BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w02 10/1 pp. 22-27
  • Yehoba Upesha Nekulama Aba Bamukokela

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Yehoba Upesha Nekulama Aba Bamukokela
  • Kyamba kya Usopa—2002
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Mukoka Wamilengulwila Wakwebwilwe
  • Mfumu Waonaikile Namambo Akwendañana Nababi
  • Munembeshi Wapulukile Namambo Alukokelo
  • Aba Bakokejile Mukimye Kyakutuulwa Bulemo Bapulukile
  • Lukokelo Kimye Kyakulukukwa kwi Gogi
  • Lukokelo Lupana Luketekelo
  • Tumwenamo Bingi Yehoba Byo Etusopa
    Kyamba kya Usopa—2008
  • Koseshai Bulunda na Bakwenu Mpelo Saka Ikyangye Kufika
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2019
  • Chinchikai Byonka Byachinchikile Yelemiya
    Kyamba kya Usopa—2004
  • Mambo ka o Twafwainwa Kwakaminwa Yehoba?
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2023
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2002
w02 10/1 pp. 22-27

Yehoba Upesha Nekulama Aba Bamukokela

“Pakuba awa uñumvwa amiwa ukekalatu bulongo, ukekalanga kwatalalatu kwabula moyo wa kuchina byakatazha.”—BYAMBO BYA MANA 1:33.

1, 2. Mamboka okyanemena kukokela Lesa? Londololai.

TWANA twanzolo twatetuka katataka tuji mubwilube bwine satwiyeka nakuja munsono, kuyukapotu nangwa’mba kibimbe ubena kulelemba peulu yatone. Ponkapo inato wafikenatu kukokomwena namoyo watanyika nebyapi. Twana nato twafikenatu lubilo-lubilo twanyemena koaji, twakafyama nemu byapi byanji. Mwane kibimbe wapulwilamotu mabula kukankalwa nekakutela mpuku.a Kukino tufundakoka? Lukokelo lupulusha!

2 Luno lufunjisho lwakumwenako lwanema bingi kikatakata kubena Kilishitu ano moba, mambo Satana ubena kweseka nangovu yanji yonse kukwebula bantu ba Lesa byonka kibimbe byoakwebula twana twanzolo. (Lumwekesho 12:9, 12, 17) Ukebesha bingi kwitonawina bumupashi bwetu kuba’mba tubule kutalwa bulongo kwi Yehoba amba tukabule kutambula bumi bwamyaka. (1 Petelo 5:8) Pano bino, umvwe twaikala kwipi ne Lesa nekumvwina bukiji-bukiji mikambizho yotutambwila mu Byambo byanji nemujibumba janji, wakonsha kwituzhikijila. Nyimbi wamasalamo wanembele’mba: “Aye ukakuvweta na byapi byanji, ne munshi ya byapi byanji mo ukafyama.”—Masalamo 91:4.

Mukoka Wamilengulwila Wakwebwilwe

3. Kika kyamwekejile bena Isalela namambo akubwezha-bwezhapo milengulwila yabo?

3 Kimye kyonse mukoka wabena Isalela kyoakokelanga, Yehoba wibazhikijilanga. Pano bino, javula bantu bashanga Mulenga wabo nekwalulukila kubalesa balengwa nabichi nenamabwe—‘bintu byatutu bya kubula kukonsha kwibakwasha nangwa kwibapokolola’ ne. (1 Samwela 12:21) Pakupitapo myaka yobasatukile, mukoka yense wapondokele mulwitabilo kyatama bingi. Yesu kyokyo ajijile’mba: ‘Obewa Yelusalema, Yelusalema, wa kwibepaya bangauzhi ba Lesa, ne kwibasa mabwe aba bo batuma kwi aye! javula bingi jo nasakile kwibakonkenya pamo baana bobe pamo nobe kyaje ukonkenya twana twanji mu byapi byanji, kabiji anweba kechi mwaswile ne! Talai nzubo yenu imushajila ke masala!’—Mateo 23:37, 38.

