Ðe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ kpɛlɩkʋʋ takayaɣ taa tɔm kɩñɩnɩtʋ
4-10 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KIÐE TƐƐ TƆM 36-37
“Pasʋsɩ Yosɛɛfʋ”
(KIÐE TƐƐ TƆM 37:3, 4) Izrayɛɛlɩ kaasɔɔlɩ Yosɛɛfʋ pɩkɩlɩ e-piya lɛɛsɩ, mbʋ yɔ ɛɛkɛ ɛ-akpadɩyɩtʋ pɩɣa; nɛ ɛñɛyɩ-ɩ awiya toko ŋgʋ ki-nesi ɖaɣlaa yɔ. 4 Ɛ-ɖalaa nawa se ɛ-caa sɔɔlɩ-ɩ pɩkɩlɩ e-piya lɛɛsɩ kpeekpe lɛ, paanaɣ-ɩ nɛ ɛsɩyɛ, paatasɩɣ pɩzʋʋ se pɔyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ yɔɔdaɣ kɩbaŋa.
w14 1/8 12-13
“Iwelisi ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ”
Bibl cosaa se: “Ɛ-ɖalaa nawa se ɛ-caa sɔɔlɩ-ɩ pɩkɩlɩ e-piya lɛɛsɩ kpeekpe lɛ, paanaɣ-ɩ nɛ ɛsɩyɛ, paatasɩɣ pɩzʋʋ se pɔyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ yɔɔdaɣ kɩbaŋa.” (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:4) Pɩtɩla Yosɛɛfʋ ɖalaa wɛnɩ toovenim se pasʋsɩ pe-neu, ɛlɛ palabɩ kɩmɛlɛndʋ alɩwaatʋ ndʋ peyeba nɛ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ pɔ-yɔɔ yɔ. (Aduwa 14:30; 27:4) Wiɖiyi ŋtɛm nɔɔyʋ sʋsʋʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ paha-ɩ waɖɛ naɖɩyɛ nɖɩ ŋŋsɔɔlaa se ŋwɛɛna yɔ? Tɔzɩ Yosɛɛfʋ ɖalaa yɔɔ. Sʋsɩ nzɩ paawɛna yɔ, siyeba nɛ pala lakasɩ nasɩyɩ, nɛ pʋwayɩ pɔkɔm nɛ pekpiɖi sɩ-yɔɔ siŋŋ. Pa-kɩɖaʋ kʋnɛ kɩtɔzʋʋ Krɩstʋ mba se pɩkɩlɩɣ ɖeu se pa nɛ “mba pɛmɛyɩɣ amɛya yɔ,” pɛmɛyɩ.—Roma mba 12:15.
Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yosɛɛfʋ kaanawa se ɛ-ɖalaa paɖaɣ-ɩ. Ye mbʋ ɛmɛsaɣ e-toko kɩbaŋʋ ŋgʋ alɩwaatʋ ndʋ pɔñɔtʋʋnɩ-ɩ yɔ? Pɩtɩla nabʋyʋ taa ɛñɩnaɣ se ɛla mbʋ. Tɔzɩ se Yakɔɔb kaaha Yosɛɛfʋ toko ŋgʋ se pɩkɛ yʋsaɣ ŋga kawɩlɩɣ se ɛnʋ ɛkɩlɩ sɔɔlʋʋ yɔ. Yosɛɛfʋ taasɔɔlɩ se ɛla mbʋ pɩɩkɛdɩnɩ ɛ-caa yɔ, pʋyɔɔ esuwaɣ toko ŋgʋ nɛ taa leleŋ. Ɛ-kɩɖaʋ kʋnɛ kɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ lɔŋ sakɩyɛ. Paa ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɛɛtʋkʋʋ ɛyaa taa yɔ, nabʋyʋ taa ɛhaɣ ɛ-sɛyaa nabɛyɛ wala naayɛ. Pɩtasɩ lɛ eheyi ɛ-sɛyaa se pɛwɛɛ ndɩ nɛ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ. Ɛzɩ Yosɛɛfʋ toko yɔ, toovenim Krɩstʋ mba cakɩ wezuu ŋgʋ kɩwɩlɩɣ se pɛwɛ ndɩ nɛ ɛyaa lalaa yɔ. Wezuu kɩbaŋʋ ŋgʋ kiyeki nɛ nabʋyʋ taa nabɛyɛ paɖɩɣ-wɛ yaa pasʋsʋʋ-wɛ. (1 Pɩyɛɛrɩ 4:4) Ye mbʋ pɩwɛɣ ɖeu se Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ ɛmɛsɩ ɛ-tɩ se ɛkɛ Yehowa sɛyʋ na? Aayɩ—Yosɛɛfʋ taamɛsɩ e-toko kɩbaŋʋ, mbʋ ɖɔɖɔ Krɩstʋ tʋ ɛɛmɛsɩɣ ɛ-tɩ.—Luka 11:33.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:5-9) Nɛ Yosɛɛfʋ ɖozi ɖoziye naɖɩyɛ nɛ ɛkɛdɩ-ɖɩ ɛ-ɖalaa; 6 Ɛkɛdɩ-wɛ se: “Iwelisi ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ: 7 Pɩlabɩ-m ɛzɩ ɖɩhɔkaɣ mɩla hɔɔ hayɩm taa lɛ, ma-mɩɖɛ hɔɔyɛ kʋyɩ ɖɩsɩŋ, nɛ mɩ-mɩla hɔɔ ɖʋ-ɖɩ hɛkʋ nɛ aluŋ ma-mɩɖɛ hɔɔyɛ tɛɛ.” 8 Ɛ-ɖalaa cosi-i se: “Ɛzɩ ŋkaɣ kɛʋ ɖe-wiyaʋ? Yaa ŋkaɣ-ɖʋ ñazʋʋ?” Patasɩ-ɩ sʋsʋʋ pɩkɩlɩ mbʋ, e-ɖoza yɔɔ nɛ ɛ-kataɣzasɩ yɔɔ. 9 Ɛtasɩ ɖoziye lɛɛɖɛ ɖozuu nɛ ɛkɛdɩ-ɖɩ ɛ-ɖalaa. Ɛtɔm se: “Mantasɩ ɖozuu ɖoziye naɖɩyɛ: Pɩlabɩ-m ɛzɩ wɩsɩ, fenaɣ nɛ tɩɩnzɩ hiu nɛ kʋɖʋm poluŋaɣ mɛn-tɛɛ.”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:11) Ɛ-ɖalaa sʋsʋʋ-ɩ, ɛlɛ ɛ-caa ɖɔkɩ tɔm ndʋ ɛ-ñʋʋ taa.
w14 1/8 13 § 2-4
“Iwelisi ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ”
Ðoza ana alɩnɩ Ɛsɔ Yehowa cɔlɔ. Ayɔɔdʋʋ natʋ tɔm natʋyʋ nɛ Ɛsɔ sɔɔlaa se Yosɛɛfʋ esusi natʋ tɔm ndʋ. Pɩɩwɛɛ se Yosɛɛfʋ ɛla ɛzɩ nayaa mba Yehowa kaɣ tiyuu pʋwayɩ yɔ. Yehowa kaɣ tiyuu nayaa mba se posusi ɛ-tɔm hʋʋ kɩyakʋ tɔm samaɣ ŋga kaawɛnɩ kaañamtʋ yɔ, nɛ pɔkɔm nɛ pala mbʋ ɖɔɖɔ.
Yosɛɛfʋ heyi ɛ-ɖalaa nɛ nɔɔ kɩbaŋa se: “Iwelisi ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ.” Ɛ-ɖalaa nɩ ɖoziye nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ, pɩtɩkɛdɩnɩ-wɛ paa ññɩɩ. Pocosi-i se: “Ɛzɩ ŋkaɣ kɛʋ ɖe-wiyaʋ? Yaa ŋkaɣ-ɖʋ ñazʋʋ?” Kɛdaɣ wobi pɩ-yɔɔ se: “Patasɩ-ɩ sʋsʋʋ pɩkɩlɩ mbʋ, e-ɖoza yɔɔ nɛ ɛ-kataɣzasɩ yɔɔ.” Yosɛɛfʋ kɛdɩ ɛ-ɖalaa nɛ ɛ-caa ɖoziye naalɛ ñɩnɖɛ lɛ, pɩtɩkɛdɩnɩ-wɛ ɖɔɖɔ. Ðɩkalɩɣ se: “Ɛ-caa kalɩ-ɩ: ‘Pana-ŋ nɛ ño-ɖoziye nɖɩ! Mbʋ lɛ ma nɛ ño-ɖoo nɛ ña-ɖalaa ɖɩkɔŋ ñɛ-tɛɛ luŋuu?’” Paa mbʋ yɔ, Yakɔɔb kaawɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Ɛzɩ Yehowa kaawɛna nɛ ɛyɔɔdʋʋnɩ pɩɣa ŋga?—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:6, 8, 10, 11.
Yosɛɛfʋ taakɛ Yehowa sɛyʋ kajalaɣ ñɩnʋ yaa kɛdɛzaɣ ñɩnʋ weyi Yehowa kaapɔzaa se ɛyɔɔdɩ natʋ tɔm ndʋ tɩɩkaɣ kɛdɩnʋʋ ɛyaa nɛ halɩ tɩpɩzɩɣ tɩkɔnɩ nazɩm yɔ. Mba paasusi natʋ tɔm ndʋ yɔ pa-taa sɔsɔ lɛ Yesu nɛ eheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se: “Ye panazɩ-m yɔ, pakaɣ-mɩ nazʋʋ ɖɔɖɔ.” (Yohanɛɛsɩ 15:20) Paa Krɩstʋ tʋ weyi lɛ, ɛpɩzɩɣ ɛkpɛlɩkɩ abalɩtʋ nɛ tisuu Yosɛɛfʋ cɔlɔ.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:23, 24) Mbʋ Yosɛɛfʋ talɩ ɛ-ɖalaa cɔlɔ lɛ, pɔhɔzɩ e-ekusuye, ekusuye nɖɩ ɖi-nesi ɖaɣlaa nɛ esuu-ɖɩ yɔ. 24 Pakpa-ɩ nɛ pɛpɛɖɩ-ɩ lɔkɔ taa; pɩɩkɛ lɔkɔ waɣɖɛ, ŋgʋ kɩ-taa fɛyɩ lɩm yɔ.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:28) Piyele nɛ ɛyaa nabɛyɛ ɖɛɣaɣ, tadɩyɛ tɩnaa, Madiyaŋ mba, nɛ pɛpɛdɩ Yosɛɛfʋ nɛ Isimayɛɛlɩ mba liidiye nɩɩlɛ; nɛ paba woni-i Ejipiti.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 36:1) Ezaawuu weyi ɛkɛ Edom yɔ, e-liɖe yɔ.
