Wastaoa ONLINE LIBRARY
Wastaoa
ONLINE LIBRARY
Solomon Islands Pidgin
  • BIBLE
  • OLKETA PABLIKESON
  • OLKETA MEETING
  • nwt Proverbs 1:1-31:31
  • Proverbs

Disfala sekson no garem eni video.

Sorre, disfala video no savve plei distaem.

  • Proverbs
  • Niu World Transleison blo Holy Scripture
Niu World Transleison blo Holy Scripture
Proverbs

PROVERBS

1 Olketa proverb blo Solomon,+ son blo David,+ wea hem king blo Israel:+

 2 For mekem man savve lanem* wisdom+ and discipline.

For minim olketa wise toktok.

 3 For acceptim* discipline+ wea mekem man garem wei for minim samting,

Raeteous wei,+ luksavve lo stret samting,*+ and treatim evriwan fair.

 4 For mekem man wea no garem experience for kamap wise.+

For givim lo man wea young knowledge and ability for ting raonem samting.+

 5 Man wea wise hem lisin and gohed for lanem samting.+

Man wea minim samting bae kasem wise direction+

 6 For minim wanfala proverb and wanfala saying wea mekem man konfius,*

Toktok blo olketa wea wise and ridol+ blo olketa.

 7 Wei for fraet* lo Jehovah hem start blo knowledge.+

Olketa wea karangge nomoa ting daonem wisdom and discipline.+

 8 Son blo mi, lisin lo discipline blo dadi+ blo iu,

And no rejectim instruction* blo mami+ blo iu.

 9 Olketa hia olsem naesfala kraon for hed+ blo iu

And wanfala naes nekles for nek+ blo iu.

10 Son blo mi, if olketa nogud pipol trae for switim iu, no followim olketa.+

11 If olketa sei: “Iu kam witim mifala.

Iumi go haed for killim dae olketa narawan.

Iumi bae haed and attakim olketa innocent pipol for plei nomoa.

12 Iumi bae swallom olketa olsem Grev* taem olketa laef yet,

Full body blo olketa bae go daon, olsem olketa wea go daon lo hol.

13 Iumi tekem evri expensive treasure blo olketa.

Iumi bae fulimap haos blo iumi witim olketa samting wea iumi tekem.

14 Iu shud kam witim mifala,*

And bae iumi sharem equal lo evri samting wea iumi stealim.”*

15 Son blo mi, iu no followim olketa.

No letem foot blo iu wakabaot followim road+ blo olketa,

16 Bikos foot blo olketa ran go for duim wicked samting.

Olketa hariap go for killim man dae.+

17 Hem iusles for spredim wanfala net taem bird hem lukluk nomoa.

18 Dastawe olketa hia haed for killim dae narawan.

Olketa haed for offem laef* blo olketa narawan.

19 Diswan nao wanem pipol wea ravem narawan for kasem selen olketa duim,

And diswan bae mekem olketa lusim laef blo olketa.+

20 Tru wisdom+ hem krae big lo street.+

Voice blo hem gohed for krae big lo olketa pablik area lo taon.+

21 Lo kona* blo olketa busy street hem singaot.

Lo entrance blo olketa gate lo taon hem sei:+

22 “Hao long nao iufala wea no garem savve bae gohed lo karangge wei blo iufala?

Hao long nao iufala wea enjoyim wei for tok spoelem narawan bae gohed duim datwan?

And hao long nao iufala wea karangge bae gohed heitim knowledge?+

23 Followim kaonsel blo mi.*+

Then bae mi pourim spirit blo mi lo iufala.

Mi bae mekem iufala savve lo olketa toktok blo mi.+

24 Bikos mi singaot kam bat iufala les nomoa,

Mi givim kam hand blo mi for iufala, bat no eniwan laek luksavve,+

25 Iufala les for followim evri advaes blo mi

And iufala rejectim kaonsel blo mi,

26 Mi bae laf tu taem trabol kasem iufala.

Mi bae tok spoelem iufala taem samting wea iufala fraetem hem happen,+

27 Taem samting wea iufala fraetem hem kam olsem wanfala cyclone,

And trabol blo iufala hem arrive olsem wanfala big wind,

Taem hard taem and trabol kasem iufala.

28 Lo datfala taem bae olketa krae lo mi for help, bat mi bae no ansarem olketa.

Olketa bae trae hard for lukaotem mi, bat olketa bae no faendem mi,+

29 Bikos olketa heitim knowledge,+

And olketa disaed for no fraet lo Jehovah.+

30 Olketa les lo advaes blo mi.

Olketa nating respectim evri kaonsel blo mi.

31 So olketa bae harvestim samting wea olketa plantim,+

And olketa bae safa lo evri nogud samting wea kamaot from plan blo olketa seleva.

32 Bikos bighed wei blo olketa wea no garem savve bae killim olketa dae,

And wei blo karangge pipol for no kea bae distroem olketa.

33 Bat man wea lisin lo mi bae stap gud+

And hem bae no warim eni trabol.”+

2 Son blo mi, if iu acceptim olketa toktok blo mi

And keepim olketa komandment+ blo mi olsem treasure,

 2 Lo wei for openem ear blo iu for lisin gud lo wisdom+

And openem heart blo iu for lanem wei for luksavve.+

 3 And tu, if iu beg for kasem wei for minim samting+

And iu barava ask for garem wei for luksavve.+

 4 If iu gohed lukaotem evriting hia olsem man wea lukaotem silver,+

And iu gohed lukaotem olsem man wea lukaotem treasure wea stap haed.+

 5 Then iu bae luksavve wat nao hem minim for fraet lo Jehovah,+

And iu bae faendem knowledge abaotem God.+

 6 Bikos Jehovah nao givim wisdom.+

Knowledge and wei for luksavve kam from mouth blo hem.

 7 Hem keepim wisdom* for olketa wea duim stret samting.

Hem wanfala shield for olketa wea wakabaot followim faithful wei.+

 8 Hem protectim road blo olketa wea followim justice

And hem bae gaedem road blo olketa loyal wan+ blo hem.

 9 Then iu bae minim samting wea raeteous, stret, and fair,

Road blo evri samting wea gud.+

10 Taem heart+ blo iu hapi lo wisdom

And iu*+ laekem tumas knowledge,

11 Ability for ting raonem samting bae gaedem iu,+

And wei for luksavve lo samting bae protectim iu,

12 For sevem iu from road wea no stret,

From man wea storyim olketa nogud samting,+

13 From olketa wea lusim stretfala road

For wakabaot lo road blo darkness,+

14 From olketa wea hapi for duim nogud samting,

Wea olketa hapi for duim olketa wicked samting,

15 Yes, pipol wea road blo olketa hem no stret

And wea road blo olketa hem fulap lo wei for laea.

16 Wisdom bae sevem iu from nogud* woman,

From olketa swit toktok blo olobaot* woman,+

17 Wea lusim klos fren* blo hem, wea tufala fren since tufala young+

And forgetim covenant blo God blo hem.

18 Bikos for go lo haos blo hem, hem olsem for go for dae,

And road wea go for haos blo hem, hem lead go lo grev.+

19 Eniwan wea duim sex witim* hem bae no kam bak,

And olketa bae no wakabaot lo road for kasem laef+ tu.

20 So followim road blo olketa gud pipol

And wakabaot lo olketa road blo pipol wea duim raeteous samting,+

21 Bikos olketa wea duim stret samting nomoa bae stap lo earth,

And olketa wea no garem blame* bae stap olowe lo hem.+

22 Bat wicked pipol bae finis from earth,+

And pipol for laea bae aot from earth.+

3 Son blo mi, no forgetim teaching* blo mi,

And hem gud for heart blo iu obeyim olketa komandment blo mi,

 2 Bikos olketa bae addim staka day

And staka year lo laef blo iu and bae iu garem peace.+

 3 No letem loyal love* and wei for faithful* lusim iu.+

Taengem olketa raonem nek blo iu.

Raetem olketa lo tablet blo heart blo iu.+

 4 Sapos iu duim olsem, God and olketa man+ bae hapi lo iu

And iu bae garem wei for luksavve.

 5 Trustim Jehovah+ lo full heart blo iu,

And no depend* lo savve blo iuseleva.+

 6 Tingim hem+ lo evri samting wea iu duim,

And hem bae showim iu stretfala road.+

 7 No kamap wise lo eye blo iuseleva.+

Fraet lo Jehovah and tane difren from nogud wei.

 8 Datwan bae olsem medicine for healim body* blo iu

And hem bae strongim olketa bon blo iu.

 9 Honorim Jehovah witim olketa best samting+ wea iu garem,

Olketa firstfrut* from harvest blo iu.*+

10 Then olketa stoahaos blo iu bae barava fulap,+

And olketa container* blo iu bae ova full lo niu wine.

11 Son blo mi, no rejectim discipline blo Jehovah,+

And no heitim kaonsel+ blo hem,

12 Bikos Jehovah hem stretem+ olketa wea hem lovem,

Olsem wanfala dadi hem duim lo son wea hem hapi lo hem.+

13 Man wea faendem wisdom+

And man wea waka hard for kasem wei for luksavve bae hapi.

14 For kasem datwan hem beta winim for kasem silver,

And for garem datwan hem beta winim* for garem gold.+

15 Hem barava spesol winim coral.*

No eniting wea iu laekem hem semsem witim datwan.

16 Long laef hem stap lo raet hand blo hem.

Riches and glory stap lo left hand blo hem.

17 Hapi hem stap lo olketa road blo hem,

And peace+ hem stap lo evri road blo hem.

18 Hem tree blo laef for olketa wea hol strong lo hem,

And olketa wea hol strong lo hem bae olketa hapi.+

19 Jehovah creatim earth from wisdom+ blo hem.

Hem putim skae lo position blo hem from wei blo hem for luksavve.+

20 Witim knowledge blo hem, hem splitim olketa wata wea stap deep insaed graon

And mekem dew+ for drop from olketa cloud lo skae.

21 Son blo mi, iu mas no forgetim olketa.*

Protectim wisdom* and ability for ting raonem samting.

22 Olketa bae givim iu laef

And olketa bae olsem naesfala nekles raonem nek blo iu.

23 Then iu bae wakabaot sef lo gogo blo iu,

And no enitaem bae foot blo iu stambol.*+

24 Taem iu leidaon, iu bae no fraetem eniting.+

Iu bae leidaon, and bae iu enjoyim sleep blo iu.+

25 Iu bae no fraetem eni nogud samting wea seknomoa happen+

And trabol wea olsem cyclone wea bae kasem wicked pipol.+

26 Bikos iu fit for barava trustim+ Jehovah.

Hem bae no letem foot blo iu for pas lo eni trap.+

27 No hol bak for duim gud samting lo olketa wea iu shud helpem*+

Sapos iu garem paoa* for duim datwan.+

28 No sei olsem lo neiba blo iu, “Iu go and kam bak tumoro and bae mi givim lo iu,”

If iu savve givim hem distaem.

29 No mekem nogud plan for spoelem neiba blo iu+

Taem hem trustim iu.

30 No raoa nating+ witim eniwan

Sapos hem no duim eni nogud samting lo iu.+

31 No jealous lo man wea raf+

Or followim olketa wei blo hem,

32 Bikos Jehovah barava heitim man for laea,+

Bat Hem fren gud witim man wea duim stret samting.+

33 Trabol from Jehovah bae kasem famili laen blo wicked man,+

Bat hem blessim haos blo man wea raeteous.+

34 Bikos hem tok spoelem olketa wea tok spoelem narawan,+

Bat hem hapi lo olketa wea hambol.+

35 Olketa wea wise bae inheritim honor,

Bat olketa wea karangge mekhae lo shameful samting.+

4 Olketa son blo mi, lisin lo discipline blo wanfala dadi.+

Lisin gud mekem iufala garem wei for minim samting,

 2 Bikos mi bae givim gudfala instruction lo iufala.

No rejectim teaching* blo mi.+

 3 Mi son wea obeyim dadi blo mi.+

And mami blo mi+ lovem mi tumas.

 4 Hem teachim mi and sei: “Mi laekem for iu keepim gud olketa toktok+ blo mi insaed heart blo iu.

Gohed obeyim olketa komandment blo mi and bae iu gohed laef.+

 5 Waka hard for kasem wisdom, waka hard for kasem wei for minim samting.+

No forgetim olketa toktok wea mi talem and no tane difren from olketa.

 6 No lusim hem, and hem bae protectim iu.

Barava tinghae lo hem, and hem bae gaedem iu.

 7 Wisdom nao barava important* samting,+ so waka hard for kasem wisdom,

And lo evri samting wea iu waka hard for kasem, waka hard for kasem wei for minim samting+ tu.

 8 Barava tinghae lo hem, and hem bae mekhae lo iu.+

Hem bae givim honor lo iu bikos iu barava lovem hem.+

 9 Hem bae putim wanfala naes kraon lo hed blo iu.

Hem bae mekem iu werem wanfala kraon wea luk naes.”

10 Lisin, son blo mi, and acceptim olketa toktok blo mi,

Then olketa year lo laef blo iu bae staka.+

11 Mi bae teachim iu mekem iu followim road blo wisdom.+

Mi bae leadim iu lo olketa road blo stretfala wei.+

12 Taem iu wakabaot, no eniting bae blokem foot blo iu.

And if iu ran, iu bae no foldaon.

13 Hol strong lo discipline. No let go lo hem.+

Protectim hem bikos hem bae mekem iu laef.+

14 No go insaed lo road blo olketa wea wicked,

And no wakabaot lo road blo olketa nogud man.+

15 Rejectim datwan, and no go followim.+

Tane difren from datwan, and followim difren road.+

16 Hard for olketa sleep sapos olketa no duim nogud samting.

Olketa no savve sleep sapos olketa no spoelem eniwan.

17 Olketa feedim olketa seleva witim bred blo wicked fasin,

And olketa drinkim wine blo violence.

18 Bat road blo olketa wea raeteous hem olsem laet wea braet lo morning

Wea isisi kamap braet go kasem taem wea hem full daylaet.+

19 Road blo olketa wea wicked hem olsem darkness.

Olketa no savve wat nao mekem olketa foldaon.

20 Son blo mi, herem gud wanem mi talem.

Lisin gud* lo olketa toktok blo mi.

21 No forgetim olketa.

Keepim olketa deep insaed lo heart blo iu,+

22 Bikos olketa givim laef lo pipol wea faendem olketa+

And gudfala health lo full body* blo olketa.

23 Winim evri samting wea iu protectim, iu mas protectim heart blo iu,+

Bikos olketa samting wea mekem iu laef hem kam from hem.

24 No talem eni nogud toktok,+

And no letem eni laea toktok kamaot from mouth blo iu.

25 Eye blo iu mas luk stret go lo front,

Yes, luk stret lo samting wea stap front lo iu.+

26 Kliarem gud* road for foot blo iu,+

And evri road blo iu bae sef.

27 No go lo raet or lo left.+

Tanem foot blo iu from nogud samting.

5 Son blo mi, lisin lo wisdom blo mi.

Lisin gud* lo wat bae mi teachim abaotem wei for luksavve,+

 2 Mekem iu savve gaedem gud ability blo iu for ting raonem samting

And protectim knowledge lo toktok blo iu.+

 3 Bikos lips blo nogud* woman hem swit olsem honey,+

And mouth blo hem smooth winim oil.+

 4 Bat bihaen, hem saoa olsem wormwood* plant+

And hem sharp olsem sword wea sharp lo tufala saed.+

 5 Tufala foot blo hem followim road wea go daon lo dae.

Olketa step blo hem lead go lo Grev.*

 6 Hem nating ting abaotem road blo laef.

Hem wakabaot followim difren road, bat hem no savve wea nao hem go.

 7 So son* blo mi, lisin lo mi

And no tane difren from olketa toktok blo mi.

 8 Stap farawe from hem.

No go klosap entrance lo haos blo hem,+

 9 Mekem iu no lusim respect wea olketa narawan garem for iu+

And safa+ for full laef blo iu.

10 Mekem olketa stranger no tekem riches* blo iu+

And nara pipol no tekem samting wea iu waka hard for kasem.

11 Sapos nomoa, iu bae sorre lo end blo laef blo iu

Taem flesh and body blo iu hem nogud+

12 And iu sei: “Mi heitim discipline!

Heart blo mi barava les lo kaonsel!

13 Mi no lisin lo voice blo olketa instructor blo mi

Mi satem ear blo mi from advaes blo olketa teacher blo mi.

