XI CHAL MATEO

1 Li livro liʼe jaʼ chalbe skʼoplal* li Jesukristo* ti jaʼ xnichʼon Davide+ xchiʼuk ti jaʼ xnichʼon Abraane.+

17 Skotol li jaykʼol kuxlejal echʼ ti lik tal ta skʼakʼalil Abraan kʼalal to ta skʼakʼalil Davide echʼ 14 ta kʼol kuxlejal, 14 ta kʼol kuxlejal echʼ xtok ti lik tal ta skʼakʼalil David jaʼ to kʼalal laj yichʼik ikʼel batel ta Babiloniae. Jech xtok, 14 ta kʼol kuxlejal echʼ ti lik tal kʼalal laj yichʼik ikʼel batel ta Babilonia kʼalal to ta skʼakʼalil Kristoe.

18 Vaʼun, xi yelan vokʼ li Jesukristoe: kʼalal makbil xa ox sventa chnupun xchiʼuk Jose li smeʼe, li Mariae, xchiʼinoj xa ox yol ta sventa chʼul espiritu+ kʼalal muʼyuk toʼox yikʼoj sbaike. 19 Pe li smalale, li Josee, oy ta yoʼonton tsutes ta mukul,+ yuʼun tukʼil vinik xchiʼuk mu skʼan xakʼ ta kʼexlal ta stojolal krixchanoetik. 20 Pe kʼalal laj xa ox snopbe lek skʼoplal li kʼusitik taje, laj yakʼ sba ta ilel ta xvayich li yaj-anjel Jeovae,* xi laj yale: «Jose, xnichʼon David, mu xaxiʼ ta yikʼel batel ta ana li avajnil Mariae, yuʼun li yol xchiʼinoje jaʼ ta sventa chʼul espiritu.+ 21 Ta xvokʼ yuʼun jun kerem, Jesus* chavakʼbe sbi,+ yuʼun jaʼ tskolta lokʼel ta mulil li steklumale».+ 22 Jaʼ jech kʼot ta pasel skotol sventa xkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jeova* ta stojolal yaj-alkʼop ti xi laj yale: 23 «¡Kʼelavilik! Ta xchiʼin yol li tojol tsebe, ta svokʼes jun kerem, vaʼun Emanuel+ chakʼbeik sbi», taje xi smelolal kʼalal chichʼ jelubtasele: «Liʼ oy ta jtojolaltik li Diose».+

24 Vaʼun, kʼalal julav li Josee, jech la spas kʼuchaʼal albat yuʼun li yaj-anjel Jeovae,* laj yikʼ batel ta sna li yajnile. 25 Pe muʼyuk bu la xchiʼin ta vayel jaʼ to ti kʼalal vokʼ li yole,+ vaʼun Jesus laj yakʼbe sbi.+

2 Kʼalal vokʼ xa ox ta Belen+ ta Judea li Jesus ta skʼakʼalil ajvalil Erodese,*+ talik ta Jerusalen jkʼelkʼanaletik* ti likemik tal ta Slokʼeb Kʼakʼale, 2 xi la sjakʼike: «¿Bu oy li buchʼu vokʼ ti ch-och ta ajvalil yuʼun judaetike?+ Yuʼun laj kilbekutik skʼanalil kʼalal te toʼox oyunkutik ta Slokʼeb Kʼakʼale, jaʼ yuʼun tal kichʼkutik ta mukʼ».* 3 Ilin li ajvalil Erodes kʼalal laj yaʼi taje xchiʼuk ilin ek skotol li jnaklejetik ta Jerusalene. 4 Kʼalal laj xa ox stsob skotol li bankilal paleetik xchiʼuk li jchanubtasvanejetik ta mantal ta jteklume, lik sjakʼanbe bu chvokʼ li Kristoe.* 5 Xi laj yalbeike: «Ta Belen+ ta Judea, yuʼun xi tsʼibabil yuʼun li j-alkʼope: 6 ‹Belen ti te oyot ta yosilal Judae, maʼukot jun jteklum ti batsʼi bikʼit akʼoplal ta stojolal li ajvaliletik ta Judae, yuʼun te chlokʼ tal ta atojolal jun ajvalil ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jchabichij ti chchabi li jteklumal Israele›».+

7 Vaʼun, li Erodese la stak ta ikʼel ta mukul li jkʼelkʼanaletik sventa sjakʼbe lek kʼusi ora vinaj li kʼanale. 8 Xi laj yalbe kʼalal la stakan batel ta Belene: «Batanik, lek me xasaʼik bu oy li uni olole, vaʼun xtal avalbeikun mi la ataik sventa xbat kichʼ ta mukʼ ek». 9 Kʼalal laj yaʼiik li kʼusi laj yal ajvalile, la stam batel sbeik. ¡Kʼelavil!, jaʼ jbabe yuʼunik li kʼanal ti laj yilik kʼalal te toʼox oyik ta Slokʼeb Kʼakʼale,+ vaʼun jaʼ to te paj ta stukʼil ti bu oy li uni olole. 10 Xkuxet tajek yoʼontonik kʼalal laj yilik li kʼanale. 11 Kʼalal ochik ta yut nae, te laj yilik li uni olol xchiʼuk smeʼe, li Mariae, vaʼun la skejan sbaik ta yichʼel ta mukʼ. Jech xtok, la slokʼes ta xkaxaik li kʼusitik ep sbalil yuʼunik sventa chakʼbeik smotone: laj yakʼbeik oro, sakil pom* xchiʼuk mirra. 12 Pe ta skoj ti pʼijubtasatik yuʼun Dios ta xvayichik+ sventa mu sutik batel ta stojolal li Erodese, yan xa-o be la stamik batel kʼalal sutik ta slumalike.

13 Kʼalal batik xa oxe, li yaj-anjel Jeovae* laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal Jose ta jun vaychil,+ xi laj yale: «Batan, ikʼo batel li uni olol xchiʼuk smeʼe, jatavan batel ta Ejipto, te koman-o jaʼ to mi oy kʼusi laj kalbote, yuʼun li Erodese yakal tsaʼ sventa tsmil li uni olole». 14 Jaʼ yuʼun, bat li Josee, ta akʼobaltik laj yikʼ batel li uni olol xchiʼuk smeʼ sventa xbatik ta Ejiptoe. 15 Te kom-o jaʼ to kʼalal cham li Erodese. Vaʼun, jech kʼot ta pasel li kʼusi xi yaloj Jeova* ta stojolal yaj-alkʼope: «Laj kikʼ lokʼel tal ta Ejipto li jnichʼone».+

16 Kʼalal laj yakʼ venta Erodes ti jaʼ mas manyaik li jkʼelkʼanaletik kʼuchaʼal stuke, ilin tajek. Jaʼ yuʼun, la stak batel krixchanoetik sventa tsmil skotol li neneʼ keremetik ta Belen xchiʼuk ta skotol li lumetik ta spat xokone, jaʼ li buchʼutik chib to jabil yichʼojik o ti mu to stae, ta skoj ti la sjakʼbe lek li jkʼelkʼanaletik kʼusi ora lek vinaj li kʼanale.+ 17 Vaʼun, kʼot ta pasel li kʼusi xi albil ta stojolal j-alkʼop Jeremiase: 18 «Laj yichʼ aʼiel jun yechʼomal eil ta Rama, oy buchʼu ch-okʼ xchiʼuk tsots x-avet ta at-oʼonton; jaʼ yakal chokʼita yalab li Rakel+ ta skoj ti chamik xae xchiʼuk mu skʼan patbel yoʼonton».+

19 Kʼalal cham xa ox li Erodese, li yaj-anjel Jeovae* laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal Jose ta jun vaychil+ te ta Ejipto, 20 xi laj yale: «Batan, ikʼo batel li uni olol xchiʼuk smeʼe; batan ta yosilal Israel, yuʼun chamik xa li buchʼutik tskʼan tsmilik li uni olole». 21 Jaʼ yuʼun, lokʼ batel xchiʼuk laj yikʼ batel li uni olol xchiʼuk smeʼe, vaʼun och batel ta yosilal Israel. 22 Pe ta xiʼ ti chbat ta Judeae, yuʼun laj yaʼi ti jaʼ ochem ta ajvalil li Arkelaoe, jaʼ xa ochem ta xkʼexol li stote, li Erodese. Jech xtok, ta skoj ti pʼijubtasat yuʼun Dios ta jun vaychile,+ bat ta yosilal Galilea,+ 23 te tal ta naklej ta jun jteklum ti Nasaret+ sbi sventa xkʼot ta pasel li kʼusi xi yaloj j-alkʼopetike: «Jnasaretal vinik* chichʼ albel skʼoplal».+

3 Li vaʼ kʼakʼale, yakal chchol mantal+ ta takixokol balumil ta Judea li Juan+ J-akʼ-ichʼvoʼe, 2 xi chalilane: «Suteso avoʼontonik, yuʼun nopajem xa tal li Ajvalilal* ta vinajele».+ 3 Taje xi onoʼox albil skʼoplal ta stojolal li j-alkʼop Isaiase:+ «Oy buchʼu xi tsots ch-avan ta takixokol balumile: ‹¡Chapanbeik li sbe Jeovae!,* tukʼibtasbeik li sbee›».+ 4 Slapoj stsotsil kameyo li Juane xchiʼuk nukul li xchuk xchʼute;+ kʼulub tstiʼ xchiʼuk teʼtikal pom tsloʼ.+ 5 Vaʼun, bat skʼelik Juan li buchʼutik te ta Jerusalene, skotol li buchʼutik te nakalik ta Judeae xchiʼuk li ta yantik jteklum ta spat xokon Jordane,+ 6 akʼbat yichʼik voʼ* ta ukʼum Jordan+ xchiʼuk jamal laj yal li smulike.

7 Kʼalal la sta ta ilel ti ep jfariseoetik xchiʼuk jsaduseoetik+ chnopajik tal ti bu chichʼ ichʼel voʼe, xi laj yalanbee: «Stsʼunbaltak veneno chon,+ ¿buchʼu la spʼijubtasoxuk sventa xajatavik li ta skʼakʼal yoʼonton Dios ti poʼot xa xtale?+ 8 Jaʼ yuʼun, akʼo vinajuk ta avabtelik ti asutesoj avoʼontonik ta melele. 9 Mu me xiuk xanop ta avoʼontonike: ‹Jaʼ jtotkutik li Abraane›.+ Yuʼun chkalboxuk avaʼiik ti oy sjuʼel Dios sventa tskʼatajesbe ta xnichʼnab Abraan li tonetik liʼe. 10 Ta melel, te xa metsel ta yibel teʼetik li ekʼele. Jaʼ yuʼun, chichʼ tsʼetel skotol li teʼ ti mu xakʼ lek sate xchiʼuk chichʼ jipel ochel ta kʼokʼ.+ 11 Li voʼone chkakʼ avichʼik voʼ ta skoj ti asutesoj avoʼontonike;+ yan li buchʼu tsʼakal chtal kuʼune jaʼ mas tsots yabtel, mu jta-o ti jlokʼbe xonobe.+ Li stuke tstʼujoxuk ta chʼul espiritu+ xchiʼuk tslajesoxuk ta kʼokʼ.*+ 12 Te xa stsakoj ta skʼob li yikʼaobil strigoe xchiʼuk tsmesbe lek li yavil bu chichʼ ikʼaele, ta skʼej* ta snail li strigo laj yikʼae, yan li solepale* ta xchikʼ ta kʼokʼ+ ti bu mu xtupʼe.

13 Vaʼun, lik tal ta Galilea li Jesuse, bat ta Jordan sventa ch-akʼbat yichʼ voʼ yuʼun li Juane.+ 14 Pe li Juane tskʼan ox tspajes, xi laj yalbee: «Voʼon chavakʼbun kichʼ voʼ ti jechuke, ¿mi jech smelolal ti voʼot chatal ta jtojolale?». 15 Vaʼun, xi takʼbat yuʼun li Jesuse: «Mu xapajesun, yuʼun jaʼ jech skʼan jpastik skotol li kʼusitik tukʼe». Vaʼun, muʼyuk xa bu la spajes. 16 Kʼalal laj xa ox yichʼ voʼ li Jesuse, ta ora noʼox lokʼ li ta voʼe, vaʼun jam li vinajele,+ laj yil yal tal ta sba Jesus li xchʼul espiritu Dios ti xkoʼolaj kʼuchaʼal palomae.+ 17 ¡Kʼelavil! Laj yichʼ aʼiel yechʼomal eil ta vinajel+ xtok ti xi chale: «Liʼe jaʼ Jnichʼon,+ jaʼ li buchʼu jkʼanoje, jaʼ li buchʼu ximuyubaj yuʼune».+

4 Vaʼun, li Jesuse beiltasat batel yuʼun chʼul espiritu ta takixokol balumil sventa ch-akʼat ta preva+ yuʼun li Diabloe.+ 2 Kʼalal 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobal xa ox spasoj ayunoe,* viʼnaj. 3 Vaʼun, nopaj talel li J-akʼvanej ta prevae+ xchiʼuk xi laj yalbee: «Mi jaʼ xnichʼonot Diose, albo ti akʼo xkʼataj ta pan li tonetik liʼe». 4 Pe xi la stakʼe: «Xi tsʼibabile: ‹Maʼuk noʼox ta pan kuxul li krixchanoe, yuʼun jaʼ kuxul-o skotol li kʼusitik chlokʼ ta ye Jeovae›».*+

5 Vaʼun, li Diabloe laj yikʼ batel ta chʼul jteklum+ xchiʼuk te la svaʼan ta jol templo ti bu toyole,+ 6 xi laj yalbee: «Mi jaʼ xnichʼonot Diose, jipo aba yalel, yuʼun xi tsʼibabile: ‹Ta stak talel yaj-anjeltak ta atojolal› xchiʼuk ‹Chchʼamikot batel ta skʼobik sventa mu xamaj avakan ta ton›».+ 7 Xi laj yal li Jesuse: «Xi tsʼibabil xtoke: ‹Mu stakʼ xavakʼ ta preva li Jeova* Dios avuʼune›».+

8 Li Diabloe laj yikʼ batel xtok ta jpʼej mukʼta toyol vits, vaʼun laj yakʼbe yil skotol li mukʼtik lumetik ta balumile xchiʼuk li yutsilalike,+ 9 xi laj yalbee: «Mi chakejan aba sventa chavichʼun ta mukʼ junuk veltae, chkakʼbot skotol li kʼusitik liʼe». 10 Vaʼun, xi laj yal li Jesuse: «¡Batan, Satanas! Yuʼun xi tsʼibabile: ‹Jaʼ noʼox skʼan xavichʼ ta mukʼ li Jeova* Dios avuʼune+ xchiʼuk jaʼ noʼox stuk skʼan xapasbe xchʼul abtel›».+ 11 Laj une, iktaat komel yuʼun li Diabloe,+ ¡kʼelavil!, tal anjeletik sventa tskoltaik li Jesuse.+

12 Te une, kʼalal laj yaʼi ti laj yichʼ chukel li Juane,+ bat ta Galilea.+ 13 Jech xtok, kʼalal lokʼ xa ox batel ta Nasarete, te tal ta naklej ta Kapernaum+ ta tiʼ nab ta yosilal Sabulon xchiʼuk Neftali. 14 Taje jaʼ sventa xkʼot ta pasel li kʼusi xi laj yichʼ albel li j-alkʼop Isaiase: 15 «¡Yosilal Sabulon xchiʼuk yosilal Neftali te ta sbelel nab ta jot ukʼum Jordan, Galilea ti bu nakal jyanlumetike! 16 Laj yilik mukʼta sakil osil li jteklum ti oyik ta ikʼal osile, jech xtok, laj yilik sakil osil+ li buchʼutik te oyik ta ikʼal osil ti xkoʼolaj kʼuchaʼal snakʼobal lajelale».+ 17 Li vaʼ kʼakʼale, jaʼo lik xchol mantal li Jesuse, xi laj yale: «Suteso avoʼontonik, yuʼun li Ajvalilal* ta vinajele nopajem xa tal».+

18 Kʼalal yakal chanav batel ta tiʼ nab Galileae, te laj yil chaʼvoʼ vinik ti sbankil yitsʼin sbaike, jaʼ li Simon ti Pedro+ sbi xtoke xchiʼuk li Andrese, yakal ta stikʼ yalel snutiʼik sventa tsakob choy ta yut nab, yuʼun jtsakchoyetik.+ 19 Laje, xi laj yalanbee: «Laʼ tsʼakliikun, vaʼun krixchanoetik xa chasaʼik kuʼun».*+ 20 Laj yiktaik ta anil li snutiʼik sventa tsakob choye, vaʼun la stsʼakliik batel.+ 21 Kʼalal xanav xa ox batel kʼuk snatile, te laj yil chaʼvoʼ vinik xtok ti sbankil yitsʼin sbaike, jaʼ li Santiago xchiʼuk Juan ti jaʼ xnichʼnab Sebedeoe.+ Jaʼo te tikʼilik ta varko xchiʼuk stotik, yuʼun yakal tstsʼis snutiʼik sventa tsakob choy, vaʼun takatik ta ikʼel ek.+ 22 Laj yiktaik ta anil li svarkoik xchiʼuk li stotike, vaʼun la stsʼakliik batel.

23 Xanav ta sjunul Galilea,+ chanubtasvan li ta snailtak stsobobbailike,+ la xchol li lekil aʼyejetik sventa Ajvalilale, la xpoxta li buchʼutik oy kʼusi kʼux chaʼiike xchiʼuk li buchʼutik ep ta tos xchamelike.+ 24 Vaʼun, puk batel skʼoplal ta sjunul slumal Siria, jaʼ yuʼun laj yikʼbeik batel skotol li buchʼutik chil svokolik ta skoj xchamelik xchiʼuk ti oy kʼusi toj kʼux chaʼiike,+ li buchʼutik uʼuninbilik yuʼun pukujetike,+ li buchʼutik ipik ta tupʼ-ikʼe+ xchiʼuk li buchʼutik alubem yok skʼobike; vaʼun la xpoxtaan. 25 Jech oxal, ep krixchanoetik la stsʼakliik batel ti likemik ta Galilea, ta Dekapolis,* ta Jerusalen, ta Judea xchiʼuk kʼalal to ta jot ukʼum Jordan.

5 Kʼalal laj yil li epal krixchanoetike, muy batel ta vits; te kʼot chotluk, vaʼun tal ta stojolal li yajchankʼoptake. 2 Te une, lik kʼopojuk xchiʼuk lik xchanubtasan, xi laj yale:

3 «Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chakʼik venta ti chtun yuʼunik+ li beiltasel chakʼ Diose,* yuʼun jaʼ chuʼuninik li Ajvalilal* ta vinajele.

4 »Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chat yoʼontonike, yuʼun jaʼ chichʼ patbel yoʼontonik.+

5 »Xmuyubajik noʼox li manxoetike,+ yuʼun jaʼ chuʼuninik li balumile.+

6 »Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chviʼnajik xchiʼuk ti chaʼiik takitiʼil+ ta sventa tukʼilale, yuʼun chichʼik akʼbel li kʼusi tskʼanike.+

7 »Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chkʼuxubinvanike,+ yuʼun jaʼ chichʼik kʼuxubinel ek.

8 »Xmuyubajik noʼox li buchʼutik tukʼ yoʼontonike,+ yuʼun ta xilik li Diose.

9 »Xmuyubajik noʼox li buchʼutik mu snaʼ saʼik kʼope,*+ yuʼun jaʼ xnichʼnab Dios chichʼ albel skʼoplalik.

10 »Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chichʼik kontrainel ta skoj tukʼilale,+ yuʼun jaʼ chuʼuninik li Ajvalilal ta vinajele.

11 »Xamuyubajik noʼox me kʼalal ta xchopol kʼoptaoxuk,+ kʼalal ta skontrainoxuk+ xchiʼuk kʼalal batsʼi jecheʼ toj chopol kʼusi chalik ta atojolalik ta jkoje.+ 12 Kuxetuk noʼox me avoʼontonik xchiʼuk muyubajanik me tajek,+ yuʼun mukʼ li amoton chataik+ ta vinajele; yuʼun jaʼ jech laj yichʼik kontrainel ek li j-alkʼopetik ti baʼyel echʼ avuʼunike.+

13 »Voʼoxuk kʼotemoxuk ta yatsʼamil+ balumil, pe mi laj yip li atsʼame, ¿kʼuxi xa noʼox chchiʼub yan velta? Mu xa kʼusi xtun-o, jaʼ xa noʼox sventa chichʼ taniel ta pana*+ sventa chpechʼilanik ta tekʼel li krixchanoetike.

14 »Voʼoxuk sakil osil kʼotemoxuk ta stojolal krixchanoetik.+ Mu xuʼ xichʼ nakʼel li jun jteklum kʼalal ta jol vits oye. 15 Kʼalal tstsan kantil li jun krixchanoe, muʼyuk bu tsnujanbe moch,* yuʼun tskajan ta skajleb sventa xakʼ xojobal ta stojolal skotol li buchʼutik te oyik ta yut nae.+ 16 Jaʼ jech skʼan akʼo xojobajuk ta stojolal krixchanoetik li sakil osil avuʼunik+ sventa xilik ti lek avabtelike,+ vaʼun jaʼ jech chalbeik yutsilal li Atotik ta vinajele.+

17 »Mu xanopik ti tal jlajesbe skʼoplal li Mantale o li kʼusitik yaloj J-alkʼopetike. Muʼyuk bu tal jlajesbe skʼoplal, moʼoj, tal kakʼ kʼotuk ta pasel,+ 18 ta melel chkalboxuk avaʼiik, xuʼ van jaʼ mu vokoluk chlaj skʼoplal li vinajel xchiʼuk balumile, pe li kʼusi tsʼibabil ta Mantale persa onoʼox chkʼot ta pasel skotol manchuk mi jaʼ li letra ti mas bikʼit ta skotole o li kʼusi bikʼit tajek yichʼoj jun letrae.+ 19 Jech oxal, buchʼuuk noʼox ti mu xchʼun junuk li bikʼit mantaletik taje xchiʼuk ti jaʼ jech chakʼbe xchan yan krixchanoetike bikʼit chichʼ albel skʼoplal ta sventa li Ajvalilal ta vinajele. Pe buchʼuuk noʼox ti chchʼun xchiʼuk ti jaʼ jech chakʼ ta chanele mukʼ chichʼ albel skʼoplal ta sventa li Ajvalilal ta vinajele. 20 Yuʼun chkalboxuk avaʼiik ti muʼyuk onoʼox bu cha-ochik li ta Ajvalilal ta vinajel+ mi muʼyuk laj avakʼik ta ilel ti mas to tukʼoxuk kʼuchaʼal li jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jfariseoetike.+

21 »Avaʼiojik ti xi laj yichʼik albel ta voʼnee: ‹Mu me xamilvan,+ yuʼun li buchʼu chmilvane chichʼ chapanel ta snail chapanobbail›.+ 22 Pe chkalboxuk avaʼiik ti buchʼuuk noʼox ti ilinem-o+ ta stojolal yermanoe chichʼ chapanel ta snail chapanobbail. Jech xtok, li buchʼu toj chopol kʼusi chalbe yermanoe chichʼ chapanel ta Mukʼta Nail Chapanobbail; yan li buchʼu xi chale: ‹Mu bol vinik› xie, xibal me sba ti xbat ta Jeena*+ ti bu xtiltun* skʼakʼale.

23 »Jaʼ yuʼun, mi yakal chavichʼ batel matanal ti chavakʼ ta skajleb matanale,+ pe ti te chvul ta ajol ti ilinem ta atojolal li avermanoe, 24 iktao komel ta yeloval skajleb li matanal avichʼoj batele. Baʼyel bat lajesbo* yoʼonton li avermanoe, vaʼun sutan talel sventa chavakʼ li matanale.+

25 »Kʼalal yakal to chaxanavik batel ta bee, lajesbo* yoʼonton ta ora li buchʼu chbat yakʼot ta chapanele, yuʼun mi moʼoje, xuʼ xbat yakʼot ta skʼob jchapanvanej, vaʼun li jchapanvaneje chakʼot ta skʼob mayol xchiʼuk tstikʼot ta chukel.+ 26 Chkalbot avaʼi ta melel: mi jaʼuk me bu chalokʼ ta chukel jaʼ to mi laj stojel avuʼun li slajeb sentavoe.*

27 »Avaʼiojik ti xi laj yichʼ alele: ‹Mu me xaloʼla anup achiʼil›.+ 28 Pe chkalboxuk avaʼiik ti buchʼuuk noʼox ti te skʼeloj-o junuk ants+ ti oy ta yoʼonton tskʼupin yaʼie laj xa me sloʼla snup xchiʼil ta yoʼonton xchiʼuk li ants taje.+ 29 Pe mi yakal tsmak* avakan li abatsʼisate, pitso lokʼel xchiʼuk jipo batel.+ Yuʼun jaʼ mas lek mi jtos noʼox stsʼak abekʼtal chchʼaye, jaʼ vokol mi chichʼ jipel ochel ta Jeena*+ sjunul li abekʼtale. 30 Jech xtok, mi yakal tsmak* avakan li abatsʼikʼobe, tuchʼo lokʼel xchiʼuk jipo batel.+ Yuʼun jaʼ mas lek mi jtos noʼox stsʼak abekʼtal chchʼaye, jaʼ vokol mi chichʼ jipel ochel ta Jeena*+ sjunul li abekʼtale.

