Агәрахаҵара аарԥшуа, иҟәыӷоу аӡбарақәа шәыдышәкылала
«Акы иаҳәо ауаҩԥсы гәыҩбара зцым агәрахаҵара илазароуп» (ИАК. 1:6).
1. Избан Каин ииашоу аӡбара адкылара зилымшаз, насгьы иарбан лҵшәақәоу уи иаанагаз?
КАИН аӡбара идикылар ихәҭан: игәнаҳау игәазыҳәарақәа иҽриҭару иҽримҭару. Иарбан ӡбароу идикылозаалакгьы, ҳәарада, уи иаанхаз иԥсҭазаара зегьы ианыруан. Ишдыру еиԥш, Каин ииашам аӡбара идикылеит. Уи иалҵшәахеит Анцәа изиашаз Авель иԥсра. Каин идикылаз аӡбара Дызшази иареи реизыҟазаашьақәа бжьнахит (Аҟаз. [Быт.] 4:3—16).
2. Избан изхадоу иҟәыӷоу аӡбарақәа рыдкылара?
2 Ҳара лассы-лассы аӡбарақәа ҳадаҳкылоит. Иҟоуп аӡбарақәа даара ихадоу, иҟоуп уиаҟара ихадам. Аха аӡбарақәа реиҳарак иаарго алҵшәақәа ҳаԥсҭазаара ӷәӷәала ианырыр алшоит. Иҟәыӷоу аӡбарақәа ҳадаҳкылозар, ҳаԥсҭазаараҿы анасыԥи аҭынчреи ыҟазаалоит. Ииашам аӡбара ҳадаҳкылар, агәҭынчымреи, агәкаҳареи ҳауеит, насгьы егьырҭи ҳареи ҳаизыҟазаашьақәа ԥхасҭаҳтәуеит (Ажәам. [Прит.] 14:8).
3. а) Зыгәра ҳгалар ҳахәҭада, иҟәыӷоу аӡбарақәа ҳадаҳкылалар ҳҭахызар? б) Иарбан зҵаарақәоу еилҳарго?
3 Иҟаҳҵар ҳахәҭоузеи, ииашоу аӡбара ҳадаҳкылаларц азы? Ҳара Анцәа дҳацхраарц шиҭаху, насгьы ииашоу аӡбара ҳадаҳкылаларц азы аҟәыӷара шҳаиҭо агәра ҳгалароуп. Иара убас ихадоуп Иегова Иажәеи уа иану алабжьарақәеи рыгәра агара, насгьы Анцәа ишаҳирҵо еиԥш ахымҩаԥгара,— уи зегьы иреиӷьу мҩоуп. (Уаԥхьа Иаков 1:5—8.) Анцәа ҳаизааигәахалар, насгьы иара Иажәа ахь ҳабзиабара еизҳарҳалар, иӡбарақәа зегьы шиашоу агәра ҳгалоит. Ус акәзар, аӡбара ҳадаҳкылаанӡа еснагь Анцәа Иажәа иану аилкаара ҳҽазаҳшәалоит. Ишԥаҳалшо иҟәыӷоу аӡбарақәа рыдкылашьа аҵара? Насгьы ҳрықәныҟәалар аума еснагь иҳадаҳкылаз аӡбарақәа?
ҲАРА ЗЕГЬЫ АӠБАРАҚӘА ҲАДҲАМКЫЛАЛАР АУАМ
4. Иарбан алхроу иҟаиҵар ихәҭаз Адам, насгьы иарбан лҵшәақәоу иаанагаз идикылаз аӡбара?
