YESHAYA
1 Tshikena kumona tshivua Yeshaya*+ muana wa Amoza mumone tshivua tshitangila Yuda ne Yelushalema mu matuku a Uziya,+ a Yotama,+ a Ahaza,+ ne a Hezikiya,+ bakalenge ba Yuda:+
2 Teleja, wewe diulu, ne teya ntema wewe buloba,+
Bualu Yehowa mmuakule ne:
3 Ngombe mmumanye bimpe udi mumusumbe,
Mpunda mmumanye bimpe tshidilu tshia mfumuende;
Kadi Isalele ki mmummanye meme* to,+
Bantu banyi kabena benza malu ne dijingulula dia malu nansha.”
4 Diakabi dikale kudi tshisamba tshia mpekatu,+
Bantu badi banemeshibue bujitu kudi tshilema,
Ndelanganyi ya bantu babi, bana banyanguke!
5 Mmuaba kayi wanukumabu kabidi panudi nuenda nusakidila buntomboji ku bukuabu?+
Mutu mujima udi usama,
Ne muoyo mujima udi ne bubedi.+
6 Kumbukila muinshi mua dikasa too ne ku mutu, kakuena muaba udi kawuyi usama.
Kudi mputa ne mibundabunda ne mputa ya milengu,
Ki mbayondope* anyi bayijingile tshilamba anyi bayitekeshe ne mafuta to.+
7 Ditunga dienu ndishale munda mutupu.
Bimenga bienu mbiosha ne kapia.
Bantu ba ku babende mbabutule ditunga dienu ku mêsu kuenu.+
Didi bu buloba buatuke bupawula kudi bantu ba ku babende.+
8 Mbashiye muana wa bakaji wa Siona bu muaba wa kueyema* mu budimi bua tumuma tua mvinyo,
Bu mutanda mu budimi bua konkombre,
Bu tshimenga tshidibu batshintshimike.+
9 Bu Yehowa wa biluilu kayi mutushile ndambu wa bantu badi bapanduke,
Tuvua mua kuikala balue anu bu Sodoma,
Ne tuvua mua kuikala bafuanangane ne Amola.+
10 Telejayi dîyi dia Yehowa, nuenu bakokeshi ba tshikisu* ba mu Sodoma.+
Tumayi ntema ku mukenji wa* Nzambi wetu, nuenu bantu ba mu Amola.+
11 Yehowa udi wamba ne: “Milambu yenu ya bungi idi ne dikuatshisha kayi kundi?+
Nkadi mutshioke milambu yenu ya kuosha ya bimpanga bia mikoko+ ne mafuta a nyama midisha bimpe,+
Ne tshiena nsanka bua mashi+ a bana ba ngombe+ ne a bana ba mikoko ne a mbuji to.+
12 Panudi nulua bua kumueneka kumpala kuanyi,+
Nnganyi udi munulombe bua kuenza bualu ebu:
Bua kudiatakaja mbanza yanyi nunku?+
13 Lekelayi kulua kabidi ne milambu ya ntete ya patupu.
Musenga wenu wa manananshi udi tshintu tshibi kundi.+
Kusekelela kua dibala dia ngondo,+ nsabatu,+ ne kubueja kua masangisha manene,+
Tshiena mua kuanyisha dienza dia malu a mupongo+ pamue ne disangisha dienu dinene nansha.
14 Ndi* mukine bibilu bienu bia dibala dia ngondo ne bibilu bienu bia masanka.
Mbilue bujitu kundi;
Ndi mutshioke ne dibitangila ne mêsu.
15 Panudi nuolola bianza bienu,
Ndi nnusokoka mêsu anyi.+
17 Longayi mua kuenza malu mimpe, kebayi kulumbuluisha kuakane,+
Pingajayi mukengeshanganyi mu njila,
Akuilayi manême a muana udi kayi ne tatuende,*
Ne lumbuluilayi mukaji mukamba.”+
18 Yehowa udi wamba ne: “Mpindieu, luayi tululamijayi malu pankatshi petu,+
Nansha mudi mpekatu yenu mikunze kunzuu,
Neyivuijibue mitoke anu bu neje;+
Nansha mudiyi mikunze tshididii bu tshilamba tshikunze,
Neyilue mitoke bu miosa ya mikoko.
19 Nuenu bitabe ne bateleje,
Nenudie bintu bimpe bia mu ditunga.+
20 Kadi nuenu babenge ne batomboke,
Nebanubutule ku muele wa mvita,+
Bualu mukana mua Yehowa mmuambe bualu ebu.”
21 Ke mudi tshimenga tshia lulamatu+ tshilue ndumba nunku!+
Uvua muwule tente ne kulumbuluisha kuakane;+
Buakane buvua busombele munda muende,+
Kadi mpindieu mudi bashipianganyi.+
23 Bakokeshi bebe badi ne mutu mukole ne mbadie bulunda ne bivi.+
Yonso wa kudibu mmunange mbuejilu ne udi wipatshila mapa.+
Kabena babingisha bana badi bafuishe batatuabu,*
Ne tshilumbu tshia mukaji mukamba katshiena tshifika kudibu nansha.+
24 Ke bualu kayi Mukalenge mulelela, Yehowa wa biluilu,
Wa Bukole wa Isalele, udi wamba ne:
“Tangilayi! Nendiumbushile baluishi banyi,
Ne nendisombuele kudi bena lukuna banyi.+
25 Nenkudimune tshianza tshianyi bua kukuluisha,
Nengengulule manyanu ebe bu mengulula ne buanga bua nsabanga,
Ne nengumbushe bukoya buebe buonso.+
26 Nempingaje balumbuluishi bebe bu ku ntuadijilu
Ne bafidi bebe ba ngenyi bu ku mbangilu.+
Panyima pa bualu ebu nebakubikile ne: Tshimenga tshia buakane, Tshimenga tshia lulamatu.+
27 Nebapikule Siona ne kulumbuluisha kuakane,+
Ne bantu bende badi bapingana, nebabapikule ne buakane.
28 Bantomboji ne benji ba mpekatu nebabatshibule tshiapamue,+
Ne bantu badi balekela Yehowa nebafike ku ndekelu wabu.+
29 Bualu nebumvue bundu bua mitshi idi ne bukole inudi nujinga,+
30 Bualu wewe neulue bu mutshi munene udi ne mabeji adi afubidila,+
Bu budimi budi kabuyi ne mâyi.
31 Muntu wa bukole nealue tshikamfu,*
Ne mudimu wende newulue ditudika dia kapia;
Buonso buabi nebilakuke kapia pamue
Kakuyi udi mua kubijima.”
2 Ebu mbualu buvua Yeshaya muana wa Amoza mumone budi butangila Yuda ne Yelushalema:+
2 Ku ndekelu kua matuku,*
Mukuna wa nzubu wa Yehowa
Newujadikibue bikole ku mutu kua nsongo ya mikuna minene,+
Ne newubandishibue ku mutu kua mikuna mikese,
Ne bisamba bionso nebipuilaku.+
3 Nanku bisamba bia bungi bia bantu nebiye, nebiambe ne:
“Luayi, tubande ku mukuna wa Yehowa,
Ku nzubu wa Nzambi wa Yakoba.+
Yeye neatulongeshe njila yende,
Ne tuetu netuendele mu njila yende.”+
4 Yeye neakose bilumbu munkatshi mua bisamba
Ne nealulamije malu* adi atangila bukua bantu buvule.
Nebafule miele yabu ya mvita kuyivuija nkasu ya kudima nayi
Ne mafuma abu kuavuija miele ya kusonza nayi mitshi.+
Tshisamba katshiakujudila tshisamba tshikuabu muele wa mvita,
Kabakulonga kabidi mvita nansha.+
5 Wewe nzubu wa Yakoba, luaku,
Tuendele mu butoke bua Yehowa.+
6 Bualu wewe udi mulekele bantu bebe, nzubu wa Yakoba,+
Bualu bobu mbuwule tente ne bintu bia ku Est;
Badi benza malu a majimbu+ bu bena Peleshete,
Ne badi ne bana ba bantu ba ku babende bungi tshianana.
7 Buloba buabu mbuwule tente ne arjan ne or,
Ne biuma biabu kabiena ne ndekelu.
Buloba buabu mbuwule tente ne tubalu,
Ne matempu abu kaena ne ndekelu.+
8 Buloba buabu mbuwule tente ne nzambi ya patupu.+
Badi binamina mudimu wa bianza biabu,
Binamina bintu bidi minu yabu mienze.
9 Nunku muntu udi winama panshi, udi upueka panshi,
Ne wewe kuena mua kubafuila luse.
10 Buela mu dibue, sokoma mu lupuishi
Bua dikalaku dia Yehowa didi dienza buôwa
Ne butumbi buende bunene.+
11 Mêsu a didibandisha a muntu neapuekeshibue,
Ne diambu dia bantu nediname.*
Yehowa nkayende neabandishibue mu dituku adi.
12 Bualu ndituku dia Yehowa wa biluilu.+
Didi dilua kudi muntu yonso udi ne didibandisha ne didisua,
Kudi muntu yonso, mubandishibue anyi mupuekeshibue.+
13 Didi dilua pa mitshi yonso ya sedre ya ku Lebanona idi mile ne mitumbuke
Ne pa mitshi ya nsanga yonso ya ku Bashana,
14 Pa mikuna minene mile yonso
Ne pa mikuna mikese yonso idi mitumbuke,
15 Pa tshibumba tshionso tshile ne tshimanu tshionso tshikolesha,
16 Pa mazuwa onso a ku Tâshishi+
Ne pa matu onso adi malengele.
17 Didibandisha dia muntu nedipuekeshibue panshi,
Ne diambu dia bantu nediname.*
Yehowa nkayende neabandishibue mu dituku adi.
18 Nzambi ya patupu neyijimine kashidi.+
19 Nunku bantu nebabuele mu nyongolo ya mu mabue
Ne mu mena a mu buloba,+
Bua dikalaku dia Yehowa didi dienza buôwa
Ne butumbi buende bunene,+
Padiye ujuka bua kukankisha buloba ne buôwa.
20 Dituku adi bantu nebangate nzambi yabu ya patupu ya arjan ne ya or
Ivuabu badienzele bua kuyinamina,
Nebayikupile tupelekese* ne midima,+
21 Bua kubuela mu mena a mu mabue
Ne mu mitanta ya mikuna ya mabue,
Bua dikalaku dia Yehowa didi dienza buôwa
Ne butumbi buende bunene,
Padiye ujuka bua kukankisha buloba ne buôwa.
22 Bua diakalenga dienu, lekelayi kueyemena muntu wa patupu,
Udi anu mupuya mu mimpempe yende patupu.*
Nebamubale bua tshinyi?
3 Bualu tangila! Mukalenge mulelela, Yehowa wa biluilu,
Udi umbusha mishindu yonso ya diambuluisha ne ya bintu bidibu bakengela mu Yelushalema ne mu Yuda,
Diambuluisha dionso dia biakudia ne mâyi,+
2 Tshilobo ne muena mvita,
Mulumbuluishi ne muprofete,+ muena lubuku ne mukulu,
3 Mfumu wa bantu 50,+ muntu wa bunême, ne mufidi wa ngenyi,
Muena majimbu wa dilambu ne muena mupongo wa ntekesha mupiluke.+
4 Nemvuije bana ba balume batekete bakalenge babu,
Ne bantu badi kabayi bashindame* nebabakokeshe.
5 Bantu nebakengeshangane,
Muntu yonso ne muinende.+
Muana wa balume neabunde muntu mukole,
Ne muntu udibu balengulule neafunyine udibu banemeka.+
6 Muntu yonso neakuate muanabu wa balume mu nzubu wa tatuende wamba ne:
“Wewe udi ne tshizaku, ikala mututuminyi wa dîyi.
Ikala mutangidi wa mushiki wa bintu bidibu babumbule eu.”
7 Kadi dituku adi yeye neabenge wamba ne:
“Tshiakuikala munondopi wa mputa* to;
Tshiena ne biakudia anyi bilamba mu nzubu muanyi nansha.
Kanunteki mutuminyi wa bantu dîyi to.”
8 Bualu Yelushalema mmulenduke,
Ne Yuda mmukuluke,
Bualu badi baluisha Yehowa ku mêyi ne bienzedi;
9 Tshilunji tshia mpala yabu tshidi tshibatuisha,
Ne bobu badi bakula bua mpekatu wabu anu bu Sodoma;+
Kabena bakeba bua kumusokoka to.
Diakabi diabu,* bualu badi badikebela dikenga!
11 Diakabi dikale kudi muntu mubi!
Dikenga nedimukuate,
Bualu malu adi bianza biende bienze nebamuenzelawu!
12 Kadi bua bantu banyi, bafidi babu ba midimu mikole badi ne tshikisu,
Ne bakaji badi babakokesha.
Bantu banyi, balombodi benu badi banulalula,
Ne badi batatakaja njila yenu inudi nuyila.+
13 Yehowa udi wangata muaba wende bua kuasa tshilumbu;
Udi wimana bua kukosela bukua bantu tshibawu.
14 Yehowa neapite ku tshilumbuluidi ne bakulu ne bakalenge ba bantu bende.
“Nuenu nudi boshe budimi buonso bua tumuma tua mvinyo,
Ne bintu binudi bibe bapele bidi mu nzubu yenu.+
15 Mmunyi munudi nupeta dikamakama dia kuzaza bantu banyi
Ne dia kuvingila mpala ya bapele mu lupuishi?”+ ke mudi Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu ukonka.
16 Yehowa udi wamba ne: “Bu mudi bana ba bakaji ba Siona badibandisha,
Benda bele mitu yabu muulu,*
Bambishangana ne mêsu abu, batua ngendu bazunzuka,
Badidisha bikanu bia mu tupombo tuabu,
17 Yehowa neatue kabidi mutu wa bana ba bakaji ba Siona disama dia mbâmba,
Ne Yehowa neashiye mpala yabu tshianana.+
18 Dituku adi Yehowa neumbushe bulengele bua bikanu biabu,
Mikaba ya bilamba ya ku mutu ne bilengejilu bidi bibendame,+
19 Tukanu tua ku matshi,* bikanu bia ku maboko, ne bilamba bia kubuikila ku mutu,
20 Bitambala, shene ya mu tupombo, ne bikaba bia pa tshiadi,*
Tulondo tua manananshi* ne bijimba,*
21 Tukanu tua ku minu ne tukanu tua ku diulu,
22 Nkanzu ya bibilu, mizabi ya pa mutu, bizaku, ne tubuta,
23 Mmuenu ya ku bianza+ ne bilamba bia line,*
Bilamba bia kujingila ku mutu ne bilamba bia kubuikila ku mutu.
24 Pamutu pa mafuta a bome,+ nekuikale mupuya mubole;
Pamutu pa mukaba, nekuikale muonji;
Pamutu pa nsuki milongolola bimpe, nekuikale dibala;+
Pamutu pa tshilamba tshia mushinga mukole, nekuikale tshilamba tshikayabale;+
Ne nekuikale nsalu mitapa pamutu pa bulengele bua mpala.
25 Bantu bebe nebakuluke ku muele wa mvita,
Ne bilobo biebe nebikuluke mu mvita.+
4 Bakaji muanda mutekete nebakuate mulume umue dituku adi,+ bamba ne:
“Netudie biakudia bietu tuetu
Ne netuvuale bilamba bietu tuetu;
Kadi lekela tubikidibue anu ku dîna diebe
2 Mu dituku adi, tshidi Yehowa utoluesha netshikale tshitambe bulengele ne tshia butumbi, ne mamuma a buloba neikale kudisua ne bulengele bua badi bapanduka mu Isalele.+ 3 Yonso udi ushala mu Siona ne udibu bashiye mu Yelushalema neabikidibue ne: wa tshijila, bonso ba ku badi mu Yelushalema badi bafundibue mu mukanda bua muoyo.+
4 Padi Yehowa usukula manyanu* a bana ba bakaji ba Siona+ ne umbusha diela dia mashi panshi dia Yelushalema munkatshi muende ku nyuma wa dilumbuluisha ne ku nyuma wa dioshangana,*+ 5 Yehowa neafuke kabidi ditutu ne muishi pa mutu pa tshitupa tshionso tshijima tshidi mukuna wa Siona ne pa mutu pa muaba wende wa masangisha mu munya, ne kapia kadi kalakuka kakenka butuku;+ bualu ku mutu kua butumbi abu buonso nekuikale tshibuikilu. 6 Nekuikale tshitanda bua dileji munda munya bua munya,+ ne bua tshinyemenu ne bukubi ku bipepele bikole ne mvula.+
5 Ngimbile koku munanga wanyi
Musambu bua munanga wanyi ne budimi buende bua tumuma tua mvinyo.+
Munanga wanyi uvua ne budimi bua tumuma tua mvinyo pa luseke lua mukuna lua bufuke.
2 Yeye wakabubundulula, kumbushamu mabue.
Wakakunamu muonji muimpe mukunze wa tumuma tua mvinyo,
Kuibakaye tshibumba munkatshi muabu,
Ne wakumbulamu tshikaminu tshia mvinyo.+
Nunku, uvua mutekemene bua bumupatuile tumuma tua mvinyo,
Kadi buakapatula anu tumuma tua mvinyo tua tshisuku.+
3 “Mpindieu, nuenu badi basombele mu Yelushalema ne bantu ba mu Yuda,
Kosayiku tshilumbu tshidi pankatshi panyi ne budimi buanyi bua tumuma tua mvinyo.+
4 Ntshinyi tshikuabu tshimvua mua kuenzela budimi buanyi bua tumuma tua mvinyo
Tshindi tshiyi muanji kuenza?+
Bua tshinyi pamvua mutekemene tumuma tua mvinyo,
Buobu buvua bupatule anu tumuma tua mvinyo tua tshisuku?
5 Mpindieu, ndekelayi nnuambile
Tshingenzela budimi buanyi bua tumuma tua mvinyo:
Nengumbushe lupangu luabu,
Ne nebabuoshe.+
Nengupule tshimanu tshiabu tshia mabue,
Ne nebabudiatakaje.
6 Nembuvuije budimi buatuke;+
Kabakubusonza anyi kubuipila.
Nebabubuidikije kudi tumitshi tua mêba ne bisuku,+
Nentumine matutu dîyi bua kaatumimu mvula nansha mukese.+
7 Bualu budimi bua tumuma tua mvinyo bua Yehowa wa biluilu nnzubu wa Isalele;+
Bantu ba mu Yuda badi budimi buvuaye* munange bikole.
Uvua mutekemene kulumbuluisha kuakane,+
Kadi monayi! Kuvua anu dikosa dibi dia bilumbu;
Uvua mutekemene buakane,
Kadi monayi! Kuvua anu muadi wa dikenga.”+
8 Diakabi dikale kudi bantu badi basakidila nzubu umue ku mukuabu+
Ne badi bakumbajija budimi bumue ku bukuabu+
Too ne padiku kakuyi kushala kaba,
Ne nudi nudisombela nkayenu mu buloba!
9 Yehowa wa biluilu mmuditshipe mu matshi anyi
Ne: nzubu ya bungi, nansha mudiyi minene ne milenga,
Neyilue tshintu tshidi tshikuatshisha buôwa,
Kayiyi ne muntu musombamu.+
10 Bualu hektare inayi ya* budimi bua tumuma tua mvinyo neyipatule anu tshipiminu tshimue tshia bata,*
Ne tshipiminu tshimue tshia homer* netshipatule anu efa* umue.+
11 Diakabi dikale kudi bantu badi babika mu dinda menemene bua kunua maluvu makole,+
Badi banenga too ne mu mîdima ya dilolo too ne padi mvinyo ubalundula!
12 Badi ne lunzenze ne tshiombelu tshia nshinga,
Ne ngoma wa ku bianza, ne lushiba ne mvinyo mu bibilu biabu bia masanka;
Kadi kabena belangana meji a mudimu wa Yehowa,
Ne kabena bamona mudimu wa bianza biende to.
13 Nunku nebakuate bantu banyi nebaye nabu ku babende
Bua dipangila dia dimanya;+
Bantu babu ba butumbi nebafue nzala,+
Ne bantu babu bonso nebakenge ne nyota.
Ne ndubulule mukana mualu bikole kamuyi ndekelu;+
Ne bulengele buende,* misumba yende ya bena mutoyi, ne banangi ba masanka bende
Nebapuekamu bushuwa.
15 Nunku, muntu neiname,
Muntu neapuekeshibue,
Ne mêsu a bena didibandisha neapuekeshibue.
16 Yehowa wa biluilu neatumbishibue ku dilumbuluisha diende;*
Nzambi mulelela, Wa Tshijila,+ neadileje mudiye wa tshijila ku buakane buende.+
17 Nunku, bana ba mikoko nebadie bu badi badiila mu mpata wabu wa didiila bisonsa;
Bantu badi basombe buenyi nebadiile mu miaba idi mishale tshianana ya nyama midisha bimpe.
18 Diakabi dikale kudi bantu badi bakoka dipila diabu ne mionji ya didinga
Ne mpekatu wabu ne nshinga ya ditempu;
19 Aba badi bamba ne: “Yeye endeshe mudimu wende lukasa;
Wowu ulue lukasa bua tuwumone.
20 Diakabi dikale kudi badi bamba bualu buimpe ne: mbubi, bualu bubi ne: mbuimpe,+
Badi bapingaja mîdima pa muaba wa butoke ne butoke pa muaba wa mîdima,
Badi bangata bintu bia bululu ne: mbishême ne bishême ne: mbia bululu!
21 Diakabi dikale kudi badi badimona bena meji ku mêsu kuabu
Ne badimona badimuke ku mêsu kuabu!+
22 Diakabi dikale kudi badi ne bukole mu dinua dia mvinyo
Ne bantu badi bapiluke mu disambakaja dia maluvu makole,+
23 Badi babingisha bantu babi bua mbuejilu+
Ne badi bapala bantu bakane kulumbuluisha kuakane!+
24 Nunku, anu mudi ludimi lua kapia lubutula bisonsa
Ne bisonsa biume bioshika mu ndimi ya kapia,
Miji yabu mene neyibole,
Ne bilongo biabu nebitangalake bu kapuishipuishi,
Bualu bavua babenge mukenji wa* Yehowa wa biluilu
Ne babenge kunemeka dîyi dia Wa Tshijila wa Isalele.+
25 Ke bualu kayi tshiji tshia Yehowa tshidi tshitemena bantu bende,
Ne yeye neolole tshianza tshiende bua kubaluisha ne neabakume.+
Mikuna neyikanke,
Ne bitalu biabu nebikale bu bintu bia bukoya mu misesu.+
Bua malu onso aa, tshiji tshiende ki ntshipingane to,
Kadi tshianza tshiende tshidi anu tshiolola bua kukuma.
26 Mmuimanyike tshimanyinu* bua tshisamba tshia kule;+
Mmubeele kashiba bua bafumine ku ntengu ya buloba;+
Ne monayi! Badi balua lubilu lukole menemene.+
27 Muntu nansha umue wa munkatshi muabu ki mmutshioke anyi mutondoke.
Muntu nansha umue kena ubungila anyi ulala.
Mukaba wa mu tshimono tshiabu ki mmusuluke,
Nansha mikaba ya ku sandala yabu ki mmikoseke.
28 Mikete yabu yonso mmitue,
Ne mata abu a mikete mmanana.*
Bikono bia tubalu tuabu bidi bu dibue dikole,
Ne nkata yabu idi bu tshipepele tshikole.+
Nebashiye tshiona ne nebakuate tshia kudia
Ne nebaye natshi kakuyi muntu wa kutshisungila.
30 Mu dituku adi nebatshielele tshiona
Bu tshiona tshia mbuu.+
Muntu yonso udi utangila buloba abu neamone mîdima idi inyingalaja;
Nansha butoke mbulue mîdima bua bualu bua matutu.+
6 Mu tshidimu tshiakafua mukalenge Uziya,+ ngakamona Yehowa musombe mu nkuasa wa bukalenge mutumbuke ne mubandishibue muulu,+ ne tshitupa tshia kuinshi tshia muzabi wende tshivua tshiuwuje ntempelo. 2 Baselafima bavua bimane pa mutu pende; yonso wa kudibu uvua ne mapuapua asambombo. Yonso* uvua mubuikile ku mêsu kuende ne mapuapua abidi ne mubuikile makasa ende ne makuabu abidi, ne yonso wa kudibu uvua upapala ne mapuapua makuabu abidi.
3 Ne eu uvua wela mukuabu dîyi ne:
“Wa tshijila, wa tshijila, wa tshijila udi Yehowa wa biluilu.+
Buloba bujima mbuwule tente ne butumbi buende.”
4 Binyungulukilu bia tshiibi bia ku mushiku wa mbelu biakakanka bua tshiona tshia lubila,* ne nzubu wakuwula tente ne muishi.+
5 Ke meme kuamba ne: “Diakabi dianyi!
Nkadi anu mumane kufua,*
Bualu ndi muntu udi ne mishiku kayiyi mikezuke,
Ne ndi musombele munkatshi mua bantu badi ne mishiku kayiyi mikezuke;+
Bualu mêsu anyi mmamone Mukalenge, Yehowa wa biluilu muine!”
6 Nunku umue wa ku baselafima wakabuuka kuluaye kundi, ne mu tshianza tshiende muvua dikala ditema+ divuaye muangate ne tshikuatshilu ku tshioshelu.+ 7 Yeye kulenga mukana muanyi, kuambaye ne:
“Mona! Tshintu etshi ntshilenge mishiku yebe.
Tshibawu tshiebe ntshiumbushibue,
Ne mpekatu webe mmubuikidibue.”
8 Pashishe ngakumvua dîyi dia Yehowa diamba ne: “Nentume nganyi, ne nnganyi watuyila?”+ Ke meme kuamba ne: “Mmeme eu! Untume!”+
9 Yeye kuandamuna ne: “Ndaku, wambile bantu aba ne:
‘Nenuteleje misangu ne misangu,
Kadi kanuakujingulula bualu to;
Nenumone misangu ne misangu,
Kadi kanuakupeta dimanya nansha.’+
10 Vuija muoyo wa bantu aba mupape,+
Vuija matshi abu mapape,+
Ne kanga ne mêsu abu,
Bua kabamonyi ne mêsu abu
11 Ke meme kuamba ne: “Too ne dîba kayi, Yehowa?” Ke yeye kuamba ne:
“Too ne padi bimenga bibutuka kamutshiyi muntu musombelamu
Ne nzubu kayitshiyi ne bantu
Ne padi buloba bubutuka, bulua tshipela;+
12 Too ne padi Yehowa umbusha bantu ubatuma kule+
Ne dishala dia buloba munda mutupu dialabala bikole menemene.
13 “Kadi tshia dikumi netshishale anu muomu, ne nebatshioshe kabidi, bu mutshi munene ne bu mutshi wa lusanga idi ishiya tshikuku pakadibu bayikose; dimiinu dia* tshijila nedikale tshikuku tshiabu.”
7 Mpindieu, mu matuku a Ahaza+ muana wa Yotama muana wa Uziya, mukalenge wa Yuda, Lesine mukalenge wa Sulia ne Peka+ muana wa Lemalaya, mukalenge wa Isalele, bakabanda bua kuela Yelushalema mvita, kadi kavua* mua kumukuata to.+ 2 Bakambila ba mu nzubu wa Davidi ne: “Sulia mmudisangishe ne Efelayima.”
Muoyo wa Ahaza ne mioyo ya bantu bende yakabanga kuzakala, bu mitshi ya muitu inyunga ne lupepele.
3 Ke Yehowa kuambila Yeshaya ne: “Ndaku koku bua kutuilangana ne Ahaza, wewe ne muanebe Sheâ-yashuba,*+ ku ndekelu kua munkoloji* wa mâyi wa dijiba dia ku mutu+ didi mu tshibeba tshia ku budimi bua musukudi wa bilamba. 4 Udi ne bua kumuambila ne: ‘Utabalele bua kushala talalaa. Kutshinyi, ne kuteketshi ku muoyo bua bitaku bibidi bia mitshi bidi bifuima ebi to, bua tshiji tshikole tshia Lesine ne Sulia ne muana wa Lemalaya.+ 5 Bualu Sulia ne Efelayima ne muana wa Lemalaya mbele tshifufu bua kukuenzela bibi, bamba ne: 6 “Tubandayi bua kuluisha Yuda ne tumupandulule bipese* ne tumutshimune* buetu tuetu, ne tumutekele muana wa Tabêla mukalenge.”+
7 “‘Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa udi wamba nunku:
“Bualu ebu kabuakukumbana to,
Ne kabuakuenzeka to.
8 Bualu Damaseke ke mutu wa Sulia,
Ne Lesine ke mutu wa Damaseke.
Mu bidimu 65 tshianana
Efelayima neasunsudibue yonso ne kakuikala kabidi tshisamba to.+
Anu wewe muikale ne ditabuja dikole,
Tshianana kuakujadikibua bikole to.”’”
10 Yehowa wakatungunuka ne kuakula ne Ahaza, wamba ne: 11 “Lomba Yehowa Nzambi webe tshimanyinu;+ nansha tshiotshi tshikale tshiondoke bu Lukita* anyi tshitumbuke bu diulu.” 12 Kadi Ahaza wakamba ne: “Tshiakulomba tshimanyinu anyi kuteka Yehowa mu diteta to.”
13 Ke Yeshaya kuamba ne: “Telejayi koku, nuenu ba mu nzubu wa Davidi. Ki mbikumbane bua munudi nuteka lutulu lua bantu mu diteta anyi? Nudi kabidi ne bua kuteta lutulu lua Nzambi anyi?+ 14 Nunku Yehowa muine neanupeshe tshimanyinu: Tangilayi! Nsongakaji* neimite difu, nealele muana wa balume,+ neamuinyike ne: Emanuele.*+ 15 Yeye neadie manteka ne buitshi dîba diamanyaye mua kubenga malu mabi ne kusungula malu mimpe. 16 Bualu, kumpala kua muana eu kumanya mua kubenga malu mabi ne kusungula malu mimpe, buloba bua bakalenge babidi baudi utshina bikole aba nebuikale bulekelela buonso.+ 17 Yehowa neakutumine wewe ne bantu bebe ne ba mu nzubu wa tatuebe tshikondo tshitu katshiyi tshianji kulua katshia ku dituku divua Efelayima mutapulukangane ne Yuda,+ bualu Yeye nealue ne mukalenge wa Ashû.+
18 “Dituku adi Yehowa neele njiji ya ku tusulu tua kule tua musulu wa Nile wa mu Ejipitu ne mbulubulu ya mu buloba bua Ashû kashiba, 19 neyilue yonso ne neyikile pa mpulumuku ya bibandabanda,* mu mitanta ya mabue, pa tumitshi tuonso tua mêba, ne pa miaba yonso idi mâyi.
20 “Mu dituku adi, Yehowa neakungule mutu ne miosa ya ku mikolo ne kapaya kangata ku mudimu ka mu buloba bua ku Musulu,* mukalenge wa Ashû,+ ne nekakone kabidi ne muedi.
21 “Mu dituku adi, muntu nealame ne muoyo muana wa ngombe umue wa mu ngombe yende ne mikoko ibidi. 22 Bua bungi bua mabele, yeye neadie manteka, bualu muntu yonso udi ushala mu buloba neadie manteka ne buitshi.
23 “Mu dituku adi, muaba uvua mionji ya tumuma tua mvinyo tshinunu ya mushinga wa bitupa bia arjan tshinunu, newikale anu tumitshi tua mêba ne bisuku. 24 Bantu nebayaku ne buta ne mukete, bualu buloba buonso nebuikale ne tumitshi tua mêba ne bisuku. 25 Nunku, mikuna yonso ivuabu badima ne lukasu, kuakusemena pabuipi nayi bua buôwa bua tumitshi tua mêba ne bisuku; neyilue muaba wa kudiila wa ngombe ne buloba bua mikoko kudiatakaja.”
8 Yehowa wakangambila ne: “Angata dibaya dinene,+ ufundapu ne mutshi wa mukanda wa bantu bonso* ne: ‘Mahê-shalala-hasha-baza.’* 2 Banjadikile bualu ebu bufunda* kudi bantemu ba lulamatu, muakuidi Uliya+ ne Zekâya muana wa Yebelekaya.”
3 Pashishe ngakasangila ne* muprofete mukaji,* yeye kuimita difu, pashishe kulelaye muana wa balume.+ Ke Yehowa kungambila ne: “Muinyika ne: Mahê-shalala-hasha-baza, 4 bualu kumpala kua muana eu kumanyaye mua kubikila ne: ‘Tatuanyi!’ ne ‘Mamuanyi!’ nebikale baye ne biuma bia Damaseke ne bintu binyenga bia Samalea kumpala kua mukalenge wa Ashû.”+
5 Yehowa wakangambila kabidi ne:
6 “Bu mudi bantu aba babenge mâyi a mu Shiloa* adi apueka bitekete bitekete+
Ne basanka bua Lesine ne muana wa Lemalaya,+
7 Nunku mona! Yehowa neabatumine
Mâyi adi ne bukole ne a bungi a Musulu,*
Mukalenge wa Ashû+ ne butumbi buende buonso.
Neabande pa njila yende ya mâyi
Ne neasapalale pa mielelu yende yonso
8 Ne neakombe mu Yuda.
Neuwuje ne neapite, ufika too ne mu nshingu;+
Mapuapua ende adi mabalula neuwuje buloba buebe mu butshiama,
9 Benzelayi bibi, nuenu bukua bantu, kadi nebanutayishe tupese tupese.
Telejayi, nuenu bonso ba ku bitupa bia buloba bia kule!
Dilongololayi bua mvita,* kadi nebanutayishe tupese tupese!+
Dilongololayi bua mvita, kadi nebanutayishe tupese tupese!
10 Longololayi tshia kuenza, kadi nebatshipangishe bua kuenzekatshi!
11 Mona tshivua Yehowa mungambile, tshianza tshiende tshia bukole tshikale pambidi panyi, bua kundimuija bua kubenga kulonda njila wa bantu aba:
12 “Bualu budi bantu aba babikila ne: tshitungu, kanububikidi ne: tshitungu to!
Kanutshinyi tshidibu batshina to;
Kanuzakadi bua bualu buatshi to.
13 Yehowa wa biluilu, yeye ke unudi ne bua kuangata bu wa tshijila,+
Yeye ke unudi ne bua kutshina,
Ne yeye ke udi ne bua kunuzakeja.”+
14 Nealue bu muaba munsantu,
Kadi bu dibue dia kudikumaku
Ne bu dibue dinene dia kutondokaku+
Kudi nzubu yonso ibidi ya Isalele,
Bu buteyi ne bukondo
Kudi badi basombele mu Yelushalema.
15 Ba bungi ba kudibu nebalenduke, nebakuluke ne nebatshibuke;
Nebapiike mu buteyi ne nebakuatshibue.
17 Nenshale muindile* Yehowa+ udi musokoke nzubu wa Yakoba mpala wende,+ ne nentekemene kudiye.
18 Tangilayi! Meme ne bana badi Yehowa mumpeshe+ tudi bu bimanyinu+ ne bishima mu Isalele bia kudi Yehowa wa biluilu udi musombele pa mukuna wa Siona.
19 Bobu banuambile ne: “Nukonke malu kudi bena mbuku anyi kudi bantu batu bambilangana malu atshidi alua batu bakula bu tunyunyi ne banungana,” ki n’Nzambi wabu udi bantu ne bua kukonka malu anyi? Badi ne bua kukonkela badi ne muoyo malu kudi bafue anyi?+ 20 Kadi badi ne bua kukonka mukenji ne tshijadiki tshifunda!*
Padibu kabayi bakula bilondeshile dîyi edi, kabena ne butoke* to.+ 21 Muntu yonso neapitshile mu buloba mubungame ne muikale ne nzala;+ ne bu mudiye ne nzala ne tshiji, neele mukalenge wende ne Nzambi wende mulawu padiye utangila muulu. 22 Pashishe neatangile pa buloba, neamone anu dikenga ne bufiike, mîdima ne bikondo bikole, mifitu ne kakumona bukenke to.
9 Kadi, mifitu kayakuikala bu ya pavua buloba buikale ne kanyinganyinga, bu mu bikondo bia kale pavuabu benzele buloba bua Zebulona ne buloba bua Nafatale malu ne dipetu to.+ Kadi mu tshikondo tshialua, Yeye neenze bua butumbishibue; njila wa kumpenga kua mbuu, mu tshitupa tshia buloba tshia Yadene, Galela wa bisamba.
2 Bantu bavua bendela mu mîdima
Mbamone butoke bunene.
Bua badi basombele mu buloba bua mîdima mikole,
Butoke mbubatokeshe.+
3 Udi muvuije tshisamba etshi tshinene;
Udi muvuije disanka diatshi dinene.
Bobu badi basanka kumpala kuebe
Bu mutu bantu basanka tshikondo tshia dinowa,
Bu aba badi babanyangana bintu binyenga ne disanka.
4 Bualu udi musunsule tshikokedi tshia bujitu buabu tupese tupese,
Mutshi udi pa makaya abu, dikombo dia mufidi wa midimu mikole,
Bu mu dituku dia Midiyana.+
5 Tshisabata* tshionso tshidi tshinyukula buloba paditshi tshienda
Ne tshilamba tshionso tshitua mu mashi
Nebikale bintu bia kutemesha nabi kapia.
Nebamubikile ne: Mufidi wa Mibelu wa Dikema,+ Nzambi wa Bukole,+ Tatu wa Tshiendelele, Mukalenge wa Ditalala.
7 Bua kuvula kua bukokeshi buende*
Ne bua ditalala, kakuakuikala ndekelu+
Pa nkuasa wa bukalenge wa Davidi+ ne pa bukalenge buende
Bua kubujadika bikole+ ne kubushindika
Ku diambuluisha dia kulumbuluisha kuakane+ ne buakane,+
Kutuadijila ku mpindieu too ne kashidi.
Tshisumi tshia Yehowa wa biluilu netshienze bualu ebu.
8 Yehowa wakatuma dîyi bua bualu buafikila Yakoba,
Ne ndikuate Isalele.+
9 Ne bantu bonso nebadimanye,
Efelayima ne bantu badi basombele mu Samalea,
Badi bamba mu didibandisha ne mu dipanga malu dia muoyo wabu ne:
10 “Madioto mmupuke,
Kadi netuibake ne mabue masonga.+
Mbakose mitshi ya tshikuyi,
Kadi netupingaje mitshi ya sedre pa muaba wayi.”
11 Yehowa neajule baluishi ba Lesine bua kumuluisha
Ne neasonsole bena lukuna bende bua kuenza bualu,
12 Sulia luseke lua ku est ne bena Peleshete luseke lua ku ouest,*+
Nebadie Isalele ne mukana mubulula.+
Bua malu onso aa, tshiji tshiende ki ntshipingane to,
Kadi tshianza tshiende tshidi anu tshiolola bua kukuma.+
13 Bualu bantu ki mbapingane kudi Yeye udi ubakuma to;
Ki mbakebe Yehowa wa biluilu to.+
15 Mukulu ne muntu udibu banemeka bikole ke mutu,
Ne muprofete udi ufila dilongesha dia dishima ke mukila.+
16 Bantu badi balombola bena mu tshisamba etshi badi babapambuisha,
Ne bantu badibu balombola badi batatakanangana.