31 »Xi laj yichʼ alel xtoke: ‹Li buchʼu tsutes-o* yajnile akʼo yakʼbe li svunal ti bu chal ti tsutes-o sbaike›.+ 32 Pe li voʼone chkalboxuk avaʼiik ti buchʼu tsutes-o yajnile, mi maʼuk ta skoj mulivajele,* chakʼ ta vokol ti xmulivaj li yajnile. Jech xtok, skotol li buchʼu chikʼ li jsutemal antse ta xmulivaj.+

33 »Jech xtok, laj avaʼiik ti xi laj yichʼik albel ta voʼnee: ‹Mu me xavakʼ ave mi muʼyuk bu chkʼot ta pasel avuʼune,+ yuʼun skʼan xkʼot ta pasel avuʼun li kʼusi avalojbe Jeovae›.*+ 34 Pe xi chkalboxuk li voʼone: mu me kʼusi xavaʼanik ta testigo,+ mi jaʼuk li vinajele, yuʼun jaʼ xchotleb sventa ajvalil li Diose; 35 mi jaʼuk li balumile, yuʼun jaʼ skajleb yakan;+ mi jaʼuk li Jerusalene, yuʼun jaʼ steklumal li mukʼul Ajvalile.+ 36 Mi jaʼuk xuʼ xavaʼanik ta testigo xtok li ajolike, yuʼun mu xuʼ xasakubtasik o xavikʼubtasik jpʼejuk li stsotsil ajolike. 37 ‹Jech› mi xachiike, yuʼun jech; ‹moʼoj› mi xachiike, yuʼun moʼoj;+ yuʼun mi chbat ta mas li kʼusi chichʼ alele, te me likem tal ta stojolal li Satanase.*+

38 »Avaʼiojik ti xi laj yichʼ alele: ‹Li buchʼu tstʼusbe sbekʼ sat xchiʼile akʼo yichʼ tʼusbel sbekʼ sat ek; li buchʼu tslokʼesbe stanal ye xchiʼile akʼo yichʼ lokʼesbel stanal ye ek›.+ 39 Pe xi chkalboxuk li voʼone: mu xapakbeik li buchʼu toj chopole, moʼoj, li buchʼu chtʼaxbot majel ta xokon abatsʼisate, akʼbo xtok li jot xokon asate.+ 40 Mi oy jun krixchano tskʼan chikʼot batel ta snail chapanobbail sventa chuʼunin li akʼuʼ alapoj ta yute, akʼbo xtok li akʼuʼ alapoj tal ta sbae.+ 41 Jech xtok, mi oy buchʼu tsots yabtel tsujot ta ikatsil junuk kilometroe, kucho batel chibuk kilometro. 42 Akʼbo me mi oy buchʼu kʼusi tskʼanbote, mu me xajalan aba mi oy buchʼu kʼusi tskʼan chchʼamunbote.*+

43 »Avaʼiojik ti xi laj yichʼ alele: ‹Kʼano me li achiʼile,+ pe pʼajo me li avajkontrae›. 44 Pe xi chkalboxuk li voʼone: kʼanik-o me li avajkontratakike+ xchiʼuk pasik-o me orasion ta stojolal li buchʼutik chilbajinoxuke.+ 45 Vaʼun, jech chavakʼik ta ilel ti jaʼ xnichʼnaboxuk li Atotik ta vinajele,+ yuʼun li stuke chakʼ lokʼuk kʼakʼal ta stojolal li buchʼutik chopolike xchiʼuk li buchʼutik lekike xchiʼuk chakʼ taluk voʼ ta stojolal li buchʼutik tukʼike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk tukʼike.+ 46 Yuʼun mi jaʼ noʼox chakʼanik li buchʼutik skʼanojoxuke, ¿kʼusi amoton chataik?+ ¿Mi mu jechuk tspasik ek li jtsobpatanetike? 47 Jech xtok, mi jaʼ noʼox chakʼoponik li avermanotakike, ¿kʼusi ti yan to sba slekil yakaloxuk spasele? ¿Mi mu jechuk tspasik ek li jyanlumetike? 48 Jech oxal, li voʼoxuke skʼan me tukʼoxuk jech kʼuchaʼal tukʼ li Atotik ta vinajele.+

6 »Kʼelo me abaik sventa mu jaʼuk noʼox xapasik kʼusi tukʼ ta yeloval li krixchanoetik sventa xiloxuke;+ yuʼun mi jech chapasike, muʼyuk me chataik li matanal chakʼ Atotik ta vinajele. 2 Jaʼ yuʼun, kʼalal ta xkʼuxul avoʼonton chavakʼik matanale,* mu me baʼyeluk xajupan avokʼesik jech kʼuchaʼal tspasik ta snail tsobobbailetik xchiʼuk ta kayeetik li jloʼlavanejetik sventa x-albat yutsilalik yuʼun li krixchanoetike. Ta melel, chkalboxuk avaʼiik ti lek xa tsʼakal staoj smotonike. 3 Pe kʼalal ta xkʼuxul avoʼonton chavakʼ matanaletike, skʼan me mu snaʼ atsʼetkʼob* li kʼusi tspas abatsʼikʼobe, 4 jech mukul skʼoplal chkom li matanaletik chavakʼ ta xkʼuxul avoʼontone. Vaʼun, jaʼ tstojbot li Atot ti yiloj skotole.+

5 »Kʼalal chapasik orasion xtoke, mu me jechuk xapasik kʼuchaʼal tspas li jloʼlavanejetike;+ yuʼun jaʼ xa lek chaʼiik ti vaʼal tspasik orasion ta snail tsobobbailetik xchiʼuk ta xchikin mukʼtik kaye yoʼ x-ilatik yuʼun li krixchanoetike.+ Ta melel, chkalboxuk avaʼiik ti lek xa tsʼakal staoj smotonike. 6 Yan mi la apas orasion li voʼote, ochan ta yut akuarto ti bu atuk oyote, mi laj xa ox amakbe li stiʼe, kʼopono li Atot ti mu xvinaj bu oye.+ Vaʼun, jaʼ tstojbot li Atot ti yiloj skotole. 7 Kʼalal chapas orasione, mu me xachaʼalilan li kʼusi avaloj xa jech kʼuchaʼal tspas li jyanlumetike, yuʼun tsnopik ti jaʼ to jech ch-aʼibat skʼopik kʼalal ep ta velta chalike. 8 Jech oxal, mu me jechuk xapasik kʼuchaʼal li stukike, yuʼun li Atotike snaʼoj xa onoʼox li kʼusi chtun avuʼunik+ kʼalal muʼyuk to akʼanojbeike.

9 »Xi me yelan skʼan xapasik orasione:+

»‹Jtotik ta vinajel, akʼo yichʼ chʼultajesel*+ li abie.+ 10 Akʼo taluk li Ajvalilal*+ avuʼune. Akʼo kʼotuk ta pasel avuʼun li kʼusi tskʼan avoʼonton+ ta sba balumil jech kʼuchaʼal ta vinajele.+ 11 Akʼbun jveʼelkutik* ta sventa li avi kʼakʼale+ 12 xchiʼuk pasbunkutik perton kilkutik jech kʼuchaʼal ta jpasbekutik perton ek li buchʼutik oy yil kuʼunkutike.+ 13 Jech xtok, mu me xavakʼ xiyalkutik ta mulil,+ jaʼ lek koltaunkutik* sventa mu xi-ochkutik ta skʼob li Satanase›.*+

14 »Yuʼun mi chapasbeik perton smul li krixchanoetike, jaʼ jech ta spasboxuk perton amulik ek li Atotik ta vinajele;+ 15 pe mi muʼyuk chapasbeik perton smul li krixchanoetike, jaʼ jech muʼyuk tspasboxuk perton amulik ek li Atotik ta vinajele.+

16 »Kʼalal chapasik ayunoe,*+ mu me xavakʼ ta ilel ta asatik ti chavat avoʼontonik jech kʼuchaʼal tspas li jloʼlavanejetike, yuʼun tsyanijes satik* sventa chakʼbeik yil krixchanoetik ti tspasik ayunoe.+ Ta melel, chkalboxuk avaʼiik ti lek xa tsʼakal staoj smotonike. 17 Jaʼ yuʼun, kʼalal chapas ayuno li voʼote, malbo aseite li ajole xchiʼuk poko asat 18 sventa mu xakʼik venta li krixchanoetik ti yakal chapas ayunoe, jaʼ noʼox akʼo yil li Atot ti mu xvinaj bu oye. Vaʼun, jaʼ tstojbot li Atot ti yiloj skotole.

19 »Mu xa xatsob akʼulejalik liʼ ta sba balumil+ ti bu chjochʼine, ti bu chkuxine xchiʼuk ti bu ch-ochik ta persa li j-elekʼetik sventa chelkʼanik batele. 20 Mas lek tsobo akʼulejalik ta vinajel+ ti bu mu x-och xchanule, ti bu mu xkuxine+ xchiʼuk ti bu mu x-ochik ta persa li j-elekʼetik sventa chelkʼanik batele. 21 Yuʼun ti bu oy akʼulejale jaʼ te oy li avoʼonton eke.

22 »Li slusal jbekʼtaltike jaʼ li sbekʼ jsatike.+ Jaʼ yuʼun, mi tukʼ skʼeloj batel li sbekʼ asate, xojobaj noʼox sjunul li abekʼtale. 23 Pe mi ch-itʼixaj* li sbekʼ asate,+ ta ikʼal osil me oy sjunul li abekʼtale. Mi ikʼ ta jyalel li alusale, ¡ikʼmutsʼan* ta jyalel li abekʼtale!

24 »Mu me xuʼ xtun ta chaʼvoʼ yajval li jun mosoe, yuʼun tskontrain li june, jaʼ tskʼan li yane;+ o mas nopol chakʼ sba ta stojolal li june, pe jaʼ tspʼaj li yane. Jaʼ me jech ek, mu me xuʼ xatunik ta smoso Dios xchiʼuk ta smoso Kʼulejal.+

25 »Jaʼ yuʼun, chkalboxuk avaʼiik ti mu xa xavul avoʼontonik+ ta sventa li akuxlejalike:* ti kʼusi chalajesike, ti kʼusi chavuchʼike o ti kʼusi chalapike.+ ¿Mi mu jaʼuk mas tsots skʼoplal li akuxlejalik kʼuchaʼal li aveʼelike? Xchiʼuk ¿mi mu jaʼuk mas tsots skʼoplal li abekʼtalik kʼuchaʼal li akʼuʼ apokʼike?+ 26 Kʼelo lek avilik li mutetik ta vinajele;+ leʼe mu snaʼ x-ovolajik, mu snaʼ stsob sveʼelik mi jaʼuk bu tskʼej* ta snail li sveʼelike. Manchuk mi jech, chmakʼlinat yuʼun li Atotik ta vinajele. ¿Mi mu jaʼuk mas tsots akʼoplalik kʼuchaʼal li stukike? 27 ¿Buchʼu junukal avuʼunik ti xuʼ snatubtas jlikeluk* xkuxlejal ta skoj ti chavul avoʼontonike?+ 28 Jech xtok, ¿kʼu yuʼun chavul avoʼontonik ta sventa li akʼuʼ apokʼike? Oyuk me kʼusi xachanik ta sventa li nichimetik* ta osiltik ta sventa ti kʼuxi chchʼiike; yuʼun muʼyuk bu tsots ch-abtejik xchiʼuk muʼyuk bu chnaujik; 29 pe chkalboxuk avaʼiik ti mi jaʼuk sta jech yutsil skʼuʼ spokʼ la slap Salomon+ ta sjunul smukʼulal kʼuchaʼal li nichimetik taje. 30 Jaʼ yuʼun, mi jaʼ jech chakʼbe skʼuʼ spokʼ tsʼiʼleletik ta osiltik li Diose, ti liʼ to oyik avie, pe ti chichʼ tikʼel ta orno okʼome, ¿mi mu masuk oy srasonal ti chakʼ akʼuʼ apokʼik li voʼoxuke? ¡Toj jutuk xchʼunel avoʼontonik! 31 Jech oxal, mu me xavul avoʼontonik+ xchiʼuk mu me xiuk xavalike: ‹¿Kʼusi ta jlajestik?›, o ‹¿Kʼusi ta xkuchʼtik?›, o ‹¿Bu ta jta jkʼuʼ jpokʼtik?›.+ 32 Yuʼun taje jaʼ li kʼusitik batem tajek ta yoʼonton saʼel li jyanlumetike. Pe li Atotik ta vinajele snaʼoj me ti chtun avuʼunik skotol li kʼusitik taje.

33 »Jaʼ yuʼun, saʼilanik me baʼyel li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk li stukʼilale, vaʼun ta me xakʼboxuk skotol li yan kʼusitik taje.+ 34 Jech oxal, mu me xavul avoʼontonik ta sventa li yokʼomale,+ yuʼun oy kʼusi chakʼ vul oʼonton xtok li ta yokʼomale. Yuʼun xuʼ noʼox ti kʼu yepal vokolil yichʼoj tal jujun kʼakʼale.

7 »Mu xa xatikʼik mulil+ sventa mu xavichʼ tikʼbel amulik ek, 2 yuʼun ti kʼu yelan chatikʼik mulile jaʼ jech chavichʼ tikʼbel amulik ek+ xchiʼuk ti kʼu yelan chapʼisvanike jaʼ jech chavichʼik pʼisel ek.+ 3 Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun chakʼelbe sjobelal sbekʼ sat avermano ti jaʼ mu xavakʼ venta ti te kʼatal jtel tsʼamteʼ ta sbekʼ asat atuke?+ 4 ¿O kʼuxi ti xi chavalbe avermanoe: ‹Jlokʼestik li sjobelal sbekʼ asate›, pe ti te kʼatal jtel tsʼamteʼ ta sbekʼ asat atuke? 5 ¡Jloʼlavanej! Baʼyel lokʼeso li jtel tsʼamteʼ te kʼatal ta sbekʼ asat atuke, jech chavil lek kʼuxi xuʼ xalokʼesbe sjobelal sbekʼ sat li avermanoe.

6 »Mu xavakʼbeik tsʼiʼetik li kʼusi chʼule xchiʼuk mi jaʼuk xajipbeik perla ton li chitometik+ sventa mu nakauk noʼox xpechʼilanik ta tekʼele xchiʼuk ti xjoyijik tal ta atojolalik sventa slilinoxuk ta tiʼele.

7 »Kʼanilanik, vaʼun cha-akʼbatik;+ saʼilanik, vaʼun chataik; kʼojilanik li tiʼ nae, vaʼun chajambatik.+ 8 Yuʼun skotol li buchʼu tskʼane ch-akʼbat,+ skotol li buchʼu tsaʼe tsta xchiʼuk skotol li buchʼu tskʼojilan tiʼ nae chjambat. 9 Ta melel, ¿buchʼu junukal avuʼunik ti ton chakʼbe xnichʼon kʼalal chkʼanbat pane? 10 O mi chkʼanbat jkotuk choye, mu chonuk chakʼbe, ¿mi mu jechuk? 11 Jaʼ yuʼun, mi lek li matanaletik xanaʼ xavakʼbeik anichʼnabik akʼo mi toj chopoloxuk li voʼoxuke, ¡buuk xa noʼox li Atotik te oy ta vinajele lek kʼusitik+ chakʼbe li buchʼutik tskʼanike!+

12 »Jech oxal, skotol li kʼusitik chakʼan akʼo spasboxuk li krixchanoetike skʼan me jech xapasbeik ek.+ Yuʼun jaʼ jech smelolal li kʼusi chal Mantale xchiʼuk li kʼusitik yaloj J-alkʼopetike.+

13 »Jaʼ te xa-ochik batel li ta bikʼit tiʼ nae,+ yuʼun li sbelel lajelale lek jamal xchiʼuk lek mukʼ stiʼ xchiʼuk jaʼ mas ep ti buchʼutik te chbatike; 14 yan li sbelel kuxlejale bikʼit stiʼ xchiʼuk bikʼit li sbelele xchiʼuk jaʼ jutuk tajek li buchʼutik te chbatike.+

15 »Chabio me abaik lek ta stojolal li jloʼlavanej j-alkʼopetik+ ti chijetik xa spasoj sbaik yilele,+ pe ti jechik kʼuchaʼal jtiʼvanej loboetik* li ta yutil yoʼontonike.+ 16 Ta sventa yabtelik chavojtikinik. Yuʼun mi jaʼuk onoʼox bu chichʼ tsobel uva ta chʼix xchiʼuk mi jaʼuk bu chichʼ tsobel igo ta tomalchʼix,* ¿mi mu jechuk?+ 17 Jech xtok, skotol li lekil teʼe lekik tajek sat chakʼ, yan li chopol teʼe chopol sat chakʼ.+ 18 Li lekil teʼe muʼyuk bu chopol li sat chakʼe; jech xtok, mu xuʼ lek tajek sat chakʼ li chopol teʼe.+ 19 Skotol li teʼ ti bu chopol chakʼ sate chichʼ tsʼetel xchiʼuk chichʼ jipel ochel ta kʼokʼ.+ 20 Ta batsʼi melel, ta sventa yabtelik chavojtikinik li viniketik taje.+

21 »Mu skotoluk ch-ochik ta Ajvalilal* ta vinajel li buchʼutik ‹Kajval, Kajval› xiyutikune, jaʼ noʼox ch-ochik li buchʼutik tspasik kʼusi tskʼan yoʼonton li Jtot ta vinajele.+ 22 Ep buchʼutik xi chalbeikun li vaʼ kʼakʼale: ‹Kajval, Kajval,+ ¿mi mu ta abiuk laj kalkutik albil kʼopetik, mi mu ta abiuk la jlokʼeskutik pukujetik xchiʼuk mi mu ta abiuk ti ep la jpaskutik skʼelobil juʼelale?›.+ 23 Pe xi chkalbeike: ‹¡Mi jaʼuk xakojtikinoxuk! ¡Lokʼanik batel, voʼoxuk ti jpaschoplejaloxuke!›.+

24 »Jech oxal, skotol li buchʼutik chaʼi li kʼusitik chkale xchiʼuk ti tspase xkoʼolaj kʼuchaʼal jun pʼijil vinik ti la svaʼan sna ta sba tone.+ 25 Vaʼun, tal tsatsal voʼ, noj li ukʼume xchiʼuk tal tsatsal ikʼ ti la smaj li nae, pe muʼyuk xlom ta skoj ti vaʼanbil ta sba tone. 26 Jech xtok, skotol li buchʼutik chaʼi li kʼusitik chkale pe ti muʼyuk tspase xkoʼolaj kʼuchaʼal jun bol vinik ti la svaʼan sna ta jiʼtike.*+ 27 Vaʼun, tal tsatsal voʼ, noj li ukʼume xchiʼuk tal tsatsal ikʼ ti la smaj li nae,+ vaʼun lom xchiʼuk batsʼi laj ta jyalel».

28 Vaʼun, kʼalal laj yoʼonton ta yalel Jesus skotol li kʼusitik taje, batsʼi chʼayal to kom yoʼontonik li epal krixchanoetik ta sventa ti kʼu yelan chanubtasvane,+ 29 yuʼun vinaj ti tsots yabtel ti kʼu yelan chanubtasvane,+ mu jechuk kʼuchaʼal li jchanubtasvanejetik ta mantal yuʼunike.

8 Kʼalal yal tal ta vitse, tsʼakliat batel yuʼun epal krixchanoetik. 2 ¡Kʼelavil!, tal jun vinik ti ip ta leprae* xchiʼuk laj yichʼ ta mukʼ* li Jesuse, xi laj yalbee: «Kajval, ti xakʼanuke, xuʼ xapoxtaun».+ 3 Jech oxal, la syeʼ batel skʼob, la spik xchiʼuk xi laj yalbee: «¡Ta jkʼan!, kolan».+ Vaʼun, ta ora noʼox poxtaj li sleprae.+ 4 Laje, xi albat yuʼun li Jesuse: «Aʼio avaʼi, mu me buchʼu xavalbe.+ Batan, bat akʼo aba ta ilel ta stojolal li palee+ xchiʼuk akʼo li matanal jech kʼuchaʼal yaloj Moises+ sventa xakʼik venta li kʼusi kʼot ta pasele».

5 Kʼalal och batel ta Kapernaume, te nopaj tal ta stojolal jun bankilal soltaro, kʼanbat vokol+ 6 xchiʼuk xi albate: «Bankilal, li jmosoe te puchʼul ta jna ta skoj ti alubem sbekʼtale xchiʼuk tsots tajek chil svokol». 7 Xi la stakʼbee: «Ta jpoxta kʼalal mi likʼot tee». 8 Xi la stakʼ li bankilal soltaroe: «Bankilal, mu jta-o ti xa-och ta yut jnae, jaʼ noʼox alo ti chkole, vaʼun chkol li jmosoe. 9 Yuʼun pasbilun noʼox ta mantal xchiʼuk ta jpas ta mantal soltaroetik ek, kʼalal ‹¡Batan!› mi xkut li june, chbat. ‹¡Laʼ!› mi xkut li jun xtoke, chtal. ‹¡Paso liʼe!› mi xkut li jmosoe, tspas». 10 Toj labal sba laj yaʼi Jesus kʼalal laj yaʼi taje xchiʼuk xi laj yalbe li buchʼutik tstsʼakliate: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel: muʼyuk buchʼu jech toj mukʼ xchʼunel yoʼonton jtaoj li ta Israele.+ 11 Pe chkalboxuk avaʼiik ti ep buchʼutik chlikik tal ta slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk ta smaleb kʼakʼal sventa chchiʼinik ta veʼel Abraan, Isaak xchiʼuk Jakob li ta Ajvalilal* ta vinajele;+ 12 yan li buchʼutik ch-ochik ox li ta Ajvalilale chichʼik lokʼesel batel ta ikʼal osil. Jaʼ te ch-okʼik xchiʼuk chkʼux stanal yeik».+ 13 Vaʼun, xi laj yalbe bankilal soltaro li Jesuse: «Batan. Jaʼ jech kʼotuk ta pasel ta atojolal kʼuchaʼal laj avakʼ ta ilel xchʼunel avoʼontone».+ Li vaʼ ora taje, jaʼo poxtaj li mosoile.+

14 Kʼalal och ta sna Pedro li Jesuse, te puchʼul la stabe li smeʼniʼe,+ yuʼun ip ta kʼokʼ.+ 15 Jech oxal, la spikbe skʼob,+ jech tupʼ li skʼakʼale. Vaʼi li antse xchiʼuk lik smeltsanbe sveʼelik. 16 Pe kʼalal och akʼobale, li krixchanoetike laj yikʼbeik tal li buchʼutik uʼuninbilik yuʼun pukujetike, vaʼun ta jpʼel noʼox kʼop la slokʼes li pukujetike xchiʼuk la xpoxta skotol li buchʼutik chil svokolike. 17 Taje jaʼ sventa xkʼot ta pasel li kʼusi xi albil ta stojolal j-alkʼop Isaiase: «Jaʼ laj yichʼ batel li jchameltike xchiʼuk jaʼ la xkuch batel li kʼusitik kʼux chkaʼitike».+

18 Kʼalal laj yil Jesus ti joybil ta epal krixchanoetike, laj yalbe yajchankʼoptak ti akʼo x-ochik batel ta varko sventa xjelavik ta jote.+ 19 Vaʼun, te nopaj tal jun jchanubtasvanej ta mantal xchiʼuk xi laj yalbee: «Jchanubtasvanej, ta jtsʼakliot batel ti buyuk noʼox chabate».+ 20 Pe xi la stakʼ li Jesuse: «Oy xchʼen li vetetike xchiʼuk oy stas li mutetik chvil ta vinajele, yan li Xnichʼon Krixchanoe muʼyuk bu xuʼ smetsan sjol».+ 21 Te tal jun jchankʼop ti xi laj yalbe eke: «Kajval, baʼyel akʼo bat jmuk li jtote».+ 22 Xi la stakʼ li Jesuse: «Tsʼakliun-o batel, akʼo smuk stuk yanimaik li animaetike».+

23 Kʼalal muy xa ox ta varko li Jesuse, te tikʼilik batel ek li yajchankʼoptake.+ 24 Pe anil noʼox lik tsatsal ikʼaloʼ li ta nabe, jech oxal lik nojuk ta voʼ li varkoe; yan li stuke te vayal.+ 25 Vaʼun, tal stijik, xi laj yalbeike: «¡Kajval, koltaunkutik, yuʼun chichamkutik xa!». 26 Pe xi la stakʼe: «¿Kʼu yuʼun ti chaxiʼike? ¡Toj jutuk xchʼunel avoʼontonik!».+ Te une, vaʼi, tsots laj yalbe mantal li ikʼe xchiʼuk li nabe, vaʼun chʼan xi likel.+ 27 Jech oxal, toj labal sba laj yil li viniketike, xi laj yalike: «¿Buchʼu xa noʼox vinikal leʼe? Yuʼun kʼalal ta ikʼ xchiʼuk ta nab chchʼunbat smantal».