4. Kukana Yehoba koakaine bena Yelusalema kwamwekele byepi mu 70 C.E.?

4 Kukana Yehoba koebakaine bena Isalela bapondokele kwamwekele mu 70 C.E. byoebakaine kyakuba kyalenga nebumvu. Muyewa mwaka, nzhita yabena Loma sabasuntula mabandela abo paji kipikichala kyampungu, balukukile bena Yelusalema nobe kibimbe nekwibepaya kyatama. Pakyokya kimye awa muzhi wakumbene bijiilo Byalupitailo. Bitapisho byabo byavula byobatapishenga kechi bibalengejile kwikala nabibusa bya Lesa ne. Bino byobyambo byabulanda Samwela byoavulwileko Mfumu Saulo wamilengulwila’mba: ‘Nanchi aye Yehoba usekela mu milambo ya kusoka ne mu bitapisho pamo byonka byo asekela na bantu pa kukokela jiwi janjinyi? Aki umvwai, lukokelo lwakila bitapisho, kabiji kutesha muchima ku byo bakwambila nako kwakila kulambula mafuta a mikooko ilume.’—1 Samwela 15:22.

5. Yehoba ukeba lukokelo lwamutunduka, kabiji twayuka byepi’mba lukokelo lwauno mutundu lwafwainwa bingi?

5 Nangwa kyakuba ukeba’mba bantu bamukokelenga, Yehoba wayukishatu bulongo bilubo byabantu bambulwakoloka. (Masalamo 130:3, 4) Aye ukebako muchima wakishinka nelukokelo lwaimena palwitabilo, pabutemwe, nepa moyo wakuchina kumufichisha pamuchima. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 10:12, 13; Byambo bya Mana 16:6; Isaya 43:10; Mika 6:8; Loma 6:17) “Jibumba jikatampe ja batumonyi” bajingako kala bena Kilishitu saka bakyangye kwikalako, jimwesha kuba’mba bantu bakonsha kwikala nalukokelo lwauno mutundu mambo abo basungile bulumbuluke bwabo kimye kyobapichilenga mumeseko akatampe kufikatu nekulufu. (Bahebelu 11:36, 37; 12:1) Kine bano bantu basangajikile bingi muchima wa Yehoba. (Byambo bya Mana 27:11) Pano bino nangwa byonkabyo, bamo batendekeletu bulongo nabukishinka bino bakankelwe kutwajijila kwikala balukokelo. Umo wabano wajinga Mfumu Yoashi wabena Yuda bakukala.

Mfumu Waonaikile Namambo Akwendañana Nababi

6, 7. Yoashi wajinga mfumu wamutunduka kimye Yehoyada kyoakijinga mumi?

6 Byoakijingatu mwanyike, Mfumu Yoashi bamufile kuchina kumwipaya. Yoashi byoafikizhe myaka yakusemwa itanu naibiji, Ñanga Mukatampe Yehoyada wachinchikile nekuya nakumufumya kobakamufile nekumuswanyika pabufumu. Namambo akuba Yehoyada wajinga namoyo wakwakamwa Lesa kabiji yewajinga nobe yeshanja Yoashi wamubulangako maana, uno mfumu wakyanyike “waubilenga byonka byaoloka ku meso a Yehoba mu moba onse a Yehoyada ñanga.”—2 Byambo bya Moba 22:10–23:1, 11; 24:1, 2.

7 Mubyubilo byawama byaubile Yoashi mwajinga nebyakuwamisha nzubo ya Yehoba, mwingilo umo ‘yealangulukile mu muchima wanji.’ Wavulwilemo Ñanga Mukatampe Yehoyada pamambo akusonkesha bena Yuda neba mu Yelusalema musonko wamwingilo wanzubo ya Yehoba, byonka ‘byoakambizhe Mosesa’ kuba’mba bapanenga kumwingilo wakwiiwamishisha. Kyamweka kuba’mba Yehoyada waingijile bingi bulongo mukutundaika mfumu wakyanyike kufunda nekukokela Mizhilo ya Lesa. Kyafuminemo, mwingilo wanzubo ya Yehoba newabijiilo byakubila muino nzubo wapwiletu bukiji-bukiji.—2 Byambo bya Moba 24:4, 6, 13, 14; Mpitulukilo ya mu mizhilo 17:18.

8. (a) Ñanyi kintu kikatampe kyalengejile kuba’mba Yoashi onaune bumupashi bwanji? (b) Milengulwila yamfumu yamulengejile kubaka kulutwe nalwendo?