17 Ke bualu kayi Yehowa kakusanka bua bansongalume babu,
Ne kakumvuila bana babu badi bafuishe batatuabu,* ne bakaji babu bakamba luse to,
Bualu, buonso buabu mbatontolodi ne benji ba malu mabi+
Ne mukana muonso mudi muakula biakulakula.
Bua malu onso aa, tshiji tshiende ki ntshipingane to,
Kadi tshianza tshiende tshidi anu tshiolola bua kukuma.+
18 Bualu malu mabi adi osha bu kapia,
Abutula tumitshi tua mêba ne bisuku.
Neatue bipuka bia mu ditu kapia,
Ne nebibande mu matutu a muishi.
19 Mu tshiji tshia Yehowa wa biluilu,
Buloba mbutua kapia,
Ne bantu nebalue bintu bia kutemesha nabi kapia.
Muntu nansha umue kakusungila nansha muanabu.
20 Muntu neakose ku dia balume
Kadi neikale anu ne nzala;
Ne muntu neadie ku dia bakaji
Kadi kakukuta to.
Muntu yonso neadie munyinyi wa ku diboko diende yeye,
21 Manashe neadie Efelayima,
Ne Efelayima neadie Manashe.
Bonso pamue nebaluishe Yuda.+
Bua malu onso aa, tshiji tshiende ki ntshipingane to,
Kadi tshianza tshiende tshidi anu tshiolola bua kukuma.+
10 Diakabi dikale kudi bantu badi bela mêyi ne mikandu bibi,+
Badi misangu yonso bafunda mikenji idi ikengeshishangana,
2 Bua kubenga kuteleja tshilumbu tshia bapele,
Bua kupala bantu bapuekele badi munkatshi mua bantu banyi kulumbuluisha kuakane,+
Bavuija bakaji bakamba bintu biabu bia kunyenga
Ne bana badi bafuishe batatuabu* tshintu tshiabu tshia kupawula!+
4 Kakuena tshidi tshishale anu kuzonzama munkatshi mua bena buloko
Anyi kukuluka munkatshi mua badi bashipibue.
Bua malu onso aa, tshiji tshiende ki ntshipingane to,
Kadi tshianza tshiende tshidi anu tshiolola bua kukuma.+
5 “Tangila, muena Ashû!+
Mutshi wa kuleja nawu tshiji tshianyi+
Ne dikombo didi mu tshianza tshiabu bua meme kupishangana nadi!
6 Nemmutume bua kuluisha tshisamba tshia batontolodi,+
Bua kuluisha bantu badi bamfiikisha munda bikole;
Nemmutumine dîyi bua kunyenga bintu bia bungi ne kupawula bintu bia bungi
Ne bua kubadiatakaja bu bitotshi mu misesu.+
7 Kadi yeye kakuikala ne lungenyi lua nunku to,
Ne muoyo wende kawakulukakaja meji a nunku to;
Bualu mu muoyo wende mudi anu kubutula,
Kushipa bisamba bia bungi, ki mbikese to.
8 Bualu udi wamba ne:
‘Bakokeshi banyi bonso ki mbakalenge anyi?+
9 Kaleno+ kena anu bu Kâkemisha+ anyi?
Samalea+ kena bu Damaseke+ anyi?
10 Tshianza tshianyi ntshikuate makalenge a nzambi ya patupu,
Ivua ne mpingu misonga mipite ya Yelushalema ne ya Samalea ku bungi!+
11 Tshiakuenzela kabidi Yelushalema ne mpingu yende malu
Anu bu mundi muenzele Samalea ne nzambi yende ya patupu anyi?’+
12 “Padi Yehowa ujikija mudimu wende wonso pa mukuna wa Siona ne mu Yelushalema, neapeshe mukalenge wa Ashû dinyoka* bua dipanga malu dia muoyo wende ne ditangilangana diende dia lutambishi ne dia diambu.+ 13 Bualu udi wamba ne:
‘Nengenze bualu ebu ku bukole bua tshianza tshianyi
Ne meji anyi, bualu ndi muena meji.
14 Anu bu muntu udi wobokela mu disua,
Tshianza tshianyi netshikuate mabanji a bukua bantu;
Ne bu muntu udi usangisha mayi malekelela,
Nensangishe buloba bujima!
Muntu nansha umue kakututa mapuapua ende anyi kukangula mukana muende anyi kudila to.’”
15 Kasuyi kadiku mua kudibandisha ku mutu kua muntu udi utapa naku anyi?
Nsele* udiku mua kudibandisha ku mutu kua muntu udi ukosa nende anyi?
Dikombo+ didiku mua kukupakaja muntu udi udiela muulu anyi?
Anyi mutshi udiku mua kuela muntu udi kayi muenza ne mutshi muulu anyi?
16 Nunku Mukalenge mulelela, Yehowa wa biluilu,
Neanyanyishe bantu bende* ba manyi,+
Ne muinshi mua butumbi buende neatemeshamu kapia kadi kalakuka.+
17 Butoke bua Isalele+ nebulue kapia,+
Ne Wa Tshijila wende ludimi lua kapia;
Nekalakuke ne nekoshe bisuku biende* ne tumitshi tuende tua mêba mu dituku dimue.
18 Neumbushe kashidi* butumbi bua ditu diende ne bua budimi buende bua mitshi ya bimuma;
Nebikale anu bu padi muntu udi usama wenda unyana.+
19 Mitshi ya mu ditu diende yashala
Neyikale mikese menemene, too ne muana udi mua kufunda bungi buayi.
20 Mu dituku adi bashadile ba mu Isalele
Ne badi bapanduke ba mu nzubu wa Yakoba
Kabakueyemena kabidi muntu uvua mubakume to;+
Kadi nebeyemene Yehowa,
Wa Tshijila wa Isalele, ne lulamatu.
21 Anu ndambu wa bashadile ke wapingana,
Bashadile ba Yakoba, kudi Nzambi wa Bukole.+
22 Bualu nansha bantu bebe, wewe Isalele,
Bikale bu nsenga ya ku mbuu,
Anu ndambu wa bashadile ba kudibu ke wapingana.+
23 Eyowa, dishipibua dikadi dimana kufunda kudi Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu,
Nedienjibue mu buloba bujima.+
24 Nunku Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu, udi wamba ne: “Kanutshinyi, nuenu bantu banyi badi basombele mu Siona, bua bualu bua muena Ashû uvua unukuma ne mutshi+ ne unuelela dikombo diende muulu bu muvua bena Ejipitu benze.+ 25 Bualu mu katupa kîpi menemene emu, dinupisha neditue ku ndekelu; tshiji tshianyi netshikale tshituma ku dibutuka diabu.+ 26 Yehowa wa biluilu neamujudile mfimbu wende muulu,+ bu pavuaye mutshimune Midiyana ku dibue dia Oleba.+ Dikombo diende nedikale pa mutu pa mbuu, ne yeye neadijule bu muakenzelaye Ejipitu.+
27 Mu dituku adi bujitu buende nebumbuke pa dikaya diebe,+
Ne tshikokedi tshiende netshiumbuke pa nshingu pebe,+
Ne nebatshibule tshikokedi+ bua bualu bua mafuta.”
29 Bakapitshila pa tshisabu;
Bakapitshishila butuku ku Geba;+
30 Ela dîyi ne ela lubila lukole, wewe muana wa bakaji wa Galima!
Teya ntema, wewe Layisha!
Wewe mukengi Anatota!+
31 Mademena mmunyeme.
Bena mu Gebima mbakebe muaba wa kusokomenabu.
32 Diodi dituku edi neimane mu Nobo.+
Udi unyungisha mbata wende bua mukuna munene wa muana wa bakaji wa Siona,
Mukuna mukese wa Yelushalema.
33 Tangila! Mukalenge mulelela, Yehowa wa biluilu,
Udi ukosa matamba a mitshi ne mukuma wa dikema;+
Mitshi mile menemene idi ikoshibua,
Ne idi mitumbuke idi ipuekeshibua panshi.
34 Yeye udi ukosa bipuka bia mu ditu ne tshiamu,*
Nebakulule Lebanona kudi muntu wa bukole.
2 Nyuma wa Yehowa neashale pambidi pende,+
Nyuma wa meji+ ne wa dijingulula dia malu,
Nyuma wa mubelu ne wa bukole,+
Nyuma wa dimanya ne wa ditshina dia Yehowa.
3 Yeye neapetele disanka dia bungi mu ditshina dia Yehowa.+
Kakulumbuluisha anu bua malu adi amueneka ku mêsu kuende,
Anyi kubela anu bilondeshile malu adi matshi ende umvua to.+
4 Nealumbuluishe bapuekele biakane,*
Ne neafile mubelu bua bualu bua bena bupuekele ba pa buloba ne bululame.
Neakume buloba ne mutshi wa mukana muende+
Ne neashipe benji ba malu mabi ne mupuya* wa ku mishiku yende.+
5 Buakane nebuikale mukaba mu tshimono tshiende,
Ne lulamatu mukaba wa mu tshifuka tshiende.+
6 Mbua wa ditu neasombe bua tshikondo kampanda ne muana wa mukoko,+
Ne nkashama nealale pamue ne muana wa mbuji,
Ne muana wa ngombe ne ntambue* ne nyama wa manyi nebikale bionso kaba kamue;*+
Ne muana mutekete neabilombole.
7 Ngombe mukaji ne nyama wa urse nebidie kaba kamue,
Ne bana babi nebalale kaba kamue.
Ntambue neadie bisonsa bu ngombe.+
8 Muana utshidi wamua dibele neanayile pa buina bua nyoka wa kobra,
Ne muana ukadi mulekele dibele neateke tshianza tshiende pa buina bua nyoka wa lulengu.
9 Kabiakuenzelangana bibi+
Anyi kukebesha tshinyangu mu mukuna wanyi wonso wa tshijila to,+
Bualu buloba nebuwule tente bushuwa ne dimanya dia Yehowa
Bu mudi mâyi abuikila mbuu.+
10 Mu dituku adi muji wa Yishai+ newimane bu tshimanyinu* bua bukua bantu.+
11 Mu dituku adi Yehowa neolole kabidi tshianza tshiende, musangu muibidi, bua kuangatulula bashadile ba bantu bende badi bashale mu Ashû,+ mu Ejipitu,+ mu Patelosa,+ mu Kushi,+ mu Elama,+ mu Shinâ,* mu Hamate, ne mu bidiila* bia mu mbuu.+ 12 Neimanyike tshimanyinu* bua bisamba ne neasangishe ba mu Isalele badi batangalake,+ ne neasangishe pamue ba mu Yuda badi batangalake bumbukila ku ntengu inayi ya buloba.+
13 Mukawu wa Efelayima newikale mujike,+
Ne badi baluisha Yuda nebikale bashipibue.
Efelayima kakumvuila Yuda mukawu to,
Ne Yuda kakuluisha Efelayima to.+
14 Nebapueke pa mpulumuku ya* bena Peleshete ku ouest;
Bonso pamue nebapawule bantu ba ku Est.
Neawukume mu tusulu tuawu* muanda mutekete ne mupuya* wende udi wosha,
Ne neenze bua basabuke ne sandala yabu ku makasa.
16 Nekuikale tshibeba+ tshifumina mu Ashû bua bashadile ba bantu bende badi bashale,+
Bu muvuabi bua Isalele mu dituku divuaye mupatuke mu buloba bua Ejipitu.
12 Mu dituku adi, newambe bushuwa ne:
“Ndi nkusakidila, Yehowa wanyi,
Bualu nansha muuvua munkuatshile tshiji,
Tshiji tshiebe tshiakapueka ku kakese ku kakese, ne wakansamba.+
2 Tangilayi! Nzambi udi lupandu luanyi.+
Nemmueyemene ne tshiakumvua buôwa to;+
Bualu Yah* Yehowa udi bukole buanyi ne makanda anyi,
Ne yeye mmulue lupandu luanyi.”+
3 Nenusune mâyi ne disanka
Mu mpokolo ya lupandu.+
4 Mu dituku adi nenuambe ne:
“Elayi Yehowa tuasakidila, bilayi dîna diende,
Manyishayi bienzedi biende munkatshi mua bukua bantu!+
Manyishayi ne: dîna diende nditumbishibue.+
5 Imbayi misambu ya kutumbisha nayi* Yehowa+ bualu mmuenze malu a dikema.+
Bualu ebu bumanyishibue mu buloba buonso.
6 Ela dîyi ne ela lubila lua disanka, wewe udi musombele* mu Siona,
Bualu munene udi munkatshi muebe udi Wa Tshijila wa Isalele.”
13 Dîyi diamba bua bualu bua Babilona+ divua Yeshaya+ muana wa Amoza mumone mu tshikena kumona:
2 “Imanyikayi tshimanyinu*+ pa mukuna wa mabue udi kawuyi ne tshintu.
Belayi dîyi, kupakajayi tshianza,
Bua balue kubuela mu bibuelelu bia bantu banene.
3 Ndi mutumine bantu bandi muteke* dîyi.+
Ndi mubikidishe bena mvita banyi bua kuleja tshiji tshianyi,
Bantu banyi badi basanka bikole ne kudisua.
4 Umvuayi! Musumba wa bantu ku mikuna;
Bidi biumvuika bu bantu bapite bungi!
Umvuayi! Diyoyo dia makalenge,
Dia bisamba bisangisha pamue!+
Yehowa wa biluilu udi usangisha tshiluilu bua mvita.+
5 Badi bafumina mu ditunga dia kule,+
Ku ditengu dia diulu,
Yehowa ne bia mvita bia tshiji tshiende tshikole,
Bua kubutula buloba buonso.+
6 Elayi kabobo ka muadi, bualu dituku dia Yehowa didi pabuipi!
Nedilue bu kabutu kafumina kudi Wa Bukole Buonso.+
7 Ke bualu kayi bianza bionso nebitekete,
Ne muoyo wa muntu yonso newenguluke ne buôwa.+
8 Bantu mbakuatshike buôwa bukole.+
Disubakana ne kusama mbibakuate,
Bu mukaji udi udinyenga bua kulela.
Badi batangilangana ne buôwa bukole,
Ne mpala mitemesha kapia kudi kanyinganyinga.
9 Tangilayi! Dituku dia Yehowa didi dienda dilua,
Dibi menemene dikale ne luonji ne tshiji tshikole,
Bua kuvuija buloba tshintu tshidi tshikuatshisha buôwa,+
Ne bua kubutula mu buloba benji ba mpekatu badimu.
10 Bualu mitoto ya mu diulu ne bisumbu biayi*+
Kabiakufila butoke buabi to;
Dîba nedikale difiike padidi dipatuka,
Ne ngondo kakufila butoke buende to.
11 Nendumbuluishe buloba budi bantu basombele bua malu mabi abu,+
Ne bantu babi bua tshilema tshiabu.
Nentuishe lutambishi lua bena dikamakama ku ndekelu,
Ne nempuekeshe kudibandisha kua bakengeshanganyi.+
12 Nemvuije muntu ufuafua kayi utamba kumueneka kupita ne or mulengeja,+
Ne bantu kabayi batamba kumueneka kupita ne or wa ku Ofî.+
13 Ke bualu kayi nenkankishe diulu,
Ne buloba nebunyukuke bumbuka pa muaba wabu+
Ku tshiji tshikole tshia Yehowa wa biluilu mu dituku dia tshiji tshiende tshikole.
14 Bu kabuluku kadibu balembe ne bu tshisumbu tshia nyama idi kayiyi ne muntu wa kuyisangisha,
Muntu yonso neapingane mu tshisamba tshiabu;
Muntu yonso neanyemene mu buloba buabu.+
15 Muntu yonso wasanganabu nebamutubule,
Ne muntu yonso wakuatabu neakuluke ku muele wa mvita.+
16 Nebasunsule bana babu tupese tupese mu mêsu abu,+
Nebapawule nzubu yabu,
Ne nebalale ne bakaji babu ku bukole.
17 Monayi, ndi mbajudila bena Madayi,+
Badi bamona arjan bu tshintu tshianana
Ne badi or kayi usankisha.
18 Mata abu a mikete neasunsule bansongalume;+
Kabakumvuila mamuma a mu difu dia mamu luse
Anyi kumvuila bana luse to.
19 Ne Babilona, bukalenge butambe kutumba mu* makalenge onso,+
Bulengele ne lutambishi lua bena Kasada,+
Neikale bu Sodoma ne Amola pavua Nzambi mubibutule.+
20 Bantu kabakusombelamu nansha kakese,
Ne kakuikala muaba wa kusombela mu bipungu bionso bia bantu.+
Muena Arabe kakuasamu ntenta wende,
Ne balami ba mikoko kabakuikishishamu mikoko yabu to.
21 Bifukibua bia mu tshipela nebilalamu;
Nzubu yabu neyuwule ne nyunyi ya bipungulu.
22 Bifukibua bidi biela mikunda nebididile mu bibumba biende,
Ne mibuabua mu mabalasa ende a mushinga mukole.
Tshikondo tshiende tshidi pabuipi, ne kabakulepesha matuku ende to.”+
14 Bualu Yehowa nealeje Yakoba luse,+ ne neasungule Isalele tshiakabidi.+ Neabasombeshe* mu buloba buabu,+ ne bantu badi basombe buenyi nebadisangishe kudibu, nebalamate nzubu wa Yakoba.+ 2 Bukua bantu nebubangate, nebuye nabu ku muaba wabu, ne nzubu wa Isalele neabangate bu bena mudimu balume ne bakaji+ mu buloba bua Yehowa; ne nebikale bakuatshi ba bantu bavua babakuate, ne nebakokeshe bantu bavua babenzeja mudimu ku bukole.*
3 Mu dituku didi Yehowa ukupesha dikisha ku ntatu yebe ne ku diyumbakana diebe ne ku bupika bukole kuvuabu bakubueje,+ 4 newambuluile mukalenge wa Babilona lusumuinu elu:*
“Ke mudi muntu uvua wenzeja bakuabu mudimu ku bukole* mufike ku nshikidilu wende nunku!
Ke mudi dikengeshangana dijike nunku!+
5 Yehowa mmutshibule mutshi wa bantu babi,
Dikombo dia bamfumu,+
6 Yeye udi ukuma bukua bantu ne tshiji tshikole ne bisusu bidi kabiyi bijika,+
Yeye udi ukokesha bisamba ne tshiji ne dikengeshangana didi kadiyi ne ndekelu.+
7 Buloba bujima budi mpindieu mu dikisha, kabuyi ne ndululu.
Bantu badi bela mbila bua disanka.+
8 Nansha mitshi ya jenevriye idi isanka bua bualu buebe,
Pamue ne mitshi ya sedre ya mu Lebanona.
Idi yamba ne: ‘Katshia wakuluka,
Kakuena mukoshi wa mitshi udi ubanda bua kutukosa.’
9 Nansha Lukita* ludi muinshi ndujukile kuulu
Bua kukuakidila paudi ulua.
Bua bualu buebe, ludi lujula badi kabayi ne bukole mu lufu,
Balombodi bonso badi bakengeshangana ba* pa buloba.
Ludi lujula bakalenge bonso ba bisamba mu nkuasa yabu ya bukalenge.
10 Buonso buabu badi bakula, bakuambila ne:
‘Udi pebe mulue mutekete bu tuetu anyi?
Udi mulue bu tuetu anyi?
Bikusu mbidiadije muinshi muebe bu bulalu,
Ne binya ke tshia kudibuikila tshiebe.’
12 Ke muudi mukuluke mu diulu nunku,
Wewe udi ukenka, muana wa lunkelu!
Ke mudibu bakukose, mukuluke pa buloba nunku,
Wewe uvua mutshimune bisamba!+
13 Wakamba mu muoyo webe ne: ‘Nembande mu diulu.+
Nembandishe nkuasa wanyi wa bukalenge pa mutu pa mitoto ya Nzambi,+
Ne nensombe pa mukuna wa masangisha,
Miaba ya kule menemene ya ku nord.+
14 Nembande muulu pa mutu pa matutu;
Nendivuije mufuanangane ne Mutambe bunene.’
15 Kadi neupuekeshibue too ne mu Lukita,*
Mu miaba ya kule menemene ya mu tshina.
16 Bantu badi bakumona nebakutuishile mêsu;
Nebakukenkete bimpe bimpe, bamba ne:
‘Eu ke muntu uvua unyukula buloba,
Uvua muzakeje makalenge,+
17 Uvua muvuije buloba budi bantu basombele bu tshipela
Ne mukulule bimenga biabu,+
Uvua ubenga kulekela bena buloko bende bua kupinganabu ku mabu anyi?’+
18 Bakalenge bakuabu bonso ba bisamba,
Eyowa, buonso buabu, badi balala mu butumbi,
Muntu ne muntu mu lukita luende.*
19 Kadi wewe mbakuimanshe kuyi ne lukita,
Bu lutonga lupetula,*
Muvuadika bitalu bia bantu bavuabu batape ne muele wa mvita,
Badi bapueka too ne mu mabue a mu tshina,
Anu bu tshitalu tshidiatakaja muinshi mua makasa.
20 Kuakudisanga kudibu mu lukita to,
Bualu uvua mubutule buloba buebe,
Uvua mushipe bantu bebe.
Kabakutela kabidi mêna a bana ba benji ba malu mabi to.
21 Longoluelayi bana bende tshishipelu
Bua bualu bua bubi bua bankambua babu,
Nunku kabakujuka ne kukuata buloba
Ne kuwuja bimenga biabu mu ditunga.”
22 “Nembajukile,”+ ke mudi Yehowa wa biluilu wamba.
“Nunku nenkupule dîna ne bashadile ne tunkanunuina ne ndelanganyi mu Babilona,”+ ke mudi Yehowa wamba.
23 “Nemmuvuije muaba wa nyama ya nkese ne buloba bua bisense, ne nemmukombe ne lukombo lua kabutu,”+ ke mudi Yehowa wa biluilu wamba.
24 Yehowa wa biluilu mmuditshipe wamba ne:
“Anu mundi ngela meji bua kuenza, ke muenzekabi,
Ne anu mundi mupangadije malu, ke muikalawu mua kukumbana.
25 Nenzaze muena Ashû mu buloba buanyi,
Ne nemmudiatakaje pa mikuna yanyi.+
Tshikokedi tshiende netshiumbushibue kudibu,
Ne bujitu buende nebumbushibue pa dikaya diabu.”+
26 Ebu ke bualu budibu bapangadije* bua kuenzela buloba buonso,
Ne etshi ke tshianza tshidi tshiolola* bua kukuma bisamba bionso.
27 Bualu Yehowa wa biluilu mmupangadije bualu,
Nnganyi udi mua kubupangisha?+
Tshianza tshiende ntshiolola,
Nnganyi udi mua kutshipingaja?+
28 Mu tshidimu tshiakafua mukalenge Ahaza,+ bakamba dîyi edi ne:
29 “Kusanki, wewe Peleshete, muntu nansha umue wa kuudi,
Anu bualu dikombo dia muntu udi ukukuma nditshibuke.
Bualu ku muji wa nyoka+ nekufume nyoka wa lulengu,+
Ne muanende neikale nyoka udi ubuuka ne wosha bu kapia.*
30 Padi banabute ba bantu bapuekele badia
Ne bapele balala talalaa,
Nenshipe muji webe ne nzala,
Ne tshidi tshishala tshia kuudi netshishipibue.+
31 Ela kabobo ka muadi, wewe tshiibi! Ela lubila, wewe tshimenga!
Wewe mujima neutekete mu maboko, wewe Peleshete!
Bualu muishi udi ufumina ku nord,
Ne kakuena bantu badi bajanguluka mu milongo yende.”
32 Mmunyi muandamunabu batuadi ba mukenji ba tshisamba etshi?
Nebabandamune ne: Yehowa mmuase tshishimikidi tshia Siona,+
Kabidi ne: bapuekele ba bantu bende nebanyemene munda muende.
15 Dîyi diakambabu bua bualu bua Moaba didi ne:+
Bualu mbamubutule mu butuku bumue,
Ale+ wa mu Moaba mmupuwisha.
Bualu mbamubutule mu butuku bumue,
Kî+ wa mu Moaba mmupuwisha.
Moaba udi wela kabobo ka muadi bua Nebo+ ne bua Medeba.+
Mutu wonso mmukungula,+ ne muedi wonso mmukosa.+
3 Mu misesu yende mbavuale bilamba bikayabale.
Pa mitu ya nzubu yabu ne mu miaba yabu ya tshinsangansanga, bonso badi bela kabobo ka muadi;
Badi bapueka benda badila.+
Ke bualu kayi basalayi ba Moaba badi batungunuka ne kuela mêyi.
Yeye* udi uzakala.
5 Muoyo wanyi udi wela lubila bua Moaba.
Bantu bende badi banyeme, mbanyeme too ne ku Soâ+ ne ku Egelata-shelishiya.+
Pa kakuna ka Luhita badi babanda benda badila;
Mu njila wa ku Holonayima badi bela mbila bua dikenga.+
6 Bualu mâyi a Nimelima mmakame;
Bisonsa bibishi mbiume,
Bisonsa mbijimine ne kakuena tshintu tshibishi tshidi tshishale.
7 Ke bualu kayi badi bangata bintu bidi bishale mu bilaminu biabu bia bintu ne mabanji abu baya nabi;
Badi basabuka tshibandabanda tshia* mitshi ya pepiliye.
8 Bualu lubila ludi lumvuika mu buloba buonso bua Moaba.+
Kabobo ka muadi kadi kafika too ne ku Egelayima;
Kabobo ka muadi kadi kafika too ne ku Bê-elima.
9 Bualu mâyi a Dimone mmuwule tente ne mashi,
Ne ndi mulamine Dimone malu a bungi:
Nyama wa ntambue bua bena Moaba badi bapanduke
Ne bua aba badi bashale mu ditunga.+
16 Tuminayi mfumu wa buloba tshimpanga tshia mukoko,
Kumbukila ku Sela kupitshila mu tshipela
Too ne ku mukuna wa muana wa bakaji wa Siona.
3 “Filayi lungenyi, kumbajayi dipangadika.
Uvuije mundidimbi webe munda munya bu butuku.
Usokoke badi batangalake ne kuedi badi banyema patoke.
4 Bantu banyi badi batangalake basombele munda muebe, wewe Moaba.
Ulue muaba wa kusokomena kudibu bua bualu bua mubutudianganyi.+
Mukengeshanganyi neafike ku ndekelu wende,
Kabutu nekatue ku ndekelu,
Ne badi badiatakaja bakuabu nebajimine pa buloba.
5 Pashishe nkuasa wa bukalenge neajadikibue bikole mu dinanga dia lulamatu.
Eu udi usombamu, mu ntenta wa Davidi neikale muena lulamatu;+
Nealumbuluishe biakane ne neakumbaje buakane ne lukasa.”+
6 Tudi bumvue bualu bua lutambishi lua Moaba, mmuena lutambishi wa dikema,+
Didibandisha diende ne lutambishi luende ne luonji luende;+
Kadi biakulakula biende kabiakuenza bualu to.
7 Nunku Moaba neele kabobo ka muadi bua Moaba;
Bonso nebele kabobo ka muadi.+
Badi batutshibue nebadile bua mikata ya tumuma tua mvinyo ya Kî-halaseta.+
8 Bualu mabula a Heshebona+ mmafubidile,
Muonji wa tumuma tua mvinyo wa Sibema,+
Bakokeshi ba bisamba mbadiatakaje matamba ende makunzubile;*
Mmafike too ne ku Yazê;+
Mmaye too ne mu tshipela.
Ntonga yende mmitangalake, miye too ne ku mbuu.
9 Ke bualu kayi nendile bua muonji wa tumuma tua mvinyo wa Sibema bu mundi ndila bua Yazê.
Nenkuboleshe ne binsonji bianyi, wewe Heshebona ne Eleale,+
Bualu diela mbila bua mamuma ebe a mu muvu wa luya lukole* ne bua dinowa diebe nditue ku ndekelu.*
10 Disanka ne musangelu mbiumbushibue mu budimi bua mitshi ya bimuma,
Ne kakuena misambu ya disanka anyi mbila mu madimi a tumuma tua mvinyo.+
Mudiatshi kena udiata kabidi bua kukama mvinyo mu bikaminu,
Bualu ndi mukoseshe mbila.+
11 Ke bualu kayi munda muanyi muine mudi musaba bua Moaba,+
Bu dizakala dia nshinga ya lunzenze,
Ne munda muanyi menemene mudi musaba bua Kî-halaseta.+
12 Nansha padi Moaba uditshiokesha pa muaba wende mutumbuke ne uya kusambila mu muaba wende munsantu, kakukumbaja bualu nansha bumue to.+
13 Edi ke dîyi divua Yehowa muambe kumpala bua Moaba. 14 Mpindieu Yehowa udi wamba ne: “Mu bidimu bisatu, bu bidimu bia muntu udibu bangate ku mudimu,* butumbi bua Moaba nebupuekeshibue mu diyoyo dikole dia mishindu yonso, ne badi bashala nebikale bakese menemene, bashadile bikole.”+
17 Dîyi diamba bua bualu bua Damaseke didi ne:+
“Mona! Damaseke kakuikala kabidi tshimenga to,
Nealue mushiki wa bintu bibumbula.+
2 Bimenga bia Aloê+ nebabilekelele;
Nebilue miaba ya kuladila ya bisumbu bia nyama
Kakuyi muntu wa kubitshinyisha.
3 Bimenga bikolesha nebijimine mu Efelayima,+
Ne bukalenge mu Damaseke;+
Ne bantu badi bashala ba mu Sulia
Nebikale bu butumbi bua bena Isalele,”* ke mudi Yehowa wa biluilu wamba.
4 “Mu dituku adi butumbi bua Yakoba nebukepele,
Ne mubidi wende wa bukole newunyane.*
5 Nebikale anu bu padi munowi usangisha ntete idi mimane
Ne diboko diende dinowa miepu ya ntete,
Bu padi muntu upumbulula ntete mu Tshibandabanda* tshia bena Lefa.+
6 Anu bintu bia kupumbulula ke biashiyabu,
Bu padibu banyukula mutshi wa olive:
Anu tumuma tua olive tubobe tubidi anyi tusatu ke tudi tushala ku ditamba didi muulu mule,
Anu tunayi anyi tutanu ku matamba adi akuama tumuma,”+ ke mudi Yehowa Nzambi wa Isalele wamba.
7 Mu dituku adi muntu neatangile kudi Mufuki wende, ne mêsu ende neatangile kudi Wa Tshijila wa Isalele. 8 Yeye kakutangila ku bioshelu,+ mudimu wa bianza biende to;+ ne kakutangila ku bintu bivua minu yende mienze: nansha makunji a tshijila* anyi bioshelu bia musenga wa manananshi to.
9 Mu dituku adi bimenga biende bikolesha nebilue bu muaba mulekelela muitu,+
Bu ditamba dia mutshi divua dilekelela kumpala kua bena Isalele;
Newulue buloba buatuke.
10 Bualu udi mupue Nzambi wa lupandu luebe muoyo;+
Udi mupangile bua kuvuluka Dibue+ dia muaba webe mukolesha.
11 Mu munya udi wenzela budimi buebe lupangu bimpe,
Mu dinda udi utoluesha mamiinu ebe,
Kadi bintu binowa nebijimine mu dituku dia disama ne dia bintu bidi bisama bidi kabiyi bijika.+
12 Telejayi! Kudi tshimvundu tshia bantu ba bungi,
Badi basaba bu mbuu!
Kudi diyoyo dia bisamba,
Bidi mutoyi wabi muikale bu mukungulu wa mâyi a bukole!
13 Bisamba nebienze mutoyi bu wa mukungulu wa mâyi a bungi.
Neabikanyine, ne nebinyeme kule,
Bipatshibue bu bisote bia ku mikuna kumpala kua lupepele,
Bu tshisonsa tshia mêba tshinyunguluka kumpala kua tshipepele tshikole.
14 Dilolo kudi buôwa bukole.
Kumpala kua kutshiabu mu dinda kabienaku kabidi to.
Etshi ke tshiapeta badi batupawula
Ne ke difutu dia badi batunyenga bintu.
18 Diakabi dikale kudi buloba bua masala a bishi adi adila
Mu tshitupa tshia buloba tshia misulu ya Etshiopi!+
2 Budi butuma batumibue dia mbuu,
Pa mâyi mu matu a papirise, buamba ne:
“Ndayi, nuenu batuadi ba mukenji badi baya lubilu lukole,
Kudi tshisamba tshia bantu bale badi ne dikoba disenene,*
Kudi bantu badibu batshina miaba yonso,+
Kudi tshisamba tshia bukole tshidi tshitshimunangana,*
Bena buloba budibu bapuekeshe kudi misulu.”
3 Nuenu bonso badi basombele mu ditunga ne nuenu badi basombele pa buloba,
Tshinudi numona netshikale bu tshimanyinu* tshimanyika pa mikuna,
Ne nenumvue muadi bu wa diela dia mpungi.
4 Bualu mona tshivua Yehowa mungambile:
“Nenshale talalaa ne nentangile* muaba wanyi mujadika,
Bu luya ludi lufukuka pamue ne bukenke bua dîba,
Bu ditutu dia lumuma mu luya lua tshikondo tshia dinowa.
5 Bualu kumpala kua dinowa,
Padi bilongo bitutuka ne tshilongo tshilua kamuma ka mvinyo kadi kaboba,
Nebakose ntonga ne muele wa kusonza nawu
Ne nebakose mionji itu idijingila ne nebayumbushe.
6 Buonso buabi nebabishile nyunyi ya ku mikuna itu idia minyinyi
Ne nyama ya pa buloba.
Nyunyi itu idia minyinyi neyipitshishile muvu wa luya lukole* pambidi pabi,
Ne nyama yonso ya pa buloba neyipitshishile tshikondo tshia dinowa pambidi pabi.
7 Tshikondo atshi nebatuadile Yehowa wa biluilu dipa,
Difumina kudi tshisamba tshia bantu bale badi ne dikoba disenene,*
Kudi bantu badibu batshina miaba yonso,
Kudi tshisamba tshia bukole tshidi tshitshimunangana,*
Bena buloba budibu bapuekeshe kudi misulu,
Diya muaba udi ne dîna dia Yehowa wa biluilu, mukuna wa Siona.”+
19 Dîyi diamba bua bualu bua Ejipitu didi ne:+
Monayi! Yehowa mmubande pa ditutu didi diya lubilu lukole, udi ulua mu Ejipitu.
Nzambi ya tshianana ya mu Ejipitu neizakale kumpala kuende,+
Ne muoyo wa Ejipitu newenguluke munda muende.
2 “Nensake bena Ejipitu bua kuluishangana ne bena Ejipitu,
Ne nebaluangane umue ne mukuabu,
Muntu yonso uluisha muanabu, uluisha ne muinende,
Tshimenga tshiluisha tshimenga tshikuabu, bukalenge buluisha bukalenge bukuabu.
3 Ne nyuma wa Ejipitu neatatakane munda muende,
Ne nentatakaje malu adiye mulongolole bua kuenza.+
Nebanyemene kudi nzambi ya tshianana,
Kudi bena mupongo wa ntekesha ne kudi bena mbuku ne kudi bambidianganyi ba malu atshilualua.+
4 Nemfile Ejipitu mu tshianza tshia mfumu wa malu makole,
Ne mukalenge wa tshikisu neabakokeshe,”+ ke mudi Mukalenge mulelela, Yehowa wa biluilu wamba.
5 Mâyi a mbuu neume,
Ne musulu newuminyine ne newukame.+
6 Misulu neyinunke mupuya mubi;
Minkoloji ya musulu wa Nile wa mu Ejipitu neyipueke ne neyuminyine.
Malenge ne ndawu nebibole.+
7 Bikunyibua bidi kumpenga kua musulu wa Nile, ku mushiku wa musulu wa Nile,
Ne buloba buonso budibu bakune ntete kumpenga kua musulu wa Nile+ nebiume.+
Nebabipepule, ne kabiakuikalaku kabidi to.
8 Ne balobi nebadile,
Bantu badi bela ndobo mu musulu wa Nile nebadilakane,
Ne badi bela makondo abu pa mâyi nebakepele.
9 Bantu badi benza mudimu ne buanda bua line bupunga+
Ne badi benza bilamba bitoke ne tshiamu tshia kuluka natshi bilamba nebafuishibue bundu.
10 Baluki bende ba manda nebazajibue;
Bantu bonso badibu bangate ku mudimu nebanyingalale bikole.*
11 Bakokeshi ba Soana+ mbatatakane.
Bafidi ba ngenyi ba meji a bungi ba Palô badi bafila ngenyi idi kayiyi ne mutu.+
Mmunyi munudi mua kuambila Palô ne:
“Ndi muana wa bena meji,
Muana wa bakalenge ba kale”?
12 Nunku, bena meji bebe badi penyi?+
Bobu bakuambile bikalabu bamanye tshidi Yehowa wa biluilu mupangadije bua bualu bua Ejipitu.
13 Bakokeshi ba Soana mbenze malu kabayi meji;
Bakokeshi ba Nofa*+ mbadingibue;
Bamfumu ba bisa biende mbapambuishe Ejipitu.
14 Yehowa mmumuitshikijile nyuma wa tshibuejakaji;+
Mbapambuishe Ejipitu mu tshionso tshidiye wenza,
Bu muntu mukuatshike udi utetuka mu bilushi biende.
15 Ejipitu kakuikala ne mudimu nansha umue wa kuenza,
Nansha bua mutu anyi bua mukila, bua lutonga anyi bua ndawu.*
16 Mu dituku adi Ejipitu nealue anu bu bantu bakaji, uzakala ne utshina bua tshianza tshidi tshikeba kumuenzela bibi tshidi Yehowa wa biluilu mumujudile.+ 17 Nunku, buloba bua Yuda nebulue tshintu tshidi tshikuatshisha Ejipitu buôwa. Bobu nebumvue buôwa bukole padibu babutela bua dipangadika didi Yehowa wa biluilu mubangatshile.+
18 Mu dituku adi nekuikale bimenga bitanu mu buloba bua Ejipitu bidi biakula muakulu wa mu Kanâna+ ne biditshipa bua kulamata Yehowa wa biluilu. Nebabikile tshimenga tshimue ne: Tshimenga tshia Diupula.
19 Mu dituku adi nekuikale tshioshelu bua Yehowa munkatshinkatshi mua buloba bua Ejipitu ne dikunji bua Yehowa ku mukalu wabu. 20 Nebikale tshimanyinu ne bujadiki bua Yehowa wa biluilu mu buloba bua Ejipitu; bualu nebadidile Yehowa bua badi babakengesha, ne yeye neabatumine mupandishi, mupandishi munene, wabapandisha. 21 Yehowa neamanyike kudi bena Ejipitu, ne bena Ejipitu nebamanye Yehowa mu dituku adi, nebafile milambu ne mapa, ne nebaditshipe mutshipu kudi Yehowa ne nebawukumbaje. 22 Yehowa neakume Ejipitu,+ umukuma ne umuondopa; ne nebapingane kudi Yehowa, ne yeye neandamune milombu yabu ne neabondope.