28 Kʼalal kʼot ta jot tiʼ nabe, li ta yosilal jgadaraetike, te nupat ta be yuʼun chaʼvoʼ viniketik ti uʼuninbilik yuʼun pukujetike, te lokʼik tal ta mukinal,+ xibal sbaik tajek, jaʼ yuʼun muʼyuk buchʼu skʼan te x-echʼ li ta be taje. 29 Vaʼun, xi avanik ta anile: «¿Kʼusi chasaʼ liʼ eke, Xnichʼon Dios?+ ¿Mi yuʼun tal avakʼbun jvokolkutik+ kʼalal muʼyuk to bu kʼotem yoraile?».+ 30 Ta nom to tajeke, te xlamet* chveʼ epal chitometik.+ 31 Jech oxal, li pukujetike xi lik skʼanbeik vokole: «Mi chalokʼesunkutike, takunkutik batel leʼ ta jtsop chitometike».+ 32 Vaʼun, xi laj yalanbee: «¡Batanik!». Jech lokʼik batel, te bat stikʼ sbaik li ta chitometike. Laje, batik ta anil ta tayal chʼentik* skotol li chitometike, la sjip sbaik yalel ta nab, vaʼun te jikʼavik. 33 Pe jatavik batel li jchabichitometike, batik ta jteklum sventa chalbeik skʼoplal skotol li kʼusi kʼot ta pasele, laj yalbeik skʼoplal ek li viniketik ti uʼuninbilik yuʼun pukujetike. 34 Vaʼun, lokʼ sjunul jteklum sventa chbat snup ta be li Jesuse, kʼalal laj yilike, tsots laj yalbeik ti akʼo lokʼuk batel li ta yosilalike.+

9 Vaʼun, muy ta varko, jelav batel ta jot xchiʼuk bat ta steklumal.+ 2 ¡Kʼelavil!, te xchechojik tal jun vinik ta svayeb* ti alubem sbekʼtale. Kʼalal ilbat xchʼunel yoʼontonik yuʼun Jesuse, xi albat li buchʼu alubem sbekʼtale: «¡Tsotsuk avoʼonton, jnichʼon! Yuʼun pasbil xa perton li amultake».+ 3 Vaʼun, xi laj yalbe sbaik jlom jchanubtasvanejetik ta mantale: «Chchopol kʼopoj ta stojolal Dios li vinik liʼe». 4 Pe li Jesuse snaʼoj ti kʼusi tsnopike, jaʼ yuʼun xi laj yale: «¿Kʼu yuʼun toj chopol li kʼusi chanop ta avoʼontonike?+ 5 Albeikun kaʼitik, ¿kʼusi mas kʼun ta alel, mi jaʼ ti xi chichʼ alele: ‹Pasbil xa perton li amultake› o mi jaʼ ti xi chichʼ alele: ‹Vaʼlan, xanavan› xie?+ 6 Ta jkʼan ti xanaʼik ti tsots yabtel yichʼoj ta sba balumil li Xnichʼon Krixchano sventa tspas perton muliletike...». Vaʼun, xi laj yalbe li buchʼu alubem sbekʼtale: «Vaʼlan, tamo batel li avayebe,* batan ta ana».+ 7 Te une, vaʼi, bat ta sna. 8 Xiʼik ta jyalel li epal krixchanoetik kʼalal laj yilik taje, vaʼun lik stoybeik skʼoplal Dios ti jaʼ yakʼojbe tsots yabtel li krixchanoe.

9 Vaʼun, kʼalal jaʼo te x-echʼ batel li Jesuse, la sta ta ilel jun vinik ti Mateo sbie, te chotol ti bu chichʼ tojel patane, xi laj yalbee: «Laʼ tsʼakliun».+ Jech oxal, ta ora vaʼi, la stsʼakli batel. 10 Ta mas tsʼakale, kʼalal jaʼo te chveʼ* ta na xchiʼuk yajchankʼoptak li Jesuse, te tal chiʼinatikuk ta veʼel yuʼun* epal jtsobpatanetik xchiʼuk jpasmuliletik.+ 11 Pe kʼalal laj yil li jfariseoetike, xi laj yalbeik li yajchankʼoptak Jesuse: «¿Kʼu yuʼun chchiʼin ta veʼel jtsobpatanetik xchiʼuk jpasmuliletik li jchanubtasvanej avuʼunike?».+ 12 Kʼalal laj yaʼi li kʼusi chalike, xi laj yale: «Muʼyuk bu chtun yuʼunik doktor li buchʼutik muʼyuk ipike, jaʼ noʼox chtun yuʼunik li buchʼutik ipike.+ 13 Jaʼ yuʼun, batanik, bat aʼibeik kʼusi smelolal liʼe: ‹Jaʼ ta jkʼan li kʼuxubinele, maʼuk li milbil matanale›. Yuʼun maʼuk tal jtak ta ikʼel li buchʼutik tukʼike, jaʼ tal jtak ta ikʼel li jpasmuliletike».+

14 Vaʼun, talik ta stojolal Jesus li yajchankʼoptak Juane xchiʼuk xi la sjakʼike: «¿Kʼuxi ti ta jpaskutik ayuno* li voʼonkutik xchiʼuk jfariseoetik ti jaʼ muʼyuk tspasik ayuno li avajchankʼoptake?».+ 15 Vaʼun, xi albatik yuʼun li Jesuse: «Muʼyuk lek ti chat yoʼontonik li yamigotak jnupunel kʼalal liʼ to oy li jnupunele,+ ¿mi mu jechuk? Pe chkʼot me skʼakʼalil ti chpojbatik batel li jnupunele,+ vaʼun jaʼ to tspasik ayuno. 16 Jech xtok, muʼyuk me buchʼu tstunes achʼ pokʼ sventa tspakʼ li kʼuʼil chichʼ lapel ta sba ti mol xae; yuʼun li achʼ pokʼe ta smuts, vaʼun mas to me chjat-o batel li kʼuʼil pokʼile.+ 17 Muʼyuk me bu te chchʼolik achʼ vino xtok li ta yav vino* ti mol xae. Yuʼun mi te chchʼolike, ta me xjat li yav vinoe xchiʼuk ta me xmal li svinoale, vaʼun ta sok li yav vinoe. Pe li krixchanoetike ta achʼ yav vino chchʼolik li achʼ vinoe, vaʼun jaʼ jech lek-o xchaʼtosal».

18 Kʼalal jaʼo jech yakal ta loʼile, te nopaj tal jun ajvalil ta stojolal ti laj yichʼ ta mukʼe,* xi laj yalbee: «Cham xa jnaʼ li jtsebe; pe laʼ, bat akʼo akʼob ta stojolal, vaʼun ta xkuxi».+

19 Vaʼun, vaʼi li Jesuse, la stsʼakli batel li vinike xchiʼuk te tijilik batel ek li yajchankʼoptake. 20 Pe jaʼo te tal jun ants ti oy xa ta 12 jabil ti mu xmak xchamele,+ te nopaj batel ta spat, la spikbe li stsitsimal* skʼuʼ slapoj ta sbae,+ 21 yuʼun xi la snopilan ta yoʼontone: «Manchuk mi jaʼ noʼox ta jpikbe li skʼuʼ slapoj ta sbae, ta xikol». 22 Vaʼun, joypʼij li Jesuse, laj yakʼ venta xchiʼuk xi laj yalbee: «¡Tsotsuk avoʼonton, jtseb! Lapoxtaj xa ta skoj li xchʼunel avoʼontone».+ Li vaʼ ora taje, poxtaj li antse.+

23 Kʼalal och ta sna ajvalil li Jesuse, la sta ta ilel jupanej amaetik* xchiʼuk li krixchanoetik ti xvochlajet* ta jyalele,+ 24 xi laj yal li Jesuse: «Lokʼanik batel, yuʼun muʼyuk bu chamem li uni tsebe, jaʼ noʼox yakal chvay».+ Kʼalal jech laj yaʼiike, lik stseʼintaik sventa tslabanik. 25 Kʼalal takbil xa ox lokʼel ta pana* li krixchanoetike, och batel li stuke xchiʼuk la stsakbe skʼob+ li uni tsebe, vaʼun lik.+ 26 Ta melel, puk batel skʼoplal ta sjunul lum li kʼusi kʼot ta pasele.

27 Kʼalal jaʼo te x-echʼ batel li Jesuse, te tijilik batel chaʼvoʼ maʼsat viniketik,+ xi x-avet tskʼanik vokole: «Xnichʼon David, oyuk xkʼuxul avoʼonton ta jtojolalkutik». 28 Kʼalal och xa ox ta yut na li Jesuse, te nopaj tal ta stojolal li maʼsatetike, xi la sjakʼe: «¿Mi oy xchʼunel avoʼontonik ti xuʼ kuʼun ta jamboxuk asatike?».+ Xi la stakʼike: «Oy, Kajval». 29 Vaʼun, pikbat sbekʼ satik+ xchiʼuk xi albatike: «Jaʼ jech akʼo kʼotuk ta pasel ta atojolalik ti kʼu yepal oy xchʼunel avoʼontonike». 30 Vaʼun, jam li satike. Pe xi tsots albatik mantal yuʼun li Jesuse: «Aʼio avaʼiik, mu me buchʼu xavalbeik un».+ 31 Pe kʼalal lokʼik batele, bat spukbeik skʼoplal ta sjunul li lum taje.

32 Kʼalal lokʼik xa ox batele, ¡kʼelavil!, li krixchanoetike laj yikʼbeik tal jun umaʼ vinik ti uʼuninbil yuʼun pukuje;+ 33 kʼalal lokʼesbil xa ox li pukuje, lik kʼopojuk li umaʼ vinike.+ Vaʼun, labal sba laj yilik li epal krixchanoetike xchiʼuk xi laj yalike: «Muʼyuk bu jech xkiltik-o ta Israel kʼuchaʼal liʼe».+ 34 Pe xi laj yalilanik li jfariseoetike: «Jaʼ ta stsatsal ajvalil yuʼun pukujetik ti tslokʼes pukujetike».+

35 Vaʼun, lik xanavuk ta skotol jteklumetik xchiʼuk ta bikʼtal lumetik li Jesuse, chanubtasvan ta snailtak stsobobbailik xchiʼuk la xcholbe skʼoplal li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilale* xchiʼuk la xpoxta li buchʼutik oy kʼusi kʼux chaʼiike xchiʼuk li buchʼutik ep ta tos xchamelike.+ 36 Kʼalal laj yil li epal krixchanoetike, kʼuxubaj ta yoʼonton,+ yuʼun yayijem sbekʼtalik laj yil xchiʼuk tanpukik, xkoʼolaj kʼuchaʼal chijetik ti chʼabal jchabivanej yuʼunike.+ 37 Vaʼun, xi laj yalbe li yajchankʼoptake: «Ta melel, toj ep kʼusitik tsʼunbil ti skʼan tsobbel sate, pe jaʼ toj jutuk li j-abteletike.+ 38 Jaʼ yuʼun, kʼanbeik vokol li Yajval Abtel ti akʼo stak batel j-abteletik ta stsobbel sat li kʼusitik tsʼunbile».+

10 Jaʼ yuʼun, la stak ta ikʼel li 12 ta voʼ yajchankʼoptake xchiʼuk laj yakʼbe yabtelik sventa tspasik ta mantal li ibal sba* pukujetike,+ ti xpoxtaik skotol li buchʼutik oy kʼusi kʼux chaʼiike xchiʼuk li buchʼutik ep ta tos xchamelike.

2 Li 12 ta voʼ jtakboletike jaʼ sbiik liʼe:+ baʼyel, Simon ti Pedro+ sbi xtoke xchiʼuk Andres+ ti sbankil yitsʼin sbaike; Santiago xchiʼuk Juan+ ti sbankil yitsʼin sbaik ti jaʼ stotik li Sebedeoe; 3 Felipe, Bartolome,+ Tomas,+ Mateo+ ti jaʼ li jtsobpatane, Santiago xnichʼon Alfeo, Tadeo, 4 Simon ti jaʼ li Baxbol Vinike* xchiʼuk Judas Iskariote ti laj yakʼ ta kʼabal Jesus ta tsʼakale.+

5 Takatik batel yuʼun Jesus li 12 ta voʼ jtakboletike, xi albatik mantale:+ «Mu me xatambeik batel sbe jyanlumetik xchiʼuk mu me xa-ochik batel mi ta junuk jteklum ta Samaria,+ 6 jaʼ lek te xabatik ta stojolal li chʼayemal chijetik ta jteklum Israele.+ 7 Kʼalal yakal chabatike, cholik mantal xchiʼuk xi xavalilanike: ‹Nopajem xa tal li Ajvalilal* ta vinajele›.+ 8 Poxtaik li buchʼutik ipike,+ chaʼkuxesik li animaetike, poxtaik li buchʼutik ipik ta leprae* xchiʼuk lokʼesik pukujetik. Ta moton la-akʼbatik, jaʼ jech ta moton xavakʼik ek. 9 Mu xavichʼik batel oro, plata o kovre li ta yav atakʼinik ti chajokʼan ta achukike+ 10 o mu me xavichʼ batel amoralik ti bu chabatike, mu xavichʼ batel chaʼchop akʼuʼ apokʼik,* axonobik o anamteʼik,+ yuʼun li j-abtele sta-o ti x-akʼbat sveʼele.+

11 »Buyuk noʼox jteklum cha-ochik o ta bikʼit lum saʼik li buchʼu sta-oe, vaʼun te komanik-o ta sna jaʼ to mi lalokʼik batel li ta jteklume.+ 12 Kʼalal cha-ochik ta yut nae, kʼoponik li buchʼutik te oye. 13 Mi lek la xchʼamoxuke, tstaik bendision.*+ Pe mi muʼyuk lek la xchʼamoxuke, te chkom ta atojolalik li bendision laj avalbeike. 14 Buyuk noʼox ti mu skʼan xchʼamoxuk xchiʼuk ti mu skʼan xaʼiik li akʼopike lilino komel li spukukal* avakanik kʼalal mi lalokʼik tal li ta na taje o li ta jteklume.+ 15 Chkalboxuk avaʼiik ta melel: li ta Skʼakʼalil Chapanele, mas to me tsots chil svokol li jteklum taje, jaʼ tsʼikbaj to chaʼi li yosilal Sodoma xchiʼuk Gomorrae.+

16 »¡Kʼelavilik! Ta jtakoxuk batel kʼuchaʼal chijetik ta stojolal loboetik;* jaʼ yuʼun pʼijanik me kʼuchaʼal chon, pe manxouk me xavakʼ abaik kʼuchaʼal palomaetik.+ 17 Kʼelo me abaik lek ta stojolal li krixchanoetike, yuʼun chakʼoxuk ta kʼabal ta snail chapanobbailetik+ xchiʼuk ta stsitsoxuk*+ ta snailtak stsobobbailik.+ 18 Jech xtok, voʼon ta jkoj chavichʼik ikʼel batel ta stojolal itsʼinal ajvaliletik xchiʼuk ta stojolal bankilal ajvaliletik+ sventa xaʼiik mantal li stukike xchiʼuk li yantik jteklume.+ 19 Pe mu me xavul avoʼontonik kʼuxi chatakʼavik o kʼusi chavalik kʼalal chavichʼik akʼel ta kʼabale, yuʼun li vaʼ orae, te chavichʼ akʼbel anaʼik li kʼusi chavalike.+ 20 Yuʼun maʼuk noʼox voʼoxuk chakʼopojik, jaʼ chkʼopoj ta atojolalik li xchʼul espiritu Atotike.+ 21 Jech xtok, li buchʼu xchiʼil noʼox sbaik ta vokʼele chakʼ ta kʼabal sventa xichʼ milel li xchiʼil ta vokʼele, jaʼ jech tspas ta stojolal xnichʼon ek li totile, li alab nichʼnabiletik eke chlik skontrain li stot smeʼike, vaʼun chakʼik ta milel.+ 22 Chavichʼik pʼajel yuʼun skotol krixchanoetik ta skoj li jbie,+ pe li buchʼu chkuch yuʼun kʼalal to ta slajebe jaʼ chkol.+ 23 Kʼalal chavichʼik kontrainel ta junuk jteklume, jatavanik batel ta yan,+ yuʼun ta melel chkalboxuk avaʼiik ti mu toʼox bu chlaj xanavanik-o ta skotol li jteklumetik ta Israel kʼalal mi vul li Xnichʼon Krixchanoe.

24 »Maʼuk mas jelavem skʼoplal ta stojolal yajchanubtasvanej li jchanune, jech xtok, maʼuk mas jelavem skʼoplal ta stojolal yajval li mosoile.+ 25 Xuʼ noʼox chaʼi ti jechuk xkʼot kʼuchaʼal yajchanubtasvanej li jchanune, jech xtok, xuʼ noʼox chaʼi ti jechuk xkʼot kʼuchaʼal yajval li mosoile.+ Mi Belsebu*+ chalbeik li yajval nae, ¿mi mu masuk to van jech chalbeik li buchʼutik te oy ta snae? 26 Jech oxal, mu me xaxiʼtaik; yuʼun skotol li kʼusitik nakʼale* ta xichʼ naʼel, jech xtok, ta xvinaj skotol li kʼusitik mukule.+ 27 Li kʼusi chkalboxuk ta ikʼal osile alik batel ta sakil osil; li kʼusi chkalboxuk ta achikinike muyanik ta jol naetik sventa tsots xavalik batel.+ 28 Xchiʼuk mu me xaxiʼtaik li buchʼutik tsmil abekʼtalike pe ti mu xmil yuʼun li akuxlejalike;*+ mas lek jaʼ xiʼtaik li buchʼu xmil yuʼun abekʼtalik xchiʼuk ti xmil yuʼun akuxlejalik ta Jeenae.*+ 29 ¿Mi mu xmanuk-o chaʼkot saktarin li jsep takʼin ti jutuk sbalile?* Manchuk mi jech, mi jkotuk bu chyal ta lum mi muʼyuk snaʼoj li Atotike.+ 30 Pe li voʼoxuke kʼalal to ta stsotsil ajolik chapbil skotol. 31 Jech oxal, mu xaxiʼik; yuʼun voʼoxuk mas tsots akʼoplalik kʼuchaʼal li epal saktarine.+

32 »Jaʼ yuʼun, li buchʼu chal ta stojolal krixchanoetik ti xojtikinune+ jaʼ jech chkal ta stojolal Jtot ta vinajel ek ti xkojtikine.+ 33 Pe li buchʼu tspʼajun ta stojolal krixchanoetike jaʼ jech ta jpʼaj ta stojolal Jtot ta vinajel ek.+ 34 Mu xanopik ti tal kakʼ jun oʼontonal ta balumile; maʼuk jun oʼontonal tal kakʼ, yuʼun kontrainejbail* tal kakʼ.+ 35 Yuʼun lital ta chʼakvanej, jech oxal tskontrain stot li vinike, tskontrain smeʼ li tsebe xchiʼuk tskontrain smeʼalib* li alibale.+ 36 Ta batsʼi melel, te noʼox ta sna chlokʼ yajkontra li krixchanoe. 37 Mu sta-o xkʼot ta kajchankʼop buchʼuuk ti jaʼ mas skʼanoj stot o smeʼe, ti jaʼ mu sta li voʼone xchiʼuk mu sta-o xkʼot ta kajchankʼop buchʼuuk ti jaʼ mas skʼanoj skerem o stsebe, ti jaʼ mu sta li voʼone.+ 38 Jech xtok, buchʼuuk noʼox ti mu skʼan xchʼam li jtel teʼ* sventa vokolile xchiʼuk ti mu skʼan stsʼakliun batele mu sta-o xkʼot ta kajchankʼop.+ 39 Buchʼuuk noʼox ti tspoj yaʼi xkuxlejale ta me xchʼay yuʼun, pe buchʼuuk noʼox ti chcham* ta jkoje jaʼ tsta xkuxlejal.+

40 »Buchʼuuk noʼox ti tstsakoxuk ta ventae tstsakun ta venta ek, jech xtok, buchʼuuk noʼox ti tstsakun ta ventae tstsak ta venta ek li buchʼu la stakun tale.+ 41 Buchʼuuk noʼox ti tstsak ta venta jun j-alkʼop ta skoj ti jaʼ jun j-alkʼope jaʼ jech chichʼ smoton kʼuchaʼal jun j-alkʼop+ xchiʼuk buchʼuuk noʼox ti tstsak ta venta jun tukʼil krixchano ta skoj ti jaʼ jun tukʼil krixchanoe jaʼ jech chichʼ smoton kʼuchaʼal jun tukʼil krixchano. 42 Li buchʼu chakʼbe yuchʼ jbochuk sikil voʼ junuk li buchʼutik bikʼit skʼoplalik ta skoj ti jaʼ jchankʼope, ta melel chkalboxuk avaʼiik, ta onoʼox me xichʼ ta persa li smotone».+

11 Vaʼun, li Jesuse laj yalbe mantal li 12 ta voʼ yajchankʼoptake, kʼalal laj yoʼontone, la stam batel sbe sventa xbat chanubtasvanuk xchiʼuk sventa xbat xchol mantal li ta yan jteklumetike.+

2 Pe kʼalal laj yaʼibe skʼoplal yabteltak Kristo li Juan ti te tikʼil ta chukele,+ la stak batel yajchankʼoptak+ sventa 3 xi sjakʼbeike: «¿Mi voʼot li buchʼu chtale o mi yan-o buchʼu ta jmalakutik?».+ 4 Vaʼun, xi takʼbatik yuʼun li Jesuse: «Batanik, bat albeik Juan li kʼusi yakal chavilik xchiʼuk li kʼusi yakal chavaʼiike:+ 5 li maʼsatetike xilik xa osil,+ li koxoetike chanavik xa, li buchʼutik ipik ta leprae*+ poxtajik xa, li pakʼchikinetike* chaʼiik xa kʼoponel, li buchʼutik chamemike chchaʼkuxiik xa xchiʼuk li buchʼutik abol sbaike chichʼik xa cholbel li lekil aʼyejetike.+ 6 Xmuyubaj noʼox li buchʼu muʼyuk bu tsmak* yakan ta jkoje».+

7 Kʼalal jaʼo stamoj batel sbeike, xi lik yalbe epal krixchanoetik ta sventa Juan li Jesuse: «¿Kʼusi lokʼ akʼelik li ta takixokol balumile?+ ¿Mi jaʼ lokʼ akʼelik jtekʼuk aj ti xlaʼaʼet ta ikʼe?+ 8 Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi lokʼ akʼelik? ¿Mi jaʼ lokʼ akʼelik jun vinik ti toyol stojol* skʼuʼ spokʼ slapoje? Yuʼun te oyik ta sna ajvaliletik maʼ li buchʼutik toyol stojol skʼuʼ spokʼ slapojike. 9 ¿Kʼu yuʼun lalokʼik chaʼa? ¿Mi jaʼ lokʼ akʼelik jun j-alkʼop? Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti jaʼ mas to jelavem skʼoplal kʼuchaʼal li jun j-alkʼope.+ 10 Taje jaʼ li buchʼu xi tsʼibabil skʼoplale: ‹¡Kʼelavil! ¡Voʼon ta jtak batel baʼyel ta atojolal* li kaj-almantale, jaʼ jbabe chbat avuʼun sventa xchapan abe!›.+ 11 Ta melel, chkalboxuk avaʼiik ti muʼyuk buchʼu mas jelavem skʼoplal ti vokʼem tal ta stojolal junuk ants jech kʼuchaʼal li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe. Pe li buchʼu mas bikʼit skʼoplal li ta Ajvalilal* ta vinajele jaʼ mas to jelavem skʼoplal kʼuchaʼal li Juane.+ 12 Pe leʼ to ta skʼakʼalil li Juan J-akʼ-ichʼvoʼ kʼalal to avie, li Ajvalilal ta vinajele jaʼ li kʼusi ta sjunul yoʼonton tskʼan tsta li krixchanoetike, vaʼun li buchʼutik ta sjunul yoʼonton yakʼojbeik yipal staele ta staik.+ 13 Yuʼun li J-alkʼopetik xchiʼuk li Mantale laj yalik albil kʼopetik kʼalal to ta skʼakʼalil Juan.+ 14 Mi chakʼan chachʼunik o mi moʼoj, taje jaʼ li ‹Elias ti albil onoʼox skʼoplal chtale›.+ 15 Akʼo yaʼi li buchʼu tskʼan chchikintae.

