឲ្យគេឡើងពីទូកនៅត្រើយនាយកោះនោះ។ នេះបានន័យថា ពួកគេត្រូវដើរអស់៣០គីឡូម៉ែត្រឡើងចុះភ្នំដែលសុទ្ធតែមានទឹកកកពេញ ទើបអាចទៅដល់ទិសដៅ ហើយគេក៏អត់មានផែនទីទេ។ ទោះជាមើលទៅដូចជាគ្មានលទ្ធភាពក្ដី ដោយព្រោះសីតុណ្ហភាពបានចុះក្រោមសូន និងពួកគេអត់មានប្រដាប់ប្រដាសំរាប់ការឡើងចុះភ្នំខ្ពស់ទេ នោះលោកសាកិលតន់និងគូកនរបស់គាត់បានទៅដល់ទិសដៅ ហើយក្រោយមកបានត្រឡប់ទៅសង្គ្រោះបុគ្គលិកនាវាទាំងប៉ុន្មានដែលនៅលើកោះដំរីនៅឡើយ។ ហេតុអ្វីបានជាលោកសាកិលតន់ព្យាយាមខ្នះខ្នែងដូច្នេះ? អ្នកនិពន្ធជីវប្រវត្ដិម្នាក់ឈ្មោះរ៉ូឡាន់ ហាន់ហ្វដបានសរសេរថា៖ «គោលដៅចំបងរបស់[លោកសាកិលតន់] គឺដើម្បីសង្គ្រោះបុគ្គលិកទាំងឡាយរបស់គាត់»។

«គ្មានណាមួយខានឡើយ»

នៅពេលដែលបុគ្គលិករបស់លោកសាកិលតន់បានផ្ដុំគ្នារង់ចាំនៅលើ«កោះដែលមានប្រវែង៣០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ហើយសុទ្ធតែជាថ្មនិងទឹកកកដាច់ស្រយាលពីមនុស្សលោកឯទៀត»នោះ តើអ្វីបានជួយពួកគេកុំឲ្យអស់សង្ឃឹម? ពួកគេមានទំនុកចិត្តថា មេរបស់ពួកគេ គឺលោកសាកិលតន់ នឹងធ្វើតាមសេចក្ដីសន្យាឲ្យមកសង្គ្រោះពួកគេ។

មនុស្សជាតិសព្វថ្ងៃនេះកំពុងតែស្ថិតក្នុងស្ថានភាពស្រដៀងនឹងបុរសទាំងប៉ុន្មាននោះដែលរង់ចាំនៅលើកោះដំរី។ មនុស្សជាច្រើនចេះតែខំពុះពាររស់នៅទោះជាមានលំបាក។ ប៉ុន្តែ ពួកគេអាចទុកចិត្តទាំងស្រុងថាព្រះនឹង«ជួយអ្នកដែលមានសេចក្ដីទុក្ខ»ឲ្យរួចពីការសង្កត់សង្កិននិងលំបាកផ្សេងៗ។ (យ៉ូប ៣៦:១៥) ចូរឲ្យដឹងថា ព្រះចាត់ទុកជីវិតរបស់មនុស្សទាំងឡាយជាអ្វីដែលមានតម្លៃវិសេស។ ព្រះយេហូវ៉ាដែលជាអ្នកបង្កើត ទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ «ចូរអំពាវនាវដល់អញនៅថ្ងៃមានសេចក្ដីទុក្ខលំបាក នោះអញនឹងជួយឲ្យរួច»។—ទំនុកដំកើង ៥០:១៥

តើពិបាកជឿថា ព្រះដែលជាអ្នកបង្កើតរបស់សព្វសារពើ ទ្រង់ចាត់ទុកអ្នកជាមនុស្សដែលមានតម្លៃវិសេសឬទេ? នេះប្រហែលជាពិបាកជឿពីព្រោះអ្នកជាមនុស្សម្នាក់គត់ក្នុងចំណោមមនុស្សរាប់លាននាក់នៅលើផែនដី មែនទេ? បើដូច្នេះ សូមកត់សម្គាល់នូវអ្វីដែលព្យាការីអេសាយបានសរសេរអំពីផ្កាយរាប់សិបកោដិតួក្នុងកាឡាក់ស៊ីរាប់លានក្រុមក្នុងសកលលោកដ៏ធំធេងរបស់យើងនេះ។ យើងអានថា៖ «ចូរងើយភ្នែកឯងមើលទៅលើ ហើយពិចារណាពីអ្នកណាដែលបានបង្កើតរបស់ទាំងនេះ ដែលនាំពួកពលបរិវារចេញមកតាមចំនួនដូច្នេះ។ ទ្រង់ក៏ហៅរបស់ទាំងនោះតាមឈ្មោះរៀងរាល់តួ ដោយព្រះចេស្ដាដ៏ធំរបស់ទ្រង់ ហើយគ្មានណាមួយខានឡើយ ដោយព្រោះតេជានុភាពដ៏ខ្លាំងក្លាដែរ»។—អេសាយ ៤០:២៦, កំណែជាអក្សរទ្រេត

