Dwi mir 10

Nyo saa moko inwang’u nia etie iri tek nibedo wori? Nyutho woro ubino tek ni ubimo Daudi de, uketho erwo i bang’ Mungu kumae: “Cew ava mi wori i iya.” (Zab. 51:12) Egam emaru Yehova lee. Re saa moko ebed eii aia ninyutho woro. Wan bende etie iwa tek ninyutho woro, pirang’o? Mi kwong’o, pilembe wanyolara ku pidoic mi nyutho jai. Mir ario, saa ceke Sitani ubeii nicwaluwa wajai i kum Yehova calu en. (2 Kor. 11:3) Mir adek, pidoic mi jai mi ng’om maeni ma en e “tipo ma kawoni ubetiyo i dhanu ma giwor ungo,” udhokowa tingili. (Efe. 2:2) Dong’ ukwayu watim kero ma lee pi ninyego i kum pidoic mi timo dubo, i kum Sitani man i kum ng’om maeni kara wawor Yehova man dhanu m’eketho utel wiwa. w23.10 mba. 6 udu. 1

Waromo nwang’u ponji ma kani i kum udu ma Yesu uloko ko pii udoko ni piguloki? Ponji ma wanwang’u utie ninyutho jwigiri. Yesu uyungere ngo pir udu maeno; i andha ebed eyungere ngo nyanok de pi lembe m’ebed etimo. Ento ejwigere man ebed edwoko dwong’ ku yung ceke ni Won thiri thiri. (Yoh. 5:19, 30; 8:28) Ka walubo lapor pa Yesu ma watie ku nen mi jwigiri i wiwa giwa, wabiyungara ngo pi gin moko ci ma watimo. Dong’ kud wayungara giwa, ento wayung Mungu mwa ma yawe mbe m’umiyo iwa rwom mi timo ire. (Yer. 9:23, 24) Ukwayu wamii ire yung m’eromo ko. Ka ku kony pa Yehova ngo, waromo timo ngo lembe ma ber acel de. (1 Kor. 1:26-31) Ka watie ku jwigiri, wabanju ngo nia juyungwa pi gin ma ber ma watimo ni jumange. Cwinywa kwiyo ning’eyo nia Yehova neno man ekwanu ku gin ma wabetimo. (Nen bende Matayo 6:2-4; Ebr. 13:16) Andha, wanyayu anyong’a i Yehova ka wabelubo lapor pa Yesu mi nyutho jwigiri.—1 Pet. 5:6. w23.04 mba. 4 udu. 9; mba. 5 udu. 11-12

Ku kony mi tipo ma leng’, jakwenda Paulo utielo cwiny Jukristu nia giyeny bero mi jumange. Waromo tiyo ku juk maeno nenedi i saa pa coko? Nwang’u wabepoy nia calu wan, jumange de gibemito giweci. Kepar pi lembene i ayi ma e: Kan ibeweco ku jurimbi, nyo icopo weco lee ma dong’ gibedo ku kaka ma nok mandha mi weco? Kumeno ngo! Ibemito gin de gidikiri i wecne. Rom rom kumeno, i coko bende wabed wamito wamii kaka ni dhanu dupa pi nidwoko wang’ penji. I andha, yo acel ma ber ma watielo ko umego ku nyimego mwa tie nimiyo igi kaka mi nyutho yiyoyic migi. (1 Kor. 10:24) Pieno, keth dwokowang’ penji peri ubed adundo kara saa udong’ ni jumange de pi niweco. Kadok saa m’ibedwoko wang’ penji ma nyanok, kud iwec iwi lembe ma tung’ tung’ dupa. Kan icoko lembe ceke mir udukuwec, jumange bidong’ ku lembe ma nok kende ma gicopo yero. w23.04 mba. 22-23 udu. 11-13

Wacikara nipoy nia pire tie tek nimediri nikonyo jumange, asagane nikadhu kud i tic mwa mi rweyo lembanyong’a. I tic mwa mi lembanyong’a, ukwayu wabed watim alokaloka. Warombo ku dhanu ma tie ku yiyoyic man kura ma tung’ tung’, ma karamlembe ma gidongo i iye de ukoc. Jakwenda Paulo ubed uwilo bodho pare man wan de wacopo lubo lapor parene. Yesu uketho Paulo ni “jakwenda mi dhanu mi thek mange.” (Rum. 11:13) Pieno, Paulo urweyo ni Juyahudi, Jugiriki, ju m’uponjiri, ju m’uponjiri ngo, judongo pa gavmenti man jubim. Pi nimulo adunde juwinj mi kwonde ma tung’ tung’ maeno ceke, Paulo udoko “gin ceke ni kwond dhanu ceke.” (1 Kor. 9:19-22) Ebed eketho wiye i kum suru, karamlembe, i kum yiyoyic mi juwinj pare man ebed erweyo igi nimakere ku lembe m’eng’eyo i wigi. Wan de wacopo nwang’u adwogi ma ber i tic mi lembanyong’a tek wawilo bodho mwa man warweyo ni ng’atuman nimakere ku kite m’etie ko. w23.07 mba. 23 udu. 11-12