16 »¿Buchʼu ta jkoʼoltas-o li jkʼol kuxlejal liʼe?+ Xkoʼolajik kʼuchaʼal uni ololetik ti te chotajtik ta chʼivit ti chapta xchiʼiltakik ta tajimole, 17 xi chalike: ‹La jupankutik avaʼiik ama,* pe muʼyuk xa-akʼotajik. Kʼalal xi-avetkutik ta at-oʼontone, muʼyuk bu la amaj stiʼ avoʼontonik ta at-oʼonton›. 18 Jaʼ jech ek, li Juane muʼyuk bu xveʼ xchiʼuk muʼyuk bu x-uchʼbolaj kʼuchaʼal li yantike, pe xi chalike: ‹Ochem pukuj ta yoʼonton›. 19 Li Xnichʼon Krixchanoe chveʼ xchiʼuk ch-uchʼbolaj,+ pe xi chalike: ‹¡Kʼelavilik! Jaʼ jun vinik ti mu x-echʼ yoʼonton ta veʼel xchiʼuk ta yuchʼel vinoe, jaʼ yamigo jtsobpatanetik xchiʼuk jpasmuliletik›.+ Manchuk mi jech, li pʼijilale chvinaj ti tukʼ skʼoplal* ta skoj li yabteltake».+

20 Vaʼun, lik stsak ta utel li jteklumetik ti bu la spas jutuk mu skotoluk li skʼelobiltak juʼelale, yuʼun muʼyuk bu la sutes yoʼontonik: 21 «¡Toj abol aba, Korasin! ¡Toj abol aba, Betsaida!, yuʼun ti teuk laj yichʼ pasel ta Tiro xchiʼuk ta Sidon li skʼelobiltak juʼelal laj yichʼ pasel ta atojolalike, voʼne xa la slapik chʼixal kʼuʼil* xchiʼuk la xchotan sbaik ta tantik jechuk ta skoj ti sutesoj yoʼontonike.+ 22 Pe chkalboxuk avaʼiik ti mas to me tsots chavil avokolik li ta Skʼakʼalil Chapanele, jaʼ tsʼikbaj to chaʼi li Tiro xchiʼuk Sidone.+ 23 Li voʼot eke, Kapernaum,+ ¿mi avaloj ti kʼalal to ta vinajel chtoy batel akʼoplale? Bu chata, kʼalal to ta Mukinal* chayal batel,+ yuʼun ti teuk laj yichʼ pasel ta Sodoma li skʼelobiltak juʼelal laj yichʼ pasel ta atojolale, liʼ to oy jechuk li jteklum taje. 24 Pe chkalboxuk avaʼiik ti mas to me tsots chavil avokolik li ta Skʼakʼalil Chapanele, jaʼ tsʼikbaj to chaʼi li yosilal Sodomae».+

25 Li vaʼ orae, lik kʼopojuk li Jesuse, xi laj yale: «Tot, Yajval vinajel xchiʼuk balumil, ta jkʼupil kʼoptaot ta stojolal krixchanoetik, yuʼun li kʼusitik laj kalbe skʼoplale anakʼoj* ta stojolal li buchʼutik pʼijik xchiʼuk li buchʼutik lek snaʼike, vaʼun jaʼ avakʼojbe snaʼ li uni ololetike.+ 26 Tot, ta melel jech la skʼan avoʼonton ti kʼu yelan kʼot ta pasele. 27 Skotol li kʼusitike jaʼ yakʼojbun ta jkʼob li Jtote+ xchiʼuk muʼyuk buchʼu lek xojtikin li Nichʼonile jaʼ noʼox li Totile;+ mi jaʼuk buchʼu lek xojtikin li Totile jaʼ noʼox li Nichʼonile, vaʼun li Nichʼonile ta xakʼ ta ojtikinel li Totile, pe jaʼ noʼox ti buchʼu tskʼan yoʼonton stuke.+ 28 Laʼik ta jtojolal akotolik, voʼoxuk ti tsots tajek cha-abtejike xchiʼuk ti ol avikatsike, voʼon ta jsikubtas avoʼontonik. 29 Jaʼ kuchik li kʼatlom teʼ kuʼune xchiʼuk chanbeikun jtalelal, yuʼun manxoun xchiʼuk bikʼit kakʼoj jba,+ vaʼun chata siketel avoʼontonik. 30 Yuʼun li kʼatlom teʼ kuʼune kʼun ta kuchel xchiʼuk muʼyuk bu ol li kikatse».

12 Li vaʼ kʼakʼale, te jelav ta trigoaltik ta skʼakʼalil savado li Jesuse. Vaʼun, lik viʼnajuk li yajchankʼoptake, jech oxal lik xtuchʼik trigo sventa chkʼuxik.+ 2 Kʼalal la sta ta ilel jfariseoetik taje, xi lik yalbeike: «¡Kʼelavil! Li avajchankʼoptake jaʼ yakalik spasel li kʼusi mu stakʼ pasel ta savadoe».+ 3 Xi albatike: «¿Mi muʼyuk akʼelojik li kʼusi la spas David xchiʼuk sviniktak kʼalal viʼnajike?+ 4 ¿Mi mu ochuk batel ta sna Dios, mi mu lauk sveʼik li pan ti akʼbil ta stojolal Dios+ xchiʼuk li buchʼutik te xchiʼuk batele? Taje mu stakʼ jech spasik. Yuʼun jaʼ noʼox xuʼ sveʼik li paleetike.+ 5 ¿O mi muʼyuk akʼelojik ta Mantal ti ch-abtejik ta jujun savado ta templo li paleetike, pe ti muʼyuk bu staoj-o smulike?+ 6 Pe voʼon chkalboxuk avaʼiik ti oy buchʼu liʼ oy ti mas mukʼ skʼoplal kʼuchaʼal li temploe.+ 7 Yan ti lajuk avaʼibeik smelolal kʼusi skʼan xal liʼe: ‹Jaʼ ta jkʼan ti xakʼuxubinvanike,+ maʼuk ta jkʼan li milbil matanale›,+ muʼyuk la asabeik smul jechuk li buchʼutik chʼabal smulike. 8 Yuʼun jaʼ Yajval savado li Xnichʼon Krixchanoe».+

9 Kʼalal lokʼ batel ti bu oye, och batel ta jun snail tsobobbail, 10 pe jaʼ to chile, te oy jun vinik ti xmochʼoj sba* jun skʼobe.+ Jaʼ yuʼun, xi la sjakʼbeike: «¿Mi stakʼ ti xijpoxtavan ta savadoe?», yuʼun tskʼelik kʼu yelan xuʼ tsabeik smul.+ 11 Vaʼun, xi albatike: «¿Buchʼu van junukal avuʼunik ti muʼyuk chbat skʼel xchiʼuk ti muʼyuk chbat slokʼes li jkotkot noʼox xchij ti chbalchʼuj ochel ta yut chʼen ta savadoe?+ 12 Jech oxal, ¡mas to toj tsots skʼoplal li jun krixchano kʼuchaʼal li jkot chije! Jaʼ yuʼun, stakʼ pasel ta savado li kʼusi toj leke». 13 Vaʼun, xi laj yalbe li vinike: «Xachʼo li akʼobe». La xachʼ, vaʼun lekub, jech lek kom kʼuchaʼal li jun skʼobe. 14 Pe lokʼ batel li jfariseoetike, vaʼun lik snop skʼopik sventa tsmilik. 15 Ta skoj ti kʼot ta xchikin Jesus taje, lokʼ batel. Ep krixchanoetik te tijilik batel+ xchiʼuk la xpoxtaan skotol, 16 pe tsots albatik ti mu me xvinajesbat batel skʼoplale.+ 17 Taje jaʼ sventa xkʼot ta pasel li kʼusi albil ta stojolal j-alkʼop Isaias ti xi laj yale:

18 «¡Kʼelavil! ¡Li kajtunel+ jtʼujoje, li buchʼu jkʼanoje, li buchʼu ximuyubaj yuʼune!+ Chkakʼ j-espiritu ta stojolal+ xchiʼuk jaʼ chalbe batel yantik jteklum kʼusi jaʼ li tukʼilale. 19 Muʼyuk bu ch-utvan+ mi jaʼuk bu tsots chkʼopoj xchiʼuk muʼyuk bu ch-aʼibat yechʼomal ye li ta mukʼtik kayee. 20 Muʼyuk bu tskʼas ta jyalel junuk aj ti kʼasem xa jutuke xchiʼuk muʼyuk bu tstupʼ junuk mecha ti smelol xa te xleblune,+ jaʼ to mi la stukʼibtas skotol li kʼusitik chopole. 21 Ta melel, jaʼ ta sbi tspat yoʼontonik li mukʼtik lumetike».+

22 Vaʼun, laj yikʼbeik tal jun vinik ti uʼuninbil yuʼun pukuje, maʼsat xchiʼuk umaʼ; la xpoxta sventa xlik kʼopojuk li umaʼe xchiʼuk sventa xlik jamuk sat. 23 Ta melel, chʼayal to kʼot yoʼontonik li epal krixchanoetike xchiʼuk xi lik yalike: «¿Mi mu jaʼuk van li xnichʼon David leʼe?». 24 Xi laj yal li jfariseoetik kʼalal laj yaʼiik taje: «Li vinik leʼe ta stsatsal Belsebu* tslokʼes li pukujetike, jaʼ li ajvalil yuʼun pukujetike».+ 25 Ta skoj ti snaʼoj li kʼusi tsnopike, xi laj yale: «Skotol li ajvalilal* ti xchʼakoj sba xchiʼuk ti skontrainoj sba stuke ta xlaj, jech xtok, li jun jteklum o jun utsʼ alalil ti xchʼakoj xchiʼuk ti skontrainoj sba stuke ta me xlaj ek. 26 Jaʼ noʼox jech ek, mi Satanas tslokʼes li Satanase, xchʼakoj sba xchiʼuk skontrainoj sba stuk un bi; mi jaʼ jeche, ¿kʼuxi vaʼal chkom li ajvalilal yuʼune? 27 Jech xtok, mi ta stsatsal Belsebu ta jlokʼes li pukujetike, ¿buchʼu ta stsatsal tslokʼes pukujetik li anichʼnabike chaʼa? Jaʼ yuʼun, jaʼ chchapanoxuk li anichʼnabike. 28 Pe mi jaʼ ta stsatsal xchʼul espiritu Dios ta jlokʼes li pukujetike, ta melel chʼayal xa avoʼonton la staoxuk li Ajvalilal yuʼun Diose.+ 29 ¿O buchʼu xuʼ yuʼun ch-och ta sna jun tsatsal vinik sventa xelkʼanbe kʼusitik oy yuʼun mi muʼyuk baʼyel chchuke? Jaʼ to me xuʼ xelkʼanbe li kʼusitik oy ta sna mi baʼyel la xchuke. 30 Buchʼuuk noʼox ti muʼyuk oy ta jtojolale skontrainojun, jech xtok, buchʼuuk noʼox ti mu skoltaun ta stsobel krixchanoetike jaʼ tsnamajesan batel ta jtojolal.+

31 »Jaʼ yuʼun, chkalboxuk ti skotol li jeltos mulil xchiʼuk skotol li jeltos xchopol kʼoptael kʼusitik chʼule ta xichʼ pasbel perton li krixchanoetike, yan li xchopol kʼoptael chʼul espiritue muʼyuk chichʼ pasbel perton.+ 32 Jech kʼuchaʼal liʼe, li buchʼu chchopol kʼopoj jpʼeluk ta stojolal li Xnichʼon Krixchanoe ta xichʼ pasbel perton,+ yan li buchʼu chchopol kʼopoj ta stojolal chʼul espiritue muʼyuk bu chichʼ pasbel perton, mi jaʼuk li ta jkʼakʼaliltike xchiʼuk mi jaʼuk li ta xtale.+

33 »Tsʼunik jpetsuk lekil teʼ, vaʼun lek chakʼ sat o tsʼunik jpetsuk chopol teʼ, vaʼun chopol chakʼ sat. Yuʼun ta sat chvinaj ti kʼu yelan li teʼe.+ 34 Stsʼunbaltak venenoal chon,+ ¿kʼuxi xa noʼox ti lek kʼusitik chavalik ti toj chopoloxuke? Yuʼun jaʼ chlokʼ ta aveik li kʼusitik oy ta avoʼontonike.+ 35 Li kʼusitik lek tstak batel li lekil vinike te tslokʼes tal li ta slekil kʼulejale, yan li kʼusitik toj chopol tstak batel li vinik ti toj chopole te tslokʼes tal li ta skʼulejal ti toj chopole.+ 36 Chkalboxuk avaʼiik ti te chichʼik chapanel+ ta Skʼakʼalil Chapanel li krixchanoetik ti mu kʼusi xtun-o li kʼusitik chalike, 37 yuʼun tukʼ akʼoplal chavichʼ albel ta skoj akʼopojel xchiʼuk ta skoj akʼopojel chata amul».

38 Vaʼun, xi la stakʼ jlom jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jlom jfariseoetike: «Jchanubtasvanej, ta jkʼankutik ti xapas junuk senyail ti chakʼ ta ilel ti Dios la stakot tale».+ 39 Vaʼun, xi laj yale: «Li jkʼol kuxlejal ti toj chopol liʼe xchiʼuk ti muʼyuk tukʼ chakʼ sba ta stojolal Diose* yakalik-o ta sabel junuk senyail, pe muʼyuk bu ch-akʼbat yilik junuk senyail, jaʼ noʼox li senyail j-alkʼop Jonase.+ 40 Yuʼun jech kʼuchaʼal te echʼ oxib kʼakʼal xchiʼuk oxib akʼobal+ ta xchʼut mukʼta choy li Jonase, jaʼ jech oxib kʼakʼal xchiʼuk oxib akʼobal+ te chkom ta yut* balumil li Xnichʼon Krixchano eke. 41 Li krixchanoetik ta Ninivee chchaʼkuxiik tal ta Skʼakʼalil Chapanel xchiʼuk li jkʼol kuxlejal liʼe, vaʼun chakʼik ta ilel ti oy smul li jkʼol kuxlejal liʼe, yuʼun li stukike la sutes yoʼontonik kʼalal cholbatik mantal yuʼun Jonase.+ Pe ¡kʼelavilik!, oy to buchʼu liʼ oy ti mas mukʼ skʼoplal kʼuchaʼal li Jonase.+ 42 Li meʼ ajvalil ta sure chchaʼkuxi tal ta Skʼakʼalil Chapanel xchiʼuk li jkʼol kuxlejal liʼe, vaʼun chakʼ ta ilel ti oy smul li jkʼol kuxlejal liʼe, yuʼun li stuke nom tajek bu lik tal sventa tal yaʼibe li spʼijil Salomone.+ Pe ¡kʼelavilik!, oy to buchʼu liʼ oy ti mas mukʼ skʼoplal kʼuchaʼal li Salomone.+

43 »Kʼalal chlokʼ ta stojolal jun vinik li jun ibal sba* pukuje, te chjelav batel ta taki osiltik sventa tsaʼ bu chkux yoʼonton, pe muʼyuk bu tsta.+ 44 Vaʼun, xi chale: ‹Chisut batel ta jna ti bu lilokʼ tale›; kʼalal kʼote, xokol la sta, pe lek mesbil xchiʼuk lek chapal la sta. 45 Jaʼ yuʼun, lokʼ batel xchiʼuk bat yikʼ tal vukvoʼ jeltos pukujetik ti mas to toj chopolik kʼuchaʼal li stuke, vaʼun ochik batel xchiʼuk te nakiik. Li vinik une mas to toj tsots bat svokol, jaʼ mu sta li ta baʼyele.+ Taje jaʼ jech chkʼot ta pasel ta stojolal ek li jkʼol kuxlejal liʼ ti toj chopole».

46 Kʼalal jaʼo yakal chchiʼin ta loʼil epal krixchanoetike, li smeʼ xchiʼuk yitsʼinabtake+ te vaʼalik ta pana,* yuʼun tskʼan tskʼopon yaʼiik.+ 47 Jaʼ yuʼun, oy buchʼu xi laj yalbee: «¡Kʼelavil! Li ameʼ xchiʼuk avitsʼinabtake te vaʼalik ta pana,* yuʼun tskʼan tskʼoponikot». 48 Vaʼun, xi la stakʼbe li buchʼu kʼopoje: «¿Buchʼu li jmeʼe xchiʼuk buchʼutik li kitsʼinabtake?». 49 La syeʼ batel skʼob ti bu oy yajchankʼoptake, vaʼun xi laj yale: «¡Kʼelavil! ¡Liʼe jaʼ jmeʼ xchiʼuk jaʼ jbankil kitsʼinabtak!+ 50 Yuʼun li buchʼu tspas li kʼusi tskʼan yoʼonton Jtot ta vinajele jaʼ jbankil kitsʼinabtak, jaʼ jvixobtak xchiʼuk kixleltak xchiʼuk jaʼ jmeʼ».+

13 Li vaʼ kʼakʼale, lokʼ batel ta na li Jesuse xchiʼuk te bat chotluk ta tiʼ nab, 2 vaʼun te la stsob sbaik tal epal krixchanoetik ta stojolal, jaʼ yuʼun te muy chotluk ta varko, yan li epal krixchanoetike te vaʼalik ta tiʼ nab.+ 3 Vaʼun, ep kʼusitik lik yalanbe ta lokʼolkʼopetik,+ xi laj yale: «¡Kʼelavilik! Oy jun jtsʼunolajel ti oy kʼusi bat stsʼune.+ 4 Kʼalal lik svij batel li tsʼunobile, te kʼot jlom ta xokon be, vaʼun laj ta mut.+ 5 Jlome te kʼot ta tontik ti bu muʼyuk lek slumale, jech oxal ta anil noʼox jav ta skoj ti muʼyuk pim slumale.+ 6 Pe kʼalal lokʼ tal kʼakʼale, la xchikʼ. Jech xtok, ta skoj ti chʼabal nat yibele, takij. 7 Jlome te kʼot ta chʼixtik, jaʼ yuʼun laj ta netʼel kʼalal chʼi talel li chʼixtike.+ 8 Jlom xtoke te kʼot ta lekil balumil, jaʼ yuʼun lik satinuk lek, sien laj yakʼ sat li jlome, 60 laj yakʼ sat li jlome xchiʼuk 30 laj yakʼ sat li jlome.+ 9 Akʼo yaʼi li buchʼu tskʼan chchikintae».+

10 Vaʼun, talik li yajchankʼoptake xchiʼuk xi laj yalbeike: «¿Kʼu yuʼun chatunes lokʼolkʼopetik kʼalal chachanubtas li krixchanoetike?».+ 11 Xi takʼbatike: «Li voʼoxuke cha-akʼbat anaʼik kʼusi smelolal li kʼusitik chʼul ti mukul skʼoplal+ ta sventa li Ajvalilal* ta vinajele, pe li krixchanoetik leʼe muʼyuk ch-akʼbat snaʼik. 12 Yuʼun li buchʼu oy yuʼune ta to x-akʼbat mas, jech ch-epaj mas li kʼusitik oy yuʼune; yan li buchʼu chʼabal yuʼune kʼajomal noʼox chpojbat ti kʼu yepal oy yuʼune.+ 13 Jaʼ yuʼun, ta jtunes lokʼolkʼopetik kʼalal ta jchanubtasike, yuʼun tskʼelik pe muʼyuk chilik ta melel, chaʼiik pe muʼyuk chchikintaik ta melel mi jaʼuk xaʼibeik smelolal jutebuk.+ 14 Jaʼ jech chkʼot ta pasel ta stojolalik li albil kʼop ti xi yaloj Isaiase: ‹Chavaʼiik yilel, pe muʼyuk bu chavaʼibeik smelolal. Chakʼelik yilel, pe mu xavilbeik smelolal.+ 15 Yuʼun tsatsubem xa yoʼonton li jteklum liʼe, li kʼusi chaʼiike mu xchʼunik; yalel smakoj xchikinik xchiʼuk smakoj satik sventa mu kʼusi xilik-o batel ta satik xchiʼuk ti mu kʼusi xaʼiik li ta xchikinike xchiʼuk mi jaʼuk xaʼibeik smelolal ta yoʼontonik, jech oxal mu sutik tal ta jtojolal sventa jpoxtaik›.+

16 »Pe xmuyubaj noʼox asatik li voʼoxuke, yuʼun xilik lek li kʼusi tskʼelike xchiʼuk xmuyubaj noʼox li achikinike, yuʼun xaʼiik lek.+ 17 Yuʼun ta melel, chkalboxuk avaʼiik ti ep j-alkʼopetik xchiʼuk tukʼil viniketik oy ox ta yoʼonton tskʼel yaʼiik li kʼusitik chakʼelik voʼoxuke, pe muʼyuk bu xilik;+ oy ox ta yoʼonton chaʼiik li kʼusitik chavaʼiik voʼoxuke, pe muʼyuk bu xaʼiik.

18 »Jaʼ yuʼun, li voʼoxuke chikintaik li lokʼolkʼop ta sventa jtsʼunolajele.+ 19 Kʼalal oy buchʼu chchikintabe skʼoplal li Ajvalilale pe ti mu xaʼibe smelolale, chtal li Satanase,*+ vaʼun tslokʼesbe ta yoʼonton li kʼusi tsʼunbile; taje jaʼ skʼoplal li kʼusi laj yichʼ tsʼunel ta xokon bee.+ 20 Yan ti bu laj yichʼ tsʼunel ta tontik ti bu muʼyuk lek slumale jaʼ skʼoplal li buchʼu chaʼibe skʼoplal li Ajvalilale xchiʼuk ti xkuxet noʼox yoʼonton chchʼam ta orae.+ 21 Pe chʼabal nat yibel yakʼoj ta yoʼonton, akʼo mi jech, te oy kʼuk sjalil, vaʼun ta ora la smak* yakan kʼalal lik yil tsatsal vokolil xchiʼuk kʼalal lik yichʼ kontrainel ta skoj li chanubtasel sventa Ajvalilale. 22 Yan ti bu laj yichʼ tsʼunel ta chʼixtike jaʼ skʼoplal li buchʼu chchikintabe skʼoplal li Ajvalilale, pe ti chlaj ta netʼel ta skoj li vul oʼonton ta sventa skotol li kʼusitik oy ta balumile*+ xchiʼuk ta skoj li jloʼlavanej kʼulejal ti tsots sjuʼele, vaʼun muʼyuk xa bu chakʼ sat.+ 23 Pe ti bu laj yichʼ tsʼunel ta lekil balumile jaʼ skʼoplal li buchʼu chchikintabe skʼoplal li Ajvalilale xchiʼuk ti chaʼibe smelolale, vaʼun toj lek lik satinuk ta batsʼi melel, sien laj yakʼ sat li jlome, 60 laj yakʼ sat li jlome xchiʼuk 30 laj yakʼ sat li jlome».+

24 Xi lik yal yan lokʼolkʼope: «Li Ajvalilal ta vinajele xuʼ xichʼ koʼoltasel kʼuchaʼal jun vinik ti la stsʼun lekil tsʼunobil ta yosile. 25 Pe kʼalal yakal chvay li krixchanoetike, te tal li yajkontrae, vaʼun la stsʼun chopol tsʼiʼlel* ti bu tsʼunbil trigoe, laj une bat. 26 Kʼalal lik javuk li kʼusi tsʼunbile xchiʼuk lik ayanuk tal li sate, lik vinajuk tal ek li chopol tsʼiʼlele. 27 Jaʼ yuʼun, xi tal albatuk yuʼun smosotak li yajval nae: ‹Kajval, ¿mi mu naka lekil tsʼunobiluk la atsʼun li ta avosile? Vaʼun chaʼa, ¿bu lokʼ tal li chopol tsʼiʼlele?›. 28 Xi albatike: ‹Leʼe jaʼ la stsʼun jun vinik ti jaʼ kajkontrae›.+ Xi laj yalbe yajvalik li mosoiletike: ‹¿Mi chakʼan chbat jbulkutik lokʼel?›. 29 Xi laj yale: ‹Moʼoj, yuʼun xiʼeluk te kapal xlokʼ avuʼunik ta bulel li trigo kʼalal chabulik li chopol tsʼiʼlele. 30 Jaʼ lek akʼo jmoj chʼiuk jaʼ to mi laj yichʼ tsobele; vaʼun kʼalal mi kʼot yorail chichʼ tsobele, xi chkalbe li buchʼutik tstsobike: tsobik baʼyel li chopol tsʼiʼlele, jujuyom xachukik sventa xichʼ chikʼel; vaʼun jaʼ to xatsobik li trigo sventa xakʼejik* li ta snail kuʼune›».+

31 Xi lik yal yan lokʼolkʼope: «Li Ajvalilal ta vinajele xkoʼolaj kʼuchaʼal jpʼej sbekʼ mostasa* ti laj yichʼ batel jun vinik sventa chbat stsʼun ta yosile.+ 32 Taje jaʼ li bu mas bikʼit ta skotol li sbekʼ tsʼunobiletike, pe kʼalal chchʼie, toj mukʼ chbat, jaʼ bikʼit chkom skotol li yantik itaje, chpas ta jtekʼ teʼ, jaʼ yuʼun chtal li mutetik chvil ta vinajele, te chtal xkuxik ta skʼobkʼobtak».