14 Klosap tumas for mi nogud nao

Midol lo full kongregeson.”*+

15 Drinkim wata from cistern* blo iuseleva

And wata wea flow* from well blo iuseleva.+

16 Why nao bae iu laek for olketa springwata blo iu for flow olobaot aotsaed,

And olketa stream wata blo iu for flow lo olketa pablik area lo taon?+

17 Olketa shud for iuseleva nomoa,

And no for eni narawan.+

18 God bae blessim well* blo iuseleva,

And iu bae hapi witim waef wea iu maritim taem iu young,+

19 Hem olsem wanfala mere deer wea tame, wanfala maunten goat*+ wea luk naes.

Susu blo hem bae mekem iu hapi* evritaem.

Love blo hem mekem iu laekem hem evritaem.+

20 So son blo mi, why nao bae iu laekem nogud* woman

Or hagem olobaot* woman+ and holem hem taet lo arm blo iu?

21 Bikos Jehovah hem lukim evri samting wea man duim.

Hem lukluk gud lo evri road blo hem.+

22 Wicked man hem foldaon lo olketa mistek blo hemseleva,

And hem bae pas insaed olketa rope blo sin blo hemseleva.+

23 Hem bae dae bikos hem no acceptim discipline

And go difren bikos lo staka karangge samting wea hem duim.

6 Son blo mi, sapos iu putim security for loan blo narawan,+

Sapos iu sekhand for mekem agreement* witim eni stranger,+

 2 Sapos datfala promis hem kamap trap for iu,

And toktok wea iu talem+ hem olsem wanfala trap,

 3 Son blo mi, iu lo hand blo narawan nao.

So duim diswan for iu free:

Iu hambol and go kwiktaem for begim hem.+

 4 No letem tufala eye blo iu for sleep,

And tufala eyelid blo iu for klos.

 5 Mekem iuseleva free olsem gazelle wea ranawe from man for hunting,

Olsem bird wea flae from man for trapim bird.

 6 Go lukluk lo olketa ants, iu man wea lesy.+

Lukluk followim wat olketa duim and kamap wise.

 7 Nomata olketa no garem eni komanda, officer, or eni ruler,

 8 Olketa redyim kaikai blo olketa lo summer season,+

And olketa hipimap kaikai blo olketa lo taem blo harvest.

 9 Hao long nao iu man wea lesy bae gohed leidaon?

Wat taem nao iu bae wekap?

10 Lelebet sleep, lelebet satem eye,

Lelebet foldim tufala hand for rest,+

11 And seknomoa iu bae poor nao olsem taem thief seknomoa attakim iu,

And hem bae olsem taem soldia+ tekem evri samting wea iu onam.

12 Man wea iusles and wicked hem raraon for talem olketa laea toktok.+

13 Hem sat eye,+ hem give saen lo foot blo hem, and hem akson witim olketa finger blo hem.

14 From hem garem nogud heart,

Hem evritaem mekem olketa rabis plan+ and kosim raoa.+

15 Dastawe, trabol bae seknomoa kasem hem.

Kwiktaem nomoa hem bae nogud nao and hard for hem gud bak.+

16 Sixfala samting nao Jehovah hem heitim.

Yes, sevenfala samting nao hem* barava heitim:

17 Eye wea praod,+ tongue wea laea,+ and hand wea killim dae innocent man,+

18 Heart wea mekem olketa wicked plan,+ and tufala foot wea ran kwiktaem for duim wicked samting,

19 False witness wea evriting hem talem hem laea,+

And eniwan wea kosim raoa midolwan olketa brata.+

20 Son blo mi, obeyim komandment blo dadi blo iu,

And no rejectim instruction* blo mami blo iu.+

21 Evritaem taengem olketa raonem heart blo iu.

Taengem olketa raonem nek blo iu.

22 Taem iu wakabaot, hem bae leadim iu.

Taem iu leidaon, hem bae standap gaedem iu.

And taem iu wekap, hem bae story lo iu.*

23 Bikos komandment hem wanfala lamp,+

And law hem wanfala laet,+

And olketa kaonsel wea stretem man hem road blo laef.+

24 Olketa bae gaedem iu from nogud woman,+

From swit toktok blo olobaot* woman,+

25 No letem heart blo iu+ for laekem hem bikos hem luk naes

And no letem eye blo hem wea luk naes for switim iu,

26 Bikos prostitute savve mekem man poor gogo wanfala bred+ nomoa hem savve baem,

Bat waef blo nara man savve mekem iu lusim laef blo iu.

27 Hao, man savve putim fire lo chest blo hem and kaleko blo hem no bone?+

28 Or hao, man savve wakabaot antap olketa hot chakol and tufala foot blo hem no bone?

29 Diswan hem semsem tu witim eniwan wea duim sex witim waef blo nara man.

Eniwan wea tasim woman hia bae no misstim panis.+

30 Pipol no heitim thief

Sapos hem steal bikos hem hangere.

31 Bat taem olketa faendaot, hem bae peim bak seven taems lo wat hem stealim.

Hem bae givim evri best samting lo haos blo hem.+

32 Eniwan wea duim adultery witim eni woman hem no garem gud tingting.*

Eniwan wea duim datwan hem kos trabol for hemseleva.+

33 Hem bae kasem trabol and pipol bae no respectim hem,+

And shame wea kasem hem bae stap for olowe.+

34 Bikos wei for jealous bae mekem hasband kros fogud.

Hem bae nating sorre taem hem pei bak.+

35 Hem bae no acceptim eni compensation.*

Mind blo hem bae nating gud, nomata hao big nao present wea iu givim.

7 Son blo mi, obeyim olketa toktok blo mi,

And keepim olketa komandment+ blo mi olsem treasure.

 2 Obeyim olketa komandment blo mi and gohed laef.+

Protectim instruction* blo mi olsem pupil lo eye blo iu.

 3 Taengem olketa raonem finger blo iu.

Raetem olketa lo tablet blo heart blo iu.+

 4 Sei lo wisdom, “Iu sista blo mi,”

And sei lo wei for minim samting, “Iu relative blo mi,”

 5 For protectim iu from nogud* woman,+

From olobaot* woman and olketa swit toktok blo hem.+

 6 From window lo haos blo mi,

Mi luk kam daon thru lo lattice window blo mi,

 7 And taem mi lukluk lo olketa wea no garem experience,

Mi luksavve wanfala lo olketa young man hem no garem gud tingting.*+

 8 Hem go followim street klosap lo ples wea woman hia stap,

And hem wakabaot go for haos blo woman hia

 9 Bihaen sun go daon bat bifor hem dark, lo evening,+

Taem hem start for naet and dark.

10 Then mi lukim datfala woman kam meetim hem,

Hem werem kaleko olsem* prostitute,+ and hem garem heart wea savve trikim man tumas.

11 Hem woman for toktok tumas and hem bighed.+

Hem* no savve stap kwaet lo haos blo hem.

12 Wan minute hem stap aotsaed, then next minute nomoa hem lo olketa pablik area lo taon,

Hem weit lo evri kona.+

13 Hem grabim young man hia and kissim hem.

Hem nating shame for tok olsem lo hem:

14 “Mi offerim finis olketa peace offering.*+

Tuday mi duim wanem mi promisim.

15 Dastawe mi kamaot for meetim iu,

Mi lukaotem iu, and mi faendem iu nao!

16 Mi decoratem bed blo mi witim olketa naes kava,

Kalakala linen from Egypt.+

17 Mi putim myrrh,* aloe, and cinnamon+ lo bed blo mi.

18 Kam, iumi tufala drink from kap blo love go kasem morning.

Iumi tufala enjoyim sex tugeta.

19 Bikos hasband blo mi no stap lo haos.

Hem go lo wanfala farawe ples.

20 Hem tekem wanfala basket selen witim hem,

And hem bae no kam bak go kasem day blo full moon.”

21 Woman hia talem olketa toktok for tanem tingting blo hem go difren.+

Hem negom hem witim olketa swit toktok.

22 Semtaem nomoa man hia go followim hem, olsem wanfala bull wea olketa leadim go for busarem,

Olsem wanfala karangge man wea olketa putim hem lo stock*+ for panisim hem.

23 Hem bae dae taem wanfala arrow go thru lo liver blo hem.

Olsem wanfala bird wea pas lo trap, man hia nating savve dat datwan bae offem laef* blo hem.+

24 So son blo mi, lisin lo mi.

Herem gud olketa toktok wea mi talem.

25 No letem heart blo iu followim olketa wei blo hem.

No followim olketa road blo hem,+

26 Bikos hem kosim staka for dae,+

And olketa wea hem killim dae olketa staka fogud.+

27 Haos blo hem lead go lo Grev.*

Hem go daon lo olketa dark rum blo dae.

8 Hao, ino wisdom nao singaot kam?

Hao, ino wei for luksavve nao singaot big?+

 2 Lo olketa hae ples+ followim road,

Hem standap lo olketa crossroad.

 3 Klosap lo olketa gate wea go insaed lo datfala taon,

Lo olketa entrance blo datfala taon,

Hem gohed for singaot big olsem:+

 4 “Iufala olketa pipol, mi gohed kolem iufala.

Mi singaot big lo evriwan.*

 5 Iufala wea no garem experience, lanem wei for kamap wise.+

Iufala olketa stupid wan, waka hard for kasem heart wea savve minim samting.

 6 Lisin, bikos wat mi talem hem important,

Lips blo mi hem storyim stret samting.

 7 Bikos mouth blo mi hem story smol abaotem truth,

And lips blo mi hem heitim wicked samting.

 8 Evri toktok wea kamaot from mouth blo mi hem raeteous.

No eniwan lo olketa hem laea or no stret.

 9 Olketa samting hia hem klia nomoa lo man wea garem wei for luksavve

And olketa stret lo eniwan wea faendem knowledge finis.

10 Chusim teaching* blo mi and no silver,

And chusim knowledge and no best gold,+

11 Bikos wisdom hem beta winim coral.*

No eni samting wea man laekem hem semsem witim datwan.

12 Mi, wisdom, mi stap witim wei for minim samting.*

Mi faendem knowledge and ability for ting raonem samting.+

13 Wei for fraet lo Jehovah hem minim for heitim nogud samting.+

Mi heitim wei for mekhae lo seleva and praod+ and wicked wei and nogud toktok.+

14 Mi garem gud advaes and wei for duim wise samting.+

Wei for minim samting+ and paoa+ hem blo mi.

15 Thru lo mi olketa king gohed for rul,

And olketa hae official mekem olketa law wea raeteous.+

16 Thru lo mi olketa prince gohed for rul,

And olketa bigman judge followim samting wea raeteous.

17 Mi lovem olketa wea lovem mi,

And olketa wea lukaotem mi bae faendem mi.+

18 Riches and glory stap witim mi,

Riches wea no savve finis* and raeteous fasin.

19 Evri samting wea man kasem from mi hem beta winim gold, hem winim pure gold,

And evri present wea man kasem from mi hem beta winim best silver.+

20 Mi wakabaot followim road blo raeteous fasin,

Lo midol blo olketa road blo justice.

21 Mi givim inheritance wea garem hae value lo olketa wea lovem mi,

And mi fulimap olketa stoahaos blo olketa.

22 Mi nao first wan+ wea Jehovah creatim,

First wan lo olketa samting wea hem wakem from bifor kam yet.+

23 Longtaem bifor kam,* mi stap finis,+

Diswan hem lo start, taem earth hem no stap yet.+

24 Taem no eni deep wata yet,+ mi born finis,*

Taem no eni wata hem ran kamaot from graon yet.

25 Bifor God putim olketa maunten lo ples blo olketa,

Bifor olketa hill stap, mi born finis,

26 Taem hem no wakem yet earth and olketa plant

And first dust blo graon lo earth.

27 Taem hem redi for wakem skae,+ mi lo there.

Taem hem putim spialaen* between skae and sea,+

28 Taem hem putim* olketa cloud lo antap,

Taem hem wakem olketa springwata blo deep wata,

29 Taem hem putim law for sea

Mekem olketa wave blo hem no go ovam baondri blo hem,+

Taem hem putim* olketa faondeson blo earth,

30 Then mi stap saed lo hem olsem wakaman wea garem skill.+

Mi nao main wan wea hem hapi lo hem+ evriday.

Mi hapi front lo hem evritaem.+

31 Mi hapi tumas lo earth wea hem creatim for pipol stap insaed,

And main samting wea mekem mi hapi tumas hem olketa son blo man.*

32 So distaem, olketa son blo mi, lisin lo mi.

Yes, olketa wea obeyim olketa toktok blo mi bae hapi.

33 Lisin lo discipline+ and kamap wise,

And no enitaem les lo datwan.

34 Man wea lisin lo mi bae hapi

Taem hem kam early* lo olketa door blo mi evriday,

Taem hem weit saed lo olketa post blo door blo mi.

35 Bikos man wea faendem mi hem faendem laef,+

And Jehovah appruvim hem.

36 Bat man wea ignorem mi hem spoelem hemseleva,*

And olketa wea heitim mi olketa lovem dae.”+

9 Tru wisdom hem buildim haos blo hem.

Hem katem finis* sevenfala post blo hem.

 2 Hem redyim gud meat blo hem.*

Hem mixim finis wine blo hem.

Hem putim finis evriting antap lo tebol blo hem tu.

 3 Hem sendem go olketa woman servant blo hem

Go antap olketa hill lo taon+ for singaot olsem:

 4 “Eniwan wea no garem experience, hem mas kam insaed lo hia.”

Hem sei olsem lo man wea no garem gud tingting:*

 5 “Kam, kaikaim bred blo mi

And iumi drinkim wine wea mi mixim finis.

 6 Lusim wei blo iu for no garem experience* mekem iu laef.+

Wakabaot stret followim road blo wei for minim samting.”+

 7 Man wea stretem man for tok spoelem narawan bae kasem shame,+

And man wea kaonselem samwan wea wicked bae kasem pain.

 8 No kaonselem samwan wea savve tok spoelem narawan nogud hem heitim iu.+

Kaonselem samwan wea wise and hem bae lovem iu.+

 9 Givim instruction lo samwan wea wise, and hem bae wise go moa.+

Teachim samwan wea raeteous, and hem bae savve lo staka samting go moa.

10 Wei for fraet lo Jehovah hem start blo wisdom,+

And knowledge abaotem datfala Holy God+ hem mekem man garem wei for minim samting.

11 Bikos lo mi olketa day blo iu bae staka,+

And iu bae garem staka year moa lo laef blo iu.

12 Sapos iu kamap wise, wei for wise hia bae mekem iu for kasem gud samting,

Bat sapos iu man for tok spoelem narawan, iuseleva bae kasem ansa blo datwan.

13 Wanfala stupid woman hem toktok tumas.+

Hem no iusim hed blo hem and hem nating savve lo eniting.

14 Hem sidaon lo entrance lo haos blo hem

Lo wanfala chair lo olketa hill lo taon,+

15 Hem singaot olsem go lo olketa wea go pas

Olketa wea wakabaot stret followim road blo olketa:

16 “Eniwan wea no garem experience, hem mas kam insaed lo hia.”

Hem sei olsem lo man wea no garem gud tingting:*+

17 “Wata wea olketa stealim hem swit naes,

And kaikai wea olketa kaikaim haed, hem naes tumas.”+

18 Bat man hia no savve olketa wea dae finis wea no garem paoa olketa stap lo there,

Dat olketa guest blo woman hia stap deep insaed lo Grev.*+

10 Olketa proverb blo Solomon.+

Wise son hem mekem dadi blo hem for hapi,+

Bat karangge son hem mekem mami blo hem for sorre.

 2 Olketa treasure wea man kasem bikos lo corruption bae no helpem hem,

Bat raeteous fasin nao hem samting wea rescuem man from dae.+

 3 Jehovah bae no letem raeteous man* for hangere,+

Bat hem bae no givim samting wea wicked man hem barava laekem.

 4 Hand wea lesy bae mekem man for poor,+

Bat hand wea waka hard mekem man rich.+

 5 Son wea harvestim kaikai lo summer season hem garem wei for minim samting,

Bat son wea deepim sleep lo taem blo harvest+ hem mek shame lo hemseleva.

 6 Olketa blessing stap lo hed blo raeteous man,+

Bat mouth blo wicked man hem haedem violence.

