លេខជំពូកនិងលេខខ តើអ្នកណាបានដាក់ក្នុងគម្ពីរ?
សូមស្រមៃគិតថាអ្នកជាគ្រិស្តសាសនិកនៅសតវត្សរ៍ទី១។ ក្រុមជំនុំរបស់អ្នកបានទទួលសំបុត្រមួយច្បាប់ពីសាវ័កប៉ូល។ កាលដែលអ្នកកំពុងស្ដាប់ការអានសំបុត្រនោះ អ្នកកត់សម្គាល់ថាប៉ូលច្រើនតែបានដកស្រង់ពាក្យផ្សេងៗពី«ឯកសារបរិសុទ្ធនានា» ពោលគឺពីបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺ។ (ធីម៉ូថេទី២ ៣:១៥) ដូច្នេះ អ្នកនិយាយទៅខ្លួនឯងថា ‹ខ្ញុំពិតជាចង់ដឹងថាប៉ូលបានដកស្រង់ពាក្យទាំងនោះពីកន្លែងណាក្នុងបទគម្ពីរ›។ ប៉ុន្តែ ការរកពាក្យដកស្រង់ទាំងនោះគឺមិនងាយស្រួលឡើយ។ ហេតុអ្វីដូច្នេះ?
គ្មានលេខជំពូកឬលេខខទេ
សូមពិចារណាអំពីលក្ខណៈផ្សេងៗនៃ«ឯកសារបរិសុទ្ធនានា»នៅសម័យរបស់ប៉ូល។ ដូចរូបភាពក្នុងទំព័រនេះ ឯកសារនេះជាផ្នែកមួយនៃសៀវភៅអេសាយមកពីរមូរឯកសារនៅសមុទ្រស្លាប់។ តើអ្នកឃើញអ្វី? អក្សរនៅក្នុងរមូរនោះគ្មានសញ្ញាខណ្ឌ ឬសញ្ញាវណ្ណយុត្តឡើយ ហើយក៏គ្មានលេខជំពូកនិងលេខខដូចគម្ពីរដែលយើងកំពុងប្រើនៅសព្វថ្ងៃនេះដែរ។
ពួកអ្នកសរសេរគម្ពីរបានកត់ទុកព័ត៌មានទាំងអស់ដែលព្រះបានប្រាប់ពួកគេ ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានចែកជាលេខជំពូកនិងលេខខក្នុងព័ត៌មានទាំងនោះឡើយ។ យ៉ាងនេះ អ្នកអានអាចអានយល់ព័ត៌មានទាំងមូលមិនគ្រាន់តែផ្នែកខ្លះប៉ុណ្ណោះទេ។ នេះគឺដូចគ្នានឹងពេលដែលអ្នកទទួលសំបុត្រដ៏សំខាន់មួយពីបុគ្គលដែលអ្នកស្រឡាញ់ អ្នកច្បាស់ជាអានសំបុត្រនោះទាំងអស់ មិនមែនអានតែចំណុចខ្លះឬពាក្យខ្លះឡើយ មែនទេ?
ប៉ុន្តែ ការគ្មានលេខជំពូកនិងលេខខនាំឲ្យមានការពិបាកមួយ។ ជាឧទាហរណ៍ ប៉ូលគ្រាន់តែអាចបញ្ជាក់ដោយប្រើពាក្យថា៖ «ដូចបទគម្ពីរចែងថា» ឬ«អេសាយក៏ថ្លែងទុកជាមុនថា»។ (រ៉ូម ៣:១០; ៩:២៩) ដូច្នេះ ការគ្មានលេខជំពូកនិងលេខខអាចធ្វើឲ្យយើងពិបាករកឃើញពាក្យដកស្រង់ទាំងនោះមកពីបទគម្ពីរមួយណា លុះត្រាតែយើងស្គាល់ច្បាស់«ឯកសារបរិសុទ្ធនានា»ទាំងអស់។
បន្ថែមទៅទៀត «ឯកសារបរិសុទ្ធនានា»ទាំងនេះ មិនមែនជាព័ត៌មានខ្លីមួយពីព្រះឡើយ។ មកដល់ចុងសតវត្សរ៍ទី១ គ.ស. ឯកសារបរិសុទ្ធទាំងនោះបានត្រូវប្រមូល រួចចងក្រងជាសៀវភៅមួយក្បាល ហើយក្នុងសៀវភៅនោះគឺមានសៀវភៅតូចៗ៦៦ក្បាល! ហេតុនេះហើយបានជាអ្នកអានគម្ពីរភាគច្រើននៅសព្វថ្ងៃនេះ សប្បាយចិត្តដែលក្នុងគម្ពីរមានលេខជំពូកនិងលេខខដែលជួយពួកគេឲ្យស្រួលរកឃើញព័ត៌មានជាក់លាក់ ដូចជាពាក្យដកស្រង់ជាច្រើនដែលប៉ូលបានបញ្ជាក់ក្នុងសំបុត្ររបស់គាត់។
ដូច្នេះ អ្នកប្រហែលជាឆ្ងល់ថា ‹តើអ្នកណាបានដាក់លេខជំពូកនិងលេខខក្នុងគម្ពីរ?›។
តើអ្នកណាបានដាក់លេខជំពូក?