33 Xi laj yal yan lokʼolkʼope: «Li Ajvalilal ta vinajele xkoʼolaj kʼuchaʼal levadura* ti laj yichʼ batel jun ants sventa chbat svotsʼ ta arina ti oxpʼis spʼisol ti lek mukʼtike, vaʼun la sitʼes skotol li arinae».+

34 Skotol li kʼusitik laj yalbe epal krixchanoetik li Jesuse naka ta lokʼolkʼop laj yalbe. Ta melel, muʼyuk kʼusi laj yakʼbe xchanik mi maʼuk ta lokʼolkʼop laj yale.+ 35 Taje jaʼ sventa xkʼot ta pasel li kʼusi xi albil skʼoplal ta stojolal j-alkʼope: «Ta jam ke ta yalel lokʼolkʼopetik, ta jpukbe batel skʼoplal li kʼusi nakʼal* tal skʼoplal ta slikebale».*+

36 Te une, kʼalal laj xa ox skʼopon komel li epal krixchanoetike, och batel ta yut na. Te talik ta stojolal Jesus li yajchankʼoptake xchiʼuk xi laj yalbeike: «Albun kaʼikutik kʼusi smelolal li lokʼolkʼop ta sventa li chopol tsʼiʼlel ta osile». 37 Xi la stakʼe: «Li buchʼu la stsʼun li lekil tsʼunobile jaʼ li Xnichʼon Krixchanoe, 38 li osile jaʼ li krixchanoetike.+ Yan li lekil tsʼunobile jaʼ li xnichʼnab Ajvalilale, pe li chopol tsʼiʼlele jaʼ li xnichʼnab Satanase,*+ 39 li jkontrainvanej ti la stsʼune jaʼ li Diabloe. Li stsobel kʼusitik tsʼunbile jaʼ skʼoplal kʼalal poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile* xchiʼuk li buchʼutik tstsobike jaʼ skʼoplal li anjeletike. 40 Jaʼ jech kʼuchaʼal chichʼ tsobel li chopol tsʼiʼlel xchiʼuk ti chichʼ chikʼel ta kʼokʼe, jaʼ jech chichʼ pasbel li chopol krixchanoetik kʼalal poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile.*+ 41 Ta stak tal yaj-anjeltak li Xnichʼon Krixchanoe, vaʼun jaʼ ta stsobik lokʼel li ta Ajvalilal skotol li kʼusitik tsmak-o* yakanike xchiʼuk tstsobik lokʼel li jpaschoplejaletike, 42 vaʼun te tsjipik yalel ta mukʼta kʼokʼ,+ jaʼ te ch-okʼik xchiʼuk chkʼux stanal yeik. 43 Li vaʼ kʼakʼale, li buchʼutik tukʼike ta xojobajik tajek kʼuchaʼal kʼakʼal+ li ta Ajvalilal yuʼun Stotike. Akʼo yaʼi li buchʼu tskʼan chchikintae.

44 »Li Ajvalilal ta vinajele xkoʼolaj kʼuchaʼal jun kʼulejal ti te mukul ta osiltik la sta jun vinike xchiʼuk ti la smuke; ta skoj ti xkuxet tajek yoʼontone, bat xchon skotol li kʼusitik oy yuʼun sventa tsman li osil taje.+

45 »Jech xtok, li Ajvalilal ta vinajele xkoʼolaj kʼuchaʼal jun jmanolajel ti nom snaʼ xanav sventa tsaʼ perla ton ti toj lekike. 46 Kʼalal la sta jpʼej perla ton ti toj toyol stojole, bat, bat xchon ta anil li kʼusitik oy yuʼune, vaʼun la sman.+

47 »Jech xtok, li Ajvalilal ta vinajele xkoʼolaj kʼuchaʼal jlik nutiʼ sventa tsakob choy ti jipbil yalel ta nabe xchiʼuk ti jeltos choyetik tstsob tale. 48 Kʼalal noj une, la xjochik lokʼel ta tiʼ nab, te la xchotan sbaik sventa tstʼujik yoʼ xchʼamik ta moch ti bu toj lekike,+ pe la sjipik batel ti butik mu xtune.+ 49 Taje jaʼ jech chkʼot ta pasel kʼalal poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile.* Chlokʼik tal li anjeletike, chtal xchʼakik li buchʼutik toj chopolik ti te kapal ta stojolal li buchʼutik tukʼike, 50 vaʼun te tstenik yalel ta mukʼta kʼokʼ, jaʼ te ch-okʼik xchiʼuk chkʼux stanal yeik.

51 »¿Mi laj avaʼibeik smelolal skotol taje?». «Laj», xutik. 52 Vaʼun, xi albatike: «Mi jeche chaʼa, skotol li jchanubtasvanej kʼalal chanubtasbil ta sventa li Ajvalilal ta vinajele xkoʼolaj kʼuchaʼal jun vinik, ti jaʼ yajval nae, ti tslokʼes tal kʼusitik achʼ xchiʼuk kʼusitik mol li ta skʼulejale».

53 Kʼalal laj yoʼonton ta yalel lokʼolkʼopetik li Jesuse, lokʼ batel te. 54 Te une, tal ta slumal stuk,+ te lik chanubtasvanuk ta snail stsobobbailik, vaʼun chʼayal to kʼot yoʼontonik xchiʼuk xi laj yalike: «¿Bu la sta spʼijil li vinik leʼe xchiʼuk kʼuxi ti tspas skʼelobiltak juʼelale?+ 55 ¿Mi mu jaʼuk van li xnichʼon karpintero leʼe?+ ¿Mi mu Mariauk sbi li smeʼe xchiʼuk mi mu jaʼuk yitsʼinabtak li Santiago, Jose, Simon xchiʼuk li Judase?+ 56 ¿Mi mu liʼuk nakalik ta jlumaltik li yixleltake? Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi ti spas yuʼun skotol li kʼusitik leʼe?».+ 57 Jaʼ yuʼun, lik smak* yakanik ta skoj.+ Pe xi albatik yuʼun li Jesuse: «Jaʼ noʼox muʼyuk ichʼbil ta mukʼ ta slumal stuk xchiʼuk ta sna li j-alkʼope».+ 58 Jech oxal, ta skoj ti chʼabal xchʼunel yoʼontonike, muʼyuk bu ep la spas skʼelobiltak juʼelal te.

14 Li vaʼ kʼakʼale, laj yaʼibe skʼoplal Jesus li Erodes* ti jaʼ ajvalil ta Galileae+ 2 xchiʼuk xi laj yalbe li yajtuneltake: «Jaʼ Juan J-akʼ-ichʼvoʼ maʼ taje. Laj yichʼ chaʼkuxesel, jech oxal spas yuʼun li skʼelobiltak juʼelal taje».+ 3 Yuʼun li Erodese la stsak li Juane xchiʼuk la xchuk ta kadena, vaʼun la stikʼ ta chukel ta skoj li Erodiase, jaʼ li yajnil sbankil ti Filipo sbie.+ 4 Yuʼun xi alilanbat yuʼun li Juane: «Mu stakʼ ti liʼ avikʼoj li antse».+ 5 Akʼo mi tskʼan ox tsmil Juan li Erodese, xiʼ ta skoj li krixchanoetike, yuʼun jaʼ jun j-alkʼop chilik.+ 6 Pe kʼalal jaʼo yakal chichʼ pasbel skumpleanyo li Erodese,+ akʼotaj li stseb Erodiase, vaʼun toj lek laj yil li Erodese.+ 7 Jaʼ yuʼun, laj yakʼ ye ti chakʼbe ti kʼusiuk noʼox chkʼanbat yuʼun li tsebe. 8 Vaʼun, ta skoj ti pʼijubtasbil yuʼun smeʼ li tsebe, xi laj yale: «Lechbun tal ta junuk mukʼta plato sjol li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe».+ 9 Li ajvalile laj yat tajek yoʼonton ta skoj li kʼusi kʼanbate, akʼo mi jech, ta skoj ti yakʼoj ye xchiʼuk ti laj yaʼi li buchʼutik yikʼojan ta veʼele,* laj yal mantal ti akʼo yichʼ akʼbele. 10 Vaʼun, laj yal mantal ti akʼo xtuchʼbeik sjol ta chukinab li Juane. 11 Jech oxal, lechbil tal ta mukʼta plato li sjole xchiʼuk laj yichʼ akʼbel li tsebe, te une bat yakʼbe li smeʼe. 12 Ta tsʼakal une, tal li yajchankʼoptake, ay xkuchbeik tal li sbekʼtale xchiʼuk la smukik; vaʼun bat yalbeik li Jesuse. 13 Pe kʼalal laj yaʼi Jesus taje, muy batel ta varko, nom bu bat sventa stuk oy, pe kʼalal laj yaʼi li krixchanoetike, lokʼik tal ta jteklumetik sventa tstsʼakliik batel ta yakanik.+

14 Kʼalal lokʼ tale, laj yil li epal krixchanoetike xchiʼuk kʼuxubaj ta yoʼonton,+ vaʼun la xpoxta li buchʼutik ip yuʼunike.+ 15 Pe kʼalal ch-och xa akʼobale, tal li yajchankʼoptak ta stojolale xchiʼuk xi albate: «Stsʼijlan* tajek liʼe xchiʼuk bat xa tajek ora; tako xa batel li krixchanoetik sventa xbatik li ta bikʼtal lumetik sventa sman stukik li kʼusi tslajesike».+ 16 Pe xi albatik yuʼun li Jesuse: «Mu persauk xbatik, makʼlinik voʼoxuk». 17 Xi la stakʼbeike: «Chʼabal kʼusi oy kuʼunkutik liʼe, kʼajomal noʼox voʼob pan xchiʼuk chaʼkot choy». 18 Xi laj yale: «Ichʼbeikun tal chaʼa». 19 Te une, laj yalbe mantal ti akʼo xchoti ta yaxaltik li krixchanoetike; vaʼun la stsak li voʼob pane xchiʼuk li chaʼkot choye, la skʼel muyel vinajel, la skʼan jun bendision;+ kʼalal laj xa ox xut* li pan une, laj yakʼbe li yajchankʼoptake, vaʼun li yajchankʼoptake bat spukbeik li krixchanoetike. 20 Jech oxal, veʼ skotolik xchiʼuk noj lek xchʼutik, vaʼun la stsobbeik li skomenale;* noj lek 12 moch yuʼunik kʼalal la stsobike.+ 21 Pe te van batsʼi voʼmiluk viniketik ti veʼike, pe muʼyuk chapbil li antsetik xchiʼuk li uni ololetike.+ 22 Vaʼun, ta anil noʼox laj yalbe mantal yajchankʼoptak ti akʼo xmuyik batel ta varko sventa baʼyel xjelavik li ta jot tiʼ nabe, yuʼun la skʼopon komel krixchanoetik li stuke.+

23 Kʼalal laj xa ox skʼopon komel li krixchanoetike, muy batel stuk ta vits sventa tspas orasion.+ Akʼo mi ikʼ xa osil, stuktuk te oy. 24 Pe li vaʼ orae, te van jayibuk xa ox kilometro* snamal yiloj balumil li varkoe, solel mu xanav ta skoj ti xyukʼlajet tajek li nabe, yuʼun ta yelovalik chtal li tsatsal ikʼe. 25 Pe kʼalal jaʼo xchankojal chabivanej* ta akʼobaltike, te xanav batel ta ba nab ta stojolalik. 26 Kʼalal la staik ta ilel ti yakal chanav ta ba nabe, toj xiʼel kʼotik li jchankʼopetike xchiʼuk xi laj yalike: «¿Mi yuʼun van yakal chijvaychinaj?». Vaʼun, lik avanikuk ta xiʼel. 27 Pe ta anil noʼox xi albatik yuʼun li Jesuse: «¡Tsotsuk avoʼontonik! Voʼonun, mu xaxiʼik».+ 28 Xi la stakʼ li Pedroe: «Kajval, mi voʼote, alo mantal ti akʼo xixanav batel ta atojolal ta ba nabe». 29 Xi laj yale: «¡Laʼ!». Vaʼun, yal ta varko li Pedroe, xanav batel ta ba nab sventa chbat snup ta be li Jesuse. 30 Pe kʼalal laj yil ti xjumet tsatsal ikʼe, lik xiʼuk. Vaʼun, xi avan kʼalal yakal xa ox ch-och yalel ta yut nabe: «¡Koltaun, Kajval!». 31 Li Jesuse ta anil noʼox la syeʼ batel skʼob sventa tsnit lokʼel li Pedroe, xi laj yalbee: «Vinik ti jutuk xchʼunel avoʼontone, ¿kʼu yuʼun chibaj avoʼonton?».+ 32 Kʼalal muyemik xa ox ta varkoe, tsʼij xi likel li tsatsal ikʼe. 33 Laje, lik ichʼatuk ta mukʼ yuʼun* li buchʼutik te oyik ta varkoe, xi albate: «Ta batsʼi melel, voʼot Xnichʼonot li Diose». 34 Vaʼun, jelavik batel, kʼotik ta tiʼ nab ta Jenesaret.+

35 Kʼalal laj yakʼik venta li viniketik ti jaʼ li Jesuse, la stakik batel mantal ta skotol jteklumetik ta sjoylejal taje, vaʼun li krixchanoetike laj yikʼbeik tal skotol li buchʼutik ipike. 36 Xvokoletik la skʼanbeik ti akʼo yakʼ ta pikel akʼo mi jaʼ noʼox li stsitsimal* skʼuʼ slapoj ta sbae.+ Jaʼ yuʼun, skotol li buchʼutik la spikike kolik ta j-echʼel.

15 Vaʼun, likik tal ta Jerusalen jfariseoetik xchiʼuk jchanubtasvanejetik ta mantal,+ xi tal yalbeik li Jesuse: 2 «¿Kʼu yuʼun muʼyuk tstsakik ta mukʼ avajchankʼoptak li kʼusitik nopem xaʼi tspas krixchanoetik ta voʼnee? Jech kʼuchaʼal liʼe, muʼyuk bu tspok skʼobik* kʼalal chveʼik xae».+

3 Xi takʼbatike: «¿Kʼu yuʼun muʼyuk chatsakik ta mukʼ ek li smantal Dios ta skoj li kʼusitik nopem xavaʼiik spasele?+ 4 Jech kʼuchaʼal liʼe, xi laj yal li Diose: ‹Ichʼo ta mukʼ atot ameʼ›,+ xchiʼuk xi laj yale: ‹Tsta slajel li buchʼu chchopol kʼopoj ta stojolal* stot o smeʼe›.+ 5 Pe xi chavalik li voʼoxuke: ‹Buchʼuuk noʼox ti xi chalbe stot o smeʼe: «Li kʼusi oy kuʼune laj xa kal chkakʼbe Dios,+ jech oxal mu xa xuʼ jtunes sventa ta jkoltaot-o», 6 mu xa persauk xichʼ ta mukʼ jsetʼuk* li stote›. Kʼalal jech chapasike, jaʼ jech muʼyuk sbalil avuʼunik li skʼop Dios ta skoj li kʼusitik nopem xavaʼiik spasele.+ 7 Jloʼlavanejetik, ta melel jaʼ akʼoplalik li kʼusi xi laj yal j-alkʼop Isaiase:+ 8 ‹Li jteklum liʼe ta yeik noʼox chichʼikun ta mukʼ, pe li yoʼontonike nom tajek oy ta jtojolal. 9 Muʼyuk sbalil ti chichʼikun-o ta mukʼe, yuʼun jaʼ noʼox smantaltak krixchanoetik li kʼusi chakʼik ta chanele›».+ 10 Jech oxal, laj yikʼ tal li epal krixchanoetike xchiʼuk xi laj yalbee: «Chikintaik xchiʼuk aʼibeik smelolal liʼe:+ 11 maʼuk tsokesat-o li kʼusi ch-och ta ye jun krixchanoe, jaʼ tsokesat-o li kʼusi chlokʼ ta yee».+

12 Vaʼun, talik li jchankʼopetike xchiʼuk xi laj yalbeik li Jesuse: «¿Mi xanaʼ ti la smak* yakan jfariseoetik ta skoj li kʼusi laj avale?».+ 13 Vaʼun, xi la stakʼe: «Chichʼ bulel skotol li teʼ ti bu maʼuk stsʼunoj Jtot ta vinajele. 14 Mu xatukʼulanik, maʼsat jbeiltasvanejetik maʼ leʼe. Yuʼun mi maʼsat li buchʼu tsbeiltas jun maʼsat vinike, xchaʼvoʼalik chbalchʼujik ochel ta chʼen».+ 15 Xi la stakʼ li Pedroe: «Jambo kaʼikutik smelolal li lokʼolkʼope». 16 Jech oxal, xi laj yale: «¿Mi mu to xavaʼibeik smelolal ek li voʼoxuke chaʼa?+ 17 ¿Mi mu xavakʼik venta ti ch-echʼ ta xchʼut li kʼusi ch-och ta ye jun krixchanoe xchiʼuk ti chlokʼ batel ta letrinae? 18 Pe li kʼusitik chlokʼ ta ye jun krixchanoe ta yoʼonton chlik tal, taje jaʼ li kʼusitik tsokesat-o jun krixchanoe.+ 19 Jech kʼuchaʼal liʼe, ta yut oʼontonal chlik tal li kʼusi toj chopol chichʼ nopele:+ li milvaneje, li sloʼlael nup chiʼilile, li mulivajele,* li elekʼe, li buchʼu tsnopbe smul xchiʼile xchiʼuk li xchopol kʼoptael kʼusitik chʼule. 20 Taje jaʼ li kʼusitik tsokesat-o jun krixchanoe, maʼuk tsokesat-o mi muʼyuk tspok skʼob* kʼalal chveʼe».

21 Vaʼun, lokʼ batel te li Jesuse, bat ta yosilal Tiro xchiʼuk Sidon.+ 22 ¡Kʼelavil! Te tal jun jfenisia* ants ti te lik tal li ta osil taje xchiʼuk xi tsots ch-avane: «Kajval, Xnichʼon David, oyuk xkʼuxul avoʼonton ta jtojolal. Yuʼun toj chopol kʼu yelan uʼuninbil yuʼun pukuj li jtsebe».+ 23 Pe li stuke muʼyuk bu la stakʼbe jpʼeluk. Vaʼun, tal li yajchankʼoptake, xi la skʼanbeik vokole: «Tako xa batel li antse, yuʼun tsots xvokolet tal ta jpatik». 24 Vaʼun, xi la stakʼe: «Muʼyuk buchʼu yan ta stojolal takbilun tal, jaʼ noʼox takbilun tal ta stojolal li chʼayemal chijetik ta jteklum Israele».+ 25 Pe tal li antse xchiʼuk laj yichʼ ta mukʼ,* xi laj yalbee: «¡Koltaun, Kajval!». 26 Vaʼun, xi la stakʼe: «Mu lekuk mi ta jpojbetik span li ololetik sventa chkakʼbetik li uni neneʼ tsʼiʼetike». 27 Xi la stakʼ li antse: «Jech avaʼuk, Kajval, pe li uni neneʼ tsʼiʼetike ta to slajesik ek li xchʼuchʼulil chlilij yalel ta xmexa yajvalike».+ 28 Vaʼun, li Jesuse xi la stakʼbe li antse: «Toj mukʼ chkil li xchʼunel avoʼontone, ants; jaʼ jech akʼo kʼotuk ta pasel ta atojolal jech kʼuchaʼal chakʼane». Li vaʼ ora taje, jaʼo poxtaj li stsebe.

29 Kʼalal lokʼ xa ox batel te li Jesuse, ta anil noʼox kʼot ta stsʼel nab Galilea,+ muy batel ta vits, vaʼun te kʼot chotluk. 30 Te nopaj tal epal krixchanoetik ta stojolal, yikʼojik tal koxoetik, li buchʼutik mu xtun skʼobike, maʼsatetik, umaʼetik xchiʼuk yantik, te la stelanbeik ta yakan Jesus, vaʼun la xpoxtaan.+ 31 Li epal krixchanoetike toj labal sba laj yilik ti chkʼopoj xa li umaʼetike, ti lek xa li buchʼutik mu xtun skʼobike, ti lek xa chanav li koxoetike xchiʼuk ti chil xa osil li maʼsatetike, jaʼ yuʼun la stoybeik skʼoplal li Dios yuʼun Israele.+

32 Pe la stak ta ikʼel yajchankʼoptak li Jesuse xchiʼuk xi laj yalbe yaʼiike: «Kʼux ta koʼonton li epal krixchanoetike,+ yuʼun oy xa ta oxib kʼakʼal liʼ xchiʼinojikune xchiʼuk muʼyuk kʼusi slajesik. Mu jkʼan jtakan batel mi muʼyuk veʼemike; yuʼun yikʼaluk xlaj yipalik ta be».+ 33 Yan li jchankʼopetike xi laj yalbeike: «¿Bu xa onoʼox ta jtakutik epal pan sventa jmakʼlinkutik li epal krixchanoetik liʼe, ti stsʼijlan* ti bu oyutike?».+ 34 Vaʼun, xi albatik yuʼun li Jesuse: «¿Jayib pan oy avuʼunik?». Xi la stakʼike: «Vukub xchiʼuk oy jaykot bikʼtal choy». 35 Kʼalal laj xa ox yalbe krixchanoetik ti akʼo xchotiik ta lumtike, 36 la stsak li vukub pan xchiʼuk li jaykot bikʼtal choye. Kʼalal laj xa ox stoj ta vokole, la xut* li pane, laje laj yakʼbe li yajchankʼoptake, vaʼun li yajchankʼoptake jaʼ bat yakʼbeik li krixchanoetike.+ 37 Veʼ skotolik xchiʼuk noj kom xchʼutik, vaʼun la stsobbeik li skomenale;* noj lek vukub mukʼtik moch yuʼunik kʼalal la stsobike.+ 38 Chanmil viniketik ti veʼike, pe muʼyuk chapbil li antsetik xchiʼuk li uni ololetike. 39 Vaʼun, och ta varko kʼalal laj xa ox skʼopon komel li krixchanoetike, laje tal ta yosilal Magadan.+

16 Li jfariseoetik xchiʼuk jsaduseoetike te nopajik tal ta stojolal Jesus, vaʼun la skʼanbeik ti akʼo yakʼ ta ilel junuk senyail ta vinajel sventa chakʼik ta prevae.+ 2 Xi takʼbatike: «Xi chavalik kʼalal ch-och xa akʼobale: ‹Lek kʼepel, yuʼun lek tsoj li vinajele›, 3 xi chavalik li ta sobe: ‹Chtal voʼ xchiʼuk oy sik maʼ tanae, yuʼun lek tsoj li vinajele xchiʼuk oy tok›. Xanaʼik skʼelel kʼu yelan li vinajele, pe mu xavaʼibeik smelolal li kʼusitik chkʼot ta pasel avie. 4 Li jkʼol kuxlejal ti toj chopol liʼe xchiʼuk ti muʼyuk tukʼ chakʼ sba ta stojolal Diose* yakalik-o ta sabel junuk senyail, pe muʼyuk bu ch-akʼbat yilik junuk senyail,+ jaʼ noʼox li senyail Jonase».+ Laj une, bat, te laj yiktaan komel.

5 Vaʼun, li jchankʼopetike jelavik batel ta jot nab, pe chʼay ta sjol xichʼ batel spanik.+ 6 Xi albatik yuʼun li Jesuse: «Vikʼiluk me lek asatik xchiʼuk kʼelo me abaik ta skoj slevadurail* li jfariseoetik xchiʼuk jsaduseoetike».+ 7 Vaʼun, xi lik yalbe sbaike: «Muʼyuk laj kichʼ tal li jpantike». 8 Snaʼoj Jesus li kʼusi tsnopike, jaʼ yuʼun xi laj yale: «¿Kʼu yuʼun jech chavalbe abaik ta skoj ti chʼabal apanike? ¡Toj jutuk xchʼunel avoʼontonik! 9 ¿Mi yuʼun mu to xavakʼik venta o mi yuʼun mu xvul ta ajolik ti veʼik voʼmil viniketik ta voʼob pane xchiʼuk ti jayib to moch la atsobike?+ 10 ¿O kʼalal veʼik chanmil viniketik ta vukub pane xchiʼuk ti jayib to mukʼtik moch noj avuʼunik kʼalal la atsobike?+ 11 ¿Kʼuxi ti mu xavakʼik venta ti maʼuk laj kalbe skʼoplal pane? Pe kʼelo me abaik ta skoj li slevadurail jfariseoetik xchiʼuk jsaduseoetike».+ 12 Vaʼun, laj yaʼibeik smelolal ti maʼuk albatik ti skʼan skʼel sbaik ta skoj li slevadurail pane, jaʼ ta skoj li chanubtasel chakʼ jfariseoetik xchiʼuk jsaduseoetike.