តើអ្នកយល់អត្ថន័យឃ្លានោះឬទេ? កាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េដែលប្រព័ន្ធសុរិយារបស់យើងស្ថិតនៅនេះ មានផ្កាយយ៉ាងតិចមួយសែនលានតួ។ ហើយតើមានកាឡាក់ស៊ីផ្សេងៗទៀតប៉ុន្មាន? គ្មានអ្នកណាអាចកំណត់ឲ្យបានច្បាស់ទេ តែអ្នកខ្លះប៉ាន់ស្មានថាប្រហែលជាមានមួយសែនពីរម៉ឺនប្រាំពាន់លានកាឡាក់ស៊ី។ បើដូច្នេះ គឺពិតជាមានចំនួនផ្កាយយ៉ាងអស្ចារ្យក្រៃលែង! ប៉ុន្តែ ព្រះគម្ពីរប្រាប់យើងថា ព្រះដែលជាអ្នកបង្កើតសកលលោកទ្រង់ស្គាល់ឈ្មោះរបស់ផ្កាយនិមួយៗ។

«សក់ក្បាលរបស់អ្នករាល់គ្នា ក៏បានរាប់ទាំងអស់ដែរ»

ប៉ុន្តែប្រហែលជាមាននរណាម្នាក់ប្រកែកថា៖ ‹បើព្រះគ្រាន់តែស្គាល់ឈ្មោះនៃផ្កាយរាប់សិបលានតួ ឬស្គាល់មនុស្សរាប់លាននាក់នោះ នេះមិនបានន័យថាទ្រង់យកព្រះទ័យទុកដាក់ចំពោះពួកគេម្នាក់ៗឡើយ› ដ្បិតយើងអាចបញ្ចូលឈ្មោះរបស់មនុស្សរាប់សិបលាននាក់ទៅក្នុងកុំព្យូទ័រល្អមួយ ប៉ុន្តែគ្មានអ្នកណានឹងគិតថាកុំព្យូទ័រនោះយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នកទាំងនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះគម្ពីរបង្ហាញថា ព្រះយេហូវ៉ាមិនគ្រាន់តែស្គាល់ឈ្មោះនៃមនុស្សរាប់លាននាក់ប៉ុណ្ណោះទេ តែទ្រង់ក៏យកព្រះទ័យទុកដាក់ចំពោះពួកគេម្នាក់ៗដែរ។ សាវ័កពេត្រុសបានសរសេរថា៖ «ចូរផ្ទេរគ្រប់ទាំងសេចក្ដីទុក្ខព្រួយរបស់អ្នករាល់គ្នាទៅលើទ្រង់ ដ្បិតទ្រង់តែងយកព្រះទ័យទុកដាក់នឹងអ្នករាល់គ្នា»។—ពេត្រុសទី១ ៥:៧

ព្រះយេស៊ូបានមានបន្ទូលថា៖ «តើគេមិនលក់ចាប២ថ្លៃ១លុយទេឬអី? តែគ្មានចាបណាមួយធ្លាក់ទៅដី ឥតព្រះវរបិតានៃអ្នករាល់គ្នាជ្រាបឡើយ។ សូម្បីតែសក់ក្បាលរបស់អ្នករាល់គ្នា ក៏បានរាប់ទាំងអស់ដែរ។ យ៉ាងនោះ មិនត្រូវឲ្យខ្លាចឡើយ អ្នករាល់គ្នាមានដំឡៃ លើសជាងចាបជាច្រើន»។ (ម៉ាថាយ ១០:២៩-៣១) សូមកត់សម្គាល់ថា ព្រះយេស៊ូមិនបានមានបន្ទូលថាព្រះនឹងគ្រាន់តែជ្រាបអំពីអ្វីដែលកើតឡើងដល់ចាបនិងមនុស្សប៉ុណ្ណោះទេ តែទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ «អ្នករាល់គ្នាមានដំឡៃ លើសជាងចាបជាច្រើន»។ ហេតុអ្វីបានជាអ្នកមានតម្លៃលើសជាងចាប? គឺពីព្រោះអ្នកបានត្រូវបង្កើតមក«ឲ្យមានភាពដូច[ព្រះ]» ពោលគឺ មានលទ្ធភាពបណ្ដុះឲ្យមាននិងបង្ហាញនូវគុណសម្បត្ដិខាងសីលធម៌ ខាងសតិបញ្ញា និងខាងវិញ្ញាណ ដែលមានភាពដូចគុណសម្បត្ដិដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះ។—លោកុប្បត្តិ ១:២៦, ២៧

