LONGO DIA 30
LUNGIMBO 36 “Préservons nos coeurs”
Malongo a Ndando Tuajiya Guzula Gudi Mafumu a gu Isalele
‘Mbamumona nji gudisha gudi mukatshi dia muthu wabonga nu muthu wabola, mukatshi dia muthu udi mukombelela Nzambi nu muthu gashigo gumukombelela.’—MAL. 3:18.
NDAGA JIDI MU LONGO EDI
Mulongo edi tuza mumona luholo Yehowa wakhalele mutadila mafumu a gu Isalele. Tuza nji mumona luholo ndaga jiene jiajiya gutukuatesa ha gujiya ndaga tudi naye gutshita ha gumusuanguluisa mangino.
1-2. Ndaga jitshi Biblia yana zuela mukunda nu mafumu ako a gu Isalele?
BIBLIA idi muzuelela majina a mala gubalega 40 anyi akhalele mafumu gu Isalele.a Yana monesa nji haphelo ndaga athu ako mukatshi dia mafumu ene akalegele. Ha gufezegesa, mafumu ako akhalele mutumagela Yehowa atshitshile nji ndaga jiabola. Tutadilenu gifezegeselo gia Fumu Davidi. Yehowa wazuelele mukunda nu muene egi: ‘Muenya mudimo wami Davidi . . . wangukalegele nu mutshima wenji wagasue, wakalegele phamba ndaga jiabonga gu meso ami.’ (1 Maf. 14:8) Uvi Davidi wakalegele uthambi nu mukaji’angane nu walondele nji ndaga hagula mulumi’enji ashiyiwe.—2 Sam. 11:4, 14, 15.
2 Uvi mafumu ako anyi akhalelego agujinginyina gudi Yehowa akalegele nji ndaga jiko jiabonga. Tutadilenu gifezegeselo gia Fumu Roboama. ‘Wakalegele ndaga jiabola’ gumeso a Yehowa. (2 Gudi. 12:14) Uvi Roboama watshitshile ndaga jiko jiabonga. Ha gufezegesa, tangua Yehowa wamuwambelele ha gutuna guluisa iphuta iko 10 ya enya Isalele nu ha guabemba ha gutomba fumu muko, wamutumagele. Wakolesele ibayi ya membo ha gubamba akombeledi a Nzambi gudi mbalagaji.—1 Maf. 12:21-24; 2 Gudi. 11:5-12.
3. Muhu utshi wa ndando tuajiya gudihula? Itshi tuza mumona mu longo edi?
3 Muhu wa ndando tuajiya gudihula wene owu. Gula mafumu a gu Isalele akhalele mutshita ndaga jiabonga nu jiabola, ndaga itshi yakhalele mukuatesa Yehowa ha gujiya gula fumu mumoshi udi yagujinginyina gudi muene nga ndo? Mvutu ya muhu owu iza gutukuatesa ha gujiya ndaga tudi naye gutshita ha gusuanguluisa Yehowa. Longo edi diza mumonesa ndaga thathu jiakhalele mukuatesa Yehowa ha gujiya gula mafumu a gu Isalele akhalele agujinginyina gudi muene nga ndo. 1) Akhalele gumuzumba nu mutshima umoshi, 2) akhalele mubalumuna mutshima, 3) akhalele yagujinginyina gu gikombelelo gia giamatshidia.
AKHALELE MUZUMBA YEHOWA NU MUTSHIMA UMOSHI
4. Gudisha gutshi guakhalele mukatshi dia mafumu akhalele yagujinginyina gudi Yehowa nu anyi akhalelego yagujinginyina gudi muene?
4 Mafumu akhalele musuanguluisa Yehowa, akhalele gumukombelela nu mutshima umoshi.b Yosafata wakhalele fumu wabonga handaga ‘wakhalele mukamba Yehowa nu mutshima umoshi.’ (2 Gudi. 22:9) Biblia idi muzuela mukunda nu Yoziase egi: ‘Guakhalelego nga nu fumu muko gutuama gifua Yoziase, wavutugile gudi Yehowa nu mutshima wenji wagasue.’ (2 Maf. 23:25) Itshi tuajiya guzuela mukunda nu Salomo munu wakalegele gubola gungima dia ivo yavula? ‘Gakhalelego diago yagujinginyina gudi Yehowa.’ (1 Maf. 11:4) Fumu Abiyama nji gakhalelego yagujinginyina gudi Yehowa, Biblia idi muzuela egi: ‘Gakalegelego Yehowa Nzambi wenji nu mutshima wenji wagasue.’—1 Maf. 15:3.