13 Kʼalal te xa ox oy ta yosilal Sesarea yuʼun Filipo li Jesuse, xi lik sjakʼbe li yajchankʼoptake: «¿Buchʼu la jaʼ li Xnichʼon Krixchano chalike?».+ 14 Xi laj yalike: «Jlome chalik ti voʼot la li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe,+ yantike chalik ti voʼot la li Eliase,+ li yantik xtoke chalik ti voʼot la li Jeremiase o voʼot la junuk j-alkʼop». 15 Xi albatike: «Pe li voʼoxuke, ¿buchʼuun avalojik?». 16 Xi la stakʼ li Simon Pedroe: «Voʼot li Kristoote,+ li Xnichʼon kuxul Diose».+ 17 Xi takʼbat yuʼun li Jesuse: «Muyubajan noʼox, Simon xnichʼon Jonas, yuʼun maʼuk laj yakʼbot anaʼ li buchʼu oy sbekʼtal xchiʼuk xchʼichʼele,* jaʼ laj yakʼbot anaʼ li Jtot ta vinajele.+ 18 Xi chkalbot xtoke: voʼot Pedroot,+ ta jvaʼan jtsobobbail li ta sba ton liʼe,+ vaʼun muʼyuk bu tstsalat yuʼun li yochebaltak Mukinale.* 19 Voʼon chkakʼbot li syaveal Ajvalilal* ta vinajele, jaʼ yuʼun kʼusiuk noʼox ti chachuk liʼ ta sba balumile chukbil xa li ta vinajele xchiʼuk kʼusiuk noʼox ti chatitun liʼ ta sba balumile titunbil xa li ta vinajele». 20 Vaʼun, tsots laj yalbe mantal yajchankʼoptak ti mu me buchʼu xalbeik batel ti jaʼ li Kristoe.+

21 Jaʼo xa te lik yalbe tal yajchankʼoptak Jesus ti persa skʼan xbat ta Jerusalen xchiʼuk ti toj ep chil svokol ta skʼob moletik, bankilal paleetik, jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk ti chlaj ta milele, vaʼun ti chchaʼkuxi ta yoxibal kʼakʼale.+ 22 Vaʼun, li Pedroe parte laj yikʼ batel li Jesuse, xi tsots laj yalbe mantale: «Oyuk slekil avoʼonton ta atojolal, Kajval; ta batsʼi melel mu jechuk chkʼot ta atojolal taje».+ 23 Pe li Jesuse joypʼij, vaʼun xi laj yalbe li Pedroe: «¡Akʼo aba ta jpat, Satanas! Chamakbun* kakan, yuʼun maʼuk chanop li kʼusitik tsnop Diose, jaʼ chanop li kʼusitik tsnop krixchanoetike».+

24 Vaʼun, xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Mi oy buchʼu tskʼan chtal ta jtojolale, akʼo sjip ta yoʼonton xkuxlejal, akʼo xkuch li jtel teʼ* sventa vokolile xchiʼuk akʼo stsʼakliun-o batel.+ 25 Yuʼun li buchʼu tspoj yaʼi xkuxlejale ta me xchʼay yuʼun, yan li buchʼu chcham* ta jkoje jaʼ tsta xkuxlejal.+ 26 Ta melel, ¿kʼusi sbalil tstabe li jun krixchano mi laj yuʼunin skotol li kʼusi oy ta balumil pe ti jaʼ chchʼay li xkuxlejale?+ ¿O kʼusi xuʼ xakʼ li jun krixchano sventa sta yan velta li xkuxlejale?+ 27 Yuʼun li Xnichʼon Krixchanoe ta smukʼulal Stot chtal xchiʼuk yaj-anjeltak, vaʼun jaʼ jech chakʼbe stojol li krixchanoetik ti kʼu yelan stalelalik ta jujuntale.+ 28 Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti oy jlom li buchʼutik liʼ vaʼalik ti muʼyuk bu chaʼiik kʼu yelan ta jyalel li lajelale, jaʼ to mi baʼyel laj yilik chtal ta Ajvalilal yuʼun li Xnichʼon Krixchanoe».+

17 Kʼalal echʼ xa ox vakib kʼakʼale, li Jesuse laj yikʼ batel ta tayal vits li Pedroe, laj yikʼ batel ek li Santiago xchiʼuk Juan ti jaʼ sbankil yitsʼin sbaike, stuk te oyik.+ 2 Vaʼun, te skʼelojik la skʼatajes sba; li sate xojobaj kʼuchaʼal xojobal kʼakʼal xchiʼuk sakub kʼuchaʼal xojobal lus li skʼuʼ slapoj ta sbae.+ 3 ¡Kʼelavil! Te vinaj tal ta stojolalik li Moises xchiʼuk Eliase, yakal chchiʼinik ta loʼil Jesus laj yilik. 4 Vaʼun, xi laj yalbe Jesus li Pedroe: «Kajval, toj lek ti liʼ oyunkutike. Mi chakʼane, ta jvaʼan oxpʼej karpana liʼe, jpʼej avuʼun, jpʼej yuʼun Moises xchiʼuk jpʼej yuʼun Elias». 5 Kʼalal yakal to chkʼopoje, ta anil noʼox pixatik ta yaxinal* jvol tok ti xjapet xojobale, vaʼun te vinaj tal jun yechʼomal eil ta tok ti xi chale: «Liʼe jaʼ Jnichʼon, jaʼ li buchʼu jkʼanoje, jaʼ li buchʼu ximuyubaj yuʼune.+ Chikintaik li kʼusi chale».+ 6 Kʼalal laj yaʼiik taje, la spatan sbaik ta lum li jchankʼopetike xchiʼuk xiʼik tajek. 7 Vaʼun, li Jesuse nopaj batel ta stojolalik, pikatik xchiʼuk xi laj yale: «Likanik, mu xaxiʼik». 8 Kʼalal la skʼelik muyele, muʼyuk buchʼu yan laj yilik, jaʼ noʼox li Jesuse. 9 Kʼalal yalik tal ta vitse, xi albatik mantal yuʼun li Jesuse: «Mu me buchʼu xavalbeik li kʼusi laj avilike, jaʼ to me mi laj yichʼ chaʼkuxesel li Xnichʼon Krixchanoe».+

10 Pe xi la sjakʼik li jchankʼopetike: «¿Kʼu yuʼun chalik li jchanubtasvanejetik ta mantal ti baʼyel chtal li Eliase chaʼa?».+ 11 Xi la stakʼe: «Baʼyel onoʼox chtal maʼ li Eliase xchiʼuk jaʼ chachʼubtas skotol li kʼusitike.+ 12 Chkalboxuk avaʼiik ti ay xa li Eliase, pe li stukike muʼyuk laj yakʼik venta, jaʼ la spasbeik li kʼusi la skʼan yoʼontonike.+ Jaʼ jech chil svokol yuʼunik ek li Xnichʼon Krixchanoe».+ 13 Vaʼun, li jchankʼopetike laj yakʼik venta ti jaʼ yakal chalbe skʼoplal li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe.

14 Kʼalal nopajik batel ta stojolal epal krixchanoetike,+ te nopaj tal jun vinik ta stojolal, la skejan sba xchiʼuk xi laj yalbee: 15 «Kajval, oyuk xkʼuxul avoʼonton ta stojolal li jnichʼone, yuʼun tsakbil ta tupʼ-ikʼ xchiʼuk ip. Ep ta velta ch-och ta kʼokʼ xchiʼuk ch-och ta voʼ.+ 16 Laj kikʼ tal ta stojolal li avajchankʼoptake, pe muʼyuk bu xpoxtaj yuʼunik». 17 Xi la stakʼ li Jesuse: «¡Ay, jkʼol kuxlejal ti chʼabal xchʼunel avoʼontone xchiʼuk ti jpasmulilote!,+ ¿kʼu to van sjalil liʼ ta jchiʼinoxuke? ¿Kʼu to van sjalil ta jtsʼikboxuk? Ikʼbeikun tal liʼe». 18 Li Jesus une la stsak ta utel li pukuje, vaʼun lokʼ ta stojolal li kereme, li vaʼ orae, jaʼo poxtaj.+ 19 Vaʼun, talik ta stojolal Jesus li jchankʼopetike xchiʼuk xi laj yalbeik ta mukule: «¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk bu xlokʼ kuʼunkutik li pukuje?». 20 Xi takʼbatike: «Jaʼ ta skoj ti jutuk xchʼunel avoʼontonike. Yuʼun chkalboxuk avaʼiik ta melel ti jechuk smukʼul xchʼunel avoʼontonik kʼuchaʼal sbekʼ mostasae,* xi chavalbeik jechuk li vits liʼe: ‹Lokʼan batel liʼe, batan leʼe›, vaʼun chbat xchiʼuk chʼabal kʼusi ti mu xuʼ avuʼunik spasele».+ 21* ——

22 Kʼalal jaʼo te tsobolik ta Galileae, xi albatik yuʼun li Jesuse: «Li Xnichʼon Krixchanoe chichʼ akʼel ta skʼob krixchanoetik,+ 23 tsmilik, pe chichʼ chaʼkuxesel ta yoxibal kʼakʼal».+ Jech oxal, laj yat tajek yoʼontonik.

24 Kʼalal kʼotemik xa ox ta Kapernaume, li viniketik ti tstsobik chaʼsep drakma* sventa patane bat skʼoponik li Pedroe xchiʼuk xi laj yalbeike: «¿Mi muʼyuk tstoj li chaʼsep drakma sventa patan li jchanubtasvanej avuʼunike?».+ 25 «Tana», xi. Pe kʼalal och xa ox batel ta yut nae, xi baʼyel laj yal li Jesuse: «¿Kʼu xachi voʼote, Simon? ¿Buchʼu tskʼanbeik jeltos patan li ajvaliletik ta balumile? ¿Mi jaʼ li xnichʼnabike o mi jaʼ li yan krixchanoetike?». 26 Kʼalal xi la stakʼ li Pedroe: «Jaʼ li yan krixchanoetike», xi albat yuʼun li Jesuse: «Mi jaʼ jeche chaʼa, muʼyuk bu tstojik patan li nichʼnabiletike. 27 Pe sventa mu smak* yakanik kuʼuntike,+ batan li ta nabe, tikʼo ochel li stsakobil choye. Vaʼun, tsako li baʼyel choy chlokʼ tale, kʼalal mi la ajachʼbe yee, te skatsʼoj chata jsep plata takʼin.* Tsako tal, bat tojo sventa jchaʼvoʼaltik».

18 Li vaʼ orae, nopajik tal ta stojolal Jesus li jchankʼopetike, xi laj yalbeike: «¿Buchʼu ti mas mukʼ skʼoplal ta melel li ta Ajvalilal* ta vinajele?».+ 2 Vaʼun, laj yikʼ tal jun uni olol, laj yakʼ ta oʼlol ti bu oyike 3 xchiʼuk xi laj yale: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel, jaʼ to me cha-ochik li ta Ajvalilal ta vinajel+ mi chajel li anopbenike xchiʼuk mi jechoxuk kʼuchaʼal li uni ololetike.+ 4 Jaʼ yuʼun, li buchʼu bikʼit chakʼ sba jech kʼuchaʼal li uni olol liʼe jaʼ me mas mukʼ skʼoplal li ta Ajvalilal ta vinajele+ 5 xchiʼuk li buchʼu tstsak ta venta junuk uni olol ta jbi jech kʼuchaʼal li olol liʼe tstsakun ta venta ek. 6 Pe li buchʼu tsmakbe* yakan junuk li buchʼu bikʼit yakʼoj sba ti oy xchʼunel yoʼonton ta jtojolale, mas me lek ti akʼo sjokʼanbeik ta snukʼ jpʼejuk stanal molino ti tsjoyoyin vuroe, vaʼun akʼo yichʼ jipel ochel ta oʼlol nab.+

7 »¡Abol sba li krixchanoetik ti tsmakbe* yakan yantike! Yuʼun persa onoʼox chtal li kʼusi tsmak akanile, pe ¡mas to toj abol sba li vinik ti jaʼ tsmak akanile! 8 Jaʼ yuʼun, mi tsmakot li avakan o li akʼobe, tuchʼo lokʼel xchiʼuk jipo batel.+ Yuʼun jaʼ mas lek mi chʼabal avakan o akʼob chata akuxlejale, jaʼ vokol mi te oy xchibal avakan o akʼob chavichʼ jipel batel ta kʼokʼ sbatel osile.*+ 9 Jech xtok, mi tsmak* avakan li sbekʼ asate, pitso lokʼel xchiʼuk jipo batel. Yuʼun jaʼ mas lek mi jpʼej noʼox sbekʼ asat chata akuxlejale, jaʼ vokol mi te oy xchaʼpʼejal sbekʼ asat chavichʼ jipel ochel ta Jeena* ti bu xtiltun* skʼakʼale.+ 10 Kʼelo me abaik, mu me xapʼajik junuk li buchʼutik liʼ oy ti bikʼit chakʼ sbaike; yuʼun chkalboxuk avaʼiik ti yaj-anjelik te ta vinajele te skʼelojbeik-o sat li Jtot ta vinajele.+ 11* ——

12 »¿Kʼu xachiik? Mi oy jun vinik ti oy sien ta kot xchije, pe ti chʼay jkote,+ ¿mi mu teuk van chikta ta vitstik li 99 ta kot sventa chbat saʼ tal li jkot ti chʼayeme?+ 13 Vaʼun, mi la stae, ta melel chkalboxuk avaʼiik ti mas to xkuxet yoʼonton ta stojolal li jkot taje, jaʼ mu sta jech ta stojolal li 99 ta kot ti muʼyuk bu xchʼaye. 14 Jaʼ jech muʼyuk lek chaʼi Jtot* ta vinajel ek ti xlaj junuk li buchʼutik liʼ oy ti bikʼit chakʼ sbaike.+

15 »Jech xtok, mi la saʼ smul ta atojolal li avermanoe, batan, bat kʼopono stuk sventa xavalbe yaʼi li smule.*+ Mi la xchikinta li kʼusi laj avalbee, vaʼun laj xa me akolta sventa jaʼ spas li kʼusi tukʼe.+ 16 Pe mi mu xchikintae, ikʼo batel junuk o chaʼvoʼuk achiʼil sventa lek chapal xkom li kʼop kʼalal chkʼopoj chaʼvoʼ o oxvoʼ testigoe.+ 17 Pe mi mu skʼan x-aʼibatik eke, albo li tsobobbaile. Pe mi mu skʼan x-aʼibat ek li tsobobbaile, jaʼuk me jech xavil kʼuchaʼal jun jyanlum+ xchiʼuk jaʼuk me jech xavil kʼuchaʼal jun jtsobpatan.+

18 »Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti kʼusiuk noʼox ti chachukik liʼ ta sba balumile chukbil xa li ta vinajele xchiʼuk kʼusiuk noʼox ti chatitunik liʼ ta sba balumile titunbil xa li ta vinajele. 19 Ta melel, chkalboxuk avaʼiik yan velta ti mi oy chaʼvoʼoxuk liʼ ta sba balumil ti jmoj chanop akʼopik chapasik orasion ta sventa kʼusiuk noʼox ti tsots skʼoplale, ta xkʼot ta pasel koliyal li Jtot ta vinajele.+ 20 Yuʼun ti bu oyik chaʼvoʼ o oxvoʼ ta jbie,+ te oyun ta oʼlol ti bu oyike».

21 Vaʼun, nopaj tal li Pedroe xchiʼuk xi laj yalbe li Jesuse: «Kajval, ¿jayib to velta skʼan jpasbe perton kʼalal tsaʼ smul ta jtojolal li kermanoe? ¿Mi vukub to velta?». 22 Vaʼun, xi takʼbat yuʼun li Jesuse: «Muʼyuk chkalbot ti vukub to veltae, yuʼun 77 to ta velta* skʼan jech xapas.+

23 »Jaʼ yuʼun chaʼa, li Ajvalilal ta vinajele xuʼ xichʼ koʼoltasel kʼuchaʼal jun ajvalil ti tskʼan akʼo stoj yil li smosotake. 24 Kʼalal lik skʼan li ilile, laj yikʼbeik tal jun vinik ti oy lajunmil talento* yile. 25 Ta skoj ti muʼyuk kʼusi stoj-oe, albat yuʼun yajval ti akʼo yichʼ chonel li stuke, li yajnile, li xnichʼnabe xchiʼuk skotol li kʼusitik oy yuʼun sventa xtoj li yile.+ 26 Jaʼ yuʼun, la skejan sba li mosoile, xi la skʼanbe vokol li yajvale: ‹Malabun to, ta jsutesbot skotol›. 27 Kʼuxubaj tajek ta yoʼonton, vaʼun la skolta batel smoso li ajvalile xchiʼuk la xchʼaybe li yile.+ 28 Pe kʼalal lokʼ batel li mosoil taje, te la sta ta be jun xchiʼil ta mosoil ti oy sien denario* yil yuʼune, la stsak xchiʼuk lik xmichʼbe snukʼ, xi laj yalbee: ‹Tojbun skotol li avile›. 29 Jaʼ yuʼun, la skejan sba li xchiʼil ta mosoile, xi lik skʼanbe vokole: ‹Malabun to, ta jsutesbot›. 30 Pe muʼyuk bu la skʼan la smala, lokʼ batel, bat stikʼ ta chukel, jaʼ to tslokʼes mi toj li yile. 31 Chopol tajek laj yilik li xchiʼiltak ta mosoil kʼalal laj yilik li kʼusitik kʼot ta pasele, vaʼun lokʼik batel, bat yalbe yajvalik skotol li kʼusitik kʼot ta pasele. 32 Vaʼun, takat ta ikʼel yuʼun li yajvale, xi albate: ‹Chopol mosoilot ta jyalel, la jchʼaybot skotol li avil kʼalal xavokolet la-ay ta jtojolale. 33 ¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk xkʼuxubaj ta avoʼonton li achiʼil ta mosoil jech kʼuchaʼal laj kakʼ ta ilel xkʼuxul koʼonton ta atojolale?›.+ 34 Ta skoj taje, ilin tajek li yajvale, bat yakʼ ta skʼob jchukvanejetik, jaʼ to tslokʼes mi toj skotol li yile. 35 Jaʼ me jech tspasboxuk+ Jtot ta vinajel ek mi mu ta sjunuluk avoʼontonik chapasbe abaik perton ta jujuntal xchiʼuk li avermanotakike».+

19 Vaʼun, kʼalal laj xa ox yoʼonton Jesus ta yalel taje, lokʼ batel li ta Galileae, bat ta stsʼak Judea ta jot ukʼum Jordan.+ 2 Jech xtok, tsʼakliat batel yuʼun epal krixchanoetik, vaʼun te la xpoxtaan.

3 Li jfariseoetik une te nopajik tal ta stojolal, yuʼun tskʼan chakʼik ta preva, xi la sjakʼbeike: «¿Mi stakʼ sutes-o* yajnil li jun vinik ta skoj kʼusiuk noʼoxe?».+ 4 Xi takʼbatike: «¿Mi muʼyuk akʼelojik ti la spas jun vinik xchiʼuk jun ants ta slikebal li buchʼu pasvane+ 5 xchiʼuk ti xi laj yale: ‹Jech oxal, ta xikta komel stot xchiʼuk smeʼ li vinike, jaʼ xa chchiʼin-o ta naklej li yajnile,* vaʼun tspas ta jun sbekʼtalik li chaʼvoʼike›?+ 6 Jech oxal, mu xa me chaʼvoʼikuk, yuʼun pasik xa ta jun. Jaʼ yuʼun, ti kʼusi spasoj ta jun li Diose muʼyuk buchʼu xuʼ xchʼak».+ 7 Xi laj yalbeik li Jesuse: «Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun laj yal mantal Moises ti akʼo spasbeik svunal sventa xbat li yajnilike xchiʼuk ti sutesik-oe?».+ 8 Xi albatike: «Li Moisese laj yakʼ ti akʼo xasutes-o avajnilik ta skoj ti tsots avoʼontonike,+ pe taje mu jechuk onoʼox ta slikebal.+ 9 Yan li voʼone chkalboxuk avaʼiik ti buchʼu tsutes-o yajnil mi maʼuk ta skoj mulivajel* xchiʼuk ti chikʼ yan antse tsloʼla snup xchiʼil».+

10 Xi albat yuʼun li jchankʼopetike: «Mi jaʼ jech chkʼot ta stojolal xchiʼuk yajnil li jun vinike, jaʼ mas lek ti mu xnupune». 11 Xi albatike: «Mu skotoluk viniketik spas yuʼunik li kʼusi albile, jaʼ noʼox spas yuʼunik li buchʼutik jech akʼbilik* yuʼun Diose.+ 12 Yuʼun oy jlome muʼyuk chnupunik ta skoj ti oy spaltail* vokʼike, jlome jaʼ ta skoj ti pasbilik ta kapon* yuʼun krixchanoetike; pe li jlome muʼyuk chnupunik ta skoj li Ajvalilal* ta vinajele. Ti buchʼu xuʼ yuʼun chaʼi jeche, akʼo spas jech».+

13 Vaʼun, te ikʼbat tal uni ololetik sventa chakʼ skʼob ta stojolalik xchiʼuk ti spas orasion ta stojolalike, pe li jchankʼopetike laj yutik li buchʼutik laj yikʼik tal li ololetike.+ 14 Pe xi laj yal li Jesuse: «Mu xamakik ta be li uni ololetike, akʼo talikuk ta jtojolal, mu xapajesik; yuʼun jaʼ jechik li buchʼutik chuʼuninik li Ajvalilal ta vinajele».+ 15 Vaʼun, laj yakʼ skʼob ta stojolalik, laje lokʼ batel te.

16 Laj une, oy buchʼu te nopaj tal ta stojolal xchiʼuk xi laj yale: «Jchanubtasvanej, ¿kʼusitik lekik skʼan jpas sventa jta li kuxlejal sbatel osile?».+ 17 Xi albate: «¿Kʼu yuʼun voʼon chtal ajakʼbun ta sventa ti kʼusi leke? Jun noʼox maʼ ti buchʼu leke.+ Pe mi chakʼan chata li kuxlejale, skʼan me xachʼun-o li mantaletike».+ 18 Xi laj yale: «¿Kʼusitik jaʼ taje?». Xi albat yuʼun li Jesuse: «Mu xamilvan,+ mu xaloʼla anup achiʼil,+ mu xa-elkʼaj,+ mu xanopbe smul achiʼil,+ 19 ichʼo ta mukʼ atot ameʼ+ xchiʼuk skʼan me jech xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke».+ 20 Xi laj yal li kerem vinike: «Jpasoj skotol maʼ taje, ¿kʼusi to yan skʼan jpas?». 21 Xi albat yuʼun li Jesuse: «Mi chakʼan tukʼote,* batan, bat chono li kʼusitik oy avuʼune, li stojole bat akʼbo li buchʼutik abol sbaike; jaʼ jech chata akʼulejal ta vinajel,+ vaʼun laʼ tsʼakliun».+ 22 Kʼalal laj yaʼi li kerem vinik taje, chat tajek yoʼonton sut batel, yuʼun toj ep kʼusitik oy yuʼun.+ 23 Vaʼun, xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti kʼusi toj vokol chaʼi li buchʼu jkʼuleje jaʼ ti x-och ta Ajvalilal ta vinajele.+ 24 Chkalboxuk avaʼiik yan velta ti jaʼ mu vokoluk chjelav ta sat akuxa li jkot kameyoe, jaʼ toj vokol ch-och ta Ajvalilal yuʼun Dios li buchʼu jkʼuleje».+

25 Toj labal sba laj yaʼiik li jchankʼopetik kʼalal laj yaʼiik taje, jaʼ yuʼun xi laj yalike: «¿Buchʼu xa noʼox xuʼ xkol ta melel?».+ 26 Kʼelbat lek satik yuʼun li Jesuse, vaʼun xi albatike: «Li krixchanoetike mu xuʼ yuʼunik spasel taje, pe li Diose xuʼ yuʼun spasel skotol».+

27 Vaʼun, li Pedroe xi la stakʼe: «¡Kʼelavil!, li voʼonkutike kiktaojkutik skotol sventa jtsʼakliotkutik, ¿kʼusi van ta jtakutik ta melel?».+ 28 Xi albatik yuʼun li Jesuse: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti kʼalal ch-achʼub skotol li kʼusitike, jaʼo kʼalal chchoti li Xnichʼon Krixchano ta xchotleb sventa ajvalil ti jun yutsile, ta me xachotiik ta 12 chotlebal sventa ajvalil li voʼoxuk ti chatsʼakliikune, chachapanik li 12 ta vokʼ nitilulal ta Israele.+ 29 Skotol li buchʼu yiktaoj sna, mi sbankil o yitsʼin, mi xvix o yixlel, mi stot o smeʼ, mi yalab o xnichʼnab o mi yosil ta skoj jbie mas to me ta sien ta velta tsta xchiʼuk ta me xuʼunin li kuxlejal sbatel osile.+

30 »Pe ep li buchʼutik baʼyel oyike jaʼ chkʼotik ta slajeb, li buchʼutik ta slajeb oyike jaʼ chkʼotik ta baʼyel.+

20 »Yuʼun li Ajvalilal* ta vinajele xkoʼolaj kʼuchaʼal jun yajval na ti sob tajek lokʼ batel sventa tsaʼ sviniktak yoʼ x-abtejik ti bu tsʼunajtik s-uvae.+ 2 Kʼalal laj xa ox xchap skʼop xchiʼuk li j-abteletik ti jun denario* tstoj ta jun kʼakʼale, la stakan batel ti bu tsʼunajtik s-uvae. 3 Kʼalal lokʼ batel xtoke, te van ta yoxibal ora,* te laj yil yantik ti te vaʼajtik ta chʼivit ti chʼabal yabtelike; 4 vaʼun xi laj yalanbee: ‹Batanik ek li ta kabtel ti bu tsʼunajtik j-uvae, vaʼun jaʼ jech yepal chkakʼboxuk ti kʼu yepal sta-o chavichʼik tojel chkile›. 5 Jech oxal, batik. Te une, bat yan velta te van ta svakibal ora* xchiʼuk ta sbalunebal ora,* vaʼun jaʼ jech la spas xtok. 6 Ta slajebal xa une, lokʼ batel te van ta 11 ora* xchiʼuk te vaʼajtik la sta yantik, vaʼun xi laj yalbe li viniketike: ‹¿Kʼu yuʼun ti liʼ vaʼaloxuk-o sjunul kʼakʼal ti chʼabal avabtelike?›. 7 Xi la stakʼike: ‹Yuʼun muʼyuk buchʼu yalojbunkutik abtel›. Xi albatike: ‹Batanik ek li ta kabtel ti bu tsʼunajtik j-uvae›.