23 Mu dituku adi nekuikale tshibeba+ tshifuma mu Ejipitu tshitangile ku Ashû. Nunku Ashû nealue mu Ejipitu, ne Ejipitu neaye mu Ashû, ne Ejipitu neenzele Nzambi mudimu pamue ne Ashû. 24 Mu dituku adi Isalele neikale muisatu pamue ne Ejipitu ne Ashû,+ dibenesha munkatshi mua buloba, 25 bualu Yehowa wa biluilu neikale mubabeneshe, wamba ne: “Ejipitu, tshisamba tshianyi, abeneshibue kabidi ne Ashû, mudimu wa bianza bianyi, ne Isalele, bumpianyi buanyi.”+
20 Mu tshidimu tshivua Sâgona mukalenge wa Ashû mutume Tâtana* ku Ashedodo,+ wakaluangana ne Ashedodo, kumukuataye.+ 2 Tshikondo atshi Yehowa wakakula ku butuangaji bua Yeshaya+ muana wa Amoza, wamba ne: “Ndaku, umbushe tshilamba tshikayabale mu tshimono tshiebe, ne ukopole sandala ku makasa ebe.” Yeye kuenza nanku, wenda wendakana butaka,* ku makasa kutupu.
3 Pashishe Yehowa kuamba ne: “Anu mudi Yeshaya muena mudimu wanyi muendakane butaka, ku makasa kutupu bidimu bisatu bu tshimanyinu+ ne didimuija dia bualu buenzekela Ejipitu+ ne Etshiopi,+ 4 nunku mukalenge wa Ashû neaye ne bakuatshibue ba mu Ejipitu+ ne bantu badibu bumbusha ba mu Etshiopi, bansongalume ne bakulumpe butaka, ku makasa kutupu, ku mataku kutupu, butaka* bua Ejipitu. 5 Nebakuatshike buôwa ne nebumvue bundu bua bualu bua Etshiopi ditekemena diabu ne bua Ejipitu lutambishi luabu.* 6 Bantu badi basombele ku muelelu kua mbuu eku nebambe mu dituku adi ne: ‘Monayi tshidi tshifikile ditekemena dietu, kutuvua tunyemena bua kupeta diambuluisha ne bua kupanduka mukalenge wa Ashû! Mmunyi mutuapanduka mpindieu?’”
21 Dîyi diamba bua bualu bua tshipela tshia mbuu* didi ne:+
Tshintu tshidi tshilua bu tshipepele tshikole tshidi tshikomba ku sud,
Tshifumina mu tshipela, mu buloba budi buenza buôwa.+
2 Mbangambile tshikena kumona tshikole:
Mutungidianganyi udi wenza malu a tshitungu,
Ne mubutudi udi ubutula.
Banda, wewe Elama! Tshintshimika, wewe Madayi!+
Nentuishe mikemu yonso idiye ukebesha ku ndekelu.+
3 Ke bualu kayi ndi ne kanyinganyinga kakole.*+
Disubakana ndinkuate,
Bu dia mukaji pa lulelu.
Ndi ne dibungama dikole, tshiyi mua kumvua;
Ndi mu dilubakana dikole, tshiyi mua kumona to.
4 Muoyo wanyi udi ulubakana; ndi nkanka bua buôwa bukole.
Dilolo dimvua njinga bikole didi dinzakeja.
5 Tekayi mêsa ne longololayi miaba ya kusomba!
Diayi, nuayi!+
Jukayi, nuenu bakokeshi, elayi ngabu manyi!*
6 Bualu mona tshivua Yehowa mungambile:
“Ndaku, uteke nsentedi, umuambile bua ambe tshidiye umona.”
7 Nunku yeye wakamona ditempu dia mvita dikale ne tshisumbu tshia tubalu,
Ditempu dia mvita dikale ne mpunda,
Ditempu dia mvita dikale ne tumelu.
Wakatangila bimpe bimpe, ne lubatshi luonso.
8 Pashishe wakela dîyi bu nyama wa ntambue ne:
“Yehowa, ndi ngimana pa tshibumba tshia nsentedi misangu yonso mu munya,
Ne badi bangimanyika muaba wanyi wa butentekedi butuku buonso.+
9 Tangila tshidi tshilua:
Bantu mu ditempu dia mvita ne tshisumbu tshia tubalu!”+
Pashishe wakakula, kuambaye ne:
“Wakuluki! Babilona wakuluki!+
Bimfuanyi bionso bisonga bia nzambi yende, yeye mmubitayishe panshi!”+
10 Wewe tshisamba tshianyi tshidibu bashipule,
Bintu bia* muaba wanyi wa kushipuila,+
Ndi munuambile tshindi mumvue kudi Yehowa wa biluilu, Nzambi wa Isalele.
11 Dîyi diamba bua bualu bua Duma* didi ne:
Muntu kampanda udi ungela dîyi ku Seî ne:+
“Nsentedi, wambi tshinyi bua butuku?
Nsentedi, wambi tshinyi bua butuku?”
12 Nsentedi kuambaye ne:
“Dinda didi dienda dilua, ne butuku kabidi.
Nuenu basue kuebeja, nuebeje.
Luayi kabidi!”
13 Dîyi diamba bua bualu bua mpata wa tshipela didi ne:
Nenupitshishile butuku mu ditu, mu mpata wa tshipela,
Nuenu bisumbu bia bena ngendu bia ku Dedana.+
14 Luayi ne mâyi bua kutuilangana ne muntu udi ne nyota,
Nuenu badi basombele mu buloba bua Tema,+
Ne luayi ne biakudia bua muntu udi unyema.
15 Bualu mbanyeme miele ya mvita, mbanyeme muele mutula,
Mbanyeme buta bua mikete bunana, ne mbanyeme tshikisu tshia mvita.
16 Bualu mona tshivua Yehowa mungambile: “Mu tshidimu tshimue, bu bidimu bia muntu udibu bangate ku mudimu,* butumbi buonso bua Kedâ+ nebutue ku ndekelu. 17 Bedi ba mikete ba mu bena mvita ba ku Kedâ badi bashala nebikale bakese, bualu Yehowa Nzambi wa Isalele mmuakule.”
22 Dîyi diamba bua Tshibandabanda tshia Tshikena kumona didi ne:*+
Mbua bualu kayi bunudi nuenu bonso babandile pa misaka ya nzubu?
2 Wewe uvua muwule tente ne kayumbayumba,
Tshimenga tshia mutoyi wa bungi, tshimenga tshia masanka a bungi.
Bantu bebe bavuabu bashipe kabavua babashipe ku muele wa mvita,
Anyi bafue mu mvita to.+
3 Bakokeshi bebe bonso ba tshikisu mbanyeme pamue.+
Bakabakuata mu buloko kabiyi bilomba buta bua mikete,
Bonso bakasanganabu bakabakuata mu buloko,+
Nansha muvuabu banyeme baye kule.
4 Ke bualu kayi ngakamba ne: “Umbushayi mêsu enu kundi,
Ne nendile bikole menemene.+
5 Bualu ndituku dia tshimvundu, dia ditshimunyibua ne dia dipampakana,+
Dia kudi Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu,
Mu Tshibandabanda tshia Tshikena kumona.
Kudi diupula dia tshimanu+
Ne muadi ku mukuna.
7 Bibandabanda* biebe bitambe buimpe
Nebiuwule tente ne matempu a mvita,
Ne tubalu netuele* mualu wa mvita ku tshiibi,
8 Ne nebumbushe tshibuikilu tshia* Yuda.
“Mu dituku adi neutangile ku tshilaminu tshia bia mvita tshia Nzubu wa Ditu,+ 9 nenumone matubu a bungi mu tshimanu tshia Tshimenga tshia Davidi.+ Nenusangishe mâyi a mu dijiba dia kuinshi.+ 10 Nenubale nzubu ya mu Yelushalema, ne nenupule nzubu bua kukolesha lumbu. 11 Kadi nuenu nenuenze tshina tshia mâyi pankatshi pa bimanu bibidi bua mâyi a mu dijiba dia kale, kadi kanuakutangila kudi Mufuki wadi Munene, ne kanuakumona Yeye uvua muenze bualu ebu kale to.
12 Mu dituku adi, Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu,
Neabikile muadi ne madilu,+
Mitu mikungula ne divuala dia tshilamba tshikayabale.
13 Kadi, kudi ditshionkomoka ne masanka,
Dishipa dia ngombe ne dishipa dia mikoko,
Didia dia munyinyi ne dinua dia mvinyo.+
‘Tudiayi, tunuayi bualu malaba netufue.’”+
14 Pashishe Yehowa wa biluilu wakadisokolola ku matshi anyi ne: “‘Tshilema etshi katshiakubuikidibua bua bualu buenu too ne panudi nuenu nufua,’+ ke mudi Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu wamba.”
15 Mona tshidi Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu, wamba: “Ndaku kudi mulami wa bintu eu, kudi Shebena,+ udi utangila nzubu,* umuambile ne: 16 ‘Ntshinyi tshiebe tshidi muaba eu? Nnganyi webe udi muaba eu, bua wewe kudiumbuila muaba wa kukujiikabu muaba eu?’ Yeye udi umbula muaba wende wa kumujiikabu muaba mutumbuke; udi udionduela muaba wa kuikishila* mu mukuna wa dibue. 17 ‘Tangila! Yehowa neakukume panshi bibi menemene, wewe muntu, ne neakukuate bikole. 18 Bushuwa yeye neakuvunge bikole menemene ne neakuimanshe mu buloba bualabale bu ndundu wa kunaya. Muomu amu ke muwafuila, ne muomu amu ke muikala matempu ebe a butumbi, bundu kudi nzubu wa mfumuebe. 19 Nenkutule muanzu uudi nawu ne nenkuipate ku mudimu webe.
20 “‘Mu dituku adi, nembikile muena mudimu wanyi Eleyakima+ muana wa Hilekiya, 21 nemmuvuadike muzabi webe, nemmusuike mukaba webe wa tshilamba bikole,+ ne nemfile bukokeshi buebe mu tshianza tshiende. Yeye neikale tatu kudi badi basombele mu Yelushalema ne kudi nzubu wa Yuda. 22 Nenteke nsapi wa nzubu wa Davidi+ pa dikaya diende. Yeye neakangule, kadi muntu nansha umue kakukanga; ne yeye neakange, kadi muntu nansha umue kakukangula to. 23 Nemmubueje bu mpopo mu muaba mushindame, ne nealue bu nkuasa wa bukalenge wa butumbi kudi nzubu wa tatuende. 24 Nebamukudike butumbi* buonso bua nzubu wa tatuende, ndelanganyi ne bana,* malongo makese onso, malongo adi bu bibakudi, kabidi ne milondo minene yonso.
25 “‘Mu dituku adi,’ ke mudi Yehowa wa biluilu wamba, ‘nebumbushe mpopo udibu babueje mu muaba mushindame,+ nebamukose ne neakuluke, ne bujitu buvuaye muambule nebubutuke, bualu Yehowa muine mmuakule.’”
23 Dîyi diamba bua Tulo didi ne:+
Elayi kabobo ka muadi, nuenu mazuwa a Tâshishi!+
Bualu mbabutule dilobo; kakuena mushindu wa kubuelamu to.
Mbabasokoluele bualu ebu ku buloba bua Kitima.+
2 Puwayi, nuenu badi basombele mu buloba bua ku muelelu kua mbuu.
Mbakuwuje kudi bangenda mushinga ba ku Sidona+ badi basabuka mbuu.
3 Ntete ya* ku Shihô*+ yakayila pa mâyi a bungi,
Bintu binowa bia ku musulu wa Nile, lupetu luende,
Yipetesha bisamba makasa.+
4 Umvue bundu, wewe Sidona, wewe muaba wa kusokomena wa mbuu,
Bualu mbuu mmuambe ne:
“Tshitu muanji kumvua mutubi bisama pa kulela, ne tshiena mulele,
5 Anu bu pavuabu bumvue lumu lua bualu bua Ejipitu,+
Bantu nebikale ne kanyinganyinga bua lumu lua bualu bua Tulo.+
6 Sabukayi nuye ku Tâshishi!
Elayi kabobo ka muadi, nuenu badi basombele mu buloba bua ku muelelu kua mbuu!
7 Etshi ke tshimenga tshivua ne disanka dia bungi katshia ku kale, katshia ku bikondo biatshi bia ku ntuadijilu anyi?
Makasa ende avua amufikisha ku matunga a kule bua kusombelaku.
8 Nnganyi udi mupangadije bualu ebu bua Tulo,
Mupeshanganyi wa bifulu bia butumbi,
Muena bangenda mushinga bavua bakokeshi,
Muena bapanyishanganyi ba bintu bavuabu banemeka mu buloba bujima?+
9 Yehowa wa biluilu muine mmupangadije bualu ebu,
Bua kunyanga lutambishi luende bua bulengele buende buonso,
Bua kupuekesha bonso bavuabu banemeka pa buloba bujima milongo.+
10 Pitshila mu buloba buebe bu musulu wa Nile, wewe muana wa bakaji wa Tâshishi.
Kakuena kabidi dilobo* nansha dimue.+
11 Mmuolole tshianza tshiende pa mbuu;
Mmunyukule makalenge.
Yehowa mmutume dîyi bua kubutulabu miaba ya kusokomena ya Foinike.+
12 Yeye udi wamba ne: “Kuakusanka kabidi to,+
Wewe udibu bakengeshe, muana wa bakaji wa Sidona utshidi kamama.
Juka, sabuka uye ku Kitima.+
Nansha kuoku aku kuakupeta dikisha to.”
13 Tangilayi! Buloba bua bena Kasada.+
Etshi ke tshisamba, Ashû+ kavua tshisamba to,
Bavua bamuvuije muaba wa nyama itu iya mu tshipela.
Mbimanyike bibumba biabu bia kutshintshimikangana nabi;
Mbashimbule bibumba biende bikolesha,+
Bamuvuija muaba wa bikulu.
14 Elayi kabobo ka muadi, nuenu mazuwa a Tâshishi,
Bualu mbabutule muaba wenu wa kusokomena.+
15 Mu dituku adi nebapue Tulo muoyo bua bidimu 70,+ bu bule bua matuku a muoyo* a mukalenge umue. Ku ndekelu kua bidimu 70, nebienzekele Tulo bu mu musambu wa ndumba wa ne:
16 “Angata lunzenze, nyunguluka tshimenga, wewe ndumba udibu bapue muoyo.
Imba lunzenze luebe bimpe menemene;
Imba misambu ya bungi,
Bua bakuvuluke.”
17 Ku ndekelu kua bidimu 70, Yehowa neatume ntema yende kudi Tulo, ne yeye neapingane ku difutu diende ne neende bundumba ne makalenge onso a pa buloba adi pa mutu pa buloba. 18 Kadi makasa adiye upeta ne difutu diende nebilue tshintu tshia tshijila kudi Yehowa. Kabakubilama anyi kubiteka muaba kampanda to, bualu difutu diende nedikale dia badi basombele kumpala kua Yehowa, bua badie bukute ne bavuale bilamba bilenga.+
24 Monayi! Yehowa udi ushiya ditunga* munda mutupu ne udivuija buloba bua munda mutupu.+
Udi udikudimuna*+ ne utangalaja badi basombelamu.+
2 Nebikale muomumue bua bantu bonso:
Bua bantu ne bua muakuidi kabidi,
Bua muena mudimu ne bua mfumuende,
Bua muena mudimu mukaji ne bua mukalenge wende mukaji,
Bua musumbi ne bua musumbishi,
Bua musombeshi ne bua musombi,
Bua mufidi wa dibanza ne bua muangatshi wa dibanza.+
4 Buloba budi budila;*+ budi buenda bunyana.
Buloba budi bumenesha bintu budi bufubidila; budi buenda bujimina.
Bantu banene ba mu buloba badi bafubidila.
6 Ke bualu kayi mulawu udi ubutula buloba,+
Ne badi basombelamu badi ne dipila.
Ke bualu kayi badi basombele mu buloba mbakepele,
Ne bantu bakese menemene ke badi bashale.+
7 Mvinyo mupiamupia udi udila,* muonji wa tumuma tua mvinyo udi ufubidila,+
Ne bena muoyo wa disanka bonso badi batua mikemu.+
8 Disanka dia ngoma ya ku bianza ndijike;
Mutoyi wa banangi ba masanka mmutue ku ndekelu;
Tshiona tshia disanka tshia lunzenze ntshijike.+
9 Badi banua mvinyo kakuyi musambu,
Ne maluvu makole adi alua bululu kudi badi baanua.
10 Tshimenga tshidi tshishale munda mutupu ntshiupuke;+
Nzubu yonso mmukange bua muntu nansha umue kabuedimu.
11 Badi bela lubila bua mvinyo mu misesu.
Masanka onso mmajimine;
Disanka dia buloba ndijike.+
12 Tshimenga ntshishale anu bibundu;
Mbazaze tshiibi tshilue mushiki wa bisunsukile.+
13 Bualu nebikale nunku mu buloba, munkatshi mua bukua bantu:
Bu padibu banyukula mutshi wa olive,+
Bu dipumbulula padi dipuola dia tumuma tua mvinyo ditua ku ndekelu.+
14 Nebabandishe dîyi diabu,
Nebele mbila ne disanka.
Nebamanyishe bunene bua Yehowa kumbukila ku mbuu.*+
15 Ke bualu kayi nebatumbishe Yehowa mu tshitupa tshia buloba tshia butoke;*+
Mu bidiila* bia mu mbuu nebatumbishe dîna dia Yehowa Nzambi wa Isalele.+
16 Kumbukila ku ntengu ya buloba tudi tumvua bimba ne:
“Butumbi* buikale kudi Muakane!”+
Kadi ndi ngamba ne: “Ndi ngenda nnyana, ndi ngenda nnyana!
Diakabi dianyi! Batungidianganyi mbenze malu a tshitungu;
Ne tshitungu, batungidianganyi mbenze malu a tshitungu.”+
17 Buôwa bukole ne majimba ne mateyi mbikuindile, wewe udi musombele mu buloba ebu.+
18 Muntu udi unyema tshiona tshia buôwa bukole neakuluke mu dijimba,
Ne muntu udi upatuka mu dijimba neakuatshibue mu buteyi.+
Bualu nebakangule biibi bia mâyi a bungi bia muulu,
Ne bishimikidi bia buloba nebikanke.
20 Buloba budi butetuka bu muntu mukuatshike maluvu,
Ne budi butua panyima butua kumpala bu kamutanda mu lupepele.
Dishipa diabu dia mikenji ndibunemene bujitu bikole,+
Ne nebukuluke, bua kabujuki kabidi nansha.
21 Mu dituku adi Yehowa neatume ntema yende kudi tshiluilu tshia muulu mutumbuke
Ne kudi bakalenge ba buloba pa buloba.
22 Nebabasangishe kaba kamue
Bu bena buloko basangisha mu tshina,
Ne nebabakangile mu buloko bua muinshi mua buloba;
Panyima pa matuku a bungi nebatume ntema kudibu.
23 Ngondo udi tshitongatonga neumvue bundu,
Ne dîba didi dikenka nediumvue bundu,+
Bualu Yehowa wa biluilu mmulue Mukalenge+ mu mukuna wa Siona+ ne mu Yelushalema,
Muikale ne butumbi kumpala kua bakulu ba tshisamba tshiende.*+
25 Wewe Yehowa, udi Nzambi wanyi.
Ndi nkusamuna, ndi ntumbisha dîna diebe,
Bualu udi muenze malu a kukema,+
Malu malongolola* katshia ku bikondo bia kale,+
Mu lulamatu,+ mu kueyemenyibua.
2 Bualu udi muvuije tshimenga mushiki wa mabue,
Muvuije tshimenga tshikolesha bikulu bidi bienda bivingutuka.
Tshibumba tshia muntu wa ku babende katshiena kabidi tshimenga to;
Kabakutshibakulula kabidi nansha.
3 Ke bualu kayi tshisamba tshia bukole netshikutumbishe;
Tshimenga tshia bisamba bia tshikisu netshikutshine.+
4 Bualu udi mulue muaba mukolesha wa kusokomena kudi mupuekele,
Muaba mukolesha wa kusokomena kudi mupele mu dikenga diende,+
Muaba wa kunyemena mvula wa tshipupu,
Ne dileji ku munya mukole.+
Padi ditayika dia bena tshikisu dikale bu mvula wa tshipupu ututa ku tshimanu,
5 Bu luya mu buloba bume,
Wewe udi utalaja diyoyo dia benyi.
Anu mudi dileji dia ditutu ditalaja luya,
Ke mudibu bakoseshe musambu wa bena tshikisu.
6 Mu mukuna eu+ Yehowa wa biluilu nealongoluele bukua bantu buonso
Didia dia disanka dia biakudia bimpe menemene,+
Didia dia disanka dia mvinyo muimpe menemene,*
Dia biakudia bimpe menemene biuwule ne buongo bua mu mifuba,
Dia mvinyo muimpe menemene mutaata.
7 Mu mukuna eu yeye neumbushe* tshilamba tshidi tshibuikila bukua bantu buonso
Ne tshibuikilu* tshidi tshilukila pa bisamba bionso.
Ne Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa neakupule binsonji ku mêsu kua bantu bonso.+
Neumbushe bundu bua bantu bende pa buloba bujima,
Bualu Yehowa muine mmuambe bualu ebu.
9 Mu dituku adi nebambe ne:
“Tangilayi! Eu udi Nzambi wetu!+
Eu udi Yehowa!
Tudi bamutekemene.
Tuikalayi ne disanka ne tusankayi bua lupandu lua kudiye.”+
10 Bualu tshianza tshia Yehowa netshikale pa mukuna eu,+
Ne Moaba neadiatakajibue mu muaba wende+
Bu tshisonsa tshidiatakaja mu mushiki wa tumvi.
11 Neatutamu bianza biende
Bu mudi muowedi ututa bianza biende bua kuowela,
Ne yeye neapuekeshe didibandisha diende+
Ne dinyungisha dipiluke dia bianza biende.
12 Tshimenga tshikolesha, pamue ne bimanu biebe bile bia bukubi,
Neatshiele panshi;
Neatshikulule mu buloba, mu lupuishi mene.
26 Mu dituku adi nebimbe musambu eu+ mu buloba bua Yuda ne:+
“Tudi ne tshimenga tshikole.+
Bimanu biatshi ne bibumba biatshi bikole yeye udi ubivuija lupandu.+
2 Kangula biibi+ bua tshisamba tshia buakane tshimone mua kubuela,
Tshisamba tshidi tshilame bienzedi bia lulamatu.
3 Neukube badi bakueyemena ne muoyo mujima;*
Neubapeshe ditalala didi kadiyi dijika,+
Bualu badi bakueyemena wewe.+
5 Bualu mmupuekeshe bantu badi basombele muaba mutumbuke, tshimenga tshidi kuulu.
Udi utshipuekesha panshi,
Udi utshipuekesha panshi pa buloba;
Udi utshiela panshi mu lupuishi.
6 Dikasa neditshidiate,
Makasa a bakengi, bidia bia makasa a bapuekele.”
7 Njila wa muntu muakane mmululame.*
Bualu wewe udi muena bululame,
Neulandakaje njila wa bantu bakane.
8 Yehowa wetu, patudi tulonda njila wa mêyi ebe a dilumbuluisha,
Ditekemena dietu didi kuudi.
Tudi* tujinga dîna diebe ne tshivulukilu* tshiebe bikole.
9 Butuku, meme yonso mujima* ndi nkujinga bikole,
Eyowa, muoyo* wanyi udi utungunuka ne kukukeba;+
Bualu padiku mêyi a dilumbuluisha adi afuma kuudi bua buloba,
Badi basombele mu buloba badi balonga buakane.+
10 Nansha bobu baleje muntu mubi bulenga,
Kakulonga buakane nansha.+
11 Yehowa wetu, tshianza tshiebe ntshiela muulu, kadi bobu kabena batshimona to.+
Nebamone tshisumi tshiudi natshi bua bantu bebe ne nebafuishibue bundu.
Eyowa, kapia kadi kalongoluela baluishi bebe nekaboshe.
14 Mbafue; kabakuikala ne muoyo to.
Kabena ne bukole mu lufu, kabakubika to.+
Bualu wewe udi mutume ntema yebe kudibu
Bua kubabutula ne kujimija tshivulukilu tshiabu tshionso.
Udi mualabaje mikalu yonso ya buloba bikole menemene.+
16 Yehowa wetu, bakalua kuudi pavuabu mu dikenga;
Bavua bupumune masambila abu banungana pauvua mubanyoke.+
17 Anu bu mukaji udi ne difu udi ukeba kulela
Muikale ne didinyenga dia pa kulela ne wela mbila mu didinyenga,
Ke mutudi bua bualu buebe, Yehowa wetu.
18 Tuvua bimite mafu, tuetu kumvua bitusama bua kulela,
Kadi bidi anu bu ne: tuvua balele lupepele.
Katuena bapeteshe buloba lupandu,
Ne muntu nansha umue ki mmuledibue bua kusombela mu buloba to.
19 “Bafue bebe nebikale ne muoyo.
Tabalayi ne elayi mbila ne disanka,
Nuenu badi basombele mu lupuishi!+
Bualu lumuma luebe ludi bu lumuma lua mu dinda,*
Ne buloba nebulekele badi kabayi ne bukole mu lufu bapingana ku muoyo.*
20 Ndayi, nuenu bantu banyi, buelayi mu nzubu yenu ya munda,
Ne kangayi biibi panyima penu.+
21 Bualu monayi! Yehowa udi ufumina muaba wende
Bua kulumbuluisha badi basombele mu buloba bua tshilema tshiabu,
Ne buloba nebuele diela diabu dia mashi panshi patoke
Ne kabuakubuikila kabidi bashipibue babu nansha.”
27 Mu dituku adi Yehowa, muikale ne muele wende wa mvita mukole, munene ne wa bukole,+
Neatume ntema yende kudi Leviyatane,* nyoka udi ufinunuka,
Kudi Leviatane, nyoka udi wenda uditonya,
Ne neashipe nyama munene wa mu mbuu.
2 Mu dituku adi numuimbile ne:*
“Budimi bua tumuma tua mvinyo bua mvinyo udi usaba ntutu!+
3 Meme, Yehowa, ndi mmukuba.+
Dîba dionso ndi mmumiamina mâyi.+
Ndi mmukuba butuku ne munya,
Bua muntu nansha umue kamuenzedi bibi to.+
4 Tshiji tshikole katshiena munda muanyi to.+
Nnganyi wansongakaja ne tumitshi tua mêba ne bisuku bua kuluangana nabi?
Nembidiatakaje ne nembitue kapia bionso pamue.
5 Biobi kabiyi nanku, akuate bikole ku muaba wanyi wa kusokomena.
Akebe nanyi ditalala;
Akebe nanyi ditalala.”
6 Mu matuku atshilualua Yakoba neele miji,
Isalele neele bilongo ne neasampile,+
Ne nebuwuje buloba ne bia pa madimi.+
7 Badi ne bua kumukuma ne mukumu wa muntu udi umukuma anyi?
Peshi badi ne bua kumushipa bu ne dishipa dia bashipibue bende anyi?
8 Wewe neuluangane nende ne muadi udi ubazula pawamuipata.
Yeye neamuipate ne tshipepele tshiende tshikole dituku dia lupepele lua ku est.+
9 Nunku, mu mushindu eu nebabuikile tshilema tshia Yakoba,+
Ne etshi ke tshikala tshipeta tshionso padi mpekatu wende umbushibua:
Neavuije mabue onso a tshioshelu
Bu mabue a lupemba adibu bavingutule,
Ne kabakushiya makunji a tshijila* anyi bioshelu bia musenga wa manananshi to.+
10 Bualu tshimenga tshikolesha netshishale munda mutupu;
Nebalekele mpata ya kudishila nyama ne nebayishiye bu tshipela.+
Muomu amu muana wa ngombe neadie mashinde ne nealalamu
Ne neadie matamba a mitshi yende.+
11 Padi tumatamba tuende tuma,
Bakaji nebalue ne nebatukose,
Batemesha natu kapia.
Bualu bantu aba kabena ne dijingulula dia malu to.+
Ke bualu kayi Mufuki wabu kakubafuila luse to,
Ne Yeye uvua mubenze kakubaleja bulenga to.+
12 Mu dituku adi Yehowa neakume bimuma kumbukila ku mâyi a Musulu* adi apueka too ne ku Kasulu ka tshilonda nkoka* ka mu Ejipitu,+ ne nenusangishibue muntu ku muntu, nuenu bantu ba Isalele.+ 13 Mu dituku adi nebele mpungi munene,+ ne bantu badi bajimina mu buloba bua Ashû+ ne badi bamuangalake mu buloba bua Ejipitu+ nebalue ne nebinamine Yehowa ku mukuna wa tshijila mu Yelushalema.+
28 Diakabi dikale kudi tshifulu tshia butumbi* tshia didileja* tshia bakuatshiki ba maluvu ba Efelayima+
Ne kudi tshilongo tshidi tshifubidila tshia bulengele bua butumbi buatshi,
Tshidi pa mutu wa tshibandabanda tshia bufuke tshia bantu badi mvinyo mupite bukole!
2 Monayi! Yehowa udi ne muntu wa bukole ne makanda.
Bu mvula mukole wa mabue ne makubakuba, tshipepele tshikole tshidi tshibutula,
Bu mvula mukole wa mâyi a bungi wa mipenyi ne makubakuba,
Yeye neatshizake panshi pa buloba ne bukole bua bungi.
3 Bifulu bia bukalenge bia didileja* bia bakuatshiki ba maluvu ba Efelayima
Nebabidiatakaje muinshi mua makasa.+
4 Ne tshilongo tshidi tshifubidila tshia bulengele bua butumbi buatshi,
Tshidi pa mutu wa tshibandabanda tshia bufuke,
Netshilue bu kamuma ka mfigi ka ntuadijilu kumpala kua muvu wa luya lukole.*
Padi muntu ukamona, udi ukamina diakamue padiku mu tshianza tshiende.
5 Dituku adi Yehowa wa biluilu nealue tshifulu tshia butumbi tshia lumu ne tshikata tshia bilongo tshilengele kudi bashadile ba bantu bende.+ 6 Nealue nyuma wa kulumbuluisha kuakane kudi udi usomba bua kulumbuluisha ne mpokolo wa makanda kudi badi bakandamena mvita idibu babela ku tshiibi.+
7 Nansha bantu aba kabidi badi bapambuka bua mvinyo;
Maluvu abu makole adi abatetuisha.
Muakuidi ne muprofete badi bapambuka bua maluvu makole;
Mvinyo udi ubatatakaja,
Ne badi batetuka bua maluvu abu makole;
Tshikena kumona tshiabu tshidi tshibapambuisha,
Ne badi balenduka mu dilumbuluisha.+
8 Bualu mêsa abu mmuwule tente ne bilushi bia bukoya,
Kakuena muaba udibi kabiyipu.
9 Muntu neapeshe nganyi dimanya,
Ne muntu neumvuije nganyi mukenji eu?
Mbadibu bafuma ku dilekesha dibele,
Badibu bafuma ku diumbusha ku mabele anyi?
10 Bualu eu udi “mukenji pa mukenji, mukenji pa mukenji,
Nshinga pa nshinga, nshinga pa nshinga,*+
Ndambu apa, ndambu papa.”
11 Nunku ku diambuluisha dia badi bakula bakukumina* ne dia muakulu muenyi, yeye neakule ne bantu aba.+ 12 Wakabambila musangu kampanda ne: “Eu ke muaba wa kuikishila. Udi mupungile ikishe; eu ke muaba wa kupetuluila bukole,” kadi bobu bakabenga bua kuteleja.+ 13 Nunku, dîyi dia Yehowa kudibu nedikale nunku:
“Mukenji pa mukenji, mukenji pa mukenji,
Nshinga pa nshinga, nshinga pa nshinga,*+
Ndambu apa, ndambu papa,”
Bua padibu benda,
Nebatetuke, nebadishinde tshianyima,
Nebatshibuke, nebakuluke mu buteyi ne nebakuatshibue.+
14 Nunku telejayi dîyi dia Yehowa, nuenu baditumbishi,
Nuenu bamfumu ba bantu aba ba mu Yelushalema,
15 Bualu nuenu balumiana nudi nuamba ne:
Padi mâyi a nkuaka mukole adi apasalala apita,
Kaakufika kutudi,
Bualu tudi bavuije dishima tshinyemenu tshietu
Ne tudi basokome mu mafi.”+
16 Nunku Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa udi wamba ne:
“Tangilayi ndi nteka dibue diteta bu tshishimikidi mu Siona,+
Dibue dia mu ditumba+ dia mushinga mukole dia tshishimikidi tshikole.+
Muntu udi uleja ditabuja kakupampakana nansha.+
17 Nemvuije kulumbuluisha kuakane nshinga wa kupima nende bule+
Ne buakane tshiamu tshia kuludika natshi.*+
Mvula wa mabue neakombe tshinyemenu tshia mashimi,
Ne mâyi neuwule muaba wa kusokomena.
Padi mâyi a nkuaka mukole adi apasalala apita,
Neanuboze.
Anu buôwa bukole ke buabafikisha ku dijingulula tshivuabu bumvue.”*
20 Bualu bulalu mbuîpi bikole bua kudiololapu,
Ne tshilamba tshiluka tshia kudibuikila ntshikese bikole bua kudivungilamu.
21 Bualu Yehowa neajuke bu muakajukaye ku mukuna wa Pelasima;
Neajukile kuulu bu muakenzaye mu tshibandabanda* tshidi pabuipi ne Gibeona,+
Bua amone mua kuenza tshienzedi tshiende, tshienzedi tshiende tshia dikema,
Ne bua amone mua kukumbaja mudimu wende, mudimu wende utu kawuyi muanji kuenzeka.+
22 Nunku kanuseki to,+
Bua kabalu kukolesha kabidi nkanu idibu banusuike,
Bualu ndi mumvue bualu ebu kudi Mukalenge Mutambe Bunene, Yehowa wa biluilu,
23 Filayi matshi, telejayi dîyi dianyi;
Teyayi ntema, umvuayi tshindi ngamba.
24 Muntu udi usekuna udi utungunuka ne kusekuna dituku dijima kumpala kua yeye kukuna mamiinu anyi?
Udi utungunuka ne kubundulula ne kulandakaja buloba buende anyi?+
25 Padiye mumane kulandakaja pa mutu pabu,
Kena umiamina ntete ya kimen mufiike ne ukuna tshisonsa tshia kimen anyi?
Ne yeye kena ukuna ntete ya blé, ya mponda, ne ya orje mu miaba yayi
27 Bualu kabatu bazaaza kimen mufiike ne tshintu tshia kushipula natshi to,+
Ne kabatu bapitshishila lukata lua ditempu pa kimen to.
Kadi, batu batuta kimen mufiike ne mutshi,
Ne batuta kimen ne mulangala.
28 Muntu utu uzaza ntete bua diampa anyi?
Tòo, kena uyishipula anu kuyishipula to;+
Padiye ubungulujilapu lukata lua ditempu diende ne tubalu tuende,
Kena uyizaza to.+
29 Bualu ebu kabidi budi bufumina kudi Yehowa wa biluilu,
Muena lungenyi ludi lukemesha,*
29 “Diakabi dikale kudi Aliele,* Aliele, tshimenga tshivua Davidi mutudile!+
Tungunukayi ku tshidimu ne ku tshidimu;
Dilondangana dia bibilu bia masanka+ ditungunuke.
2 Kadi nentumine Aliele dikenga,+
Ne nekuikale madilu ne muadi,+
Ne yeye nealue kundi bu dîku dia tshioshelu tshia Nzambi.+
3 Nengase tshitudilu tshinyunguluke ku nseke yonso bua kukuluisha,
Ne nenkutshintshimike ne lupangu lua mitshi
Nenkuimanyikile bintu bia kukutshintshimika nabi.+
4 Neupuekeshibue;
Newakuile panshi pa buloba,
Ne malu awamba lupuishi neluapangishe bua kumvuikawu.
Dîyi diebe nedifumine panshi pa buloba+
Bu dîyi dia muena lubuku,
Ne mêyi ebe neafumine mu lupuishi bu miadi ya tunyunyi.
5 Musumba wa bena lukuna* bebe newikale bu kapuishipuishi kafinunuke,+
Musumba wa bakokeshi ba tshikisu anu bu bisote bidi bipepuka.+
Ne bualu ebu nebuenzeke musangu umue, mu mupodi wa dîsu.+
6 Yehowa wa biluilu neatume ntema yende kuudi
Ne makubakuba ne dikanka dia buloba ne mutoyi mukole,
Ne mvula wa tshipupu ne tshipepele tshikole ne ndimi ya kapia kadi kabutula.”+
7 Pashishe musumba wa bisamba bionso bidi biela Aliele mvita,+
Bonso badi bamuela mvita,
Bibumba bia kumutshintshimika nabi,
Ne badi bamukebela dikenga,
Neulue bu tshilota, tshikena kumona tshia butuku.
8 Eyowa, nebikale anu bu padi muntu udi ne nzala ulota ne: udi wenda udia,
Kadi udi utabala muikale ne nzala,*
Ne bu padi muntu muikale ne nyota ulota ne: udi wenda unua mâyi,
Kadi udi utabala mutshioke ne muikale ne nyota.*
Ke muenzekelabi musumba wa bisamba bionso
Bidi biela mukuna wa Siona mvita.+
Mbakuatshike, kadi ki mbakuatshike mvinyo to;
Badi benda batetuka, kadi ki mbua maluvu makole to.
10 Bualu Yehowa mmunuitshikijile nyuma wa tulu tukole;+
Mmukange mêsu enu, baprofete,+
Ne mmubuikile mitu yenu, bamonyi ba bikena kumona.+
11 Tshikena kumona tshionso tshidi tshilua kunudi bu mêyi a mukanda mukanga.+ Padibu bawupesha muntu udi mua kuwubala, bamba ne: “Bala koku mukanda eu ne dîyi dikole,” neambe ne: “Tshiena mua kuwubala to, bualu mbawukange.” 12 Padibu bapesha muntu udi kayi mumanye kubala mukanda eu, bamba ne: “Bala koku mukanda eu,” neambe ne: “Tshiena mumanye kubala to.”
13 Yehowa udi wamba ne: “Bantu aba badi basemena kundi ne mukana muabu
Ne badi bannemeka ne mishiku yabu,+
Kadi muoyo wabu udi kule menemene nanyi;
Ne kuntshina kuabu nkuimanyine pa mikenji ya bantu idibu babalongeshe.+
14 Nunku, meme ke Yeye wenza kabidi malu a kukema ne bantu aba,+
Bualu bua kukema pa bualu bua kukema;
Ne meji a bena meji babu neajimine,
Ne dijingulula dia malu dia bantu babu badi badimuke nedisokokibue.”+
15 Diakabi dikale kudi bantu badi baya kule menemene bua kusokoka Yehowa malu adibu balongolola.*+
Bienzedi biabu badi babienzela muaba wa mîdima,
Padibu bamba ne: “Nnganyi udi utumona?