«ផលិតផលដែលមកពីការប្រព្រឹត្តដោយបញ្ញា»

កុំច្រឡំដោយស្ដាប់តាមអំណះអំណាងរបស់មនុស្សដែលបដិសេធជំនឿថាមានព្រះ។ យោងទៅតាមទស្សនៈរបស់អ្នកទាំងនោះ ធម្មជាតិដែលគ្មានសតិបញ្ញាឬបុគ្គលិកលក្ខណៈបានបង្កើតរូបអ្នកមក។ អ្នកទាំងនោះអះអាងថា ខុសផ្ទុយពីការ«មានភាពដូច[ព្រះ]»នោះ អ្នកគឺមិនខុសពីសត្វលោកផ្សេងៗនៅលើផែនដីនេះ រួមទាំងចាបផង។

តើសមហេតុសមផលមែនឬ ឲ្យជឿថាអ្នកបានទទួលជីវិតដោយចៃដន្យឬដោយថាមពលមួយដែលគ្មានបុគ្គលិកលក្ខណៈឬទេ? យោងទៅតាមជីវវិទូផ្នែកអណូម្នាក់ ឈ្មោះមីកែល ប៊ីហ៊ី នោះ«ដំណើរចលនាគីមីដ៏មហាស្មុគស្មាញ»ដែលមានក្នុងជីវិត ត្រូវសឲ្យឃើញថា ការគិតថាជីវិតកើតមកដោយចៃដន្យនោះគឺមិនសមហេតុសមផលសោះ។ លោកមីកែលមានប្រសាសន៍ថា ទីសំអាងពីគីមីជីវវិជ្ជានាំឲ្យយល់ស្របទាំងស្រុងថា «ជីវិតនៅលើផែនដី សូម្បីតែស្រទាប់បឋមៗក៏ដោយ . . . ជាផលិតផលដែលមកពីការប្រព្រឹត្តដោយបញ្ញា»។—Darwin’s Black Box—The Biochemical Challenge to Evolution

ព្រះគម្ពីរក៏រៀបរាប់ថា ជីវិតនៅលើផែនដីជាផលិតផលដែលមកពីការប្រព្រឹត្តដោយបញ្ញា។ ហើយព្រះគម្ពីរក៏ប្រាប់ថាប្រភពនៃការប្រព្រឹត្តដោយបញ្ញានោះ គឺជាព្រះយេហូវ៉ាដែលជាអ្នកបង្កើតសកលលោក។—ទំនុកតម្កើង ៣៦:១០ ខ.ស. [ទំនុកដំកើង ៣៦:៩]; វិវរណៈ ៤:១១

ទោះជាយើងត្រូវស៊ូទ្រាំក្នុងលោកីយ៍នេះដែលពេញទៅដោយការឈឺចាប់និងការរងទុក្ខក្ដី កុំឲ្យស្ថានការណ៍ទាំងនេះធ្វើជាហេតុនាំឲ្យជឿថា គ្មានព្រះណាជាអ្នកគ្រោងការណ៍ដែលបានបង្កើតផែនដីនិងជីវិតទាំងឡាយនៅទីនេះឲ្យសោះ។ សូមចងចាំនូវចំណុចពិតពីរដ៏សំខាន់។ ចំណុចមួយគឺ ភាពមិនគ្រប់ល័ក្ខណ៍ដែលនៅជុំវិញយើងនេះមិនបានរៀបចំដោយព្រះទេ។ ចំណុចមួយទៀតគឺ ព្រះដែលជាអ្នកបង្កើតយើងមានមូលហេតុត្រឹមត្រូវក្នុងការអនុញ្ញាតឲ្យមានភាពមិនគ្រប់ល័ក្ខណ៍នេះមួយរយៈ។ ដូចបានពិគ្រោះក្នុងទស្សនាវដ្ដីនេះម្ដងហើយម្ដងទៀត ព្រះយេហូវ៉ាបានអនុញ្ញាតឲ្យមានអំពើអាក្រក់សំរាប់មួយរយៈខ្លី ដើម្បីដោះស្រាយមួយដងជាសម្រេចនូវរឿងចំណោទទាំងប៉ុន្មានដែលបានត្រូវចោទឡើងនៅពេលដែលមនុស្សជាតិបានបដិសេធការគ្រប់គ្រងរបស់ព្រះ។a—លោកុប្បត្តិ ៣:១-៧; ចោទិយកថា ៣២:៤, ៥; សាស្ដា ៧:២៩; ពេត្រុសទី២ ៣:៨, ៩