នៅដើមសតវត្សរ៍ទី១៣គ.ស. បព្វជិតជនជាតិអង់គ្លេសម្នាក់ឈ្មោះស្ទីវើន ឡេនថឺន ដែលក្រោយមកបានក្លាយទៅជាអភិបាលនៃខែនថឺបឺរី គាត់បានដាក់លេខជំពូកនីមួយៗក្នុងគម្ពីរ ពេលដែលគាត់ធ្វើជាគ្រូបង្រៀននៅសកលវិទ្យាល័យប៉ារីសប្រទេសបារាំង។
មុនសម័យរបស់ឡេនថឺន បណ្ឌិតជាច្រើនបានសាកល្បងវិធីផ្សេងៗដើម្បីដាក់លេខជំពូកក្នុងគម្ពីរ តាមមើលទៅគឺដើម្បីឲ្យងាយស្រួលក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវបទគម្ពីរ។ សូមគិតទៅមើលថា វាងាយស្រួលយ៉ាងណាបើពួកគេគ្រាន់តែរកខគម្ពីរណាមួយក្នុងជំពូកណាមួយប៉ុណ្ណោះ ជាជាងរកក្នុងជំពូកទាំងអស់នៃសៀវភៅក្នុងគម្ពីរ ដូចជាសៀវភៅអេសាយមាន៦៦ជំពូកជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នេះក៏នាំឲ្យមានបញ្ហាដែរ។ បណ្ឌិតជាច្រើនបានបង្កើតវិធីផ្សេងៗក្នុងការដាក់លេខជំពូក តែវិធីពួកគេមិនស្របគ្នាទេ។ ជាឧទាហរណ៍ អ្នកខ្លះបានដាក់លេខជំពូកក្នុងសៀវភៅដំណឹងល្អម៉ាកុសជា៥០ជំពូក មិនមែន១៦ជំពូកដូចយើងមាននៅសព្វថ្ងៃនេះទេ។ នៅសម័យរបស់ឡេនថឺន ក្នុងក្រុងប៉ារីសមាននិស្សិតខ្លះមកពីប្រទេសផ្សេងៗ ហើយពួកគេបានយកគម្ពីរជាភាសារបស់ខ្លួនមកជាមួយដែរ។ យ៉ាងណាក្ដី ពេលមានការពិគ្រោះគ្នាអំពីបទគម្ពីរ គ្រូបង្រៀននិងនិស្សិតទាំងនោះមិនអាចពន្យល់គ្នាយ៉ាងងាយថាពួកគេបានដកស្រង់ពីបទគម្ពីរណាមួយនោះទេ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះលេខជំពូកដែលមានក្នុងគម្ពីររបស់ពួកគេ គឺមិនស្របគ្នាទាល់តែសោះ។
ដូច្នេះ ឡេនថឺនបានបង្កើតរបៀបថ្មីដើម្បីបែងចែកលេខជំពូកក្នុងគម្ពីរ។ របៀបដាក់លេខជំពូករបស់គាត់«បានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់អ្នកអាននិងអ្នកចម្លងគម្ពីរជាច្រើននាក់។ វិធីនេះបានរីកសាយភាយទៅដល់អឺរ៉ុប» (The Book—A History of the Bible)។ ឡេនថឺនបានដាក់លេខជំពូកក្នុងគម្ពីរដែលមនុស្សភាគច្រើនប្រើនៅសព្វថ្ងៃនេះ។
តើអ្នកណាបានដាក់លេខខ?