8 Kyabulanda kekyakuba’mba, Yoashi wakankelwe kutwajijila nakukokela Yehoba. Mamboka? Byambo bya Lesa bitubula’mba: “Yehoyada byo afwile, babinemanga ba bena Yuda baishile na kumupopwela mfumu; ponkapo mfumu waitabile jiwi jabo. Kabiji balekele nzubo ya Yehoba, Lesa wa bashakulu babo, ne kwibengijila Baashela ne bankishi. Kepo bukaji bwibafikijile bena Yuda ne ba mu Yelusalema na mambo a bubi bwabo.” Bubi bwaubilenga babinemanga bamu Yuda, bwalengejile mfumu naye kusula bangauzhi ba Lesa. Umo yeasujile wajinga mwana Yehoyada aye Zekaliya, wachinchikile nekukajipila Yoashi nebantu namambo amilengulwila yabo. Mukifulo kyakuba’mba alapile, Yoashi wakambizhe kuba’mba Zekaliya bamwase mabwe afwe. Yoashi kine waalukile kemwanamulume washinta wamilengulwila—ne kyalengejile byonsebye kenamambo akwendañana nababi!—2 Byambo bya Moba 24:17-22; 1 Kolinda 15:33.

9. Bintu byamwekejile Yoashi nebabinemanga bimwesha byepi bumbulwamaana bwamilengulwila?

9 Byobamulekele Yehoba, kika kyamumwekejile Yoashi nebabinemanga banji babi mobaendañenanga? Nzhita yabena Silya yajingatu na “bantu bacheche” yaishile nakulwisha bena Yuda ‘nekonauna babinemanga bonse mu bantu.’ Kabiji bashilikale bamukanjikizhe uno mfumu kupana bipe byanji byonse kubikapotu nengolode nesiliva yamu nzubo yazhila. Nangwa kyakuba Yoashi wapulukile, bamushile kasa akoka nekukolwa bingi. Kechi papichile nekimyetune, bakalume banji mwine bamumvwañenejile nekumwipaya bamwipayile. (2 Byambo bya Moba 24:23-25; 2 Bamfumu 12:17, 18) Byambo bya Yehoba kubena Isalela byajinga byakine kuba’mba: “Umvwe mukakane kukokela jiwi ja Yehoba Lesa wenu nangwa kuteshakotu michima yenu mu kuba mikambizho yanji yonse, ne malamuna anji . . . , mafingo onse akemumwekela ne kwimubilwa.”—Mpitulukilo ya mu mizhilo 28:15.

Munembeshi Wapulukile Namambo Alukokelo

10, 11. (a) Mamboka okikwashisha kulanguluka palujimuno Yehoba loajimwine Baluka? (b) Ñanyi lujimuno Yehoba loajimwine Baluka?

10 Abya kimo kimye mulefulwa namambo akuba pabantu bavula bomutana mumwingilo wabwina Kilishitu bachechetu bobamwesha lusekelo lwakumvwa mambo awamanyi? Nanchi kimo kimye mukumbwa banonshi nebwikalo bwabo bwakuba kyonse kyobakebanyi? Umvwe byomuba, akilangulukai byaubile Baluka, munembeshi wakwa Yelemiya, nelujimuno lwabutemwe loamujimwineko Yehoba.

11 Baluka wanembelenga byambo byabungauzhi kimye Yehoba kyoamujimwineko. Mamboka? Mambo Baluka watendekele kufichishiwa kumuchima namambo abwikalo boajingamo keasakisheko bintu byoalangulukile’mba byobyawama kukila mwingilo wanji wawama wakwingijila Lesa. Byoamwene’mba Baluka wakingya milanguluko, Yehoba wamujimwineko lujimuno lwaumvwanyika nalusa amba: “Obewa ubenakwikebelako obe mwine bintu bikatampenyi? Kwibikeba ne; mambo, umvwa, mbenakuleta bya malwa pa bantu bonse, . . . bino mweo wobe nkakupaye nobe kipukulwa konse konse ko ukaya.”—Yelemiya 36:4; 45:5.

12. Mamboka otwafwainwa kubula kwikebelanga “bintu bikatampe” atwe bene mubuno bwikalo?

12 Nanchi mubyambo bya Yehoba kwi Baluka mwamonamo kijikila Kyanji kyoajinga nakyo pauno mwanamulume wawama wamwingijiile mubukishinka kwakubula moyo pamo ne Yelemiya nyi? Popamotu neano moba etu alelo, Yehoba uba bingi kijikila pakumona boba bakeba bwikalo bwakwitobwela muino ntanda. Kyalusekelo, byonka byaubile Baluka, bavula bakeba bwikalo bwakwitobwela baumvwina lujimuno lwibajimunako balongo bakoma kumupashi. (Luka 15:4-7) Ee, twayai atweba bonse tuyuke kuba’mba kechi kujipo kimye kyakulutwe kyawama kuboba bekebela abo bene “bintu bikatampe” mubuno bwikalone. Bantu bauno mutundu kechi kubatu’mba bakankalwa kutana lusekelo lwakinetune, bino kikwabo kyatamako kekyakuba’mba bakapichila pamo naino ntanda nelwiso lwayo lonse.—Mateo 6:19, 20; 1 Yoano 2:15-17.