4 Ауаатәыҩса рҭоурых алагамҭа инаркны ахацәеи аҳәсеи рыԥсҭазаараҿы аӡбарақәа рыдыркылон. Адам алхра азин иман: Ҳазшаз дизыӡырҩру, иԥҳәыс дылзыӡырҩру. Адам ихатә алхра ҟаиҵеит, аха изеиԥшрази уи? Амаҭ иажьаз иԥҳәыс лхаҵа даараӡа иҽеимыз аӡбара идикылартә игәазҭалҵеит. Уи иахҟьаны џьанаҭ аҟынтә дықәцан, аҵыхәтәаны аԥсҭазаарагьы ицәыӡит. Агәаҟрақәа уа инымҵәеит. Уи иахылҿиааз алҵшәа бааԥсқәа ҳаргьы иаҳныруеит.
5. Ҳашԥазыҟазар ахәҭоу аӡбарақәа рыдкылара?
5 Аӡәы иҳәар илшоит аӡбарақәа ҳадҳамкылозҭгьы, анхара еиҳа иаҳзымариахон ҳәа. Шәақәшаҳаҭума уи шәара? Ишдыру еиԥш, Иегова ауаа ак ззеилымкаауа, алхра ззыҟамҵо роботцәаны имшаӡеит. Абиблиа иҟәыӷоу аӡбара адкылашьа ҳнарҵоит. Иегова ҳхала алхра ҟаҳҵалар шиҭахугьы, уи ҳара ԥырхага ҳнаҭом.
6, 7. Иарбан алхроу израильаа иҟарҵар рыхәҭаз, насгьы избан иҟәыӷоу аӡбара адкылара зырцәыцәгьаз? (Шәахәаԥш астатиа алагамҭаҿы иаагоу асахьа.)
6 Израильаа Изқәыргәыӷыз адгьыл аҿы анхара ианалага, акрызҵазкуаз аӡбара рыдыркылар акәын: Иегова имаҵ рулоу, егьырҭ анцәахәқәа рымаҵ рулоу. (Уаԥхьа Иисус Навин [Иисус Навин] 24:15.) Ари аӡбара имариаз ак акәушәа убар алшон. Аха уи аԥсҭазааразы даара ихадан. Аӡбаҩцәа рхаан израильаа зныкымкәа ииашамыз аӡбарақәа рыдыркылон. Дара Иегова даанрыжьуан, насгьы егьырҭ амцнцәахәқәа реихырхәара иалагон (Аӡб. [Суд.] 2:3, 11—23). Ԥыҭрак ашьҭахь аԥааимбар Илиа израильаа еилыкка иреиҳәеит аӡбара рыдыркылар шрыхәҭоу: Иегова имаҵ рулоу, анцәахәы Ваал имаҵ рулоу (1 Аҳ. [1 Цар.] 18:21). Иара ажәлар ахьылак-ҩакуаз азы дрықәыӡбеит. Иарбан алхроу иҟаҵатәыз еилыкка иубарҭан ҳәа шәгәы иаанагар ауеит, избанзар зегь реиҳа иҟәыӷоу алхра Иегова имаҵ аура ауп. Иҟәышу ауаҩы Ваал имҵахырхәара дыхнахыр залшомызт. Аха уеизгьы, израильаа рыҩшьапык рыла ицыркьуан, еиԥшым ҩ-гәаанагарак рыман. Илиа урҭ ргәазҭеиҵеит егьырҭ анцәахәқәа раасҭа еиҳаз Иегова имаҵ аура алырхырц.
7 Нас избан израильаа изырцәыуадаҩыз иҟәыӷоу аӡбара адкылара? Актәи, урҭ Анцәа иахь ирымаз рыгәрахаҵара рцәыӡит, насгьы ииҳәоз ақәныҟәара рҭахӡамызт. Дара ииашоу адырреи Анцәа иҟәыӷареи дмырҳаӡеит. Иегова иқәгәыӷшьагьы рзымҵеит. Адырра рымазҭгьы, насгьы уи инақәыршәаны рхы мҩаԥыргозҭгьы, уи иҟәыӷоу аӡбарақәа рыдкылара ирыцхраауан (Аԥсал. 24:12 [25:12, АдҾ]). Аҩбатәи, израильаа егьырҭ ажәларқәа анырра рырҭартә, насгьы дара рзы егьырҭ аӡбарақәа рыдыркылартә алдыршеит. Иегова имаҵ зымуаз арҭ амурҭаҭ жәларқәа израильаа рхәыцшьа анырра арҭеит, дара ртәахьы ииаргеит, насгьы рымцнцәахәқәа реихырхәара иалагеит. Ус ҟалар шалшоз Иегова акыршықәса раԥхьа ргәырҽаниҵахьан (Ақәҵ. [Исх.] 23:2).