ប្រហែលជា៣០០ឆ្នាំក្រោយមក នៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទី១៦ បណ្ឌិតបារាំងដ៏ល្បីឈ្មោះមួយរូបឈ្មោះរ៉ូបឺត អេស្ទីននី ដែលមានជំនាញខាងការបោះពុម្ព បានបង្កើតវិធីដែលកាន់តែងាយស្រួលជាង។ គាត់ធ្វើដូច្នេះដើម្បីឲ្យមានមនុស្សកាន់តែច្រើនសិក្សាគម្ពីរ។ អេស្ទីននីយល់ឃើញថាបើដាក់លេខជំពូកនិងលេខខជាមួយគ្នា នោះនឹងកាន់តែងាយស្រួលជាងក្នុងការរកបទគម្ពីរណាមួយ។
អេស្ទីននីមិនបានមានគំនិតក្នុងការដាក់លេខខក្នុងគម្ពីរ ដោយខ្លួនគាត់ផ្ទាល់នោះទេ។ តាមពិត គំនិតទាំងនោះមានតាំងពីរាប់សតវត្សរ៍មុននោះ ជាឧទាហរណ៍ អ្នកចម្លងឯកសារជនជាតិយូដាបានដាក់លេខខក្នុងគម្ពីរភាសាហេប្រឺឬហៅថាគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានដាក់លេខជំពូកទេ។ យ៉ាងណាក្ដី ដូចបញ្ហានៃការដាក់លេខជំពូកដែរ គ្មានវិធីជាក់លាក់ណាមួយដើម្បីបែងចែកលេខខផ្សេងៗតាមរបៀបត្រឹមត្រូវឡើយ។
ដូច្នេះ អេស្ទីននីបានដាក់លេខខក្នុងបទគម្ពីរគ្រិស្តសាសនិកជាភាសាក្រិចដែលគេហៅថាសញ្ញាថ្មី រួចបញ្ចូលគ្នាជាមួយនឹងបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺដែលមានលេខខស្រាប់។ នៅឆ្នាំ១៥៥៣ គាត់បានបោះពុម្ពគម្ពីរទាំងមូលជាលើកដំបូង (ជាភាសាបារាំង) ដោយមានលេខជំពូកនិងលេខខដូចគម្ពីរភាគច្រើនដែលមនុស្សប្រើនៅសព្វថ្ងៃនេះ។ ប៉ុន្តែ មនុស្សខ្លះបានរិះគន់ថាការដាក់លេខខនាំឲ្យព័ត៌មានក្នុងគម្ពីរអានទៅដាច់ៗពីគ្នា ហាក់ដូចជាព័ត៌មានទាំងនោះមិនជាប់ទាក់ទងគ្នា។ យ៉ាងណាក្ដី អ្នកបោះពុម្ពឯទៀតបានទទួលស្គាល់និងប្រើវិធីរបស់អេស្ទីននីភ្លាមៗ។
នេះជាជំនួយមួយសម្រាប់សិស្សគម្ពីរ
ការដាក់លេខជំពូកនិងលេខខក្នុងគម្ពីរហាក់ដូចជាគំនិតដ៏ងាយស្រួលមួយ តែមានប្រយោជន៍ណាស់ពីព្រោះលេខជំពូកនិងលេខខប្រៀបដូចជាអាសយដ្ឋានដែលសម្គាល់បទគម្ពីរនីមួយៗ។ តាមការពិត ព្រះមិនបានដឹកនាំមនុស្សឲ្យដាក់លេខជំពូកនិងលេខខក្នុងគម្ពីរទេ។ ជួនកាល លេខជំពូកនិងលេខខបានត្រូវដាក់នៅកន្លែងដែលមិនសមនឹងដាក់។ យ៉ាងណាក្ដី ការមានលេខជំពូកនិងលេខខធ្វើឲ្យយើងកាន់តែងាយស្រួលរកព័ត៌មានចំៗ ហើយស្រួលប្រាប់អ្នកឯទៀតអំពីខគម្ពីរណាដែលយើងចូលចិត្តជាងគេ នេះប្រៀបដូចជាយើងគូសពណ៌លើពាក្យឬឃ្លាក្នុងសៀវភៅដែលយើងចង់ចងចាំ។
ប៉ុន្តែ សូមយើងចាំថា ពិតមែនតែការមានលេខជំពូកនិងលេខខធ្វើឲ្យងាយស្រួលក្នុងការប្រើគម្ពីរ តែសំខាន់បំផុតយើងចង់យល់ព័ត៌មានទាំងអស់ក្នុងគម្ពីរដែលព្រះបានផ្ដល់ឲ្យយើង។ សូមមានទម្លាប់អានខមុននិងខក្រោយក្នុងបទគម្ពីរ ជាជាងអានតែខគម្ពីរមួយប៉ុណ្ណោះ។ ការធ្វើដូច្នេះ នឹងជួយអ្នកឲ្យស្គាល់កាន់តែច្បាស់នូវ«ឯកសារបរិសុទ្ធនានាដែលអាចធ្វើឲ្យអ្នកមានប្រាជ្ញាដើម្បីទទួលសេចក្ដីសង្គ្រោះ»។—ធីម៉ូថេទី២ ៣:១៥