Ng’atu ma mol utie ngo ng’atu ma ng’ic, ento ma tek. Ukwayu ng’atini utim kero ma lee kara ekwii kume kinde m’ebenwang’ere i lembe ma tek. Molcwiny utie acel m’i kind “nying tipo.” (Gal. 5:22, 23) Wec mi dhu Jugiriki ma juloko nia “molcwiny,” saa moko jubed jutiyo kude pi niweco pi kana mi lum ma judwogo i pacu man ma judwoko wor. Kepar nia ibeneno kana ma kumeno. Andha e wor, re asu tego pare nuti. Dong’ wan wa dhanu ke wacopo cego molo man i saa ma rom eno wabedo tek, nenedi? Wan giwa, wacopo ngo. Mito warwo i bang’ Mungu kara emii iwa tipo pare ma leng’ ukonywa waceg kite ma ber maeno. Lapor utie dupa m’unyutho nia lembuno copere. Jumulembe ma pol gidwoko lembe ku molo kinde ma gin’i wang’ jujai. Eno ukonyo dhanu mange nibedo ku paru ma cuu iwi Jumulembe pa Yehova.—2 Tim. 2:24, 25. w23.09 mba. 15 udu. 3

I ginmawokiwang’ moko ma wang’u ijo, jakwenda Yohana uneno judongo 24 gibeworo Yehova i polo. Gipaku Mungu kum ging’eyo nia eromo ku “dwong’, ku yung man tego.” (Nyu. 4:10, 11.) Jumalaika ma gigwoko bedoleng’ migi bende gitie ku thelembe dupa mi paku Yehova man mi yunge. Gibekwo karacelo kude i polo man ging’eye cuu dit. Gibeneno kite pare ma tung’ tung’ nikadhu kud i gin m’ecwiyo. Ka gineno gin ma Yehova ubetimo, eno cwalugi nipake. (Yob 38:4-7) Wan bende wamito wapak Yehova i rwo mwa, ma nwang’u wanyutho ko gin ma wamaru man ma wabefoyo i bang’e. Saa m’ibesomo man ibeponjo Biblia, keii nineno kite ma tung’ tung’ pa Yehova ma nyeng’i. (Yob 37:23; Rum. 11:33) I ng’eye kor ni Yehova ayi m’ibewinjiri ko pi kite parene. Wacopo paku bende Yehova pi gin m’ebetimo iwa man pi gin m’ebetimo ni umego ku nyimego mwa ceke ma Jukristu.—1 Sam. 2:1, 2. w23.05 mba. 3-4 udu. 6-7

I oro 1919, Babeli ma dit ubayu tego pare m’ebino ko iwi dhanu pa Mungu. I oro maeno, “jamiru mandha man ma riek” ucaku timo tic pi nikonyo dhanu m’adundegi cuu kara giwoth i ‘Yo mi leng’o.’ (Mat. 24:45-47; Isa. 35:8) Tic ma jumange utimo i wang’e pi niyiko yo, ukonyo dhanu ma gicaku wotho i yoje nimedo ng’eyong’ec migi iwi Yehova man iwi lembakeca pare. (Rie. 4:18) Gicopo bende nikwo nimakere ku gin ma Yehova ubekwayu i bang’gi. Yehova ubed ukwayu ngo i bang’ dhanu pare nia gitim alokaloka ceke m’ukwayere wang’ acel. Ento ebed elilo dhanu pare nok nok. Mutoro binegowa lee kinde ma wabibedo ku copo mi nyayu anyong’a i Mungu mwa i lembe ceke ma wabetimo! Kara yo ubed ma leng’, bekwayu jubed juyike wang’ ma pol. Niai i oro 1919, tic mi yiko ‘Yo mi leng’o’ umedere ameda, ma lembakecane ke utie nia emii kaka ni dhanu dupa, ma giwok ko kud i Babeli ma dit. w23.05 mba. 17 udu. 15; mba. 19 udu. 16

Umego mi Guriri m’utelowic gin gigi de gibeponjo jukony mi komite ma tung’ tung’ mi Guriri m’utelowic. Kawoni jukony maeno gibepong’o rwom ma pek ma jumiyo i korgi ma ber mandha. Judaru lilogi cuu kara gidok gimak tic mi gwoko rombe pa Kristu. Kinde ma jubicoko dong Jukristu ma tokcen ma juwiro pi nidok i polo, ceng’ini i ajiki mi masendi ma dit, dhanu pa Yehova ma gidong’ iwi ng’om gibimediri ku thier ma leng’ i the telowic pa Yesu Kristu. Andha re i saa maeca, thek ma bidikiri, ma Biblia ulwong’o nia Gog mi Magog, biloy i wiwa ku lwiny. (Eze. 38:18-20) Ento lwiny maeno ma biting’o kare ma nok kende, birombo ngo; ebicero ngo dhanu pa Yehova nitimo ire thier. Ebibodhogi kwa! I gin ma wok i wang’ moko, jakwenda Yohana uneno “udul ma dit” mi rombe mange pa Kristu. Juyero ni Yohana nia, “udul ma dit” maeno uai “kud i masendi ma dit.” (Nyu. 7:9, 14) Andhandha, gibibedo museme! w24.02 mba. 5-6 udu. 13-14