5. Gukombelela Yehowa nu mutshima umoshi gudi mukotelesa itshi?
5 Gukombelela Yehowa nu mutshima umoshi gudi mukotelesa itshi? Muthu wana kombelela Nzambi nu mutshima umoshi, ganago gumukombelela handaga udi naye guyitshita. Uvi wana gumukombelela handaga wana gumuzumba nu wana gumunemesa. Gutshita ngenyi guana gumukuatesa ha gulandula gumuzumba nu gumunesa monyo wenji wagasue.
6. Luholo lutshi tuajiya gulandula guzumba Yehowa nu mutshima umoshi? (Ishima 4:23; Matayo 5:29, 30)
6 Luholo lutshi tuajiya gulandula gifezegeselo gia mafumu anyi akhalele muzumba Yehowa nu mutshima umoshi? Tuajiya gulandula gifezegeselo giawo gula tudi mutuna ndaga jiabola. Ha gufezegesa, tudi naye gutuna saga jiabola handaga jiajiya gubolesa matangi’etu. Tudi naye gutuna nji mafuta abola nu khadilo dia gukamba gukhala nu ima yavula-vula. Gula tuakotelesa egi ndaga imoshi idi mutshigina gulebesa guzumba guetu mukunda nu Yehowa, tudi naye gutshita ngolo ha gusombegesa matangi’etu mbala imoshi.—Tanga Ishima 4:23; Matayo 5:29, 30.
7. Mukunda natshi idi nu ndando ha gutuna ndaga jiabola?
7 Tushigo naye gubemba egi matangi abola abolese mutshima wetu. Gula tuamoneselego gutema, tuajiya gusendesa gutangiza egi luholo tudi gudihana muavula mu mudimo wa Yehowa, matangi abola ajiyilego gutubolesa. Ha gufezegesa, tangiza gale egi udi hanze, guma gudi guahuma diago, muhehe nji udi wakola. Tangua waheta monzo, washa tshuya. Uvi itshi yajiya gugubuila gula wabemba mufulo wa gukangula? Muhehe wajiya gungina monzo muphushi. Ndaga eyi idi gutulongesa itshi? Tudi naye gutshita ngolo ha gusala yagujinginyina gudi Yehowa. Gifua luholo tuanago gubemba egi “muhehe” wakola ungine monzo, tudi naye nji gutuna ndaga yagasue yajiya gubolesa ufuta wetu nu Yehowa.—Ef. 2:2.
AKHALELE MUBALUMUNA MUTSHIMA MU GUBOLA GUAWO
8-9. Luholo lutshi Fumu Davidi nu Fumu Ezekiase akalegele ndaga tangua a awambelele gubola guawo? (Tala holu dia gizula.)
8 Gifua luholo tuayimonyi mu paragrafe ya thomo, Fumu Davidi wakalegele gubola guakoma. Uvi tangua profete Natana wamuwambelele luholo Yehowa wadivuile mukunda nu gubola guakalegele muene, Davidi wabalumuine mutshima nu gudibuluimuisa guagasue. (2 Sam. 12:13) Davidi gatshitshilego ndaga ha gumonesa Natana egi wabalumuine mutshima nga ha gulenga ndola yakhalele naye gumuhanewa. Uvi mbimbi jidi mu Ngimbo 51, jidi mumonesa egi wabalumuine diago mutshima.—Ngi. 51:3, 4, 17, suscription.
9 Fumu Ezekiase wakalegele nji gubola gumeso a Yehowa. Biblia idi muzuela egi: ‘Wabuile nu lulendo hene Nzambi wamuvuidile khabu, wavidile nji Yuda nu Yelusalema.’ (2 Gudi. 32:25) Itshi yatumile Ezekiase ha gubua muenya lulendo? Yajiya gukhala egi wabuile muenya lulendo handaga wakhalele nu umonyi wavula, wabingile enya Asiliya, misongo yenji nji yahuile mu luholo lua gushimana. Yajiya gukhala nji egi lulendo luatumile Ezekiase ha guwambela enya Babilona umonyi wenji wagasue. Profete Yeshaya wamuwambelele egi Yehowa wavile khabu jiakola mukunda nu ndaga yakalegele muene. (2 Maf. 20:12-18) Uvi Ezekiase wabalumuine mutshima nu gudibulumuisa guagasue gifua muatshitshile Davidi. (2 Gudi. 32:26) Gishina giene Yehowa wazuelele mukunda nu muene egi: Ezekiase wakhalele yagujinginyina gudi muene, ‘watshitshile ndaga jiabonga.’—2 Maf. 18:3.