ИРЫХӘҬОУМА ЕГЬЫРҬ ҲАРА ҲЗЫ АӠБАРАҚӘА РЫДКЫЛАРА?
8. Иаҳнарҵозеи ҳара израильтәи ажәлар рҭоурых?
8 Хыхь иаагаз аҿырԥштәқәа ихадоу ак ҳдырҵоит: дасу ихала аӡбара идикылалар ауп, насгьы ииашоу, иҟәыӷоу алхра ҟаиҵарц азы иҵаулоу абиблиатә дыррақәа имазар ауп. Галаҭаа рахь 6:5 иаҳгәаланаршәоит: «Доусы иара иеидара хьанҭа даҵоуп». Ҳаӡбарақәа рыдкыларазы аҭакԥхықәра егьырҭ ирыдаҳҵалар иашаӡам. Ҳара ҳхала ҳҽазаҳшәалар ауп Анцәа ииашоуп ҳәа ииԥхьаӡо аилкаара, насгьы уи инақәыршәаны ҳхы амҩаԥгара.
9. Избан изшәарҭоу ҳара ҳзы егьырҭ аӡбара рыдыркыларц алшара раҳҭозар?
9 Ишԥаҳалшо ҳара ҳзы егьырҭ аӡбара рыдыркылалартә аҩҳажьыр? Егьырҭ иҳарҭо анырра иахҟьаны, ҳара иҽеим алхра ҟаҳҵар ҳалшоит (Ажәам. [Прит.] 1:10, 15). Егьа анырра ҳарҭозаргьы, аӡбарақәа рыдкыларазы аҭакԥхықәра ҳара ҳауп изду. Аха уеизгьы, Абиблиа ала иҳааӡаз ҳаламыс иҳаҵанаҳәо ҳацныҟәалар ауп. Ҳара ҳзы егьырҭ аӡбара рыдыркылартә алҳаршар, рымҩала ацара ҳаӡбеит аанагоит. Уи арыцҳарахь ҳнанагар алшоит.
10. Иарбан гәҽанҵароу Павел галаҭаа ириҭаз?
10 Апостол Павел галаҭаа ргәырҽаниҵон дара рзы егьырҭ аӡбара анрыдыркыло, даара ишшәарҭоу. (Уаԥхьа Галаҭаа рахь 4:17.) Аишьцәа шьоукы аизараҿы иҟаз егьырҭ аишьцәа рзы аӡбарақәа рыдкылара рҽазыршәон. Аха избан? Урҭ ирҭахын егьырҭ дара ирҳәоз ҟарҵаларц, апостолцәа ирҳәоз акәымкәа. Зхы бзиа избоз ақьырсианцәа рҽазыршәон аҭыԥ дуқәа раанкылара. Урҭ изқәиҭыз аҳәаақәа ирхысит, насгьы егьырҭ ақьырсианцәа рхатә алхрақәа рыҟаҵаразы ирымаз азин пату ақәырҵомызт.
11. Ишԥаҳалшо аӡәы аӡбара адкылара ҳицхраар?