it-1 693 § 1
Edom
Edom [Kɩsɛm], Edom mba
Yakɔɔb ɖomɖa Ezaawuu hɩɖɛ lɛɛɖɛ lɛ Edom. (Kiɖe 36:1) Paya-ɩ hɩɖɛ nɖɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛlɛɣzɩ ɛ-kajalaɣ pɩɣa kɛʋ waɖɛ nɛ ɖozi kɩsɛɛmasɩ. (Kiɖe 25:30-34) Mbʋ pɩwɛ piti lɛ yɔ se palʋlɩ Ezaawuu lɛ ɛɛsɛ caʋʋʋ, (Kiɖe 25:25) nɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛ nɛ ɛ-sayɩnaa pɔkɔma nɛ pɛwɛɛ pʋwayɩ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ tɩɩsɛwa.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:29-32) Rubɛɛnɩ pɩsɩ lɔkɔ cɔlɔ lɛ, Yosɛɛfʋ tɩtasɩ wɛʋ! Ɛcɩyɩ e-tokonaa 30 nɛ, ɛpɩsaɣ e-koobiya cɔlɔ lɛ, ɛtɔ se: “Pɩɣa tɩtasɩ wɛʋ peeɖeyɔ! Nɛ ma yɔ, le mɔnkɔŋ wobu?” 31 Patɩkpaɣʋ Yosɛɛfʋ ekusuye nɛ pakʋ tuluu nakʋyʋ nɛ pelii e-ekusuye kɩ-calɩm taa. 32 Petiyini ekusuye nɛ ɖi-nesi ɖaŋŋ ɖaŋŋ, pala nɛ powoni-ɖɩ pa-caa nɛ peheyi-i tɔm tʋnɛ yɔ se: “Na, ɖihiɣ mbʋ lɛ yɔ! Cɔnɩ nɛ ŋna se pɩtɩkɛ ña-pɩyalʋ ekusuye yɔ?”
it-1 964 § 3, 4
Kandɩyʋʋ
Ninɖiɣyu nɔɔyʋ ɛyɔɔdaa se ɛcɔŋnɩ kpɩna naayɛ yɔɔ yɔ, paɣtʋ ɛsɩndaa lɛ, pɩwɩlɩɣ se etisaa se ɛkandɩyɩɣ a-weziŋ yɔɔ. Ɛhaɣ kpɩna tʋ lidaʋ se ɛhaɣ-yɛ tɔɔnaɣ nɛ ɛñaɣ pana se pataamɩlɩ naɖɩyɛ, nɛ ye ɛtɩla mbʋ yɔ ɛhɛyɩɣ. Ɛlɛ pɩtɩkɛ wɛtʋ tɩŋa taa pɩkɛnɩ-ɩ kɩjɛyʋʋ se ɛkandɩyɩ kpɩna weziŋ yɔɔ. Paɣtʋ ɛɛmakɩ-ɩ ye kaɖɛ naɖɩyɛ ɛtalaa nɛ ɛfɛyɩ ɖoŋ nɩɩyɩ se ɛkandɩyɩ kpɩna yɔɔ ɖɩ-taa yɔ, ɛzɩ alɩwaatʋ ndʋ tɛtɛgbɩna kɔŋ se akʋ kpɩna wena a-yɔɔ ɛwɛɛ ɛcɔŋna yɔ. Pɩsa nɛ petisi ɛ-tɔm yɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se ewoni kpɩnɛ nɖɩ pɩcɩyaa nɛ pɩkazɩ yɔ ɖɩ-hɔɔlasɩ nɛ ɛwɩlɩ kpɩna tʋ. Ye kpɩna tʋ ɛtazaa nɛ ɛna se toovenim kpɩna yɔɔ kandɩyʋ taapɩzɩɣ se ɛla nabʋyʋ yɔ, ɛɛkʋʋ ɛ-tɔm.
Mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ, alɩwaatʋ ndʋ paɖʋzʋʋ ñɩm sɔsɔm nabʋyʋ nɔɔyʋ nesi tɛɛ yɔ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ hɔŋ taa. Hɔʋ taa lɛ, paɣtʋ pɔzʋʋ abalɩbɩɣa sɔsɔɔ se kakandɩyɩ ke-newaa halɩbiya nɛ abalɩbiya pɔ-yɔɔ. Pʋyɔɔ Rubɛɛnɩ weyi ɛkɛ abalɩbɩɣa sɔsɔɔ yɔ, ɛñɩnaɣ se ɛkandɩyɩ Yosɛɛfʋ wezuu yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ ɖalaa lalaa ñɩnaɣ se pakʋ-ɩ yɔ, ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:18-30 taa yɔ. Pɔyɔɔdɩ peeɖe se: “Ɛtɔm se: ‘Ðɩtaañɩnɩ ɛ-sɩm!’ . . . ‘Itaalizi calɩm! mi-nesi ɩtaakpa ɛ-yɔɔ!’ . . . Ɛcaɣaɣ ɛ-lɩzʋʋ pe-nesi tɛɛ se ɛpɩsɩnɩ-ɩ ɛ-caa cɔlɔ.” Nɛ Rubɛɛnɩ kɔma nɛ ɛñɩnɩɣ Yosɛɛfʋ nɛ ɛɛnaɣ-ɩ lɛ, sɔɔndʋ kpa-ɩ siŋŋ nɛ “ɛcɩyɩ e-tokonaa” nɛ ɛma kubuka se: “Pɩɣa tɩtasɩ wɛʋ peeɖeyɔ! Nɛ ma yɔ, le mɔnkɔŋ wobu?” Ɛnawa se pakaɣ-ɩ pɔzʋʋ e-neu Yosɛɛfʋ yɔɔ. Pɩsa nɛ pataakʋ ɛ-tɔm lɛ, e-newaa ñɩnɩ mbʋ pɩ-yɔɔ patɩŋna nɛ peyele nɛ pa-caa maɣzɩ se tɛtɛgbɩnɛ naɖɩyɛ kʋnɩ Yosɛɛfʋ yɔ. Pakʋ tuluu nakʋyʋ, pakpaɣ Yosɛɛfʋ toko nɛ pelii kɩ-calɩm taa. Powoni toko ŋgʋ nɛ pawɩlɩ Yakɔɔb. Pɩtasɩna se Yakɔɔb kaakɛ pa-caa lɛ, ɛɛkɛ ɖɔɖɔ caanaʋ taa tɔm hʋyʋ nɔɔyʋ. Yakɔɔb cɔnɩ toko ŋgʋ lɛ, ɛkɔ tɔm ñʋʋ se kpɩnɛ naɖɩyɛ kʋnɩ Yosɛɛfʋ nɛ ɛsɛtɩ tɔm taa se pɩfɛyɩ se pakʋ Rubɛɛnɩ tɔm.—Kiɖe 37:31-33.
Bibl kalʋʋ
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 36:1-19) Ezaawuu weyi ɛkɛ Edom yɔ, e-liɖe yɔ. 2 Ezaawuu kpaɣ ɛ-halaa Kanaŋ pɛlaa taa: Hiiti tʋ Eloŋ pɛlɛ Ada, Hariiti tʋ Sebeyoŋ pɩyalʋ Ana tɛ pɛlɛ Oolibama, 3 Basmaatɩ, Isimayɛɛlɩ pɛlɛ nɛ Nabayɔɔtɩ neu. 4 Ada lʋlɩ Ezaawuu Eliifaazɩ, Basmaatɩ lʋlɩ Raheli, 5 Oolibama lʋlɩ Yewuusi nɛ Lalam nɛ Korɛ. Ezaawuu pɩyalaa mba palʋlɩ-ɩ Kanaŋ lɛ lɛ. 6 Ezaawuu kpaɣ ɛ-halaa, ɛ-pɩyalaa nɛ ɛ-pɛlaa, ɛ-ɖɩɣa taa mba kpeekpe, e-wondu nɛ ɛ-kpɩna kpeekpe, tɔm kʋɖʋmtʋ kɛlɛ se ñɩm mbʋ eehiɣ Kanaŋ yɔ pi-kpeekpe, nɛ ɛɖɛɛ Seyiri ɛjaɖɛ taa, piposini e-neu Yakɔɔb. 7 Tɩtɩm paakɩlɩ wɛnʋʋ ñɩm sɔsɔm nɛ pɩtɩcɔʋ se pɛkpɛndɩ pɛwɛɛ, nɛ ɛjaɖɛ nɖɩ pɛwɛ ɖɩ-taa yɔ ɖɩɩtalɩɣ-wɛ, mbʋ pɛwɛna yɔ pɩ-yɔɔ. 8 Mbʋ yebina nɛ Edom caɣ Seyiri pʋʋ taa. Ezaawuu kɛnɩ Edom. 9 Edom caa Ezaawuu liɖe yɔ, Seyiri pʋʋ taa. 10 Ezaawuu piya hɩla yɔ: Eliifaazɩ, Ada pɩyalʋ, Ezaawuu halʋ, nɛ Renuweeli, Basɩmaatɩ pɩyalʋ, Ezaawuu halʋ. 11 Eliifaazɩ piya yɔ: Temaŋ, Omaari, Sefo, Gayetam nɛ Kenaazɩ. 12 Ezaawuu pɩyalʋ Eliifaazɩ halʋ cikpelu lɛ Timna nɛ ɛlɛ lʋlɩ-ɩ Amalɛɛkɩ. Ezaawuu halʋ Ada pɩyalaa kɛlɛ. 13 Renuweeli piya yɔ: Nabati, Zora, Sama Miza. Ezaawuu halʋ Basmaatɩ piya lɛ. 14 Oolibama piya yɔ, Ana pɛlɛ, Sibeyoŋ pɩyalʋ, Ezaawuu halʋ: Ɛlʋlɩ-ɩ Yewusi, nɛ Lalam, nɛ Korɛ. 15 Ezaawuu pɩyalaa awiya yɔ. Eliifaazɩ piya, Ezaawuu kɔɔnɔɔ pɩyalʋ: Wiyaʋ Tomaŋ, wiyaʋ Omaarɩ, wiyaʋ Sefo, wiyaʋ Kenaazɩ, 16 wiyaʋ Gayetam, wiyaʋ Amalɛɛkɩ. Eliifaazɩ awiya lɛ Edom ɛjaɖɛ taa, Ada pɩyalaa kɛlɛ. 17 Ezaawuu pɩyalʋ Renuweeli pɩyalaa kɔyɔ: Wiyaʋ Nahati, wiyaʋ Zara, wiyaʋ Sama, wiyaʋ Miza. Renuweeli awiya lɛ, Edom ɛjaɖɛ taa, Ezaawuu halʋ Basɩmaatɩ pɩyalaa kɛlɛ. 18 Ezaawuu halʋ Oolibama pɩyalaa yɔ: Wiyaʋ Yewuusi, wiyaʋ Lalam, wiyaʋ Korɛ. Oolibama awiya lɛ, Ana pɛlɛ, Ezaawuu halʋ. 19 Ezaawuu pɩyalaa nɛ pa-awiya lɛ. Edom kɛlɛ.