Fumu Davidi nu Fumu Ezekiase abalumuna mutshima nu gudibulumuisa guagasue gungima dia gukalagala gubola (Tala paragrafe 8-9)
10. Ndaga itshi Fumu Amazia wakalegele tangua profete wa Yehowa wamuwambelele gubola guenji?
10 Uvi Fumu Amazia wa gu Yuda wakalegele ndaga jiabonga, ‘uvi gajikalegelego nu mutshima umoshi.’ (2 Gudi. 25:2) Gubola gutshi guakalegele muene? Yehowa wamukuatesele ha gubinga enya Edome, uvi gungima wasendesele gukombelela nzambi jia enya Edome.c Tangua profete wa Yehowa wamuwambelele gubola guenji, watunyile gumutegelela nu wamukayele.—2 Gudi. 25:14-16.
11. Hagutadila 2 Kolinto 7:9, 11, itshi tudi naye gutshita hagula Yehowa atutotesele? (Tala nji ifuanesa.)
11 Malongo atshi tuazula mu ifezegeselo ya mafumu awa? Gula tuakalagala gubola tudi naye gubalumuna mutshima nu gutshita ngolo ha gutuna guvutugila luko gubola guene. Itshi tuajiya gutshita gula akulu atuhana lubelo mu ndaga imoshi tudi mutangiza egi ishigo diago yabola? Tushigo naye gutangiza egi Yehowa nu akulu anago gutuzumba. Nu ene mafumu anyi akhalele mukalagala ndaga jiabonga gu Isalele, akhalele nji muhanewa malongo. (Heb. 12:6) Hene gula tuahanewa lubelo tudi naye 1) gutshigina lubelo luene nu gudibulumuisa guagasue, 2) gutshita ngolo ha gusombegesa nu 3) gulandula gukalegela Yehowa nu mutshima umoshi. Gula tuabalumuna mutshima mu gubola guetu, Yehowa mbawututotesela.—Tanga 2 Kolinto 7:9, 11.
Gula tuahanewa lubelo, tudi naye 1) gutshigina lubelo luene nu gudibulumuisa guagasue, 2) gutshita ngolo ha gusombegesa nu 3) gulandula gukalegela Yehowa nu mutshima umoshi (Tala paragrafe 11)f
AKHALELE YAGUJINGINYINA GU GIKOMBELELO GIA GIAMATSHIDIA
12. Gudisha gutshi guakhalele mukatshi dia mafumu anyi akhalele yagujinginyina gudi Yehowa nu anyi akhalelego yagujinginyina gudi muene?
12 Mafumu anyi Yehowa wamonele egi akhalele agujinginyina gudi muene, akhalele mu zumba gikombelelo gia giamatshidia. Akhalele mukuatesa akombeledi a Nzambi ha gutshita nji ngenyi. Uvi matangua ako, akhalele nji mujimbila mu ndaga jiko gifua luholo tuayimonyi. Mafumu ene akhalele mukombelela phamba Yehowa, akhalele nji mutshita ngolo ha gukatula nzambi jia isongo mu ifutshi yawo.d
13. Mukunda natshi Yehowa wazuelele egi Fumu Ahaba gakhalelego yagujinginyina gudi muene?
13 Itshi tuajiya guzuela mukunda nu mafumu anyi Yehowa wamonele egi akhalelego agujinginyina gudi muene? Yadiago, ndaga jiagasue akhalele mukalagala jiakhalelego jiabola. Ha gufezegesa, tangua Fumu wabola Ahaba wavuile egi Nabote wafuile mukunda nu muene, wavuile gikenene nu wadibulumuishile. (1 Maf. 21:27-29) Watungile membo, wabingile nji mbalagaji jia enya Isalele. (1 Maf. 20:21, 29; 22:39) Uvi watshitshile ndaga yabola diago. Mukaji’enji wamunanele ha gukombelela nzambi jia mambo. Uvi, Gabalumuinego mutshima nga hazonda mu gubola guakalegele muene.—1 Maf. 21:25, 26.
14. a) Mukunda natshi Yehowa wazuelele egi Fumu Roboama gakhalelego wagujinginyina gudi muene? b) Ndaga itshi mafumu anyi akhalelego agujinginyina gudi Yehowa akhalele mutshita?