 7 Pipol bae evritaem tingim* raeteous man and hem bae kasem blessing,+

Bat nem blo wicked man bae rotten.+

 8 Man wea heart blo hem wise bae acceptim olketa instruction,*+

Bat man wea talem olketa karangge toktok bae hem safa.+

 9 Man wea wakabaot followim faithful wei bae wakabaot lo peace,+

Bat man wea trikim pipol bae hard for haedem wat hem duim.+

10 Man wea sat eye for trikim narawan hem kosim sorre,+

And man wea talem olketa karangge toktok bae hem safa.+

11 Mouth blo raeteous man hem source blo laef,+

Bat mouth blo wicked man hem haedem violence.+

12 Wei for heit hem mekem raoa kamap,

Bat love hem kavarem evri sin.+

13 Wisdom hem stap lo lips blo man wea garem wei for luksavve,+

Bat stik hem for baksaed blo man wea no garem gud tingting.*+

14 Olketa wea wise keepim knowledge+ olsem treasure,

Bat mouth blo man wea karangge hem invaetem trabol.+

15 Olketa riches* blo man wea rich hem nao strongfala taon blo hem.

Bat pipol wea poor olketa safa+ bikos olketa no garem eni samting.

16 Samting wea raeteous man duim leadim hem for laef.

Bat samting wea wicked man duim leadim hem for sin.+

17 Man wea followim discipline hem leadim olketa narawan lo road for laef,*

Bat man wea ignorem kaonsel hem leadim olketa narawan go rong.

18 Man wea haedem feeling for heit hem no tok tru,+

And man wea spredim laea story for spoelem narawan hem stupid.

19 Taem man hem toktok tumas, hard for hem misstim sin,+

Bat eniwan wea kontrolem lips blo hem, hem duim wise samting.+

20 Tongue blo raeteous man hem olsem best silver,+

Bat heart blo wicked man hem garem smol value.

21 Lips blo raeteous man hem strongim* staka,+

Bat man wea karangge hem dae bikos hem no garem gud tingting.+

22 Blessing blo Jehovah nao mekem man for rich,+

And olketa blessing blo Hem no kosim eni pain.*

23 Wei for duim shameful samting hem olsem game for man wea stupid,

Bat wisdom hem blo man wea garem wei for luksavve.+

24 Samting wea wicked man fraetem nao bae kasem hem.

Bat samting wea raeteous man laekem tumas bae hem kasem.+

25 Taem strong wind hem go pas, wicked man bae no stap nao,+

Bat raeteous man hem olsem faondeson wea stap for olowe.+

26 Olsem vinegar hem mekem teeth saoa and smoke hem mekem eye saoa,

Hem nao hao boss hem feel abaotem man wea lesy.

27 Man wea fraet lo Jehovah bae laef for longtaem,+

Bat olketa year blo man wea wicked bae no staka.+

28 Samting wea raeteous man expectim* mekem hem hapi,+

Bat hope blo wicked man bae finis.+

29 Wei* blo Jehovah hem protectim man wea no garem blame,+

Bat hem trabol for olketa wea duim wicked samting.+

30 No eni samting bae mekem raeteous man for foldaon,+

Bat olketa wea wicked bae no stap moa lo earth.+

31 Toktok blo raeteous man hem fulap lo* wisdom,

Bat tongue wea talem olketa nogud samting bae olketa katemaot.

32 Lips blo raeteous man hem savve lo wat nao hem gud,

Bat mouth blo wicked man hem nogud.

11 Raverave scale hem samting wea Jehovah barava heitim,

Bat stretfala weight* mekem hem barava hapi.+

 2 Taem man hem praod, datwan mekem hem for kasem shame,+

Bat wisdom hem stap witim olketa wea hambol.+

 3 Faithful fasin blo olketa wea duim stret samting nao leadim olketa,+

Bat man for laea bae distroe+ bikos lo olketa laea blo hem.

 4 Riches* bae nating helpem man lo day blo kros,+

Bat raeteous fasin nao samting wea bae rescuem man from dae.+

 5 Raeteous fasin blo man wea no garem blame bae mekem road blo hem stret,

Bat wicked man bae foldaon bikos lo wicked fasin blo hemseleva.+

 6 Raeteous fasin blo olketa wea duim stret samting bae rescuem olketa,+

Bat samting wea bae trapim olketa man for laea hem samting wea olketa seleva laekem.+

 7 Taem wicked man hem dae, hope blo hem finis.

And evri samting wea hem expectim bikos lo paoa blo hem, hem finis tu.+

 8 Raeteous man bae kasem help lo taem blo trabol,

And wicked man nao bae safa from datfala trabol.+

 9 Mouth blo apostate* bae mekem narawan kasem nogud samting,

Bat knowledge bae sevem raeteous man.+

10 Gudfala wei blo olketa wea raeteous mekem wanfala taon for hapi,

And taem olketa wea wicked finis, evriwan bae singaot witim hapi.+

11 Bikos lo blessing wea olketa wea duim stret samting kasem, wanfala taon hem kamap famous,+

Bat mouth blo olketa wea wicked distroem taon hia.+

12 Eniwan wea no garem gud tingting* hem ting daonem* narawan,

Bat man wea garem trufala wei for luksavve hem stap kwaet nomoa.+

13 Man for spredim laea story for spoelem nem blo narawan hem storyim secret blo narawan,+

Bat man wea pipol fit for trustim* hem keepim secret.*

14 Taem no eni wise direction, pipol safa,

Bat evriting bae gohed* gud thru lo staka advaesa.*+

15 Eniwan wea putim security for loan blo wanfala stranger bae kasem trabol,+

Bat eniwan wea avoidim* wei for sekhand for mekem agreement bae hem no kasem trabol.

16 Woman wea garem gudfala wei* hem kasem glory,+

Bat olketa man wea garem rabis wei duim samting for kasem riches.

17 Man wea kaen* bae kasem gud samting,+

Bat man wea raf bae kos trabol for* hemseleva.+

18 Wicked man hem kasem false wages,+

Bat man wea plantim raeteous fasin hem kasem tru reward.+

19 Man wea stand strong for raeteous fasin bae hem kasem laef,+

Bat man wea aftarem wicked samting bae hem kasem dae.

20 Jehovah barava heitim olketa wea heart blo olketa wicked,+

Bat hem hapi lo olketa wea no garem blame.+

21 Iu mas savve lo disfala tru samting:* Wicked man bae hem no misstim panis,+

Bat olketa pikinini blo raeteous man bae ranawe.

22 Olsem wanfala gold ring lo nose blo wanfala pigpig

Hem nao wanfala naesbola woman wea lusim gudfala tingting.

23 Samting wea raeteous man laekem tumas hem lead go for gud samting,+

Bat samting wea wicked man laek for kasem hem lead go for kros blo God.

24 Man wea willing for give* bae gogo hem kasem moa samting.+

Bat man wea holem bak wat hem shud givim, bae hem kamap poor.+

25 Man* wea kaen bae kasem reward,*+

And eniwan wea strongim* narawan bae olketa narawan strongim hem tu.+

26 Pipol bae tok spoelem man wea no laek for salem grain,

Bat olketa bae tok gud abaotem man wea salem datwan.

27 Man wea traem best for duim gud samting hem lukaotem wei for olketa narawan hapi lo hem,+

Bat man wea lukaotem nogud samting, datfala nogud samting bae kasem hem.+

28 Man wea trustim olketa riches blo hem bae foldaon,+

Bat raeteous man bae grow gud olsem tree wea garem staka leaf.+

29 Eniwan wea kos trabol* for famili blo hem bae inheritim wind,+

And man wea karangge bae kamap servant for man wea heart blo hem wise.

30 Frut blo samting wea raeteous man duim hem olsem wanfala tree blo laef,+

And man wea winim olketa laef hem wise.+

31 Tru tumas, sapos raeteous man lo earth hem kasem result for wat hem duim,

Haomas moa wicked man and man wea duim sin!+

12 Man wea acceptim discipline hem laekem tumas knowledge,+

Bat man wea les lo kaonsel hem no garem gudfala tingting.*+

 2 Jehovah hem hapi lo gud man,

Bat Hem rejectim man wea garem olketa wicked plan.+

 3 Eni man wea duim wicked samting bae no savve stap sef,+

Bat raeteous man bae no eni samting aotem hem.

 4 Wanfala gud waef hem kraon blo hasband blo hem,+

Bat waef wea duim shameful samting hem olsem sik wea mekem bon blo hem rotten.+

 5 Tingting blo raeteous man hem stret,

Bat advaes blo wicked man hem trikim man.

 6 Toktok blo wicked man hem olsem criminal wea haed for killim man dae,*+

Bat mouth blo raeteous man hem sevem olketa.+

 7 Taem wicked pipol distroe, olketa nomoa nao,

Bat haos blo raeteous man bae gohed for standap.+

 8 Man wea tingting gud bifor hem toktok kasem praise,+

Bat man wea heart blo hem wicked bae kasem shame.+

 9 Hem beta for man garem low position and garem wanfala servant

Winim for man mekhae lo hemseleva bat hem no garem eni kaikai.*+

10 Raeteous man hem lukaftarem gud olketa animal* blo hem,+

Bat kaeness wea wicked man showim hem raf tu.

11 Man wea wakem garden lo land blo hem bae satisfae witim kaikai,+

Bat man wea aftarem olketa iusles samting hem no garem gud tingting.*

12 Wicked man hem kavetem samting wea olketa nara wicked man kasem,

Bat raeteous man hem olsem tree wea rut blo hem go deep wea garem staka frut.

13 Wicked man hem kasem trabol bikos lo wicked toktok blo hemseleva,+

Bat raeteous man hem misstim trabol.

14 Gudfala toktok* blo man savve mekem hem kasem gud samting,+

And wat hem duim savve mekem hem kasem reward.

15 Karangge man tingse wat hem duim hem stret,+

Bat man wea wise hem acceptim advaes.*+

16 Karangge man hem savve kros kwiktaem,*+

Bat man wea wise hem nating wari* nomata olketa tok spoelem hem front lo eye blo hem.

17 Honest witness bae talem truth,*

Bat false witness talem samting wea no tru.

18 Toktok blo man wea no tingting gud hem kat olsem sword,

Bat tongue blo wise man savve healim man.+

19 Lips wea tok tru bae stap for olowe,+

Bat tongue wea savve laea tumas bae stap for lelebet taem nomoa.+

20 Laea hem fulap lo heart blo olketa wea planim nogud samting,

Bat olketa wea mekhae lo* peace olketa hapi.+

21 No eni nogud samting bae kasem raeteous man,+

Bat wicked man bae kasem staka trabol.+

22 Jehovah barava heitim lips wea savve laea,+

Bat olketa wea faithful mekem hem hapi tumas.

23 Man wea wise hem haedem samting wea hem savve,

Bat man wea karangge talem evri karangge samting.+

24 Hand blo olketa man wea waka hard bae rul,+

Bat hand blo olketa man wea lesy bae kamap slave.+

25 Wari wea insaed lo heart blo man mekem hem for feel daon,+

Bat gudfala toktok mekem hem for hapi.+

26 Raeteous man lukaotem land wea garem gudfala grass for olketa animal blo hem,

Bat wicked man leadim olketa go olobaot.

27 Man wea lesy no laek lukaotem animal for hem kaikaim,+

Bat wei for waka hard hem wanfala spesol treasure blo man.

28 Road blo raeteous fasin lead go for laef.+

Disfala road no lead go lo dae.

13 Son wea wise hem acceptim discipline from dadi blo hem,+

Bat praod man hem no laek lisin lo strongfala kaonsel.*+

 2 Gudfala toktok* blo man bae mekem hem enjoyim gud samting,+

Bat man for laea hem laekem tumas violence.

 3 Man wea gaedem mouth blo hem* protectim laef* blo hem,+

Bat man wea openem lips blo hem bae kasem nogud samting.+

 4 Lesy man savve laekem tumas olketa samting, bat hem no garem eniting,+

Bat man wea waka hard bae barava satisfae.*+

 5 Raeteous man heitim wei for laea,+

Bat samting wea wicked man duim mekem hem kasem shame and no kasem honor.

 6 Raeteous fasin protectim man wea hem innocent,+

Bat wicked fasin hem spoelem man wea duim sin.

 7 Wanfala man act olsem hem rich, bat hem nating garem eniting.+

Nara man act olsem hem poor, bat hem garem staka riches.

 8 Rich man hem iusim riches blo hem olsem ransom for sevem laef blo hem,+

Bat man wea poor hem nating stap lo danger.*+

 9 Laet blo olketa wea raeteous hem shaen braet,*+

Bat lamp blo olketa wea wicked bae dae.+

10 Wei for praod lead go for raoa nomoa,+

Bat wisdom hem blo olketa wea lukaotem advaes.*+

11 Riches wea man kasem kwiktaem* bae gogo hem lus,+

Bat riches wea man isisi hipimap* bae kamap staka.

12 Taem samting wea man expectim* hem delay, datwan mekem heart for sik,+

Bat taem samting wea man laekem hem kam tru, datwan hem olsem tree blo laef.+

13 Eniwan wea heitim instruction* bae kasem nogud samting,+

Bat man wea tinghae lo komandment bae kasem reward.+

14 Teaching* blo wise man hem source blo laef+

For helpem man no foldaon lo trap blo dae.

15 Man wea garem gudfala tingting pipol hapi lo hem,

Bat samting wea man for laea duim hem kosim bigfala pain.

16 Wise man duim samting wea showim hem garem knowledge,+

Bat karangge man showim klia karangge fasin blo hem.+

17 Wanfala wicked messenger hem kosim trabol,+

Bat wanfala faithful messenger hem tekem kam comfort.+

18 Man wea les lo discipline bae kamap poor and kasem shame,

Bat man wea acceptim kaonsel bae kasem honor.+

19 Taem samting wea man laekem hem kam tru, datwan swit lo man,+

Bat stupid man hem barava les for tane difren from wei for duim nogud samting.+

20 Man wea wakabaot witim olketa wea wise bae kamap wise,+

Bat man wea fren witim olketa wea stupid bae kasem nogud samting.+

21 Trabol hem aftarem olketa wea duim sin,+

Bat raeteous man bae kasem staka blessing.+

22 Gud man hem leavim inheritance for olketa grani blo hem,

Bat riches blo man wea duim sin bae stap for raeteous man.+

23 Land wea poor man houm hem garem staka kaikai,

Bat bikos no eni justice, maet pipol tekem evri samting hia.

24 Man wea no disciplinem* son blo hem, hem heitim son blo hem,+

Bat man wea lovem son blo hem, hem waka hard for* disciplinem hem.+

25 Raeteous man kaikai gogo hem satisfae,+

Bat wicked man bele blo hem emti.+

14 Wise woman hem strongim haos blo hem,+

Bat karangge woman hem brekem haos blo hem witim own hand blo hem.

 2 Man wea duim stret samting hem fraet lo Jehovah,

Bat man for laea hem ting daonem Hem.

 3 Stik blo praod fasin hem insaed lo mouth blo stupid man,

Bat lips blo olketa wea wise bae protectim olketa.

 4 Ples wea no eni buluka stap, ples blo olketa for putim kaikai insaed hem klin,

Bat sapos wanfala strong bull hem stap, kaikai wea olketa harvestim bae staka.

 5 Wanfala faithful witness bae no laea,

Bat wanfala false witness, evriting wea hem talem hem laea.+

 6 Praod man hem lukaotem wisdom bat hem no savve faendem,

Bat man wea garem wei for minim samting hem isi for kasem knowledge.+

 7 Stap farawe from karangge man,

Bikos iu bae no kasem knowledge from lips blo hem.+

 8 Wisdom helpem wise man for luksavve lo road wea hem followim,

Bat karangge tingting blo stupid man hem laea lo hemseleva.+

 9 Karangge man hem nating kea nomata hem sin,*+

Bat olketa wea raeteous willing for mek peace between olketa seleva.*

10 Heart hem savve lo pain wea kasem hem,*

And no eni narawan savve sharem hapi blo hem.

11 Haos blo wicked man bae distroe,+

Bat tent blo man wea duim stret samting bae kamap strong.

12 Wanfala road hem stap wea man tingse hem stret,+

Bat end ap road hia lead go lo dae.+

13 Nomata sapos man hem laflaf, maet heart blo hem feel pain,

And hapi savve end ap lo sorre.

14 Man wea heart blo hem nogud bae harvestim result blo olketa wei blo hem,+

Bat gud man bae harvestim reward blo olketa samting wea hem duim.+

15 Man wea no garem experience hem bilivim evri toktok,

Bat man wea wise ting raonem each step blo hem.+

16 Wise man hem barava careful and tane difren from wicked samting,

Bat stupid man hem nating kea* and hem trustim hemseleva.

17 Man wea kwiktaem for kros savve duim karangge samting,+

Bat man wea savve tingting gud raonem samting pipol heitim hem.

18 Man wea no garem experience bae inheritim karangge wei,

Bat wise man bae werem knowledge olsem kraon.+

19 Nogud pipol bae mas baodaon front lo gud pipol,

And wicked pipol bae baodaon lo olketa gate blo raeteous pipol.