Udi mumanye malu etu nnganyi?”+
16 Ke munudi bakonyangaje malu nunku!*
Badi ne bua kuangata mufumbi mushindu umue ne diima anyi?+
Tshintu tshidibu benze tshidiku mua kuamba bua mutshienji ne:
“Yeye kavua mungenze” anyi?+
Tshintu tshifumba tshidiku mua kuamba bua mutshifumbi ne:
“Yeye kena ne lungenyi” anyi?+
17 Mu katupa kîpi patupu, nebavuije Lebanona budimi bua mitshi ya bimuma,+
Ne nebangate budimi bua mitshi ya bimuma abu bu ditu.+
18 Dituku adi bampudi matshi nebumvue mêyi a mu mukanda au,
Ne mêsu a bampofu neamone mu mifitu ne mu mîdima.+
19 Bena bupuekele nebasankile bikole mu Yehowa,
Ne bapele badi munkatshi mua bantu nebikale ne disanka mu Wa Tshijila wa Isalele.+
20 Bualu mukokeshi wa tshikisu kakuikalaku kabidi to,
Muntu udi utumbisha neatue ku ndekelu wende,
Ne bonso badi bashale batabale bua kuenzelangana bibi nebabutudibue,+
21 Aba badi bapisha bakuabu ne dîyi dia dishima,
Badi belela muntu udi wakuila bakuabu* mateyi mu tshiibi tshia tshimenga,+
Ne badi bakula malu a tshianana bua kupala muntu muakane kulumbuluisha kuakane.+
22 Nunku, mona tshidi Yehowa wakapikula Abalahama+ wambila nzubu wa Yakoba:
23 Bualu padiye umona bana bende,
Badi mudimu wa bianza bianyi, munkatshi muende,+
Nebajidile dîna dianyi;
Eyowa, nebajidile Wa Tshijila wa Yakoba,
Ne bobu nebatshine Nzambi wa Isalele.+
24 Badi ne lungenyi lua buenzavi nebapete dijingulula dia malu,
Ne badi badilakana nebitabe dilongesha.”
30 “Diakabi dikale kudi bana badi ne mutu mukole”+ ke mudi Yehowa wamba,
“Badi benza malu adibu balongolole adi kaayi anyi,+
Badi bapunga bipungidi,* kadi kabiyi ku nyuma wanyi,
Bua kusakidila mpekatu ku mpekatu mukuabu.
2 Badi bapueka mu Ejipitu+ kabayi bangebeja bualu,*+
Bua kuya kusokomena mu bukubi bua Palô*
Ne kunyemena mu mundidimbi wa Ejipitu!
3 Kadi bukubi bua Palô nebulue kunudi bualu bua bundu,
Ne dinyemena mu mundidimbi wa Ejipitu nedilue bualu budi bunupuekeshisha milongo.+
4 Bualu bakokeshi bende badi mu Soana,+
Ne batumibue bende mbafike ku Hanesa.
5 Bonso nebabafuishe bundu
Kudi tshisamba tshidi katshiyi mua kubapetesha diakalengele,
Tshidi katshiyi tshifila dikuatshisha anyi diakalengele,
Kadi anu bundu ne dipuekeshibua milongo.”+
6 Dîyi diamba bua bualu bua nyama ya ku sud didi ne:
Kupitshila mu buloba bua ntatu ne makenga,
Bua ntambue, ntambue udi ukungula,
Bua nyoka wa lulengu ne nyoka udi ubuuka ne wosha bu kapia,*
Badi bambuila bubanji buabu pa nyima ya mpunda
Ne bintu biabu pa tutonta tua nyama ya tumelu.
Kadi bintu ebi kabiakuambuluisha bantu to.
7 Bualu diambuluisha dia Ejipitu kadiena ne dikuatshisha nansha dikese to.+
Nunku ndi mumubikile yeye eu ne: “Lahaba,+ udi musombe talalaa.”
8 “Mpindieu ndaku, ufunde bualu ebu pa dibaya mu mêsu muabu,
Ne ubufunde mu mukanda,+
Bua bumone mua kuambuluisha dituku ditshidi dilua
Bu bujadiki bua tshiendelele.+
10 Badi bambila bamonyi ba malu ne: ‘Kanumonyi,’
Ne bamonyi ba bikena kumona ne: ‘Kanutuambidi bikena kumona bilelela to.+
Tuambilayi malu adi afunya;* monayi bikena kumona bia dishima.+
11 Umbukayi mu njila; sesukayi mu njila.
Lekelayi kuteka Wa Tshijila wa Isalele kumpala kuetu.’”+
12 Nunku Wa Tshijila wa Isalele udi wamba ne:
“Bu munudi nubenga dîyi edi,+
Nueyemena dibila ne dishima
Ne nutekemena malu aa,+
13 Nunku tshilema etshi netshikale bu tshimanu tshikoseke,
Bu tshimanu tshile tshituntamane tshikeba kupuka.
Netshiupuke diakamue, mu mupodi wa dîsu.
14 Netshisunsuke bu mulondo munene wa mufumbi,
Musunsuke wonso kakuyi kushala kapese nansha kamue mu bisunsukile biawu
Bua kuokola naku kapia muiku
Anyi kutunta naku mâyi mu tshijibajiba.”*
15 Bualu monayi tshidi Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa, Wa Tshijila wa Isalele, wamba:
“Panudi nualukila kundi ne nuikisha, nenupandishibue;
Bukole buenu nebuikale mu dishala talalaa ne dikala ne dieyemena.”+
Kadi nuenu kanuvua basue to.+
16 Kadi nuenu nuakamba ne: “Tòo, netunyemene pa tubalu!”
Nunku bua kunyema nenunyeme.
“Ne netubande pa tubalu tua lubilu lukole!”+
Nunku badi banuipata nebikale ne lubilu lukole.+
17 Bantu tshinunu nebazakale bua difuna dia muntu umue;+
Bua difuna dia bantu batanu nenunyeme
Too ne padi badi bashala ba kunudi balua bu mutshi wa tshilamba tshitubu baludika natshi mazuwa pa lusongo lua mukuna munene,
Bu mutshi wa tshimanyinu pa mukuna mukese.+
18 Kadi Yehowa mmuindile ne lutulu luonso* bua kunuleja bulenga,+
Ne yeye neajuke bua kunuleja luse.+
Bualu Yehowa udi Nzambi wa kulumbuluisha kuakane.+
Ba diakalenga mbonso badi batungunuka ne kumutekemena.*+
19 Padi bantu basombela mu Siona, mu Yelushalema,+ kuakudila nansha kakese.+ Bushuwa yeye neakuleje bulenga ku lubila lua muadi webe wa kulomba diambuluisha; neakuandamune diakamue padiye ulumvua.+ 20 Nansha muikala Yehowa mua kunupesha dikenga bu biakudia ne dikengeshibua bu mâyi,+ Mulongeshi webe Munene kakusokoma nansha, neumone Mulongeshi webe Munene+ ne mêsu ebe. 21 Matshi ebe neumvue dîyi panyima pebe diamba ne: “Njila nyeye eu.+ Endelayimu,” binuikala ne bua kuya ku dia balume anyi binuikala ne bua kuya ku dia bakaji.+
22 Nenunyange tshiamu tshia arjan tshidi tshilamika ku mpingu yebe misonga ne bitata bia or bia mpingu yebe ya tshiamu.*+ Neubimanshe bu tshilamba tshia mukaji udi ku tshijila tshia mashi ne neubiambile ne: “Umbukayi!”*+ 23 Neafile mvula bua mamiinu audi ukuna mu buloba,+ ne biakudia bidi buloba bupatula nebikale bipite bungi ne bia manyi.*+ Dituku adi nyama yebe neyidiile mu mpata mialabale.+ 24 Ngombe ne mpunda idi idima neidie biakudia bia nyama bisambakaja ne bisonsa bia buanji bivuabu bapepule ne tshikasu ne ngalafu. 25 Pa mukuna munene mule wonso ne pa mukuna mukese mutumbuke wonso nepikale tusulu ne mâyi adi apueka,+ mu dituku dia dishipangana dinene padi bibumba biupuka. 26 Butoke bua ngondo udi tshitongatonga nebulue bu bua dîba; ne butoke bua dîba nebulue bukole misangu muanda mutekete,+ bu butoke bua matuku muanda mutekete, dituku didi Yehowa usuika ditshibuka dia bantu bende+ ne wondopa mputa munene wa ku mututu uvuaye mubatute.+
27 Tangilayi! Dîna dia Yehowa didi difuma kule,
Ditema ne tshiji tshiende ne matutu a bujitu.
Mishiku yende mmiuwule tente ne tshiji,
Ne ludimi luende ludi bu kapia kadi kabutula.+
28 Nyuma* wende neikale bu mâyi a nkuaka mukole adi apasalala adi afika too ne mu nshingu,
Bua kunyukulula bisamba mu munyingu wa kabutu;*
Ne bukua bantu nebuikale ne lukanu ludi lubapambuisha mu mbanga yabu.+
29 Kadi musambu wenu newikale bu musambu muimba butuku
Paudi udilongolola* bua tshibilu tshia disanka,+
Ne muoyo webe newusanke bu muntu
Udi wenda ne* lushiba
Uya mutangile ku mukuna wa Yehowa, ku Dibue dia Isalele.+
30 Yehowa neenze bua dîyi diende dia bunême+ diumvuike
Ne neasokolole diboko diende+ padidi dipueka mu kapia ka tshiji,+
Ne ludimi lua kapia kadi kabutula,+
Ne mvula udi witshikila+ ne mvula wa makubakuba ne mabue a mvula.+
32 Nanku, diela dionso dia mulangala wende wa dinyoka
Dialua Yehowa kuela Ashû
Nedikale dishindikija kudi ngoma ya ku bianza ne nzenze+
Padiye ubajudila diboko diende bua kuluangana nabu mvita.+
Yeye mmuele mushiki wa nkunyi muye muinshi ne munene,
Ne kapia kapite bungi ne nkunyi.
Mupuya wa Yehowa, udi bu musulu wa sufre wa nkuaka mukole,
Newumutue kapia.
31 Diakabi dikale kudi badi bapueka mu Ejipitu bua kukeba diambuluisha,+
Badi betekemena tubalu,+
Badi beyemena matempu a mvita bualu adi a bungi,
Ne beyemena tubalu tua mvita* bualu tudi ne bukole.
Kadi kabena batangila kudi Wa Tshijila wa Isalele,
Ne kabena bakeba Yehowa to.
2 Kadi yeye udi kabidi ne meji ne neatume dikenga,
Ne yeye kakupingaja mêyi ende to.
Neajuke bua kuluisha nzubu wa benji ba malu mabi
Ne badi bambuluisha benji ba malu mabi.+
3 Kadi bena Ejipitu mbantu betu ba tshianana aba, kabena Nzambi to;
Tubalu tuabu mmusunyi, ki nnyuma to.+
Padi Yehowa wolola tshianza tshiende,
Muntu yonso udi ufila diambuluisha nealenduke
Ne muntu yonso udibu bambuluisha neakuluke;
Bonso nebajimine tshikondo tshimue.
4 Bualu mona tshidi Yehowa mungambile:
“Anu mudi ntambue, muana wa ntambue wa bukole,* ukungula bua tshiakudia tshiende,
Padibu basangisha tshisumbu tshijima tshia balami ba mikoko bua kumuluisha,
Ne mêyi abu kaayi amutshinyisha
Anyi disumpakana diabu dimutekesha,
Ke muapueka Yehowa wa biluilu bua kuluangana mvita
Bua mukuna wa Siona ne bua mukuna wende mukese.
5 Bu nyunyi idi ipueka lubilu, ke muikala Yehowa wa biluilu mua kulama Yelushalema.+
Neamulame ne neamupandishe.
Neamuepule ne neamusungile.”
6 “Alukilayi kudi Yeye unudi batombokele bikole, nuenu bantu ba Isalele.+ 7 Bualu, mu dituku adi muntu yonso neabenge nzambi yende ya tshianana ya arjan ne nzambi yende ya patupu ya or, ivua bianza bienu nuenu bienze ne mpekatu.
8 Ne muena Ashû neakuluke ku muele wa mvita, ki nku wa muntu to;
Ne muele wa mvita newumubutule, ki ngua bantu to.+
Neanyeme bua muele wa mvita,
Ne bansongalume bende nebababueje ku bukole ku mudimu mukole.
9 Mukuna wende wa dibue newupite bua buôwa bua tshianana,
Ne bakokeshi bende nebatshine bua mutshi wa tshimanyinu,” ke mudi Yehowa wamba,
Muena butoke budi* mu Siona ne muena tshikutu tshia kapia tshidi mu Yelushalema.
2 Nunku, muntu yonso neikale bu muaba wa kusokomena* tshipepele,
Muaba wa kupengama* mvula wa tshipepele,
Bu tusulu tua mâyi mu buloba budi kabuyi ne mâyi,+
Bu dileji dia mukuna munene wa dibue mu buloba bume.
3 Nunku mêsu a badi bamona kabakualamika kabidi bua kuakanga nansha,
Ne matshi a badi bumvua neateye ntema.
4 Muoyo wa badi balubakana newelangane meji bikole bua dimanya,
Ne ludimi ludi lukukumina neluakule bipepele ne mu mushindu mutoke.+
5 Kabakubikila kabidi muntu mutshimbakane ne: mupeshanganyi wa bintu,
Ne kabakubikila muntu musenji ne: muntu munene to;
6 Bualu muntu mutshimbakane neakule malu matshimbakane,
Ne muoyo wende newulukakaje malu mabi,+
Bua kumuangalaja butontolodi* ne bua kuamba Yehowa mêyi mabi,
Bua kulekela muntu udi ne nzala* ufua ne nzala,
Ne kupala muntu udi ne nyota tshia kunua.
7 Bintu bidi muntu musenji wenza nabi mudimu mbibi;+
Udi utungunuja tshikadilu tshia bundu
Bua kuenzela mukengi bibi ne mashimi,+
Nansha padi mupele wamba malu makane.
8 Kadi mupeshanganyi wa bintu udi ne lungenyi lua dipeshangana bintu,
Ne udi unanukila mu didienzeja bua kupeshangana bintu.*
9 “Nuenu bakaji badi basombe talalaa, jukayi nuteleje dîyi dianyi!
Nuenu bana ba bakaji badi kabayi batshiuka bualu,+ teyayi ntema ku bindi ngamba!
10 Mu tshidimu tshijima ne ndambu, nuenu badi kabayi batshiuka bualu nenukanke,
Bualu kamuma nansha kamue kakakuikala kasangisha padi tshikondo tshia dipuola dia tumuma tua mvinyo tshijika.+
11 Zakalayi, nuenu bakaji badi basombe talalaa!
Kankayi, nuenu badi kabayi batshiuka bualu!
Vulayi bilamba, nushale butaka,
Ne dijingilayi tshilamba tshikayabale mu bimono bienu.+
12 Dilayi nudikuma mu tshiadi
Bua madimi malenga ne muonji wa tumuma tua mvinyo udi ukuama bikole.
13 Bualu nebabuikile buloba bua bantu banyi kudi mêba ne tumitshi tua mêba;
Nebibuikile nzubu yonso ya masanka,
Eyowa, tshimenga tshia disanka dikole.+
14 Bualu tshibumba tshikolesha ntshilekela;
Tshimenga tshia mutoyi ntshilekelela.+
Ofele+ ne tshibumba tshia nsentedi mbilue buloba bua munda mutupu bua kashidi,
Disanka dia mpunda ya tshisuku,
Mpata wa kudiila wa bimuna,+
15 Too ne padibu batuitshikijila nyuma ufuma muulu,+
Ne tshipela tshilua budimi bua mitshi ya bimuma,
Ne bamona budimi bua mitshi ya bimuma bu ditu.+
16 Nunku kulumbuluisha kuakane nekusombe mu tshipela,
Ne buakane nebusombele mu budimi bua mitshi ya bimuma.+
17 Tshipeta tshia buakane bulelela netshikale ditalala,+
Ne mamuma a buakane bulelela neikale bupole ne bukubi bia tshiendelele.+
18 Bantu banyi nebasombele muaba udi ditalala dia kashidi,
Mu miaba ya kusombela ya bukubi ne mu miaba ya kuikishila ya bupole.+
19 Kadi mvula wa mabue neupule ditu,
Ne tshimenga tshionso tshijima netshilandakajibue.
20 Nudi ba diakalenga nuenu badi bakuna mamiinu ku mielelu ya mâyi onso,
33 Diakabi diebe, wewe mubutudianganyi udi kayi mubutudibue;+
Wewe mutungidianganyi udibu kabayi batungile!
Paudi ujikija kubutulangana, nebakubutule pebe.+
Paudi ujikija kutungilangana, nebakutungile pebe.
2 Yehowa wetu, tulejaku bulenga buebe.+
Ditekemena dietu didi kuudi.
3 Ku mutoyi wa kayumbayumba, bukua bantu budi bunyema.
Paudi ujuka, bisamba bidi bimuangalaka.+
4 Bu mutu mpasu ya mikumbi idi ibutula idisangisha, ke muasangishabu bintu bienu bidibu banunyenga;
Bantu nebadielapu bu bisumbu bia mpasu ya mikumbi.
5 Yehowa neatumbishibue,
Bualu yeye mmusombele mu miaba mitumbuke ya muulu.
Neuwuje Siona ne kulumbuluisha kuakane ne buakane.
6 Yeye udi dishindama dia bikondo biebe;
Divulangana dia lupandu,+ meji, dimanya, ne ditshina dia Yehowa,+
Etshi ke tshiuma tshiende.
7 Monayi! Bilobo biabu bidi bidila mu musesu;
Batuadi ba mukenji wa ditalala badi badila bikole menemene.
8 Bibeba mbishale munda mutupu;
Kakuena muntu udi wendela mu tujila.
9 Buloba budi budila* ne bufubidila.
Lebanona mmumvue bundu;+ mmunyanguke.
Shalona mmulue bu tshipela,
Bashana ne Kâmele badi batutula mabeji abu.+
11 Nudi nuimita bisonsa biume, nulela nsona.
Nyuma wenu muine neanubutule bu kapia.+
12 Ne bukua bantu nebulue bu bishadile bia lupemba luosha.
Bu mêba makosa, nebabatue kapia.+
13 Nuenu badi kule, umvuayi tshingenza!
Ne nuenu badi pabuipi, itabayi bukole buanyi!
14 Benji ba mpekatu badi mu Siona badi ne buôwa;+
Lukanku ndukuate batontolodi:
‘Nnganyi wa kutudi udi mua kusombela muaba udi kapia kadi kabutula?+
Nnganyi wa kutudi udi mua kusomba ne ndimi ya kapia idi kayiyi mua kujima?’
15 Mmuntu udi wenda mu buakane budi kabuyi bujika,+
Udi wakula malu malulame,+
Udi ubenga dishima, ne bintu bipeta mu mafi,
Udi ne bianza bidi bibenga mbuejilu pamutu pa kumubakula,+
Udi ujika ditshi diende ku muyuki wa diela dia mashi panshi,
Ne udi ukanga mêsu ende bua kubenga kumona malu mabi,
16 Yeye neasombele mu miaba mitumbuke;
Tshinyemenu tshiende tshikole* netshikale mu miaba ya kusokomena ya mabue,
Nebamupeshe biakudia biende,
Ne mâyi ende kaakujika nansha kakese.”+
17 Mêsu ebe neatangile mukalenge mu bulengele buende;
Neamone buloba budi kule.
18 Mu muoyo webe neuvuluke* buôwa bukole ne:
“Mufundi udi penyi?
Muntu uvua upima bujitu bua mulambu udi penyi?+
Muntu uvua ubala bungi bua bibumba udi penyi?”
19 Kuakumona kabidi bantu bapange malu to,
Tshisamba tshidi ne muakulu mukodiakane* bua kuwumvua,
Tshidi ne ngakuilu wa tshikukumina uudi kuyi mua kumvua.+
20 Tangila Siona, tshimenga tshia bibilu bietu!+
Mêsu ebe neamone Yelushalema bu muaba wa kusombela wa bupole,
Ntenta udibu kabayi mua kumbusha,+
Kabakutula mpopo ya ntenta wende nansha,
Ne kabakukosa muonji nansha umue wa ku mionji yende.
21 Kadi muomu amu Mutambe Bunene, Yehowa,
Neikale kutudi buloba bua misulu, bua minkoloji minene ya mâyi,
Muikala matu adibu bita ne nkaya* kaayi mua kuyila
Ne mazuwa manene kaayi mua kupitshila.
22 Bualu Yehowa udi Mulumbuluishi wetu,+
Yehowa udi Mutueledi wa mikenji,+
Yehowa udi Mukalenge wetu;+
Yeye ke watupandisha.+
23 Mionji yebe neyisuluke;
Kayakukuata mutshi wa kusuikila tshilamba tshitubu baludika natshi mazuwa peshi kubalula tshilamba tshia kuludika natshi mazuwa to.
Tshikondo atshi nebabanyangane bintu bia bungi binyenga;
Too ne balema nebangate bintu bia bungi bipawula.+
24 Nunku, muntu nansha umue udi musombele mu ditunga kakuamba ne: “Ndi nsama.”+
Nebafuile bantu badi basombele mu ditunga luse bua tshilema tshiabu.+
34 Semenayi pabuipi bua kumvua, nuenu bisamba,
Ne teyayi ntema, nuenu bukua bantu.
Buloba ne bionso bidipu biteleje,
Buloba ne bionso bidibu bupatula.
2 Bualu Yehowa mmufiikile bisamba bionso munda,+
Ne mmukuatshile tshiluilu tshiabu tshionso tshiji tshikole.+
Neabibutule;
Neabifile bua babishipe.+
3 Nebimanshe bantu babu badi bashipibue,
Ne mupuya mubi wa bitalu biabu newubande muulu;+
4 Musumba wonso wa bia mu diulu newubole,
Ne nebavunge diulu bu muvungu.
Musumba wabu wonso newufubidile,
Bu mudi dibeji difubidile dikuluka ku muonji wa tumuma tua mvinyo
Ne mfigi mufubidile ukuluka ku mutshi wa mfigi.
5 “Bualu muele wanyi wa mvita newuboleshibue mu diulu.+
Newupueke pa Edome bua kulumbuluisha,+
Pa bantu bamvua mufundile kabutu.
6 Yehowa udi ne muele wa mvita; newikale mutote ne mashi.
Newikale mutote ne mafuta,+
Ne mashi a bimpanga bia mikoko bitshidi biana ne mbuji,
Ne mafuta a tuonyi tua bimpanga bia mikoko.
Bualu Yehowa udi ne mulambu mu Bosela,
Dishipa dinene mu buloba bua Edome.+
7 Ngombe ya tshisuku neyipueke nayi,
Bana balume ba ngombe pamue ne ngombe ya bukole.
Buloba buabu nebuboleshibue ne mashi,
Ne lupuishi luabu neluwule ne mafuta.”
8 Bualu Yehowa udi ne dituku dia disombuela,+
Tshidimu tshia kufuta bua tshilumbu tshia bualu bua Siona.+
9 Tusulu tuende* netukudimuke kabudimbu,
Ne lupuishi luende nelukudimuke sufre,
Ne buloba buende nebulue bu kabudimbu kadi katema kapia.
10 Butuku anyi mu munya kabuakujima to;
Muishi wabu newutungunuke ne kubanda kashidi.
Neashale mubutula ku tshipungu ne ku tshipungu tshia bantu;
Muntu kakupitshila munda muende kashidi ne tshiendelele.+
11 Nyunyi wa mukuekue ne nkese nebimupiane,
Ne bipungulu bia matshi male ne bikololo nebisombele munda muende.
Yeye neolole nshinga wa kupima nende bule wa muaba mutupu pa mutu pende
Ne nshinga wa tshiamu tshia plomb wa* kabutu.
12 Kabakubikila muntu wende munene nansha umue mu bukalenge,
Ne bakokeshi bende bonso nebalue tshianana.
13 Mêba neatoloke mu bibumba biende bikolesha,
Mpesa ne bisonsa bia mêba nebitoloke mu miaba yende mikolesha.
Nealue tshisombedi tshia mibuabua,+
Tshipangu tshia nyunyi ya mfiondo.
14 Bifukibua bia mu tshipela nebituilangane ne nyama idi yela mikunda,
Ne mbuji wa tshisuku* neele muena diende dîyi.
Eyowa, muomu amu nyunyi wa lubuta neasombelamu ne neapete muaba wa kuikishila.
15 Muomu amu nyoka wa mbuka neenzelamu disua diende ne neelelamu mayi,
Ne neaatoye ne neaasangishe mu mundidimbi wende.
Eyowa, muomu amu nyunyi ya tubemba neyidisangishamu, yonso wa kudiyi ne muena diende.
16 Kebulula mu mukanda wa Yehowa ne bala bualu ebu ne dîyi dikole ne:
Nansha umue wa kudiyi kakupangika;
Nansha umue wa kudiyi kakupangila muena diende,
Bualu mukana mua Yehowa ke mudi mutume dîyi edi,
Ne nyuma wende ke udi muyisangishe pamue.
17 Yeye ke udi muyelele nshobo,
Ne bianza biende mbipime muaba udibu bayipeshe.*
Neyiwupiane bua kashidi;
Neyisombelamu mu bipungu bionso bia bantu.
35 Tshipela ne buloba bume nebisanke bikole,+
Ne mpata wa tshipela neikale ne disanka ne neele bilongo bu bilongo bia safran.+
2 Kakuyi mpata netshiele bilongo;+
Netshisanke, netshiele mbila ya disanka.
Nebamone butumbi bua Yehowa, bulengele bua Nzambi wetu.
3 Koleshayi bianza bidi bitekete,
Ne koleshayi binu bidi bikanka.+
4 Ambilayi badi ne kanyinganyinga ku muoyo ne:
“Ikalayi ne bukole. Kanutshinyi to.
Monayi! Nzambi wenu nealue ne disombuela,
Nzambi nealue ne difutu.+
Yeye nealue kunupandisha.”+
Bualu mâyi neapatuke mu tshipela,
Ne tusulu tua mâyi mu mpata wa tshipela.
7 Buloba budi buosha kudi munya nebulue dijiba didi ne malenge,
Ne buloba budi kabuyi ne mâyi nebulue mishimi ya mâyi.+
8 Nekuikale tshibeba,+
Eyowa, njila udibu babikila ne: Njila wa Bunsantu.
Muntu udi kayi mukezuke kakuendelamu to.+
Mmulamina muntu udi wendela mu njila;
Muntu mutshimbakane nansha umue kakupambuka, kuyilamu to.
9 Ntambue nansha umue kakuikalamu to,
Ne nyama ya tshisuku ya luonji kayakuluamu to.
10 Bantu badi Yehowa mukuule nebapingane,+ nebalue mu Siona ne lubila lua disanka.+
Disanka didi kadiyi dijika nedikale bu tshifulu tshia butumbi ku mitu yabu.+
Disanka dikole ne masanka nebikale biabu,
Kanyinganyinga ne kutua kua mikemu nebinyeme.+
36 Mu tshidimu tshia 14 tshia mukalenge Hezikiya, Saneheliba mukalenge wa Ashû+ wakabanda bua kuluisha bimenga bikolesha bionso bia mu Yuda ne wakabikuata.+ 2 Pashishe mukalenge wa Ashû wakatuma Labashake*+ ne tshiluilu tshinene tshia basalayi bumbukila ku Lakisha+ baya kudi mukalenge Hezikiya mu Yelushalema. Bakimanyina pabuipi ne munkoloji wa mâyi wa dijiba dia ku mutu+ didi mu tshibeba tshia ku budimi bua musukudi wa bilamba.+ 3 Pashishe Eleyakima+ muana wa Hilekiya, uvua utangila ba mu nzubu,* mufundi Shebena,+ ne Yoa muana wa Asafa, mufundi wa malu a bukalenge, bakapatuka kuluabu kudiye.
4 Ke Labashake kubambila ne: “Ambilayiku Hezikiya ne: ‘Mona tshidi mukalenge munene, mukalenge wa Ashû, wamba: “Nshindamenu wa tshieyemenu tshiebe udi tshinyi?+ 5 Wewe udi wamba ne: ‘Ndi ne mayele ne bukole bua kuluangana nabu mvita,’ kadi mêyi aa mmêyi a patupu. Nnganyi uudi mueyemene bua wewe kupeta dikamakama dia kuntombokela?+ 6 Tangila! Wewe udi utekemena dikuatshisha dia dilenge ditshibuke edi, Ejipitu mene, didi mua kutua muntu mu tshianza ne kubuelamu yeye mueyemenaku. Ke mudi Palô mukalenge wa Ejipitu kudi bonso badi bamueyemena.+ 7 Wewe mungambile ne: ‘Tudi tueyemena Yehowa Nzambi wetu,’ ki nyeye muena miaba mitumbuke ne bioshelu bidi Hezikiya mumbushe,+ padiye eku wambila Yuda ne Yelushalema ne: ‘Nudi ne bua kuinama kumpala kua tshioshelu etshi’ anyi?”’+ 8 Nunku mpindieu, diaku koku lupiku elu ne mfumuanyi mukalenge wa Ashû:+ nenkupeshe tubalu 2 000 ni udi mua kupeta batuendeshi bungi bukumbane. 9 Nunku, mmunyi muudi mua kuipata nansha nguvena umue udi mutambe bukese wa ku bena mudimu ba mukalenge wanyi, paudi eku weyemena Ejipitu bua matempu ne bendeshi ba tubalu? 10 Mpindieu ndi mubande bua kuluisha buloba ebu bua kububutula tshiyi ne dianyisha dia Yehowa anyi? Yehowa nkayende uvua mungambile ne: ‘Banda bua kuluisha buloba ebu ne ububutule.’”
11 Ke Eleyakima ne Shebena+ ne Yoa kuambilabu Labashake+ ne: “Akula koku ne bena mudimu bebe mu muakulu wa tshiena Alama,*+ bualu tudi tuwumvua; kuakudi netu mu muakulu wa bena Yuda mu matshi a bantu badi pa tshimanu to.”+ 12 Kadi Labashake wakamba ne: “Mukalenge wanyi mmuntume anu kudi mukalenge wenu ne kunudi bua kuakula mêyi aa anyi? Ki mmuntume kabidi kudi bantu aba badi basombe pa tshimanu, bantu bikala ne bua kudia tumvi tuabu nkayabu ne kunua menyi abu nkayabu pamue nenu anyi?”
13 Pashishe Labashake wakimana, kuelaye dîyi dikole mu muakulu wa bena Yuda,+ wamba ne: “Telejayi dîyi dia mukalenge munene, mukalenge wa Ashû.+ 14 Monayi tshidi mukalenge wamba: ‘Hezikiya kanushimi to, bualu kena ukumbana bua kunusungila to.+ 15 Kanulekedi Hezikiya unufikisha ku dieyemena Yehowa+ padiye wamba ne: “Yehowa neatusungile bushuwa, ne tshimenga etshi katshiakufidibua mu tshianza tshia mukalenge wa Ashû to.” 16 Kanuteleji Hezikiya to, bualu monayi tshidi mukalenge wa Ashû wamba: “Lengejanganayi nanyi ne difilayi kundi,* yonso wa kunudi neadie tumuma tua ku muonji wende wa tumuma tua mvinyo ne tua ku mutshi wende wa mfigi ne neanue mâyi a mu tshina tshiende tshia mâyi, 17 too ne pandi ndua ne nya nenu mu buloba budi bufuanangane ne buloba buenu,+ buloba bua ntete ne mvinyo mupiamupia, buloba bua mampa ne madimi a tumuma tua mvinyo. 18 Kanuitabi Hezikiya unupambuisha padiye wamba ne: ‘Yehowa neatusungile.’ Nzambi nansha umue wa ku nzambi ya bisamba mmusungilaku buloba buende mu tshianza tshia mukalenge wa Ashû anyi?+ 19 Nzambi ya Hamate ne Âpada idi penyi?+ Nzambi ya Sefâwayima idi penyi?+ Mmisungilaku Samalea mu tshianza tshianyi anyi?+ 20 Nnganyi munkatshi mua nzambi yonso ya maloba aa udi musungile buloba buende mu tshianza tshianyi, bua Yehowa kusungila Yelushalema mu tshianza tshianyi?”’”+
21 Kadi bakashala bapuwe, kabakamuandamuna dîyi, bualu dîyi divua mukalenge mutume divua ne: “Kanuena ne bua kumuandamuna to.”+ 22 Kadi Eleyakima muana wa Hilekiya, uvua ku mutu kua ba mu nzubu,* mufundi Shebena,+ ne Yoa muana wa Asafa, mufundi wa malu a bukalenge, bakalua kudi Hezikiya ne bilamba biabu bipanda, kumuambilabu mêyi a Labashake.
37 Diakamue pakumvua mukalenge Hezikiya bualu ebu, wakadipanda bilamba, kudijingilaye tshilamba tshikayabale, ne kuyaye mu nzubu wa Yehowa.+ 2 Pashishe wakatuma Eleyakima uvua ku mutu kua ba mu nzubu,* ne mufundi Shebena, ne bakulu ba bakuidi, badijingile bilamba bikayabale, kudi muprofete Yeshaya+ muana wa Amoza. 3 Kumuambilabu ne: “Mona tshidi Hezikiya wamba: ‘Edi ndituku dia dikenga, dia dikanyina* ne dia bundu; bualu bana bakadi pa kuledibua,* kadi bukole bua kulela nabu kabuenaku to.+ 4 Pamuapa Yehowa Nzambi webe neumvue mêyi a Labashake, uvua mfumuende mukalenge wa Ashû mutume bua kupenda Nzambi wa muoyo,+ ne neamulumbuluishe bua mêyi adi Yehowa Nzambi webe mumvue. Nunku sambila+ bua bashadile badi bashale ne muoyo.’”+
5 Nunku bena mudimu ba mukalenge Hezikiya bakaya kudi Yeshaya,+ 6 ne Yeshaya wakabambila ne: “Monayi tshinudi ne bua kuambila mukalenge wenu: ‘Mona tshidi Yehowa wamba: “Kutshinyi+ bua mêyi audi mumvue, mêyi adi bena mudimu ba mukalenge wa Ashû+ bampende. 7 Mona ndi ngela lungenyi kampanda mu mutu muende,* yeye neumvue lumu kampanda ne neapingane mu buloba buende;+ ne nengenze bua akuluke ku muele wa mvita mu buloba buende mene.”’”+
8 Panyima pa Labashake mumane kumvua ne: mukalenge wa Ashû uvua mumbuke ku Lakisha, wakapingana kudiye, kumusanganaye uluisha Libina.+ 9 Mpindieu mukalenge wakumvua bakula bua Tîhaka mukalenge wa Etshiopi bamba ne: “Mmulue bua kukuluisha.” Pakumvuaye bualu ebu, wakatuma kabidi batuadi ba mukenji kudi Hezikiya,+ wamba ne: 10 “Monayi tshinudi ne bua kuambila Hezikiya mukalenge wa Yuda: ‘Nzambi webe uudi mueyemene kakushimi padiye wamba ne: “Yelushalema kakufidibua mu tshianza tshia mukalenge wa Ashû+ to.” 11 Mona! Udi mumvue tshidi bakalenge ba Ashû benzele matunga onso, muvuabu baabutule.+ Anu wewe nkayebe ke wasungilabu anyi? 12 Nzambi ya bisamba bivua bankambua banyi babutule ivuaku mibisungile anyi?+ Gozana, ne Halana,+ ne Lesefe ne bantu ba mu Edene bavua mu Telasâ badi penyi? 13 Mukalenge wa Hamate, ne mukalenge wa Âpada, ne mukalenge wa tshimenga tshia Sefâwayima,+ ne wa tshia Hena, ne wa tshia Iwa badi penyi?’”
14 Hezikiya wakangata mikanda mu tshianza tshia batuadi ba mukenji abu, kuyibalaye. Pashishe, Hezikiya wakabanda ku nzubu wa Yehowa, kuyadijaye* kumpala kua Yehowa.+ 15 Hezikiya wakatuadija kusambila Yehowa,+ wamba ne: 16 “Yehowa wa biluilu,+ Nzambi wa Isalele, udi musombe mu nkuasa wa bukalenge pa mutu* pa bakeluba, wewe nkayebe udi Nzambi mulelela wa makalenge onso adi pa buloba. Wewe uvua muenze diulu ne buloba. 17 Inyika ditshi diebe, Yehowa wetu, umvue!+ Kangula mêsu ebe, Yehowa wetu, umone!+ Umvue mêyi onso adi Saneheliba mutume bua kupenda Nzambi wa muoyo.+ 18 Yehowa wetu, mbulelela ne: bakalenge ba Ashû mbabutule matunga onso,+ too ne ditunga diabu mene. 19 Bavua bele nzambi yabu mu kapia,+ bualu kayivua nzambi to, kadi yivua mudimu wa bianza bia bantu,+ mitshi ne mabue. Ke bualu kayi bavua bayibutule. 20 Kadi mpindieu, wewe Yehowa Nzambi wetu, utupandishaku mu tshianza tshiende, bua makalenge onso a pa buloba amanye ne: wewe nkayebe udi Nzambi, Yehowa wetu.”+
21 Nunku, Yeshaya muana wa Amoza wakatumina Hezikiya mukenji eu: “Mona tshidi Yehowa Nzambi wa Isalele wamba: ‘Bu muudi mundombe bua bualu bua Saneheliba mukalenge wa Ashû,+ 22 mona dîyi didi Yehowa muambe bua bualu buende:
“Muana wa bakaji wa Siona utshidi kamama udi ukupetula, udi ukuseka.
Muana wa bakaji wa Yelushalema udi ukupa mutu bua bualu buebe.
23 Nnganyi uudi muyobole+ ne mupende?
Uudi mubandishile dîyi diebe+
Ne mubandishile mêsu ebe a diambu nnganyi?
Ngua Tshijila wa Isalele!+
24 Udi muyobole Yehowa ku butuangaji bua bena mudimu bebe,+ muambe ne:
‘Ne matempu anyi a mvita bungi tshianana,
Nembande miaba mitumbuke ya ku mikuna,+
Bitupa bia kule menemene bia Lebanona.
Nenkose mitshi yende mile ya sedre, mitshi yende ya jenevriye mitambe buimpe.
Nembuele miaba yende mitumbuke ya kusokomena, metu ende adi mashitakane bikole.
25 Nengumbule bina ne nennue mâyi;
Nengumishe tusulu* tua Ejipitu ne bidiatshidi bia makasa anyi.’
26 Kuena mumvue anyi? Bualu bukavua bumana kupangadija* katshia ku kale.
Katshia ku matuku akadi mapite nkavua mulongolole* bualu ebu.+
Mpindieu nembukumbaje.+
Neuvuije bimenga bikolesha mishiki ya bikulu.+
27 Bantu badi basombelamu kabakuikala ne wa kubasungila;
Nebikale ne buôwa bukole ne nebafuishibue bundu.
Nebalue bu bikunyibua bia mu budimi ne bu bisonsa bibishi,
Bu bisonsa bia pa misaka ya nzubu bidibu bumishe kudi lupepele lua ku est.
28 Kadi ndi mumanye bimpe paudi usomba, paudi upatuka, paudi ubuela,+
Ne paudi unkuatshila tshiji tshikole,+
29 Bualu tshiji tshiebe tshikole tshiudi munkuatshile+ ne dikungula diebe mbifike ku matshi anyi.+
Nunku nengele ndobo wanyi mu diulu diebe ne muonji wanyi+ pankatshi pa mishiku yebe,
Ne nenkupingaje mu njila uuvua muluile.”