«ទ្រង់នឹងជួយពួកក្រីក្រឲ្យរួចក្នុងកាលដែលថ្លែងទុក្ខ»

តាមពិត មិនថាមនុស្សជាច្រើនត្រូវរងទុក្ខលំបាកណាក្ដីសព្វថ្ងៃនេះ នោះជីវិតនៅតែជាអំណោយមួយដ៏អស្ចារ្យ។ ហើយយើងតែងតែខំអស់ពីសមត្ថភាពដើម្បីរក្សាការពារជីវិតយើងដែរ។ ជីវិតនៅពេលអនាគតដែលព្រះសន្យាឲ្យយើង មិនមែនជាការពុះពាររស់នៅដោយមានការឈឺចាប់និងទុក្ខលំបាក ដូចបុគ្គលិករបស់លោកសាកិលតន់ត្រូវស៊ូទ្រាំនៅកោះដំរីនោះទេ។ ព្រះមានបំណងប្រោសយើងឲ្យរួចពីទុក្ខវេទនាដ៏អសាឥតការសព្វថ្ងៃនេះ ដើម្បីឲ្យយើង«ចាប់បានជីវិតអស់កល្បជានិច្ច»ឬជារៀងរហូត ដែលសមស្របទៅតាមបំណងព្រះហឫទ័យដើមរបស់ព្រះសំរាប់មនុស្សជាតិដែលទ្រង់បានបង្កើតមក។—ធីម៉ូថេទី១ ៦:១៩

ព្រះនឹងសម្រេចការទាំងអស់នេះមែន ពីព្រោះទ្រង់ចាត់ទុកយើងម្នាក់ៗជាមនុស្សមានតម្លៃវិសេស។ ព្រះយេហូវ៉ាបានរៀបចំឲ្យរាជបុត្រាទ្រង់ ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ផ្ដល់នូវតម្លៃលោះដែលជាចាំបាច់ដើម្បីប្រោសយើងឲ្យរួចពីបាប ភាពមិនគ្រប់ល័ក្ខណ៍និងសេចក្ដីស្លាប់ដែលយើងបានទទួលជាមរតកពីមាតាបិតាដំបូងរបស់យើង ឈ្មោះអ័ដាមនិងអេវ៉ា។ (ម៉ាថាយ ២០:២៨) ព្រះយេស៊ូបានមានបន្ទូលថា៖ «ព្រះទ្រង់ស្រឡាញ់មនុស្សលោក ដល់ម្ល៉េះបានជាទ្រង់ប្រទានព្រះរាជបុត្រាទ្រង់តែ១ ដើម្បីឲ្យអ្នកណាដែលជឿដល់ព្រះរាជបុត្រានោះ . . . [អាច]មានជីវិតអស់កល្បជានិច្ច»។—យ៉ូហាន ៣:១៦

តើព្រះនឹងធ្វើអ្វីសំរាប់មនុស្សសព្វថ្ងៃនេះដែលមានជីវិតពេញទៅដោយការឈឺចាប់និងទុក្ខលំបាក? បន្ទូលដែលព្រះបានបណ្ដាលឲ្យមនុស្សសរសេរនោះ ចែងអំពីរាជបុត្រាទ្រង់ថា៖ «ទ្រង់នឹងជួយពួកក្រីក្រឲ្យរួចក្នុងកាលដែលថ្លែងទុក្ខ ព្រមទាំងពួកកំសត់ ដែលឥតមានអ្នកណាជួយនោះផង។ ទ្រង់នឹងមានសេចក្ដីអាណិតមេត្ដា ដល់មនុស្សរហេមរហាមនឹងមនុស្សទុគ៌ត ក៏នឹងជួយសង្គ្រោះជីវិតនៃមនុស្សក្រីក្រផង។ ទ្រង់នឹងលោះជីវិតគេ ឲ្យរួចពីការសង្កត់សង្កិននឹងការច្រឡោត»។ ហេតុអ្វីបានជាព្រះមានបំណងធ្វើដូច្នេះ? គឺពីព្រោះ«ឈាម[ឬជីវិតរបស់ពួក]គេនឹងបានវិសេសនៅព្រះនេត្រទ្រង់»។—ទំនុកដំកើង ៧២:១២-១៤, កំណែជាអក្សរទ្រេត