20 Poor man olketa neiba blo hem bae heitim hem tu,+

Bat rich man garem staka fren.+

21 Man wea ting daonem narawan hem sin,

Bat eniwan wea sorre lo man wea pipol ting daonem, hem hapi.+

22 Hao, olketa wea planim nogud samting bae no go difren?

Bat olketa wea laek for duim gud samting, pipol bae showim loyal love* and trustim olketa.+

23 Man wea waka hard lo eni waka wea hem duim bae kasem gud samting,

Bat man wea toktok nating bae hem poor.+

24 Kraon blo wise man hem riches blo hem.

Bat stupid man bae gohed for stupid.+

25 Tru witness hem sevem laef,

Bat man for laea, evriting wea hem talem hem laea.

26 Man wea fraet lo Jehovah hem trustim hem lo evri samting,+

And olketa pikinini blo hem bae faendem sef ples.+

27 Wei for fraet lo Jehovah hem springwata blo laef,

For helpem man for no foldaon lo trap blo dae.

28 Staka pipol mekem king kasem bigfala honor,+

Bat ruler wea no garem eniwan for rul ovarem, paoa blo hem finis.

29 Man wea no kros kwiktaem hem minim gud wanfala situation,+

Bat man wea no savve patient hem showim karangge wei blo hem.+

30 Heart wea no wari givim laef* lo body,

Bat wei for jealous hem olsem sik wea mekem bon for rotten.+

31 Eniwan wea ravem man nating hem tok spoelem Man wea Wakem hem,+

Bat eniwan wea sorre lo man wea poor hem givim glory lo Hem.+

32 Wicked samting wea wicked man duim bae spoelem hemseleva,

Bat raeteous man bae kasem protection bikos lo faithful fasin blo hem.+

33 Wisdom stap kwaet nomoa lo heart blo man wea garem wei for minim samting,+

Bat stupid man evritaem mekhae lo wat hem savve.

34 Wanfala nation bae kasem honor sapos pipol blo hem duim raeteous samting,+

Bat taem pipol sin, nation bae kasem shame.

35 King hem hapi lo servant wea duim wise samting,+

Bat hem kros lo man wea duim shameful samting.+

15 Wanfala kaen* ansa hem katem daon kros,+

Bat raf toktok* mekem man kros go moa.+

 2 Tongue blo wise man hem iusim gud knowledge,+

Bat mouth blo stupid man hem talem karangge toktok.

 3 Eye blo Jehovah hem lukim evri samting,

Hem lukluk lo nogud pipol and gud pipol.+

 4 Tongue wea kaen* hem wanfala tree blo laef,+

Bat toktok wea olketa twistim hem kosim sorre.*

 5 Wanfala karangge man no respectim discipline blo dadi blo hem,+

Bat wanfala wise man hem acceptim kaonsel.+

 6 Lo haos blo raeteous man, staka treasure hem stap,

Bat harvest* blo wicked man mekem hem for kasem trabol.+

 7 Lips blo wise man hem sharem knowledge,+

Bat heart blo stupid man hem no duim datwan.+

 8 Jehovah barava heitim sakrifaes blo wicked man,+

Bat Hem hapi lo prea blo man wea duim stret samting.+

 9 Jehovah barava heitim wei blo wicked man,+

Bat hem lovem man wea aftarem raeteous samting.+

10 Man wea lusim stretfala road hem ting lo discipline olsem nogud samting,*+

Bat man wea heitim kaonsel bae hem dae.+

11 Jehovah hem lukim evriting insaed lo Grev,* ples wea olketa dead body hem rotten.*+

So haomas moa insaed heart blo olketa man!+

12 Praod man hem barava les lo man wea stretem* hem.+

Hem bae no askem help from olketa wea wise.+

13 Heart wea hapi hem mekem feis for shaen,

Bat heart wea barava sorre hem mekem man feel daon tumas.*+

14 Heart wea garem wei for minim samting hem lukaotem knowledge,+

Bat mouth blo stupid man hem hapi lo* karangge wei.+

15 Full laef blo man wea safa hem nogud nomoa,+

Bat man wea heart blo hem hapi hem hapi evriday.*+

16 Hem beta for garem tu-thri samting and fraet lo Jehovah+

Winim for garem staka riches and wari.*+

17 Hem beta for kaikaim pleit vegetable lo haos wea love hem stap+

Winim fat buluka* lo haos wea heit hem stap.+

18 Man wea savve kros kwiktaem hem mekem raoa for worse go moa,+

Bat man wea no savve kros kwiktaem hem mekem raoa for katdaon.+

19 Road blo lesy man hem olsem wanfala wall blo nila grass,+

Bat road blo man wea duim stret samting hem olsem wanfala main road wea flat.+

20 Wanfala wise son hem mekem dadi blo hem hapi,+

Bat wanfala stupid man hem ting daonem mami blo hem.+

21 Karangge fasin hem samting wea mekem man wea no garem gud tingting* for hapi,+

Bat man wea garem wei for luksavve hem gohed wakabaot followim stretfala road.+

22 Olketa plan savve fail taem pipol no story tugeta,*

Bat evriting bae gohed gud thru lo staka advaesa.*+

23 Man hem hapi taem hem givim stret ansa,*+

And toktok wea man talem lo raet taem, hem gud tumas!+

24 Man wea garem wei for minim samting hem go ap followim road blo laef,+

Hem no followim road wea go daon for Grev.*+

25 Jehovah bae distroem haos blo man wea praod,+

Bat hem bae protectim olketa baondri blo land blo widow woman.+

26 Jehovah hem heitim olketa plan blo wicked man,+

Bat Hem hapi tumas lo olketa naesfala toktok.+

27 Man wea ravem pipol for kasem selen hem mekem trabol for kasem* famili blo hemseleva,+

Bat man wea heitim bribe bae hem gohed for laef.+

28 Heart blo raeteous man hem ting raonem samting firstaem bifor hem ansa,*+

Bat mouth blo wicked man hem talemaot olketa nogud samting.

29 Jehovah hem stap farawe from wicked man,

Bat hem herem prea blo raeteous man.+

30 Eye wea shaen* hem mekem heart for hapi.

Wanfala gud report hem strongim olketa bon.*+

31 Man wea lisin lo kaonsel wea savve givim man laef

Hem wanfala lo olketa wea wise.+

32 Eniwan wea les lo discipline hem ting daonem laef* blo hemseleva,+

Bat eniwan wea lisin lo kaonsel hem kasem wei for minim samting.*+

33 Wei for fraet lo Jehovah hem trainim man for faendem wisdom,+

And wei for hambol hem mekem man kasem honor.+

16 Man ting raonem wat hem shud talem,*

Bat ansa wea hem talem* hem from Jehovah.+

 2 Man tingse evriting wea hem duim hem stret,*+

Bat Jehovah lukluk gud lo motive* blo hem.+

 3 Depend lo Jehovah lo evri samting wea iu duim,*+

And olketa plan blo iu bae succeed.

 4 Jehovah iusim evri samting mekem will blo hem kamap tru,

And hem bae mek sure wicked pipol bae finis.+

 5 Jehovah barava heitim eniwan wea praod lo heart.+

Iu savve,* man hia bae no misstim panis.

 6 Loyal love* and wei for faithful savve kavarem sin,+

And wei for fraet lo Jehovah hem mekem man tane difren from nogud wei.+

 7 Taem Jehovah hem hapi lo olketa samting wea man duim lo laef blo hem,

Hem mekem olketa enemy blo man hia tu for stap gud witim hem.+

 8 Hem beta for garem tu-thri samting and duim raeteous samting+

Winim for kasem big income and no showim justice.+

 9 Man savve planim wat hem laek for duim lo laef blo hem,

Bat Jehovah nao directim olketa step blo hem.+

10 Disison wea kam from God shud stap lo lips blo wanfala king.+

Hem mas evritaem showim justice.+

11 Honest scale hem from Jehovah.

Hem nao markem evri standard blo ston weight insaed lo bag.+

12 Olketa king shud heitim wicked wei,+

Bikos rul blo olketa bae strong sapos olketa followim justice.+

13 Olketa king hapi lo raeteous toktok.

Olketa laekem tumas man wea talem tru samting.+

14 Kros blo king hem olsem wanfala messenger blo dae,+

Bat wise man hem daonem* kros hia.+

15 Lo laet blo feis blo king, laef hem stap.

Taem hem hapi lo samwan, hem olsem cloud blo rain lo spring season.+

16 Hem beta for waka hard for kasem wisdom winim for kasem gold!+

For chus for kasem wei for minim samting winim for kasem silver.+

17 Olketa wea duim stret samting avoidim road blo nogud fasin.

Eniwan wea lukluk gud lo wei blo hem, hem sevem laef* blo hem.+

18 Wei for praod bae mekem man kasem trabol,

And praod tingting bae mekem man foldaon.+

19 Hem beta for hambol* and stap witim hambol pipol+

Winim for sharem riches* witim praod pipol.

20 Man wea traem best for minim gud wanfala samting bae succeed,*

And man wea trustim Jehovah bae hapi.

21 Man wea hem wise lo heart olketa bae kolem hem lo man wea garem wei for minim samting,+

And man wea toktok blo hem kaen* savve convincim narawan.+

22 Wei for minim samting hem springwata blo laef for olketa wea showim datwan,

Bat olketa wea karangge bae kasem discipline from karangge fasin blo olketa seleva.

23 Wise man hem chusim gud olketa toktok blo hem+

And olketa toktok blo hem savve convincim narawan.

24 Naesfala toktok hem olsem honey,

Hem swit and strongim body.*+

25 Wanfala road hem stap wea man tingse hem stret,

Bat end ap road hia lead go lo dae.+

26 Feeling for laek kaikai hem mekem man for waka hard

Bikos hangere* nao mekem hem for no givap.+

27 Wanfala iusles man hem go digim moa samting wea nogud.+

Toktok blo hem olsem fire wea gohed bone.+

28 Trabolmaker* savve kosim raoa for kamap,+

And man for spredim laea story for spoelem nem blo narawan hem separatem olketa klos fren.+

29 Man wea raf hem switim narawan

And leadim hem followim rong road.

30 Hem sat eye taem hem mekem nogud plan.

Hem baetem lips blo hem taem hem duim nogud samting.

31 Gray hair hem kraon wea luk naes*+

Taem hem stap lo samwan wea wakabaot followim stret road.+

32 Man wea slow for kros+ hem beta winim strong man,

And man wea kontrolem kros* blo hem, hem beta winim man wea tekovarem wanfala taon.+

33 Pipol savve iusim olketa smol ston* for faendaot lo wanfala samting,+

Bat evri disison from datwan hem kam from Jehovah.+

17 Hem beta for kaikaim drae bred lo haos wea peace hem stap*+

Winim for kaikaim staka kaikai lo wanfala feast* lo haos wea raoa hem stap.+

 2 Servant wea garem wei for minim samting bae rul ovarem son wea duim shameful samting.

Hem bae kasem inheritance olsem olketa son blo masta blo hem.

 3 Pipol savve meltim silver and gold lo fire for refinem olketa,+

Bat Jehovah nao hem lukluk gud insaed lo olketa heart.+

 4 Wanfala wicked man hem laek for lisin lo toktok wea spoelem narawan,

And wanfala man for laea hem lisin lo tongue wea storyim laea samting abaotem narawan.+

 5 Eniwan wea tok spoelem poor man hem tok spoelem Man wea Wakem hem,+

And eniwan wea hapi taem narawan kasem trabol bae no misstim panis.+

 6 Olketa granson* olketa olsem kraon lo hed blo olketa wea olo,

And olketa son* kasem glory bikos lo olketa dadi.*

 7 Pipol no expectim karangge man+ for talem stret* toktok.

And olketa barava no expectim wanfala ruler*+ for talem laea toktok!

 8 Present hem olsem wanfala spesol ston lo man wea garem datwan.+

Evriting wea hem duim bae succeed.+

 9 Eniwan wea forgivim* wanfala rong hem lukaotem love,+

Bat man wea gohed for storyim wanfala samting hem separatem olketa klos fren.+

10 Man wea garem wei for minim samting+ hem lanem staka samting from strong kaonsel

Winim stupid man wea olketa hitim hem wan handred taem.+

11 Nogud man hem lukaotem nomoa wei for bighed,

Bat wanfala raf messenger bae kam and panisim hem.+

12 Hem beta for meetim wanfala bear wea olketa tekem olketa baby blo hem from hem

Winim for meetim wanfala stupid man taem hem duim karangge samting.+

13 Sapos eniwan duim nogud samting lo samwan wea duim gud samting for hem,

Nogud samting bae no lusim famili blo hem.+

14 For startim faet hem olsem for openem wanfala dam.*

Bifor raoa hem start, lusim datfala ples.+

15 Eniwan wea sei wicked man hem innocent and eniwan wea sei raeteous man+ hem guilty

Jehovah barava heitim tufala evriwan.

16 Sapos stupid man hem fit for kasem wisdom, hao, bae hem kasem eni gud samting

Samting heart blo hem nating laekem nomoa datwan?*+

17 Wanfala tru fren hem showim love evritaem.+

And hem kamap wanfala brata blo iu lo taem blo trabol.+

18 Man wea no garem gud tingting* hem sekhand and mekem agreement

For putim security for loan blo narawan and hem duim diswan front lo nara pipol.+

19 Man wea laekem tumas for raoa hem laekem tumas sin.+

Eniwan wea mekem entrance blo hem for hae, hem lukaotem trabol.+

20 Man wea garem heart wea wicked bae no succeed,*+

And man wea talem laea toktok bae kasem trabol.

21 Dadi blo stupid pikinini bae kasem sorre.

And dadi blo pikinini wea no garem gud tingting bae no hapi.+

22 Heart wea hapi hem gudfala medicine,*+

Bat tingting wea wikdaon hem finisim strong blo man.*+

23 Wanfala wicked man bae tekem haed wanfala bribe*

For mekem pipol no kasem justice.+

24 Wisdom hem stap front lo man wea garem wei for luksavve,

Bat eye blo stupid man hem luk farawe go kasem end blo earth.+

25 Wanfala stupid son hem mekem dadi blo hem for sorre

And mekem mami blo hem+ for heart soa.*

26 For panisim* raeteous man hem no stret,

And for whipim gudfala pipol hem againstim samting wea stret.

27 Man wea garem knowledge hem chusim gud olketa toktok blo hem,+

And man wea garem wei for luksavve bae stap kwaet nomoa.*+

28 Nomata karangge man wea stap kwaet bae olketa ting lo hem olsem man wea wise,

And bae olketa ting lo man wea satem lips blo hem olsem man wea garem wei for luksavve.

18 Man wea laek for stap seleva hem aftarem samting wea hemseleva laekem.

Hem rejectim* wei for duim wise samting.

 2 Stupid man hem no laek for lanem eni samting from olketa narawan.

Hem laek for storyim nomoa tingting blo hemseleva.+

 3 Taem wanfala man duim wicked samting, pipol bae ting daonem hem,

And taem wanfala man duim samting wea no showim respect, hem bae kasem shame.+

 4 Toktok wea kam from mouth blo man hem olsem olketa deep wata.+

Source blo wisdom hem olsem wanfala springwata wea laef.

 5 Hem nogud for fevarem wicked man+

Or for no showim justice lo raeteous man.+

 6 Toktok blo stupid man hem lead go lo raoa,+

And mouth blo hem mekem nara pipol laek for killim hem.+

 7 Mouth blo stupid man nao spoelem hem,+

And lips blo hem olsem wanfala trap for laef* blo hem.

 8 Olketa toktok blo man for spredim laea story for spoelem nem blo narawan hem olsem kaikai wea teist naes tumas.*+

Olketa kwiktaem swallom go daon insaed lo bele blo olketa.+

 9 Man wea lesy for duim waka blo hem

Hem olsem brata blo man wea spoelem evri samting.+

10 Nem blo Jehovah hem wanfala strong taoa.+

Raeteous man hem ran go insaed and kasem protection.*+

11 Riches blo wanfala rich man hem olsem taon wea garem strongfala wall raonem.

Lo tingting blo hemseleva olketa riches hia olsem wall wea protectim hem.+

12 Man wea heart blo hem praod leadim hem for kasem trabol,+

And wei for hambol lead go for honor.+

13 Samwan wea ansa bifor hem herem tru story,

Hem karangge and hem bae kasem shame.+

14 Man wea tingting blo hem strong savve helpem hem taem hem sik,+

Bat hu nao no savve givap taem hem discourage?+

15 Heart blo man wea garem wei for minim samting hem kasem knowledge,+

And ear blo man wea wise hem lukaotem knowledge.