14 Tutadilenu nji gifezegeselo gia fumu Roboama munu gakhalelego yagujinginyina gudi Yehowa. Gifua luholo tuayimonyi gu thunda, Roboama wakalegele ndaga jiavula jiabonga mu uhinyinyi wenji. Uvi tangua ufumu wenji wadijigamesele, wabembele gutumagela mikhuala ya Yehowa nu wasendesele gukombelela nzambi jia mambo. (2 Gudi. 12:1) Matangua ako wakhalele kulu mu njila, kulu mu futo; yakotelesa egi matangua ako wakhalele mukombelela Yehowa, matangua ako nzambi jia mambo. (1 Maf. 14:21-24) Ishigo phamba Roboama nu Ahaba abembele gukombelela Yehowa mu luholo luabonga. Uvi gudi nu mafumu ako avula akhalelego nji yagujinginyina gudi Yehowa, akhalele mukombelela nzambi jia mambo nu guwambela athu ako ha gutshita gifua ene. Ndaga yakhalele mutuma Yehowa ha gujiya gula fumu mumoshi wakhalele wagujinginyina gudi muene nga ndo, idi luholo fumu muene wakhalele gumukombela.
15. Mukunda natshi gukhala yagujinginyina gu gikombelelo gia giamatshidia gudi nu ndando gu meso a Yehowa?
15 Mukunda natshi gukombelela guakhalele nu ndando yavula gu meso a Yehowa? Ndaga ya thomo idi egi mafumu akhalele nu ginemo gia gutuameza akombeledi a Nzambi mu gikombelelo gia giamatshidia. Ndaga iko idi egi tangua athu akhalele mukombelela nzambi jia mambo, yakhalele guatuma ha gutshita gubola guakoma nu gukalegela athu ako ndaga jiabola. (Hosh. 4:1, 2) Mafumu a gu Isalele nu enya Isalele nji adihanele gudi Yehowa. Biblia idi muzuela egi, tangua akhalelego yagujinginyina gudi Yehowa nu akhalele mukombelela nzambi jia mambo, akhalelele mukalagala uthambi. (Yel. 3:8, 9) Gula muthu wakalagala uthambi, wakhalele musagesa mulumi’enji nga mukaji’enji muavula diago. Luholo lumoshi nji, gula muthu wadihanele gale gudi Yehowa wasendesa gukombelela nzambi jia mambo, wana tshita ndaga yabola diago gu meso a Yehowa.e—Mikh. 4:23, 24.
16. Ndaga itshi Yehowa wana tadila ha guzuela egi muthu mumoshi ngenyi udi wabonga gu meso enji nga wabola?
16 Malongo atshi tuajiya guzula? Tudi naye guzula desizio dia gutuna gukombelela nzambi jia mambo. Tudi naye nji gukombelela Yehowa mu luholo luana tshigina muene nu gudihana muavula mu mudimo wenji. Profete Malaki wakotelesele ndaga Yehowa wana tadila ha guzuela egi muthu mumoshi ngenyi udi wabonga nga wabola. Wasonegele egi: ‘Mbamumona luko gudisha gudi mukatshia dia muthu wabonga nu muthu wabola nu gudisha gudi mukatshi dia muthu udi mukalegela Nzambi mudimo nu muthu gashigo gumukalegela mudimo.’ (Mal. 3:18) Hene, tushigo naye gubemba egi luholo tushigo athu atagana nga guleba guetu, gutukange njila ha gubemba gukombelela Nzambi. Gula muthu wazula desizio dia gubemba gukombelela Yehowa, gudi gubola guakoma diago.
17. Mukunda natshi tudi naye gumonesa gutema tangua tudi mutomba muthu wa gudizula n’enji mu ulo?
17 Gula udi undumbu nu udi mukamba muthu wagudizula n’enji mu ulo, mbimbi jiazuelele profete Malaki jiajiya gugukuatesa ha gutomba muthu wabonga. Muthu wajiya genji gukhala nu makalegelo abonga, uvi gula gashigo mukombeledi wa Nzambi wa giamatshidia, Yehowa wajiya gumutadila gifua muthu wabonga gu meso enji ba? (2 Kol. 6:14) Gula wazula muthu wa luholo elu mu ulo, mbawugukuatesa ha gusala yagujinginyina gudi Yehowa ba? Yajiya gukhala egi akhetu ako a aphagano anyi Fumu Samolo wazudile mu ulo, akhalele nu makalegelo abonga. Uvi luholo akhalelego akombeledi a Nzambi wa giamatshidia, asendesele gumunana mage-mage ha gukombelela nzambi jia mambo.—1 Maf. 11:1, 4.