30 “‘Etshi netshikale tshimanyinu buebe wewe:* Tshidimu etshi nenudie bintu bidi biditolokele;* ne mu tshidimu tshibidi nenudie ntete ya ku bintu abi idi mitoloke; kadi mu tshidimu tshisatu nenukune mamiinu ne nenupuole bintu, nenudime madimi a tumuma tua mvinyo ne nenudie mamuma awu.+ 31 Ba mu nzubu wa Yuda badi bapanda, aba badi bashale,+ nebele miji muinshi ne nebakuame mamuma kuulu. 32 Bualu bashadile nebapatuke mu Yelushalema ne bantu badi bashale ne muoyo nebapatuke ku mukuna wa Siona.+ Tshisumi tshia Yehowa wa biluilu netshienze bualu ebu.+
33 “‘Nunku, mona tshidi Yehowa wamba bua mukalenge wa Ashû:+
“Yeye kakubuela mu tshimenga etshi+
Anyi kuasamu mukete
Anyi kuluangana natshi ne ngabu
Anyi kutshielela tshibumba tshikole tshia kutshitshintshimika natshi nansha.”’+
34 ‘Neapinganyine mu njila uvuaye muluile;
Kakubuela mu tshimenga etshi to,’ ke mudi Yehowa wamba.
35 ‘Nenduile tshimenga etshi+ mvita ne nentshipandishe bua bualu buanyi meme+
Ne bua bualu bua muena mudimu wanyi Davidi.’”+
36 Muanjelu wa Yehowa wakapatuka, kushipaye bantu binunu 185 mu tshitudilu tshia bena Ashû. Pakajuka bantu mu dinda menemene, bakamona bitalu bionso abi.+ 37 Nunku Saneheliba mukalenge wa Ashû wakumbuka, kupinganaye ku Niniwe,+ ne kushalaye kuntu aku.+ 38 Pashishe pavuaye winama mu nzubu* wa nzambi wende Niseloka, bana bende: Adelameleke ne Shalesê bakamushipa ne muele wa mvita,+ pashishe bobu kunyemena mu buloba bua Alalata.+ Nunku muanende Esâ-hadona+ wakalua mukalenge pa muaba wende.
38 Mu matuku au, Hezikiya wakasama ne ukavua ukeba kufua.+ Muprofete Yeshaya+ muana wa Amoza wakalua kudiye, kumuambilaye ne: “Mona tshidi Yehowa wamba: ‘Ambila ba mu nzubu muebe malu adibu ne bua kuenza, bualu neufue; kuakumvua bimpe to.’”+ 2 Ke Hezikiya kutangija mpala wende mu tshimanu, kutuadijaye kulomba Yehowa wamba ne: 3 “Ndi nkusengelela, Yehowa wanyi, uvulukaku+ mundi muende kumpala kuebe ne lulamatu luonso ne muoyo mujima,+ ne ndi muenze malu avua mimpe ku mêsu kuebe.” Pashishe Hezikiya wakatuadija kudila bikole.
4 Pashishe dîyi dia Yehowa diakalua kudi Yeshaya, diamba ne: 5 “Pingana wambile Hezikiya+ ne: ‘Mona tshidi Yehowa Nzambi wa nkambua webe Davidi wamba: “Ndi mumvue disambila diebe.+ Ndi mumone binsonji biebe.+ Mona, ndi nsakidila bidimu 15 ku matuku ebe a muoyo,*+ 6 ne nenkusungile wewe ne tshimenga etshi mu tshianza tshia mukalenge wa Ashû, ne nenkube tshimenga etshi.+ 7 Mona tshimanyinu tshia kudi Yehowa bua kukuleja ne: Yehowa neakumbaje dîyi didiye muambe:+ 8 Mona, nempingaje mundidimbi wa dîba udi upueka pa tshibandilu* tshia Ahaza panyima bidiatshilu dikumi.”’”+ Nunku dîba diakapingana panyima bidiatshilu dikumi pa tshibandilu pakavuadi dipueke.
9 Malu akafunda* Hezikiya mukalenge wa Yuda pavuaye musame ne mumvue bimpe ku disama diende.
10 Ngakamba ne: “Munkatshinkatshi mua matuku anyi a muoyo
Ndi ne bua kubuela mu biibi bia Lukita.*
Nebampangishe bidimu bianyi bidi bishale.”
11 Ngakamba ne: “Tshiakumona Yah,* Yah mene mu buloba bua badi ne muoyo.+
Tshiakutangila kabidi bukua bantu
Pandi pamue ne badi basombele muaba udi malu onso imana.
12 Mbatule tshisombelu tshianyi, mbatshiumbushe kundi+
Bu ntenta wa mulami wa mikoko.
Ndi muvunge muoyo wanyi bu muluki wa bilamba;*
Yeye udi unkosa bu manda a tshilamba a mu bule.
Kubangila ku dinda too ne padi butuku buila wewe udi utungunuka ne kuya nanyi too ne ku ndekelu.+
13 Ndi nditukija too ne mu dinda.
Bu ntambue, yeye udi utungunuka ne kutshibula mifuba yanyi yonso;
Kubangila ku dinda too ne padi butuku buila wewe udi utungunuka ne kuya nanyi too ne ku ndekelu.+
14 Bu nyunyi wa kandindi anyi wa mutendi,* ke mundi ntungunuka ne kudila;+
Ndi ntungunuka ne kudila bu nyunyi wa nkutshi.+
Mêsu anyi mmatangile ne dipungi ku muaba mutumbuke:+
15 Nengambe tshinyi?
Yeye mmuyukile nanyi ne mmuenze bualu.
16 ‘Yehowa wanyi, muntu yonso udi ne muoyo bua malu aa,*
Ne munda muawu ke mudi muoyo wa nyuma wanyi.
Neumpeshilule bukole bua mubidi ne neundame ne muoyo.+
17 Tangila! Pamutu pa ditalala, mvua ne kanyinganyinga kakole;
Kadi bua muudi munnange* bikole,
Uvua munkube ku tshina tshia kabutu.+
Udi mukupe mpekatu yanyi yonso panyima pebe.*+
Badi bapueka mu tshina kabena mua kutekemena lulamatu luebe.+
19 Muntu udi ne muoyo, muntu udi ne muoyo udi mua kukutumbisha,
Anu bu mundi ngenza dituku edi.
Tatu udi mua kupesha bana bende dimanya dia bualu bua lulamatu luebe.+
20 Yehowa wanyi, umpandishe,
Netuimbe misambu yanyi ne biombelu bia nshinga+
Matuku etu onso a muoyo mu nzubu wa Yehowa.’”+
21 Pashishe Yeshaya wakamba ne: “Luayi ne dibulu dia mfigi miumisha mibondakaja pamue, nuditeke pa tshiwuja, bua yeye umvue bimpe.”+ 22 Hezikiya uvua muebeje ne: “Ntshimanyinu kayi tshidi tshileja ne: nembande ku nzubu wa Yehowa?”+
39 Tshikondo atshi Melodaka-baladana mukalenge wa Babilona, muana wa Baladana, wakatumina Hezikiya+ mikanda ne dipa, bualu uvua mumvue ne: uvua musame ne mumvue bimpe.+ 2 Hezikiya wakabakidila ne disanka,* kubalejaye nzubu wende wa tshibutshilu tshia bintu biende bia mushinga:+ arjan, or, mafuta a mutshi wa bome ne mafuta makuabu a mushinga, bia mvita biende bionso, ne bintu bionso bivua mu bibutshilu biende. Kakuvua tshintu tshivua Hezikiya kayi mubaleje mu nzubu* muende ne mu bukalenge buende buonso to.
3 Pashishe muprofete Yeshaya wakabuela kudi mukalenge Hezikiya, kumuebejaye ne: “Bantu aba bavua bamba tshinyi? Mbafumine penyi?” Ke Hezikiya kuamba ne: “Mbafumine ku buloba bua kule, ku Babilona.”+ 4 Pashishe wakebeja ne: “Mbamone tshinyi mu nzubu* muebe?” Hezikiya kuandamuna ne: “Mbamone bintu bionso bia mu nzubu* muanyi. Kakuvua tshintu nansha tshimue tshimvua tshiyi mubaleje mu bibutshilu bianyi to.”
5 Ke Yeshaya kuambila Hezikiya ne: “Umvua dîyi dia Yehowa wa biluilu, 6 ‘Mona! Matuku adi alua, ne bionso bidi mu nzubu* muebe ne bionso bidi bankambua bebe badibutshile too ne dituku edi nebaye nabi mu Babilona. Kabakushiya tshintu nansha tshimue,’+ ke mudi Yehowa wamba.+ 7 ‘Nebangate bamue ba ku bana bebe bawalela, nebalue bena mudimu ba mu dibalasa dia mukalenge wa Babilona.’”+
8 Ke Hezikiya kuambila Yeshaya ne: “Dîyi dia Yehowa diudi muambe ndimpe.” Pashishe yeye kuamba kabidi ne: “Bualu nekuikale ditalala ne dishindama* tshikondo tshintshidi ne muoyo.”*+
40 Nzambi udi wamba ne: “Sambayi, sambayi bantu banyi.”+
2 “Ambilayi muoyo wa Yelushalema,*
Mumanyishayi ne: mudimu udibu bamuenzeja ku bukole wakumbanyi,
Ne: mbafute bua tshibawu tshiende.+
Mmupete difutu dijima* bua mpekatu yende yonso ku tshianza tshia Yehowa.”+
3 Dîyi dia muntu udi wela lubila mu tshipela ne:
Lulamijayi tshibeba+ mu tshipela bua Nzambi wetu.+
4 Tshibandabanda tshionso tshibandishibue,
Ne mukuna munene wonso ne mukuna mukese wonso ipuekeshibue.
Buloba bua bibungubungu budi ne bua kulandakana,
Ne buloba budi ne binina budi ne bua kulua mpata wa mu tshibandabanda.+
5 Butumbi bua Yehowa nebusokolodibue,+
Ne bantu bonso nebabumone* tshiapamue,+
Bualu mukana mua Yehowa mmuakule.”
6 Teleja! Muntu udi wamba ne: “Ela dîyi!”
Mukuabu udi webeja ne: “Ngele dîyi dia tshinyi?”
“Bantu bonso badi* bisonsa bibishi.
Dinanga diabu dionso dia lulamatu didi bu bilongo bia mu mpata.+
Bushuwa, bantu badi anu bisonsa bibishi.
8 Bisonsa bibishi bidi biuma,
Bilongo bidi bifubidila,
Kadi dîyi dia Nzambi wetu didi dishala kashidi.”+
9 Banda pa mukuna mule,
Wewe mukaji udi ulua ne lumu luimpe bua Siona.+
Bandisha dîyi diebe ne bukole buonso,
Wewe mukaji udi ulua ne lumu luimpe bua Yelushalema.
Dibandisha, kutshinyi to.
Manyisha bimenga bia Yuda ne: “Nzambi wenu nyeye eu.”+
10 Tangila! Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa nealue muikale ne bukole,
Ne diboko diende nedikokeshe buende yeye.+
Tangila! Difutu diende didi kudiye,
Ne difutu didiye ufuta didi kumpala kuende.+
11 Bu mulami wa mikoko, yeye nealame* tshisumbu tshiende tshia mikoko.+
Neasangishe bana ba mikoko pamue ne diboko diende,
Neabambule mu tshiadi tshiende.
Idi yamusha bana bayi mabele neayilombole bitulu bitulu.+
12 Nnganyi udi mupime mâyi munda mua tshianza tshiende+
Ne muangate bipimu bia* diulu ne ntanta wa tshianza tshiende tshibalula?*
Nnganyi udi musangishe lupuishi lua buloba mu tshipiminu+
Anyi mupime bujitu bua mikuna minene mu tshipiminu tshia bujitu
Ne bua mikuna mikese mu tshipiminu tshia bujitu?
13 Nnganyi udi mupime bunene bua* nyuma wa Yehowa,
Ne nnganyi udi mua kumubela bu mumupeshi wa ngenyi?+
14 Nnganyi uvuaye mulombe lungenyi bua kupetaye dijingulula dia malu,
Anyi nnganyi udi umulongesha njila wa kulumbuluisha kuakane,
Anyi udi umulongesha dimanya,
Anyi udi umuleja njila wa dijingulula dia malu dilelela?+
15 Monayi! Bisamba bidi bu dimata dia mâyi difuma mu mbeketshi,
Yeye udi ubimona bu tupuishipuishi pa tshipimu.+
Monayi! Yeye udi wambula bidiila* bu tupuishi tukese.
16 Nansha Lebanona kena ukumbana bua kulama kapia katema,*
Ne nyama yende ya tshisuku kayena ikumbana bua mulambu wa kuosha.
17 Bisamba bionso bidi bu tshintu tshidi katshiyiku kumpala kuende;+
Udi ubimona bu bintu bidi kabiyiku, bu tshintu tshia dishima.+
18 Nudi mua kufuanyikija Nzambi ne nganyi?+
Ntshinyi tshinudi mua kuteka pabuipi nende tshidi tshifuanangane nende?+
20 Udi usungula mutshi bu dipa diende,+
Mutshi wikala kawuyi mua kubola.
Udi ukeba nsenda mupiluke
Bua kulongolola lupingu lusonga luikala kaluyi mua kukuluka.+
21 Kanuena bamanye anyi?
Kanuena bumvue anyi?
Ki mbanuambile katshia ku tshibangidilu anyi?
Kanuena bajingulule katshia ku ditekibua dia bishimikidi bia buloba anyi?+
Yeye udi wolola diulu bu tshilamba tshimpe tshidi tshimuenesha dia muamua,
Ne udi ubalula diulu bu ntenta wa kusombela.+
23 Udi uvuija bakokeshi banene tshintu tshidi katshiyiku
Ne uvuija balumbuluishi* ba pa buloba tshintu tshia dishima.
24 Mbafume ku dibakuna,
Mbafume ku dibamiamina,
Tshitaku tshiabu tshitshidi tshielelaku miji mu buloba,
Badi babapepula, badi buma,
Ne tshipepele tshidi tshiya nabu bu nsona.+
25 “Nnganyi unudi mua kumfuanyikija nende bua kumvuija mumue nende?” ke mudi Wa Tshijila wamba.
26 “Bandishayi mêsu enu mu diulu, numone.
Udi mufuke bintu ebi nnganyi?+
Nyeye udi upatula musumba wabi ku bungi buabi;
Udi ubibikila bionso ku dîna diabi.+
Bua ngulu yende bungi tshianana ne bukole buende bua dikema,+
Kakuena nansha tshimue tshidi tshipangike.
27 Wewe Yakoba, bua tshinyi udi wakula, wewe Isalele, bua tshinyi udi wamba ne:
‘Njila wanyi mmusokome ku mêsu kua Yehowa,
Ne tshiena mpeta kulumbuluisha kuakane kudi Nzambi’?+
28 Kuena mumanye anyi? Kuena mumvue anyi?
Yehowa, Mufuki wa ntengu ya buloba, udi Nzambi bua kashidi ne tshiendelele.+
Yeye kena utshioka anyi upungila nansha.+
Dijingulula diende dia malu kadiena kukonkonona.*+
30 Bana ba balume nebatshioke, nebapungile,
Ne bansongalume nebatondoke, nebadishinde,
31 Kadi badi batekemena kudi Yehowa nebapetulule bukole.
Nebaye muulu ne mapuapua bu nyunyi ya mikanku.+
Nebanyeme lubilu, kabakupungila to;
Nebende, kabakutshioka to.”+
Bisemene; pashishe biakule.+
Tudisangishayi bua dilumbuluisha.
2 Nnganyi udi mujule muntu wa kudi dîba dipatukila,*+
Umubikila mu buakane ku makasa Ende,*
Bua kufila bisamba ku tshianza tshiende
Ne bua kumupesha bukokeshi bua kukokesha bakalenge?+
Nnganyi udi mubavuije lupuishi kumpala kua muele wende wa mvita,
Bu lusona lupepula kudi lupepele kumpala kua buta buende bua mikete?
3 Yeye udi ubalondakaja, upita kakuyi lutatu
Mu tujila mudi makasa ende kaayi manji kuendela.
4 Nnganyi udi muenze bualu ebu ne mubukumbaje,
Ubikidisha bipungu bia bantu katshia ku tshibangidilu?
5 Bidiila* mbimone bualu ebu, mbiumvue buôwa.
Ntengu ya buloba yakatuadija kuzakala.
Badi basemena pabuipi ne balua.
6 Muntu yonso udi wambuluisha muinende,
Udi wambila muanabu ne: “Ikala ne bukole.”
7 Nunku nsenda udi ukolesha mufudi wa biamu;+
Muntu udi ubatalaja ne nyindu wa kufula nende
Udi ukolesha muntu udi ututa bintu pa tshiamu tshia mu ditanda.
Udi wamba bua dilamakaja biamu ne: “Ndimpe.”
Pashishe badi batshikolesha ne misonso bua katshitenkakanyi to.
8 “Kadi wewe, Isalele, udi muena mudimu wanyi,+
Wewe, Yakoba, undi musungule,+
Bana ba* Abalahama mulunda wanyi,+
9 Wewe umvua muangate kumbukila ku ntengu ya buloba,+
Ne wewe umvua mubikile kumbukila miaba yabu ya kule menemene.
10 Kutshinyi to, bualu ndi nebe.+
Kupampakanyi to, bualu ndi Nzambi webe.+
Nenkukoleshe, eyowa, nenkuambuluishe,+
Nenkukuate bushuwa ne tshianza tshianyi tshia balume tshia buakane.’
11 Mona! Bonso badi bakukuatshila tshiji tshikole nebafuishibue bundu ne nebapuekeshibue milongo.+
Badi bakuluisha nebavuijibue tshianana ne nebajimine.+
12 Neukebe bantu badi baluangana nebe, kadi kuakubapeta to;
Bantu badi baluangana nebe mvita nebalue bu tshintu tshidi katshiyiku, bu tshintu tshia tshianana.+
13 Bualu meme, Yehowa Nzambi webe, ndi nkuata tshianza tshiebe tshia balume bikole,
Yeye udi ukuambila ne: ‘Kutshinyi to. Nenkuambuluishe.’+
14 Kutshinyi, wewe Yakoba tshishi,*+
Nuenu bantu ba Isalele, nenkuambuluishe,” ke mudi Yehowa, Mupikudi webe,+ Wa Tshijila wa Isalele wamba.
15 “Mona! Ndi mukuvuije tshintu tshia kushipula natshi,+
Tshintu tshipiatshipia tshia kushipula natshi tshikale ne mênu masakisha nseke ibidi.
Neudiatakaje mikuna minene, neuyizaze
Ne neuvuije mikuna mikese bu bisote.
16 Neuyipepule,
Ne lupepele neluye nayi;
Tshipepele tshia mvula netshiyitangalaje.
17 “Bakengi ne bapele badi bakeba mâyi, kadi kaenaku to.
Ludimi luabu ndume bua nyota.+
Meme, Yehowa, nembandamune.+
Meme, Nzambi wa Isalele, tshiakubalekela nansha.+
18 Nengenze bua misulu ipueke pa mikuna mikese idi kayiyi ne tshintu+
Ne mishimi mu mpata ya bibandabanda.+
Nemvuije tshipela dijiba dia mâyi didi ne malenge
Ne nemvuije buloba budi kabuyi ne mâyi mishimi ya mâyi.+
19 Nenkune mutshi wa sedre mu tshipela,
Mutshi wa musese ne mutshi wa mirte ne mutshi wa sapen.+
Nenkune mutshi wa jenevriye mu mpata wa tshipela,
Pamue ne mutshi wa frene ne mutshi wa sipré,+
20 Bua bantu bonso bamone ne bamanye,
Bateye ntema ne bajingulule
Ne: tshianza tshia Yehowa ke tshidi tshienze bualu ebu,
Ne Wa Tshijila wa Isalele ke udi mubufuke.”+
21 Yehowa udi wamba ne: “Lumbululayi tshilumbu tshienu.”
Mukalenge wa Yakoba udi wamba ne: “Dibingishayi.”
22 “Filayi bijadiki ne tuambilayi malu alua kuenzeka.
Peshi tuambilayi malu atshilualua.+
23 Tuambilayi tshienzeka mu matuku atshilualua,
Bua tuetu tumanye ne: nudi nzambi.+
Eyowa, enzayi bualu, buimpe anyi bubi,
Bua tukatshile patudi tubumona.+
24 Monayi! Nudi tshintu tshidi katshiyiku,
Ne bualu bunudi nuenza budi tshianana.+
Muntu yonso udi unusungula udi tshintu tshibi.+
26 Nnganyi uvua muambe bualu ebu katshia ku tshibangidilu, bua tumanye,
Anyi katshia ku bikondo bia kale, bua tuambe ne: ‘Mmuambe bulelela’?+
Bushuwa, kakuena muntu uvua mubumanyishe!
Kakuena muntu uvua mubuambe!
Kakuena muntu uvua mumvue bualu nansha bumue kunudi!”+
27 Mvua wa kumpala ku diambila Siona ne: “Mona! Nguowu aa!”+
Ne nentumine Yelushalema mutuadi wa lumu luimpe.+
28 Kadi ngakatungunuka ne kutangila, ne kakuvua muntu nansha umue;
Kakuvua muntu munkatshi muabu bua kufila lungenyi.
Ngakatungunuka ne kubalomba diandamuna.
29 Monayi! Buonso buabu badi tshidingishilu.*
Midimu yabu idi patupu.
Mpingu yabu ya tshiamu* idi lupepele ne tshintu tshia patupu.+
42 Monayi! Muena mudimu wanyi+ undi nkuatshisha!
Muntu wanyi musungula+ undi* muanyishe!+
2 Kakuela lubila anyi kubandisha dîyi diende,
Ne kakuenza bua dîyi diende diumvuike mu musesu.+
3 Kakutshibula dilenge didi dizajike,
Ne kakujima mukaba wa muendu udi ufuima.+
Neatuale kulumbuluisha kuakane mu lulamatu.+
4 Kakuteketa anyi kuzajibua too ne padiye ujadika kulumbuluisha kuakane pa buloba;+
5 Mona tshidi Nzambi mulelela, Yehowa,
Mufuki wa diulu ne Munene uvua mudiolole,+
Yeye udi mualabaje buloba ne bintu bidibu bupatula,+
Yeye udi upesha bantu badipu mueyelu+
Ne upesha badi bendelapu nyuma,+ wamba:
6 “Meme, Yehowa, ndi mukubikile mu buakane;
Ndi mukukuate ku tshianza tshiebe.
Nenkulame, nenkufile bu tshipungidi bua bantu+
Ne bu butoke bua bisamba,+
7 Bua wewe kutabeja mêsu a bampofu,+
Bua kupatula bena lukanu mu buloko bua muinshi mua buloba
Ne kupatula badi basombe mu mîdima mu lukanu.+
8 Meme ndi Yehowa. Adi ndîna dianyi;
Tshiena mfila butumbi buanyi kudi muntu mukuabu,*
Anyi kutumbishibua kuanyi kudi mpingu misonga.+
9 Monayi, malu a kumpala apitshi;
Mpindieu ndi nnuambila malu mapiamapia.
Kumpala kua kupatukawu, ndi nnuambilawu.”+
10 Imbilayi Yehowa musambu mupiamupia,+
Imbayi butumbi buende kumbukila ku ntengu ya buloba,+
Nuenu badi bapueka ku mbuu ne bionso bidi biuwulamu,
Badi basombele ku mukuna wa dibue bele mbila ne disanka;
Belele mbila pa nsongo ya mikuna.
13 Yehowa neapatuke bu tshilobo.+
Neajule tshisumi tshiende bu muena mvita.+
Neele dîyi, eyowa, neashiye lubila lua mvita;
Neadileje muena bukole kupita bena lukuna bende.+
14 “Ndi mushale talalaa mutantshi mule.
Mvua mushale mupuwe ne mudikande.
Bu mukaji pa lulelu,
Nentue mikemu, nempuyakane lubilu lubilu ne nenkoke mioyo ya munda musangu umue.
15 Nembutule mikuna minene ne mikuna mikese
Ne nengumishe bikunyibua biayi bionso.
16 Nendombole bampofu mu njila udibu kabayi bamanye,+
Nengenze bua bendele mu tujila tudibu kabayi bibidile.+
Etshi ke tshingabenzela, tshiakubalekela to.”
17 Nebabapingaje ne nebafuishibue bundu bibi be!
18 Telejayi nuenu bampudi matshi;
Tangilayi numone, nuenu bampofu.+
19 Nnganyi udi mpofu bikalaye kayi muena mudimu wanyi,
Mpudi matshi menemene bu mutuadi wa mukenji undi mutume?
Nnganyi udi mpofu menemene bu muntu uvuabu bafute,
Mpofu menemene bu muena mudimu wa Yehowa?+
20 Wewe udi umona malu a bungi, kadi kuena ushala mutabale to.
Udi ukangula matshi ebe, kadi kuena umvua to.+
21 Bua bualu bua buakane buende,
Yehowa udi usanka bua dibandisha mukenji* ne diwuvuija wa butumbi.
22 Kadi aba mbantu badibu banyenge bintu ne bapawule;+
Buonso buabu mbakuatshibue mu majimba ne mbasokoka mu maloko.+
Mbabanyenge bintu kakuyi muntu wa kubasungila,+
Ne mbabapawule kakuyi muntu udi mua kuamba ne: “Bapingajayi!”
23 Nnganyi wa munkatshi muenu wumvua bualu ebu?
Nnganyi wateya ntema ne wateleja bua tshikondo tshidi tshilua?
24 Nnganyi udi mufile Yakoba bua dipawula
Ne Isalele kudi banyengi?
Ki n’Yehowa, Yeye utuvua benzele mpekatu anyi?
25 Nunku Yeye wakatungunuka ne kumupumuina tshiji tshiende tshikole,
Tshiji tshiende ne luonji lua mvita.+
Biakabutula bionso bivua bimunyunguluke, kadi kakateya ntema to.+
Biakamutemena, kadi yeye kakalama bualu ebu ku muoyo to.+
43 Mpindieu mona tshidi Yehowa,
Mufuki webe, wewe Yakoba, Yeye uvua mukuenze, wewe Isalele,+ wamba:
“Kutshinyi, bualu ndi mukupikule.+
Ndi mukubikile ku dîna diebe.
Udi wanyi meme.
Paudi wendela mu kapia, kuakupia,
Peshi ndimi ya kapia kayakukuosha to.
3 Bualu meme ndi Yehowa Nzambi webe,
Wa Tshijila wa Isalele, Mupandishi webe.
Ndi mufile Ejipitu bu tshintu tshia kukupikula natshi,
Ndi mufile Etshiopi ne Seba bua kukushintakaja nabu.
4 Bualu wewe wakalua tshintu tshia mushinga mukole ku mêsu kuanyi,+
Wakapeshibua bunême, ndi mukunange.+
Nunku nemfile bantu pa muaba webe
Ne bisamba bua kushintakaja ne muoyo* webe.
5 Kutshinyi to, bualu ndi nebe.+
6 Nengambile nord ne: ‘Balekela!’+
Nengambile sud ne: ‘Kubalami to.
Ulue ne bana banyi ba balume ufuma nabu kule, ne bana banyi ba bakaji ufuma nabu ku ntengu ya buloba,+
7 Muntu yonso udi ubikidibua ku dîna dianyi,+
Umvua mufuke bua butumbi buanyi,
Undi mufumbe ne muenze.’+
8 Patula bantu badi bampofu, nansha mudibu ne mêsu,
Ne badi bampudi matshi, nansha mudibu ne matshi.+
9 Bisamba bionso bidisangishe muaba umue,
Ne bukua bantu buonso budisangishe pamue.+
Nnganyi wa munkatshi muabu udi mua kuamba bualu ebu?
Peshi badiku mua kuenza bua tumvue malu a kumpala* anyi?+
Bapatule bantemu babu bua bajadike mudibu babinge,
Anyi bumvue, bambe ne: ‘Mbulelela!’”+
10 “Nudi bantemu banyi,”+ ke mudi Yehowa wamba,
“Eyowa, muena mudimu wanyi undi musungule,+
Bua nummanye ne nungitabuje*
Ne nujingulule ne: ndi muomumue.+
Kumpala kuanyi kakuvua Nzambi mukuabu muenjibue,
Ne panyima panyi kenaku nansha umue.+
11 Meme, meme ndi Yehowa,+ kakuena mupandishi mukuabu pa kumbusha meme.”+
12 “Meme ndi Yeye uvua muambe, mupandishe ne mumanyishe
Pavuaku kakuyi nzambi wa ku babende munkatshi muenu.+
Nunku nuenu nudi bantemu banyi,” ke mudi Yehowa wamba, “ne meme ndi Nzambi.+
13 Kabidi, meme ndi Wa muomumue misangu yonso;+
Ne kakuena muntu udi mua kudiapula tshintu mu tshianza tshianyi.+
Pandi ngenza bualu, nnganyi udi mua kubupangisha?”+
14 Monayi tshidi Yehowa Mupikudi wenu,+ Wa Tshijila wa Isalele,+ wamba:
“Bua bualu buenu nentume bantu ku Babilona ne nempuekeshe milonda yonso ya ku biibi,+
Ne bena Kasada nebele mbila mu dikenga mu mazuwa abu.+
15 Meme ndi Yehowa, Wa Tshijila wenu,+ Mufuki wa Isalele,+ Mukalenge wenu.”+
16 Mona tshidi Yehowa,
Yeye udi upanda njila mu mbuu
Ne upanda njila nansha mu mâyi a mavuala makole,+
17 Yeye udi upatula ditempu dia mvita ne kabalu,+
Tshiluilu pamue ne bilobo bia mvita, wamba:
“Nebalale panshi, kadi kabakujuka to.+
Nebajimibue, nebabajime bu mukaba wa muendu udi utema.”
18 “Kanuvuluki malu a kumpala,
Ne kanuedianganyi meji a malu a kale.
19 Monayi! Ndi ngenza bualu bupiabupia;+
Nansha mpindieu budi bupatuka.
Kanuena babumanye anyi?
20 Nyama wa tshisuku neampeshe bunême,
Mibuabua ne nyunyi ya mfiondo,
Bualu ndi mpatula mâyi mu tshipela,
Misulu mu buloba bume,+
Bua bantu banyi bandi musungule+ kunuabu,
21 Bantu bamvua mudilongoluele meme
Bua bamone mua kumanyisha butumbi buanyi.+
23 Kuena muntuadile mikoko bua milambu yebe ya kuosha mijima
Anyi muntumbishe ne milambu yebe.
Tshiena mukuenzeje bua kuntuadila dipa,
Anyi mukutshiokeshe ne dilomba budimbu bua mupuya muimpe.+
24 Kuvua munsumbile disele dia mupuya muimpe* ku makuta ebe,
Ne kuvua mungukutshishe ne dianyi dia milambu yebe to.+
Kadi, wewe udi munnemeshile bujitu ne mpekatu yebe
Ne muntshiokeshe ne bilema biebe.+
25 Meme, meme ndi Yeye udi ukupula matomboka ebe*+ bua bualu buanyi,+
Ne tshiakuvuluka mpekatu yebe to.+
26 Umvuluije; tulumbulule nebe tshilumbu tshidi pankatshi petu;
Londa mudi tshilumbu tshiebe bua kujadika muudi mubinge.
28 Nunku, nembipishe bakokeshi ba muaba wa tshijila,
Nemfile Yakoba ku kabutu
Ne nemfile Isalele ku mêyi a bipendu.+
44 “Mpindieu teleja, wewe Yakoba muena mudimu wanyi,
Ne wewe, Isalele, undi musungule.+
4 Nunku, nebapatuke bu munkatshi mua bisonsa bibishi,+
Bu mitshi ya pepiliye ku muelelu kua tusulu tua mâyi.
5 Muntu neambe ne: “Meme ndi wa Yehowa.”+
Mukuabu neadibikile ku dîna dia Yakoba,
Ne munga pende neafunde pa tshianza tshiende ne: “Wa Yehowa.”
Ne yeye neangate dîna dia Isalele.’
‘Ndi wa kumpala ne ndi wa ndekelu.+
Kakuena Nzambi mukuabu, anu meme.+
7 Nnganyi udiku udi bu meme?+
Ele dîyi, ambe bualu ebu ne abunjadikile!+
Katshia ku tshikondo tshimvua mujadike bantu ba kale,
Bambe malu adi alua
Ne malu alua kuenzeka.
8 Kanutshinyi,
Kanufu ne buôwa.+
Tshienaku mudianjile kuambila yonso wa kunudi ne mumumanyishe bualu ebu anyi?
Nudi bantemu banyi.+
Kudiku Nzambi mukuabu pa kumbusha meme anyi?
Tòo, kakuena Dibue dikuabu;+ tshiena mumanye nansha dimue to.’”
9 Bonso badi benza mpingu misonga kabena ne mushinga nansha mukese,
Bintu biabu bidibu banange kabiakubakuatshisha nansha.+
Anu bu bantemu bayi, yoyi* kayena yimona tshintu ne ki mmimanye tshintu to,+
Nunku badi bayenze nebafuishibue bundu.+
11 Monayi! Bena diende bonso nebafuishibue bundu!+
Bansenda badi anu bantu patupu.
Badisangishe bonso ne bimane.
Nebakuatshike buôwa ne nebafuishibue bundu pamue.
12 Mufudi wa biamu udi ufula tshiamu tshidi pa makala a kapia ne tshiamu tshiende tshia mudimu.*
Udi utshituta ne nyindu,
Utshifula ne diboko diende dia bukole.+
Pashishe udi umvua nzala, bukole buende budi bukepela;
Kena unua mâyi ne udi utshioka.
13 Musongi wa bintu bia mitshi udi wolola nshinga wa kupima nende, uzola tshifundu ne lupemba lukunze.
Udi utshipunga ne tshiamu tshia kukona natshi ne welapu mishonyi ne kompa.
14 Kudi muntu kampanda udi mudimu wende muikale wa kupula mitshi ya sedre.
Udi usungula mushindu kampanda wa mutshi, mutshi wa lusanga,
Udi uwulekela ukola munkatshi mua mitshi mikuabu ya muitu.+
Udi ukuna mutshi wa loriye, ne mvula udi uwukolesha.
15 Pashishe, udi ulua lukunyi lua muntu kutemesha nalu kapia.
Udi wangata tshitupa tshiawu bua kuota kapia;
Udi utemesha kapia ne wosha mampa.
Kadi udi kabidi wenza nawu nzambi ne uwutendelela.
Udi uwenza lupingu lusonga, ne udi winama kumpala kuawu.+
16 Tshitupa tshiawu, udi utshiosha mu kapia;
Udi wosha munyinyi udiye udia ne tshitupa atshi, ne udi ukuta.
Udi kabidi wota kapia, wamba ne:
“Kaah! Ndi ngumvua kaluya pandi ntangila kapia aka.”
17 Kadi tshitupa tshiawu tshivua tshishale, udi utshienza nzambi, utshienza lupingu luende lusonga.
Udi utshinamina ne utshitendelela.
Udi utshisambila, wamba ne:
“Umpandishe, bualu wewe udi nzambi wanyi.”+
18 Ki mbamanye tshintu, kabena bajingulula tshintu,+
Bualu mêsu abu mmakanga ne kabena bamona,
Ne muoyo wabu kawena ne busunguluji.
19 Kakuena muntu udi wela meji mu muoyo wende
Anyi udi ne dimanya peshi dijingulula dia malu, udi wamba ne:
“Mvua muoshe tshitupa tshiawu mu kapia,
Ne pa makala awu mpamvua muoshile mampa ne munyinyi wa kudia.
Nunku, ndi ne bua kuenza tshintu tshibi ne tshitupa tshiawu tshidi tshishale anyi?+
Ndi ne bua kutendelela tshitupa* tshia mutshi anyi?”
20 Yeye udi udia butu.
Muoyo wende munyanguke mmumupambule.
Kena mua kudipandisha,* anyi kuamba ne:
“Dishima kadiena mu tshianza tshianyi tshia balume anyi?”
21 “Vuluka malu aa, wewe Yakoba, ne wewe Isalele,
Bualu wewe udi muena mudimu wanyi.
Mvua mukuenze, ne wewe udi muena mudimu wanyi.+
Wewe Isalele, tshiakukupua muoyo to.+
22 Nembuikile matomboka ebe bu ne ditutu+
Ne mpekatu yebe bu ne ditutu difiike.
Pingana kundi, bualu nenkupikule.+
23 Elayi mbila ne disanka, nuenu diulu,
Bualu Yehowa mmuenze bualu!
Elayi mbila ya ditshimuna, nuenu ndondo ya buloba!
Elayi mbila bua disanka, nuenu mikuna,+
Wewe ditu, ne mitshi yebe yonso!
Bualu Yehowa mmupikule Yakoba,
Ne udi ulejila bulengele buende pa Isalele.”+
24 Mona tshidi Yehowa, Mupikudi webe+
Uvua mukuenze katshia pautshivua munda, wamba:
“Meme ndi Yehowa uvua muenze bintu bionso.
Nnganyi uvua nanyi?
25 Ndi mpangisha bimanyinu bia bena biakulakula bia patupu,*
Ne ndi Yeye udi wenza bua bena mbuku benze malu bu batatakane;+
Yeye udi utatakaja bena meji
Ne uvuija dimanya diabu butatakane;+
26 Yeye udi ukumbaja dîyi dia muena mudimu wende
Ne ukumbaja tshishiki malu madianjila kuamba a batuadi bende ba mukenji;+
Yeye udi wamba bua Yelushalema ne: ‘Nebasombelamu,’+
Ne bua bimenga bia Yuda ne: ‘Nebabibakulule,+
Ne nengasulule bikulu biende’;+
27 Yeye udi wambila mâyi male ne: ‘Kama,
Ne nengumishe misulu yebe yonso’;+
28 Yeye udi wamba bua Kolesha+ ne: ‘Yeye udi mulami wanyi wa mikoko,
Ne neakumbaje disua dianyi dionso tshishiki’;+
Yeye udi wamba bua Yelushalema ne: ‘Nebamuibakulule,’
Ne bua ntempelo ne: ‘Nebase tshishimikidi tshiebe.’”+
45 Mona tshidi Yehowa wambila muela manyi wende, wambila Kolesha,+
Muena tshianza tshia balume tshindi mukuate+
Bua kukokesha bisamba kumpala kuende,+
Bua kunyenga bakalenge bia mvita,*
Bua kukangula biibi bibidi kumpala kuende,
Bua kabakangi biibi:
2 “Nenye kumpala kuebe,+
Ne nendandakaje mikuna mikese.
Nentshibule biibi bia tshiamu tshia mitaku bitupa bitupa,
Ne nenkose milonda ya tshiamu tshifiike.+
3 Nenkupeshe biuma mu mîdima
Ne biuma bisokoka mu miaba misokome,+
Bua umanye ne: meme ndi Yehowa,
Nzambi wa Isalele udi ukubikila ku dîna diebe.+
4 Bua bualu bua muena mudimu wanyi Yakoba ne bua Isalele musungula wanyi,
Ndi nkubikila ku dîna diebe.