16 Present wea man givim hem openem road for hem.+

Hem mekem hem savve meetim important pipol.

17 First man for storyim case blo hem, hem here stret,+

Bat taem olketa narawan kwestinim* hem+ nao bae olketa savve lo tru story.

18 Wei for iusim olketa smol ston* for faendaot lo samting hem savve finisim raoa+

And stretem raoa between* tufala paoaful man.

19 Tingting blo wanfala brata wea feel nogud hem strong olsem taon wea garem strongfala wall raonem,+

And olketa raoa olsem olketa bar blo wanfala strong ples for haed.+

20 Gudfala toktok wea man talem* hem olsem kaikai wea fulimap bele blo hem.+

Hem bae satisfae lo samting wea lips blo hem talem.

21 Dae and laef hem stap lo paoa blo tongue.+

Olketa wea toktok tumas mas acceptim samting wea kamaot from toktok blo olketa.+

22 Man wea faendem gud waef hem faendem gud samting,+

And hem kasem hapi from* Jehovah.+

23 Poor man hem begim rich man for helpem hem,

Bat rich man hem tok strong lo hem.

24 Samfala pipol spoelem fren blo olketa,+

Bat wanfala fren hem stap wea hem lovem iu winim brata blo iu.+

19 Hem beta for man hem poor and wakabaot followim faithful fasin+

Winim for man stupid and savve laea.+

 2 Man* wea no garem knowledge hem nogud,+

And man wea no tingting gud bifor hem duim samting* hem duim sin.

 3 Karangge wei blo man seleva nao leadim hem go rong,

And heart blo hem kros fogud lo Jehovah.

 4 Man wea rich garem staka fren,

Bat man wea poor nomata fren blo hem tu bae lusim hem.+

 5 False witness bae no misstim panis,+

And man wea evriting hem talem hem laea bae no savve ranawe.+

 6 Staka laek for mekem bigman* hapi lo olketa,

And evriwan laek fren witim man wea savve givim olketa present.

 7 Evri brata blo poor man heitim hem.+

And olketa fren blo hem heitim hem go moa!+

Hem begim olketa for help, bat no eniwan laek lisin lo hem.

 8 Eniwan wea waka hard for garem gud tingting* hem lovem hemseleva.+

Eniwan wea tinghae lo wei for luksavve bae succeed.*+

 9 False witness bae no misstim panis,

And man wea evriting hem talem hem laea bae finis.+

10 Hem no fit for karangge man garem gud laef.

Sapos olsem hem no fit tu for wanfala servant for rul ovarem olketa ruler!+

11 Wei for minim samting savve helpem man for daonem kros blo hem,+

And pipol bae tinghae lo hem sapos hem no tingim* rong samting* wea samwan duim lo hem.+

12 Kros blo king hem olsem lion* wea singaot big,+

Bat hapi blo hem olsem dew antap lo grass.

13 Wanfala stupid son hem kos trabol for dadi blo hem,+

And wanfala waef wea savve raoa evritaem* hem olsem ruf wea gohed for leak.+

14 Haos and riches man savve inheritim from dadi blo hem,

Bat wanfala waef wea wise hem present from Jehovah.+

15 Lesy bon hem laek sleep olowe nomoa,

And man wea lesy bae hangere.+

16 Man wea obeyim komandment protectim laef blo hem.+

Man wea nating kea abaotem olketa samting wea hem duim bae dae.+

17 Samwan wea kaen lo man nating hem givim samting lo Jehovah,+

And Hem bae rewardim hem for samting wea hem duim.+

18 Disciplinem son blo iu taem chance stap yet,+

And iu bae no guilty for dae blo hem.*+

19 Man wea savve kros kwiktaem bae faendem ansa blo hem.

Sapos iu trae for helpem hem, bae iu mas duim datwan staka taem.+

20 Lisin lo kaonsel and acceptim discipline,+

Mekem iu kamap wise lo future blo iu.+

21 Heart blo man garem staka plan,

Bat purpose blo Jehovah nao bae hem win.+

22 Samting wea luk naes tumas taem man garem nao hem loyal love.*+

And hem beta for man hem poor winim for hem wanfala konman.

23 Wei for fraet lo Jehovah bae lead go for laef.+

Man wea garem datfala wei bae sleep gud, and no eniting bae spoelem hem.+

24 Lesy bon putim go daon hand blo hem insaed lo dish kaikai,

Bat nomata for apim bak hand blo hem lo mouth blo hem+ nomoa tu.

25 Whipim man wea savve tok spoelem narawan+ mekem man wea no garem experience savve kamap wise,+

And stretem man wea garem wei for minim samting mekem knowledge blo hem kamap big.+

26 Son wea treatim nogud dadi blo hem and ronem mami blo hem

Hem duim shameful samting and pipol no respectim hem.+

27 Son blo mi, sapos iu no gohed lisin lo discipline,

Bae iu go difren from olketa wise toktok.

28 Wanfala nogud witness hem tok spoelem justice,+

And mouth blo wicked man hem swallom wicked samting.+

29 Judgment hem stap for olketa wea tok spoelem narawan,+

And whip hem for baksaed blo olketa stupid wan.+

20 Wine hem mekem man for toktok karangge,+ alcohol hem mekem man for aot of kontrol.+

Man wea letem olketa samting hia leadim hem go rong hem no wise.+

 2 King wea mekem pipol fraet fogud hem olsem lion* wea singaot big.+

Eniwan wea pokem hem for kros go moa hem riskim laef blo hemseleva.+

 3 Pipol respectim man wea avoidim raoa,+

Bat eni man wea karangge bae join insaed raoa.+

 4 Lesy man hem no houm garden lo bad weather,

So hem bae beggar lo taem blo harvest taem hem no garem eni samting.*+

 5 Tingting* wea stap insaed heart blo man hem olsem wata wea barava stap deep,

Bat man wea garem wei for luksavve hem savve pullim olketa kamap.

 6 Staka man talem dat olketa garem loyal love,*

Bat hu nao savve faendem wanfala man wea really faithful?

 7 Raeteous man hem wakabaot followim faithful fasin blo hem.+

Olketa pikinini* blo hem wea bihaen lo hem bae hapi.+

 8 Taem king hem sidaon lo throne blo hem for judge,+

Eye blo hem luksavve lo* evri wicked samting.+

 9 Hu nao savve sei: “Mi klinim heart blo mi finis.+

Mi klin nao from sin blo mi”?+

10 Man wea iusim tufala difren ston weight and tufala container wea no semsem*

—Tufala evriwan Jehovah barava heitim.+

11 Nomata smol pikinini* wat hem duim savve showim hem wat kaen pikinini,

Sapos wei blo hem gud and stret.+

12 Ear wea herehere and eye wea lukluk

—Jehovah nao mekem tufala evriwan.+

13 Iu no laek sleep tumas nogud nao iu poor.+

Openem eye blo iu and bae iu kaikaim bred gogo iu satisfae.+

14 Man wea baem samting hem sei: “Diswan hem nogud, diswan hem nogud!”

Then hem go and tok praod abaotem wat hem duim.+

15 Man savve garem gold and staka coral* tu,

Bat mouth wea talemaot knowledge hem barava spesol winim datwan.+

16 Tekem kaleko blo man sapos hem putim security for kaon blo wanfala stranger.+

Tekem samting wea hem putim olsem security sapos hem duim datwan for eni woman wea foreigner.+

17 Bred wea man kasem from hem laea hem teist gud lo hem,

Bat bihaen, mouth blo hem bae fulap lo gravol.+

18 Wei for story tugeta* bae mekem olketa plan succeed,*+

And wise direction savve helpem iu for win lo faet.+

19 Man for spredim laea story for spoelem nem blo narawan hem storyim secret blo narawan.+

No associate witim eniwan wea laek tumas for gossip.*

20 Eniwan wea tok nogud lo dadi and mami blo hem,

Bae lamp blo hem dae taem hem dark.+

21 Nomata sapos samwan kasem inheritance firstaem bikos hem greedy

Bae lo end hem no kasem eni blessing.+

22 Iu no sei: “Mi bae changem bak nogud samting!”+

Hope lo Jehovah,+ and hem bae sevem iu.+

23 Jehovah barava heitim tufala difren ston weight,*

And scale wea no stret hem nogud.

24 Jehovah nao directim footstep blo man.+

Hao, man savve minim tu gogo blo hemseleva?*

25 Hem wanfala trap for samwan kwiktaem tok olsem: “Holy!”+

Then bihaen nao hem just ting raonem wat hem promisim.+

26 Wise king hem separatem wicked pipol+

And hem mekem wheel for aotem grain from skin blo hem, for go antap olketa.+

27 Brith blo man hem lamp blo Jehovah,

Hem showim olketa tingting wea stap deep insaed lo man.

28 Loyal love and faithful fasin protectim king.+

Loyal love mekem hem for gohed king.+

29 Glory blo olketa young man nao strong blo olketa,+

And luk naes blo olketa old man nao gray hair blo olketa.+

30 Olketa garekil and soa helpem iumi for lusim wicked wei,+

And whip hem klinim tingting wea stap deep insaed lo man.

21 Heart blo king hem olsem olketa stream wata lo hand blo Jehovah.+

God directim lo eni ples wea Hem laekem.+

 2 Man tingse evriting wea hem duim hem stret,+

Bat Jehovah lukluk gud insaed lo olketa heart.*+

 3 For duim stret samting and for followim justice

Jehovah hapi lo datwan winim sakrifaes.+

 4 Eye wea praod and heart wea bighed

—Hem olsem lamp wea leadim wicked man, bat datwan hem sin.+

 5 Olketa plan blo man wea waka hard bae succeed,*+

Bat evriwan wea kwiktaem duim samting bat no tingting firstaem bae poor.+

 6 Treasure wea man kasem from wei for laea

Hem olsem mist wea kwiktaem lus and trap wea savve killim man dae.*+

 7 Violence wea wicked pipol duim bae finisim olketa,+

Bikos olketa les for duim samting followim justice.

 8 Wei blo man wea guilty hem no stret,

Bat samting wea innocent man duim hem stret.+

 9 Hem beta for stap lo kona blo ruf

Winim for stap insaed sem haos witim waef wea savve raoa evritaem.*+

10 Wicked man* hem laekem tumas rabis samting.+

Hem nating kaen lo narawan.+

11 Taem man for tok spoelem narawan hem kasem panis, man wea no garem experience hem wise go moa,

And taem wise man hem kasem wei for minim samting, knowledge blo hem bae increase.*+

12 Raeteous God hem lukluk gud lo haos blo wicked man,

Hem mekem wicked man for kasem trabol.+

13 Man wea satem ear blo hem from krae blo man nating

Taem hem kol bae no eniwan ansarem hem.+

14 Present wea olketa givim haed savve daonem kros,+

And bribe wea olketa givim haed* savve daonem bigfala kros.

15 Hem hapi samting for raeteous man duim samting followim justice,+

Bat datwan hem nogud samting for olketa wea duim wicked samting.

16 Man wea go difren from road blo wei for minim samting

Bae go rest witim olketa wea dae finis wea no garem paoa.+

17 Man wea laekem tumas for enjoyim laef nomoa bae poor.+

Man wea evritaem nomoa laek for drinkim wine and oil bae no rich.

18 Wicked man hem ransom for raeteous man,

And man for laea bae kamap ransom for man wea duim stret samting.+

19 Hem beta for stap lo wilderness

Winim for stap witim waef wea savve raoa evritaem* and kwiktaem for kros.+

20 Spesol treasure and oil hem stap lo haos blo wise man,+

Bat stupid man bae hem misiusim* evriting wea hem garem.+

21 Eniwan wea aftarem raeteous samting and loyal love*

Bae kamap raeteous, kasem laef, and glory.+

22 Wise man savve tekova lo taon blo olketa strong man,

And distroem olketa strong wall wea olketa trustim.+

23 Man wea gaedem mouth and tongue blo hem

Hem keepim hemseleva from trabol.+

24 Praod man, bighed man, and man for show-off

Hem nao olketa savve kolem lo man wea nating kea for duim samting wea hem no garem raet for duim.+

25 Samting wea lesy man laekem tumas bae killim hem dae,

Bikos hand blo hem les for waka.+

26 Wei for greedy kontrolem tingting blo hem lo full day,

Bat raeteous man hem hapi tumas for givim samting lo narawan.+

27 God hem barava heitim sakrifaes blo wicked man.+

Haomas moa taem hem offerim datwan witim wicked tingting!*

28 Witness wea laea bae hem dae,+

Bat man wea givim witness abaotem samting wea hem herem bae hem win.*

29 Wicked man mekem olketa narawan for tingse hem confident,+

Bat raeteous man hem chusim stret road for followim.+

30 No eni wisdom, wei for luksavve, or advaes, savve againstim will blo Jehovah.+

31 Olketa redyim olketa horse for day blo faet,+

Bat salvation hem kam from Jehovah.+

22 Waka hard for garem gudfala nem* winim for garem staka riches.+

For pipol respectim* man hem beta winim silver and gold.

 2 Rich man and poor man semsem lo diswan:*

Jehovah creatim tufala evriwan.+

 3 Wise man hem lukim danger and hem haed from datwan,

Bat man wea no garem experience hem go nomoa and hem safa lo datwan.

 4 Result blo wei for hambol and fraet lo Jehovah

Hem riches, glory, and laef.+

 5 Olketa nila and trap stap lo road blo man for trikim pipol,

Bat eniwan wea tinghae lo laef* blo hem stap farawe from olketa.+

 6 Trainim wanfala boy* for wakabaot followim road wea hem shud followim.+

Nomata taem hem olo bae hem no lusim datwan.+

 7 Rich man hem rulim poor pipol,

And man wea kaon hem slave blo man wea givim kaon.+

 8 Eniwan wea plantim samting wea no raeteous bae harvestim nogud samting,+

And stik wea hem panisim lo pipol taem hem kros bae brek.+

 9 Man wea kaen* bae kasem blessing,

Bikos hem sharem kaikai blo hem witim poor pipol.+

10 Raosem man wea mekfani lo stret samting,

And kros bae no stap.

Raoa* and wei for tok spoelem narawan bae finis.

11 Man wea heart blo hem klin and toktok blo hem kaen

Bae king laek for fren witim hem.+

12 Eye blo Jehovah hem protectim knowledge,

Bat Hem mekem evri laea toktok blo man for laea for showaot klia.+

13 Lesy man hem sei: “Wanfala lion lo aotsaed!

Bae hem killim mi dae lo midol lo pablik area!”+

14 Mouth blo olketa nogud* woman hem olsem deep hol.+

Man wea Jehovah judgem bae foldaon insaed.

15 Karangge tingting hem stap lo heart blo wanfala boy,*+

Bat stik for discipline bae aotem datwan from hem.+

16 Man wea ravem olketa wea poor for kasem staka riches+

And man wea givim olketa present for olketa wea rich

Gogo, bae hem poor.

17 Tanem kam ear blo iu and lisin lo toktok blo olketa wea wise,+

Mekem iu acceptim knowledge blo mi witim full heart,+

18 Sapos iu keepim olketa insaed lo heart blo iu, bae iu hapi,+

And olketa bae evritaem stap lo lips blo iu.+

19 Mi givim knowledge lo iu tuday,

Mekem iu savve putim trust blo iu lo Jehovah.

20 Hao, mi no raet kam lo iu yet,

For givim iu staka advaes and knowledge,

21 For teachim iu olketa toktok wea tru and wea fit for man trustim,

Mekem iu savve go bak and talem stret report lo man wea sendem iu?

22 No steal from poor man bikos hem poor,+

And no treatim nogud lo man nating lo gate blo taon,+

23 Bikos Jehovah seleva bae toktok on behalf lo olketa+

And hem bae killim dae pipol wea ravem olketa.

24 No fren witim man wea savve kros tumas

Or ganga witim man wea savve kros kwiktaem,

25 Mekem iu no lanem olketa wei blo hem

And putim iuseleva lo danger.+

26 No kamap wanfala lo olketa wea sekhand for mekem agreement,

For putim security for olketa loan.+

27 Sapos iu no garem eni samting for changem lo datwan,

Bae hem tekem bed blo iu from iu!

28 No muvim eni mark blo baondri wea stap bifor kam yet

Wea olketa grandadi blo iu putim.+

29 Hao, iu lukim eni man wea garem skill for duim waka blo hem?

Hem bae standap front lo olketa king.+

Hem bae no standap front lo olketa ordinary man.

23 Taem iu sidaon for kaikai witim king,

Ting raonem gud olketa samting wea stap front lo iu.