13. Ñanyi lufunjisho lwakwikepesha lotufunda mujishimikila jakwa Baluka?

13 Kabiji jishimikila jakwa Baluka jitufunjisha lufunjisho lwakwikepesha. Monai, Yehoba aye mwine kechi yewajimwineko Baluka ne, waingijishe Yelemiya naye mbulwakoloka, kabiji Baluka wibiyukile bingi byubilo byanji. (Yelemiya 45:1, 2) Bino, Baluka kechi wilundumikilene; wikepeshe nekuyuka’mba luno lujimuno, lwafuma kwi Yehoba. (2 Byambo bya Moba 26:3, 4, 16; Byambo bya Mana 18:12; 19:20) Onkao mambo umvwe ‘twatanwa na mambo’ nekwitujimuna betujimunako na Byambo bya Lesa, twayai tulonde byaubile Baluka, kwikala namaana akumupashi, nekwikepesha.—Ngalatiya 6:1.

14. Mamboka okyawamina kwiatweba kukokela boba betutangijila?

14 Umvwe twaikala nabyubilo byakwikepesha kikakwasha neboba babena kwitujimunako. Bahebelu 13:17 baamba’mba: “Kokelai bemutangijila ne kwibanekenena: mambo abo babenakwimukenkentela na mambo a kulama michima yenu, byo baketotolwela na mambo ayo: nasaka namba, bekyube kino na lusekelo, kechi na bulanda ne: mambo akya kechi kikemuletela kyawama ne.” Bakulumpe mukipwilo balomba bingi namukoyo kwi Yehoba, kulomba amba bakose, maana, nemashinda akwibakwasha kwingijilamo uno mwingilo wabo washupa wabukafunga. Twayai ‘tunemekenga babyonkabye.’—1 Kolinda 16:18.

15. (a) Yelemiya wamwesheshe byepi luketekelo lwanji mwi Baluka? (b) Nga Baluka wafwetelwe byepi namambo akukokela mukwikepesha?

15 Pokiji kiyukilo kyakuyukilako’mba Baluka waalwile ndangulukilo yanji, mambo kyalondejilepo Yelemiya wamupele mwingilo wakilamo kukatazha wakuya kunzubo ya Yehoba nakutanga najiwi jasansuka byambo byaluzhachisho Yelemiya byoamubujile kunemba. Abya Baluka wakokejilenyi? Ee, waubile “byonse byo amukambizhizhe ngauzhi Yelemiya.” Kabiji wakatangile nebino byambo bintu bimo kubabinemanga bamu Yelusalema, akino kwakubula nangwa kuzhinaukatune kyakebewanga kukosa. (Yelemiya 36:1-6, 8, 14, 15) Uno muzhi byoaonawinwe kubena Babilona myaka 18 yalondejilepo, akifwanyikizhai lusanchilo loajinga nalo Baluka pakumupulusha mambo akumvwina lujimuno lwa Yehoba nekuleka kwikebela aye mwine “bintu bikatampe”!—Yelemiya 39:1, 2, 11, 12; 43:6.

Aba Bakokejile Mukimye Kyakutuulwa Bulemo Bapulukile

16. Yehoba wamwesheshe byepi lusa ku Bayudea bamu Yelusalema kimye bena Babilona kyobebatujile bulemo mu 607 B.C.E.?

16 Kimye mpelo ya Yelusalema kyoyafikile mu 607 B.C.E., Yehoba waubijile lusa jibiji aba bakokejile. Kimye kyabaishe bulemo, Yehoba waambijile Bayudea amba: ‘Talai, nemumwesha jishinda ja bumi ne jishinda ja lufu. Awa ukekala monka muno mu muzhi ukafwa ku mpoko, ne ku kipowe kya nzala, ne ku mwalo; pakuba awa ukalupukamo ne kusanshijila bena Kalodeya, bonka bemushinkila mu muzhi, ukekala na bumi, bino mweo wanji ukekala kwi aye nobe kintu kyo apukula mu nkondo.’ (Yelemiya 21:8, 9) Nangwa kyakuba bangikazhi bamu Yelusalema bafwanyijilwe kufwa, Yehoba wamwesheshe lusa kuboba bamukokejile, nangwatu pakyonkakya kimye kyapeleleko kyakatezhe.b

17. (a) Muñanyi mashinda abiji mwaesekejilwe lukokelo lwakwa Yelemiya kimye Yehoba kyoamukambizhe kwambila Bayudea batujilwe bulemo’mba ‘basanshijile bena Kalodeya’? (b) Twakonsha kumwenamo byepi mulukokelo lwakwa Yelemiya lwakuchinchika?