11-17 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KIÐE TƐƐ TƆM 38-39
“Yehowa tɩsɔɔ Yosɛɛfʋ yɔɔ kpa”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:1) Powoni Yosɛɛfʋ Ejipiti. Potifaarɩ, Farawɔɔ tɛ eliŋgiye nɛ hulisinaa ñʋʋdʋ, Ejipiti tʋ, yabɩ-ɩ Isimayɛɛlɩ mba mba powoni-i peeɖe yɔ pe-nesi tɛɛ.
w14 1/11 12 § 4-5
“Malakɩ ɛzɩma nɛ mala kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm mbʋ yɔ?”
“Powoni Yosɛɛfʋ Ejipiti. Potifaarɩ, Farawɔɔ tɛ eliŋgiye nɛ hulisinaa ñʋʋdʋ, Ejipiti tʋ, yabɩ-ɩ Isimayɛɛlɩ ñɩma mba powoni-i peeɖe yɔ pe-nesi tɛɛ.” (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:1) Bibl tɔm tʋnɛ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna ɛzɩma paaɖʋ fɛyɛ pɩɣa evelaɣ ŋga alɩwaatʋ ndʋ pɛpɛdɩ-kɛ nabʋlɛ ɖeɖe yɔ. Kaawɛ ɛzɩ wonuu nakʋyʋ yɔ. Ðɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna ɛzɩma Yosɛɛfʋ kaawɛɛ nɛ ɛɖɔŋ ɛ-ñʋʋdʋ kɩfalʋ weyi ɛkɛ Farawɔɔ kewiyaɣ ɖɩɣa taa tʋmlaɖʋ yɔ, ɛ-wayɩ yɔ. Pɛwɛɛ pɔɖɔŋ habɛɛ wena a-yɔɔ faɣlɛɛ sakɩyɛ kaawɛɛ yɔ nɛ powoki ɛlɛ ɖɩɣa taa.
Ðɩɣa ŋga ka-taa powoba yɔ, kɛwɛ ndɩ kpem nɛ ɖɩsɩ nzɩ Yosɛɛfʋ kaasɩma yɔ. Hɔʋ ŋgʋ kɩ-taa ɛlɩnaa yɔ, kɩ-taa ñɩma sʋʋ kizinzikiŋ tɛɛ, pɛlɛɣzɩɣ lona ɖoŋ ɖoŋ, nɛ pɛkɛ ninɖiɣyaa. Ɛlɛ Potifaarɩ kɛ Ejipiti tʋ weyi ɛwɛnɩ ñɩm sakɩyɛ yɔ nɛ ɖɩɣa kɩbaŋa nakɛyɛ taa ɛɛwɛɛ. Tɛtɛɛ ñɩm huyiyaa yɔɔdaa se palɩ wondu natʋyʋ yɔɔ nɛ tɩwɩlɩɣ se kaɖɩsɩ kaawɛ caanaʋ taa Ejipiti mba nabɛyɛ ɖɩsɩ taa. Pɔsɩ cikpesi, tɩŋ hɛtʋ nɛ tɩŋ kɩbaŋ ndɩ ndɩ weyi ɩhaɣ kuzotuu yɔ, kaawɛ kaɖɩsɩ nzɩ sɩ-taa. Ðɩsɩ nzɩ sɩ-taa nɛ kaɖɩsɩ yɔ, sɩ-taa nasɩyɩ taa lɛ, pama kuduyuŋ sakɩyɛ pɩkpɛndɩnɩ tɔɔnaɣ ɖɩdɔɔyɛ; nɛ kuduyuŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ nɛ pɔɔyɩŋ nɛ mondoɖebɔŋ sɔsɔŋ weyi iyeki se helim ɩsʋʋ kuduyuŋ tɛɛ camɩyɛ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, pamaɣ lɩmɖʋyaa kuduyuŋ nɛ hɔɔlʋʋ ɖɩsɩ nzɩ sɩ-taa.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:12-14) Halʋ kpa-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ e-toko mbʋ yɔ se: “Hɩnɩ mɔn-cɔlɔ!” Ɛlɛ yele e-toko e-nesi tɛɛ nɛ ese ɛlɩɩ. 13 Ɛnawa se eyebi toko e-nesi tɛɛ nɛ ese ɛlɩɩ awayɩ lɛ, 14 ɛyaa ɛ-bɔyɩnaa nɛ eheyi-wɛ se: “Ɩna lakasɩ sɩnɛ yɔ! Ɛkɔnɩ-ɖʋ Ebree evebu se eleɣyini-ɖʋ! Ɛkɔm se ɛhɩnɩ mɔn-cɔlɔ, kɛlɛ mama kubuka sɔsɔɔ.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:20) Yosɛɛfʋ tʋ kpa-ɩ nɛ ɛtɔ salaka, ɖenɖe wiyaʋ tɛ salaka tɩnaa kaawɛɛ yɔ. Mbʋ yebina nɛ ɛwɛɛ salaka taa.
w14 1/11 14-15
“Malakɩ ɛzɩma nɛ mala kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm mbʋ yɔ?”
Ðɩɩsɩŋ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi caanaʋ ta Ejipiti salakanaa kaawɛ yɔ. Tɛtɛɛ ñɩm huyiyaa huyi lona wena a-taa salakanaa nabɛyɛ kaawɛ yɔ lɛ, pana se salakanaa nabɛyɛ kaakɛ tɛtɛɛ kuduyuŋ weyi ɩ-taa nɛ cɩkpɛndʋʋ yɔ nɛ kolonzi sɔsɔsɩ cɔ-wɛ nɛ pɩta. Yosɛɛfʋ yɔɔdaɣ salaka ŋgʋ kɩ-taa paaɖɩɣ-ɩ yɔ kɩ-tɔm lɛ, ɛtɔm se kɩkɛ “pɔʋ” nɛ pɩwɩlɩɣ se pɩɩkɛ cɩkpɛndʋʋ lone naɖɩyɛ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 40:15, pɩ-tɛɛ tɔm; nwt) Keɣsi takayaɣ wɩlɩɣ se panazaɣ Yosɛɛfʋ salaka taa. Ðɩkalɩɣ se: “Paɖɩ ɛ-nɩŋgbanzɩ tɛɛ kpasɩ, nɛ e-liu tɛɛ lɩgbaɖɛ.” (Keɣa 104:17, 18) Pɔhɔkaɣ Ejipiti ɛjaɖɛ taa salaka tɩnaa nabɛyɛ nesi pe-siɣye wayɩ, lalaa lɛ, paɖɩɣ pe-liŋ tɛɛ lɩgbaya. Pɩtʋʋ fɛyɩ se paa Yosɛɛfʋ ɛtɩla kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ yɔ, ɛɛlabɩ kʋñɔŋ siŋŋ.
Pɩtasɩ lɛ, pɩtɩkɛ alɩwaatʋ pazɩ ɛlabɩ kʋñɔŋ ŋgʋ. Masɩ yɔɔdaa se: “Ɛwɛɛ salaka taa.” Ɛlabɩ pɩnzɩ sakɩyɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa. Nɛ Yosɛɛfʋ taatɩlɩ mbʋ pɩkaɣ-ɩ tɛmnʋʋ yɔ. Ɛwɛɛ ɛlakɩ kʋñɔŋ nɛ kɩyakɩŋ, kpɩtaŋ, fenasɩ nɛ pɩnzɩ wɛɛ nɛ sɩɖɛɣ lɛ, ɛbɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ kpam?
Masɩ cosaa se: “[Yehowa] sɩnɩ Yosɛɛfʋ, ehuuzi ɛ-yɔɔ.” (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:21) Salaka kolonzi, kpasɩ nɛ salaka taa cɩkpɛndʋʋ taapɩzɩɣ se pɩɖɩɣ Yehowa nʋmɔʋ se ehuuzi ɛ-sɛyʋ yɔɔ. (Roma mba 8:38, 39) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna ɛzɩma Yosɛɛfʋ tɩmaɣ nɛ ɛɖʋzʋʋ ɛ-nɩɣzɛ kpeekpe ɛ-caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ e-nesi tɛɛ yɔ, nɛ ɛzɩma “laŋhɛzɩyɛ kpeekpe tɛ Ɛsɔ” hɛzaɣ ɛ-laŋɩyɛ yɔ. (2 Kɔrɛntɩ mba 1:3, 4; Filiipi mba 4:6, 7) Ɛbɛ ɖɔɖɔ Yehowa labɩ Yosɛɛfʋ? Masɩ yɔɔdaa se eyeba nɛ Yosɛɛfʋ hiɣ “ɛgbaɣdɩyɛ salaka yɔɔ cɔnɩyʋ ñʋʋdʋ cɔlɔ.”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:21-23) Ɛlɛ Kɩbaɣlʋ sɩnɩ Yosɛɛfʋ, ehuuzi ɛ-yɔɔ ɛ-kɩbandʋ nɛ ehiɣ ɛgbaɣdɩyɛ salaka yɔɔ cɔnɩyʋ ñʋʋdʋ cɔlɔ. 22 Salaka yɔɔ cɔnɩyʋ pasɩ Yosɛɛfʋ salaka tɩnaa kpeekpe, mba pɛwɛ salaka taa yɔ; ndʋ ndʋ tɩlakaɣ yɔ, ɛ-yɔɔ pɩtɩŋaɣna nɛ pɩlakɩ. 23 Salaka yɔɔ cɔnɩyʋ ñʋʋdʋ tɩtasɩɣ kem mbʋ peyebini-i yɔ pɩ-cɔlɔ, mbʋ yɔ Kɩbaɣlʋ sɩɣaɣnɩ-ɩ nɛ ɛpɩzɩɣ mbʋ ɛlakaɣ yɔ.
w14 1/11 15 § 2
“Malakɩ ɛzɩma nɛ mala kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm mbʋ yɔ?”
Masɩ cosaa se: “[Yehowa] sɩnɩ Yosɛɛfʋ, ehuuzi ɛ-yɔɔ.” (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:21) Salaka kolonzi, kpasɩ nɛ salaka taa cɩkpɛndʋʋ taapɩzɩɣ se pɩɖɩɣ Yehowa nʋmɔʋ se ehuuzi ɛ-sɛyʋ yɔɔ. (Roma mba 8:38, 39) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna ɛzɩma Yosɛɛfʋ tɩmaɣ nɛ ɛɖʋzʋʋ ɛ-nɩɣzɛ kpeekpe ɛ-caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ e-nesi tɛɛ yɔ, nɛ ɛzɩma “laŋhɛzɩyɛ kpeekpe tɛ Ɛsɔ” hɛzaɣ ɛ-laŋɩyɛ yɔ. (2 Kɔrɛntɩ mba 1:3, 4; Filiipi mba 4:6, 7) Ɛbɛ ɖɔɖɔ Yehowa labɩ Yosɛɛfʋ? Masɩ yɔɔdaa se eyeba nɛ Yosɛɛfʋ hiɣ “ɛgbaɣdɩyɛ salaka yɔɔ cɔnɩyʋ ñʋʋdʋ cɔlɔ.”