 2 Putim naef lo throat blo iu*

Sapos iu savve kaikai big tumas.

 3 No laekem tumas spesol kaikai blo hem,

Mekem kaikai hia no laea lo iu.

 4 Iu no hard waka tumas for kasem riches gogo iu taed.+

Stop and showim dat iu garem wei for minim samting.*

 5 Taem iu tanem eye blo iu for luk go lo hem, hem no stap lo there,+

Bikos bae hem garem wing olsem eagle and flae go lo skae.+

 6 No kaikaim kaikai blo selfish man.*

No laekem tumas spesol kaikai blo hem,

 7 Bikos hem olsem samwan wea keepim record blo evriting iu kaikaim.

Hem sei, “Iu kaikai and drink” batawea wat hem talem no kam from heart blo hem.*

 8 Bae iu vomitim nomoa kaikai wea iu kaikaim finis

And bae iu weistim nomoa olketa gudfala toktok wea iu talem.

 9 No story lo ear blo stupid man,+

Bikos hem bae ting daonem nomoa olketa wise toktok wea iu talem.+

10 No muvim eni mark blo baondri wea stap bifor kam yet+

And no ova baondri lo land blo olketa wea no garem dadi.

11 Bikos Defender blo olketa* hem barava strong.

Hem bae toktok on behalf lo olketa for againstim iu.+

12 Acceptim discipline witim full heart blo iu

And openem ear blo iu for lisin lo olketa wise toktok.

13 No hol bak for disciplinem boy* blo iu.+

Sapos iu whipim hem lo stik, bae hem no dae.

14 Iu shud whipim hem lo stik,

Mekem datwan sevem hem* from Grev.*

15 Son blo mi, sapos heart blo iu hem wise,

Then heart blo mi bae hapi.+

16 Feeling wea stap deep insaed lo mi* bae hapi

Taem lips blo iu storyim samting wea stret.

17 Heart blo iu mas no jealous lo olketa wea duim sin,+

Bat fraet lo Jehovah evritaem,+

18 Sapos iu duim diswan iu bae garem gud future+

And hope blo iu bae no lus.

19 Son blo mi, lisin and kamap wise,

And leadim heart blo iu followim stretfala road.

20 No kamap wanfala lo olketa wea savve drinkim staka wine tumas,+

No kamap wanfala lo olketa wea kaikaim staka meat tumas,+

21 Bikos man for drunk and man wea ova tumas lo kaikai bae poor,+

And man wea laek sleep olowe nomoa bae werem olketa rabis kaleko.

22 Lisin lo dadi blo iu bikos hem nao mekem iu born,

And no ting daonem mami blo iu just bikos hem olo.+

23 Baem* truth and no salem,+

And baem wisdom, discipline, and wei for minim samting,+ and no salem.

24 Dadi blo wanfala raeteous man bae hem hapi.

Eniwan wea hem dadi blo wanfala son wea wise bae hapi lo hem.

25 Dadi and mami blo iu bae hapi,

And woman wea bornem iu bae hapi fogud.

26 Son blo mi, plis lisin lo mi witim full heart blo iu,

And hapi for followim olketa wei blo mi.+

27 Bikos wanfala prostitute hem olsem wanfala deep hol,

And wanfala olobaot* woman hem olsem wanfala narrow well.+

28 Hem weit haed olsem man for steal.+

Hem mekem staka man moa for no faithful.

29 Hu nao safa? Hu nao wari?

Hu nao raoa? Hu nao komplen?

Hu nao garekil nating nomoa? Hu nao eye blo hem no savve lukluk gud?

30 Olketa wea spendem staka taem for drinkim wine.+

Olketa wea lukaotem* wine wea olketa mixim.

31 No lukluk lo red kala blo wine

Taem hem shaen insaed kap and hem teist naes tumas,

32 Bikos lo end bae hem baet olsem wanfala snek,

And hem savve poisonim man olsem viper snek.

33 Eye blo iu bae lukim olketa samting wea no real,

And heart blo iu bae talem olketa nogud toktok.+

34 And iu bae olsem man wea leidaon lo midol sea,

Olsem man wea leidaon lo top blo mast blo ship.

35 Iu bae sei: “Olketa hitim mi, bat mi nating feelim nomoa.*

Olketa killim mi, bat mi nating savve lo datwan.

Wat taem nao bae mi wekap?+

Mi needim nara drink moa.”*

24 No jealous lo olketa wicked man,

And no laek tumas for associate witim olketa,+

 2 Bikos heart blo olketa evritaem tingim violence,

And lips blo olketa story abaotem hao for spoelem olketa narawan.

 3 Wisdom savve buildimap wanfala haos,*+

And wei for luksavve bae mekem hem strong.

 4 Bikos lo knowledge olketa rum blo hem fulap

Witim evri difren kaen expensive and spesol treasure.+

 5 Wanfala wise man hem paoaful,+

And knowledge wea man garem savve increasim paoa blo hem.

 6 Wise direction* bae helpem iu for win lo faet,+

And thru lo staka advaesa* bae iu win.*+

 7 Karangge man+ hem no savve kasem tru wisdom.

Hem no garem eni samting for talem lo gate blo taon.

 8 Eniwan wea mekem olketa nogud plan

Bae olketa kolem hem lo man wea savve tumas for mekem nogud plan.+

 9 Olketa plan blo karangge man hem lead go for sin,

And pipol heitim man for tok spoelem narawan.+

10 Sapos iu discourage lo day blo trabol,

Bae iu no garem inaf strong.

11 Rescuem olketa wea olketa tekem go for dae,

And sevem olketa wea klosap for pipol killim olketa dae.+

12 Bat sapos iu sei, “Mifala no savve lo diswan,”

Hao, God wea lukluk gud insaed lo olketa heart* no luksavve lo datwan?+

Yes, God wea lukim iu* bae savve

And hem bae givim samting lo each man fitim wanem hem duim.+

13 Son blo mi, kaikaim honey bikos hem gud.

Pure honey hem swit tumas lo mouth.

14 Lo sem wei, wisdom tu hem gud for iu.+

Sapos iu faendem, iu bae garem gud future

And hope blo iu bae no lus.+

15 Iu mas no olsem wicked man wea haed klosap lo haos blo raeteous man for attakim hem.

No distroem ples blo hem for rest.

16 Bikos raeteous man savve foldaon sevenfala taem, and bae hem getap moa,+

Bat trabol bae mekem wicked man for foldaon.+

17 Taem enemy blo iu foldaon, iu no hapi

And taem eni samting mekem hem foldaon, no letem heart blo iu for hapi.+

18 Nogud Jehovah lukim and bae hem no hapi,

And kros blo Hem lo enemy blo iu bae stop.+

19 No feel nogud* lo olketa wicked man.

No jealous lo wicked pipol,

20 Bikos eniwan wea wicked no garem future.+

Lamp blo olketa wea wicked bae dae.+

21 Son blo mi, fraet lo Jehovah and lo king.+

And no associate witim olketa wea no savve agree lo eni samting,*+

22 Bikos trabol wea kasem olketa bae kam kwiktaem nomoa.+

Hu nao savve lo nogud samting wea tufala* bae mekem for kasem olketa?+

23 Diswan tu hem toktok blo pipol wea wise:

Taem iu judge, hem nogud for iu fevarem eniwan.+

24 Eniwan wea sei lo wicked man, “Iu raeteous,”+

Bae pipol talem nogud samting for kasem hem and olketa nation bae tok againstim hem.

25 Bat olketa wea stretem hem bae kasem gud samting.+

Bae olketa kasem staka blessing.+

26 Pipol bae kissim lips blo man wea talem honest ansa.*+

27 Redyim waka blo iu aotsaed, and redyim evriting lo garden.

Then buildim haos* blo iu.

28 No witness againstim narawan sapos iu no garem eni pruv.+

No iusim lips blo iu for laea lo olketa narawan.+

29 Iu no sei: “Mi bae duim lo hem sem samting wea hem duim lo mi.

Mi bae changem bak* wat hem duim.”+

30 Mi wakabaot go pas lo garden blo lesy man,+

Go pasim grape planteison blo man wea no garem gud tingting.*

31 Mi lukim staka rabis grass grow insaed.

Olketa nettle plant grow kavarem graon,

And olketa wall ston blo hem foldaon.+

32 Mi lukluk lo diswan and ting raonem lo heart.

Mi lukim diswan and lanem disfala leson:*

33 Lelebet sleep, lelebet satem eye,

Lelebet foldim tufala hand for rest,

34 And seknomoa iu bae poor nao olsem taem thief seknomoa attakim iu,

And hem bae olsem taem soldia tekem evri samting wea iu onam.+

25 Diswan tu hem olketa proverb blo Solomon,+ wea olketa man blo Hezekiah,+ king blo Judah, olketa raetem:*

 2 God kasem glory bikos lo wei for keepim olketa secret,+

And olketa king kasem glory bikos olketa tingting gud raonem wanfala situation.

 3 Olsem heven hem hae tumas and earth hem deep tumas,

Hard for man minim heart blo olketa king.

 4 Taem man aotem samting wea no klin from silver,

Silver hia bae klin fogud.+

 5 Aotem wicked man from front lo eye blo king,

And rul blo hem bae kamap strong bikos lo raeteous fasin.+

 6 No mekhae lo iuseleva front lo king,+

And no sidaon witim olketa bigman,+

 7 Bikos hem beta for hem sei lo iu, “Kam sidaon lo hia,”

Winim for hem mek shame lo iu front lo olketa bigman.+

 8 No kwiktaem for tekem wanfala case lo kot,

Bikos wat nao bae iu duim sapos narawan mek shame lo iu?+

 9 Stretem datfala problem witim hem,+

Bat iu no go storyim confidential samting wea samwan storyim lo iu,*+

10 Mekem samwan wea lisin lo iu bae no mek shame lo iu

And iu spredim nogud story* wea hard for iu stopem.

11 Toktok wea man talem lo raet taem+

Hem olsem olketa golden apple insaed lo silver bowl.

12 Ear wea laek for lisin lo kaonsel wea wise man givim+

Hem olsem gold earring and nekles wea olketa wakem lo pure gold.

13 Cold from snow hem strongim man lo day blo harvest

Olsem tu faithful messenger wea tekem message blo man wea sendem hem,

Bikos hem strongim masta blo hem.+

14 Man wea tok praod abaotem present wea hem nating givim*+

Hem olsem olketa cloud and wind wea no tekem kam rain.

15 Sapos iu patient, iu savve convincim wanfala komanda,

And tongue wea tok kaen* savve brekem wanfala bon.+

16 Sapos iu faendem honey, kaikaim nomoa wat iu needim,

Bikos sapos iu kaikaim staka tumas, maet bae iu vomitim datwan.+

17 No go evritaem lo haos blo narawan,

Nogud hem taed lo iu and heitim iu.

18 Man wea givim false witness againstim narawan+

Hem olsem wanfala war hammer and wanfala sword and wanfala sharp arrow.

19 For trustim man wea iu no fit for depend lo hem* lo taem blo trabol

Hem olsem teeth wea rotten or foot wea seksek.

20 Man wea singim olketa song lo man wea heart blo hem sorre+

Hem olsem samwan wea aotem kaleko blo hem lo day wea hem cold

And olsem vinegar wea olketa pourim lo soda.*

21 Sapos enemy blo iu* hem hangere, givim hem bred for kaikaim.

Sapos hem thirsty, givim hem wata for drinkim,+

22 Sapos iu duim datwan, hem olsem iu hipim olketa hot chakol lo hed blo hem,*+

And Jehovah bae blessim iu.

23 Wind from north tekem kam rain,

And tongue wea gossip mekem feis luk kros.+

24 Hem beta for stap lo kona blo ruf

Winim for stap insaed sem haos witim waef wea savve raoa evritaem.*+

25 Gudfala report from farawe ples+

Hem olsem cold wata for man* wea taed fogud.

26 Raeteous man wea agree lo wei blo* wicked man

Hem olsem springwata wea mud and well wea dirty.

27 Hem nogud for kaikaim staka honey,+

And hem nogud tu for man mekem olketa narawan for mekhae lo hem.+

28 Man wea no savve kontrolem kros blo hem,*+

Hem olsem taon wea olketa wall blo hem distroe.

26 Olsem snow lo summer season* and rain lo taem blo harvest,

Hem no stret for givim honor lo samwan wea stupid.+

 2 Olsem bird garem reason for ranawe and swallow bird hem flae,

Samwan mas garem reason for talem nogud samting for kasem narawan.

 3 Whip hem for horse, bridle hem for donkey,+

And stik hem for baksaed blo stupid pipol.+

 4 Iu mas no ansarem stupid man followim karangge wei blo hem,

Mekem iu no putim iu lo level blo hem.*

 5 Sapos iu ansarem stupid man, showim lo hem dat wat hem talem hem karangge,

Nogud nao hem tingse hem wise.+

 6 Man wea putim eni waka lo hand blo stupid man

Hem olsem samwan wea mekem tufala foot blo hem for kripol and spoelem hemseleva.*

 7 Eni wise toktok from mouth blo stupid pipol,+

Hem olsem nogud leg blo man wea kripol.

 8 For givim honor lo samwan wea stupid,+

Hem olsem for taengem ston lo wanfala sling.

 9 Wise toktok from mouth blo stupid pipol,

Hem olsem plant wea garem nila wea stap lo hand blo spaka man.

10 Man wea haerem stupid man or eniwan nomoa,

Hem olsem samwan wea garem skill for iusim bow and arrow wea sutsut olobaot for spoelem olketa narawan.

11 Stupid man wea duim moa karangge wei blo hem,+

Hem olsem dog wea go bak and kaikaim moa vomit blo hem.

12 Hao, iu lukim eni man wea tingse hem wise?+

Hem isi for helpem samwan wea stupid winim for helpem hem.

13 Lesy man hem sei: “Wanfala young lion lo road,

Wanfala lion lo pablik area!”+

14 Lesy man hem gohed tane lo bed blo hem,+

Olsem door wea gohed tane lo hinge* blo hem.

15 Lesy bon putim go daon hand blo hem insaed lo dish kaikai,

Bat hem taed tumas for apim bak hand blo hem lo mouth blo hem.+

16 Lesy man tingse hem wise

Winim sevenfala pipol wea talem wise ansa.

17 Man wea go pas lo road and kros fogud* lo raoa wea hem no bisnis blo hem+

Hem olsem samwan wea skwisim ear blo wanfala dog.

18 Karangge man wea sut lo olketa dart* wea laet and olketa arrow wea savve killim man dae hem olsem

19 Man wea trikim narawan and sei, “Mi fani nomoa ia!”+

20 Taem no eni firewood, fire hem dae,

And taem no eni man for spredim laea story for spoelem nem blo narawan, raoa hem finis.+

21 Olsem olketa niu chakol mekem olketa chakol for gohed laet and firewood mekem fire hem laet,

Man wea laek argue olowe hem mekem raoa kamap.+

22 Olketa toktok blo man for spredim laea story for spoelem nem blo narawan hem olsem kaikai wea teist naes tumas.*

Olketa kwiktaem swallom go daon insaed lo bele blo olketa.+

23 Olketa gudfala toktok from heart blo wicked man+

Hem olsem silver wea olketa coatim lo wanfala pis blo clay pot.

24 Man wea heitim olketa narawan talem olketa toktok for haedem wei blo hem,

Batawea hem keepim datwan insaed heart blo hem.

25 Nomata hem tok kaen, iu no trustim hem,

Bikos sevenfala samting wea barava nogud hem stap insaed lo heart blo hem.*

26 Nomata hem laea for haedem wei blo hem for heitim narawan,

Bat wicked fasin blo hem bae showaot klia insaed kongregeson.

27 Man wea digim wanfala hol bae hem foldaon insaed,

And eniwan wea rolim aot wanfala ston—bae ston hia rola kam bak lo hem.+

28 Tongue wea laea hem heitim olketa wea hem spoelem witim olketa laea blo hem,

And mouth wea talem olketa swit toktok hem kosim trabol.+

27 No tok praod abaotem wat iu bae duim tumoro,

Bikos iu no savve wat nao bae happen lo each day.*+

 2 Letem narawan* nao praisem iu, and no mouth blo iuseleva.

Olketa narawan,* and no lips blo iuseleva.+

 3 Wanfala ston hem hevi and sand hem hevi fogud,

Bat problem wea karangge man kosim hem hevi winim tufala evriwan.+

 4 Kros hem nogud samting and savve distroem olketa samting olsem flood,

Bat wei for jealous hem worse winim datwan.+

 5 Hem beta for tok stret lo wanfala man for stretem hem winim for garem love bat no showim.+

 6 Garekil wea wanfala faithful fren kosim,+

Hem gud winim staka kiss* blo wanfala enemy.