17 Kwakubula nangwa kuzhinaukatune, Yelemiya naye kyamukatezhe bingi kukokela pakumvwa’mba Bayudea bafwainwa kuzumba kubalwanyi babo. Mambo Yelemiya waumvwijilenga mukao jizhina ja Lesa. Kechi wakebelenga’mba jisebane kubalwanyi bakonsheshe kwamba’mba balesa babo babula kupema bobebalengela kushindane. (Yelemiya 50:2, 11; Majilo a Yelemiya 2:16) Kabiji Yelemiya wayukile’mba wabikilenga bumi bwanji mukizumba pakwambila bantu amba bazumbe kubalwanyi babo, mambo bavula bakonsheshe kulanguluka’mba nanchi byambo byanji byajinga byabunsatuki. Bino nangwa byonkabyo kechi wachiinene, wakokejile nekwamba byambo bya Yehoba. (Yelemiya 38:4, 17, 18) Byonkatu byajinga Yelemiya, neatweba tusapwila mambo obabula kukeba kubavula. Ano omambo Yesu obamulengulwijilepo. (Isaya 53:3; Mateo 24:9) Onkao mambo kechi twafwainwa ‘kuchina bantu ne,’ twayai tukokele Yehoba nakuchinchika, satwaketekela mwi aye byonka byajinga Yelemiya.—Byambo bya Mana 29:25.

Lukokelo Kimye Kyakulukukwa kwi Gogi

18. Ñanyi lweseko lwalukokelo luji kulutwe lobakapitamo bantu ba Yehoba?

18 Katatakatu, byubilo byonse byakwa Satana bikonaunwe mu “malwa akatampe” akyangye kumwekanapo kala. (Mateo 24:21) Kine, akya kimye saka kikyangye kufika kabiji nemukachi kakyo, bantu ba Lesa bakapita mumeseko akatampe bingi akweseka lwitabilo nelukokelo lwabo. Kyakumwenako, Baibolo itubula’mba Satana aye “Gogi wa mu ntanda ya Magogi,” ukengila nangovu yanji yonse kulukuka bakalume ba Yehoba, nekukonkanya nzhita yanji yalondololwa amba “jibumba jabaya ja nzhita ikatampe . . . , ne kukumbana ntanda nobe jikumbi.” (Ezikyo 38:2, 14-16) Byobakekala bantu bakukankalwa kubala babula bilwilo byankondo, bantu ba Lesa bakakebewa kwikala namwakufyama mu “byapi” bya Yehoba, byoatanyika kuzhikijila bamukokela.

19, 20. (a) Mamboka bena Isalela kyobafwanyijilwe kwikala nalukokelo kimye kyobajinga ku Kalunga Kachila? (b) Kulangulukishapo bulongo nalulombelo pajishimikila japa Kalunga Kachila kwakonsha kwitufweta byepi ano moba?

19 Kino kintu kituvululako bena Isalela kimye Kyobalupukile mu Ijipita. Panyuma yakupuma Ijipita namyalo jikumi, Yehoba watangijile bantu banji. Kechi wibapishishe mujishinda jipi jaya ku Ntanda Yamulaye ne, wibapishishe mujaya ku Kalunga Kachila, kobakonsheshe kushinkilwa nekwibalukuka. Mundangulukilo yabushilikale, ino ñendelo yakonsheshe kwibaletela malwa. Umvwe kyakuba neanweba mwajinga ponka, abya inge mwakokejile byambo bya Yehoba byoaambijilenga mwi Mosesa nekukunkulukila ku Kalunga Kachila samuji naluketekelo, samwayuka’mba Ntanda Yamulaye iji kunginyi?—Kulupuka 14:1-4.