11 Павел ауаа алхразы ирымоу ахақәиҭра пату шақәҵалатәу аганахь ала аҿырԥш бзиа ҳаиҭеит. (Уаԥхьа 2 Коринфаа рахь 1:24.) Аизара аиҳабацәа ауаҩы ихатә алхра аганахь ала алабжьара анирҭо, апостолцәа ирҿыԥшуазар ауп. Дара гәахәарыла егьырҭ ақьырсианцәа абиблиатә зхәыцрақәа деилдыркаауеит. Убри аамҭазгьы дара ргәаанагара егьырҭ ирыдырцалом, аха рхатә алхра ҟарҵарц алшара рырҭоит. Уи иашоуп, избанзар аӡбара иаанаго алҵшәазы аҭакԥхықәра зду издызкыло ихаҭа иоуп. Ус анакәха, ҳара егьырҭ ҳрыцхраар, насгьы абиблиатә принципқәеи алабжьарақәеи деилҳаркаар ҳалшоит. Аха дара ирымоуп азин рхатә аӡбарақәа рыдыркылаларц, насгьы урҭ рзы аҭакԥхықәра рыдуп. Иҟәыӷоу аӡбара рыдыркылар, алҵшәа бзиақәа рзаанагоит. Убри аҟынтә ҳара аишьцәеи аиаҳәшьцәеи рзы аӡбарақәа рыдкылара азин ҳамоуп ҳәа ахәыцра зынӡа ииашам.
Аизара аиҳабацәа абзиабара аарԥшны, ақьырсианцәа рхатә аӡбарақәа рыдкылара ирыцхраауеит (Шәахәаԥш абзац 11.)
АӠБАРАҚӘА АНШӘЫДЫШӘКЫЛО, ШӘЦӘАНЫРРАҚӘА ШӘЫҼРЫШӘЫМҬАЛАН
12, 13. Избан изшәарҭоу ҳгәы каҳаны, ма ҳгәы ԥжәаны ҳаныҟоу, ҳгәы иҳаҵанаҳәо ацныҟәара?
12 Аӡәырҩы ауаа «Угәы ишуҵанаҳәо иҟаҵала» ҳәа апринцип иқәныҟәоит. Аха уи даараӡа ишәарҭоуп, насгьы Абиблиа иаҿагылоит. Абиблиа ҳгәаҳҽаннаҵоит аӡбарақәа анҳадаҳкыло, игәнаҳау ҳгәи ҳцәаныррақәеи ҳарзымӡырҩларц (Ажәам. [Прит.] 28:26). Уа иану аҿырԥштәқәа иаҳдырбоит ауаҩы игәы иҵанаҳәо данацныҟәо, алҵшәа бааԥсқәа шаанаго. Уадаҩра дуны иҟоу, «зегь раасҭа игьангьашу, ибааԥсу агәы ауп» (Иер. [Иер.] 3:17; 13:10; 17:9; 1 Аҳ. [1 Цар.] 11:9). Иҟалар алшозеи, ҳгәы иҳаҵанаҳәо ҳазыӡырҩуазар?
13 Анцәа имаҵ аураҿы ҳгәы ихадоу ароль ааннакылоит, избанзар Иегова гәыкала бзиа даҳбозар ауп, насгьы ҳхы бзиа ишаҳбо еиԥш иаҳзааигәоугьы бзиа иаҳбалароуп (Матф. 22:37—39). Аха хыхь иҟаз абзац аҿы иаагоу ажәеинраалақәа иаҳдырбоит зцәаныррақәа зыҽрызҭо зегьы ашәарҭара шырзыԥшу. Уи рхәыцшьеи рхымҩаԥгашьеи ирныруеит. Иаҳҳәап, иҟоузеи шәарҭарас, ҳгәы ԥжәаны ҳаныҟоу аӡбарақәа ҳадаҳкылозар? Уи аҩыза шәақәшәахьазар, аҭак аҟаҵара шәзымариоуп (Ажәам. [Прит.] 14:17; 29:22). Иара убас ишәылшома ииашоу аӡбара адкылара, шәгәы каҳаны шәаныҟоу? (Ахыԥхь. [Чис.] 32:6—12; Ажәам. [Прит.] 24:10). Ишәхашәмыршҭлан, Абиблиа ишаҳәо ала, Анцәа изакәанԥҟара амаҵ аура ҟәыӷароуп (Рим. 7:25). Еилкаауп, аӡбарақәа анҳадаҳкыло ҳцәаныррақәа ҳаҽраҳҭозар, иҳадаҳкыло аӡбарақәа иашамхар ауеит.
АӠБАРА АИҬАХӘАԤШРА АНАҬАХУ
14. Иаҳзырбозеи зны-зынла ҳаӡбара аԥсахра шахәҭоу?
14 Ҳара иҟәыӷоу аӡбарақәа ҳадаҳкылозар ауп. Аха иҟоуп ҭагылазаашьақәак ҳаӡбарақәа ҳаиҭарыхәаԥшны, иҳаԥсахыр анахәҭоу. Шәааи иаҳгәалаҳаршәап Иона ихаан Иегова Ниневиа инхоз дышрызныҟәаз. Абиблиаҿы иануп: «Иҵабыргу Анцәа урҭ русқәа ибеит, ибеит урҭ рыцәгьаурақәа ишырҟәаҵыз, убасҟан Анцәа изықәиршәарц ииҭахыз агәаҟра дахьхәит азы, уи иақәимыршәаӡеит» (Иона [Иона] 3:10). Иегова Ниневиа инхоз рыгәнаҳақәа ирыхьхәны рыҽшырыԥсахыз аниба, идикылаз аӡбара иԥсахит. Абасала иара аҟәышреи, ахынраалареи, агәрыцҳашьареи ааирԥшит. Уи адагьы, Анцәа аӡәырҩы ауаа дырҿурԥшуазар, игәыԥжәара иҽаҭаны аӡбара идикылаӡом.
15. Ҳгәазҭазҵар алшозеи иҳадаҳкылаз аӡбара аԥсахра?
15 Ианбеиӷьу иҳадаҳкылаз аӡбара аԥсахра? Иаҳҳәап, акрызҵазкуа аҭагылазаашьақәа рҽанырыԥсахуа. Иеговагьы зны-зынла аҭагылазаашьақәа инарықәыршәаны иӡбарақәа иԥсахуеит (1 Аҳ. [1 Цар.] 21:20, 21, 27—29; 2 Аҳ. [2 Цар.] 20:1—5). Мамзаргьы иҿыцу фактқәак еилаҳкаазар ауеит, уи ак аԥсахразы ашьаҭа аиур алшоит. Аҳ Давид Саул имаҭа Мемфивосфеи изкны ииашамыз аацҳарақәа иоуит, насгьы иаҭахыз аӡбара идикылеит. Анаҩс, аҭагылазаашьа анеилкааха, иара иҟаиҵаз адҵа иԥсахит (2 Сам. [2 Сам.] 16:3, 4; 19:24—29). Ҳаргьы убас ҟаҳҵозар, аҟәыӷара ааҳарԥшуеит.
16. а) Иҳацхраауазеи иҟәыӷоу аӡбарақәа рыдкылара? б) Ҳарзыҟазар шԥахәҭоу иҳадаҳкылахьоу аӡбарақәа, насгьы избан?