អស់រាប់រយឆ្នាំហើយ មនុស្សលោកបានរងទុក្ខដោយមានបាបនិងភាពមិនគ្រប់ល័ក្ខណ៍ធ្វើជាបន្ទុកធ្ងន់ ដែលបង្កហេតុឲ្យ«ថ្ងូរ»ដោយសារការឈឺចាប់និងទុក្ខវេទនា។ ព្រះបានអនុញ្ញាតឲ្យមានទុក្ខលំបាកនេះពីព្រោះទ្រង់ព្រះតម្រិះថា ទ្រង់អាចកែប្រែនូវការខ្វះខាតណាដែលជាលទ្ធផលពីការអនុញ្ញាតនោះ។ (រ៉ូម ៨:១៨-២២) ឆាប់ៗខាងមុខនេះ ព្រះនឹង«រៀបចំអ្វីៗទាំងអស់ឡើងវិញ» តាមរយៈរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់ទ្រង់ក្រោមអំណាចនៃរាជបុត្រទ្រង់ ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ។—កិច្ចការ ៣:២១, ខ.ស.; ម៉ាថាយ ៦:៩,១០

នេះនឹងរួមបញ្ចូលការប្រោសមនុស្សដែលបានរងទុក្ខហើយបានស្លាប់តាំងពីមុនមកឲ្យរស់ឡើងវិញ។ ពួកគេស្ថិតក្នុងការនឹកចាំរបស់ព្រះជានិច្ច។ (យ៉ូហាន ៥:២៨, ២៩; កិច្ចការ ២៤:១៥) មិនយូរប៉ុន្មានទៀត ពួកគេនឹងទទួលជីវិត«ពេញបរិបូរ» គឺជីវិតជារៀងរហូតក្នុងសួនមនោរម្យនៅលើផែនដីដែលនឹងលែងមានការឈឺចាប់និងការរងទុក្ខទៀត។ (យ៉ូហាន ១០:១០; វិវរណៈ ២១:៣-៥) មនុស្សទាំងឡាយដែលរស់នៅទីនោះនឹងអាចរស់ដោយរីករាយយ៉ាងពេញលេញ ហើយអាចបណ្ដុះឲ្យមានគុណសម្បត្ដិនិងសមត្ថភាពដ៏អស្ចារ្យដែលសម្គាល់មនុស្សដែលបានត្រូវបង្កើតមក«ឲ្យមានភាពដូច[ព្រះ]»។

តើអ្នកនឹងមានវត្តមានក្នុងចំណោមមនុស្សដែលនឹងមានជីវិតអរសប្បាយស្របទៅតាមសេចក្ដីសន្យារបស់ព្រះឬទេ? នេះគឺអាស្រ័យលើអ្នកផ្ទាល់។ យើងសូមលើកទឹកចិត្តអ្នកឲ្យទទួលប្រយោជន៍ពីសំវិធានការដែលព្រះប្រទានឲ្យ ដើម្បីសម្រេចការទាំងអស់នេះ។ អ្នកបោះពុម្ពផ្សាយទស្សនាវដ្ដីនេះមានចិត្តរីករាយជួយអ្នកឲ្យធ្វើដូច្នេះ។

[កំណត់សម្គាល់]

a ដើម្បីអានពត៌មានល្អិតល្អន់អំពីរឿងនេះ សូមមើលជំពូក៨ ដែលមានចំណងជើងថា«ហេតុអ្វីព្រះអនុញ្ញាតឲ្យមានការឈឺចាប់កើតឡើង?» ក្នុងសៀវភៅចំណេះដែលនាំទៅដល់ជីវិតអស់កល្បជានិច្ច បោះពុម្ពដោយស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ា។

[រូបភាពនៅទំព័រ៤, ៥]

បុគ្គលិករបស់លោកសាកិលតន់ដែលបានរង់ចាំជំនួយនោះ មានទំនុកចិត្តថា លោកនឹងធ្វើតាមសេចក្ដីសន្យា ឲ្យមកសង្គ្រោះពួកគេ

[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិ]

[រូបភាពនៅទំព័រ៦]

«អ្នករាល់គ្នាមានដំឡៃលើសជាងចាបជាច្រើន»