 7 Man wea hem fulap bae no laek kaikaim* fresh honey,

Bat man wea hangere, nomata samting wea saoa bae hem swit lo hem nomoa.

 8 Man wea lusim haos blo hem

Hem olsem bird wea lusim* nest blo hem.

 9 Oil and incense mekem heart hapi

Lo sem wei, taem samwan givim kaonsel from heart+ lo iu datwan mekem iutufala fren gud.

10 No lusim fren blo iu or fren blo dadi blo iu,

And no go insaed haos blo brata blo iu lo day wea trabol kasem iu.

Hem beta for go lo samwan wea stap klosap winim for go lo brata blo iu wea stap farawe.+

11 Son blo mi, kamap wise, and mekem heart blo mi hapi,+

Mekem mi savve givim ansa lo man wea tok spoelem mi.+

12 Wise man hem lukim danger and hem haed from datwan,+

Bat man wea no garem experience hem go nomoa and hem safa lo datwan.

13 Tekem kaleko blo man sapos hem putim security for kaon blo wanfala stranger.

Tekem samting wea hem putim olsem security sapos hem duim datwan for eni woman wea foreigner.+

14 Taem samwan greetim* narawan witim laod voice lo early morning,

Man hia bae ting lo datwan olsem hem cursim hem.

15 Wanfala waef wea savve raoa evritaem* hem olsem ruf wea gohed for leak lo day wea hem rain.+

16 Eniwan wea savve kontrolem woman olsem savve kontrolem wind

And savve holem taet oil witim raet hand blo hem.

17 Olsem iron savve sharpenem iron,

Wanfala man savve sharpenem fren blo hem.*+

18 Man wea lukaftarem wanfala fig tree bae kaikaim frut blo hem,+

And man wea lukaftarem masta blo hem bae kasem honor.+

19 Olsem man savve lukim feis blo hem insaed wata,

Man savve lukim heart blo hem insaed heart blo nara man.

20 Grev and ples wea dead body hem rotten* no savve satisfae,+

Olsem tu, eye blo man no savve satisfae.

21 Lo sem wei wea pipol savve meltim silver and gold lo fire for refinem olketa,+

Praise tu savve testim wanfala man.*

22 Nomata sapos iu gohed whipim wanfala karangge man

Olsem iu hamarem grain insaed wanfala ston bowl,*

Hem bae no lusim karangge wei blo hem.

23 Iu mas savve gud lo lukluk blo olketa sheepsheep blo iu.

Lukaftarem gud* olketa sheepsheep blo iu,+

24 From riches no savve stap for olowe,+

Kraon tu no savve stap for evri genereson.

25 Green grass hem lus, niu grass hem grow,

And olketa hipimap olketa grass lo olketa maunten for olketa animal kaikaim.

26 Olketa young man sheepsheep mekem iu for garem kaleko,

And olketa man goat kamap olsem price for baem wanfala land.

27 And inaf milk blo goat bae stap for feedim iu,

For feedim famili blo iu, and tu for feedim olketa servant gele blo iu.

28 Wicked pipol ranawe nomata no eniwan ronem olketa,

Bat raeteous pipol no fraet olsem lion.*+

 2 Taem pipol lo land duim sin,* wanfala prince bae rul then narawan then narawan moa,+

Bat man wea garem wei for luksavve and garem knowledge bae helpem wanfala prince* for rul longtaem.+

 3 Poor man wea ravem man nating+

Hem olsem rain wea swipim evri kaikai.

 4 Olketa wea no keepim law praisem olketa wicked man,

Bat olketa wea obeyim law kros lo olketa.+

 5 Olketa wicked man hard for minim justice,

Bat olketa wea lukaotem Jehovah savve minim evri samting.+

 6 Poor man wea wakabaot followim faithful fasin hem beta winim

Rich man wea olketa wei blo hem corrupt.+

 7 Son wea garem wei for minim samting hem obeyim law,

Bat son wea associate witim man wea ova tumas lo kaikai hem mek shame lo dadi blo hem.+

 8 Man wea increasim riches blo hem thru lo interest+ and wei for mek profit from olketa narawan

Olketa riches blo hem bae hem blo man wea sorre lo poor man.+

 9 Man wea les for lisin lo law

—God barava heitim prea blo hem.+

10 Eniwan wea leadim man wea duim stret samting for followim wicked road bae foldaon lo hol wea hemseleva digim,+

Bat man wea no garem blame bae inheritim gud samting.+

11 Rich man tingse hem wise,+

Bat poor man wea garem wei for luksavve hem luksavve lo really wei blo man hia.+

12 Hem naes tumas taem raeteous man win,

Bat taem wicked man garem paoa, pipol go haed.+

13 Man wea haedem olketa rong samting wea hem duim bae no succeed,+

Bat eniwan wea confessim rong samting wea hem duim and stop for duim datwan bae kasem mercy.+

14 Man wea evritaem lukaot* bae hapi,

Bat man wea stubborn* bae kasem trabol.+

15 Wicked man wea rul ovarem olketa man nating+

Hem olsem lion wea singaot big and bear wea kros fogud and ran kam for attak.

16 Leader wea no garem wei for luksavve misiusim paoa blo hem,+

Bat man wea heitim wei for ravem narawan for kasem selen bae laef for longtaem.+

17 Man wea guilty for dae blo samwan bae gohed ranawe go kasem taem hem go lo grev.*+

No eniwan mas sapotim hem.

18 Man wea no garem blame bae sev,+

Bat man wea olketa wei blo hem no stret bae seknomoa foldaon.+

19 Man wea plantim kaikai lo graon blo hem bae hem garem staka kaikai,

Bat man wea aftarem olketa iusles samting bae poor.+

20 Man wea faithful bae kasem staka blessing,+

Bat man wea laek kwiktaem for rich bae hem no gohed innocent.+

21 Hem nogud for fevarem narawan.+

Bat maet wanfala man duim rong samting olsem for wanfala pis bred nomoa.

22 Man for jealous* hem laek tumas for rich,

Bat hem no savve dat no longtaem bae hem poor.

23 Man wea stretem narawan+ bae bihaen pipol tinghae tumas lo hem+

Winim nao samwan wea talem false praise nomoa.

24 Eniwan wea steal from dadi and mami blo hem and sei, “Diswan nating rong,”+

Hem partner blo man wea savve spoelem evri samting.+

25 Greedy man hem kosim raoa,

Bat eniwan wea depend lo Jehovah bae garem gudfala laef.*+

26 Man wea trustim heart blo hemseleva hem stupid,+

Bat man wea duim wise samting bae misstim trabol.+

27 Man wea givim samting lo poor man bae no short lo eni samting,+

Bat man wea satem eye blo hem from olketa bae kasem staka nogud samting.

28 Taem olketa wicked man rul, pipol haedem olketa seleva,

Bat taem olketa finis, raeteous pipol increase.+

29 Man wea gohed stubborn* nomata olketa stretem hem staka taem finis+

Bae hem seknomoa kasem trabol and no savve gud bak.+

 2 Taem raeteous pipol olketa staka, pipol hapi,

Bat taem olketa wicked man rul, pipol sorre.+

 3 Man wea tinghae lo wisdom hem mekem dadi blo hem hapi,+

Bat man wea gohed associate witim olketa prostitute hem weistim riches blo hem.+

 4 Taem king followim justice kantri blo hem bae stap gud,+

Bat man wea acceptim olketa bribe hem distroem datfala kantri.

 5 Man wea switim narawan

Hem olsem hem spredim net front lo foot blo man hia.+

 6 Sin wea wicked man duim hem trapim hem,+

Bat raeteous man hem singsing and hapi fogud.+

 7 Raeteous man hem tingim raet blo poor pipol,+

Bat wicked man nating warim nomoa datwan.+

 8 Pipol for tok praod olketa olsem olketa wea bonem taon lo fire,+

Bat olketa wea wise katem daon kros.+

 9 Taem wise man raoa witim karangge man,

Kros and wei for tok spoelem narawan bae kamap, bat no eni gud samting bae kam from datwan.+

10 Olketa wea murder heitim eniwan wea innocent,*+

And olketa laek for finisim laef* blo olketa wea duim stret samting.*

11 Wanfala stupid man no savve kontrolem kros* blo hem,+

Bat wise man savve kontrolem kros blo hem.+

12 Taem wanfala ruler lisin lo olketa man for laea,

Evri servant blo hem bae wicked.+

13 Poor man and man wea treatim nogud lo pipol, tufala semsem lo diswan:*

Jehovah givim laet lo eye blo tufala evriwan.*

14 Taem wanfala king judgem poor man followim stretfala wei,+

Throne blo hem bae evritaem strong.+

15 Stik* and kaonsel hem mekem man garem wisdom,+

Bat pikinini wea no eniwan stretem hem bae mekem mami blo hem for kasem shame.

16 Taem wicked pipol staka, sin tu hem staka,

Bat raeteous man bae lukim taem olketa distroe.+

17 Disciplinem son blo iu and hem bae mekem iu rest.

And hem bae mekem iu hapi tumas.+

18 Taem pipol no followim advaes from God, olketa followim tingting blo olketa nomoa,+

Bat olketa wea obeyim law olketa hapi.+

19 Wanfala servant bae no laekem narawan for talem toktok for stretem hem,

Bikos nomata hem minim datwan, bat hem nating obey.+

20 Hao, iu lukim eni man wea no tingting bifor hem toktok?+

Hem isi for helpem wanfala karangge man winim for helpem hem.+

21 Sapos samwan givim evri samting lo servant blo hem start lo taem hem young yet,

Gogo bae hem no garem wei for tinghae.

22 Man wea savve kros kwiktaem hem startim raoa.+

Eniwan wea isi for kros hem duim staka rong samting.+

23 Praod wei blo man bae daonem hem,+

Bat eniwan wea hambol* bae kasem honor.+

24 Partner blo wanfala thief hem kos trabol for hemseleva.

Olketa talem hem for go givim witness, bat hem no talem eniting.+

25 Wei for fraetem man* hem wanfala trap,+

Bat man wea trustim Jehovah bae kasem protection.+

26 Staka man laek for go story witim* wanfala ruler for kasem help,

Bat Jehovah nomoa savve mekem man kasem justice.+

27 Wanfala raeteous man hem barava heitim man wea no followim justice,+

Bat wicked man hem barava heitim man wea duim stret samting.+

30 Diswan hem important message blo Agur, son blo Jakeh, wea hem talem lo Ithiel and Ucal.

 2 Mi no kleva olsem evri narawan,+

And mi no garem wei for minim samting wea wanfala man shud garem.

 3 Mi no lanem wisdom,

And mi no garem knowledge abaotem Most Holy Wan.

 4 Hu nao go ap lo heven and then kam daon?+

Hu nao holem wind insaed lo tufala hand blo hem?

Hu nao pasolem wata insaed lo kaleko blo hem?+

Hu nao markem* end blo earth?+

Hu nao nem blo hem and nem blo son blo hem—talem mi sapos iu savve?

 5 Evri toktok blo God hem pure.+

Hem wanfala shield for evriwan wea go lo hem for stap sef.+

 6 No addim eni samting lo toktok blo hem,+

Nogud nao hem tok strong lo iu,

And hem bae pruvim dat iu man for laea.

 7 Tufala samting nao mi askem iu.

Plis, givim samting wea mi askem bifor mi dae.

 8 Aotem samting wea no tru and olketa laea samting from mi.+

Mekem mi no poor and no rich.

Just givim kaikai wea inaf for mi,+

 9 Nogud nao mi fulap tumas and mi denyim iu and sei, “Hu nao Jehovah?”+

And no mekem mi poor and steal and mek shame lo* nem blo God blo mi.

10 No spredim laea story for spoelem nem blo wanfala servant lo masta blo hem,

Nogud nao hem talem nogud samting wea bae kasem iu and iu bae guilty.+

11 Wanfala genereson stap wea talem nogud toktok lo dadi blo olketa

And no blessim mami blo olketa.+

12 Wanfala genereson stap wea tingse olketa klin+

Bat olketa nating klin yet from dirty* blo olketa.

13 Wanfala genereson stap wea praod tumas,

And wea lukdaonem narawan!+

14 Wanfala genereson stap wea teeth blo olketa olsem sword

And jaw blo olketa olsem naef for busarem animal.

Olketa distroem olketa man nating lo disfala earth

And olketa poor man midolwan olketa pipol.+

15 Olketa leech* garem tufala dota wea krae olsem, “Givim mi! Givim mi!”

Thrifala samting stap wea no savve satisfae,

Fofala samting no savve sei, “Inaf nao!”

16 —Grev*+ and woman wea no savve garem pikinini,

Land wea no garem eni wata,

And fire wea no savve sei, “Inaf nao!”

17 Man wea tok spoelem dadi and les for obeyim mami+

—Olketa raven bird lo valley* bae baetem aot eye blo hem,

And olketa young eagle bae kaikaim datwan.+

18 Thrifala samting stap wea winim savve blo mi,*

And fofala samting wea mi no savve minim:

19 Hao eagle flae lo skae,

Hao snek krol antap lo ston,

Hao ship go lo open sea,

And wei blo man taem hem stap witim young gele.

20 Diswan nao wei blo woman wea duim adultery:

Hem kaikai, hem waepem mouth blo hem.

Then hem sei, “Mi no duim eni rong samting.”+

21 Thrifala samting stap wea mekem earth seksek

And fofala samting wea hem no savve winim:

22 Taem slave kamap king,+

Taem karangge man kaikaim staka kaikai,

23 Taem man tekem woman wea pipol heitim* for kamap waef blo hem,

And taem wanfala servant gele tekova lo position blo woman wea hem waka for hem.+

24 Fofala samting lo earth wea insaed grup blo olketa smolest samting,

Bat wea barava wise,*+ hem:

25 Olketa ants no strong animal,*

Nomata olsem, olketa redyim kaikai blo olketa lo summer season.*+

26 Olketa rock badger*+ no big animal,*

Nomata olsem, olketa mekem haos blo olketa insaed lo olketa ston.+

27 Olketa locust*+ no garem king,

Nomata olsem, olketa go olsem olketa soldia lo army.*+

28 Foot blo gecko+ hem savve hol strong lo samting,

And hem go insaed lo palace blo king.

29 Thrifala samting stap wea wakabaot blo olketa luk naes,

Fofala samting wea luk naes tumas taem olketa muv hem:

30 Lion, strongest wan midolwan olketa animal,

Wea nating fraetem eniwan.+

31 Greyhound dog. Man goat.

And king wea army blo hem stap witim hem.

32 Sapos iu karangge for mekhae lo iuseleva+

Or sapos iu plan for duim datwan,

Putim hand blo iu satem mouth blo iu.+

33 Olsem wei for gagem milk hem producem butter

And for skwisim nose hem mekem blood kamaot,

Wei for mekem man kros savve mekem raoa kamap.+

31 Diswan hem toktok blo King Lemuel, important message wea mami blo hem teachim lo hem:+

 2 Wat nao mi shud talem lo iu, O son blo mi,

Wat nao mi shud talem, O son from bele blo mi,

And wat nao mi shud talem, O son wea born bikos lo olketa promis blo mi?+

 3 No weistim strong blo iu lo olketa woman,+

And no followim olketa wei wea savve spoelem olketa king.+

 4 Diswan hem nogud for olketa king, O Lemuel,

Hem nogud for olketa king drinkim wine

And for olketa ruler sei, “Wea nao drink blo mi?”+

 5 Nogud nao olketa drink and forgetim olketa law

And denyim raet blo olketa man nating.

 6 Givim alcohol lo olketa wea klosap for finis+

And wine lo olketa wea kasem nogud samting.+

 7 Letem olketa drink mekem olketa forgetim dat olketa poor.

Mekem olketa no tingim moa trabol wea kasem olketa.

 8 Story on behalf lo man wea no savve toktok.

Defendim raet blo evriwan wea klosap for finis.+

 9 Iu no hol bak for toktok and judgem man lo raeteous wei.

Defendim raet blo man nating and man wea poor.+

א [Aleph]

10 Hu nao savve faendem wanfala gud* waef?+

Value blo hem gud winim olketa coral.*

ב [Beth]

11 Hasband blo hem trustim hem from heart blo hem,

And hem garem evriting wea hem needim.

ג [Gimel ]

12 Lo full laef blo woman hia,

Hem duim gud samting for hem and no nogud samting. 