8 »Kʼalal och akʼobale, li yajval uvae xi laj yalbe li buchʼu oy ta sba skʼelel j-abteletike: ‹Ikʼo tal li j-abteletike xchiʼuk akʼbo li stojolike, jaʼ tojo baʼyel li buchʼutik ta slajeb vulike,+ mi laje, tojo li buchʼutik baʼyel vulike›. 9 Kʼalal talik li viniketik ti ochik ta abtel ta 11 orae, jun denario* laj yichʼik tojel ta jujuntal. 10 Jaʼ yuʼun, kʼalal talik li buchʼutik baʼyel ochik ta abtele, la snopik ti mas ep chichʼ stojolike, pe jaʼ jech jun denario* laj yichʼik tojel ek. 11 Kʼalal laj yichʼ li stojolike, lik skʼanbeik parte li yajval nae 12 xchiʼuk xi laj yalike: ‹¡Kʼajomal noʼox jun ora abtejik li buchʼutik ta slajeb xa vulike, akʼo mi jech, koʼol jech yepal la atoj kʼuchaʼal voʼonkutik ti tsots li-abtejkutik sjunul kʼakʼal xchiʼuk ti la jtsʼikutik xkʼuxul kʼakʼale!›. 13 Pe xi la stakʼbe jun j-abtele: ‹Amigo, muʼyuk kʼusi chopol jpasojbot. ¿Mi mu lajuk jchaptik lek ti jun denario* ta jtojote chaʼa?+ 14 Tsako li atojole, batan. Yuʼun jaʼ jech koʼol yepal oy ta koʼonton ta jtoj ek li buchʼu ta slajeb xa vule. 15 ¿Mi mu oyuk jderecho jpasbe kʼusi tskʼan koʼonton li kʼusitik oy kuʼune? ¿O mi yuʼun cha-itʼixaj ta skoj ti lek koʼontone?›.+ 16 Yuʼun li buchʼutik ta slajeb chkʼotike jaʼ chkʼotik ta baʼyel, yan li buchʼutik baʼyel chkʼotike jaʼ chkʼotik ta slajeb».+

17 Kʼalal yakal chmuy batel ta Jerusalen li Jesuse, parte laj yikʼ batel li 12 ta voʼ jchankʼopetike xchiʼuk xi laj yalanbe ta bee:+ 18 «¡Kʼelavilik! Yakal chijmuy batel ta Jerusalen, te une chichʼ akʼel ta skʼob bankilal paleetik xchiʼuk jchanubtasvanejetik ta mantal li Xnichʼon Krixchanoe. Vaʼun, chchapanik sventa tsmilik+ 19 xchiʼuk chakʼik ta skʼob jyanlumetik sventa tslabanik, sventa tstsitsik* xchiʼuk sventa tsmilik ta jtel teʼ,+ vaʼun chichʼ chaʼkuxesel ta yoxibal kʼakʼal».+

20 Vaʼun, li smeʼ xnichʼnab Sebedeoe+ nopaj batel ta stojolal Jesus xchiʼuk li yalabe, laj yichʼ ta mukʼ* xchiʼuk oy kʼusi la skʼanbe.+ 21 Xi albate: «¿Kʼusi oy ta avoʼonton?». Xi la stakʼe: «Alo mantal sventa te xchoti jun ta abatsʼikʼob xchiʼuk jun ta atsʼetkʼob* ta Ajvalilal avuʼun li chaʼvoʼ jkereme».+ 22 Xi la stakʼ li Jesuse: «Mu xanaʼik li kʼusi chakʼanike. ¿Mi x-uchʼ avuʼunik li sbel kopa* ti poʼot xa xkuchʼe?».+ Xi la stakʼbeike: «X-uchʼ kuʼunkutik». 23 Xi albatike: «Ta onoʼox xavuchʼbeik sbel maʼ li jkopae,*+ pe sventa xachotiik ta jbatsʼikʼob xchiʼuk ta jtsʼetkʼobe* maʼuk voʼon chkakʼ, yuʼun li chotlebaletik taje jaʼ chal Jtot ti buchʼutik te chchotie».+

24 Kʼalal laj yaʼiik li lajunvoʼike, ilinik ta stojolal li chaʼvoʼ ti sbankil yitsʼin sbaike.+ 25 Pe ikʼatik tal yuʼun li Jesuse xchiʼuk xi albatike: «Li voʼoxuke anaʼojik ti ajvaliletik ta jteklumetike jpʼel xa xalik ta stojolal li buchʼutik sventainojike xchiʼuk ti buchʼutik mukʼ skʼoplalike tspasik ta mantal li buchʼutik sventainojike.+ 26 Taje skʼan me mu jechuk xapasik maʼ voʼoxuke,+ yuʼun li buchʼu tskʼan mukʼ skʼoplal avuʼunike skʼan baʼyel xkʼot ta avajtunelik+ 27 xchiʼuk li buchʼu baʼyel tskʼan chkʼot avuʼunike skʼan xkʼot ta amosoik.+ 28 Taje jaʼ jech la spas li Xnichʼon Krixchanoe, muʼyuk bu tal sventa xtunik ta stojolal,+ yuʼun tal tunuk xchiʼuk tal yakʼ xkuxlejal kʼuchaʼal pojelal sventa tspoj epal krixchanoetik».+

29 Kʼalal lokʼik xa ox batel ta Jerikoe, te tijil batel epal krixchanoetik ta stojolal. 30 Jaʼ to chilike te chotajtik chaʼvoʼ maʼsat viniketik ta xokon be, kʼalal laj yaʼiik ti te x-echʼ batel li Jesuse, xi lik avanikuke: «¡Kajval, Xnichʼon David,+ oyuk xkʼuxul avoʼonton ta jtojolalkutik!». 31 Pe li epal krixchanoetike tsots mantal laj yalbeik ti akʼo stsʼijiike, pe mas to tsots xi lik avanikuke: «¡Kajval, Xnichʼon David, oyuk xkʼuxul avoʼonton ta jtojolalkutik!». 32 Jech oxal, vaʼi li Jesuse, laj yikʼ tal xchaʼvoʼalik xchiʼuk xi laj yalbee: «¿Kʼusi chakʼan ta jpasboxuk?». 33 Xi laj yalbeike: «Kajval, akʼo jamuk li jsatkutike». 34 Kʼuxubaj tajek ta yoʼonton li Jesuse, jaʼ yuʼun la spikbe li satike+ xchiʼuk ta ora noʼox jam, vaʼun la stsʼakliik batel.

21 Kʼalal nopajik ta Jerusalen xchiʼuk ti kʼotik xa ox ta Betfague ta vits Olivatike, la stak batel chaʼvoʼ yajchankʼoptak li Jesuse+ 2 xchiʼuk xi laj yale: «Batanik li ta bikʼit lum leʼe, vaʼun te chukul chataik ta anil jkot meʼ vuro xchiʼuk jkot chʼiom vuro; titunik, vaʼun ikʼbeikun tal. 3 Xi xavalik mi oy buchʼu tsjakʼboxuke: ‹Yuʼun chtun yuʼun li Kajvaltike›. Vaʼun, tskoltaboxuk ta anil sventa xavikʼik tal».

4 Taje jaʼ jech la spasik sventa xkʼot ta pasel li kʼusi xi albil ta stojolal j-alkʼope: 5 «Xi xavalbeik li stseb Sione: ‹¡Kʼelavil! Chtal xa ta atojolal li ajvalil avuʼune,+ lek manxo,+ kajal chtal ta jkot vuro, jaʼ ta jkot chʼiom vuro, stsʼunbal jkot j-ikatsnom chonbolom›».+

6 Vaʼun, batik li jchankʼopetike xchiʼuk jaʼ jech tajek la spasik kʼuchaʼal albatik yuʼun li Jesuse.+ 7 Laje, laj yikʼbeik tal li meʼ vuro xchiʼuk yole, la slambeik ta sba li skʼuʼ slapoj ta sbaike, vaʼun la skajlebin li Jesuse.+ 8 Jutuk mu skotoluk li epal krixchanoetike la skʼi ta be li skʼuʼ slapoj ta sbaike,+ yantike lik skʼasik tal kʼob teʼ sventa chchexanik ta be. 9 Jech xtok, li epal krixchanoetik ti jbabe batel xchiʼuk li buchʼutik tijilik batel ta spate xi x-avet chalike: «¡Avokoluk, chabio li Xnichʼon Davide!+ ¡Akʼo sta bendision li buchʼu chtal ta sbi Jeovae!*+ ¡Avokoluk, chabio, voʼot ti ta toyol oyote!».+

10 Kʼalal och batel ta Jerusalen une, xvochlajetik* sjunul li jteklume xchiʼuk xi chalike: «¿Buchʼu leʼe?». 11 Li epal krixchanoetike xi chalilanike: «¡Jaʼ li j-alkʼop Jesuse,+ likem tal ta Nasaret ta Galilea!».

12 Och batel ta templo li Jesuse, la snuts lokʼel skotol li buchʼutik te chchonolajik xchiʼuk chmanolajik ta temploe, la svalkʼunbe xmexaik li jeltakʼinetike xchiʼuk la svalkʼunbe svankaik li buchʼutik chchonik palomae.+ 13 Xchiʼuk xi laj yalanbee: «Xi tsʼibabile: ‹Li jnae spasobil orasion chichʼ albel skʼoplal›,+ pe li voʼoxuke apasojik xa ta xchʼen j-elekʼetik».+ 14 Jech xtok, te tal maʼsatetik xchiʼuk koxoetik ta stojolal Jesus li ta temploe, vaʼun la xpoxtaan.

15 Ilinik tajek+ li bankilal paleetik xchiʼuk li jchanubtasvanejetik ta mantal kʼalal laj yilik li kʼusitik labal sba la spase xchiʼuk kʼalal xi x-avetik ta templo li kʼox keremetike: «¡Avokoluk, chabio li Xnichʼon Davide!».+ 16 Laje, xi laj yalbeik li Jesuse: «¿Mi laj avaʼi li kʼusi chalike?». Vaʼun, xi la stakʼe: «Laj kaʼi. ¿Mi muʼyuk achanojik liʼe: ‹Ta ye ololetik xchiʼuk ta ye buchʼutik ta to xchuʼunik ti chkʼupil kʼoptavanike›?».+ 17 Laje, laj yikta komel li krixchanoetike xchiʼuk lokʼ batel li ta jteklume, bat ta Betania, vaʼun te echʼ yuʼun akʼobal.+

18 Kʼalal sob tajek sut tal ta jteklum ta yokʼomale, lik viʼnajuk.+ 19 Te la sta ta ilel steʼel igo li ta bee, bat skʼel, pe muʼyuk kʼusi la sta, naka yanal noʼox,+ xi laj yalbee: «Muʼyuk xa chasatin-o».+ Vaʼun, ta ora noʼox takij li steʼel igoe. 20 Chʼayal to kʼot yoʼontonik li jchankʼopetik kʼalal laj yilik taje, xi laj yalike: «¿Kʼuxi xa noʼox ti ta ora takij li steʼel igoe?».+ 21 Vaʼun, xi takʼbatik yuʼun li Jesuse: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti mi oy xchʼunel avoʼontonik xchiʼuk mi muʼyuk xachibetike, maʼuk noʼox tspas avuʼunik kʼuchaʼal la jpasbe li steʼel igoe, yuʼun mi ‹Lokʼan batel, bat jipo aba ta nab› mi xavutik ek li vits liʼe, jaʼ jech tspas.+ 22 Xchiʼuk mi oy xchʼunel avoʼontonike, kʼusiuk noʼox ti chakʼanik ta orasione, chataik».+

23 Kʼalal te xa ox oy ta yut templo une, li bankilal paleetik xchiʼuk li moletik ta jteklume talik ta stojolal Jesus kʼalal yakal chchanubtasvane xchiʼuk xi laj yalbeike: «¿Bu la ata avabtel ti jech chapas li kʼusitik liʼe? Xchiʼuk ¿buchʼu laj yakʼbot li avabtele?».+ 24 Xi la stakʼ li Jesuse: «Oy kʼusi ta jakʼboxuk ek. Mi la atakʼbeikune, chkalboxuk ek bu la jta kabtel ti jech ta jpas li kʼusitik liʼe: 25 ¿bu lik tal li yabtel Juan ti laj yakʼ ichʼvoʼe? ¿Mi ta vinajel o mi ta stojolal krixchanoetik?». Pe xi lik yalbe sbaike: «‹Ta vinajel› mi xkutike, xi chalbutike: ‹Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun muʼyuk xachʼunbeik?›.+ 26 Pe ‹ta stojolal krixchanoetik› mi xkutike, chakʼ xiʼel li epal krixchanoetike, yuʼun jaʼ jun j-alkʼop chilik li Juane». 27 Jech oxal, xi la stakʼbeik li Jesuse: «Mu jnaʼkutik». Vaʼun, xi takʼbatik yuʼun li Jesuse: «Muʼyuk chkalboxuk bu la jta kabtel ek ti jech ta jpas li kʼusitik liʼe.

28 »¿Kʼu xachiik? Oy jun vinik ti oy chaʼvoʼ skereme. Bat skʼopon li baʼyele, xi laj yalbee: ‹Jkerem, bat abtejan avi ti bu tsʼunajtik uvae›. 29 Vaʼun, xi la stakʼe: ‹Mu jkʼan xibat›, pe chopol laj yaʼi sba ta tsʼakal, jech oxal bat. 30 Bat skʼopon li xchaʼvoʼale, jaʼ noʼox jech laj yalbe xtok. Vaʼun, xi la stakʼe: ‹Chibat, tot›, pe muʼyuk bu xbat. 31 ¿Bu junukal ta xchaʼvoʼalik ti la spasbeik li kʼusi tskʼan yoʼonton stotike?». Xi takʼavike: «Jaʼ li baʼyele». Vaʼun, xi albatik yuʼun li Jesuse: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel, jaʼ jbabe batel avuʼunik ta Ajvalilal* yuʼun Dios li jtsobpatanetik xchiʼuk li jchonbail antsetike. 32 Yuʼun tal ta atojolalik li Juan sventa chakʼ avilik li sbelel tukʼilale, pe muʼyuk bu xachʼunbeik. Pe li jtsobpatanetik xchiʼuk li jchonbail antsetike jaʼ la xchʼunik.+ Yan li voʼoxuke, akʼo mi jech laj avilik, muʼyuk bu chopol xavaʼi abaik xchiʼuk muʼyuk xachʼunbeik.

33 »Aʼiik yan lokʼolkʼop xtok. Oy jun vinik ti jaʼ yajval osile, la stsʼun uva,+ la sjoy ta koral,* te la sjokʼ spitsʼobil uva xchiʼuk la svaʼan jun tayal kʼelob osil.+ Vaʼun, laj yakʼbe slokʼ jtsʼunolajeletik, laje bat ta namal balumil.+ 34 Kʼalal sta xa yorail chtaʼaj li uvae, la stak batel smosotak ti bu oy li jtsʼunolajeletik sventa stsobik tal li uvae. 35 Pe li jtsʼunolajeletike la stsakbeik li smosotake, june la smajik, li june la smilik, li june laj yakʼbeik ton.+ 36 Jaʼ yuʼun, la stak batel yan smosotak, mas xa ep la stak batel kʼuchaʼal li ta baʼyele, pe jaʼ noʼox jech la spasbeik xtok.+ 37 Ta slajebal xa une, la stak batel xnichʼon ta stojolalik xchiʼuk xi laj yale: ‹Jaʼ chichʼik ta mukʼ li jkereme›. 38 Xi laj yalbe sbaik li jtsʼunolajeletik kʼalal laj yilik li nichʼonile: ‹Leʼe jaʼ li buchʼu chichʼ komel kʼusitike.+ ¡Laʼik, bat jmiltik, vaʼun chkichʼbetik komel li kʼusitik chuʼunine!›. 39 Jech oxal, la stsakik, la sjipik lokʼel ti bu tsʼunajtik uvae, vaʼun la smilik.+ 40 Jaʼ yuʼun, mi tal li yajval uvae, ¿kʼusi van tspasbe li jtsʼunolajeletik taje?». 41 Xi laj yalbeik li Jesuse: «Chichʼik lajesel ta j-echʼel ta skoj ti chopolike xchiʼuk yan xa-o jtsʼunolajeletik chakʼbe slokʼ ti bu tsʼunajtik s-uvae, jaʼ chakʼbe li buchʼutik snaʼ xakʼik uva kʼalal taʼajem xa oxe».

42 Xi albatik yuʼun li Jesuse: «Xi chal li Tsʼibetike: ‹Li ton ti la spʼajik li jvaʼanej naetike jaʼ li ton ta chikin na ti mas tsots skʼoplal kʼoteme›.+ ¿Mi muʼyuk achanojik-o ti ‹ta stojolal Jeova* likem talel taje xchiʼuk ti labal sba chkil ta jsatike›?+ 43 Jaʼ yuʼun, chkalboxuk avaʼiik ti chavichʼik pojbel li Ajvalilal yuʼun Diose, jaʼ chichʼ akʼbel li jteklum ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jtekʼ teʼ ti lek snaʼ xakʼ sate. 44 Jech xtok, lilijem chkom li buchʼu kajal chkʼot li ta sba ton taje.+ Yan li buchʼu chyal tal ta sbae vochʼem* chkom ta jyalel».+

45 Kʼalal laj yaʼiik li lokʼolkʼopetik laj yal Jesus li bankilal paleetik xchiʼuk li jfariseoetike, laj yakʼik venta ti jaʼ skʼoplalike.+ 46 Akʼo mi tskʼan chchukik, chiʼik ta skoj li epal krixchanoetike, yuʼun jaʼ jun j-alkʼop chilik.+

22 Lik yalanbe yan velta ta lokʼolkʼop li Jesuse, xi laj yale: 2 «Li Ajvalilal* ta vinajele xuʼ xichʼ koʼoltasel kʼuchaʼal jun ajvalil ti la spas jun skʼinal nupunel+ ta sventa li xnichʼone. 3 Vaʼun, la stak batel smosotak sventa xbat yikʼik tal li buchʼutik takbilik ta ikʼel ta skʼinal nupunele, pe muʼyuk bu skʼan xtalik.+ 4 La stak batel yan smosotak, xi laj yale: ‹Xi xavalbeik li buchʼutik takbilik ta ikʼele: «¡Kʼelavilik! Jchapanoj xa jveʼel, jmiloj xa stot jvakaxtak xchiʼuk li jupʼem chonbolometik kuʼune, chapal xa skotol. Jaʼ yuʼun, laʼik li ta skʼinal nupunele»›. 5 Pe muʼyuk la stsakik ta venta, li june bat ta yosil, li june bat skʼel spʼolmal;+ 6 li jlom xtoke la stsakbeik li smosotak ajvalile, muʼyuk xa xkʼexlal laj yilbajinik, vaʼun la smilik.

7 »Ilin ta jyalel li ajvalile, jaʼ yuʼun la stak batel yajsoltarotak sventa tsmil li jmilvanejetike xchiʼuk la xchikʼbe li steklumalike.+ 8 Vaʼun, xi laj yalbe li smosotake: ‹Chapal xa maʼ skʼinal nupunele, pe mu sta-o xtalik li buchʼutik takbilik ox ta ikʼele.+ 9 Jaʼ yuʼun, batanik li ta bebetik ta slokʼebal jteklume, vaʼun ikʼik tal ta skʼinal nupunel li buchʼutik te chataike›.+ 10 Jech oxal, jaʼ jech la spasik li mosoiletike, batik li ta bebetike xchiʼuk la stsobik tal ti jayvoʼ la staike, te talik li buchʼutik toj chopolike xchiʼuk li buchʼutik lekike; jaʼ yuʼun noj li snail skʼinal nupunel ti bu chveʼike.*

11 »Kʼalal och skʼel ajvalil li buchʼutik takbilik ta ikʼele, la sta ta ilel jun vinik ti maʼuk slapoj batel li skʼuʼ spokʼ sventa nupunele. 12 Jaʼ yuʼun, xi laj yalbee: ‹Amigo, ¿kʼuxi xa noʼox la-och tal ti muʼyuk alapoj tal akʼuʼ apokʼ sventa nupunele?›. Mu xa snaʼ kʼusi tstakʼ. 13 Vaʼun, xi laj yalbe yajtuneltak li ajvalile: ‹Chukbeik yok skʼob, te une bat jipik lokʼel ta ikʼal osil. Jaʼ te ch-okʼ xchiʼuk chkʼux stanal ye›.

14 »Yuʼun ep li buchʼutik takbilik ta ikʼele, pe jaʼ jutuk li buchʼutik tʼujbile».

15 Te une, li jfariseoetike batik xchiʼuk ta mukul la skomon nopik kʼuxi xuʼ stabeik smul Jesus ta skoj li kʼusi chale.+ 16 Vaʼun, la stak batel yajchankʼoptakik xchiʼuk sviniktak Erodes+ sventa xi chalbeike: «Jchanubtasvanej, jnaʼojkutik ti melel kʼusi chavale xchiʼuk ti melel kʼusi chaval kʼalal chachanubtasvan ta sventa Diose xchiʼuk ti maʼuk chakʼan ti lek chilot li krixchanoetike, yuʼun maʼuk chakʼelbe li spat xokonike. 17 Jaʼ yuʼun, albun kaʼikutik, ¿kʼu xachi voʼote? ¿Mi stakʼ* xichʼ tojbel patan li Sesare o mi moʼoj?». 18 Pe ta skoj ti snaʼoj Jesus ti toj chopol snopbenike, xi laj yale: «Jloʼlavanejetik, ¿kʼu yuʼun chapasikun ta preva? 19 Akʼbeikun jkʼel jsepuk li takʼin sventa tojob patane». Vaʼun, laj yichʼbeik tal jsep denario* takʼin. 20 Xi albatike: «¿Buchʼu slokʼol liʼe xchiʼuk kʼusi ti liʼ tsʼibabile?». 21 «Jaʼ li Sesare» xiik. Te une, xi albatike: «Vaʼun chaʼa, tojbeik Sesar li kʼusitik jaʼ yuʼun Sesare, yan li kʼusitik jaʼ yuʼun Diose tojbeik Dios».+ 22 Kʼalal laj yaʼiik taje, chʼayal to kʼot yoʼontonik, jaʼ yuʼun te laj yiktaik, la stam batel sbeik.

23 Li vaʼ kʼakʼale, te talik ta stojolal Jesus li jsaduseoetik ti chalik ti chʼabal chaʼkuxesele,+ xi tal sjakʼbeike:+ 24 «Jchanubtasvanej, li Moisese xi laj yale: ‹Mi cham jun vinik ti chʼabal to xnichʼnabe, skʼan xikʼbe yajnil sbankil li itsʼinal* sventa oyuk snitilulal li sbankile›.+ 25 Yuʼun oy toʼox vukvoʼ jchiʼilkutik ti sbankil yitsʼin sbaike; nupun li bankilale, pe cham kʼalal chʼabal toʼox xnichʼnabe, jaʼ yuʼun ikʼbat yuʼun yitsʼin li yajnile. 26 Jaʼ jech la snuptan ek li xchaʼvoʼale, li yoxvoʼale, kʼalal to ta svukvoʼal jaʼ jech la snuptan ek. 27 Ta slajebal une, cham li antse. 28 Jaʼ yuʼun, li ta chaʼkuxesele, ¿buchʼu yajnil ta xkʼot ta svukvoʼalik taje? Yuʼun laj yikʼ skotolik».