Ndi nkupesha dîna dia lumu, nansha muuvua kuyi mummanye.
5 Meme ndi Yehowa, ne kakuena mukuabu nansha.
Kakuena Nzambi mukuabu pa kumbusha meme.+
Nenkukoleshe,* nansha muuvua kuyi mummanye,
6 Bua bantu bamanye
Kumbukila ku dipatuka dia dîba too ne ku dibuela diadi*
Ne: kakuena mukuabu pa kumbusha meme.+
Meme ndi Yehowa, ne kakuena mukuabu nansha.+
7 Ndi ngenza butoke,+ ne mfuka mîdima,+
Ndi mfila ditalala+ ne ndi nkebesha dikenga;+
Meme, Yehowa, ndi ngenza malu onso aa.
8 Wewe diulu, loka kumbukila muulu;+
Matutu alokeshe buakane.
Buloba bukanguke ne bupatule lupandu,
Ne buenze bua buakane bupatuke diatshimue.+
Meme, Yehowa, ndi mufuke bualu ebu.”
9 Diakabi dikale kudi muntu udi uluangana* ne Mufuki wende,*
Bualu yeye udi anu tshiyoyi
Munkatshi mua biyoyi bikuabu bidi panshi!
Diima didiku mua kuambila Mufumbi* ne: “Tshiudi wenza ntshinyi”+ anyi?
Peshi mudimu webe udiku mua kuamba ne: “Yeye kena ne bianza” anyi?*
10 Diakabi dikale kudi muntu udi wambila tatu ne: “Tshiudi ulela ntshinyi?”
Ne wambila mukaji ne: “Ntshinyi tshiudi ulela?”*
11 Mona tshidi Yehowa, Wa Tshijila wa Isalele,+ Yeye uvua mumuenze, wamba:
“Nudiku mua kungela nkonko ya malu atshidi alua
Ne kuntumina dîyi bua bana banyi+ ne bua midimu ya bianza bianyi anyi?
12 Mvua muenze buloba+ ne mufukapu muntu.+
13 “Ndi mujule muntu mu buakane,+
Nendulamije njila yende yonso.
Yeye ke muntu wibaka tshimenga tshianyi+
Ne walekela bantu banyi badibu bakuate ku babende+ kakuyi mushinga mufuta anyi mbuejilu,”+ ke mudi Yehowa wa biluilu wamba.
14 Mona tshidi Yehowa wamba:
“Lupetu lua* Ejipitu ne bintu bia kupana bia* Etshiopi ne bena Seba, bantu bale,
Nebalue kuudi ne nebalue bantu bebe.
Nebakulonde basuika nkanu.
Nebalue ne nebakuinamine.+
Nebakuambile mu disambila ne: ‘Bulelela Nzambi udi nebe,+
Ne kakuena mukuabu nansha; kakuena Nzambi mukuabu nansha.’”
15 Bushuwa wewe udi Nzambi udi udisokoka,
Wewe Nzambi wa Isalele, Mupandishi.+
16 Buonso buabu nebafuishibue bundu ne nebapuekeshibue milongo;
Benji ba mpingu nebaye bonso ne bundu.+
17 Kadi Isalele neapandishibue kudi Yehowa ne lupandu lua tshiendelele.+
Kanuakufuishibua bundu anyi kupuekeshibua milongo bua kashidi ne tshiendelele.+
18 Mona tshidi Yehowa,
Mufuki wa diulu,+ Nzambi mulelela,
Yeye uvua muenze buloba, Mubuenji uvua mubujadike bikole,+
Uvua kayi mubufuke anu bua tshianana,* kadi uvua mubuenze bua bantu basombelapu,+ wamba:
“Meme ndi Yehowa, kakuena mukuabu nansha.
19 Tshivua muakuile muaba musokome,+ mu buloba bua mîdima to;
Tshivua muambile bana* ba Yakoba ne:
‘Nunkebe anu bua tshianana’* to.
Meme ndi Yehowa, udi wakula malu adi makane ne wamba malu adi malulame.+
20 Disangishayi pamue, nulue.
Semenayi pamue, nuenu badi bapanduke mu bisamba.+
Ki mbamanye tshintu, bobu badi bambula mpingu misonga
Ne basambila nzambi udi kayi mua kubapandisha.+
21 Ambayi malu anudi nawu, lumbululayi tshilumbu tshienu.
Bayukidilangane pamue mu buobumue.
Nnganyi uvua muambe bualu ebu katshia ku kale
Ne mubumanyishe katshia ku bikondo bia kale?
Ki mmeme, Yehowa, anyi?
Kakuena Nzambi mukuabu anu meme;
Nzambi muakane ne Mupandishi,+ kakuena mukuabu pa kungumbusha meme.+
22 Luayi kundi, nupandishibue,+ nuenu ntengu yonso ya buloba,
Bualu meme ndi Nzambi, ne kakuena mukuabu.+
Tshinu tshionso netshintuile panshi,
Ludimi luonso neluditshipe bua lulamatu+
24 Ne neluambe ne: ‘Bulelela, mu Yehowa mudi buakane bua bushuwa ne bukole.
Bantu bonso badi bamukuatshile tshiji nebalue kumpala kuende ne bundu.
46 Bele udi winama,+ Nebo udi ukobama.
Mpingu yabu mmiteka pa nyama, pa nyama itu yambula majitu,+
Bu mabuki adi anemena nyama idi mitshioke bujitu.
2 Badi bakobama ne binama diatshimue;
Kabena mua kusungila majitu* au,
Ne bobu bine* badi bakuatshibua.
3 “Ntelejayi, nuenu ba mu nzubu wa Yakoba, ne nuenu bonso badi bashale ba mu nzubu wa Isalele,+
Nuenu bandi mukuatshishe katshia ku diledibua ne muambule katshia mu difu.+
4 Too ne panudi nukola, meme nengikale anu muomumue;+
Too ne padi nsuki yenu itoka, meme nentungunuke ne kunuambula.
Nennuambule, nennutuale ne nennusungile bu mundi muenze.+
5 Nnganyi unudi mua kumfuanyikija nende anyi kumvuija muomumue nende peshi kungelakaja nende,+
Bua tufuanangane nende?+
6 Kudi bantu badi bupumuna or wa mu tubuta tuabu;
Badi bapima bujitu bua arjan ne tshipiminu.
Badi bangata mufudi wa biamu ku mudimu, ne yeye udi umuvuija nzambi.+
Pashishe badi binama, eyowa, bamutendelela.*+
7 Badi bamubandisha pa makaya abu;+
Badi bamuambula, bamuteka pa muaba wende, ne udi ushala muimane anu muaba au.
Kena umbuka muaba wende to.+
Badi bamuela mbila, kadi yeye kena wandamuna;
Kena mua kusungila muntu nansha umue ku dikenga.+
8 Vulukayi bualu ebu, ne ikalayi ne dikima.
Bulamayi ku muoyo, nuenu bashipi ba mikenji.
9 Vulukayi malu a diambedi* a kale kale,
Ne: meme ndi Nzambi, ne kakuena mukuabu.
Meme ndi Nzambi, ne kakuena mukuabu bu meme to.+
10 Ndi ndianjila kumanyisha ndekelu wa bualu ku tshibangidilu tshiabu,
Ne mmanyisha kumpala menemene malu adi kaayi manji kuenzeka.+
11 Ndi mbikila nyunyi utu udia minyinyi umbukila kudi dîba dipatukila,*+
Ndi mbikila muntu mu buloba bua kule bua kukumbaja dipangadika dianyi.*+
Ndi muambe bualu ebu, ne nembuenzeje.
Ndi mubulongolole, ne nembukumbaje kabidi.+
12 Ntelejayi, nuenu badi ne muoyo wa tshitshiu,*
Nuenu badi kule menemene ne buakane.
Nemfile lupandu mu Siona, bulengele buanyi kudi Isalele.”+
47 Pueka, somba mu lupuishi,
Wewe muana wa bakaji wa Babilona utshidi kamana.+
Somba panshi muaba udi kawuyi nkuasa wa bukalenge,+
Wewe muana wa bakaji wa bena Kasada,
Bualu bantu kabakukubikila kabidi ne: mulengele ne muengeleka to.
2 Angata mabue a mpelu a ku bianza, upele bukula.
Umbusha tshilamba tshiudi mubuikile ku mutu.
Vula muntumpu webe, shiya mikolo yebe buashi.
Sabuka misulu.
3 Butaka buebe nebubuludibue.
Bundu buebe nebumueneshibue patoke.
Nendisombuele,+ ne muntu nansha umue kakuimana mu njila wanyi.*
5 Somba muaba au talalaa ne buela mu mîdima,
Wewe muana wa bakaji wa bena Kasada;+
Kabakukubikila kabidi ne: Mukalenge mukaji wa makalenge to.+
6 Mvua mufiikile bantu banyi munda bikole.+
Kadi wewe kuvua mubaleje luse to.+
Uvua muambike too ne bakulakaje mutshi wa tshikokedi wa bujitu.+
7 Uvua muambe ne: “Nengikale anu Mukalenge mukaji, bua kashidi.”+
Kuvua muteke malu aa ku muoyo;
Kuvua muelangane meji a muvua bualu ebu mua kujika.
8 Mpindieu teleja bualu ebu, wewe munangi wa masanka,+
Udi musombe mu bukubi, udi udiambila mu muoyo wende ne:
“Meme ke yeye, ne kakuena mukuabu nansha.+
Tshiakulua mukaji mukamba to.
Tshiakujimija bana nansha.”+
9 Kadi malu abidi aa neakukuate mu tshimpitshimpi, mu dituku dimue:+
Dijimija dia bana ne bukamba.
10 Uvua mueyemene malu mabi ebe.
Uvua muambe ne: “Kakuena udi ummona.”
Meji ebe ne dimanya diebe ke bidi bikupambuishe,
Ne wewe udi wamba mu muoyo webe ne: “Meme ke yeye, ne kakuena mukuabu nansha.”
11 Kadi dikenga nedikukuate,
Ne mipongo yebe ya ntekesha kayakudimanyika to.*
Buluishi nebukukuate; kuakubuepuka nansha.
Dibutuka dia tshimpitshimpi diutu kuyi muanji kumanya nedikukuate.+
12 Nunku, tungunuka ne majimbu ebe ne mipongo yebe ya bungi,+
Biudi mutate nabi katshia ku buana buebe.
Pamuapa udi mua kupetelaku dikuatshisha;
Pamuapa udi mua kutshinyisha nabi bantu.
13 Udi mupungile bua bungi bua bakupeshi ba ngenyi.
Bimane mpindieu, bakupandishe,
Aba badi batendelela diulu,* badi batangile mitoto,+
Aba badi bafila dimanya mu bikondo bia dibala dia ngondo
Didi ditangila malu alua kuudi.
14 Mona! Badi bu nsona.
Kapia nekaboshe.
Kabena mua kudipandisha* ku bukole bua ndimi ya kapia.
Aa ki mmakala bua kuota,
Ne etshi ki nkapia ka kusomba kumpala kuaku to.
15 Ke mualua bena mupongo wa ntekesha bebe kuudi,
Bobu baudi mutate nabu katshia ku buana buebe.
Nebalalakane, muntu ne muntu mu wende njila.*
Kakuakuikala muntu wa kukupandisha.+
48 Telejayi, nuenu ba mu nzubu wa Yakoba,
Nuenu badi badibikila ku dîna dia Isalele+
Ne badi bafumine ku mâyi a* Yuda,
Nuenu badi baditshipa mu dîna dia Yehowa+
Ne badi babila Nzambi wa Isalele,
Nansha mudibi kabiyi mu bulelela ne mu buakane.+
2 Bualu badi badibikila ku dîna dia tshimenga tshia tshijila+
Ne bakeba dikuatshisha kudi Nzambi wa Isalele,+
Muena dîna dia Yehowa wa biluilu.
3 “Malu a diambedi* amvua munuambile kale kale.
Akapatuka mukana muanyi meme,
Ne ngakaamanyisha.+
Diakamue ngakangata malu mu bianza, ne kuenzekawu.+
4 Bualu ndi mumanye muudi ne mutu mukole,
Ne: nshingu webe ntshijilujilu tshia tshiamu tshifiike ne mpala webe ntshiamu tshia mitaku,+
5 Mvua mukuambile malu aa kale kale.
Kumpala kua kuenzekawu, mvua muenze bua uumvue,
Bua wewe kuambi ne: ‘Lupingu luanyi luvua luenze malu aa;
Lupingu luanyi lusonga ne lupingu luanyi lua tshiamu* ke yivua mitume dîyi bua enzeke.’
6 Udi mumvue ne mumone malu onso aa.
Kuakumanyisha malu aa anyi?+
Kutuadijila ku mpindieu ndi nkumanyisha malu mapiamapia,+
Malu malama masokoka audi kuyi mumanye.
7 Adi afukibua anu mpindieu, ki nkale kale to,
Malu auvua kuyi muanji kumvua kumpala kua dituku dia lelu,
Bua kuambi ne: ‘Monayi! Nkadi muamanye.’
8 Tòo, kuena mumvue,+ kuena mumanye to,
Ne kale matshi ebe kaavua makangula.
Bualu ndi mumanye ne: udi muena tshitungu wa dikema,+
Ne badi bakubikila ne: mushipi wa mikenji katshia ku diledibua.+
9 Kadi bua bualu bua dîna dianyi nenkande tshiji tshianyi;+
Bua butumbi buanyi meme, nendikande kuudi
Ne tshiakukushipa to.+
10 Mona! Ndi mukulengeje, kadi ki mbu mudibu balengeja arjan to.+
Ndi mukutete* mu mfulu wa dikenga wa kuenguluila biamu.+
11 Bua bualu buanyi meme, bua bualu buanyi meme nengenze bualu,+
Bualu mmunyi mundi mua kulekela banyanga dîna dianyi?+
Tshiena mpesha muntu mukuabu butumbi buanyi nansha.*
12 Nteleja, wewe Yakoba, ne Isalele, undi mubikile.
Meme ndi anu Wa muomumue.+ Ndi wa kumpala; ndi kabidi wa ndekelu.+
13 Tshianza tshianyi meme tshivua tshiase tshishimikidi tshia buloba,+
Ne tshianza tshianyi tshia balume tshivua tshibalule diulu.+
Pandi mbibikila, bidi bimana kuulu tshiapamue.
14 Disangishayi pamue, buonso buenu, ne telejayi.
Nnganyi wa munkatshi muabu uvua mumanyishe malu aa?
Yehowa mmumunange.+
15 Meme muine ndi muakule, ne ndi mumubikile.+
Ndi mulue nende, ne njila wende nealubuluke.+
16 Semenayi pabuipi nanyi, ne umvuayi bualu ebu.
Katshia ku tshibangidilu menemene, meme tshiena muakule mu musokoko to.+
Mvuaku katshia ku tshikondo tshivuabu buenzeke.”
Mpindieu, Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa mmuntume, kabidi ne* nyuma wende.
17 Mona tshidi Yehowa, Mupikudi webe, Wa Tshijila wa Isalele, wamba:+
“Meme, Yehowa, ndi Nzambi webe,
Yeye udi ukulongesha bua diakalenga diebe,*+
Yeye udi ukulombola mu njila uudi ne bua kuendela.+
18 Bu wewe nansha muteye ntema ku mêyi anyi!+
Dîna diatu kadivua mua kumbushibua anyi kujimijibua kumpala kuanyi nansha.”
20 Patukayi mu Babilona!+
Nyemayi bena Kasada!
Manyishayi bualu ebu ne mbila ya disanka! Bumanyishayi!+
Bumanyishayi too ne ku ntengu ya buloba.+
Ambayi ne: “Yehowa mmupikule muena mudimu wende Yakoba.+
21 Kabavua bumvue nyota pavuaye ubalombola mu miaba ivua munda mutupu.+
Wakabapatuila mâyi mu dibue dinene;
Wakapanda dibue dinene ne kupatulamu mâyi a bungi.”+
22 “Kakuena ditalala bua bantu babi,” ke mudi Yehowa wamba.+
Yehowa mmumbikile kumpala kua meme kuledibua.*+
Katshia ku tshikondo tshimvua munda mua mamuanyi, yeye uvua mutele dîna dianyi.
2 Yeye uvua muvuije mukana muanyi bu muele wa mvita musakisha;
Mmunsokoke mu mundidimbi wa tshianza tshiende.+
Uvua mumvuije mukete munona;
Uvua munsokoke mu nsapu wende wa mikete.
3 Wakangambila ne: “Wewe Isalele,+ udi muena mudimu wanyi,
Ungalejila bulengele buanyi ku butuangaji buende.”+
4 Kadi ngakamba ne: “Ndi mukuate mudimu mukole bua tshianana.
Mvua munyange bukole buanyi bua tshintu tshia dishima, mu tshianana.
5 Kadi mpindieu Yehowa, Yeye uvua mungenze katshia mu difu dia mamuanyi bu muena mudimu wende,
Mmungambile bua kupingaja Yakoba kudiye,
Bua Isalele asangishibue kudiye.+
Nentumbishibue ku mêsu kua Yehowa,
Ne Nzambi wanyi neikale mulue bukole buanyi.
6 Wakamba ne: “Ki mbikumbane bua muudi muena mudimu wanyi
Bua kujula bisa bia Yakoba
Ne kupingaja ba mu Isalele bavua balamibue.
7 Mona tshidi Yehowa, Mupikudi wa Isalele, Wa Tshijila wende,+ wambila muntu udi mupetudibue,*+ muntu udi mukinyibue kudi tshisamba, muena mudimu wa bamfumu:
“Bakalenge nebamone ne nebajuke,
Ne bakokeshi nebiname
Bua bualu bua Yehowa, udi muena lulamatu,+
Wa Tshijila wa Isalele, udi mukusungule.”+
8 Mona tshidi Yehowa wamba:
“Mvua mukuandamune mu tshikondo tshia diakalengele,*+
Ne mvua mukuambuluishe mu dituku dia lupandu;+
Mvua mutungunuke ne kukulama bua kukufila bu tshipungidi bua bantu,+
Bua kuakajilula buloba,
Bua kuenza bua bapiane bumpianyi buabu buvua bushale munda mutupu,+
9 Bua kuambila bena buloko ne: ‘Patukayi!’+
Ne badi mu mîdima+ ne: ‘Dilejayi patoke!’
Nebadiile ku muelelu wa njila,
Kumpenga kua tujila tuonso tubotesha* nekuikale mpata yabu ya mashinde.
11 Nemvuije mikuna yanyi yonso njila,
Ne bibeba bianyi nebibandishibue.+
12 Mona! Aba badi bafumina kule menemene,+
Ne mona! Aba badi bafumina ku nord ne ku ouest,
Ne aba badi bafumina mu buloba bua Sinima.”+
13 Ela mbila ya disanka, wewe diulu, ne sanka, wewe buloba.+
Mikuna isanguluke ne lubila lua disanka.+
14 Kadi Siona wakatungunuka ne kuamba ne:
“Yehowa mmundekele,+ Yehowa mmumpue muoyo.”+
15 Mamu udi mua kupua muanende utshidi wamua mabele muoyo
Anyi kubenga kumvuila muana wa munda muende luse anyi?
Nansha bamamu aba mua kupua muoyo, meme tshiakukupua muoyo nansha.+
16 Mona! Ndi mukufunde mu bianza bianyi.
Bimanu biebe bidi kumpala kuanyi misangu yonso.
17 Bana bebe badi balukila lukasa.
Bantu bavua bakusunsule ne bakubutule nebumbuke kuudi.
18 Bandisha mêsu ebe, tangila ku nseke yonso.
Badi badisangisha bonso pamue.+
Badi balua kuudi.
“Bu mundi ne muoyo,” ke mudi Yehowa wamba,
“Neubavuale buonso buabu bu bilengejilu,
Ne neudisuikabu bu mutu mukaji udibu basela wenza.
19 Nansha muvua miaba yebe mishale munda mutupu ne minyanguke, ne muvua buloba buebe bikulu,+
Mpindieu nebulue bukese menemene bua bantu badi basombelamu,+
20 Bana bavua baledibue pauvua mufuishe bana nebambe mu matshi ebe ne:
‘Muaba eu mmunkepele bikole menemene.
Ndiundishilaku muaba eu bua nsombelapu.’+
21 Nunku, neudiambile mu muoyo webe ne:
‘Nnganyi udi mundelele bana aba,
Bualu meme ndi mukaji udi mufuishe bana ne muikale nkumba,
Mumuangesha ne mukuatshibue mu buloko?
Nnganyi udi mubakoleshe?+
22 Mona tshidi Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa wamba:
23 Bakalenge nebalue balami bebe,+
Ne bana babu ba bakaji nebikale bandeji bebe.
Nebakuinamine mpala yabu mitue panshi+
Ne nebalake lupuishi lua ku makasa ebe,+
Ne neumanye ne: meme ndi Yehowa;
Badi bantekemena kabakufuishibua bundu to.”+
24 Badiku mua kunyenga tshilobo bantu bakaditshi tshikuate,
Peshi badiku mua kusungila bantu badi mukokeshi wa tshikisu mukuate anyi?
25 Kadi mona tshidi Yehowa wamba:
“Nansha bantu badibu bakuate kudi tshilobo nebanyengibue,+
Ne badibu bakuate kudi mukokeshi wa tshikisu nebasungidibue.+
Meme nenduishe badi bakuluisha,+
Ne nempandishe bana bebe.
26 Nendiishe badi bakukengesha munyinyi wabu bobu bine,
Ne nebakuatshike mashi abu bobu bine bu bakuatshike mvinyo mushême.
Ne bantu bonso* nebamanye ne: meme ndi Yehowa,+
Mupandishi webe+ ne Mupikudi webe,+
Wa Bukole wa Yakoba.”+
50 Mona tshidi Yehowa wamba:
“Mukanda wa dishipa nawu dibaka+ wa mamuenu umvua muipate udi penyi?
Peshi nkudi nganyi wa ku bamvua nabu dibanza kumvua munupane?
Monayi! Nuvua bapanyibue bua bilema bienu,+
Ne mamuenu uvua muipatshibue bua dishipa dienu dia mikenji.+
2 Kadi bua tshinyi muntu kavuaku pamvua mulue?
Bua tshinyi muntu kavua muandamune pamvua mubikile?+
Tshianza tshianyi ntshîpi bikole bua kukuula,
Peshi munda muanyi kamuena bukole bua kusungila nabu anyi?+
Mishipa yayi idi ibola bua dipangika dia mâyi,
Ne idi ifua bua nyota.
3 Ndi mvuadika diulu mifitu,+
Ne ndi mvuija tshilamba tshikayabale tshibuikidi tshiadi.”
4 Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa mmumpeshe ludimi lua bantu balongesha,*+
Bua mmanye mua kuandamuna* muntu udi mutshioke ne dîyi diakane.*+
Yeye udi umbisha ku dinda ne ku dinda;
Yeye udi ubisha ditshi dianyi bua kuteleja bu bantu balongesha.+
5 Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa mmukangule ditshi dianyi,
Tshivua mutomboke to.+
Tshivua mulonde njila mukuabu to.+
6 Ngakafila nyima wanyi kudi bavua bankuma
Ne matama anyi kudi bavua baashiye matupu.*
Tshivua musokoke mpala wanyi ku dipuekeshibua dia milongo ne ku mate nansha.+
7 Kadi Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa neangambuluishe.+
Ke bualu kayi tshiakudiumvua mupuekeshibue milongo to.
Ke bualu kayi ndi muteke mpala wanyi bu dibue dikole,+
Ne ndi mumanye ne: tshiakufuishibua bundu to.
8 Yeye udi umbala ne: ndi muakane, udi pabuipi.
Tuimane diatshimue.*
Nnganyi udi nanyi tshilumbu?
Asemene pabuipi nanyi.
9 Monayi! Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa neangambuluishe.
Nnganyi wampisha?
Monayi! Buonso buabu nebatekete bu tshilamba.
Ne tshishi tshia mbumbu netshibadie.
10 Nnganyi wa munkatshi muenu udi utshina Yehowa,
Udi uteleja dîyi dia muena mudimu wende?+
Nnganyi udi muendele mu mîdima mikole, kayi ne butoke nansha bukese?
Yeye eyemene dîna dia Yehowa ne akebe dikuatshisha kudi* Nzambi wende.
11 “Monayi! Nuenu bonso badi batemesha kapia,
Batudisha tupia muulu,
Endelayi mu butoke bua kapia kenu,
Munkatshi mua tupia tudi tutudike tunudi batemeshe.
Monayi tshinuapeta ku tshianza tshianyi:
Nenulale panshi mu dikengakana dia dikema.
51 “Ntelejayi, nuenu badi bipatshila buakane,
Nuenu badi bakeba Yehowa.
Tangilayi ku dibue kunuvua bafumine
Ne ku tshina tshia mabue kuvuabu banumbule.
3 Bualu Yehowa neasambe Siona.+
Neatuadile miaba yende yonso ya bikulu busambi,+
Ne neavuije tshipela tshiende bu Edene+
Ne mpata wende wa tshipela bu budimi bua Yehowa.+
Disanka dikole ne masanka nebikale munda muende,
Diela tuasakidila ne musambu muimpe.+
4 Teyayi ntema kundi, nuenu bantu banyi,
Ne fila ditshi kundi, wewe tshisamba tshianyi.+
Bualu mukenji newufume kundi,+
Ne nenjadike kulumbuluisha kuanyi kuakane bu butoke kudi bukua bantu.+
5 Buakane buanyi budi busemena pabuipi.+
6 Bandishayi mêsu enu mu diulu,
Ne tangilayi buloba panshi.
Bualu diulu neditangalake tupese tupese bu muishi;
Buloba nebusunsuke bu tshilamba,
Ne bantu badi basombelapu nebafue bu tumue.
Kanutshinyi mayobo a bantu bafuafua,
Ne kanuikadi ne buôwa bua bipendu biabu.
8 Bualu tshishi tshia mbumbu netshibadie anu bu tshilamba;
Tshishi tshia mbumbu tshitu tshidia bilamba* netshibadie bu miosa ya mikoko.+
Kadi buakane buanyi nebushalaku kashidi,
Ne lupandu luanyi nelushalaku bua bipungu bionso bia bantu.”+
9 Tabala! Tabala! Vuala bukole,
Wewe diboko dia Yehowa!+
Tabala bu mu matuku a kale kale, bu mu bipungu bia bantu bia kale.
10 Wewe kuena eu uvua mumishe mbuu, mâyi a mu ndondo anyi?+
Eu uvua muvuije ndondo ya mbuu njila bua bantu bavuabu bapikule bapite anyi?+
11 Bantu bapikula ba Yehowa nebapingane.+
Nebalue mu Siona ne lubila lua disanka,+
Ne disanka didi kadiyi dijika nedikale kudibu bu tshifulu tshia butumbi.*+
Nebikale ne disanka dikole ne masanka,
Kanyinganyinga ne mikemu nebinyeme.+
12 “Meme muine ndi Yeye udi ukusamba.+
Bua tshinyi udi utshina muntu ufuafua walua kufua+
Ne muana wa muntu wafubidila bu bisonsa bibishi?
13 Bua tshinyi udi upua Yehowa Mufuki webe+ muoyo,
Yeye uvua mubalule diulu+ ne muase tshishimikidi tshia buloba?
Dituku dijima wewe uvua anu utshina tshiji tshikole tshia mukengeshanganyi,*
Anu bu ne: yeye uvua ne mushindu wa kukubutula.
Mpindieu, tshiji tshikole tshia mukengeshanganyi tshidi penyi?
14 Muntu udi mukobame mu nkanu nebamusulule mu katupa kîpi emu;+
Kakufua ne kakubuela mu tshina,
Ne biakudia biende kabiakupangika to.
15 Kadi meme ndi Yehowa Nzambi webe,
Udi uvuandulula mbuu ne ujula mavuala ende,+
Yehowa wa biluilu ke dîna diende.+
16 Nenteke mêyi anyi mukana muebe,
Ne nenkubuikile ne mundidimbi wa tshianza tshianyi,+
Bua kujadika diulu ne kuasa tshishimikidi tshia buloba+
Ne bua kuambila Siona ne: ‘Wewe udi tshisamba tshianyi.’+
17 Tabala! Tabala! Juka, wewe Yelushalema,+
Wewe udi munue dikopo dia tshiji tshikole tshia Yehowa ku tshianza tshiende.
Udi munue lupanza;
Udi munue mujikije dikopo didi ditetuishangana.+
18 Muana nansha umue wa ku bana bonso bavuaye mulele kenaku bua kumulombola,
Ne muana nansha umue wa ku bana bavuaye mukoleshe ki mmumukuate ku tshianza.
19 Malu abidi aa mmakukuate.
Nnganyi waditeka pa muaba webe?
Kabutu ne tshinyangu, nzala ne muele wa mvita!+
Nnganyi wakusamba?+
20 Bana bebe mbafue tshipuka.+
Badi balala mu disangu dionso dia njila*
Bu mikoko ya tshisuku mu bukondo.
Mbuwule tente ne tshiji tshikole tshia Yehowa, kukanyina kua Nzambi webe.”
21 Nanku telejaku bualu ebu,
Wewe mukaji udi mukengeshibue ne mukuatshike, nansha muudi kuyi mukuatshike mvinyo.
22 Mona tshidi Mukalenge webe Yehowa, Nzambi webe udi uluila bantu bende mvita, wamba:
“Tangila! Nengangate dikopo didi ditetuishangana ku tshianza tshiebe,+
Lupanza alu, dikopo dianyi dia tshiji tshikole;
Kuakudinua kabidi nansha.+
23 Nenditeke mu tshianza tshia bakukengeshi,+
Bobu bakakuambila* ne: ‘Inama panshi bua tuendele pambidi pebe!’
Nunku wewe wakavuija nyima webe bu buloba,
Bu musesu wa bobu kuendela.”
52 Tabala! Tabala! Vuala bukole,+ wewe Siona!+
Vuala bilamba biebe bilengele,+ wewe Yelushalema, tshimenga tshia tshijila!
Bualu munda muebe kamuakubuela kabidi muntu udi kayi mutengula ne udi kayi mukezuke.+
2 Tutula lupuishi, juka, usombe, wewe Yelushalema.
Sulula nshinga idi ku nshingu kuebe, wewe muana wa bakaji wa Siona udibu bakuate.+
3 Bualu mona tshidi Yehowa wamba:
4 Bualu mona tshidi Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa wamba:
“Kumpala bantu banyi bakapueka mu Ejipitu bua kusombelamu bu bantu ba ku babende;+
Pashishe Ashû wakabakengesha kakuyi bualu.”
5 “Nunku, ndi ne bua kuenza tshinyi mpindieu?” ke mudi Yehowa wamba.
“Bualu bavua baye ne bantu banyi kakuyi kantu kafila.
Bantu badi babakokesha badi batungunuka ne kuela mbila ya ditshimuna,”+ ke mudi Yehowa wamba,
“Ne ku musangu ne ku musangu, dituku dijima, kabena banemeka dîna dianyi.+
6 Bua bualu abu bantu banyi nebamanye dîna dianyi;+
Bua bualu abu nebamanye dituku adi ne: meme ke Yeye udi wakula.
Monayi, mmeme!”
7 Mona mudi makasa a muntu udi ulua ne lumu luimpe malengele pa mikuna,+
Muntu udi umanyisha ditalala,+
Muntu udi ulua ne lumu luimpe lua bualu buimpe,
Muntu udi umanyisha lupandu,
Muntu udi wambila Siona ne: “Nzambi webe mmulue Mukalenge!”+
8 Teleja! Bansentedi bebe badi babandisha dîyi diabu.
Badi bela mbila tshiapamue ne disanka,
Bualu nebamone bualu ebu bimpe* padi Yehowa upingaja Siona.
9 Ikalayi ne disanka, elayi mbila ne disanka tshiapamue, nuenu miaba ya bikulu ya Yelushalema,+
10 Yehowa mmushiye diboko diende dia tshijila patoke ku mêsu kua bisamba bionso;+
Ntengu yonso ya buloba neyimone bienzedi bia lupandu* bia* Nzambi wetu.+
11 Umbukayi, umbukayi, patukayimu,+ kanulengi tshintu tshia bukoya nansha tshimue!+
12 Bualu kanuakuya tshipapu,
Anyi kunyema to,
Bualu Yehowa neaye kumpala kuenu,+
Ne Nzambi wa Isalele neikale mulami wenu panyima penu.+
13 Monayi! Muena mudimu wanyi+ neenze malu ne busunguluji.
Neabandishibue muulu,
Neabandishibue ne neatumbishibue bikole.+
14 Anu muvuaku bantu ba bungi bavua bamutangile bakatshila,
Bualu mpala wende uvua munyanguke kupita wa muntu kayi yonso
Ne tshimuenekelu tshiende tshia dikema kupita tshia bantu,
15 Ke muabazulaye bisamba bia bungi.+
Bakalenge nebakange mukana muabu* kumpala kuende,+
Bualu nebamone malu avuabu kabayi babambile
Ne nebelangane meji a malu avuabu kabayi bumvue.+
53 Nnganyi udi muitabuje bualu budibu bumvuile kutudi?*+
Ne bua diboko dia Yehowa,+ nnganyi udibu badisokoluele?+
2 Yeye neapatuke bu lutonga+ kumpala kuende,* bu muji upatuka mu buloba bume.
Kena ne tshimuenekelu tshia nsongo, kena ne bulengele;+
Ne patudi tumumona, mpala wende kena utukoka kudiye.*
3 Bavua bamupetule ne bamuepuke kudi bantu,+
Muntu uvua mufundila* makenga ne uvua muibidilangane ne disama.
Bivua anu bu ne: bavua batusokoke mpala wende.*
Bavua bamupetule, ne tuetu katuakamutua mushinga.+
Kadi tuetu tuakamuangata bu mututshibue, mukumibue kudi Nzambi ne mukengeshibue.
6 Bu mikoko, tuetu bonso tudi batambakane eku ne eku,+
Muntu ne muntu mmulonde wende njila,
Ne Yehowa mmuenze bua tshilema tshietu tuetu bonso tshimukuate yeye.+
Bakaya nende bu mukoko ku tshishipelu,+
Bu dishina dia mukoko didi dipuwe kumpala kua badikoshi ba miosa,
Ne kavua ubulula mukana muende.+
8 Bua dibambakajibua* ne dilumbuluisha, yeye wakumbushibua;
Ne nnganyi waditatshisha bua malu onso a mu tshipungu tshiende?*
Bualu yeye wakumbushibua mu buloba bua badi ne muoyo;+
Bua dishipa dia mikenji dia bantu banyi, yeye wakakumibua.*+
9 Bakamupesha muaba wa kumujiikilabu* pamue ne bantu babi,+
Ne pamue ne babanji* ku lufu luende,+
Nansha muvuaye kayi muenze bualu bubi*
Ne kakuvua dishima mukana muende nansha.+
10 Kadi disua dia Yehowa divua dia* kumuzaza, ne yeye wakamulekela usama.
Wewe mufile muoyo* wende bu mulambu wa dipila,+
Yeye neamone bana bende,* nealepeshe matuku ende,+
Ne ku butuangaji buende tshidi tshisankisha* Yehowa netshikumbane.+
11 Bua kanyinganyinga kende,* yeye neamone ne neasanke.
Ku diambuluisha dia dimanya diende, muakane, muena mudimu wanyi,+
Neafikishe bantu ba bungi ku nsombelu wa bantu bakane,+
Ne neambule bilema biabu.+
12 Bua bualu abu nemmupeshe tshitupa munkatshi mua bantu ba bungi,
Ne neabanyangane bintu binyenga ne bantu ba bukole,
Bualu yeye wakupumuna muoyo* wende too ne ku lufu+
Ne wakabadibua munkatshi mua bashipi ba mikenji;+
Wakambula mpekatu wa bantu ba bungi,+
Ne wakakuila bashipi ba mikenji.+
54 “Ela mbila ne disanka, wewe mukaji nkumba udi kayi mulele!+
Ikala ne disanka ne ela mbila bua disanka,+ wewe utu kayi muanji kumvua didinyenga dia pa kulela,+
Bualu bana ba balume* ba udibu balekele badi ba bungi menemene
Kupita bana ba balume ba mukaji udi ne mulume,”*+ ke mudi Yehowa wamba.
2 “Diundisha muaba wa ntenta webe bikole.+
Olola bilamba bia ntenta bia ntenta webe munene wa tshitendelelu.
Kudikandi to, lepesha nshinga ya ntenta webe,
Ne kolesha mpopo ya ntenta webe.+
3 Bualu wewe neutangalake ku dia balume ne ku dia bakaji.
Bana bebe nebapiane bisamba,
Ne nebasombele mu bimenga bivua munda mutupu.+
4 Kutshinyi to,+ bualu kuakufuishibua bundu;+
Ne kudiumvu mupuekeshibue milongo, bualu kuakuedibua mâyi ku makasa nansha.
Bualu neupue bundu bua ku bunsonga buebe muoyo,
Ne kuakuvuluka kabidi bundu bua bukamba buebe nansha.”
5 “Bualu Mufuki webe Munene+ udi bayebe,*+
Yehowa wa biluilu ke dîna diende,
Ne Wa Tshijila wa Isalele udi Mupikudi webe.+
Nebamubikile ne: Nzambi wa buloba bujima.+
6 Bualu Yehowa uvua mukubikile wewe muenze bu mukaji mulekela ne mukuatshike kanyinganyinga,*+
Bu mukaji musela ku bunsonga ne pashishe bamubenge,” ke mudi Nzambi webe wamba.
7 “Bualu mvua mukulekele bua tshitupa tshîpi,
Kadi nenkupingaje ne luse lunene.+
8 Mu bukole bua tshiji mvua mukusokoke mpala wanyi bua tshitupa tshîpi,+
Kadi ne dinanga dia lulamatu dia tshiendelele nenkumvuile luse,”+ ke mudi Mupikudi webe,+ Yehowa, wamba.
9 “Bualu ebu budi kundi bu matuku a Noa.+
Anu bu mundi muditshipe ne: mâyi a Noa kaakubuikila kabidi buloba,+
Ke mundi nditshipa ne: tshiakukufiikila kabidi munda anyi kukutandisha nansha.+
10 Bualu mikuna minene idi mua kumbushibua
Ne mikuna mikese idi mua kunyungishibua,
Kadi dinanga dianyi dia lulamatu kadiakumbushibua kuudi,+
Nansha tshipungidi tshianyi tshia ditalala katshiakunyungishibua to,”+ ke mudi Yehowa, Yeye udi ukumvuila luse wamba.+
11 “Wewe mukaji udi mukengeshibue,+ mukupakaja kudi tshipepele, kuyi musambibue,+
Ndi ngasa mabue ebe ne potopoto mukole
Ne tshishimikidi tshiebe ne mabue a safire.+
12 Nengenze masoso a ku tshibumba tshiebe a mabue a ribi,
Nengenze biibi biebe bia mabue adi abalakana,*
Ne mikalu yebe yonso ya mabue a mushinga mukole.