20 Byotutanga mu Kulupuka kyapitala 14, tumona Yehoba byoapokolwele bantu banji nabulume bwakukumya. Ano mashimikila byoakoseshapo lwitabilo lwetu umvwe ketwikale nakimye kyakwiafunda nekwialangulukapo! (2 Petelo 2:9) Lwitabilo lwakosa lwitukosesha kukokela Yehoba, nangwa kyakuba mizhilo yanji yauba nobe ibena kumweka kupusanako mundangulukilo yabuntu. (Byambo bya Mana 3:5, 6) Pano akiishikishai anweba bene amba: ‘Abya mbena kukomesha lwitabilo lwami kupichila mukuteshako muchima kufunda Baibolo, kulomba, nekulanguluka-langulukapo pabyonatanga, kabiji nekupwañana kimye kyonse nabantu ba Lesa nyi?’—Bahebelu 10:24, 25; 12:1-3.

Lukokelo Lupana Luketekelo

21. Mfwetoka ikekala nabantu bakokela Yehoba pakino kimye nekimye kyakulutwe?

21 Aba bakokela Yehoba mubwikalo bwabo nangwatu ano moba bamona kufikizhiwa kwabungauzhi bwa Byambo bya Mana 1:33 byaamba’mba: “Awa uñumvwa amiwa [nalukokelo] ukekalatu bulongo, ukekalanga kwatalalatu kwabula moyo wa kuchina byakatazha.” Bino byambo byalutekenesho byobikengilapo mujishinda jakukumya mujuba ja Yehoba jibena kwiya joakashinkenyamo nabalwanyi banji! Yesu wabujile baana banji babwanga amba: “Bino bintu pa kutatula kwiya, inukai, ne kwinuna mitwe yenu; mambo bukuzhi bwenu ke buji pepi.” (Luka 21:28) Kwakubula nangwa kupita mumbajine, kanatu aba bonka bakokela Lesa bobakekala naluketekelo lwakumvwina bino byambo.—Mateo 7:21.

22. (a) Bishinkaka bantu ba Yehoba byobekela naluketekelo? (b) Ñanyi bintu byotukesambapo mumutwe walondelapo?

22 Kishinka kikwabo kitulengela kwikala naluketekelo kekya kuba’mba “Nkambo Yehoba kechi uba kintu kwa kubula kwikisolwela jimo ku bakalume banji bangauzhi ne.” (Amosi 3:7) Ano moba, Yehoba kechi wingijisha bangauzhi byonka byoaubanga kalane, pano bino wapana mwingilo kujibumba jakalume wakishinka kupana kajo kakumupashi pakimye pafwainwa kubamunzubo yanji. (Mateo 24:45-47) Byokyanemapo nanchi kwikala namuchima walukokelo kuuno “kalume”! Byonka byaamba mutwe walondelapo, lukokelo lwauno mutundu lumwesha milanguluko yetu byoiji kwi Yesu, mwine nkambo mwina uno “kalume.” Yeiye ‘mikoka ya bantu yeikokela.’—Ntendekelo 49:10.

[Tubyambo twa mushi]

a Buku umo wanembelwe najibumba jabantu bazhikijila banyama waamba’mba, nangwa bamwamba’mba umvwa moyo, “kyaje uji natwana ulwisha kyakine kine kuzhikijila twana twanji kyakuba’mba wakonsha nekufwilapo.”

b Yelemiya 38:19 washimuna’mba bayudea bavula ‘basanshijile’ bena Kalodeya kabiji kechi bebepailene bebatwajiletu mubuzha. Kikale bakokejile namambo akumvwina byambo byakwa Yelemiya, kechi twayukane. Pano bino, lupulukilo lwabo lwashimwine bukine bwabyambo byakwa ngauzhi.

Mukivulukanyi?

• Kika kyamwekejile bena Isalela namambo akubwezha-bwezhapo milengulwila yabo?

• Kika kyamumwekejile Mfumu Yoashi namambo abalunda nanji mobaendañenanga kimye kyoakijinga mwanyike nebyoakomene?

• Lufunjishoka lotwakonsha kufunjilako kwi Baluka?

• Mamboka bantu ba Yehoba balukokelo kyobafwainwa kubula kuchiina buno bwikalo byobubena kunangijila kumpelo?

[Kipikichala pa peja 23]

Kimye Yehoyada atangijilenga, Yoashi byoakijinga mwanyike wajinga walukokelo kwi Yehoba

[Kipikichala pa peja 25]

Bakwabo batama mobaendañenanga bobamulengejile Yoashi kwipaya ngauzhi wa Lesa

[Kipikichala pa peja 26]

Nanchi inge mwakokejile Yehoba ne kumona bulume bwanji bwakukumyanyi?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu