Musanchilainga Yehoba pa Bukishinka Bwanji ne Kulekela Mambo
‘Anweba Yehoba, mwi wawama, mwaswila jimo kulekela mambo, kabiji mwi wa lusa lwavujisha ku bonse bemwita.’—SALA. 86:5.
MWAKONSHA KULUMBULULA NYI?
Mu ñanyi mashinda mo twakonsha kwikala bakishinka byonka biji Yehoba?
Twakonsha kwikala byepi balekela mambo byonka biji Yehoba?
Mambo ka o mubena kukebela kufunda byavula pa byubilo bya kwa Yehoba?
1, 2. (a) Mambo ka o tunemekela balunda bakishinka kabiji betulekelako mambo? (b) Ñanyi mepuzho o tusa kwisambapo?
MULUNDA wa kine mu muyukila ku ka? Nyenga Ashley waambile’mba: “Mulunda wa kine ke yewa ukukwasha kabiji ukulekelako mambo inge wamutamisha.” Atweba bonse tunemeka balunda netu bakishinka kabiji betulekelako mambo. Mambo betulengela kwikala bakasuluka ne kuyuka’mba betutemwa.—Mana 17:17.
2 Yehoba ye Mulunda netu wakishinka kabiji witulekelako mambo. Uji byonka byo bamulumbulula ku nyimbi wa masalamo amba: ‘Anweba Yehoba, mwi wawama, mwaswila jimo kulekela mambo, kabiji mwi wa lusa lwavujisha ku bonse bemwita.’ (Sala. 86:5) Kwikala wakishinka ne kulekela mambo kulumbulula ka? Yehoba umwesha byepi bino byubilo? Kabiji twakonsha kwikala byepi na bino byubilo bya kwa Yehoba? Mikumbu ya ano mepuzho isakubayisha butemwe bwetu bo twatemwa Mulunda netu, Yehoba. Kabiji isakukosesha ne bulunda bwetu na bakwetu.—1 Yoa. 4:7, 8.
YEHOBA WAKISHINKA
3. Kwikala wakishinka kulumbulula ka?
3 Muntu wakishinka kechi walukamo ye atemwa ne. Umwesha butemwe bwanji kupichila mu kumukwasha ne kumutundaika. Kabiji utwajijila kukwasha bakwabo nangwatu mu bimye bya makatazho. Baibolo wamulumbulula Yehoba amba “wakishinka.” Kafwako uji na bukishinka kukila aye ne.—Lum. 16:5.
4, 5. (a) Yehoba umwesha byepi bukishinka? (b) Kulanguluka pa bukishinka ba kwa Lesa kwakonsha kwitukosesha byepi?
4 Yehoba umwesha byepi bukishinka? Kechi ulekelela bapopweshi banji bakishinka ne. Mupopweshi wanji umo wakishinka watakaikile Yehoba pa bukishinka bwanji wajinga Mfumu Davida. (Tangai Salamo 101:6.) Davida byo ajinga mu bya malwa, Yehoba wamutangijile, kumuzhikijila, ne kumupokolola. (2 Sam. 22:1) Davida wayukile kuba’mba bukishinka bwa kwa Yehoba kechi bwa pa kanwatu ne. Mambo ka Yehoba o aikejile wakishinka kwi Davida? Mambo Davida naye wajinga “wakishinka.” Yehoba wanemeka bukishinka bwa bapopweshi banji kabiji ne aye umwesha bukishinka kwi abo.—Mana 2:6-8.
5 Kulanguluka pa bukishinka bwa kwa Yehoba kwakonsha kwitukosesha bingi. Mulongo wakishinka wa jizhina ja Reed waambile’mba: “Kutanga pe Davida byo bamukwashishe kwi Yehoba mu bimye bya malwa kunkwasha bingi. Yehoba wamulamine nangwatu kimye kyo anyemenenga ne kufyama mu bibwe. Kino kintundaika bingi. Ano mashimikila andengela kushiinwa kuba’mba nangwa naikala mu bya malwa bya mutundu ka, nangwa byakatazha byepi, Yehoba kechi ukandekelela inge natwajijila kwikala wakishinka kwi aye ne.” Ne anweba mwafwainwa byobyo mumvwa.—Loma 8:38, 39.
6. Mu ñanyi mashinda akwabo Yehoba mo amweshesha bukishinka, kabiji bapopweshi banji bamwenamo byepi?
6 Mu ñanyi mashinda akwabo Yehoba mo amweshesha bukishinka? Ulondela mafunde anji. Witulaya’mba: “Kufika ne ku bukote bwenu, amiwa yenka, yami i ye.” (Isa. 46:4) Byonse byo afuukula bimena pa mizhilo yanji ibula kwaluka ya byawama ne byatama. (Mala. 3:6) Kabiji Yehoba umwesha bukishinka kupichila ne mu kulama milaye yanji. (Isa. 55:11) Yehoba wakishinka ku bonse bapopweshi banji bakishinka. Mu ñanyi jishinda? Inge twibikako kwikela mwayila mizhilo ya Yehoba, twafwainwa kushiinwa kuba’mba ukafikizha mulaye wanji wa kwitupesha.—Isa. 48:17, 18.
IKALAI BAKISHINKA BYONKA BIJI YEHOBA
7. Twakonsha kwikala byepi bakishinka byonka biji Lesa?
7 Twakonsha kwikala byepi bakishinka byonka biji Yehoba? Jishinda jimo ke kukwasha bantu baji na makatazho. (Mana 3:27) Kya kumwenako, nanchi mwayukapo mukwenu wa mu lwitabilo walefulwa, kampe na mambo a kukolwa, kumwimena ku ntundwa ku ba mu kisemi nangwa makatazhotu akwabo nyi? Nanchi kechi mwafwainwa kumukwasha kupichila mu kwamba “byambo byawama bya kutekenesha” nenyi? (Zeka. 1:13)a Umvwe ke mube bino, mukamwesha kuba’mba mwi bakishinka kabiji mukekala mulunda wakine “ukukakachila kukila mulongo wobe.”—Mana 18:24.
8. Twakonsha kwikala byepi bakishinka byonka biji Yehoba, mu masongola?
8 Twakonsha kwikala bakishinka byonka biji Yehoba kupichila mu kwikala bakishinka ku bantu botwatemwa. Inge tuji mu masongola, twayuka kuba’mba twafwainwa kwikala bakishinka ku mwina kwetu. (Mana 5:15-18) Onkao mambo, kechi twafwainwa kubanga bintu byakonsha kwitulengela kuba bukende ne. (Mat. 5:28) Kabiji twikala bakishinka ku bakwetu ba mu lwitabilo kupichila mu kubula kwibayebeka nangwa kwamba bya bubela ne kukana kuteleka ku byambo byatama nangwa kwibisampanya ku bantu.—Mana 12:18.
9, 10. (a) Kwi ñanyi kikatakata ko twafwainwa kwikala bakishinka? (b) Mambo ka kukokela mikambizho ya kwa Yehoba kimo kimye o kukatezha?
9 Kyakilapo kunema ke kwikala bakishinka kwi Yehoba. Pano twakonsha kuba byepi bino? Twakonsha kuba bino kupichila mu kumona bintu byonka Lesa byo ebimona. Kutemwa byo atemwa ne kushikwa byo ashikwa ne kwikala bwikalo bumutokesha ku muchima. (Tangai Salamo 97:10.) Inge twibikako kulanguluka monka mwayila milanguluko ya kwa Yehoba ne kumona bintu byonka byo ebimona, kiketupelela kumukokela.—Sala. 119:104.
10 Kwambatu kine, kimye kimo kechi kipela kukokela mikambizho ya kwa Yehoba ne. Twafwainwa kwibikako pa kuba’mba twikale bakishinka. Kya kumwenako, bena Kilishitu bamo babula kusongola nangwa kusongolwa bakeba bingi kutwela mu masongola, pano bino, kechi batanapo muntu wibatokela ku muchima mu bapopweshi ba kwa Yehoba ne. (1 Ko. 7:39) Nyenga wabula kusongolwa bakwabo mo bebengijila babula ba mu lwitabilo bakonsha kimye kyonse kumupa mwanamulume wa kusongolwako. Uno nyenga kampe umvwa ne mukose na mambo a kwikala bunke. Nangwa byonkabyo, bebikako kwikala bakishinka kwi Yehoba. Twibasanchila bingi pa bukishinka bwabo. Yehoba ukebafweta pa bukishinka bwabo nangwa kya kuba bapita mu makatazho.—Hebe. 11:6.
YEHOBA ULEKELA MAMBO
11. Kulekelako mambo kulumbulula ka?
11 Pa byubilo bya kwa Yehoba byawama paji ne kuswila jimo kulekela mambo. Kulekela mambo kulumbulula ka? Kulumbulula kikatakata kulekelako muntu mambo inge paji bishinka bya kubila byobyo. Kino kechi kibena kulumbulula’mba muntu ulekelako bakwabo mambo uswisha kumutamisha nangwa’mba ukana’mba kechi kyamwekele ne. Muntu ulekelako bakwabo mambo kechi ushinkanya ne. Binembelo bitubula’mba Yehoba ‘waswila jimo kulekela mambo’ bonse balapila kya kine.—Sala. 86:5.
12. (a) Yehoba ulekelako byepi bantu mambo? (b) Nga kulengela mambo a muntu kuzhimañana kilumbulula ka?
12 Yehoba ulekelako byepi bantu mambo? Inge Yehoba walekelako muntu mambo, “ukamulekela mambo anji onsetu,” ko kuba’mba umulekelako kikupu. (Isa. 55:7) Twayuka byepi kuba’mba Yehoba ulekelako bantu mambo onsetu kikupu? Akimonai byaamba Byubilo 3:19. (Tangai.) Mutumwa Petelo waambijile bantu amba, “lapilai ne kwaluluka.” Inge ndengamambo walapila kya kine, uja nyenye. Kabiji kechi ubwezhapo jibiji kulenga oo mambo ne. (2 Ko. 7:10, 11) Kulapila kya kine kulengela ndengamambo “kwaluluka” ne kusankilapo bwikalo buncha ne kutendeka kwikala bwikalo butokesha Lesa ku muchima. Pano bantu bamutelekelenga Petelo inge balapijile kya kine, inge kyajinga byepi? Petelo waambile’mba mambo abo inge “azhimañane.” Kino kyambo kyafuma ku kyambo kya Kingiliki kilumbulula “kufuuta nangwa kushiimuna.” Onkao mambo, Yehoba inge walekela muntu mambo kechi wiavuluka jibiji ne. Aye ulekela mambo kikupu.—Hebe. 10:22; 1 Yoa. 1:7.
13. Nga byambo bya kuba’mba “ne kwiavuluka mambo abo jibiji ne” bitufunjishapo ka pe Yehoba?
13 Twayuka byepi kuba’mba Yehoba ulekela mambo kikupu? Akilangulukai pa bungauzhi bwa kwa Yelemiya bwaamba pa lulayañano lupya lwa bena Kilishitu bashingwa, lwalengela bantu baitabila mu bukuzhi kulekelwa mambo. (Tangai Yelemiya 31:34.) Yehoba waamba’mba: “Amiwa nkebalekela bubi bwabo, ne kwiavuluka mambo abo jibiji ne.” Onkao mambo, Yehoba witulaya kuba’mba inge witulekelako mambo kechi uketukambula na mambo o twalengele kala ne. Kechi uvuluka mambo a kala kuba’mba etuzhachishe nangwa kwitukambwilapo ne. Yehoba inge walekelako bantu mambo, wialubako kikupu.—Loma 4:7, 8.
14. Kulangulaka pe Yehoba byo alekelako mambo kwakonsha kwitutekenesha byepi? Ambai kya kumwenako.
14 Kulangulaka pe Yehoba byo alekelako mambo, kwakonsha kwitutekenesha bingi. Akilangulukai pa kino. Myaka yavula yapitapo, nyenga ye tusakutela’mba Elena bamupangile mu kipwilo. Byo papichile myaka yavula bamubwezhezhe. Waambile’mba: “Nangwa kya kuba nalangulukilenga’mba Yehoba wandekelako mambo, javula naumvwanga nobe watemwako bakwetu kukila amiwa nangwa uji kwipi ne abo kukila amiwa.” Nangwa byonkabyo, Elena kyamutekeneshe bingi byo atangile ne kulanguluka languluka pe Yehoba byo alekela mambo. Wanungilepo amba: “Naumvwine kuba’mba Yehoba wantemwa kabiji ungubila lusa kukila ne byo nalangulukanga.” Waumvwine bingi bulongo kikatakata pa bino byambo bya kuba’mba: “Inge Yehoba witulekelako mambo etu, kechi twafwainwa kumvwa nobe twazhatwa mu bwikalo bwetu bonse ne.”b Elena waambile’mba: “Naishile kuyuka’mba kechi naswile kuba’mba Yehoba wakonsha kundekelako mambo ami onse ne, kabiji nalangulukilenga namba nkekalatu wazhatwa mu bwikalo bwami bonse. Nayuka kuba’mba pakapita kimye, pano bino, natendeka kumvwa’mba kine mbena kufwenya kwipi ne Yehoba kabiji mbena kumvwa kuba’mba bundengamambo bwanemejile bebufumyapo.” Twingijila Lesa uji na butemwe kabiji ulekela bantu mambo.—Sala. 103:9.
LEKELAINGAKO BAKWENU MAMBO BYONKA BYUBA YEHOBA
15. Twakonsha kulekelangako byepi bakwetu mambo byonka byuba Yehoba?
15 Twakonsha kulondela Yehoba kupichila mu kwilekelako mambo atweba bene na bene. (Tangai Luka 17:3, 4.) Vulukai kuba’mba inge Yehoba witulekelako mambo, ulubako ku mambo etu kya kuba kechi wituzhachisha na mambo o etulekelako ne. Inge twalekelako bakwetu mambo, ne atweba twafwainwa kulubako kupichila kuleka kulangulukapo ne kubula kwiavuluka jikwabo.
16. (a) Nanchi kulekelako bakwetu mambo kulumbulula kuswisha bintu byatama byo boba nangwa kuleka bakwetu kuba’mba betubengatu byatama nyi? Lumbululai. (b) Pa kuba’mba Lesa etulekeleko mambo, twafwainwa kuba ka?
16 Kulekelako bakwetu mambo kechi kulumbulula kuswisha bintu byo boba nangwa kuleka bakwetu kuba’mba betubengatu byatama ne. Kulekelako bakwetu mambo kulumbulula kubula kwibazhingijila. Kabiji kyanema kuvuluka’mba pa kuba’mba Lesa etulekeleko mambo, ne atweba twafwainwa kulekelangako bakwetu mambo. (Mat. 6:14, 15) Lusa lulengela Yehoba kuvuluka’mba “bo ba lukungu.” (Sala. 103:14) Onkao mambo, lusa lwitulengela kulubako ku bintu byatama byo betuba ne kwibalekelako bakwetu mambo kufuma panshi ya muchima.—Efi. 4:32; Kolo. 3:13.
17. Ki ka kyakonsha kwitukwasha inge mukwetu wa mu lwitabilo witufichisha ku muchima?
17 Pano bino, kechi kyapela kulekelako bakwetu mambo ne. Ne bena Kilishitu bashingwa ba mu myaka kitota kitanshi nabo kibakatazhanga bingi kupwisha makatazho o baikalanga nao. (Fili. 4:2) Inge mukwetu wa mu lwitabilo witufichisha ku muchima, ki ka kyakonsha kwitukwasha? Akilangulukai pa kyamwekele kwi Yoba. Kyamufichile bingi ku muchima “balunda” nanji abo ba Elifwaza, Bilidada ne Zofwala byo bamupelemo mambo a bubela. (Yoba 10:1; 19:2) Kyapeleleko, Yehoba wibakajipijile bano bantu bapelengamo Yoba mambo. Lesa wibakambizhe kuya kwi Yoba na kupana milambo ya bundengamambo bwabo. (Yoba 42:7-9) Pano bino, Yehoba wakebelenga kuba’mba Yoba naye obepo kimo. Wafwainwe kuba ka? Yehoba wakambizhe Yoba kulombelako bakwabo bamupelengamo mambo. Yoba waubile byonka byamwambijile Yehoba kabiji wamupesheshe pa kulekelako bakwabo mambo. (Tangai Yoba 42:10, 12, 16, 17.) Tufunjilako ka ku kino? Kulomba lulombelo lwa kufuma panshi ya muchima lwa kulombelako muntu witulenga mambo kuketukwasha kubula kwibazhingijila.
TWAJIJILAI KUMUSANCHILA YEHOBA PA BYUBILO BYANJI
18, 19. Twakonsha kutwajijila byepi kumusanchila Yehoba pa byubilo byanji byawama?
18 Twamwenamo bingi mu kufunda pa byubilo byapusana pusana bya kwa Yehoba. Twamona kuba’mba wakasuluka, kechi uji na misalululo ne, mpanyi, wakoka muchima kabiji ulekela mambo. Pano bino, twisambakotu bicheche. Tukekala bingi na lusekelo byo tukafundanga byavula pe Yehoba myaka ne myaka. (Sapwi. 3:11) Twitabizha byambo byanembele mutumwa Paulo bya kuba’mba: “Byo avulapo mapesho, maana ne kuyukisha kwa Lesa.” Twakonsha kwamba bino ne pa butemwe bwa Lesa ne pa byubilo byanji bitanu na kimo byo twisambapo mu ino mitwe.—Loma 11:33.
19 Twayai atweba bonse tutwajijile kumusanchila Yehoba pa byubilo byanji byawama. Twakonsha kuba bino kupichila mu kuyuka bino byubilo ne kulangulukapo, apa bino ne kwibilondela mu bwikalo bwetu. (Efi. 5:1) Inge ketube bino, kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, tukomvwa byonka byaumvwine nyimbi wa masalamo waimbile’mba: “Kyangwamina amiwa kufwenya kwipi kwi Lesa.”—Sala. 73:28.
[Tubyambo twa mushi]
a Inge mukeba kuyukilapo byavula monai mutwe wa kuba’mba: “Bushe Walikoseleshapo Uuli Onse pa Kati Apa?” mu Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya January 15, 1995, ne mutwe wa kuba’mba, “Ni Shani Fintu Twingacincimushanya ku Kutemwa na ku Kubombe Milimo Isuma?” mu Kyamba kya Usopa kya Kibemba kya April 1, 1995.
b Monai jifuka 10 mu kitango 26 kya buku wa Fwenyai Kwipi ne Yehoba.
[Kipikichala pa peja 19]
“Ko aji mukwenu wakutemwa ukukakachila kukila mulongo wobe.”—Mana 18:24 (Monai jifuka 7)
“Saka mwilekelako mambo anwe bene na bene.”—Efi. 4:32 (Monai jifuka 16)
[Kipikichala pa peja 21]
Lulombelo lwa kulombelako betulenga mambo lwafwainwa kufuma panshi ya muchima (Monai jifuka 17)