14 Nebakujadike bikole mu buakane.+
Neumbushibue kule ne dikengeshibua,+
Kuakutshina tshintu ne kuakuikala ne tshintu tshidi tshikuzakeja,
Bualu katshiakusemena pabuipi nebe to.+
15 Muntu yeye mukubunde,
Kabiakuikala ku dîyi dianyi to.
Muntu yonso udi ukubunda neakuluke bua bualu buebe.”+
16 “Mona! Meme muine ngakafuka nsenda
Udi upepula makala a kapia,
Ne mudimu wende udi upatula tshia mvita.
Meme muine ke uvua mufuke kabidi mubutudi bua kutuala kabutu.+
17 Tshia mvita tshionso tshienza bua kukuluisha natshi katshiakutshimuna to,+
Ne wewe neupishe ludimi luonso ludi lujuka bua kukupisha mu tshilumbu.
Ebu ke bumpianyi bua bena mudimu ba Yehowa,
Ne buakane buabu budi bufuma kundi,” ke mudi Yehowa wamba.+
55 Luayi, nuenu bonso badi ne nyota,+ luayi ku mâyi!+
Nuenu badi kabayi ne makuta, luayi, nusumbe, ne nudie!
Eyowa, luayi, nusumbe mvinyo ne mabele+ kakuyi makuta, kakuyi mushinga.+
2 Bua tshinyi nudi nutungunuka ne kutula makuta ku tshintu tshidi katshiyi tshiakudia,
Ne bua tshinyi nudi nutula lupetu luenu* ku tshintu tshidi katshiyi tshiukutshisha?
Ntelejayi bimpe, ne diayi tshintu tshidi tshimpe,+
Ne nenupete* disanka dia bungi mu tshintu tshidi bushuwa tshikuatshisha menemene.*+
3 Inyikayi ditshi dienu ne luayi kundi.+
Telejayi, nenushale* ne muoyo,
Nanku, nendie nenu tshipungidi tshia tshiendelele+
Mu diumvuangana ne mishindu ya dileja dinanga dia lulamatu kudi Davidi idi ya lulamatu.*+
5 Mona! Neubikile tshisamba tshiudi kuyi mumanye,
Ne bantu ba mu tshisamba badi kabayi bakumanye nebanyemene kuudi
Bua bualu bua Yehowa Nzambi webe,+ Wa Tshijila wa Isalele,
Bualu yeye neakutumbishe.+
6 Kebayi Yehowa patshidiye mua kupeteka.+
Mubikilayi patshidiye pabuipi.+
7 Muntu mubi alekele njila wende+
Ne muena malu mabi alekele meji ende;
Apingane kudi Yehowa wikala mua kumufuila luse,+
Kudi Nzambi wetu, bualu yeye neamubuikidile mu mushindu mualabale.*+
8 “Bualu meji anyi ki mmeji enu to,+
Ne njila yenu ki nnjila yanyi to,” ke mudi Yehowa wamba.
9 “Bualu anu mudi diulu ditumbuke kupita buloba,
Ke mudi njila yanyi mitumbuke kupita njila yenu
Ne meji anyi matumbuke kupita meji enu.+
10 Bualu anu mutu mvula ne neje biloka bifuma mu diulu
Ne kabiyi bipinganamu too ne padibi bituila buloba, bimeneshapu bintu ne bitolueshapu bintu,
Bipesha mukunyi mamiinu ne bifila biakudia kudi muntu udi udia,
11 Ke muikala dîyi didi dipatuka mukana muanyi.+
Kadiakupingana kundi kakuyi bipeta,+
Kadi nedikumbaje bushuwa bualu buonso budi bunsankisha,*+
Ne diodi nedikumbaje bushuwa bualu bundi ndituma bua kuenza.
Mikuna minene ne mikuna mikese neyisangale kumpala kuebe ne mbila ya disanka,+
Ne mitshi ya mu budimi yonso neyitute bikashi.+
13 Mutshi wa jenevriye newutoloke pa muaba wa tumitshi tua mêba,+
Ne mutshi wa mirte newutoloke pa muaba wa mpesa.
Ne bualu ebu nebupeteshe Yehowa lumu,*+
Tshimanyinu tshia tshiendelele tshikala katshiyi mua kujimina nansha.”
56 Mona tshidi Yehowa wamba:
“Londayi kulumbuluisha kuakane,+ ne enzayi tshidi tshiakane,
Bualu lupandu luanyi lukadi pa kulua
Ne buakane buanyi nebumueneshibue.+
2 Wa diakalenga mmuntu udi wenza bualu ebu
Ne muana wa muntu udi ubulamata bikole,
Udi ulama Nsabatu, kayi umunyanga,+
Udi ukanda tshianza tshiende ku bualu bubi bua mishindu yonso.
3 Muntu wa ku babende udi ulamata kudi Yehowa+ kambi ne:
‘Bushuwa Yehowa neantapulule ne bantu bende.’
Ne muntu mutungu kambi ne: ‘Monayi! Ndi mutshi mume.’”
4 Bualu mona tshidi Yehowa wambila bantu batungu badi balama nsabatu yanyi ne badi basungula tshidi tshinsankisha ne balamata ku tshipungidi tshianyi bikole:
5 “Nembapeshe tshivulukidi ne dîna mu nzubu muanyi ne munda mua bimanu bianyi,
Tshintu tshimpe kupita bana ba balume ne bana ba bakaji.
Nembapeshe dîna dia tshiendelele,
Dikala kadiyi mua kujimina.
6 Bua bantu ba ku babende badi balamata kudi Yehowa bua kumuenzela mudimu,
Bua kunanga dîna dia Yehowa+
Ne bua kuikala bena mudimu bende,
Bonso badi balama Nsabatu ne kabayi bamunyanga
Ne badi balamata ku tshipungidi tshianyi bikole,
7 Meme panyi nenye nabu ku mukuna wanyi wa tshijila+
Ne nembasankishe munda mua nzubu wanyi wa disambila.
Milambu yabu ya kuosha mijima ne milambu yabu mikuabu neyitabujibue pa tshioshelu tshianyi.
Bualu nebabikile nzubu wanyi ne: nzubu wa disambila bua bukua bantu buonso.”+
8 Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa, udi usangisha bantu ba Isalele badi batangalake,+ udi wamba nunku:
“Nensangishe bantu bakuabu kudiye pa kumbusha bakadi basangishibue.”+
9 Nuenu nyama yonso ya tshisuku ya mu mpata, luayi nudie,
Nuenu nyama yonso ya tshisuku idi muitu.+
10 Bansentedi bende mbampofu,+ nansha umue wa kudibu kena umanya bualu.+
Buonso buabu badi mbua mipuwe, idi kayiyi mua kubuluka.+
Badi beyela lukasa lukasa ne balala panshi; mbanange kubungila.
11 Badi mbua ya lumpukusu;*
Kabatu bukuta nansha.
Mbalami ba mikoko badi kabayi ne dijingulula dia malu.+
Mbaye buonso buabu mu njila wabu;
Yonso wa kudibu udi udikebela bintu bipetela ku mashimi ne udi wamba ne:
12 “Luayi, ngangataku ndambu wa mvinyo,
Ne tunuayi maluvu etu makole atutue ku mbese.+
Malaba neikale bu lelu, mutambe buimpe!”
57 Muntu muakane mmujimine,
Kadi muntu nansha umue kena uteka bualu ebu mu muoyo wende.
Ne muntu nansha umue kena ujingulula ne: muntu muakane mmumbushibue
Bua* dikenga to.
2 Yeye udi ubuela mu ditalala.
Badi bikisha pa malalu abu,* bonso badi benda ne bululame.
3 “Kadi nuenu, semenayi pabuipi,
Nuenu bana ba mukaji muena mupongo,
Nuenu bana ba muena masandi ne ndumba:
4 Nnganyi unudi nuseka?
Nnganyi unudi nubaluila mukana muenu bikole ne nupatuila ludimi luenu?
Nuenu kanuena bana ba dishipa dia mikenji,
Bana ba dishima,+
5 Badi majinga makole majuke munkatshi mua mitshi minene,+
Muinshi mua mutshi wonso udi musampile bikole,+
Badi bashipela bana mu bibandabanda,*+
Muinshi mua mitanta ya mikuna ya mabue anyi?
6 Tshiebe tshitupa tshidi pamue ne mabue mafinunuke a mu tshibandabanda.*+
Eyowa, owu ke tshiebe tshitupa.
Owu kabidi, udi uapongoluela milambu ya bia kunua ne uapesha mapa.+
Ndiku mua kusanka* bua malu aa anyi?
8 Uvua muteke tshivulukilu tshiebe panyima pa tshiibi ne pa dibaya dia mu luseke dia ku mushiku wa mbelu.
Uvua mundekele ne muvule bilamba biebe;
Uvua mubande ne mudiundishe bulalu buebe.
Ne uvua mudie nabu tshipungidi.
Uvua munange kulala nabu pa bulalu buabu,+
Ne uvua mulengamene tshitupa tshia lulelu tshia buntu bulume.*
9 Uvua mupueke kudi Meleke* ne mafuta
Ne manananshi a bungi.
Uvua mutume batumibue bebe kule,
Nunku wakapueka mu Lukita.*
10 Udi mutate ne dilonda njila yebe ya bungi,
Kadi kuvua muambe ne: ‘Kakuena bua nsongo!’
Uvua mupetulule bukole.
Ke bualu kayi kuena ulekela.*
11 Nnganyi uuvua mumvue buôwa ne mutshine
Bua wewe kutuadija kushima?+
Kuvua mumvuluke to.+
Kuvua muteke bualu nansha bumue ku muoyo.+
Tshivuaku mushale mupuwe ne mudilaminyine* anyi?+
Nunku kuvua muleje ditshina kundi.
13 Paudi udila bua kulomba diambuluisha,
Mpingu yebe iudi musangishe kayakukusungila to.+
Lupepele nelupite nayi yonso,
Mupuya wetu eu newuyipepule,
Kadi muntu udi unyemena kundi neapiane buloba
Ne neapiane mukuna wanyi wa tshijila.+
14 Nebambe ne: ‘Enzayi, Enzayi tshibeba! Longololayi njila!+
Umbushayi tshipumbishi tshionso mu njila wa bantu banyi.’”
15 Bualu mona tshidi Yeye udi Munene ne Mutumbuke,
Udi ne muoyo* bua kashidi+ ne muena dîna didi dia tshijila,+ wamba:
“Ndi musombele muaba mutumbuke ne wa tshijila,+
Kadi ndi kabidi ne aba badi bazajibue ne bapuekele mu lungenyi luabu,
Bua kusanguluja lungenyi lua bapuekele
Ne kusanguluja muoyo wa badibu bazaza.+
16 Bualu tshiakubakandamena bua kashidi
Anyi kushala amu mufiike munda;+
Bualu nyuma wa muntu udi mua kuteketa bua bualu buanyi,+
Nansha bifukibua bidi bipuyakana bindi muenze.
17 Mvua mufiike munda bua tshipatshila tshiende tshibi tshia kupetela bintu ku mashimi,+
Nunku ngakamukuma, ngakamusokoka mpala wanyi, ne mvua mufiike munda.
Kadi yeye wakatungunuka ne kuenda bu ntomboji,+ ulonda njila wa muoyo wende.
18 Ndi mumone njila yende,
Kadi nemmuondope+ ne nemmulombole+
Ne nemmupingajile* busambi, yeye+ ne bantu bende badi badila.”+
19 “Ndi mfuka dimuma dia mishiku.
Nebapeshe udi kule ne udi pabuipi ditalala didi kadiyi dijika,”+ ke mudi Yehowa wamba,
“Ne meme nemmuondope.”
20 “Kadi bantu babi badi bu mbuu udi usampuka udi kayi mua kubatama,
Ne mâyi ende adi atungunuka ne kusampula bisonsa bia mu mâyi ne bitotshi.
21 Kakuena ditalala bua bantu babi,”+ ke mudi Nzambi wanyi wamba.
58 “Ela lubila lukole; kudikandi to!
Bandisha dîyi diebe bu mpungi.
Manyisha bantu banyi ditomboka diabu,+
Ba mu nzubu wa Yakoba mpekatu yabu.
2 Badi bankeba ku dituku ne ku dituku,
Ne badi baleja disanka bua kumanya njila yanyi,
Bienze bu bavua tshisamba tshivua tshienze malu makane
Ne tshivua katshiyi tshilekele kulumbuluisha kuakane kua Nzambi watshi.+
Badi bandomba mêyi makane a dilumbuluisha,
Basanka bua kusemena pabuipi ne Nzambi:+
3 ‘Bua tshinyi kuena umona patudi mu tshijila tshia biakudia?+
Ne bua tshinyi kuena umona patudi tudikengesha?’*+
Bualu mu dituku dia tshijila tshienu tshia biakudia, nuenu nudi nukeba malu adi anusankisha amu nuenu,*
Ne nudi nukengesha bena mudimu benu.+
4 Tshijila tshienu tshia biakudia tshidi tshijika mu matandu ne mvita,
Ne nudi nukumangana ne mbata wa malu mabi.
Kanuena mua kujila biakudia bu munudi nuenza lelu ne kuenza bua dîyi dienu diumvuike mu diulu to.
5 Tshijila tshia biakudia tshindi nsungula tshidi ne bua kuikala nunku anyi?
Bu dituku dia muntu kudikengesha,*
Kuinyika mutu wende panshi bu tshisonsa tshia ndawu
Ne kuvuija tshilamba tshikayabale ne butu bulalu buende anyi?
Etshi ke tshinudi nubikila ne: tshijila tshia biakudia ne dituku didi disankisha Yehowa anyi?
6 Tòo, etshi ke tshijila tshia biakudia tshindi musungule:
Kumbusha nkanu ya malu mabi,
Kusulula mionji ya mutshi wa tshikokedi,+
Kulekelela bantu badibu bakengesha,+
Ne kutshibula mutshi wonso wa tshikokedi bitupa bibidi;
7 Mbua kuabanyangana tshiakudia tshiebe ne muntu udi ne nzala,+
Bua kubueja bapele ne bantu badi kabayi ne nzubu mu nzubu muebe,
Bua kuvuadika muntu udi butaka bilamba paudi umumona,+
Ne bua kubenga kuela mashi enu* nyima.
8 Dîba adi butoke buebe nebutokeshe bu lunkelu,+
Ne diondopibua diebe nedimueneke lukasa.
Buakane buebe nebuye kumpala kuebe,
Ne butumbi bua Yehowa nebuikale mulami webe panyima pebe.+
9 Dîba adi neubikile, ne Yehowa neandamune;
Neudile bua kulomba diambuluisha, ne yeye neambe ne: ‘Mmeme eu!’
Wewe mumbushe mutshi wa tshikokedi munkatshi muebe
Ne mulekele kufunkunangana munu ne kuambangana mêyi mabi,+
10 Wewe mupeshe bantu badi ne nzala tshiudi wewe muine musue*+
Ne mukutshishe badi mu dikenga,*
Dîba adi butoke buebe nebutokeshe too ne mu mîdima,
Ne mifitu yebe neyikale bu munda munya.+
11 Yehowa neakulombole misangu yonso
Ne neakukutshishe* nansha mu buloba bume;+
Neakoleshe mifuba yebe,
Ne wewe neulue bu budimi bua mâyi a bungi,+
Bu mushimi udi mâyi awu kaayi akama.
12 Nebibakulule bikulu bia kale bua bualu buebe,+
Ne newasulule bishimikidi bia bipungu bia bantu bia kale.+
Nebakubikile ne: mulongolodi wa bimanu biupuke,*+
Mulongolodi wa njila ya kusombela ku muelelu kuayi.
13 Bua bualu bua Nsabatu, wewe mudikande* bua kukeba malu adi akusankisha anu wewe* dituku dianyi dia tshijila+
Ne wewe mubikile Nsabatu ne: disanka dinene, dituku dia tshijila dia Yehowa, dituku dia kutumbisha,+
Ne wewe mutumbishe dituku adi pamutu pa kukeba malu adi akusankisha anu wewe ne kuakula mêyi a patupu,
14 Dîba adi neupetele disanka dia bungi mu Yehowa,
Ne meme nenkuendeshe pa miaba mitumbuke ya buloba.+
59 Monayi! Tshianza tshia Yehowa ki ntshîpi menemene bua kupanga kupandisha,+
2 Tòo, bilema bienu nuenu ke bidi binupandulule ne Nzambi wenu.+
Mpekatu yenu ke idi mimufikishe ku dinusokoka mpala wende,
Ne yeye udi ubenga bua kunuteleja.+
3 Bualu mu bianza bienu mmunyanguke ne mashi+
Ne minu yenu ne tshilema.
Mishiku yenu idi yamba mashimi,+ ne ludimi luenu ludi lunungana malu adi kaayi makane.
4 Muntu nansha umue kena ubikila buakane,+
Ne muntu nansha umue kena uya ku tshilumbuluidi mu bulelela.
Badi beyemena bualu bua dishima*+ ne bakula malu adi kaayi ne mushinga.
Badi bimita tshimvundu ne balela bualu budi buenzelangana bibi.+
5 Badi batoya mayi a nyoka wa lulengu,
Ne badi baluka buntatande bua ntande.+
Muntu yonso udi udia mayi abu udi ufua,
Ne diyi didibu batayishe didi ditoya nyoka wa lulengu.
6 Buntatande buabu kabuakuambuluisha bu tshilamba,
Ne kabakudibuikila tshintu tshidibu benza.+
Midimu yabu idi yenzelangana bibi,
Ne bienzedi bia tshikisu bidi mu bianza biabu.+
7 Makasa abu adi aya lubilu bua kuenza malu mabi,
Ne badi baya lukasa bua kuela mashi adi kaayi ne bualu panshi.+
Meji abu mmeji a kuenzelangana bibi;
Dibutuka ne dikenga bidi mu njila yabu.+
8 Ki mbamanye njila wa ditalala to,
Ne mu tujila tuabu kamuena kulumbuluisha kuakane.+
Badi bakonyangaja njila yabu;
Muntu yonso udi wendelamu kakupeta ditalala.+
9 Ke bualu kayi kulumbuluisha kuakane kudi netu kule menemene,
Ne buakane kabuena butupeta.
Tudi tutungunuka ne kutekemena butoke, kadi monayi! Kudi mîdima;
Tutungunuka ne kutekemena bukenke, kadi tudi tutungunuka ne kuendela mu mifitu.+
10 Tudi tububuta tukeba tshimanu bu bampofu;
Bu bantu badi kabayi ne mêsu, tudi tutungunuka ne kububuta.+
Tudi tutondoka munda munya bu badi mu mîdima ya dilolo;
Munkatshi mua badi ne bukole, tudi anu bu bafue.
11 Tuetu bonso tudi tutungunuka ne kukungula bu nyama ya urse
Ne tudila ne kanyinganyinga bu nyunyi ya nkutshi.
Tudi batekemene kulumbuluisha kuakane, kadi kakuenaku;
Batekemene lupandu, kadi ludi netu kule menemene.
Bualu matomboka etu adi netu;
Tudi bamanye bimpe bilema bietu.+
13 Tudi bashipe mikenji ne bavile Yehowa;
Tudi bele Nzambi wetu nyima.
Tudi bakule bua dikengeshangana ne ditomboka;+
Tudi bimite mashimi ne banungane mêyi a mafi afuma mu muoyo.+
14 Mbapingaje kulumbuluisha kuakane panyima,+
Ne buakane mbuimanyine pa bule;+
Bualu, bulelela* mbutondoke muaba wa tshinsangansanga,
Ne bualu budi bululame mbupangile mua kubuela.
16 Wakamona ne: kakuvua muntu,
Ne wakakema bua muvua muntu nansha umue kayi muakuilangane,
Nunku diboko diende yeye diakatuala lupandu,*
Ne buakane buende yeye buakamukuatshisha.
18 Neabafute bua malu adibu benze:+
Tshiji tshikole kudi baluishi bende, disombuela kudi bena lukuna bende.+
Ne bidiila,* yeye neabifute tshidi bu tshiabi.
19 Nebatshine dîna dia Yehowa kumbukila kudi dîba dibuelela
Ne butumbi buende kudi dîba dipatukila,
Bualu yeye neabuele bu musulu udi upueka lubilu lukole,
Udi nyuma wa Yehowa usaka.
20 “Mupikudi+ nealue kudi Siona,+
Kudi ba mu Yakoba badi bumbuka ku dishipa dia mikenji,”+ ke mudi Yehowa wamba.
21 “Kadi meme, etshi ke tshipungidi tshianyi nabu,”+ ke mudi Yehowa wamba. “Nyuma wanyi udi pambidi pebe ne mêyi anyi andi muteke mukana muebe, kabiakumbushibua mukana muebe, mukana mua bana bebe,* anyi mukana mua bikulu bebe,”* ke mudi Yehowa wamba, “kutuadijila ku mpindieu too ne kashidi.”
60 “Juka, wewe mukaji,+ fila butoke, bualu butoke buebe mbulue.
Butumbi bua Yehowa budi bukukenkesha.+
2 Bualu tangila! mîdima neyibuikile buloba
Ne mifitu mikole neyibuikile bisamba;
Kadi Yehowa neakenke pambidi pebe,
Ne butumbi buende nebumueneke pambidi pebe.
4 Bandisha mêsu ebe ne tangila ku nseke yebe yonso!
Mbabasangishe buonso buabu; badi balua kuudi.
5 Tshikondo atshi neumone ne neusanke bikole,+
Ne muoyo webe newukume bikole ne newuwule ne disanka,
Bualu nebatume bubanji bua mbuu kuudi;
Ne biuma bia bisamba nebilue kuudi.+
Bonso badi bafumina ku Sheba, nebalue;
Nebambule or ne budimbu bua mupuya muimpe.
Nebamanyishe butumbi bua Yehowa.+
7 Bisumbu bionso bia mikoko bia ku Kedâ+ nebisangishibue kuudi.
Bimpanga bia mikoko bia ku Nebayota+ nebikuenzele mudimu.
8 Mbanganyi aba badi bapapala bu matutu,
Bu nyunyi ya nkutshi idi iya ku tuzubu tuayi?*
9 Bualu bidiila* nebitekemene mu meme;+
Mazuwa a ku Tâshishi adi ku mutu kua mulongo,*
Bua kulua ne bana bebe bafumina nabu kule,+
Pamue ne arjan yabu ne or yabu,
Ku dîna dia Yehowa Nzambi webe ne kudi Wa Tshijila wa Isalele,
10 Bantu ba ku babende nebibake bimanu biebe,
Ne bakalenge babu nebakuenzele mudimu,+
Bualu mu tshiji tshianyi ngakakukuma,
11 Biibi biebe nebikale buashi misangu yonso;+
Kabakubikanga mu munya nansha butuku,
Bua kulua ne biuma bia bisamba kuudi,
Ne bakalenge babu nebikale bantunga mulongo.+
12 Bualu tshisamba tshionso ne bukalenge buonso buabenga kukuenzela mudimu nebujimine,
Ne bisamba nebibutudibue butubutu.+
13 Butumbi bua Lebanona nebulue kuudi,+
Mutshi wa jenevriye, mutshi wa frene, ne mutshi wa sipré popamue,+
Bua kulengeja muaba wanyi munsantu;
Nentumbishe muaba wa makasa anyi.+
14 Bana ba bantu bavua bakukengeshe nebalue, ne nebiname kumpala kuebe;
Bonso badi bakuenzela malu ne dipetu badi ne bua kuinama ku makasa ebe,
Ne nebakubikile ne: tshimenga tshia Yehowa,
Siona wa Wa Tshijila wa Isalele.+
15 Pamutu pa wewe kuikala mulekela ne mukinyibue, kakuyi muntu upitshila munkatshi muebe,+
Nenkuvuije mpokolo wa kudisua kua tshiendelele,
Bualu bua kusankila mu bipungu bionso bia bantu.+
16 Wewe neunue bushuwa mabele a bisamba,+
Newamue mabele a bakalenge;+
Ne wewe neumanye bulelela ne: meme, Yehowa, ndi Mupandishi webe,
Ne Wa Bukole wa Yakoba udi Mupikudi webe.+
17 Nendue ne or pa muaba wa tshiamu tshia mitaku,
Ne pa muaba wa tshiamu tshifiike nendue ne arjan,
Pa muaba wa dibaya nendue ne tshiamu tshia mitaku,
Ne pa muaba wa mabue nendue ne tshiamu tshifiike;
Ne nenteke ditalala bu batangidi bebe
Ne buakane bu bakupeshi ba midimu.+
18 Kabakumvua kabidi malu a tshikisu mu buloba buebe,
Anyi kabutu ne dibutuka munda mua mikalu yebe.+
Ne neubikile bimanu biebe ne: Lupandu,+ ne biibi biebe ne: Butumbi.
19 Buebe wewe dîba kadiakuikala kabidi butoke mu munya to,
Nansha dikenka dia ngondo kadiakukupesha butoke kabidi to,
Bualu Yehowa neikale butoke bua tshiendelele kuudi,+
Ne Nzambi webe neikale bulengele buebe.+
20 Dîba diebe kadiakubuela kabidi to,
Nansha ngondo webe kakubuitshidila kabidi to,
Bualu Yehowa neikale butoke bua tshiendelele kuudi,+
Ne matuku ebe a madilu neikale mamane kujika.+
21 Kadi, bantu bebe bonso nebikale bakane;
Nebapiane buloba bua kashidi.
22 Udi mukese nealue tshinunu
Ne udi mushadile nealue tshisamba tshia bukole.
Meme muine, Yehowa, nengendeshe bualu ebu lukasa mu tshikondo tshiabu.”
61 Nyuma wa Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa udi pambidi panyi,+
Bualu Yehowa uvua mungele manyi bua kuambila bena bupuekele lumu luimpe.+
Uvua muntume bua kusuika mputa ya badi ne muoyo musunsuke,
Bua kumanyisha dilekedibua kudi badibu bakuate
Ne dikanguka dinene dia mêsu kudi bena buloko,+
2 Bua kumanyisha tshidimu tshia muoyo mulenga wa* Yehowa
Ne dituku dia disombuela dia Nzambi wetu,+
Bua kusamba bonso badi badila,+
3 Bua kupesha badi badila bua Siona,
Bua kubapesha tshitambala pamutu pa butu,
Mafuta a disanka dikole pamutu pa madilu,
Tshilamba tshia butumbi pamutu pa lungenyi lushikile.
4 Nebibakulule bikulu bia kale kale;
Nebajule miaba ya kale ivua mishiya munda mutupu,+
Ne nebibakulule bimenga bivua bibutula,+
Miaba ivua mishale munda mutupu ku tshipungu ne ku tshipungu tshia bantu.+
5 “Benyi nebajuke ne nebalame bisumbu biebe bia mikoko,
Ne bantu ba ku babende+ nebikale babidime bebe ne basonji ba mionji yebe ya tumuma tua mvinyo.+
6 Kadi nuenu, nebanubikile ne: bakuidi ba Yehowa;+
Nebanubikile ne: bena mudimu ba Nzambi wetu.
7 Pamutu pa bundu nenupete bitupa bibidi,
Ne pamutu pa dipuekeshibua milongo nebele mbila ne disanka bua tshiabu tshitupa.
Eyowa, nebapiane bitupa bibidi mu buloba buabu.+
Disanka dia tshiendelele nedikale diabu.+
Nembapeshe mafutu abu ne lulamatu luonso,
Ne nempunge nabu tshipungidi tshia tshiendelele.+
10 Nensankile bikole mu Yehowa.
Meme yonso mujima* nensankile mu Nzambi wanyi.+
Bualu mmumvuadike bilamba bia lupandu;+
Mmumvungile mu muzabi* wa buakane,
Anu bu musedianganyi udi uvuala tshilamba tshia kujingila ku mutu bu tshia muakuidi,+
Ne bu mukaji udibu basela udi udilengeja ne bilenga.
11 Bualu, anu mudi buloba bupatula ntonga yabu
Ne mudi budimi bumenesha bintu bidibu bakunamu,
Ke muikala Mutambe Bunene Yehowa
Mua kutoluesha+ buakane+ ne butumbi kumpala kua bisamba bionso.
62 Bua bualu bua Siona tshiakushala mupuwe,+
Ne bua bualu bua Yelushalema tshiakushala talalaa
Too ne padi buakane buende bukenka bu butoke bukole+
Ne lupandu luende lutema bu tshimunyi tshia kapia.+
Ne nebakubikile ku dîna dipiadipia,+
Diakuinyika mukana mua Yehowa mene.
3 Neulue tshifulu tshia butumbi tshia bulengele mu tshianza tshia Yehowa,
Tshilamba tshia kujingila ku mutu tshia bukalenge mu tshianza tshia Nzambi webe.
4 Kabakukubikila kabidi ne: mukaji mulekela nansha,+
Ne buloba buebe kabakububikila kabidi ne: munda mutupu to.+
Kadi nebakubikile ne: Disanka dianyi didi Kudiye,+
Ne buloba buebe nebabubikile ne: Musedibue.
Bualu Yehowa neasanke bua bualu buebe,
Ne buloba buebe nebuikale bu musedibue.
5 Bualu anu mudi nsongalume usela nsongakaji utshidi kamama,
Bana bebe ba balume nebakusele.
Muikale ne disanka didi musedianganyi usanka bua mukaji udiye usela
Nzambi webe neasanke bua bualu buebe.+
6 Pa bimanu biebe, wewe Yelushalema, ndi muteke bansentedi.
Dîba dionso, munya mujima ne butuku bujima, kabashadi bapuwe to.
Nuenu badi bakula bua Yehowa,
Kanuikishi to,
7 Ne kanumupeshi dikisha too ne padiye ujadika Yelushalema bikole,
Eyowa, too ne padiye umuvuija butumbi bua buloba.”+
8 Yehowa mmuditshipe mutshipu ne tshianza tshiende tshia balume, ne diboko diende dia bukole, ne:
“Tshiakupesha kabidi bena lukuna bebe ntete yebe bu tshiakudia tshiabu,
Nansha bantu ba ku babende kabakunua mvinyo webe mupiamupia uudi mutatshile to.+
9 Kadi bantu badi bayipuola nebayidie ne nebatumbishe Yehowa;
Ne badi bamusangisha nebamunuine mu mbanza yanyi ya tshijila.”+
10 Pitshilayi, pitshilayi mu biibi.
Tokeshilayi bantu njila.+
Enzayi, enzayi tshibeba.
Umbushayi mabue adimu.+
Imanyikayi tshimanyinu* bua bukua bantu.+
11 Monayi! Yehowa mmumanyishe too ne ku ntengu ya buloba ne:
“Ambilayi muana wa bakaji wa Siona ne:
‘Mona! Lupandu luebe ludi lulua.+
Tangila! Difutu diende didi kudiye,
Ne difutu didiye ufuta didi kumpala kuende.’”+
12 Nebababikile ne: bantu ba tshijila, badi Yehowa mupikule,+
Ne nebakubikile ne: Mukebibue, Tshimenga tshidibu kabayi balekele.+
63 Eu nnganyi udi ufumina ku Edome,+
Ufumina ku Bosela+ ne bilamba bia mekala matuile,*
Yeye udi ne bilamba bilengele,
Wenda wenda mu bukole buende bunene?
“Mmeme utu wakula mu buakane,
Udi ne bukole bunene bua kupandishangana.”
2 Bua tshinyi bilamba biebe mbikunze?
Bua tshinyi bilamba biebe bidi bu bia muntu udi udiata tumuma tua mvinyo mu tshikaminu tshia mvinyo?+
3 “Ndi mudiate tshikaminu tshia mvinyo nkayanyi.
Muntu nansha umue wa mu bukua bantu kavua nanyi to.
Mvua mutungunuke ne kubadiata mu tshiji tshianyi,
Ne mvua mutungunuke ne kubadiatakaja mu tshiji tshianyi tshikole.+
Bilamba bianyi bivua biyile mashi abu,
Ne ndi munyange bilamba bianyi bionso.
4 Bualu dituku dia disombuela didi mu muoyo wanyi,+
Ne tshidimu tshia bapikula banyi ntshilue.
5 Mvua mutangile, kadi kakuvua muntu wa kungambuluisha;
Mvua mukeme bua muvua muntu nansha umue kayi munkuatshishe.
6 Ngakadiatakaja bukua bantu mu tshiji tshianyi,
Ngakenza bua banue bakuatshike tshiji tshianyi tshikole+
Ne ngakupumuna mashi abu panshi.”
7 Nengakule bua bienzedi bia dinanga dia lulamatu bia Yehowa,
Bienzedi bia Yehowa bia kutumbisha,
Bua malu onso adi Yehowa mutuenzele,+
Malu mimpe a bungi adiye muenzele nzubu wa Isalele,
Bilondeshile luse luende ne dinanga diende dinene dia lulamatu.
8 Bualu wakamba ne: “Bobu mbantu banyi bushuwa, bana bikala kabayi mua kupanga lulamatu.”*+
Nunku yeye wakalua Mupandishi wabu.+
9 Mu makenga abu onso, uvua ukenga pende.+
Ne mutuadi wende yeye wa mukenji* wakabapandisha.+
Mu dinanga diende ne luse luende, yeye wakabapikula,+
Ne wakabajula ne kubambula matuku onso a kale.+
10 Kadi bakatomboka,+ kunyingalajabu nyuma wende muimpe.+
11 Bakavuluka matuku a kale,
Matuku a Mose muena mudimu wende, bamba ne:
“Yeye uvua mubapatule mu mbuu+ ne balami ba mikoko yende udi penyi?+
Yeye uvua muele nyuma Wende muimpe munda muende,+
12 Yeye uvua muenze bua diboko Diende dia butumbi diye ne tshianza tshia balume tshia Mose,+
Yeye uvua mupande mâyi kumpala kuabu+
Bua kudienzela dîna dia tshiendelele,+
13 Yeye uvua mubendeshile mu mâyi a mavuala makole,*
Bafike ku dienda kabayi batetuka,
Bu kabalu mu mpata mualabale,* udi penyi?
14 Anu bu padi tshisumbu tshia nyama tshipueka mu mpata wa mu tshibandabanda,
Nyuma wa Yehowa wakabapesha dikisha.”+
15 Mu diulu muudi amu tangila panshi ne mona
Kumbukila ku tshisombedi tshiebe tshitumbuke tshia bunsantu ne butumbi.*
Mbampalabi.
16 Bualu wewe udi Tatu wetu;+
Nansha mudi Abalahama kayi mua kutumanya
Ne Isalele kayi mua kutujingulula,
Wewe, Yehowa, udi Tatu wetu.
Mupikudi wetu wa katshia ku kale ndîna diebe.+
17 Yehowa wetu, bua tshinyi udi utulekela tumbuka* mu njila yebe?
Bua tshinyi udi ulekela* mioyo yetu ipapa, bua katukutshinyi?+
Pingana, bua bualu bua bena mudimu bebe,
Bisa bia bumpianyi buebe.+
18 Bantu bebe ba tshijila bavua babupiane bua tshitupa tshîpi.
Baluishi betu mbadiatakaje muaba webe munsantu.+
19 Kukadi mutantshi mule tudi balue bu bantu bautu kuyi muanji kukokesha,
Bu bantu batu kabayi banji kubikidibua ku dîna diebe.
64 Bu wewe nansha mupande diulu, mupueke panshi,
Nunku mikuna ivua mua kukanka bua bualu buebe,
2 Bu padi kapia kosha tshisalasala,
Ne kapia kasabisha mâyi,
Nunku dîna diebe divua mua kumanyika kudi baluishi bebe,
Ne bisamba bivua mua kuzakala kumpala kuebe!
3 Pauvua muenze malu adi akuatshisha buôwa atuvua katuyi mua kutekemena,+
Wakapueka, mikuna kukanka kumpala kuebe.+
4 Katshia ku kale kakuena muntu udi mumvue anyi mufile ditshi,
Kakuena nansha dîsu dikadi dimone Nzambi mukuabu pa kumbusha wewe
Udi wenza mudimu bua bantu badi batungunuka ne kumuindila.*+
5 Wewe udi mutuilangane ne bantu badi benza malu makane ne disanka,+
Aba badi bakuvuluka ne balonda njila yebe.
Mona! Wewe uvua mufiike munda, patuvua batungunuke ne kuenza mpekatu,+
Tuakenza nunku tshikondo tshile.
Mpindieu, tudi ne bua kupandishibua anyi?
6 Ne tuetu bonso tudi balue bu muntu mukoya,
Ne bienzedi bietu bionso bia buakane bidi bu tshilamba tshia ku mashi.+
Netufubidile bu dibeji dia mutshi,
Ne bilema bietu nebiye netu bu lupepele.
7 Kakuena muntu udi ubila dîna diebe,
Muntu nansha umue udi
udisonsola bua kukulamata,
Bualu udi mutusokoke mpala webe,+
8 Kadi mpindieu, Yehowa wetu, wewe udi Tatu wetu.+
9 Kutambi kufiika munda, Yehowa wetu,+
Ne kuvuluki tshilema tshietu bua kashidi.
Tutangila koku, bualu tuetu bonso tudi bantu bebe.
10 Bimenga biebe bia tshijila mbilue tshipela.
Siona mmulue tshipela,
Yelushalema muaba udi munda mutupu.+
11 Nzubu* wetu wa bunsantu ne butumbi,*
Muaba uvua bankambua betu bakutumbishila,
Mbamoshe ne kapia,+
Ne bintu bionso bituvua banange bikole mbishale bikulu.
12 Bua bualu ebu, Yehowa wetu, neutungunuke ne kudikanda anyi?
Neushale mupuwe, utulekela tukengeshibua bikole nunku anyi?+
65 “Ndi muenze bua bankebe kudi bantu bavua kabayi bangebeje;
Ndi muenze bua bampete kudi bantu bavua kabayi bankebe.+
Mvua muambile tshisamba tshivua katshiyi tshibila dîna dianyi ne: ‘Mmeme eu, mmeme eu!’+
2 Ndi muoluele tshisamba tshia mutu mukole bianza bianyi dituku dijima,+
Bantu badi bendela mu njila udi kayi muimpe,+
Balonda ngenyi yabu
bobu;+
3 Bantu badi bampenda mu mêsu muanyi misangu yonso,+
Balambuila milambu mu madimi+ ne bafuimishila muishi wa mulambu pa madioto.
4 Badi basomba munkatshi mua nkita,+
Ne badi bapitshishila butuku mu miaba misokome,*
Badia munyinyi wa ngulube,+
5 Badi bamba ne: ‘Imanyina kuudi aku; kusemenyi pabuipi nanyi to,
Bualu ndi wa tshijila kukupita wewe.’*
Bantu aba badi muishi mu mimpempe yanyi, kapia kadi katema dituku dijima.