16 Анцәа Иажәа ҳаццакны аӡбарақәа ҳадҳамкылаларц абжьагара ҳнаҭоит (Ажәам. [Прит.] 21:5). Ҳара афактқәа зегьы ҳрызхәыцыр, ҳәарада, ииашоу алхра ҟаҳҵоит (1 Фес. 5:21). Аҭаацәара ахада аӡбара идикылаанӡа Абиблиеи ақьырсиантә публикациақәеи ихы иархәаны, азҵаара аҭҵааразы аамҭа алихроуп. Иара убас изааигәоу ргәаанагарагьы дазхәыцуазар ауп. Иаҳҳәап, Анцәа Авраам иԥҳәыс дылзыӡырҩырц иеиҳәеит (Аҟаз. [Быт.] 21:9—12). Аизара аиҳабацәагьы аҭҵаара амҩаԥгаразы аамҭа алырхлар рыхәҭоуп. Иҟәыӷоу, ахынраалара змоу аизара аиҳабацәа ицәырҵыз иҿыцу афактқәа инарықәыршәаны иӡбара аиҭахәаԥшра рықәшәозар, уи азы равторитет лаҟәыр ҳәа ишәаӡом. Дара ргәаанагара ԥсахны, рыӡбара аԥсахра иазхиазар ауп. Ҳаргьы уи аҩыза агәазыҟашьа ҳамазар ҳахәҭоуп. Уи абзоурала аизараҿы аиҿкаареи аҭынчреи ыҟазаалоит (Аус. 6:1—4).
ИШӘЫДЫШӘКЫЛАЗ АӠБАРАҚӘА ШӘРЫҚӘНЫҞӘАЛА
17. Иҳацхраауазеи иҟәыӷоу аӡбарақәа рыдкылара?
17 Иҟоуп аӡбарақәа егьырҭ раасҭа еиҳа ихадоу. Урҭ ибзианы ирызхәыцтәуп, насгьы зныкымкәа ҳаҳәарақәа рҿы Иегова изеиҭаҳҳәар ауп, убри аҟынтә уи аамҭа аҭаххар ауеит. Ақьырсианцәа шьоукы алхра аҟаҵара рықәшәоит: аҭаацәара иалалару иаламлару, насгьы хатә ҩызас иалхтәу аганахь ала. Ихадоу аӡбарақәа рахь еиҭа иаҵанакуеит аамҭа зегь зызку амаҵзура алагара. Арҭ азҵаарақәа рҿы даара ихадоуп Анцәа иқәгәыӷра, насгьы иҟәыӷоу аӡбара адкылара дышҳацхраауа агәра агара (Ажәам. [Прит.] 1:5). Убри аҟынтә даара ихадоуп иҟәыӷоу алабжьара ҳазҭо Абиблиа иану аилкаара, насгьы Анцәа инапхгара аԥшааразы иҳәара. Иара убас ишәхашәмыршҭлан: иҳадаҳкыло аӡбарақәа алҵшәа бзиақәа ааргарц азы, Иегова иахәҭоу аҟазшьақәа ҳаҭара илшоит. Акрызҵазкуа аӡбарақәа аншәыдышәкылар акәу, шәхы азҵаарақәа ашәҭала: иаанарԥшуама исыдыскыло аӡбара Иегова бзиа дшызбо? Насыԥ рнаҭома уи сҭаацәа? Иубарҭахома сара ачҳареи ақьиареи шаасырԥшуа?
18. Избан Иегова ҳхатә алхра ҟаҳҵоит ҳәа дзазыԥшу?
18 Иегова имаҵ ҳауларц, насгьы бзиа даҳбаларц мчыла иҳадицалаӡом. Ари алхра ҳхаҭа иҟаҳҵоит. Анцәа алхра ахақәиҭра ҳаиҭеит, насгьы иара имаҵ ҳаулоу иаҳмулоу алхра азин пату ақәиҵоит (Иис. Н. [Иис. Н.] 24:15; Еккл. [Эккл.] 5:4). Аха иара дазыԥшуп иабжьагарақәа ҳхы иархәаны, иҳадаҳкылаз аӡбарақәа ҳрықәныҟәалоит ҳәа. Иегова инапхгара агәра ҳгозар, насгьы ипринципқәа ҳрықәныҟәозар, иҟәыӷоу аӡбарақәа рыдкылара ҳалшоит. Усҟан ҳара ҳамҩақәа зегьы рҿы ҳаӷәӷәаны ҳаҟазаауеит (Иак. 1:5—8; 4:8).