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 38:9, 10) Ɛlɛ Onaanɩ sɩm se liɖe nɖɩ ɖɩɩkaɣ kɛʋ ɛ-ñɩnɖɛ lɛ, paa ɖooye ɛsʋwaɣnɩ ɛ-ɖalʋ halʋ lɛ, eyekaɣ ɛ-calɩm kpeŋ tataa se ɛtaaha ɛ-ɖalʋ liɖe. 10 Mbʋ ɛlakaɣ mbʋ yɔ, pitiɖeni Kɩbaɣlʋ, nɛ ɛlɛ yebi-i ɖɔɖɔ nɛ ɛsɩ.
it-2 445
Onaanɩ
(Onaanɩ) [Hɩɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se “lʋlʋʋ ɖoŋ; kpekpeka”]
Abalɩbɩɣa naalɛ ñɩŋga ŋga Kanaŋ halʋ Suwa lʋlɩ Yuuda yɔ. (Kiɖe 38:2-4; 3 Aw 2:3) Onaanɩ ɖalʋ Ɛɛrɩ weyi ɛtaawɛnɩ pɩɣa yɔ, ɛlabɩ kɩdɛkɛdɩm nɛ Yehowa yele nɛ ɛsɩ lɛ, Yuuda heyi Onaanɩ se ɛkpaɣ Ɛɛrɩ halʋ Tamaarɩ ɛzɩ paalabʋ ɖʋtʋ nɛ tɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛkpaɣ ɛ-ɖalʋ halʋ yɔ. Ye palʋlɩ abalɩbɩɣa yɔ, paakpakɩɣ-kɛ se kɛkɛ Onaanɩ pɩɣa, nɛ ŋga kaɣnɩ mʋʋ Ɛɛrɩ ñɩm mbʋ pɩɩpɔzaa se pɛcɛlɩ kajalaɣ pɩɣa yɔ, ɛlɛ ye patɩlʋlɩ pɩɣa yɔ, Onaanɩ mʋʋnɩ ñɩm mbʋ. Mbʋ yebina nɛ alɩwaatʋ ndʋ Onaanɩ sʋʋnɩ Tamaarɩ yɔ, eyeki nɛ “ɛ-calɩm [yaa kɩjabɩyʋʋ] kpeŋ tataa” se ɛlɛ ɛtaahaɣ hoɣa. Onaanɩ lakasɩ nzɩ sɩtaakɛ kʋzʋʋ pilinzi yɔɔ saɣyʋʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Masɩ yɔɔdaa se “paa ɖooye ɛsʋwaɣnɩ ɛ-ɖalʋ halʋ lɛ,” eyekaɣ nɛ ɛ-kɩjabɩyʋʋ kpeŋ tataa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛɖʋwaɣ ɛ-taa nɛ ɛkʋyʋʋ se pɩsa nɛ ɛ-kɩjabɩyʋʋ kpe tataa. Pɩwɩlɩɣ se Onaanɩ taaña ɛ-caa, ɛɛwɛnɩ ɛsa naɣnaɣ nɛ ɛɛkaɖɩnɩ ɖɔɖɔ ɖʋtʋ ndʋ paalaba nɛ tɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛkpaɣ ɛ-ɖalʋ halʋ yɔ. Pʋyɔɔ Yehowa yeba nɛ ɛsɩ, nɛ ɛ-maɣmaɣ ɛtaawɛnɩ pɩɣa.—Kiɖe 38:6-10; 46:12; Kɩg 26:19.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 38:15-18) Yuuda lesi-i lɛ, ɛkpaɣ-ɩ ɛzɩ halʋ yɛlɩyʋ yɔ, mbʋ yɔ ehuuzi ɛ-ɛsa yɔɔ. 16 Ewolo ɛ-cɔlɔ nʋmɔʋ taa mbʋ yɔ se: “Yele nɛ ma nɛ ŋ ɖɩsʋʋ!” Ɛtaatɩlɩ se e-wolu lɛ. Ɛpɔzɩ-ɩ se: “Ɛbɛ ŋkaɣ-m cɛlʋʋ?” 17 Ecosi se: “Mankaɣ-ŋ tiyinuu man-pʋŋ taa mbeɣa nakɛyɛ.” Ɛlɛ se: “Ɛɛɛ, ye ŋcɛlɩɣ-m ña-pʋyʋ nɔɔyʋ se pɩwɛɛ mɔn-cɔlɔ nɛ ŋŋkɔɔ ŋtiyini-m kɛ yɔ!” 18 Ɛpɔzɩ se: “Ɛbɛ pʋdʋ mankaɣ-ŋ cɛlʋʋ?” Nɛ ɛlɛ cosi se: “Ña-mayaɣ nɛ ña-tambaɖɛ nɛ ɖaʋ ŋgʋ ŋɖɔkɩ ñe-nesi tɛɛ yɔ.” Ɛcɛlɩ-ɩ wɛ nɛ ɛ nɛ ɩ pasʋʋ nɛ halʋ la hoɣa nɛ ɩ.
w04 15/1 30 § 4-5
Tɔm ndʋ ɖa-takayɩsɩ kalɩyaa pɔzʋʋ yɔ
Yuuda labɩ kɩdɛkɛdɩm mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛtɩɖɔ ɛ-tɔm yɔɔ se ɛcɛlɩ Tamaarɩ ɛ-pɩyalʋ Seelaa. Pɩtasɩ lɛ, ɛsʋnɩ halʋ weyi ɛmaɣzaɣ se ɛlɛ kɛ templo taa halʋ tɩ pɛdɩyʋ yɔ. Lakasɩ nzɩ sɩkaɖɩɣnɩ ɖʋtʋ ndʋ Ɛsɔ laba se abalʋ nɛ halʋ pasʋʋnɩ ɖama ye palabɩ nesi ɖɔkʋʋ yɔ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 2:24) Toovenim taa lɛ, Yuuda taasʋʋnɩ halʋ tɩ pɛdɩyʋ. Paa ɛtaatɩlɩ yɔ, ɛmʋ ɛ-pɩyalʋ Seelaa lone nɛ ɛla nesi ɖɔkʋʋ ɛzɩ ɖʋtʋ ndʋ palaba nɛ tɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛkpaɣ ɛ-ɖalʋ halʋ yɔ, piyeba nɛ halʋ ɛnʋ ɛpɩzɩ nɛ ɛwɛɛnɩ piya yaa liɖe.
Tamaarɩ lɛ, ɛtaacaɣ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ na. Ðomaa mba ɛlʋlaa yɔ, pataakpaɣ-wɛ se pɛkɛ acɛyɛ piya. Alɩwaatʋ ndʋ Bɛtɩlɛhɛm tʋ Bowaazɩ ɖɔm ɖʋtʋ ndʋ palaba nɛ tɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛkpaɣ ɛ-ɖalʋ halʋ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛkpaɣ Ruti weyi ɛkɛ Mowaabʋ tʋ yɔ, Bɛtɩlɛhɛm ɛzʋtʋyaa yɔɔdɩ tɔm kɩbandʋ Tamaarɩ pɩyalʋ Perɛɛzɩ yɔɔ Bowaazɩ ɛsɩndaa se: “Pɩla ña-ɖɩɣa ɛzɩ pɩlabʋ Perɛɛzɩ ɖɩɣa yɔ, Perɛɛzɩ weyi Tamaarɩ lʋlɩ-ɩ Yuuda yɔ, liɖe nɖɩ Kɩbaɣlʋ ha-ŋ asɛyɩbɩɣa ŋga yɔ kɔ-cɔlɔ yɔ!” (Ruti 4:12) Paya Perɛɛzɩ se ɛkɛ Yesu Krɩstʋ cɔzɔnaa taa lɛlʋ.—Maatiyee 1:1-3; Luka 3:23-33.
Bibl kalʋʋ
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 38:1-19) Wɛɛ ana a-taa lɛ, Yuuda lɩzɩ ɛ-tɩ e-koobiya taa nɛ ewolo Odolam abalʋ nɔɔyʋ tɛ, weyi payaɣ-ɩ se Hiram yɔ. 2 Peeɖe lɛ, Yuuda na Kanaŋ tʋ nɔɔyʋ pɛlɛ, payaɣ-ɩ se Suwe nɛ, ɛkpaɣ-ɩ halʋ lɛ, ɛsʋʋnɩ-ɩ. 3 Ɛlɛ haɣ hoɣa nɛ ɛlʋlɩ abalɩbɩɣa nɛ ɛyaa-kɛ se Ɛɛrɩ. 4 Ɛtasɩ haɣʋ nɛ ɛlʋlɩ abalɩbɩɣa nɛ ɛyaa-kɛ se Onaanɩ. 5 Ɛtasɩ ɖɔɖɔ abalɩbɩɣa nakɛyɛ lʋlʋʋ nɛ ɛyaa-kɛ se Sala: Ɛlʋlaɣ-kɛ lɛ, ɛɛwɛ Akazibu. 6 Yuuda caa ɛ-pɩyalʋ kɔɔnɔɔ tʋ Ɛɛrɩ halʋ: Payaɣaɣ-ɩ se Tamaarɩ. 7 Ɛlɛ Yuuda kɔɔnɔɔ pɩyalʋ tiɖeni Ɛsɔ nɛ ɛlɛ yebi-i nɛ ɛsɩ. 8 Ðɩnɛ ɛlɛ Yuuda tɔ Onaanɩ se: “Wolo ŋsʋʋnɩ ña-ɖalʋ halʋ nɛ ŋha ña-ɖalʋ liɖe.” 9 Ɛlɛ Onaanɩ sɩm se liɖe nɖɩ ɖɩɩkaɣ kɛʋ ɛ-ñɩnɖɛ lɛ, paa ɖooye ɛsʋwaɣnɩ ɛ-ɖalʋ halʋ lɛ, eyekaɣ ɛ-calɩm kpeŋ tataa se ɛtaaha ɛ-ɖalʋ liɖe. 10 Mbʋ ɛlakaɣ mbʋ yɔ, pitiɖeni Kɩbaɣlʋ, nɛ ɛlɛ yebi-i ɖɔɖɔ nɛ ɛsɩ. 11 Ðɩnɛ ɛlɛ Yuuda tɔ e-wolu Tamaarɩ se: “Pɩsɩ ɛzɩ lelu yɔ ña-caa tɛ, nɛ ŋɖaŋ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ man-pɩyalʋ Sala paɣlaa.” Ɛtɔŋaɣ ɛ-tɩ se: “Ɛnʋ yɔ ɛtaasɩ ɛzɩ ɛ-ɖalaa yɔ.” Mbʋ Tamaarɩ pɩsaa ekpe ɛ-caa tɛ. 12 Kɩyakɩŋ ɖɔwa pɩŋŋ lɛ, Suwe pɛlɛ, Yuuda halʋ sɩ. Yuuda tɛm ɛ-kʋñɔŋ caɣʋ lɛ, ɛkpa Tamna, ɛ nɛ ɛ-ɛgbaɣdʋ Odolam tʋ Hiram, se ɛkɔ e-heŋ kpɛm. 13 Peheyi Tamaarɩ se: “Ña-panja kpaɣ Tamna se ɛkɔ e-heŋ kpɛm.” 14 Ðɩnɛ ɛlɛ ɛhɔzɩ e-lelitu pɩsaŋ, ehuuzi ɛ-ñʋʋ yɔɔ kɛdɛɛka nɛ ɛtɔɔlɩ pɩsaŋ nɛ ewolo ɛcaɣ Enayim nʋmɔʋ taa, Tamna nʋmɔʋ taa. Ɛna camɩyɛ se Sala paɣlaa nɛ patɩcɛlɩ-ɩ se ɛkɛ ɛ-halʋ. 15 Yuuda lesi-i lɛ, ɛkpaɣ-ɩ ɛzɩ halʋ yɛlɩyʋ yɔ, mbʋ yɔ ehuuzi ɛ-ɛsa yɔɔ. 16 Ewolo ɛ-cɔlɔ nʋmɔʋ taa mbʋ yɔ se: “Yele nɛ ma nɛ ŋ ɖɩsʋʋ!” Ɛtaatɩlɩ se e-wolu lɛ. Ɛpɔzɩ-ɩ se: “Ɛbɛ ŋkaɣ-m cɛlʋʋ?” 17 Ecosi se: “Mankaɣ-ŋ tiyinuu man-pʋŋ taa mbeɣa nakɛyɛ.” Ɛlɛ se: “Ɛɛɛ, ye ŋcɛlɩɣ-m ña-pʋyʋ nɔɔyʋ se pɩwɛɛ mɔn-cɔlɔ nɛ ŋŋkɔɔ ŋtiyini-m kɛ yɔ!” 18 Ɛpɔzɩ se: “Ɛbɛ pʋdʋ mankaɣ-ŋ cɛlʋʋ?” Nɛ ɛlɛ cosi se: “Ña-mayaɣ nɛ ña-tambaɖɛ nɛ ɖaʋ ŋgʋ ŋɖɔkɩ ñe-nesi tɛɛ yɔ.” Ɛcɛlɩ-ɩ wɛ nɛ ɛ nɛ ɩ pasʋʋ nɛ halʋ la hoɣa nɛ ɩ. 19 Ɛkʋyɩ ɛɖɛɛ, ɛhɔzɩ kɛdɛɛka nɛ ɛɖaɣnɩ kpaɣʋ e-lelitu pɩsaŋ.
18-24 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KIÐE TƐƐ TƆM 40-41
“Yehowa tɩsɔɔ Yosɛɛfʋ yɔɔ kpa”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:9-13) Ðɩnɛ ɛlɛ sʋlʋm cɛɖʋ sɔsɔ yɔɔdɩnɩ Farawɔɔ nɛ eheyi-i se: “Sɔnɔ pɩwɛɛ se meheyi man-kɩwɛɛkɩm! 10 Farawɔɔ taa kaawɩnɩ ɛ-lɩmɖʋyaa nɛ ɛkam-wɛ yonɖiye, kpɔnɔ laɖʋ nɛ sʋlʋm cɛɖʋ. 11 Ðiɖozi ɖoziye naɖɩyɛ, ɖoo kʋyʋmɛɛ taa, ma nɛ ɩ, ɛlɛ ɖoziye tɔbʋʋ kaawɛ ndɩ ndɩ ɖa-taa paa weyi lɛ. 12 Ebree evebu nɔɔyʋ kaawɛ ɖɔ-cɔlɔ, ɛkɛ hulisinaa tɛ komonɖaa yom. Ðɩkɛdɩ-ɩ ɖo-ɖoza nɛ ɛlɩzɩ-ɖʋ a-tɔbʋʋ: Ɛlɩzɩ paa weyi lɛ e-ɖoziye tɔbʋʋ. 13 Nɛ pɩla ɖɔɖɔ ɛzɩ ɛɛlɩzʋʋ-ɖʋ pɩ-tɔbʋʋ yɔ: Papɩsɩnɩ-m man-tʋmɩyɛ taa, popuzi lɛlʋ ɖaʋ yɔɔ.”
w15 1/2 14 § 4-5
“Ɛsɔ lɩzɩɣnɩ pɩ-tɔbʋʋ”
Paa sʋlʋm cɛɖʋ ɛsɔ Yosɛɛfʋ yɔɔ yɔ, Yehowa ñatɩsɔɔ ɛ-yɔɔ. Ðoo naayɛ taa eyeba nɛ Farawɔɔ ɖozi ɖoza naalɛ naayɛ. Farawɔɔ ɛɛkaɣ sɔʋ ɖoza ana a-yɔɔ kpa. Kajalaɣ ɖoziye taa lɛ, Farawɔɔ na naŋ lʋbɛ, ikpeetaa nɛ ɩwɛɛ num nɛ ɩlɩɩnɩ Niili pɔɔ taa, pʋwayɩ lɛ, ɛna naŋ weyi ɩwɩlɩ wɔkɔyɔɔɔ yɔ, nɛ ɛlɛ li naŋ weyi ikpeetaa yɔ. Ðoziye naalɛ ñɩnɖɛ taa lɛ, Farawɔɔ na blee, kɩkpɛkɩ lɔtʋ lʋbɛ nɛ tɩ-yɔɔ pee su ɖo. Pʋwayɩ lɛ ɛna blee, kɩkpɛkɩ lɔtʋ lʋbɛ; ɛlɛ pee tɩɖɔɔ tɩ-yɔɔ. Nɛ blee lɔtʋ ndʋ tɩfɛyɩ pee pɩɖɔɔ yɔ, tili blee lɔtʋ ndʋ tɩwɛ pee camɩyɛ yɔ. Tɛʋ fema lɛ, Farawɔɔ kʋyaa lɛ, sɔɔndʋ kpa-ɩ siŋŋ; pʋyɔɔ ɛya ɛ-ɛjaɖɛ taa lɔŋsɩnɖaa, maajiki laɖaa nɛ cɔjɔnaa se palɩzɩ-ɩ e-ɖoza ana a-tɔbʋʋ. Ɛlɛ pa-taa nɔɔyʋ tɩpɩzɩ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:1-8) Ɛzɩ paaheyi wiyaʋ tɔm natʋyʋ nɛ ɛlɛ taapɩzɩɣ se etisi se tɩkɛ toovenim yaa pɔyɔɔdɩ tɔm ndɩ ndɩ nɛ tɩkaɖɩɣnɩ ɖama? Ðɩɩsɩŋ. Paa pɩtɩɩkɛ suwe yɔ, piitibi Farawɔɔ toma taa yɔɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ patɩpɩzɩ nɛ palɩzɩ-ɩ e-ɖozaa taa.
Peeɖe sʋlʋm cɛɖʋ tɔzɩ Yosɛɛfʋ yɔɔ. Ɛ-ɛhʋyɛ cɛyɩ-ɩ nɛ eheyi Farawɔɔ se evebu kɩbanʋ nɔɔyʋ wɛ salaka taa, nɛ pɩlakɩ pɩnzɩ naalɛ yɔ ɛpɩzaa nɛ ɛlɩzɩ ɛ nɛ kpɔnɔ laɖʋ sɔsɔ po-ɖozaa taa camɩyɛ. Farawɔɔ pɔzɩ se pɔkɔnɩ Yosɛɛfʋ kpaagbaa.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:9-13.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:16) Yosɛɛfʋ cosi Farawɔɔ se: “Ma yɔ anɩ! Ɛsɔ kaɣnɩ Farawɔɔ ɖoziye tɔbʋʋ lɩzʋʋ camɩyɛ.”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:29-32) Pɩnzɩ lʋbɛ nzɩ sɩkɔŋ yɔ sɩ-taa lɛ, tɔɔnaɣ kaɣ tɔyʋʋ yem aboyi Ejipiti ɛjaɖɛ taa. 30 Pʋwayɩ lɛ, ñɔɔsɩ pɩnzɩ lʋbɛ tɩŋɩɣ nɛ pakaɣ sɔʋ se tɔɔnaɣ kpeekpe kaatɔyɩ Ejipiti taa, ñɔɔsɩ kaɣ lazʋʋ Ejipiti ɛjaɖɛ. 31 Nɛ paakaɣ tasʋʋ tɩlʋʋ se haɣnaɣ kaawɛ ɛjaɖɛ taa, ñɔɔsɩ nzɩ sɩkɔŋ lɩʋ yɔ sɩ-cɔlɔ, mbʋ yɔ sɩkaɣ wɛʋ ɖoŋ pɩdɩɩfɛyɩ. 32 Nɛ ye Farawɔɔ ɖoziye ɛlɛlaa kɔyɔ, pɩ-tɔbʋʋ se Ɛsɔ tɛm ɛ-taa siŋŋ se ɛkɔŋ mbʋ labʋ nɛ Ɛsɔ caɣ pɩ-labʋ lɛɛ lɛɛ.
w15 1/2 14-15
“Ɛsɔ lɩzɩɣnɩ pɩ-tɔbʋʋ”
Yehowa sɔɔlɩ ɛyaa mba pɛwɛ siɣsiɣ nɛ poluzuu pa-tɩ yɔ, pʋyɔɔ pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se ɛsɩnɩ Yosɛɛfʋ nɛ ɛlɩzɩ ɖozaa taa, ŋgʋ lɔŋsɩnɖaa nɛ cɔjɔnaa taapɩzɩ. Yosɛɛfʋ heyi Farawɔɔ se e-ɖoza ana akɛ kʋyʋma. Ɛzɩma Yehowa tɩŋnɩ ɖoza naalɛ yɔɔ nɛ eheyi-i tɔm kʋyʋmtʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se “Ɛsɔ tɛm ɛ-taa siŋŋ se ɛkɔŋ mbʋ labʋ.” Naŋ lʋbɛ weyi ikpeetaa nɛ blee lɔtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ pee suwa yɔ, pasɩŋnɩ pɩnzɩ lʋbɛ. Pɩnzɩ lʋbɛ kaɣ kɔm nɛ sɩ-taa lɛ, tɔɔnaɣ lakɩ Ejipiti ɛjaɖɛ taa pɩdɩɩfɛyɩ. Nɛ naŋ weyi ɩwɩlɩ wɔkɔyɔɔɔ nɛ blee lɔtʋ ndʋ tɩfɛyɩ pee yɔ, paba ñasɩŋnɩ pɩnzɩ lʋbɛ ɖɔɖɔ. Nɛ pɩnzɩ lʋbɛ nzɩ sɩ-taa lɛ, ñɔɔsɩ kaɣ lɩʋ. Nɛ ñɔɔsɩ nzɩ sɩkaɣ yebu nɛ pɔsɔɔ pɩnzɩ nzɩ sɩ-taa tɔɔnaɣ kaatɔyaa yɔ sɩ-yɔɔ.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:25-32.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:38-40) Nɛ Farawɔɔ pɔzɩ ɛ-tɛ sɔɔjanaa sɔsaa se: “Ðɩkaɣ naʋ ɛyʋ nɔɔyʋ ɛzɩ ɛnʋ yɔ ye, weyi ɛ-taa kɛwɛɛ Ɛsɔ fezuu yɔ?” 39 Ðɩnɛ ɛlɛ Farawɔɔ tɔm Yosɛɛfʋ se: “Ɛsɔ tɛmɩ-ŋ wɩlʋʋ nɛ ŋtɩlɩ pɩtɩŋa mbʋ yɔ yɔ, nɔɔyʋ fɛyɩ lɔndʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ ɛzɩ ñɛ yɔ. 40 Ñakaɣnɩ kɛʋ men-kewiyaɣ ɖɩɣa taa sɔsɔ, nɛ man-samaɣ kpeekpe kaɣ tɔɔʋ ñɔ-tɔm, kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ caɣʋ yeke mankaɣ-ŋ kpaɖʋʋ.”
w15 1/2 15 § 3
“Ɛsɔ lɩzɩɣnɩ pɩ-tɔbʋʋ”
Farawɔɔ ɖɔm ɛ-tɔm yɔɔ. Posuu Yosɛɛfʋ toko kɩbaŋʋ nakʋyʋ. Farawɔɔ lɛɛ Yosɛɛfʋ niye yɔɔ kokooye nɛ e-liu tɛɛ sika lɩyʋʋ, ɛcɛlɩ-ɩ wiyaʋ kɛɛkɛɛ nɛ ɛha-ɩ ɖoŋ se ɛyɛlɩ Ejipiti ɛjaɖɛ kpeekpe taa nɛ ɛla ɖʋtʋ ndʋ tɩ-tɔm ɛyɔɔdaa yɔ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:42-44) Kɩyakʋ kʋɖʋmʋʋ taa ɖeke Yosɛɛfʋ lɩ salaka taa nɛ ɛpɩsɩ wiyaʋ ɖɩɣa taa tʋ. Evemiye nɖɩ, ɛɛkʋyɩ tanaŋ tɛɛ lɛ, ɛɛkɛ salaka tʋ; ɛlɛ ɛhɩnaɣ ɖoo taa puwiye lɛ ɛɛkɛ Ejipiti ɛjaɖɛ taa sɔsaa taa naalɛ tʋ. Yosɛɛfʋ kaawɛnɩ toovenim se ɛwɛɛnɩ tisuu Yehowa yɔɔ. Yehowa na kʋñɔmɩŋ ndɩ ndɩ weyi ɛ-sɛyʋ ɛnʋ ɛlaba pɩnzɩ sakɩyɛ taa yɔ. Ɛkɔma nɛ ɛñɔɔzɩ tɔm camɩyɛ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ. Pɩtasɩna se Yehowa cɔnɩ Yosɛɛfʋ tɔm ɖeɖe lɛ, ɛlabɩ ɖʋtʋ se pɩsa nɛ ɛkandɩyɩ Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ yɔɔ pʋwayɩ. Tɔm ñʋŋ ɛnɛ ɩ-kɛdɛzaɣ ñɩŋgʋ taa ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma pɩɖɔma yɔ.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:14) Peeɖe Farawɔɔ tiyaa se pɔkɔnɩ Yosɛɛfʋ. Nɛ powolo lɛɛ lɛɛ nɛ palɩzɩ-ɩ salaka taa. Nɛ ɛhʋ ɛ-tandaʋ nɛ ɛ-ñʋʋ nɛ ɛlɛɣzɩ e-tokonaa nɛ ɛsʋʋ Farawɔɔ cɔlɔ.
w15 1/11 9 § 1-3
Ŋŋsɩm-tʋ?
Ɛbɛ yɔɔ Yosɛɛfʋ hʋm ɛ-tandaʋ nɛ ɛ-ñʋʋ koloŋgolo pʋcɔ nɛ ewolo Farawɔɔ ɛsɩndaa?
Kiɖe Tɛɛ Tɔm takayaɣ taa pɔyɔɔdaa se Farawɔɔ pɔzaa se pɔkɔnɩ-ɩ salaka tʋ Yosɛɛfʋ kpaagbaa nɛ ɛlɩzɩ-ɩ e-ɖoza tɔbʋʋ. Yosɛɛfʋ kaatɛm labʋ pɩnzɩ sakɩyɛ salaka taa. Paa Farawɔɔ ɛɛñɩnaɣ se ɛna-ɩ kpɛdɛyɛ yɔ, Yosɛɛfʋ kpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛhʋ ɛ-tandaʋ nɛ ɛ-ñʋʋ koloŋgolo. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:20-23; 41:1, 14) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ se lakasɩ nzɩ sɩ-tɔm tɩcɛyɩ, ɛlɛ ɛzɩma pɔyɔɔdɩ sɩ-tɔm Bibl taa yɔ pɩwɩlɩɣ se pɩɩkɛ Ejipiti mba sɔnzɩ nasɩyɩ.
Caanaʋ taa ajɛɛ sakɩyɛ taa abalaa yekaɣ pa-tandaŋ, nɛ Ebree mba ɖɔɖɔ lakaɣ mbʋ. Ɛlɛ takayaɣ ŋga payaɣ se McClintock and Strong’s Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature yɔ, kɔyɔɔdaa se “Caanaʋ taa wɩsɩ ɖɩlɩyɛ ajɛɛ taa lɛ, Ejipiti mba ɖeke hʋŋaɣnɩ pa-tandaŋ.”
Tandaŋ ɖeke pahʋŋaɣ yaa we? Takayaɣ ŋga payaɣ se Biblical Archaeology Review yɔ, kɔtɔm se Ejipiti mba sɔnzɩ taa lɛ, pʋcɔ nɛ ɛyʋ wolo Farawɔɔ ɛsɩndaa lɛ, pɩwɛɛ se ɛñɔɔzɩ ɛ-tɩ ɛzɩ ɛñɔɔzʋʋ ɛ-tɩ pʋcɔ nɛ ɛsʋʋ templo nakʋyʋ taa yɔ. Ye mbʋ yɔ, Yosɛɛfʋ kaahʋm ɛ-ñʋʋ nɛ e-tomnaɣ yɔɔ ñɔsɩ tɩŋa.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 41:33) Pʋyɔɔ lɛ, Farawɔɔ ɛñɩnɩ abalʋ nɔɔyʋ, weyi ɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ lɛɣtʋ yɔ nɛ ɛcɔnɩ Ejipiti ɛjaɖɛ yɔɔ.
w09 15/11 28 § 14
Pɩwɛɛ se Ɛsɔ tʋmlaɖaa ɩwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ
14 Bibl alɩwaatʋ taa, lʋlɩyaa mba pɛwɛnɩ ñamtʋ Ɛsɔ yɔɔ yɔ, pawɩlɩɣ pe-piya ɛzɩma sɩwɛɛnɩ ñamtʋ nɛ wɛtʋ kɩbandʋ lɛɛtʋ ɖɩɣa taa yɔ. Ye ɖɩkalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 22:7 yɔ, ɖɩnaɣ se Abraham nɛ ɛ-pɩyalʋ Izaakɩ pɔyɔɔdaɣnɩ ɖama nɛ ñamtʋ. Yosɛɛfʋ lakasɩ wɩlaɣ ɖɔɖɔ se ɛ-lʋlɩyaa kaafalɩsɩ-ɩ camɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ salaka taa yɔ, ɛɛwɛnɩ ñamtʋ halɩ pɩkpɛndɩnɩ salaka tɩnaa lalaa yɔɔ. (Kiɖe 40:8, 14) Ɛzɩma ɛyɔɔdɩnɩ Farawɔɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ se pɛkpɛlɩkɩ-ɩ ɛzɩma ɛyɔɔdɩnɩ ñʋndɩnaa yɔ.—Kiɖe 41:16, 33, 34.
Bibl kalʋʋ
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 40:1-23) Tɔm ndʋ yɔ tɩ-wayɩ lɛ, pɩkɔɔ pɩla se Ejipiti wiyaʋ tɛ sʋlʋm cɛɖʋ nɛ ɛ-kpɔnɔ laɖʋ pɔɖɔ wɛɛ nɛ pa-tʋ, Ejipiti wiyaʋ. 2 Farawɔɔ taa wɩɩnɩ ɛ-aleɣyee naalɛ ana, sʋlʋm cɛɖʋ sɔsɔ nɛ kpɔnɔ laɖʋ sɔsɔ, 3 nɛ ɛkam-wɛ yonɖiye hulisinaa tɛ komonɖaa cɔlɔ, salaka taa, ɖenɖe paɖɩɣ Yosɛɛfʋ yɔ. 4 Hulisinaa tɛ komonɖaa sɔzɩ pɔ-yɔɔ Yosɛɛfʋ se ɛwazɩ-wɛ nɛ pɛwɛɛ mbʋ wɛɛ naayɛ yonɖiye taa. 5 Piyele nɛ ɖoo kʋyʋmɛɛ ana a-taa, pe-kpeekpe pa-naalɛ Ejipiti wiyaʋ tɛ sʋlʋm cɛɖʋ nɛ kpɔnʋ laɖʋ, mba paawɛ salaka taa yɔ, poɖozi ɖoziye naɖɩyɛ, ɖɩwɛnɩ kutoluu paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ. 6 Yosɛɛfʋ wobi ɛna-wɛ tanaŋ tɛɛ lɛ, eɖiɣzini se pɛ-ɛsɩndaa ñɩŋaa nɛ ɛpɔzɩ Ejipiti wiyaʋ tɛ aleɣyee wena ɛ nɛ yɛ paawɛ salaka taa ɛ-tʋ tɛ yɔ, 7 se: “Pɩlabɩ we nɛ mɩ-ɛsɩndaa ñɩŋ mbʋ sɔnɔ?” 8 Pocosi-i se: “Ðiɖozi ɖoziye naɖɩyɛ nɛ nɔɔyʋ fɛyɩ se ɛlɩzɩ-ɖʋ ɖɩ-tɔbʋʋ.” Yosɛɛfʋ cosi-wɛ se: “Ɛsɔ lɩzɩɣnɩ pɩ-tɔbʋʋ; ɛlɛ ɩkɛdɩ-m mbʋ!” 9 Sʋlʋm cɛɖʋ sɔsɔ kɛdɩ Yosɛɛfʋ e-ɖoziye nɖɩ eɖozaa yɔ, mbʋ yɔ se: “Monɖozaa se viiñi nakʋyʋ wɛ mɛ-ɛsɩndaa 10 nɛ viiñi ŋgʋ kɩyɛzɩ pilinzi naadozo: kɩtɩɩnɛɣdaa lɛ, kɩyɛzɩ hɛtʋ, ki-pilinzi la nɛ pee sɛɛ. 11 Maaɖɔkɩ me-nesi tɛɛ Farawɔɔ caɖaɣ, mankpaɣ viiñi pee, mañazɩ Farawɔɔ caɖaɣ taa nɛ manɖʋzɩ caɖaɣ Farawɔɔ nesi tɛɛ.” 12 Yosɛɛfʋ heyi-i se: “Na, pɩ-tɔbʋʋ kɔyɔ: Pilinzi naadozo tɔbʋʋ se kɩyakɩŋ naadozo. 13 Pɩkazɩ kɩyakɩŋ naadozo nɛ Farawɔɔ yebi-ŋ nɛ ɛpɩsɩnɩ-ŋ ña-tʋmɩyɛ taa: Ŋkaɣ ɖʋzʋʋ caɖaɣ Farawɔɔ nesi tɛɛ, ɛzɩ ɖooo ŋŋkɛʋ ɛ-sʋlʋm cɛɖʋ nɛ ŋlakɩ yɔ. 14 Ŋŋtɔzɩ mɔ-yɔɔ, pɩlakɩ-ŋ ɖeu lɛ, nɛ ŋwɛɛ ɖeu nɛ ŋyɔɔdɩnɩ Farawɔɔ mɔn-tɔm se ɛla nɛ malɩɩ ɖɩɣa kanɛ yɔ ka-taa. 15 Pakpaɣ-m Ebree mba tɛ ɛjaɖɛ taa nɛ mantɩwɛɛkɩ nabʋyʋ cɩnɛ se paɖʋ-m salaka.” 16 Kpɔnɔ laɖʋ nawa se ɖoziye tɔbʋʋ kɛ kɩbandʋ nɛ eheyi Yosɛɛfʋ se: “Ma ɖɔɖɔ monɖozaa: Mansɩɣlɩ tindine ɖɔkɩŋ naadozo ma-ñʋʋ taa. 17 Pɩ-yɔɔ ɖɔkʋ taa nɛ leleŋ tɔɔnasɩ kpeekpe, nzɩ Farawɔɔ tɔkɩ yɔ, ɛlɛ sumasɩ tɔkaɣnɩ-sɩ ɖɔkʋ taa, ma-ñʋʋ taa.” 18 Yosɛɛfʋ cosi-i se: “Pɩ-tɔbʋʋ kɔyɔ se: Ðɔkɩŋ naadozo kɛ kɩyakɩŋ naadozo. 19 Pɩkazɩ kɩyakɩŋ naadozo nɛ Farawɔɔ kaɣ tiyuu, nɛ pɛsɛtɩ ña-ñʋʋ nɛ patʋʋ ɖaʋ yɔɔ, nɛ sumasɩ kaɣ lom ña-nandʋ.” 20 Toovenim ɖɔɖɔ tozo wiye lɛ, pɩɩkɛ Farawɔɔ lʋlʋʋ kazandʋ, nɛ ɛlɛ yaa kʋdɔkʋ e-piya sɔsɔsɩ nɛ ɛkʋsɩ sʋlʋm cɛɖʋ sɔsɔ nɛ kpɔnɔ laɖʋ sɔsɔ pa-ñʋʋ pɛ-hɛkʋ taa. 21 Ɛpɩsɩnɩ sʋlʋm cɛɖʋ sɔsɔ ɛ-sʋlʋm cɛbɩtʋ ɖeɖe nɛ ɛnʋ yɔ ɛɖʋzɩ caɖaɣ Farawɔɔ nesi tɛɛ. 22 Piyele kpɔnɔ laɖʋ sɔsɔ yɔ, esusi-i ɖaʋ yɔɔ, ɛzɩ Yosɛɛfʋ kaalɩzʋʋ-wɛ pɩ-tɔbʋʋ yɔ. 23 Ɛlɛ sʋlʋm cɛɖʋ sɔsɔ tɩtɔzɩ Yosɛɛfʋ yɔɔ, ɛsɔ ɛ-yɔɔ.
25-31 MAI
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | KIÐE TƐƐ TƆM 42-43
“Yosɛɛfʋ wɩlaa se ɛwɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ sɔsɔm”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 42:5-7) Izrayɛɛlɩ pɩyalaa nɛ nʋmɔɖɔnaa lalaa, pɛɖɛɛ mɩla yabʋ, mbʋ yɔ ñɔɔsɩ kpaɣaɣ ɖoŋ Kanaŋ ɛjaɖɛ taa. 6 Yosɛɛfʋ kaawɛnɩ ɖoŋ, tɛtʋ taa: E-ɖoŋ taa pɛpɛdaɣ mɩla nɛ ɛyaa kpeekpe. Yosɛɛfʋ ɖalaa tɩtalʋʋ nɛ patiluŋ ɛ-tɛɛ, papa ɛsa nɛ tɛtʋ. 7 Yosɛɛfʋ tɩɩna ɛ-ɖalaa lɛ, ɛsɩm-wɛ, ɛlɛ ɛla ɛzɩ ɛkɛ-wɛ ɛgɔm nɛ ɛyɔɔdɩnɩ-wɛ nɛ pana. Ɛpɔzɩ-wɛ se: “Ɩlɩnɩ le?” Nɛ pocosi se: “Ðɩlɩnɩ Kanaŋ nɛ ɖɩkɔɔ mɩla yabʋ.”
w15 1/5 13 § 5
“Ɛzɩ mɛkɛnɩ Ɛsɔ?”
Nɛ Yosɛɛfʋ yɔ? Ɛna ɛ-ɖalaa lɛ, ɛsɩm-wɛ kpaagbaa! Nɛ kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɛ-ɖalaa luŋ ɛ-tɛɛ lɛ, ɛtɔzɩ mbʋ pɩɩlaba alɩwaatʋ ndʋ ɛɛkɛ pɩɣa evelaɣ yem yɔ pɩ-yɔɔ. Masɩ yɔɔdaa se: “Yosɛɛfʋ tɔzɩ ɖoza wena” Yehowa kaayeba nɛ eɖozi alɩwaatʋ ndʋ ɛɛkɛ pɩɣa evelaɣ yɔ a-yɔɔ. Ðoza ana awɩlaɣ se ɛ-ɖalaa kaɣ luŋuu ɛ-tɛɛ ɖeyi ɖeyi ɛzɩ poluŋuu ɛ-tɛɛ peeɖe yɔ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 37:2, 5-9; 42:7, 9) Ɛbɛ Yosɛɛfʋ kaɣ labʋ? Ɛlakɩ-wɛ atuu na? Yaa ɛkpaɣ-wɛ kɩmɩyɛ?
w15 1/5 14 § 1
“Ɛzɩ mɛkɛnɩ Ɛsɔ?”
Pɩtʋʋ fɛyɩ se wiɖiyi ŋtɩkatɩ wɛtʋ ndʋ nɛ ŋna. Ɛlɛ ɖama kɩɩnɩnʋʋ nɛ tayʋʋ wɛ hɔŋ sakɩyɛ taa sɔnɔ. Ye ɖɩwɛ kaɖɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiwelisini ɖa-laŋɩyɛ nɛ ɖiyele nɛ ɖɛ-tɛ mantɩtalɩ pilim wɛtʋ wɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. Ɛlɛ pɩkɩlɩɣ ɖeu se ɖɩmaɣzɩnɩ Yosɛɛfʋ nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩtɩlɩ ɛzɩma Ɛsɔ sɔɔlaa se ɖɩñɔɔzɩ tɔm yɔ. (Aduwa 14:12) Tɔzɩ se paa pɩcɛyaa se laŋhɛzɩyɛ ɛɛwɛ ɖa nɛ ɖɔ-hɔʋ taa mba ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ, pɩcɛyaa nɛ pɩkɩlɩ se laŋhɛzɩyɛ ɛwɛɛ ɖa nɛ Yehowa nɛ ɛ-pɩyalʋ ɖɛ-hɛkʋ taa.—Maatiyee 10:37.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 42:14-17) Yosɛɛfʋ kitina se: “Ɛzɩ meheyuu-mɩ yɔ: Ɩkɛ cɔŋɩyaa! 15 Ɩna takʋʋ mbʋ pɔkɔŋ-mɩ takʋʋ yɔ: Nɛ Farawɔɔ, ɩɩkʋyʋʋ cɩnɛ nɛ mɩ-tɩnʋʋ tɩkɔɔ! 16 Itiyi mɩ-taa nɔɔyʋ nɛ ewolo ɛñɩnɩ mɩ-tɩnʋʋ; mɩ yɔ, ɩwɛɛ salaka taa. Pakaɣ mɩ-tɔm maɣzʋʋ nɛ pana se toovenim tɔm wɛ mɩ-taa yaa pɩfɛyɩ. Ye pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, nɛ Farawɔɔ, ɩkɛ cɔŋɩyaa!” 17 Nɛ ɛɖʋ pa-tɩŋa salaka kɩyakɩŋ naadozo.
w15 1/5 14 § 2
“Ɛzɩ mɛkɛnɩ Ɛsɔ?”
Yosɛɛfʋ tɩŋnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ ɛtakɩ ɛ-ɖalaa se ɛna se pɛlɛɣzaa? Kajalaɣ lɛ, ɛtɩŋnɩ tɔm ɖɛzɩyʋ nɔɔyʋ yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩnɩ-wɛ nɛ pana nɛ eheyi-wɛ se pɛkɛ cɔŋɩyaa. Pɩsa nɛ pawɩlɩ se patɩkɛ cɔŋɩyaa lɛ, pɛkɛdɩ-ɩ tɔm sakɩyɛ pɔ-hɔʋ yɔɔ; tɩ-taa lɛɛtʋ lɛ se pɛwɛnɩ neu nɔɔyʋ nɛ ɛwɛ pa-caa cɔlɔ ɖɩɣa. Yosɛɛfʋ ñaɣ pana nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ. Toovenim se e-neu wɛ wezuu na? Lɛɛlɛɛyɔ ɛna ɛzɩma ɛkpaɣna yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Ɩna takʋʋ mbʋ pɔkɔŋ-mɩ takʋʋ yɔ” nɛ pʋwayɩ lɛ, eheyi-i-wɛ se pɩpɔzʋʋ se ɛnʋ ɛna pe-neu ɛnʋ. Ɛyɔɔdaa se ye pa-taa kʋɖʋm etisiɣ se ɛcaɣ peeɖe yɔ, ɛnʋ yeki lalaa nɛ powolo nɛ pɔkɔnɩ pe-neu.—Kiɖe Tɛɛ Tɔm 42:9-20.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 42:21, 22) Pɔtɔ ɖama se: “Toovenim pɩkpaɣ-ɖʋ kɩmɩyɛ mbʋ ɖɩlabɩ ɖe-neu yɔ pɩ-yɔɔ: Ðɩna e-ciyam nɩɣ siziŋ, ekuwaɣ-ɖʋ tɛtʋ lɛ, nɛ ɖitiwelisi. Mbʋ yebina nɛ kʋñɔŋ kʋnɛ yɔ kɩlɩɩ ɖɔ-yɔɔ.” 22 Rubɛɛnɩ cosi-wɛ se: “Mantaaheyi-mɩ se ɩtaala pɩɣa kɩdɛkɛdɩm? Ɛlɛ itiwelisini-m nɛ nɔɔnɔɔ yɔ pʋpɔzʋʋ-ɖʋ ka-calɩm yɔɔ.”
it-2 50
Yosɛɛfʋ
Yosɛɛfʋ ɖalaa na mbʋ pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ yɔ lɛ, pamaɣzɩ se Ɛsɔ wɛna nɛ ɛhɔŋ pa-nɩŋgbaaŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, paapɛdɩ pe-neu. Paawɛɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ pa-kʋñɔmɩŋ tɔm Yosɛɛfʋ ɛsɩndaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pataatɩlɩ-ɩ. Yosɛɛfʋ nɩ tɔm ndʋ paawɛɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ yɔ lɛ, ɛyʋsɩ se pɛlɛɣzaa, pitukuni-i nɛ eposi ɛ-tɩ nɛ ɛpaɣzɩ wiluu. Ɛpɩsaa lɛ, eyele nɛ pakpa Siimeyɔɔ nɛ pɔhɔkɩ-ɩ nimee. Pɩpɔzʋʋ se lalaa iwolo nɛ pɔkɔnɩ pe-neu pʋcɔ nɛ peyebi-i.—Kiɖe 42:21-24.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 42:22) Rubɛɛnɩ cosi-wɛ se: “Mantaaheyi-mɩ se ɩtaala pɩɣa kɩdɛkɛdɩm? Ɛlɛ itiwelisini-m nɛ nɔɔnɔɔ yɔ pʋpɔzʋʋ-ɖʋ ka-calɩm yɔɔ.”
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 42:37) Ɛlɛ Rubɛɛnɩ heyi ɛ-caa se: “Ye mantɩpɩsɩnɩ-ɩ nɛ mɔnkɔnɩ-ɩ kɔyɔ, ŋŋkʋ man-pɩyalaa pa-naalɛ. Yeki-m ɩ, manpɩsɩɣnɩ-ŋ ɩ.”
it-2 835
Rubɛɛnɩ
Rubɛɛnɩ wɩlaa se ɛwɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ alɩwaatʋ ndʋ eheyi Yosɛɛfʋ ɖalaa lalaa se pataakʋ-ɩ, ɛlɛ pɛpɛɖɩ-ɩ lɔkɔ ŋgʋ kɩ-taa lɩm fɛyɩ yɔ. Rubɛɛnɩ ñɩnaɣ se ɛpɩsɩ pʋwayɩ nɛ ɛlɩzɩ Yosɛɛfʋ lɔkɔ ŋgʋ kɩ-taa. (Kiɖe 37:18-30) Pɩnzɩ 20 wayɩ, Yosɛɛfʋ ɖalaa mba, powobi Ejipiti nɛ peheyi-wɛ se pɛkɛ cɔŋɩyaa nɛ pɛwɛɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ se ɛzɩma palabɩ kañatʋ Yosɛɛfʋ yɔ pɩ-yɔɔ pasʋ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa lɛ, Rubɛɛnɩ tɔzɩ lalaa se ɛnʋ taatisi pa-lɩmaɣza ana a-yɔɔ. (Kiɖe 42:9-14, 21, 22) Pɩtasɩ lɛ, Yosɛɛfʋ ɖalaa ñɩnaɣ se papɩsɩ Ejipiti nɛ Yakɔɔb kizi se Bɛnjamɛɛ ɛtaatɩŋ-wɛ lɛ, Rubɛɛnɩ ɖuwaa se ɛkandɩyɩɣ Bɛnjamɛɛ yɔɔ nɛ eheyi ɛ-caa se: “Ye mantɩpɩsɩnɩ-ɩ nɛ mɔnkɔnɩ-ɩ kɔyɔ, ŋŋkʋ man-pɩyalaa pa-naalɛ.”—Kiɖe 42:37.
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 43:32) Paɖʋ-ɩ tɔɔnaɣ nɖeke, mba nɖeke, nɛ Ejipiti mba nɖeke, mba pɔtɔkaɣ ɛ-tɛ yɔ, mbʋ yɔ Ejipiti mba nɛ Ebree mba pataakpɛndɩɣ tɔɔnaɣ, pɩcaɣ-wɛ kiniŋ.
w04 15/1 29 § 1
Kiɖe Tɛɛ Tɔm takayaɣ taa lɩmaɣza sɔsɔna—II
43:32—Ɛbɛ yɔɔ Ejipiti mba maɣzaɣ se pɩtaamʋna se pa nɛ Ebree mba pɛkpɛndɩ nɛ pɔtɔɔ tɔɔnaɣ? Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ kaayeba nɛ pɛwɛɛnɩ tɛ-yɔɔ tɛ-yɔɔ lɩmaɣza, pɩtasɩ lɛ pamaɣzaɣ se pamʋ ñɩm nɛ pɩkpaɖɩ lalaa. Ejipiti mba paɖaɣ ɖɔɖɔ ninɖiɣyaa. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 46:34) Ɛbɛ yɔɔ? Pɩtɩla Ejipiti ɛjaɖɛ taa lɛ, ninɖiɣyaa kɛnɩ ɛyaa mba ñamtʋ fɛyɩ pɔ-yɔɔ yɔ; yaa pɩtɩla ɛzɩma pataawɛɛnɩ tɛtʋ sakɩyɛ se pahayɩ yɔ, pʋyɔɔ papaɖaɣ ninɖiɣyaa mba pɛyɛlaɣ nɛ pañɩnɩɣ ñɩtʋ pa-kpɩna yɔ.
Bibl kalʋʋ
(Kiɖe Tɛɛ Tɔm 42:1-20) Yakɔɔb nɩwa se pɛpɛdɩɣ mɩla Ejipiti lɛ, ɛtɔ ɛ-pɩyalaa se: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ɩwɛɛ ɩcɔŋnɩ ɖama? 2 Manɩwa se pɛpɛdɩɣ mɩla Ejipiti. Itii peeɖe nɛ ɩya-ɖʋ mɩla nɛ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩtaasɩ.” 3 Mbʋ lɛ Yosɛɛfʋ ɖalaa hiu tibi Ejipiti mɩla yabʋ. 4 Piyele Bɛnjamɛɛ yɔ Yosɛɛfʋ neu, Yakɔɔb titiyi-i ɛ nɛ lalaa. Ɛtɔŋaɣ se: “Kʋñɔŋ ɛtaalɩɩ ɛ-yɔɔ.” 5 Izrayɛɛlɩ pɩyalaa nɛ nʋmɔɖɔnaa lalaa, pɛɖɛɛ mɩla yabʋ, mbʋ yɔ ñɔɔsɩ kpaɣaɣ ɖoŋ Kanaŋ ɛjaɖɛ taa. 6 Yosɛɛfʋ kaawɛnɩ ɖoŋ, tɛtʋ taa: E-ɖoŋ taa pɛpɛdaɣ mɩla nɛ ɛyaa kpeekpe. Yosɛɛfʋ ɖalaa tɩtalʋʋ nɛ patiluŋ ɛ-tɛɛ, papa ɛsa nɛ tɛtʋ. 7 Yosɛɛfʋ tɩɩna ɛ-ɖalaa lɛ, ɛsɩm-wɛ, ɛlɛ ɛla ɛzɩ ɛkɛ-wɛ ɛgɔm nɛ ɛyɔɔdɩnɩ-wɛ nɛ pana. Ɛpɔzɩ-wɛ se: “Ɩlɩnɩ le?” Nɛ pocosi se: “Ðɩlɩnɩ Kanaŋ nɛ ɖɩkɔɔ mɩla yabʋ.” 8 Mbʋ lɛ Yosɛɛfʋ sɩm ɛ-ɖalaa, ɛlɛ paba tɩsɩmɩ-ɩ. 9 Yosɛɛfʋ tɔzɩ ɖoza wena eeɖozi pɔ-yɔɔ yɔ nɛ eheyi-wɛ se: “Ɩkɛ cɔŋɩyaa! Ɩkɔma se iɖiɣzini tɛtʋ ɛjandʋ ɖeɖe.” 10 Pɛkpɛzɩ se: “Pɩlɩ, ɖa-tʋ! Ña-lɩmɖʋyaa kɔm tɔɔnasɩ yabʋ na. 11 Ðɩkɛ ɛyʋ kʋyʋm pɩyalaa, ɖɩkɛ toovenim tɩnaa, ña-lɩmɖʋyaa tɩkɛ cɔŋɩyaa.” 12 Ɛlɛ ecosi-wɛ se: “Pɩlɩ! Ɛjaɖɛ ɛjandʋ ɖeɖe ɩkɔm naʋ.” 13 Pocosi se: “Ña-lɩmɖʋyaa wɛ hiu nɛ naalɛ, pe-kpeekpe pɛkɛ koobiya, pe-kpeekpe abalʋ kʋyʋm piya, Kanaŋ tɛtʋ taa. Tɩnʋʋ wɛ lɛɛlɛɛyɔ ɖa-caa cɔlɔ nɛ lɛlʋ fɛyɩ.” 14 Yosɛɛfʋ kitina se: “Ɛzɩ meheyuu-mɩ yɔ: Ɩkɛ cɔŋɩyaa! 15 Ɩna takʋʋ mbʋ pɔkɔŋ-mɩ takʋʋ yɔ: Nɛ Farawɔɔ, ɩɩkʋyʋʋ cɩnɛ nɛ mɩ-tɩnʋʋ tɩkɔɔ! 16 Itiyi mɩ-taa nɔɔyʋ nɛ ewolo ɛñɩnɩ mɩ-tɩnʋʋ; mɩ yɔ, ɩwɛɛ salaka taa. Pakaɣ mɩ-tɔm maɣzʋʋ nɛ pana se toovenim tɔm wɛ mɩ-taa yaa pɩfɛyɩ. Ye pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, nɛ Farawɔɔ, ɩkɛ cɔŋɩyaa!” 17 Nɛ ɛɖʋ pa-tɩŋa salaka kɩyakɩŋ naadozo. 18 Kɩyakʋ tozo ŋgʋ wiye lɛ, Yosɛɛfʋ heyi-wɛ se: “Ɩna mbʋ ɩkaɣ labʋ nɛ ɩya mɩ-ñʋʋ yɔ, mbʋ yɔ mañaŋ Ɛsɔ: 19 Ye ɩkɛ toovenim tɩnaa kɔyɔ, mi-koobiya taa nɔɔyʋ ɛcaɣ salaka taa; piyele mɩ yɔ, ikpe nɛ ɩkpɛndɩnɩ mɩla wena mɩ-hɔŋ tɛɖɩɣ yɔ. 20 Ɩɩkɔnɩ-m mi-neu tɩnʋʋ: Ðɩnɛ ɛlɛ pakaɣ naʋ mɩ-tɔm toovenim nɛ ɩɩkaɣ sɩbʋ.” Pala mbʋ ɖɔɖɔ.