Wacopo timo ang’o kara wanwang’ tipo ma leng’i? Wacopo rwo pi nikwaye, waponjo Lembe pa Mungu, man wadikara ku dilo pare ma tipo ma leng’ ubetelo wiye. Timo lembuno bikonyowa nicego “nying tipo” i kwo mwa. (Gal. 5:22, 23) Mungu miyo tipo pare ma leng’ kende kende ni ju m’ubegwoko paru man timo migi ubed ma leng’. Ecopo miyo ngo iwa tipo pare ma leng’ tek wabemedara nibedo ku paru man timo ma reco. (1 Thes. 4:7, 8) Kara wamedara ninwang’u tipo ma leng’, wacikara ngo ‘nicayu lembila.’ (1 Thes. 5:20) I verse maeni, “lembila” ubenyutho rwonglembe ma Yehova miyo nikadhu kud i tipo pare ma leng’, uketho i iye rwonglembe mi nindo pa Yehova man mi lembe m’ukwayu jutim pio pio i rundi mwa eni. Kud wapar nia nindo pa Yehova kunoke Armagedon bitundo ngo i rundi ma wabekwo i iye. Ento wagwoko nindone i paru mwa ma nwang’u timo mwa ubenyutho nia ‘wamoko kikiki i kum Mungu.’—2 Pet. 3:11, 12. w23.06 mba. 12 udu. 13-14

Wacikara nitimo ang’o ka cal moko mi pornografi uwok iwa mbwang’ i wang’ jamtic mwa mir elektroniki? Wacikara nibayu wang’wa cen m’umbe galu. Eromo bedo iwa yot nitimo kumeno tek wabepoy nia gin ma pire tek nisagu utie winjiri mwa ku Yehova. Kadok cal m’utie ngo mi pornografi de copo ketho wabedo kud ava mi timo lemsasa mi tarwang’. Pirang’o wacikara niuro calnegi? Pilembe wamito ngo watim kadok lembe ma nyanok ma copo ketho watimo abor i adundewa. (Mat. 5:28, 29) Umego David ma tie jadit cokiri i ng’om mi Thaïlande uyero kumae: “Apenjara nia ‘kadok cal m’utie ngo mi pornografi, nyo anyong’a copo nego Yehova kan abemedara ninenogi?’ Kit paru i lembe ma kumeno konya nitimo ku rieko.” Gin ma konyowa nitiyo ku rieko utie lworo mi timo lembe ma nyayu can i Yehova. Lworo Mungu en e “thekri mi rieko.” w23.06 mba. 23 udu. 12-13

“Kusika” maeno romo nyutho cokiri mwa. I saa mi masendi ma dit, wabinwang’u gwok ma Yehova ung’olo iwa ka wabedo i acel ku juyic wadwa. Pieno, niai kawoni wacikara ngo kende kende niweko lembe ni umego ku nyimego mwa, ento bende nimarugi ku mer ma thuth, kum both mwa ujengere iwi lembuno. “Ceng’ ma dwong’ pa Yehova” bikelo can iwi kodhidhanu ceke. (Zef. 1:14, 15) Dhanu pa Yehova de gibinwang’iri ku peko. Ento ka wayikara niai kawoni, ebibedo iwa yot nikwiyo kumwa i saa maeca man nikonyo jumange. E wabiciro peko moko ci ma biwok i wang’wa. Kinde ma juyic wadwa gibesendiri, wabitimo ceke ma wacopo pi nikonyogi ma nwang’u wanyutho igi kisa man wabemiyo igi piny ma gitie ku yenyne. Bende wabibedo ceng’ini kud umego ku nyimego mwa ma wamaru niai con. I ng’eye, Yehova bimiyo iwa sukulia mi kwo ma rondo ku rondo i ng’om ma wiwa biwil i iye ku peko man masendi ceke.—Isa. 65:17. w23.07 mba. 7 udu. 16-17