6 Monayi! Mbafunde kumpala kuanyi;
Tshiakushala talalaa,
Kadi nembafute,+
Nembafute difutu diabu dionso*
7 Bua bilema biabu ne bua bilema bia bankambua babu kabidi,”+ ke mudi Yehowa wamba.
“Bualu mbafuimishile muishi wa mulambu pa mikuna minene
Ne mbampende pa mikuna mikese,+
Nenganji kubapimina difutu diabu dionso.”*
8 Mona tshidi Yehowa wamba:
“Anu bu padi mvinyo mupiamupia muikale mu tshisumbu tshia tumuma tua mvinyo
Ne muntu wamba ne: ‘Kutshinyangi to, bualu munda muatshi mudi tshintu tshimpe,’*
Ke mungenza bua bualu bua bena mudimu banyi;
Tshiakubabutula bonso to.+
9 Nempatule bana* mu Yakoba
Ne nempatule mu Yuda muntu bua kupiana mikuna yanyi;+
Basungula banyi nebapiane buloba,
Ne bena mudimu banyi nebasombelamu.+
10 Shalona+ nealue mpata wa kudishila mikoko
Ne Tshibandabanda* tshia Akola+ muaba wa ngombe kuikishila,
Bua bantu banyi badi bankeba.
11 Kadi nuenu nudi munkatshi mua badi balekela Yehowa,+
Badi bapua mukuna wanyi wa tshijila muoyo,+
Badi balongoluela nzambi wa Dikasa dimpe mêsa,
Ne badi buwuja makopo a mvinyo musambakaja bua nzambi wa Tshidi tshimana kufunda.
12 Nunku nennufundile muele wa mvita,+
Ne nuenu bonso nenuiname bua kushipibua,+
Bualu mvua mubikile, kadi kanuvua bandamune,
Mvua muakule, kadi kanuvua bateleje;+
Nuakatungunuka ne kuenza malu avua mabi ku mêsu kuanyi,
Ne nuvua basungule malu avua kaayi ansankisha.”+
13 Nunku, mona tshidi Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa wamba:
“Monayi! Bena mudimu banyi nebadie, kadi nuenu nenuikale ne nzala.+
Monayi! Bena mudimu banyi nebanue,+ kadi nuenu nenuikale ne nyota.
Monayi! Bena mudimu banyi nebasanke,+ kadi nuenu nenufue bundu.+
14 Monayi! Bena mudimu banyi nebele mbila ya disanka bualu muoyo wabu udi bimpe,
Kadi nuenu nenuele mbila bua kusama kua muoyo
Ne nenuele kabobo ka muadi bua dishikila dia lungenyi.
15 Nenushiye dîna dikala basungula banyi benza nadi mudimu bu mulawu,
Ne Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa neashipe muntu yonso wa kunudi,
Kadi bena mudimu bende neababikile ku dîna dikuabu;+
16 Nunku, muntu yonso udi udikebela dibenesha mu buloba
Neabeneshibue kudi Nzambi wa bulelela,*
Ne muntu yonso udi uditshipa mutshipu mu buloba
17 Bualu monayi! Ndi mfuka diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia;+
Ne malu a kale kaakubavuila kabidi mu lungenyi,*
Anyi kubabanda kabidi ku muoyo to.+
18 Nanku sankayi bikole ne ikalayi ne disanka bua kashidi mu tshindi mfuka.
Bualu monayi! Ndi mfuka Yelushalema tshintu tshidi tshifila disanka
Ne bantu bende tshintu tshidi tshisankishangana bikole.+
19 Nengikale ne disanka bua Yelushalema ne nensanke bikole bua bantu banyi;+
Kabakumvuamu kabidi tshiona tshia muadi anyi lubila lua dikenga to.”+
20 “Kakuakuikala kabidi muana mutekete wa muaba au udi ushala ne muoyo anu matuku makese to,
Peshi muntu mukole udi upanga kumana matuku ende a muoyo.
Bualu muntu udi ufua ne bidimu lukama nebamumone anu muana mutekete,
Ne muenji wa mpekatu needibue mulawu, nansha yeye ne bidimu lukama.*
22 Kabakuibaka bua muntu mukuabu asombelamu,
Ne kabakukuna bintu bua bantu bakuabu babidie.
Bualu matuku a bantu banyi neikale bu matuku a mutshi,+
Ne basungula banyi nebasanke bikole menemene bua mudimu wa bianza biabu.
23 Kabakukuata mudimu mukole* bua tshianana,*+
Anyi kulela bana bua dikenga to,
Bualu badi ndelanganyi mienza* ne badi Yehowa mubeneshe,+
Ne bana babu pamue nabu.+
24 Nansha kumpala kua bobu kubikila, meme nengandamune;
Patshidibu anu bakula, meme nengumvue.
25 Mbua wa ditu ne muana wa mukoko nebidie pamue,
Ntambue neadie bisonsa anu bu ngombe,+
Ne biakudia bia nyoka nebikale lupuishi.
Kabiakuenzelangana bualu bubi peshi kukebesha kabutu mu mukuna wanyi wa tshijila wonso,”+ ke mudi Yehowa wamba.
66 Monayi tshidi Yehowa wamba:
“Diulu didi nkuasa wanyi wa bukalenge, ne buloba budi tshitekelu tshianyi tshia makasa.+
2 “Tshianza tshianyi meme ntshienze bintu bionso ebi,
Ke muvuabi bionso bifike ku dikalaku,” ke mudi Yehowa wamba.+
“Nunku, kudi muntu eu ke kungatangila,
Kudi muntu udi udipuekesha ne mushikile mu lungenyi udi uzakala ku* dîyi dianyi.+
3 Muntu udi ushipa ngombe udi bu muntu udi ushipa muntu.+
Muntu udi ulambula mukoko udi bu muntu udi utshibula nshingu wa mbua.+
Muntu udi ufila dipa, bu mashi a ngulube!+
Muntu udi ufila mulambu wa tshivulukilu wa budimbu bua mupuya muimpe+ udi bu muntu udi ubeneshangana ne mêyi a majimbu.*+
Mbasungule njila yabu bobu,
Ne badi basanka* bua malu adi enza muengu.
4 Nunku nensungule mishindu ya kubapesha dinyoka,+
Ne bintu bine bidibu batshina nembatuminabi.
Bualu pamvua mubikile, muntu kavua muandamune;
Pamvua muakule, kakuvua muntu uvua muteleje.+
Bakatungunuka ne kuenza malu avua mabi ku mêsu kuanyi,
Ne bakasungula bua kuenza malu avua kaayi ansankisha.”+
5 Umvuayi dîyi dia Yehowa, nuenu badi bazakala ku* dîyi diende:
“Bana benu badi banukina ne banuipata bua bualu bua dîna dianyi bavua bambe ne: ‘Yehowa atumbishibue!’+
Kadi Yeye neamueneke ne neanutuadile disanka,
Ne bobu ke bantu balua kufuishibua bundu.”+
6 Kudi mutoyi wa diyoyo udi ufuma mu tshimenga, tshiona tshifuma mu ntempelo!
Ntshiona tshia Yehowa ufuta bena lukuna bende tshidi tshibakumbanyine.
7 Kumpala kua kutuadijaye kuditshinta , yeye wakalela.+
Kumpala kua didinyenga dia pa kulela kumukuata, yeye wakalela muana wa balume.
8 Nnganyi ukadiku mumvue bualu bua nunku?
Nnganyi udi mumone malu a nunku?
Buloba nebuledibue mu dituku dimue anyi?
Peshi tshisamba netshiledibue musangu umue anyi?
Kadi, diakamue pakatuadija Siona kuditshinta, wakalela bana bende ba balume.
9 “Nemfikishe muana tshikondo tshia kuledibua ne pashishe kubenga kumulela anyi?” ke mudi Yehowa ukonka.
“Peshi ndi mua kulelesha ne pashishe kukanga difu anyi?” ke mudi Nzambi webe ukonka.
10 Sankayi ne Yelushalema ne ikalayi nende ne disanka,+ nuenu bonso badi bamunange.+
Sankayi nende bikole menemene, nuenu bonso badi mu madilu bua bualu buende,
11 Bualu nenuamue mabele ne nenukute mabele ende a busambi bikole,
Ne nenunue bikole ne nenupetele disanka mu divulangana dia butumbi buende.
12 Bualu mona tshidi Yehowa wamba:
“Mona ndi mmualabajila ditalala diende anu bu musulu+
Ne butumbi bua bisamba bu mâyi a nkuaka mukole adi apasalala.+
Nenuamue mabele ne nebanuambule ku lubese,
Ne nebanubembeleje pa binu.
14 Nenumone bualu ebu ne muoyo wenu newusanke,
Mifuba yenu neyikole anu bu bisonsa bitshidi bitolokelaku.
Nanku, tshianza tshia* Yehowa netshimanyike kudi bena mudimu bende,
Kadi yeye neele bena lukuna bende patoke.”+
15 “Bualu Yehowa nealue bu kapia,+
Ne matempu ende a mvita adi bu tshipepele tshikole,+
Bua kufuta mu tshiji tshiende tshikole,
Bua kutandisha ne ndimi ya kapia.+
16 Bualu Yehowa neakumbaje dilumbuluisha ne kapia,
Eyowa, ne muele wende wa mvita, kudi bantu bonso;*
Ne bantu badi Yehowa ushipa nebikale ba bungi.
17 “Bantu badi badijidila ne badikezula bua kubuela mu madimi*+ balonda muntu udi munkatshi, bantu badi badia munyinyi wa ngulube+ ne bintu bidi bienza muengu ne mpuku,+ nebafike buonso buabu ku ndekelu wabu tshiapamue,” ke mudi Yehowa wamba. 18 “Bu mundi mumanye bualu bua midimu yabu ne ngenyi yabu, ndi ndua bua kusangisha bantu ba bisamba bionso ne miakulu yonso, bobu nebalue ne nebamone butumbi buanyi.”
19 “Nenteke tshimanyinu munkatshi muabu, ne nentume bamue ba ku badi bapanduka kudi bisamba, ku Tâshishi,+ ku Pula, ne ku Luda,+ badi banana buta bua mikete, ku Tubala ne ku Yawana,+ ne ku bidiila* bia kule, bidi kabiyi biumvue lumu lua bualu buanyi anyi bimone butumbi buanyi; ne bobu nebamanyishe butumbi buanyi munkatshi mua bisamba.+ 20 Nebapatuke mu bisamba bionso ne bana benu bonso+ pa tubalu, mu matempu, mu tuzubu tua matempu, pa mpunda, ne pa tumelu tua lubilu lukole, nebabande nabu too ne ku mukuna wanyi wa tshijila, Yelushalema, bu dipa dia kupesha Yehowa,” ke mudi Yehowa wamba, “anu bu padi bantu ba Isalele balua ne dipa diabu mu dilongo dikezuke mu nzubu wa Yehowa.”
21 “Nengangate kabidi bakuabu bua bikale bakuidi ne bua bikale bena Lewi,” ke mudi Yehowa wamba.
22 “Bualu anu bu muikala diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia+ bindi mfuka mua kushala bimane kumpala kuanyi, ke muashala bana bebe* ne dîna diebe,”+ ke mudi Yehowa wamba.
23 “Kumbukila ku dibala dia ngondo too ne ku dibala dia ngondo mukuabu, ne kumbukila ku nsabatu too ne ku nsabatu mukuabu,
Bantu bonso* nebabuele bua kuinama kumpala kuanyi,”*+ ke mudi Yehowa wamba.
24 “Nebapatuke ne nebatangile bitalu bia bantu bavua bantombokele;
Bualu binya bidi pambidi pabi kabiakufua to,
Ne kapia kabi kakakujimibua nansha,+
Ne nebilue tshintu tshia muengu kudi bantu bonso.”*
Diumvuija: “Lupandu lua Yehowa.”
Anyi “mmumanye mfumuende.”
Ku mua.: “mbayikame.”
Anyi “katanda.”
Anyi “bamfumu.”
Anyi “dilongesha dia.”
Anyi “Anyima wanyi.”
Anyi “muana wa nshiya.”
Anyi “maluvu ebe a ntete ya blé.”
Anyi “bana ba nshiya.”
Bimueneka ne: mmitshi ne madimi bivua mu diumvuangana ne ntendelelu wa mpingu.
Mionjonji idi itema kapia.
Anyi “Mu matuku a ku nshikidilu.”
Anyi “dilongesha.”
Anyi “neakaje malu.”
Anyi “nedipuekeshibue.”
Anyi “nedipuekeshibue.”
Tunyama tukese tua lumpukusu.
Anyi “Udi ne mueyelu wende mu mimpempe yende.”
Anyi “badi bakudimuka dîba dionso.”
Anyi “munondopi.”
Anyi “mu dikalaku diende dia butumbi.”
Anyi “dia anyima yabu.”
Ku mua.: “Nebadie mamuma a bienzedi biabu.”
Ku mua.: “bolole nshingu (mabodi) yabu.”
Anyi “Tudibu.”
Anyi “mikaba ya bilamba.”
Ku mua.: “Nzubu ya anyima.”
Anyi “bizubuzubu bia bilengejilu bidi bidila.”
Anyi “bilamba bia muinshi.”
Mmumue ne: dipuekeshibua milongo dia kupanga kusedibua ne kulela bana.
Ku mua.: “bunyawu.”
Anyi “disukula munda.”
Anyi “bikunyibua bivuaye.”
Ku mua.: “bikongonyi 10 bia ngombe bia.”
Tang. Tshis. B14.
Tang. Tshis. B14.
Tang. Tshis. B14.
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Anyi “ndudiundishe anyima walu.”
Anyi “bantu bende banene.”
Anyi “kulumbuluisha kuende kuakane.”
Anyi “Dipangadika dia; Mubelu wa.”
Anyi “dilongesha dia.”
Anyi “mutshi wa tshimanyinu.”
Anyi “adi pabuipi bua kuasa.”
Anyi “bana ba ntambue ba misalala.”
Ku mua.: “Yeye.”
Ku mua.: “dîyi dia uvua ubikila.”
Ku mua.: “Mbampuwishe.”
Anyi “ndelanganyi ya.”
Anyi pamuapa: “kabavua.”
Mmumue ne: “Anu bashadile ke bapingana.”
Anyi “mukidi.”
Anyi pamuapa: “tumutshingishayi.”
Anyi “tutubulayi bimanu biende.” Ku mua.: “tumupandayi.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Anyi “Nsongakaji utshidi kamama.”
Mmumue ne: “Nzambi udi netu.”
Anyi “tusulu tua tshilonda nkoka.”
Mmumue ne: musulu wa Pelata.
Ku mua.: “ne mutshi wa mukanda wa muntu ufuafua.”
Umvuija pamuapa “Diya lukasa ku bintu binyenga, Dilua lukasa ku bintu bipawula.”
Anyi “bujadika, bushindika.”
Ku mua.: “ngakasemena pabuipi ne.”
Mmumue ne: mukaji wa Yeshaya.
Shiloa uvua munkoloji wa mâyi.
Mmumue ne: musulu wa Pelata.
Tang. Yesh 7:14.
Anyi “Disuikayi mikaba.”
Muaku wa mu tshiena Ebelu udibu bakudimune ne: “Nzambi udi netu” udi Emanuele. Tang. Yesh 7:14; 8:8.
Anyi “tshijadikilu.”
Anyi “mubelu.”
Anyi “Nengindile ne muoyo kuulu kuulu.”
Anyi “tshijadikilu.”
Ku mua.: “lunkelu.”
Anyi “Tshikumba.”
Anyi “mbulamatadi neikale; bumfumu bua bukokeshi nebuikale.”
Anyi “mbulamatadi wende; bumfumu buende bua bukokeshi.”
Ku mua.: “lua panyima.”
Anyi pamuapa: “dilala dia dibue ne dilenge.”
Anyi “bana babu ba nshiya.”
Anyi “Ne bana ba nshiya.”
Anyi “dinyoka.”
Anyi “butumbi.”
Ku mua.: “nennyoke mukalenge wa Ashû.”
Anyi “Si.”
Mmumue ne: ba “muena Ashû,” udibu batele mu mvese 5 ne 24.
Tang. dim. mu mvese wa 16.
Anyi “kumbukila ku anyima too ne ku musunyi.”
Anyi “dinyoka nedibamine.”
Anyi “kasuyi.”
Anyi “lutonga lua.”
Anyi “ne buakane.”
Anyi “nyuma.”
Anyi “muana wa ntambue wa musalala.”
Anyi pamuapa: “Ne muana wa ngombe ne ntambue nebidie pamue.”
Anyi “mutshi wa tshimanyinu.”
Anyi “Bisamba nebimukebe.”
Mmumue ne: Babilona.
Anyi “bisanga.”
Anyi “mutshi wa tshimanyinu.”
Ku mua.: “dikaya dia.”
Anyi “Nebalabaje bukole buabu pa.”
Anyi pamuapa: “neumishe.”
Ku mua.: “ludimi lua.”
Mmumue ne: musulu wa Pelata.
Anyi pamuapa: “Neawabulule mu tusulu.”
Anyi “nyuma.”
“Yah” ntshikepeshilu tshia dîna dia Yehowa.
Anyi “mijiki bua.”
Ku mua.: “mukaji udi musombele,” bakula bua bantu bonso pamue bu mukaji.
Anyi “mutshi wa tshimanyinu.”
Ku mua.: “bantu banyi bajidila.”
Ku mua.: “ne Kezila yabi,” bakula pamuapa bua Orion ne bisumbu bia mitoto bidi bimunyunguluke.
Anyi “tshilenge tshia.”
Anyi pamuapa: “Ne bademon badi bu mbuji.”
Anyi “Neabapeshe dikisha.”
Anyi “bafidi babu ba midimu mikole.”
Anyi “mayobo aa.”
Anyi “mufidi wa midimu mikole.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Ku mua.: “Mbuji ya mpumbu yonso ya.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Ku mua.: “mu nzubu muende.”
Anyi “ditamba dipetula.”
Ku mua.: “Elu ke lungenyi lukadi lufidibue bua.”
Anyi “tshikadi pa kukuma.”
Anyi “nyoka wa lulengu udi usuma mu mupodi wa dîsu.”
Anyi “Ntempelo.”
Anyi “Anyima wende.”
Anyi “kasulu ka tshilonda nkoka ka.”
Anyi “matamba ende adi manyekame ne tumuma tukunze.”
Anyi “été.”
Anyi pamuapa: “Bualu lubila lua mvita ndupuekele pa mamuma ebe a mu muvu wa luya lukole ne pa dinowa diebe.”
Anyi “tshibala bimpe bu mutu muntu udibu bangate ku mudimu ubala”; mmumue ne: mu bidimu bisatu bijima.
Ku mua.: “bana ba balume ba Isalele.”
Ku mua.: “dianyi dia musunyi wende nedinyane.”
Anyi “Tshibatabata.”
Tang. Diumv.
Anyi “milengele.”
Anyi “nzambi wa ku babende.”
Ku mua.: “tshisamba tshidibu banane ne banone.”
Anyi “tshisamba tshia bukole bua bungi tshidi tshidiatakajangana.”
Anyi “mutshi wa tshimanyinu.”
Anyi pamuapa: “nentangile kumbukila.”
Anyi “été.”
Ku mua.: “tshisamba tshidibu banane ne banone.”
Anyi “tshisamba tshia bukole bua bungi tshidi tshidiatakajangana.”
Anyi “nebanyingalale bikole mu anyima.”
Anyi “Mempi.”
Anyi pamuapa: “dilala dia dibue anyi dilenge.”
Anyi “kamanda ka basalayi.”
Anyi “kayi muvuale bimpe.”
Anyi “bua bundu.”
Anyi “muena bulengele buvuabu banyisha.”
Pamuapa mbakula bua tshitupa tshia buloba tshia Babilona wa kale.
Ku mua.: “tshimono tshianyi tshidi tshisama bikole.”
Anyi “labayi ngabu mafuta.”
Ku mua.: “Muana wa.”
Diumvuija: “Dipuwa.”
Anyi “tshibala bimpe bu mutu muntu udibu bangate ku mudimu ubala”; mmumue ne: mu tshidimu tshijima.
Bimueneka ne: badi bakula bua Yelushalema.
Diakula dia mu kasala bu badi bakula bua muntu, pamuapa bua kuleja luse anyi kuditeka pa muaba wa bakuabu.
Anyi “bendeshi ba tubalu.”
Anyi “ulongolola.”
Anyi “Bibatabata.”
Anyi “bendeshi ba tubalu nebele.”
Anyi “bukubi bua.”
Anyi “dibalasa.”
Ku mua.: “muaba wa kusombela.”
Ku mua.: “bujitu.”
Anyi “ntonga.”
Ku mua.: “mamiinu a.”
Mmumue ne: diboko dia musulu wa Nile.
Ku mua.: “bansongakaji batshidi tumama.”
Anyi “dilobo didibu benzela anyi balongoluela mazuwa”; anyi pamuapa: “dibungu.”
Ku mua.: “matuku.”
Anyi “buloba.”
Anyi “Udi wandamuna mpala wadi.”
Anyi pamuapa: “budi buma.”
Anyi “kale.”
Anyi pamuapa: “udi uma.”
Anyi “ouest.”
Anyi “ku est.”
Anyi “bisanga.”
Anyi “Bulengele.”
Ku mua.: “kumpala kua bakulu bende.”
Anyi “Mapangadija.”
Anyi “dia mvinyo muladika ndala.”
Ku mua. “neamine.”
Anyi “tshilamba tshikudika.”
Anyi “Neajimije.”
Anyi pamuapa: “badi ne meji adi kaayi mua kunyungishibua.”
“Yah” ntshikepeshilu tshia dîna dia Yehowa.
Anyi “mmulandakane.”
Anyi “Ne anyima wetu tudi.”
Mmumue ne: bua bavuluke, bamanyishe Nzambi ne dîna diende.
Anyi “ne anyima wanyi.”
Anyi “nyuma.”
Ku mua.: “Tshitalu tshianyi netshijuke.”
Anyi pamuapa: “lumuma lua bisonsa (tshisonsa tshia move).”
Anyi “nebulele badi kabayi ne bukole mu lufu.”
Anyi “diedibua patoke dipita.”
Tang. Diumv.
Badi pamuapa bakula bua Isalele, mutela apa bu muntu mukaji ne mufuanyikija ne budimi bua tumuma tua mvinyo.
Tang. Diumv.
Mmumue ne: musulu wa Pelata.
Tang. Diumv.
Pamuapa badi bakula bua tshimamuende wa bukalenge, Samalea.
Anyi “lutambishi; diambu.”
Anyi “lutambishi; diambu.”
Anyi “été.”
Anyi “Nshinga wa kupima nende bule pa nshinga wa kupima nende bule, nshinga wa kupima nende bule pa nshinga wa kupima nende bule.”
Ku mua.: “ne mushiku udi ukukumina.”
Anyi “Nshinga wa kupima nende bule pa nshinga wa kupima nende bule, nshinga wa kupima nende bule pa nshinga wa kupima nende bule.”
Anyi pamuapa: “bakumbaje tshikena kumona.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Anyi “nshinga wa tshiamu tshia plomb.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Anyi pamuapa: “Padibu bajingulula, nebumvue buôwa bua dikema.”
Anyi “tshibatabata.”
Anyi “buloba bujima.”
Ntete ya blé ya mushindu mukuabu.
Anyi “umubela; umunyoka.”
Anyi “dilongolola didi dikemesha.”
Anyi “Ne muena meji adi ambuluisha a dikema.”
Diumvuija pamuapa: “Dîku dia tshioshelu tshia Nzambi,” bakula pamuapa bua Yelushalema.
Ku mua.: “benyi.”
Anyi “ne anyima wende muikale munda mutupu.”
Anyi “ne anyima wende muikale muminyine.”
Anyi “ngenyi yabu.”
Anyi “Ke munudi banyanguke nunku!”
Ku mua.: “muntu udi ubelangana.”
Mmumue ne: bua bundu ne diedibua mâyi ku makasa.
Ku mua.: “bapongolola mulambu wa bia kunua,” bakula pamuapa bua kupunga dîyi.
Anyi “kabayi bakonka mukana muanyi.”
Ku mua.: “muaba wa kusokomena wa Palô.”
Anyi “nyoka wa lulengu udi usuma mu mupodi wa dîsu.”
Anyi “dilongesha dia.”
Ku mua.: “manefuke.”
Anyi pamuapa: “tshina tshia kulamina mâyi.”
Anyi “udi utungunuka ne kutekemena.”
Anyi “kumuindila ne muoyo mujima.”
Anyi “mpingu yebe ya tshiamu tshiengulula.”
Anyi pamuapa: “ne neuyibikile ne: manyanu.”
Ku mua.: “binene ne bia manyi.”
Anyi “mupuya.”
Ku mua.: “munyingu wa malu a patupu.”
Anyi “udijidila.”
Anyi “ku muadi wa.”
Mbenze mudimu ne “Tofete” muaba eu bu muaba wa mu tshimfuanyi udi utema kapia udi uleja kabutu.
Anyi “bendeshi ba tubalu.”
Anyi “muana wa ntambue wa musalala.”
Anyi “kapia kadi.”
Anyi “muaba wa kueyema.”
Anyi “Tshinyemenu ku.”
Anyi “dienza malu adi kaayi a ditshina dia Nzambi.”
Anyi “anyima wa muntu udi ne nzala.”
Anyi “kuenzelangana malu mimpe.”
Anyi “balekelela.”
Anyi “diboko dietu.”
Bakula bua muluishi.
Anyi pamuapa: “buma.”
Anyi “Muaba wende mutumbuke mukole.”
Anyi “newelangane meji a.”
Ku mua.: “muondoke.”
Anyi “musangu, tshipu, nkapa.”
Anyi “Mashi abu neapueke pa mikuna.”
Bakula pamuapa bua Bosela, tshimenga tshikulu tshia Edome.
Ku mua.: “mabue a.”
Anyi pamuapa: “demon udi bu mbuji.”
Ku mua.: “mbayabanyinawu ne nshinga wa kupima nende bule.”
Anyi “’papirise.”
Anyi “mfumu wa bafidi ba maluvu.”
Anyi “dibalasa.”
Anyi “Sulia.”
Ku mua.: “Enzayi nanyi dibenesha ne patukayi nulue kundi.”
Anyi “dibalasa.”
Anyi “dibalasa.”
Anyi “tshipendu.”
Ku mua.: “mbafike ku mushiku wa lukutu.”
Ku mua.: “nyuma munda muende.”
Ku mua.: “kuwadijaye.”
Anyi pamuapa: “pankatshi.”
Anyi “minkoloji ya musulu wa Nile.”
Ku mua.: “kuenza.”
Anyi “muenze.”
Mmumue ne: Hezikiya.
Anyi “bintu bidi bitoloke ku ntete ivua mimate.”
Anyi “ntempelo.”
Ku mua.: “matuku ebe.”
Pamuapa bavua benza mudimu ne bibandilu ebi bua kubala dîba, bu mu tshiamu tshia kubala natshi dîba ku diambuluisha dia mundidimbi.
Anyi “Kasala ka.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
“Yah” ntshikepeshilu tshia dîna dia Yehowa.
Tang. Diumv.
Anyi pamuapa: “nyunyi wa mudinga.”
Ku mua.: “Ikala tshieya tshianyi.”
Anyi “ne budipope.”
Anyi “kanyinganyinga kakole ka anyima wanyi.”
Mmumue ne: mêyi a Nzambi ne bienzedi biende.”
Anyi “munange anyima wanyi.”
Anyi “mumbushe mpekatu yanyi yonso ku mêsu kuebe.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Ku mua.: “wakasanka bua bualu buabu.”
Anyi “dibalasa.”
Anyi “dibalasa.”
Anyi “dibalasa.”
Anyi “dibalasa.”
Anyi “bulelela.”
Ku mua.: “matuku anyi.”
Anyi “Ambilayi Yelushalema mêyi a busambi.”
Anyi “Mmupete misangu ibidi.”
Anyi “Longololayi.”
Anyi “musunyi wonso newubumone.”
Ku mua.: “Musunyi wonso udi.”
Anyi “nyuma.”
Anyi “neadishe.”
Anyi “bunene bua.”
Ntanta wa kumbukila ku lusongo lua tshiala too ne ku lua kantenkenene padibu babalule tshianza. Tang. Tshis. B14.
Anyi pamuapa: “mujingulule.”
Anyi “bisanga.”
Anyi “kena mua kufila nkunyi bungi bukumbane.”
Anyi “lupingu lua tshiamu tshiengulula.”
Anyi “dibulunge dia.”
Anyi “bamfumu.”
Anyi “kadiena kupima.”
Anyi “ngulu.”
Anyi “Puwayi kumpala kuanyi.”
Anyi “bisanga.”
Anyi “wa ku est.”
Mmumue ne: bua kumuenzela mudimu.
Anyi “bisanga.”
Ku mua.: “Dimiinu dia.”
Mmumue ne: udi kayi mua kudikuba ne mupuekele.
Ku mua.: “kumpala.”
Anyi “tufilaku muoyo wetu.”
Anyi “wa ku est.”
Anyi “bakokeshi bindondi.”
Anyi “tshintu tshidi katshiyiku.”
Anyi “mpingu ya tshiamu tshiengulula.”
Anyi “udi anyima wanyi.”
Anyi “bisanga.”
Anyi “dilongesha diende.”
Anyi “Tshiena ngabanyangana butumbi buanyi ne muntu mukuabu.”
Anyi “bisanga.”
Anyi “bisanga.”
Anyi “maloba a ku mielelu kua mbuu.”
Anyi “mpingu ya tshiamu tshiengulula.”
Anyi “dilongesha.”
Anyi “dilongesha.”
Anyi “anyima.”
Ku mua.: “dimiinu.”
Pamuapa mbakula bua malu a kumpala adi ne bua kulua mu matuku atshilualua.
Anyi “ne nungeyemene.”
Dilenge dia mupuya muimpe.
Anyi “bienzedi biebe bia buntomboji.”
Pamuapa mbakula bua balongeshi ba Mikenji.
Anyi “katshia ku diledibua.”
Diumvuija: “Muntu mululame,” dîna dia muanzu dia Isalele.
Anyi “buloba budi ne nyota.”
Ku mua.: “dimiinu diebe.”
Mmumue ne: mpingu.
Anyi “lupingu lua tshiamu tshiengulula.”
Anyi “kele.”
Anyi “kazubu ka tshijila ka mpingu.”
Anyi “tshitupa tshiume.”
Anyi “kupandisha anyima wende.”
Anyi “baprofete ba dishima.”
Ku mua.: “kusulula mikaba mu bimono bia bakalenge.”
Ku mua.: “Nenkusuike mukaba bikole.”
Anyi “Kumbukila ku est too ne ku ouest.”
Anyi “utandangana.”
Anyi “ne Yeye uvua mumuenze.”
Anyi “Yeye uvua mudienze.”
Anyi pamuapa: “Peshi diima didi mua kuamba ne: ‘Mudimu webe kawena ne bikuatshidi’ anyi?”
Anyi “Udi udinyenga bua kulela tshinyi?”
Anyi pamuapa: “benji ba midimu mikole ba.”
Anyi pamuapa: “bangenda mushinga ba.”
Anyi pamuapa: “bua buikale butupu.”
Ku mua.: “dimiinu.”
Anyi “bua patupu.”
Ku mua.: “dimiinu.”
Mmumue ne: mpingu idi miteka pa nyama.
Anyi “anyima yabu.”
Ku mua.: “bamuinamina.”
Ku mua.: “kumpala.”
Anyi “disua dianyi; lungenyi luanyi.”
Anyi “ku est.”
Anyi “disua dianyi; lungenyi luanyi.”
Ku mua.: “bukole.”
Anyi pamuapa: “ne tshiakutuilangana ne muntu mu buimpe.”
Anyi pamuapa: “Nansha mudi.”
Anyi “Ne kuakumanya mua kudiepula ne mupongo wa ntekesha.”
Anyi pamuapa: “Bobu badi bapandulula diulu; bena lubuku lua mitoto.”
Anyi “kupandisha anyima yabu.”
Ku mua.: “mutangile mu buloba buabu.”
Anyi pamuapa: “badi bafumine kudi.”
Ku mua.: “kumpala.”
Anyi “lupingu luanyi lua tshiamu tshiengulula.”
Anyi “mukukonkonone.” Anyi pamuapa: “mukusungule.”
Anyi “Tshiena ngabanyangana butumbi buanyi ne muntu mukuabu nansha.”
Anyi “pamue ne.”
Anyi “bua bimpe biebe wewe.”
Ku mua.: “dimiinu.”
Anyi “bisanga.”
Ku mua.: “katshia mu lukutu.”
Anyi “Yehowa neampeteshe kulumbuluisha kuakane.”
Anyi “mupetudibue mu anyima.”
Anyi “muoyo muimpe.”
Anyi pamuapa: “mikuna idi kayiyi ne tshintu.”
Anyi “mutshi wa tshimanyinu.”
Ku mua.: “tshiadi tshiabu.”
Ku mua.: “musunyi wonso.”
Anyi “ludimi luibidija bimpe.”
Anyi pamuapa: “kukolesha.”
Ku mua.: “ne dîyi.”
Anyi “bavua batule miedi.”
Anyi “kuluangana nanyi.”
Anyi “batangilangane.”
Anyi “eyemene.”
Anyi “munupatule ne bimusama pa kulela.”
Anyi “bisanga.”
Anyi “bukole buanyi.”
Anyi “kabuakusunsudibua.”
Anyi “dilongesha dianyi.”
Anyi pamuapa: “Tshinya.”
Tang. Diumv.
Ku mua.: “nedikale pa mutu wabu.”
Anyi “muntu udi ukunyunguluka.”
Ku mua.: “ku mutu kua misesu yonso.”
Anyi “Bakambila anyima webe.”
Anyi “dîsu ku dîsu.”
Anyi “butshimunyi.”
Anyi “ditshimuna dia.”
Anyi “nebapange tshia kuamba.”
Anyi pamuapa: “bualu butuvua bumvue?”
“Kuende” udi mua kuleja muntu yonso udi umutangila anyi Nzambi.
Anyi “kakuena mpala wa pa buende bua tuetu kumujinga.”
Anyi “mujingulule.”
Anyi pamuapa: “Uvua bu muntu uvua bantu basokoka mpala yabu.”
Anyi “dikengeshibua.”
Anyi “ bua nsombelu wende.”
Anyi “wakashipibua.”
Anyi “Muntu neafile muaba wende wa kujiikilangana.”
Ku mua.: “muntu mubanji.”
Anyi “bualu bua tshikisu.”
Anyi “Kadi Yehowa wakasanka bua.”
Anyi “anyima.”
Anyi “dimiinu diende.”
Anyi “disua dia; disanka dia.”
Anyi “dikengakana dia anyima wende.”
Anyi “anyima.”
Anyi “bana.”
Anyi “mfumu.”
Anyi “mfumuebe.”
Ku mua.: “mutapa mu lungenyi.”
Anyi “ne mabue a kapia.”
Anyi “bana bebe.”
Anyi “bana bebe.”
Anyi “makuta mapeta mu lutatu.”
Anyi “anyima yenu neyipete.”
Ku mua.: “mu mafuta.”
Anyi “anyima wenu neashale.”
Anyi “ya kueyemena.”
Anyi “neamubuikidile bubi ne muoyo mujima.”
Anyi “disua dianyi.”
Anyi “nebutumbishe dîna dia Yehowa.”
Anyi “idi ne anyima mukole.”
Mmumue ne: kudi lufu.
Anyi pamuapa: “Ku.”
Mmumue ne: mu lukita.
Anyi “tusulu tua tshilonda nkoka.”
Anyi “kasulu ka tshilonda nkoka.”
Anyi “Ndiku mua kudisamba.”
Pamuapa mbakula bua ntendelelu wa mpingu.
Anyi pamuapa: “mukalenge.”
Anyi “Sheole,” mmumue ne: lukita lua bukua bantu buonso. Tang. Diumv.
Ku mua.: “upungila.”
Anyi “ne musokoke malu.”
Anyi “musombe.”
Anyi “nemmufute.”
Anyi “tukengesha anyima wetu.”
Anyi “disanka dienu.”
Anyi “kukengesha anyima wende.”
Anyi “musunyi webe.”
Anyi “tshidi anyima webe mene musue.”
Anyi “anyima idi mu dikenga.”
Anyi “neukutshishe anyima webe.”
Ku mua.: “masoso.”
Ku mua.: “mualuje dikasa diebe.”
Anyi “masanka ebe wewe.”
Anyi “bua usanke ne.”
Ku mua.: “ndinême bujitu.”
Anyi “bua patupu.”
Anyi “bululame.”
Anyi “Bululame.”
Ku mua.: “ne buvua bualu bubi ku mêsu kuende.”
Anyi “ditshimuna diende.”
Anyi “ditshimuna.”
Anyi “muzabi wa kawuyi maboko.”
Anyi “bisanga.”
Ku mua.: “dimiinu diebe.”
Ku mua.: “mua dimiinu dia dimiinu diebe.”
Anyi “butoke bua lunkelu luebe.”
Ku mua.: “nebikubuikile.”
Anyi “nzubu wanyi wa bulengele.”
Anyi “ku masoso a nzubu wa nyunyi?”
Anyi “bisanga.”
Anyi “bu kumpala.”
Anyi “neakulengeje.”
Anyi “luse luanyi.”
Anyi “luse lua.”
Anyi “kumulengeja.”
Anyi “biuma biabu.”
Ku mua.: “dimiinu.”
Ku mua.: “dimiinu.”
Anyi “Anyima wanyi.”
Anyi “muzabi wa kawuyi maboko.”
Anyi “mutshi wa tshimanyinu.”
Anyi pamuapa: “bikunze kunzuu.”
Anyi “butshimunyi.”
Anyi “mua kushima.”
Anyi “muanjelu uvua mufume kumpala kuende.”
Anyi “mâyi mondoke.”
Anyi “tshipela.”
Anyi “dilengele.”
Anyi “bulengele.”
Ku mua.: “disalakana dia bia munda biebe.”
Anyi “wenza bua tumbuke.”
Ku mua.: “uvuija.”
Anyi “bamuindila ne lutulu luonso.”
Ku mua.: “mutuengulule.”
Ku mua.: “ku tshianza tshia.”
Anyi “Yeye uvua mutuenze.”
Anyi “Ntempelo.”
Anyi “bulengele.”
Anyi pamuapa: “mu mitanda ya bansentedi.”
Anyi “bia bukoya.”
Anyi pamuapa: “Bualu nenkusambulujile bunsantu buanyi.”
Ku mua.: “mu tshiadi tshiabu.”
Ku mua.: “mu tshiadi tshiabu.”
Ku mua.: “dibenesha.”
Ku mua.: “dimiinu.”
Anyi “Tshibatabata.”
Anyi “lulamatu.” Ku mua.: “Amen.”
Anyi “lulamatu.” Ku mua.: “Amen.”
Anyi “ntatu ya.”
Anyi “kabakuavuluka.”
Anyi pamuapa: “Ne muntu udi kayi ukumbaja bidimu lukama nebamumone bu muedibue mulawu.”
Anyi “Kabakutata.”
Anyi “patupu.”
Ku mua.: “dimiinu dienza.”
Anyi “udi usamisha lungenyi bua.”
Anyi pamuapa: “muntu udi utumbisha lupingu.”
Anyi “anyima wabu udi usanka.”
Anyi “badi basamisha lungenyi bua.”
Anyi “bukole bua.”
Anyi “musunyi wonso.”
Mmumue ne: madimi a pa buawu muvuabu benzela ntendelelu wa mpingu.
Anyi “bisanga.”
Ku mua.: “dimiinu diebe.”
Anyi “musunyi wonso.”
Anyi “bua kuntendelela.”
Ku mua.: “musunyi wonso.”