ד [Daleth]

13 Hem faendem wool and linen.

Hem hapi tumas for duim waka witim tufala hand blo hem.+

ה [He]

14 Hem olsem olketa ship blo wanfala bisnisman,+

Hem tekem kam kaikai blo hem from farawe ples.

ו [Waw]

15 And tu, hem wekap taem hem naet yet,

Hem provaedem kaikai for famili blo hem

And kaikai* for olketa servant gele blo hem.+

ז [Zayin]

16 Hem tingting gud abaotem wanfala pis land and baem datwan.

Hem plantim wanfala grape planteison from hard waka blo hem.*

ח [Heth]

17 Hem redyim hemseleva for waka hard,*+

And hem strongim tufala hand blo hem.

ט [Teth]

18 Hem mek sure bisnis blo hem garem profit.

Lamp blo hem no savve dae lo naet.

י [Yod ]

19 Tufala hand blo hem holem distaff,

And tufala hand blo hem holem spindle.*+

כ [Kaph]

20 Hem helpem olketa man nating,

And hem openem hand blo hem for olketa wea poor.+

ל [Lamed ]

21 Hem nating wari abaotem famili blo hem lo taem blo snow,

Bikos full famili blo hem werem olketa warm* kaleko.

מ [Mem]

22 Hemseleva mekem olketa bed kava blo hem.

Hem werem olketa kaleko wea olketa wakem lo linen and purple wool.

נ [Nun]

23 Hasband blo hem, hem well-known man lo olketa gate lo taon,+

Lo ples wea hem sidaon midol lo olketa elder blo datfala land.

ס [Samekh]

24 Hem mekem and salem olketa linen kaleko*

And salem olketa belt lo olketa bisnisman.

ע [Ayin]

25 Hem werem strong and honor olsem kaleko blo hem,

Hem confident taem hem luk lo future.*

פ [Pe]

26 Toktok wea kamaot from mouth blo hem, hem wise.+

Law blo kaenfala fasin* stap lo tongue blo hem.

צ [Tsade]

27 Hem lukluk gud lo evri waka wea famili blo hem duim,

And hem no kaikaim bred blo wei for lesy.+

ק [Qoph]

28 Olketa pikinini blo hem wekap and talemaot dat hem hapi.

Hasband blo hem wekap and praisem hem.

ר [Resh]

29 Staka gud* woman stap,

Bat iu—iu winim evriwan lo olketa.

ש [Shin]

30 Naesfala wei hem savve laea and wei for luk naes savve lus kwiktaem* nomoa,+

Bat woman wea fraet lo Jehovah bae kasem praise.+

ת [Taw]

31 Givim hem reward for waka wea hem duim,*+

And letem olketa waka blo hem praisem hem lo olketa gate lo taon.+

Lit., “For savve lo.”

Lit., “waka hard for kasem.”

Or, “samting wea followim justice.”

Or, “wanfala parabol.”

Or, “barava tinghae.”

Or, “law.”

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Or, “Torowem olketa smol ston blo iu witim mifala.” Lukim “Lots” lo Dictionary.

Or, “sharem wanfala basket nomoa.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “hed.”

Or, “Tane bak taem mi kaonselem iufala.”

Or, “wei for duim wise samting.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “strange.” Disfala Hebrew word hem minim samwan wea no followim olketa standard blo God.

Lit., “foreign.” Disfala Hebrew word hem minim samwan wea stap farawe from olketa standard blo God.

Or, “hasband.”

Lit., “go insaed lo.”

Or, “wea gohed faithful.”

Or, “law.”

Lukim “Loyal love” lo Dictionary.

Or, “truth.”

Lit., “lean.”

Lit., “cord lo bele.”

Or, “best samting.”

Or, “from samting wea iu kasem.”

Or, “ples for smasem grape for mekem wine.”

Or, “olsem profit hem gud winim.”

Lukim “Coral” lo Dictionary.

Luk olsem diswan hem olketa wei blo God wea olketa verse bifor disfala verse storyim.

Or, “wei for duim wise samting.”

Or, “banga lo eniting.”

Or, “wea needim help.”

Or, “hand blo iu garem paoa.”

Or, “law.”

Or, “main.”

Lit., “Tanem kam ear blo iu.”

Lit., “evri flesh.”

Or maet, “Tingting gud raonem.”

Lit., “Tanem kam ear blo iu.”

Lit., “strange.” Lukim Pr 2:16.

Lukim “Wormwood” lo Dictionary.

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Lit., “olketa son.”

Or, “paoa.”

Lit., “Midol lo assembly and kongregeson.”

Lukim “Cistern” lo Dictionary.

Or, “fresh wata.”

Or, “source blo wata.”

Or, “ibex.”

Or, “drunk.”

Lit., “strange.” Lukim Pr 2:16.

Lit., “foreign.” Lukim Pr 2:16.

Diswan hem wanfala promis.

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “law.”

Or, “teachim iu.”

Lit., “foreign.” Lukim Pr 2:16.

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Or, “ransom.”

Or, “law.”

Lit., “strange.” Lukim Pr 2:16.

Lit., “foreign.” Lukim Pr 2:16.

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Or, “kaleko blo.”

Lit., “Tufala foot blo hem.”

Or, “communion sakrifaes.” Lukim “Peace offering” lo Dictionary.

Lukim “Myrrh” lo Dictionary.

Or, “chain.” Lukim “Stock” lo Dictionary.

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Lit., “olketa son blo man.”

Lit., “discipline.”

Lukim “Coral” lo Dictionary.

Lit., “wei for kamap wise.”

Or, “Olketa fasin wea mi inheritim.”

Or, “From bifor kam yet.”

Or, “mi born finis olsem baby wea mami kasem big pain taem hem bornem.”

Lit., “wanfala circle.”

Lit., “mekem strong.”

Or, “markem.”

Or, “olketa man.”

Or, “Taem hem gohed wekap.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “katemaot.”

Lit., “Hem busarem finis animal blo hem for busarem.”

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Or, “olketa wea no garem experience.”

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “no forgetim gud nem blo.”

Lit., “komandment.”

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Or, “best samting.”

Or maet, “followim road for laef.”

Or, “leadim.”

Or, “sorre; hard samting.”

Or, “hope lo hem.”

Or, “Olketa standard.”

Or, “garem frut blo.”

Or, “complete ston weight.”

Or, “Olketa treasure.”

Or, “wicked man.”

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Or, “heitim.”

Lit., “man wea spirit blo hem faithful.”

Lit., “haedem samting.”

Or, “pipol bae sev.”

Or, “man for givim kaonsel.”

Lit., “heitim.”

Or, “Naesfala woman.”

Or, “showim loyal love.” Lukim “Loyal love” lo Dictionary.

Or, “mek shame lo.”

Lit., “Hand joinim hand.”

Lit., “spredim olketa samting.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “kamap fat.”

Lit., “watarem.”

Or, “mek shame.”

Or, “no garem sense.”

Lit., “haed weit for blood.”

Lit., “bred.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Lit., “mouth.”

Or, “kaonsel.”

Or, “lo sem day.”

Lit., “kavarem.”

Lit., “samting wea raeteous.”

Lit., “olketa wea encouragem narawan for garem.”

Or, “discipline.”

Lit., “Mouth.”

Or, “wat hem talem.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “kamap fat.”

Lit., “no eniwan tok strong lo hem.”

Lit., “hapi.”

Or, “story tugeta.”

Maet from wei for no honest.

Lit., “iusim hand for hipim.”

Or, “hope for kasem.”

Or, “toktok.”

Or, “Law.”

Or, “panisim; iusim stik lo.”

Or maet, “kwiktaem.”

Or, “for stretem rong samting wea hem duim.”

Or, “fren gud tugeta.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “kros fogud.”

Lukim “Loyal love” lo Dictionary.

Or, “gudfala health.”

Or, “Soft.”

Or, “toktok wea pokem man.”

Or, “healim man.”

Lit., “pisisim spirit.”

Or, “income.”

Or, “samting wea ova tumas.”

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Or, “Abaddon.”

Or, “kaonselem.”

Or, “pisisim spirit.”

Or, “aftarem.”

Or, “hem hapi olsem man wea mekem feast evriday.”

Or, “konfius.”

Lit., “buluka wea olketa feedim lo ples for olketa animal kaikai lo hem.”

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Or, “no storyim secret.”

Or, “man for givim kaonsel.”

Lit., “ansa from mouth blo hem.”

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Or, “mek shame lo.”

Or, “ting raonem hao for ansa; tingting bifor hem toktok.”

Or, “Man wea smile.”

Lit., “mekem olketa bon fat.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “heart.”

Or, “redyim olketa tingting lo heart blo hem.”

Or, “stret ansa.” Lit., “ansa blo tongue.”

Lit., “pure.”

Lit., “spirit.”

Or, “Rolim olketa samting wea iu duim lo hand blo Jehovah.”

Lit., “Hand joinim hand.”

Lukim “Loyal love” lo Dictionary.

Or, “avoidim.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “garem spirit wea low.”

Or, “sharem gud samting wea olketa tekem kam bak from faet.”

Lit., “faendem gud samting.”

Or, “here naes.” Lit., “man wea lips blo hem swit.”

Lit., “healim olketa bon.”

Lit., “mouth blo hem.”

Or, “Man for planim nogud samting.”

Or, “blo glory.”

Lit., “rul ovarem spirit.”

Or, “lots.” Lukim “Lots” lo Dictionary.

Or, “kwaet.”

Lit., “blo olketa sakrifaes.”

Or, “granpikinini.”

Or, “pikinini.”

Or, “parents.”

Or, “gudfala.”

Or, “bigman.”

Lit., “kavarem.”

Lit., “letem wata ran.”

Or, “Samting hem no garem gud tingting?”

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Lit., “no kasem gud samting.”

Or, “hem savve healim man.”

Or, “hem mekem olketa bon for drae.”

Lit., “wanfala bribe klosap lo chest.”

Lit., “for saoa.”

Or, “askem fine lo.”

Lit., “spirit blo hem stap lo peace.”

Or, “ting daonem.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “olsem olketa samting wea man kwiktaem swallom.”

Lit., “hem stap lo hae ples.” Diswan minim no eniting savve kasem hem. Hem stap sef.

Or, “investigatem.”

Or, “lots.” Lukim “Lots” lo Dictionary.

Lit., “separatem.”

Lit., “Toktok wea kamaot from mouth.”

Or, “fren gud witim.”

Hebrew word, Neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “foot blo hem kwiktaem duim samting.”

Or, “man wea kaen for.”

Lit., “wise heart.”

Lit., “faendem gud samting.”

Lit., “go pasim.”

Or, “mistek.”

Or, “young lion.”

Or, “toktok tumas.”

Or, “laekem for hem dae.”

Lukim “Loyal love” lo Dictionary.

Or, “young lion.”

Or maet, “Lo taem blo harvest hem bae lukaotem kaikai bat hem bae no faendem.”

Or, “Samting wea man laekem.”

Lukim “Loyal love” lo Dictionary.

Lit., “son.”

Or, “separatem.”

Or, “Tufala difren ston weight and tufala difren container for measurem samting.”

Or, “boy.”

Lukim “Coral” lo Dictionary.

Or, “Advaes.”

Or, “strong.”

Or, “wea switim narawan lo toktok blo hem.”

Or, “tufala difren ston weight.”

Or, “road for hem followim?”

Or, “lo olketa motive.”

Or, “lead go lo gud samting.”

Or maet, “for olketa man wea faendem dae blo olketa.”

Or, “toktok tumas.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “hem savve wat for duim.”

Lit., “bribe blo chest.”

Or, “toktok tumas.”

Lit., “swallom.”

Lukim “Loyal love” lo Dictionary.

Or, “and hem duim shameful samting.”

Lit., “story for olowe.”

Or, “gud reputation.” Lit., “Wanfala nem hem.”

Lit., “hapi lo.”

Lit., “meet tugeta.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “smol pikinini.”

Lit., “garem gud eye.”

Or, “Wei for tekem narawan lo kot.”

Lit., “strange.” Lukim Pr 2:16.

Or, “smol pikinini.”

Or, “Kontrolem iuseleva.”

Or maet, “Stop for followim savve blo iuseleva.”

Or, “eniwan wea garem wicked eye.”

Lit., “heart blo hem no stap witim iu.”

Lit., “Man for Sevem Olketa.”

Or, “smol pikinini.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Lit., “Tufala kidney blo mi.”

Or, “Waka hard for kasem.”

Lit., “foreign.” Lukim Pr 2:16.

Or, “hipap tugeta for traem.”

Or, “mi nating feelim eni pain.”

Or, “Bae mi go lukaotem moa datwan.”

Or, “famili.”

Or, “advaes.”

Or, “man for givim kaonsel.”

Or, “succeed; sev.”

Or, “lukim olketa motive.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or, “kros.”

Or, “olketa wea bighed.”

Diswan hem Jehovah and datfala king.

Or maet, “Wei for tok stret hem olsem man kissim narawan.”

Or, “famili.”

Or, “change kaon lo.”

Lit., “hem garem heart wea karangge.”

Lit., “Mi lanem disfala kaonsel:”

Or, “copyim and putim tugeta.”

Or, “olketa secret blo olketa narawan.”

Or, “laea story for spoelem narawan.”

Lit., “present wea no tru.”

Or, “hambol.”

Or maet, “savve laea.”

Or, “alkali.”

Lit., “man wea heitim iu.”

Diswan hem for softim heart blo hem and meltim olketa strong wei blo hem.

Or, “toktok tumas.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Lit., “seksek front lo.”

Or, “tingting blo hem.”

Lukim App. B15.

Or, “no semsem witim hem.”

Lit., “drinkim violence.”

Or, “pivot.”

Or maet, “hem poke nose.”

Kaen dart hia hem klosap olsem arrow bat hem short.

Or, “olsem olketa samting wea man kwiktaem swallom.”

Or, “Bikos heart blo hem barava nogud.”

Lit., “each day bae bornem.”

Lit., “wanfala stranger.”

Lit., “Wanfala foreigner.”

Or maet, “laea kiss.”

Lit., “bae step antap.”

Or, “ranawe from.”

Lit., “blessim.”

Or, “toktok tumas.”

Lit., “feis blo fren blo hem.”

Or, “Sheol and Abaddon.”

Or, “Praise wea man kasem savve showim hem wat kaen man.”

Or, “mortar.”

Or, “Putim tingting blo iu lo.”

Or, “young lion.”

Or, “bighed.”

Lit., “hem.”

Or, “fraet lo God.”

Lit., “strongim heart blo hem.”

Or, “hol.”

Or, “greedy.”

Lit., “kamap fat.”

Or, “strongim nek blo hem.”

Or, “no garem blame.”

Hebrew word, neʹphesh. Lukim “Nephesh” lo Dictionary.

Or maet, “Bat man wea duim stret samting laek for protectim laef blo hem.”

Or, “feeling.” Lit., “spirit.”

Lit., “meet tugeta.”

Diswan hem, Hem givim laef lo olketa.

Or, “Discipline; Panisment.”

Lit., “spirit blo hem hambol.”

Or, “For fraet lo man.”

Or maet, “lukaotem help from.” Lit., “lukaotem feis blo.”

Lit., “apim.”

Or, “tok spoelem.”

Lit., “siti.”

Wanfala type worm wea stap lo wata wea savve suckim blood taem hem pas lo man or animal.

Or, “Sheol.” Diswan hem grev blo olketa man. Lukim “Grev” lo Dictionary.

Or, “wadi.” Lukim “Wadi” lo Dictionary.

Or, “hard tumas.”

Or, “no lovem.”

Or, “born witim wisdom.”

Lit., “pipol wea no strong.”

Lukim App. B15.

Or, “hyraxe.”

Lit., “pipol wea no big.”

Wanfala type insect wea olsem grashopa.

Or, “insaed lo olketa grup.”

Or, “excellent.”

Lukim “Coral” lo Dictionary.

Or maet, “waka.”

Or, “selen wea hem kasem.” Lit., “samting wea hem kasem from hand blo hem.”

Lit., “taengem kaleko raonem hips blo hem for hem strong.”

Distaff and spindle hem olketa stik wea olketa iusim for spinim or mekem wool and yarn.

Lit., “dabol.”

Or, “kaleko for werem andanit kaleko.”

Or, “laf lo future.”

Or, “Instruction wea hem talem showimaot love; Law blo loyal love.”

Or, “excellent.”

Or, “hem emti.”

Lit., “Givim hem samting wea hem kasem from hand blo hem.”

    Solomon Islands Pidgin Pablikeson (1988-2024)
    Log Aot
    Log In
    • Solomon Islands Pidgin
    • Sharem
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Log In
    Sharem