Wang’ ma pol Lembe pa Mungu yero nia weg bedopwe gibino weg tego. Re saa moko gibed ginwang’u nia gi ng’ic. Ku lapor, nindo moko ubimo Daudi ubed unwang’u nia e tek ve “got,” re nindo mange lworo ubed unege. (Zab. 30:7) Kadok nwang’u Samson ubino tek lee nikum tego mi tipo pa Mungu de, re egam eng’eyo nia m’umbe tegone, eromo ‘doko ng’ic, man ebedo calu dhanu mange.’ (Pok. 14:5, 6; 16:17) Weg bedopwe maeno ceke gibino tek ndhu nikum tego ma Yehova umiyo igi en. Jakwenda Paulo de ugam ung’eyo nia etie ku yeny mi tego m’uai i bang’ Yehova. (2 Kor. 12:9, 10) En de ebed enyego ku remokum. (Gal. 4:13, 14) Saa moko, ebed eii bende aia nitimo gin ma ber. (Rum. 7:18, 19) Saa mange ke ebed edieng’ lee man cwinye ubed uai kadok i kum kwo pare. (2 Kor. 1:8, 9) Re kinde m’e ng’ic, edoko tek. Nenedi? Yehova ubed umiyo ire tego m’ebino ku yenyne kara edok tek. w23.10 mba. 12 udu. 1-2

Tek wabenyego ku pidoic ma nia tijwa mbe, ukwayu wapoy nia Yehova utelowa i bang’e pilembe emaruwa. (Yoh. 6:44) Eneno gin ma ber m’i iwa ma wan giwa wambe ku copo mi neno, man eng’eyo adundewa cuu. (2 Kei. 6:30) Pieno ukwayu wagene kan ebeyero nia piwa tek i iye. (1 Yoh. 3:19, 20) I wang’ niponjo lemandha, jumoko m’i kindwa gibed gitimo lembe m’ubedieng’o cwinygi cil kawoni. (1 Pet. 4:3) Kadok Jukristu ma weg bedopwe de gibenyego ku ng’ico migi. Nyo adundeni ubepoko lembe i wii? Tek eyo, icopo nwang’u tielocwiny ning’eyo nia jutic pa Yehova ma weg bedopwe mange de gituc niwinjiri kumeno. Ku lapor, kinde ma jakwenda Paulo uparu pi ng’ico pare, eyero nia can i wiye. (Rum. 7:24) Nwang’u dong’ eloko cwinye i kum dubo pare man elimo batizo. Re asu eyero nia e “nok ma sagu jukwenda ceke” man nia etie jadubo “ma kwong’a.”—1 Kor. 15:9; 1 Tim. 1:15. w24.03 mba. 27 udu. 5-6

Yub ma rac m’ubimo Yoac umaku ubemiyo iwa ponji ma nia, ukwayu jurimbwa ma wang’iyo gibed dhanu ma gibibedo kud atelatela ma cuu i wiwa, niwacu gibed jurimo m’umaru Yehova man ma gimito ginyay anyong’a i iye. Mito ngo jurimbwa ubed kende kende dhanu ma oro mwa rom ku migi. Poy nia oro pa Yehoiada ugam ukadhu pa jarimbe ma Yoac swa dit. Dong’ kinde m’ibeng’iyo jurimbi, kepenjiri kumae: ‘Nyo gibekonya nidwoko yiyoyic para udok tek i Yehova? Nyo gikwaya nia akwo nimakere ku cik mir ukungu pa Mungu? Nyo gibed giweco pi Yehova man iwi lemandha? Nyo giworo cik mir ukungu pa Mungu de? Nyo gitie ku tegocwiny mi miyo ira juk kan akieri?’ (Rie. 27:5, 6, 17) Ku lemandha re, ka jurimbi gimaru ngo Yehova, imbe ku yeny migi. Re kan itie ku jurimo m’umare, mok kikiki i kumgi, kum gibikonyi!—Rie. 13:20. w23.09 mba. 9-10 udu. 6-7

I dhok mi Jugiriki, alfa utie nying guta ma kwong’a, omega ke utie ma tokcen. Ka Yehova uyero nia en e “Alfa man Omega,” eno nyutho nia kan ecaku gin moko, edare kwa. I ng’ey ma Yehova ucwiyo Adamu giku Eva, eyero igi kumae: “Wunyol, wumedru de, wupong’ ng’om, man wudwoke wor iwu.” (Tha. 1:28) Saa ma Yehova unyutho lembakeca m’ebino ko pi dhanu man pi ng’om, eyero “Alfa” i ayi mi lapor. Kinde ma lembakeca parene bipong’o man ma nyikway Adamu giku Eva ma wor gibipong’o ng’om man gibidwoke ni paradizo, eca ebilund yero “Omega.” I ng’ey ma Yehova udaru tic mi cwiyo ‘polo ku ng’om kud udul pinje ceke,’ etimo lembe moko pi ninyutho nia andha lembakeca pare bipong’o, enyutho nia ekoyo nindo mir abiro pi nidolo dhu tic mi pong’o lembakeca pare pi dhanu man pi ng’om. Pieno kinde m’edwoko nindo mir abiro leng’, udok ubedo ve ebeyero nia lembakeca pare bipong’o kubang’e kubang’e i ajiki mi nindone.—Tha. 2:1-3. w23.11 mba. 5 udu. 13-14

Woth ma niai i Babeli nicidho i Israel ubino yot ungo, ma romo camu ceng’ini dwi ang’wen, re Yehova ung’olo nia ebikabu lembe ceke ma romo cerogi ku dok. Juyahudi ma weg bedopwe ging’eyo nia nidok i Israel utie ku mugisa lee nisagu piny moko ci ma giromo weko. Mugisane ma dit uketho i iye thier migi ni Yehova. Hekalu pa Yehova ubino mbe acel de i Babeli. Pemlam de bino mbe ma Juisrael giromo thiero lam i wiye nimakere ku Cik pa Musa, man tic mi lam de ubino mbe pi nithiero lamne. M’umedo maeno, dhanu ma woro mungu m’araga ubino lee nisagu ju ma woro Yehova kunoke cik pare. Eno uketho wend Juyahudi ma lee ma lworo Mungu gibino kuro kud ava nidok i ng’om migi, kaka ma gicopo docaku the thier ma leng’ kendo i iye. w23.05 mba. 14-15 udu. 3-4

Watie ku yeny mi kony pa tipo ma leng’ pa Mungu kara wamedara nikwo calu “nyithindho mi der.” Pirang’o? Pilembe etie anyego ma lee nibedo m’umbe cilo i ng’om maeni ma lemsasa udhir adhira i iye. (1 Thes. 4:3-5, 7, 8) Tipo ma leng’ copo konyowa ninyego i kum paru mi dhanu mi ng’om maeni ma gineno ngo lembe calu Mungu. Ecopo konyowa bende nicego “kwond berocwiny ceke, ku bedopwe.” (Efe. 5:9) Yo acel ma wacopo nwang’u ko tipo ma leng’ utie nikwaye i rwo. Yesu uyero nia Yehova “bimiyo tipo ma leng’ . . . ni ju m’ubekwaye.” (Luka 11:13) Bende, ka wabepaku Yehova karacelo i coko mwa, wanwang’u tipo ma leng’. (Efe. 5:19, 20) Atelatela ma ber ma tipo ma leng’ bedo ko i wiwa konyowa nikwo i ayi ma foyo i Mungu. w24.03 mba. 23-24 udu. 13-15

Nyo itie ku yeny mi cirocir nisagu? Ka eyo, rwo pi ninwang’e. Cirocir utie acel m’i kind nying tipo. (Gal. 5:22, 23) Pieno wacopo rwo pi ninwang’u tipo ma leng’ man wakwayu Yehova ukonywa waceg nying tipone. Tek wabenwang’ara i wang’ lembe m’ubeketho cirocir mwa i amulaic, wamedara “nikwayu” Yehova umii iwa tipo ma leng’ ukonywa wabed weg cirocir. (Luka 11:13) Wacopo kwaye bende ekonywa nineno lembe calu en. E i ng’ey ma warwo, ukwayu kubang’ ceng’ waii nibedo weg cirocir. Ka wabemedara nirwo man wabetimo kero ninyutho cirocir, kite maeno biguro ulage i adundewa man wabidoko weg cirocir. Nyamu i lembe iwi lapor mi Biblia bende copo konyowa. I Biblia junwang’u lapor mi dhanu dupa ma ginyutho cirocir. Ka wabenyamu i lembe iwi lapor migi, waponjo ayi mi nyutho cirocir. w23.08 mba. 22 udu. 10-11

Yesu utielo cwiny jakwenda Pethro nia Yehova ni kude. I ng’ey m’ecer, eketho Pethro ku jukwenda mange gimaku rec kendo i ayi mir udu. (Yoh. 21:4-6) M’umbe jiji, udu maeno utielo cwiny Pethro nia Yehova romo pong’o yeny pare mi thenge mi kum yot yot mandha. Copere nia i ng’eye Pethro upoy i kum wec pa Yesu ma nia Yehova bipong’o yeny mi ju m’ubemediri “niyenyo ma kwong’a Ker.” (Mat. 6:33) Lembuno ukonyo Pethro niketho tic mi lembanyong’a i kabedo ma kwong’a i kwo pare. E i ceng’ mi Pentekoste mi oro 33 N.N.Y., emiyo lembatuca ku tegocwinye, uketho dhanu elufu swa ujolo lembanyong’a. (Tic. 2:14, 37-41) I ng’eye ekonyo Jusamaria man dhanu mi thek mange nidoko julub pa Kristu. (Tic. 8:14-17; 10:44-48) Andhandha, Yehova utiyo ku Pethro i ayi ma wang’u ijo pi nikelo dhanu mi kwonde ceke i cokiri mi Jukristu. w23.09 mba. 20 udu. 1; mba. 23 udu. 11

Kago oro ario i ng’ey ma dhanu mi Babeli ginyotho adhura mi Yeruzalem, ubimo Nebukadnezar mi Babeli uneno ayi gin m’acwiya ma dit i lek pare man lembene unyayu ndiri i iye. Eng’olo nia juneg jururieko pare ceke, uketho i iye Daniel, ka gikoro ngo lekne ku thelembene. (Dan. 2:3-5) Ugam ukwayu Daniel utim lembe moko pio pio; kan ungo, kwo mi dhanu dupa birwinyo. Pieno “Daniel umondo, man epenjo ubimo ya eng’ol ire nindo, man ebiewo the [lekne] ni ubimo.” (Dan. 2:16) Lembuno ukwayu tegocwiny man yiyoyic ma lee. Biblia unyutho ngo ka nyo i wang’e de Daniel ular ukoro the lek moko. Re ekwayu juwodhe nia “giyeny kisa ba Mungu m’i polo kum lembamung’a maeni.” (Dan. 2:18) Yehova udwoko wang’ rwo migine. Ku kony pa Mungu, Daniel ukoro the lek pa Nebukadnezar. Eno uketho kwo pa Daniel ku mi juwodhe ubedo agwoka. w23.08 mba. 3 udu. 4

Bed ipar pi bero ma cirocir kelo. Tek watie weg cirocir, wabedo jumutoro man ma kumwa kwiyo. Pieno, cirocir ketho wawinjara ma ber man wabedo ku yot kum ma cuu. Tek waciro jumange, wabedo ku winjiri ma ber kugi. Cokiri mwa de bedo i acel. Ka ng’atu moko usayuwa, waweko ngo ng’eicwiny umakwa yot yot man wating’o ngo lak lembe. (Zab. 37:8; Rie. 14:29) Ento m’usagu zoo, walubo lapor pa Wegwa m’i polo man kindwa doko ceng’ini kude nisagu. Cirocir tie kite ma ber ma diko kindwa ku jumange man ma miyo iwa bero! Kadok nwang’u eromo bedo iwa yot ungo saa ceke nibedo weg cirocir de, re ku kony pa Yehova wacopo medara nicego kite maeno. Man kinde ma ‘wabekuro’ ng’om ma nyen m’ubebino ku cirocir, cwinywa romo bedo tek nia Yehova bikonyowa man bigwokowa. (Zab. 33:18) Dong’ wan ceke wabed ku lembakeca ma wamedara ko nironyara ku cirocir. w23.08 mba. 22 udu. 7; mba. 25 udu. 16-17

Yakobo unyutho nia ng’atu ma kumeno romo yero nia etie ku yiyoyic, ma ke tic pare ubenyutho ngo nia etie ku yiyoyic. (Yak. 2:1-5, 9) Yakobo uweco bende pi ng’atu moko m’uneno ‘umego kunoke nyamego moko ukoso kendi kunoke cam,’ re emiyo ngo igi gin ma gitie ku yenyne. Kadok nwang’u ng’atuno uyero nia etie ku yiyoyic de, re timo pare ubenyutho nia embe ku yiyoyic. (Yak. 2:14-16) Yakobo uweco pi Rahab calu lapor ma ber mi yiyoyic ma nen ku timo. (Yak. 2:25, 26) Rahab ugam uwinjo pi Yehova man enyang’ nia ukwayu edik cinge ku Juisrael. (Yoc. 2:9-11) Enyutho yiyoyic pare ku timo, niwacu ekanu Juisrael ario ma julib kinde ma kwo migi ubino i ariti. Eno uketho jukwanu dhaku maeno m’ubino ku dubalaga man m’ubed uworo de ngo Cik pa Musa ni won bedopwe, tap calu Abraham. Lapor m’eweko ubeketho nwoc nia pire tie tek nibedo ku yiyoyic ma nen ku timo. w23.12 mba. 5-6 udu. 12-13

Wa Jukristu, ukwayu ngo wanyang’ nyamalu malu kende i Biblia. Ku kony mi tipo ma leng’ pa Mungu, watie kud ava mi ng’eyo ‘kadok lembe ma thuc pa Mungu.’ (1 Kor. 2:9, 10) I saa mi ponji peri ma segi, icopo timo sayusac iwi thiwiwec ma romo cori ceng’ini magwei ku Yehova. Ku lapor, iromo sayu ninyang’ i ayi m’enyutho ko mer ni jutic pare ma con man i ayi ma lembuno ubenyutho ko nia emaru in bende. Icopo ponjo bende lembe iwi ayi m’ekwayu nyithindho mir Israel gitim ko ire thier man iromo poro lembene kud ayi ma Jukristu gibetimo ko ire tin. Kunoke iromo ponjo i thucne lembila ma Yesu upong’o i kwo pare man i saa mi tic pare kinde m’ebino iwi ng’om. Kara inwang’ anyong’a lee kinde m’ibeponjo thiwiwecnegi, icopo tiyo ku Buku mi timo sayusac mi Jumulembe pa Yehova. Niponjo Biblia i thucne copo konyi nidwoko yiyoyic peri tek man ninwang’u “ng’eyong’ec pa Mungu.”—Rie. 2:4, 5. w23.10 mba. 18-19 udu. 3-5

Wec ma jakwenda Pethro utiyo ko ma juloko nia “lee mandha,” thelembene utie “niyabu.” Thenge mir ario mi verse maeno uweco iwi adwogi ma mer ma lee copo kelo: Eumo wi dubo mir umego mwa. Wakemak lapor pa meza moko ma wiye kwico ku cilo. Jucopo ting’o tapi moko man jupedhe iwi mezane pi niumo kaka m’ukwicone moko kende ngo, ento juume zoo. Kumeno bende, ka wamaru umego ku nyimego mwa lee mandha, wabiweko kunoke wabiumo wi racu migi acel kende ngo, ento wi “udul dubo.” Mer ma wamaru ko jumange ucikere nibedo tek i kadhiri m’ecopo konyowa niweko racu mi juyic wadwa, kadok nwang’u saa moko bikwayu watim kero ma lee de. (Kol. 3:13) Ka wabed waweko lembe ni jumange, eno nyutho nia mer mwa utie tek man nia wabemito wanyay anyong’a i Yehova. w23.11 mba. 11-12 udu. 13-15

Kinde m’ubimo Yosia udoko ku oro 26, eketho jucaku yiko kum hekalu. I saa mi ticne, junwang’u “kitabu mi cik pa Yehova m’umire ni kum Musa.” Saa ma jusome i the ith ubimo, etimo alokaloka wang’ acel pi niworo gin m’ugorere i iye. (2 Kei. 34:14, 19-21) Nyo iromo maru nisomo Biblia kubang’ ceng’? Tek dong’ ibetimo kumeno, ebewotho nenedi? Nyo ibed igwoko verse moko ma romo konyi? Kinde ma Yosia udoko kago ku oro 39, etimo kosa moko m’utere cil i tho. Ejengere i wiye gire kakare nisayu telowic i bang’ Yehova. (2 Kei. 35:20-25) Lembuno ubemiyo iwa ponji ma kani? Kadok nwang’u watie ku oro adi kunoke wadaru ponjo Biblia pi kare ma rukani de, ukwayu wamedara niyenyo Yehova; eno ke nwang’u waberwo pi ninwang’u telowic pare, wabeponjo Lembe pare, man wabewinjo juk mi Jukristu m’uteng’ini. Ka watimo kumeno, m’umbe jiji wabiuro kosa ma pek man wabikwo kud anyong’a.—Yak. 1:25. w23.09 mba. 12 udu. 15-16

Bibla uweco iwi jumamon dupa ma beco ma gigam gimaru Yehova man gitimo ire. Gibino dhanu ma “kadhu ngo mukero i kwo migi” man “ma gwoko bedoleng’ migi i lembe ceke.” (1 Tim. 3:11) Nyimego gicopo nwang’u bende i cokiri migi mon ma Jukristu m’uteng’ini ma gitie lapor ma ber. Nyimego m’aradu, nyo wucopo nwang’u ngo nyimego moko ma Jukristu m’uteng’ini ma wuromo lubo lapor migi ma beri? Wuketh wiwu i kum kite migi ma beco; i ng’eye, wunen ayi ma wucopo nyutho kogi i kwo mwu. Pi nibedo Jakristu m’uteng’ini, pire tie tek ninyutho jwigiri. Ka dhaku utie ng’atu ma jwigere, ebibedo ku winjiri ma ber ku Yehova man ku jumange. Ku lapor, ng’atu ma dhaku m’umaru Yehova man ma jwigere diko cinge yot yot i kum telowic mi dito ma Won m’i polo upangu. (1 Kor. 11:3) Telowic maeno jutiyo kude asagane i cokiri man i kind juruot. w23.12 mba. 18-19 udu. 3-5

Yehova ubekwayu nia won ot umar dhaku pare man epong’ yeny pare mi kum, mi tipo, man ebed enyang’ kude. (Efe. 5:28, 29) Kwayu eponj nibedo ku copo mi paru i lembe, mi nyutho woro ni jumamon, man mi bedo ng’atu ma jugeno kara ebed won ot ma ber. I ng’ey m’igamu dhaku, ng’ey nia iromo doko wego. Lapor pa Yehova copo miyo iri ponji ma kani iwi kite mi bedo wego ma beri? (Efe. 6:4) Yehova ubed uyero thwolo thwolo ni Wode ma Yesu nia emare, man nia anyong’a nege i kume. (Mat. 3:17) Tek idoko wego, bed itiel cwiny awiya peri thiri thiri nia imarugi. Bed ifoygi saa zoo pi lembe ma ber ma gibetimo. Wego ma lubo lapor pa Yehova gikonyo awiya migi nidoko Jukristu ma co ku ma mon m’uteng’ini. Kara iyikiri pi rwom maeno niai kawoni, bed idieng’ ku mer ku wedi peri man ku dhanu mi cokiri, man ponj nibeyero igi nia imarugi man nia pigi tie tek i ii.—Yoh. 15:9. w23.12 mba. 28-29 udu. 17-18

Kadok nwang’u watie jutic pa Yehova ma weg bedopwe, wan de wanwang’ara ku peko man remokum calu dhanu mange ceke. Waromo ciro bende jai kunoke ragedo mi judegi mwa. I andha, Yehova goyo ngo gang’ i kumwa ni peko ma kumeno, re eng’olo nia ebikonyowa. (Isa. 41:10) Ku kony pare, wacopo gwoko anyong’a mwa, wamaku yub ma beco, man wagwoko bedoleng’ mwa ire kadok ku kind lembe ma kwar nisagu de. Yehova ung’olo nia ebimiyo iwa gin ma Biblia ulwong’o “kwiyocwiny pa Mungu.” (Filip. 4:6, 7) Kwiyocwiny maeno utie kite ma cwinywa poto ko man ma paru mwa cungo ko ting’, ke pilembe watie ku winjiri ma ceng’ini kude. Kwiyocwinyne “ukadhu gin ceke ma jucopo nyang’ i iye”; e ber nisagu gin ceke ma wacopo paru. Nyo saa moko idaru nwang’u de nia kumi upoto i ng’ey m’irwo i bang’ Yehova kud adundeni ceke? Ng’ey nia eno ubino “kwiyocwiny pa Mungu.” w24.01 mba. 20 udu. 2; mba. 21 udu. 4

Mer ma weg bedopwe gimaru ko Mungu cwalugi nipaku nyinge kud adundegi ceke. Ubimo Daudi ugam unyang’ nia ka wabepaku nying’ Yehova, eno nwang’u wabepaku en ku kume. Nying’ Yehova nyutho nia etie ng’a i andha; epoyo wiwa i kum kite pare ma beco, man i kum tic pare ma wang’u ijo. Daudi ugam umito etii ku nying’ Won ni gin ma leng’ man epake. Emito etim kumeno ku “gin ceke” m’i iye, niwacu kud adundene ceke. Kumeno bende, Julawi gibed gitelo wi tic mi paku Yehova. Re ku jwigiri, giyiyo nia wec migi romo miyo ngo pak ma nying’ Yehova uromo ko tap tap. (Neh. 9:5) M’umbe jiji, pak maeno ma ku jwigiri man m’uai i adunde, unyayu anyong’a lee i adunde Yehova. w24.02 mba. 9 udu. 6

Yehova bineni ngo ni ng’atu ma lembe voyo pilembe nia itundo ngo i kum lembakeca moko m’ukadhu kadhiri peri. (2 Kor. 8:12) Nwang’ ponji i kum lembe m’uceri nitundo ngo i kum lembakeca peri. Bed ipar pi gin m’idaru timo. Biblia yero nia “Mungu en e won gondiri ngo ma nia wiye wil i kum tic mwu.” (Ebr. 6:10) Pieno in de wii kud uwil i kum gin m’idaru timo. Kepar pi lembakeca m’idaru tundo i kumgi; saa moko nyo lembakeca peri ubino nibedo ku winjiri ma ceng’ini ku Yehova, niweco pire ni jumange, kunoke nilimo batizo. Tap calu m’i wang’e de idaru timo mediri man itundo i kum lembakeca peri moko mi tipo, icopo mediri nitundo i kum lembakeca peri ma kawoni de. Ku kony pa Yehova, icopo tundo i kum lembakeca peri. Bed itim kero saa ceke nineno kite ma Yehova ubekonyi ko; eno bikonyi nibedo kud anyong’a kinde m’ibeii nitundo i kum lembakeca peri. (2 Kor. 4:7) Tek ivoc ungo, ibinwang’u mugisa ma lee dit.—Gal. 6:9. w23.05 mba. 31 udu. 16-18

Yehova yenyo kaka mi nyutho ni dhanu pare nia emarugi man nia anyong’a ubenege i kumgi. Ku lapor, Lembagora uweco pi kaka ario m’eyero i iye ni Yesu nia etie Wode m’emaru man m’anyong’a nege i kume. (Mat. 3:17; 17:5) Nyo in de ibemito iwinj dwande ku ithi m’ebeyero iri nia anyong’a ubenege i kumi? Tin eweco ngo i bang’wa niai kud i polo, ento nikadhu kud i Biblia. Wacopo “winjo” m’ebeyero iwa nia anyong’a nege i kumwa nwang’u wabesomo wec pa Yesu ma nwang’ere i Injili. Yesu ulubo lapor mi kite pa Won tap tap. Pieno ka wabesomo lembe m’eyero ni julub pare ma weg bedopwe ma re gitie ku dubalaga nia anyong’a ubenege i kumgi, wawinjo wec maeno ni lembe ma Yehova ubeyero iwa athothi. (Yoh. 15:9, 15) Tek wan’i peko, eno nyutho ngo nia dong’ Yehova ubefoyo ngo kudwa; ento peko miyo iwa kaka mi nyutho kadhiri ma wamare ko man ma wagene ko.—Yak. 1:12. w24.03 mba. 28 udu. 10-11