18. Ndaga jitshi mvuaji jidi naye gulongesa an’awo?
18 Mvuaji, muajiya gukalegela mene jia mafumu jidi mu Biblia ha gukuatesa anenu ha gukudisa nzala ya gukalegela Yehowa. Akuatesenu ha gukotelesa egi Yehowa wakhalele muzumba mafumu anyi akhalele gumukombelela nu akhalele mukuatesa athu ako ha gula ene nji amukombelele. Gula mudi gudihana muavula mu ndaga jia mu nyuma gifua gulonguga Biblia, guya mu gudibungisa nu guya mu mudimo wa gulongesa, mbamukuatesa anenu ha gumona egi ndaga jia mu nyuma jidi nu ndando mu monyo wenu. (Mat. 6:33) Gula ndo, anenu ajiya gutangiza egi gukhala Temue wa Yehowa gudi mukotelesa phamba egi guvualewa mu fami ya “Matemue a Yehowa.” Matangi a luholo elu, ajiya guatuma ha gumona egi gukombelela Yehowa gushigo diago nu ndando nga ndo ajiya nji gubemba gumukombelela.
19. Ndaga itshi muthu munu wabembele gale gukombelela Yehowa wajiwa gudifelela? (Tala nji galuanda “Wajiya Guvutuga Gudi Yehowa!”)
19 Gula muthu wabembele gale gukombelela Yehowa, wajiya luko gubua futa dienji ba? Ayi, handaga muthu muene wajiya gubalumuna mutshima ha gumukombelela luko. Ha guvutugila Yehowa, udi naye gukhala nu khadilo dia gudibulumuisa nu gutshigina ukuateshi wa akulu. (Yak. 5:14) Guvutugila luko ufuta wenji nu Yehowa gudi nu ndando yavula gubalega ndaga yagasue yajiya gutshita muene!
20. Luholo lutshi Yehowa mbawututadila gula tualandula gifezegeselo gia mafumu asalele yagujinginyina gudi muene?
20 Malongo atshi tuazula mu ifezegeselo ya mafumu a gu Isalele? Tuajiya gukhala gifua mafumu anyi asalele yagujinginyina gudi Yehowa gula tuadihana gudi muene nu mutshima umoshi. Tuzulenu malongo mu ndaga jiabola tuakalegele, tubalumunenu mutshima nu tusombegesenu makalegelo etu. Tujimbilago nji egi gukombelela Nzambi mumoshi wa giamatshidia gudi nu ndando yavula. Gula wasala yagujinginyina gudi Yehowa, muene mbawugutadila gifua muthu wabonga gu meso enji.
LUNGIMBO 45 “La méditation de mon coeur”
a Mulongo edi mbimbi “mafumu agu Isalele” idi mumonesa mafumu agasue ahinyine akombeledi a Nzambi, ikhale anyi atuamezele ufumu wa iphuta mbadi ya gu Yuda nu anyi atuamezele ufumu wa iphuta 10 ya enya Isalele nga anyi atuamezele iphuta yene yagasue 12.
b UKOTELESHI WA MBIMBI: Mbala jiavula Biblia yana kalegela mbimbi “mutshima” ha guzuelela umuthu wetu wa mukatshi yakotelesa egi, makalegelo etu, matangi etu, ndaga tuana tshigina nu jinyi tuana tshita.
c Yadiago mafumu anyi akhalelego enya Isalele akhalele mukombelela nzambi jia gifutshi ginyi akhalele mubinga.
d Fumu Asa wakalegele gubola guakoma diago. (2 Gudi. 16:7, 10) Uvi Biblia yana zuela egi, Asa watshitshile ndaga jiabonga gumeso a Yehowa. Uvi tangua profete wa Yehowa wamuhanele lubelo, thomo gatshiginyilego lubelo luene, gungima wabalumuine mutshima. Ndaga yabonga idi egi, Yehowa wamonele makalegelo enji abonga uvi gatalelego phamba gubola guakalegele muene. Yadiago, Fumu Asa wakhalele mukombelela phamba Yehowa, watshitshile yagasue ha gukatula nzambi jia mambo mu uhinyinyi wenji.—1 Maf. 15:11-13; 2 Gudi. 14:2-5.
e Gukombelela guana khala nu ndando yavula gumeso a Yehowa, handaga mukhuala wa thomo nu wa mbadi mu Mikhuala ya Moize, yakhalele mutunyisa enya Isalele ha gukombelela muthu muko nga gima giko uvi phamba Yehowa.—Guz. 20:1-6.
f UKOTELESHI WA IFUANESA: Mukulu mumoshi wa muvuala udi mukuatesa phangi mumoshi wa yala mukunda nu khadilo dia gunua matombe. Phangi muene watshigina longo diene nu gudibulumuisa guagasue, wabemba khadilo diene nu udi mulandula gukalegela Yehowa nu mutshima wagasue.