29 Xi takʼbatik yuʼun li Jesuse: «Chʼayemoxuk, yuʼun mi jaʼuk xavojtikinik li kʼusi chal Tsʼibetike mi jaʼuk li sjuʼel Diose,+ 30 yuʼun li ta chaʼkuxesele mi jaʼuk xa bu tsaʼ yajnil li viniketike xchiʼuk mi jaʼuk xa bu chmalij li antsetike, yuʼun jaʼ jech chkʼotik kʼuchaʼal li anjeletik ta vinajele.+ 31 ¿Mi muʼyuk achanojik li kʼusi yalojboxuk Dios ta sventa xchaʼkuxesel animaetik ti xi chale: 32 ‹Voʼon Sdiosun li Abraane, voʼon Sdiosun li Isaake xchiʼuk voʼon Sdiosun li Jakobe›?+ Leʼe jaʼ li Sdios li buchʼutik kuxulike, maʼuk li buchʼutik chamemike».+ 33 Kʼalal laj yaʼiik li epal krixchanoetik taje, chʼayal to kʼot yoʼontonik ta sventa li chanubtasel laj yakʼe.+

34 La stsob sbaik li jfariseoetik kʼalal laj yaʼiik ti tsʼijil kom yuʼun jsaduseoetik li Jesuse. 35 Vaʼun, oy jun yuʼunik ti lek chanem ta Mantale, xi la sjakʼbe Jesus sventa tspas ta prevae: 36 «Jchanubtasvanej, ¿bu junukal mantal ti mas tsots skʼoplal ta skotol li Mantale?».+ 37 Xi takʼbate: «‹Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova* Dios avuʼune, ta sjunul akuxlejal xchiʼuk ta sjunul anopben›.+ 38 Liʼe jaʼ li baʼyel mantale xchiʼuk ti mas tsots skʼoplale. 39 Li xchibale xkoʼolajtik kʼuchaʼal li baʼyele, jaʼ liʼe: ‹Skʼan me xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke›.+ 40 Li ta chib mantal liʼe te stsoboj sba skotol li Mantale xchiʼuk li kʼusitik yaloj J-alkʼopetike».+

41 Vaʼun, kʼalal te to tsobolik li jfariseoetike, xi jakʼbatik yuʼun li Jesuse:+ 42 «¿Kʼusi chanopik ta sventa li Kristoe? ¿Bu junukal utsʼ alalil likem tal?». Xi la stakʼbeike: «Ta stojolal David».+ 43 Xi jakʼbatike: «Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xa noʼox ti ‹Kajval› xi laj yal David ta sventa li chʼul espiritue?+ Yuʼun xi laj yale: 44 ‹Xi albat yuʼun Jeova* li Kajvale: «Chotlan ta jbatsʼikʼob jaʼ to mi laj kakʼ ta yolon avakan li avajkontratake»›.+ 45 Jaʼ yuʼun chaʼa, mi ‹Kajval› xi li Davide, ¿kʼuxi xa noʼox ti jaʼ xnichʼone?».+ 46 Muʼyuk xa buchʼu xuʼ yuʼun stakʼbeik jpʼeluk xchiʼuk muʼyuk xa buchʼu kʼusi skʼan sjakʼbe.

23 Vaʼun, la skʼopon epal krixchanoetik li Jesuse xchiʼuk la skʼopon li yajchankʼoptake, xi laj yale: 2 «Chotolik ta xchotleb Moises li jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk li jfariseoetike. 3 Jaʼ yuʼun, pasik xchiʼuk chʼunik skotol li kʼusitik chalboxuke. Pe mu me xachanik li kʼusitik tspasike, yuʼun jaʼ noʼox chalik, pe muʼyuk tspasik li kʼusitik chalike.+ 4 Tstsʼalbeik* alal ikatsiletik xchiʼuk tskajanbeik ta snekeb li krixchanoetike,+ pe li stukike mi jsetʼuk* skʼan spik ta sniʼ skʼobik.+ 5 Skotol li kʼusitik tspasike jaʼ ta skoj ti tskʼan ch-ilatik yuʼun krixchanoetike.+ Yuʼun tsmukʼibtasik li bikʼit kaxa* ti te tikʼil tsʼibetik ti tstunesik sventa xchabiatike+ xchiʼuk tsnatubtas li stsitsimal* skʼuʼ spokʼike.+ 6 Jaʼ kʼupil chaʼi ti te chchotiik ti bu mas tsotsik skʼoplal li ta jujun kʼine xchiʼuk jaʼ lek chaʼi chchotiik li ta sbacholal* chotlebal ta snail tsobobbailetike+ 7 xchiʼuk lek xa chaʼiik ti chkʼoponatik ta chʼivite xchiʼuk ti kʼalal ‹rabi›* x-utatik yuʼun li krixchanoetike. 8 Pe mu me ‹rabi›* xa-utatik li voʼoxuke, yuʼun jun noʼox li Jchanubtasvanej avuʼunike,+ yan li voʼoxuke avermano aba akotolik. 9 Jech xtok, mu me buchʼu ‹tot› xavutik liʼ ta sba balumile, yuʼun jun noʼox li Totil avuʼunike,+ jaʼ li buchʼu te oy ta vinajele. 10 Mu me ‹jnitvanej› xa-utatik xtok, yuʼun jun noʼox li Jnitvanej avuʼunike, jaʼ li Kristoe. 11 Pe li buchʼu mas mukʼ skʼoplal avuʼunike skʼan xkʼot ta avajtunelik.+ 12 Li buchʼu tstoy sbae chichʼ bikʼtajesbel skʼoplal,+ yan li buchʼu bikʼit chakʼ sbae chichʼ toybel skʼoplal.+

13 »¡Toj abol abaik, jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jfariseoetik ti jloʼlavanejoxuke! Yuʼun chamakik ta be li krixchanoetik sventa mu x-ochik li ta Ajvalilal* ta vinajele, mi jaʼuk cha-ochik li voʼoxuke xchiʼuk mi jaʼuk xavakʼik x-och li yantik ti yakal xa ch-ochike.+ 14* ——

15 »¡Toj abol abaik, jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jfariseoetik ti jloʼlavanejoxuke!+ Yuʼun chatuchʼik nab xchiʼuk toj nom chaxanavik sventa xasaʼik buchʼu xuʼ xkʼot ta achʼ jchʼunolajel,* vaʼun kʼalal mi la ataik junuke, chavakʼik ti xbat ta Jeenae* xchiʼuk ti masuk to x-echʼ smul kʼuchaʼal voʼoxuke.

16 »Toj abol abaik, maʼsat jbeiltasvanejetik+ ti xi chavalike: ‹Muʼyuk kʼusi sbalil mi oy buchʼu chakʼ ye ta stojolal temploe; pe mi oy buchʼu chakʼ ye ta stojolal li oro ta temploe, skʼan me spas li kʼusi laj yale›.+ 17 ¡Bol krixchanoetik xchiʼuk maʼsatetik! ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplale, mi jaʼ li oroe o mi jaʼ li templo ti xchʼultajesoj li oroe? 18 Xi chavalik xtoke: ‹Muʼyuk kʼusi sbalil mi oy buchʼu chakʼ ye ta stojolal li skajleb matanale, pe mi oy buchʼu chakʼ ye ta stojolal li matanal te kajale, skʼan me spas li kʼusi laj yale›. 19 ¡Maʼsatetik! ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplale, mi jaʼ li matanale o mi jaʼ li skajleb matanal ti xchʼultajesoj li matanale? 20 Jaʼ yuʼun, li buchʼu chakʼ ye ta sventa skajleb matanale jaʼ chakʼ ye ta sventa li skajleb matanale xchiʼuk li kʼusitik te kajale. 21 Xchiʼuk li buchʼu chakʼ ye ta sventa temploe jaʼ chakʼ ye ta sventa li temploe xchiʼuk li buchʼu te nakale.+ 22 Jech xtok, li buchʼu chakʼ ye ta sventa vinajele jaʼ chakʼ ye ta sventa li xchotleb Dios sventa ajvalile xchiʼuk li buchʼu te chotole.

23 »¡Toj abol abaik, jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jfariseoetik ti jloʼlavanejoxuke! Yuʼun chavakʼik li diesmo ta sventa tulnichim,* inojo xchiʼuk kominoe,+ pe jaʼ muʼyuk yakaloxuk spasel li kʼusitik mas tsots skʼoplal ta Mantale, jaʼ xkaltik, li tukʼilale,+ li xkʼuxul oʼontonale+ xchiʼuk li xchʼunel oʼontonale. Persa onoʼox skʼan pasel maʼ taje, pe maʼuk skʼan xal ti xaviktaik spasel li yan kʼusitike.+ 24 Maʼsat jbeiltasvanejetik,+ ¡chachijik li bikʼtal use,+ pe jaʼ chabikʼik skotlej li kameyoe!+

25 »¡Toj abol abaik, jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jfariseoetik ti jloʼlavanejoxuke! Yuʼun xakoʼolajik kʼuchaʼal kopa xchiʼuk plato ti lek pokbil li spat xokone,+ pe li yut avoʼontonike nojem ta xpichʼetel oʼontonal*+ xchiʼuk li kʼusitik muʼyuk spajeb ta pasele.+ 26 Maʼsat jfariseo, jaʼ lek sukʼbo baʼyel li yut kopa xchiʼuk plato sventa sakub ek li spat xokone.

27 »¡Toj abol abaik, jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jfariseoetik ti jloʼlavanejoxuke!+ Yuʼun xakoʼolajik kʼuchaʼal mukinal ti bonbil ta sake,+ ti toj kʼupil xa sba yilel li ta spat xokone, pe li ta yute nojem ta sbakil animaetik xchiʼuk ta kʼusitik ibal sba.* 28 Jaʼ jechoxuk ek, li ta apat axokonike tukʼoxuk xa yilel ta stojolal li krixchanoetike, pe li avoʼontonike noj ta loʼlavanej xchiʼuk ta spasel choplejal.+

29 »¡Toj abol abaik, jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk jfariseoetik ti jloʼlavanejoxuke!+ Yuʼun chavaʼanbeik smukinal li j-alkʼopetike xchiʼuk chakʼupiltasbeik li smukinal buchʼutik chamemik ti tukʼ echʼike+ 30 xchiʼuk xi chavalike: ‹Ti oyukutikuk xa ox li ta skʼakʼalil jmoltotaktik ta voʼnee, muʼyuk bu la jtikʼ jbatik ta smilel jechuk li j-alkʼopetike›. 31 Ti jech chavalike, chavinajes aba atukik ti jaʼ xnichʼnaboxuk li buchʼutik la smilik li j-alkʼopetike.+ 32 Jaʼ yuʼun, tsutsesbeik li yabtel amoltotakik ti la slikesik spasele.

33 »Chonetik, stsʼunbaltak chon ti oy svenenoale,+ ¿kʼuxi xa noʼox chajatavik ta Jeena*+ kʼalal mi laj avichʼik chapanele? 34 Jaʼ yuʼun, ta jtak tal j-alkʼopetik ta atojolalik,+ pʼijil viniketik xchiʼuk jchanubtasvanejetik.+ Jlome chamilik,+ jlome chajokʼanik ta jtel teʼ, jlome chatsitsik*+ ta snailtak atsobobbailik xchiʼuk li jlome chakontrainik+ ta jujun jteklum. 35 Vaʼun, jech chkom ta abaik skotol li buchʼutik malem xchʼichʼelik ta sba balumil ti tukʼ echʼike, ti te lik tal ta xchʼichʼel li tukʼil Abel+ kʼalal to ta xchʼichʼel Sakarias ti jaʼ xnichʼon Barakiase, ti voʼoxuk te la amilik ta yeloval temploe, ta stsʼel skajleb matanal.+ 36 Chkalboxuk avaʼiik ta melel, skotol li kʼusitik taje jaʼ chkʼot ta stojolal li jkʼol kuxlejal liʼe.

37 »Jerusalen, Jerusalen, ti chamil li j-alkʼopetike xchiʼuk ti chavakʼbe ton li buchʼutik chichʼ takel batel ta atojolale...,+ ¡ep ta velta la jkʼan la jtsob avalab jech kʼuchaʼal tstsob ta yolon xikʼ yalab li meʼ alakʼe! Pe muʼyuk xakʼanik li voʼoxuke.+ 38 ¡Kʼelavilik! Iktabil chkom* li anaike.+ 39 Yuʼun chkalboxuk avaʼiik ti mi jaʼuk onoʼox bu chavilikun-o jaʼ to mi xi laj avalike: ‹¡Akʼo sta bendision li buchʼu chtal ta sbi Jeovae!›».*+

24 Kʼalal jaʼo yakal chlokʼ batel ta templo li Jesuse, te nopaj batel yajchankʼoptak ta stojolal sventa chakʼbeik yil li temploe. 2 Vaʼun, xi albatike: «¿Mi xavilik skotol li kʼusitik liʼe? Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti chichʼ jinesel skotole, mi jpʼejuk ton kajal chkom ta sba yan ton».+

3 Kʼalal jaʼo te chotol ta vits Olivatike, te nopaj batel yajchankʼoptak ta stojolal xchiʼuk xi albat ta mukule: «Albun kaʼikutik, ¿bakʼin chkʼot ta pasel li kʼusitik taje xchiʼuk kʼusi senyail ti liʼ xa oyote*+ xchiʼuk ti kʼalal poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile?».*+

4 Xi takʼbatik yuʼun li Jesuse: «Kʼelo me abaik, mu me xalajik ta loʼlael,+ 5 yuʼun ep buchʼutik chtalik ti tstunesik jbie xchiʼuk ti xi chalike: ‹Voʼon Kristoun›, vaʼun ep buchʼutik chlajik ta loʼlael.+ 6 Chavaʼiik ti oy paskʼop liʼe xchiʼuk ti oy paskʼop ta nome. Kʼelo me abaik, mu me xaxiʼik, yuʼun persa chkʼot ta pasel skotol li kʼusitik taje, pe maʼuk to me li slajebe.+

7 »Yuʼun chlik skontrain sbaik jujun mukʼta jteklum,+ chlik skontrain sbaik ajvaliletik, chtal viʼnal+ xchiʼuk ch-echʼ nikel ta buyuk noʼox.+ 8 Skotol li kʼusitik taje jaʼ to noʼox slikeb vokolil.*

9 »Vaʼun, chakʼ tsots avokolik li krixchanoetike,+ ta smiloxuk+ xchiʼuk chavichʼik pʼajel yuʼun skotol jteklumetik ta skoj jbi.+ 10 Jech xtok, ep buchʼutik chmakbat* yakanik, chakʼ sbaik ta kʼabal ta jujuntal xchiʼuk tspʼaj sbaik. 11 Ta x-ayan ep jloʼlavanej j-alkʼopetik, ep buchʼutik tsloʼlaik+ 12 xchiʼuk ta skoj ti ch-epaj li choplejale, mas xa ep li krixchanoetik ti muʼyuk chkʼanvanike.* 13 Pe li buchʼu chkuch yuʼun kʼalal to ta slajebe jaʼ ta xkol.+ 14 Jech xtok, li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilale* ta xichʼ cholel ta spʼejel balumil sventa xaʼi skotol li jteklumetike,+ vaʼun ta xtal li slajebe.

15 »Jech oxal, kʼalal mi la ataik ta ilel ti te vaʼal ti bu chʼul+ li kʼusi ibal sba* xchiʼuk ti chlajesvane, jech kʼuchaʼal laj yalbe skʼoplal li j-alkʼop Daniele (li buchʼu tskʼel taje* akʼo tojobuk ta yaʼibel smelolal), 16 vaʼun li buchʼutik te oyik ta Judeae akʼo jatavikuk batel ta vitstik.+ 17 Li buchʼu te oy ta sjol snae akʼo mu xyal yichʼ li kʼusitik oy yuʼun ta yut snae; 18 li buchʼu te oy ta yosile mu me sut yichʼ li skʼuʼ tslap ta sbae. 19 Li vaʼ kʼakʼale, ¡toj abol sbaik li antsetik ti xchiʼuk yolike xchiʼuk li antsetik ti chchuʼun to yolike! 20 Pasilanik orasion sventa mu ta inviernouk* o ta skʼakʼalil savado xkʼot kʼalal mi lajatavike, 21 yuʼun chtal mukʼta tsatsal vokolil+ ti muʼyuk bu jech kʼotem-o ta pasel kʼalal lik tal li balumil kʼalal to avie, muʼyuk jech kʼotem-o ta pasel xchiʼuk mi jaʼuk chtal yan velta xtok.+ 22 Jech ta melel, ti muʼyukuk chichʼ jutukajesbel skʼakʼalil taje, muʼyuk buchʼu chkol ti jechuke, pe ta skoj li buchʼutik tʼujbile ta xichʼ jutukajesbel li skʼakʼalile.+

23 »Vaʼun, mi oy buchʼu xi chalboxuke: ‹¡Kʼelavilik! Liʼ oy li Kristoe›+ o ‹Leʼ oye›, mu me xachʼunik.+ 24 Yuʼun chtal jloʼlavanej kristoetik xchiʼuk jloʼlavanej j-alkʼopetik,+ vaʼun tspasik mukʼtik senyailtak xchiʼuk kʼusitik labal sba sventa chloʼlavanik,+ jech xtok, xuʼ van sloʼlaik ek li buchʼutik tʼujbile. 25 Teuk me ta ajolik ti laj xa jpʼijubtasoxuke. 26 Jaʼ yuʼun, mi xi chavichʼik albele: ‹¡Kʼelavilik! Te oy ta takixokol balumil›, mu me xabatik; o mi xi laj yalboxuk xtoke: ‹¡Kʼelavilik! Te oy ta kuarto ta yut na›, mu me xachʼunik.+ 27 Yuʼun jech kʼuchaʼal saksevul* ti xlebluj lokʼel ta slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk ti xvinaj to batel kʼalal to ta smaleb kʼakʼale, jaʼ jech ek kʼalal liʼ xa oy* li Xnichʼon Krixchanoe.+ 28 Jaʼ te chbat stsob sbaik li aguilaetik ti bu telajtik kʼusitik chamemike.*+

29 »Jaʼ noʼox mi echʼ li tsatsal vokolil vaʼ kʼakʼale, ta x-ikʼub li kʼakʼale,+ muʼyuk xa bu chakʼ xojobal li lunae,* chpʼaj* yalel tal li kʼanaletik ta vinajele xchiʼuk ta me xnik li kʼusitik oy ta vinajele.+ 30 Vaʼun, chvinaj ta vinajel li senyail Xnichʼon Krixchanoe, jech oxal tsmaj stiʼ yoʼontonik ta at-oʼonton+ li jujuvokʼ nitilulal ta balumile, te une ta xilik chtal ta ba tok ta vinajel xchiʼuk sjuʼel xchiʼuk smukʼulal+ li Xnichʼon Krixchanoe.+ 31 Vaʼun, tstak tal li yaj-anjeltake xchiʼuk tsots chbakʼ jun okʼes sventa tstsobik li buchʼutik tʼujbil yuʼun ti oyik ta xchanjotal xchikin balumile, ti chlik ta jot stiʼil vinajel kʼalal to ta jot stiʼil vinajele.+

32 »Oyuk kʼusi xachanik li ta lokʼolkʼop ta sventa li steʼel igo chkalboxuk liʼe: kʼalal ch-uninaj* skʼobkʼobtak xchiʼuk ti chlokʼ yanale, anaʼojik ti chnopaj xa tal li veranoe.*+ 33 Jaʼ jech ek, kʼalal chavilik skotol li kʼusitik taje, naʼik me ti nopol xa xtal li Xnichʼon Krixchanoe, ti ta tiʼ na xa oye.+ 34 Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti muʼyuk onoʼox bu chlaj li jkʼol kuxlejal liʼe jaʼ to mi kʼot ta pasel skotol li kʼusitik taje. 35 Chlaj skʼoplal li vinajel xchiʼuk balumile, pe li kʼusi chkale muʼyuk onoʼox bu chlaj skʼoplal.+

36 »Ta sventa li skʼakʼalil xchiʼuk yorail taje muʼyuk buchʼu snaʼ,+ mi jaʼuk li anjeletik ta vinajele mi jaʼuk li Nichʼonile, jaʼ noʼox snaʼ stuk li Totile.+ 37 Yuʼun jech kʼuchaʼal kʼot ta pasel ta skʼakʼalil Noee,+ jaʼ jech chkʼot ta pasel kʼalal liʼ xa oy* li Xnichʼon Krixchanoe.+ 38 Yuʼun li vaʼ kʼakʼal kʼalal muʼyuk toʼox bu talem li Nojelal ta voʼe, ta xveʼik, ta x-uchʼbolajik noʼox li krixchanoetike, ta saʼ yajnil li viniketike xchiʼuk chakʼ ta malijel stsebik li krixchanoetike; jaʼ to la xkechanik kʼalal och ta arka li Noee+ 39 xchiʼuk muʼyuk bu la stsakik ta venta jaʼ to kʼalal tal li Nojelal ta voʼe, vaʼun kuchatik batel skotolik;+ jaʼ jech chkʼot ta pasel ek kʼalal liʼ xa oy li Xnichʼon Krixchanoe. 40 Vaʼun, oy chaʼvoʼ viniketik ch-abtejik ta osiltik: li june ch-ikʼat batel, li yane te ch-iktaat komel. 41 Oy chaʼvoʼ antsetik yakal chjuchʼunik ta molino:* li june ch-ikʼat batel, li yane te ch-iktaat komel.+ 42 Jaʼ yuʼun, vikʼiluk-o me asatik, yuʼun mu xanaʼik kʼusi kʼakʼalil chtal li Avajvalike.+

43 »Pe naʼik me liʼe: ti lajuk snaʼ yajval na jayib ora ta akʼobal chtal li j-elekʼe,+ vikʼil-o me sat xchiʼuk muʼyuk bu xakʼ akʼo x-och j-elekʼ ta sna ti jechuke.+ 44 Jaʼ yuʼun, li voʼoxuk eke akʼik ta ilel ti chapaloxuke,+ yuʼun jaʼo chtal li Xnichʼon Krixchano kʼalal maʼuk yorail anopojike.

45 »¿Buchʼu jaʼ ta melel li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil ti akʼbat sbain yuʼun yajval li yan mosoiletik sventa chakʼbe sveʼel ta yoraile?+ 46 ¡Xmuyubaj noʼox me mi jech yakal tspas ta xtaat yuʼun yajval li mosoil taje!+ 47 Chkalboxuk avaʼiik ta melel, ta me svaʼan sventa chakʼbe sbain skotol li kʼusitik oy yuʼune.

48 »Pe mi oy junuk velta xi chlik snop ta yoʼonton li chopol mosoil taje: ‹Chjalij li kajvale›,+ 49 vaʼun chlik smaj li xchiʼiltak ta mosoile xchiʼuk chlik xchiʼin ta veʼel xchiʼuk ta uchʼbolajel li buchʼutik meʼinem yuʼunik poxe, 50 pe kʼalal maʼuk skʼakʼalil snopoj xchiʼuk ti maʼuk yorail snaʼoj chkʼot yajval li mosoile, jaʼo me chkʼot.+ 51 Jaʼ yuʼun, tsots chakʼbe stoj smul xchiʼuk jaʼ te chbat yakʼbe xchiʼin ti bu oy li jloʼlavanejetike. Jaʼ te ch-okʼ xchiʼuk chkʼux stanal ye.+

25 »Jech xtok, li Ajvalilal* ta vinajele xuʼ xichʼ koʼoltasel kʼuchaʼal lajunvoʼ tojol tsebetik ti la stsak batel skantilik+ sventa chbat snupik ta be li jnupunele.+ 2 Oy voʼob ti bolike xchiʼuk oy voʼob ti pʼijike.+ 3 Li buchʼutik bolike laj yichʼ batel skantilik, pe muʼyuk bu xichʼ batel s-aseiteik, 4 yan li buchʼutik pʼijike la xchʼol batel s-aseiteik ta yavil xchiʼuk laj yichʼ batel skantilik. 5 Ta skoj ti jalij li jnupunele, lik nikavikuk skotolik, jech oxal och svayelik. 6 Xi tsots laj yichʼ alel ta mero oʼlol akʼobale: ‹¡Liʼ xa me oy li jnupunel kereme! Bat nupik tal ta be›. 7 Jech oxal, lik skotolik li tojol tsebetike xchiʼuk la xchapan li skantilike.+ 8 Li buchʼutik bolike xi laj yalbeik li buchʼutik pʼijike: ‹Akʼbunkutik jutebuk li a-aseiteike yuʼun chtupʼ xa li jkantilkutike›. 9 Xi takʼavik li buchʼutik pʼijike: ‹Xuʼ van mu xlokʼ-o kuʼunkutik ek. Jaʼ lek batanik yoʼ bu chchonike, bat manik tal kʼuk yepal avuʼunik ek›. 10 Kʼalal jaʼo batemik ta smanele, jaʼo vul li jnupunel kereme, vaʼun koʼol och xchiʼukik li ta skʼinal nupunel+ li tojol tsebetik ti chapalik xa onoʼoxe; te une laj yichʼ makel li tiʼ nae. 11 Laje, talik li yan tojol tsebetike xchiʼuk xi laj yalike: ‹¡Bankilal, bankilal,* jambunkutik li tiʼ nae!›.+ 12 Xi la stakʼe: ‹Jamal chkalboxuk avaʼiik, mu xakojtikinik›.

13 »Jaʼ yuʼun, vikʼiluk-o me asatik,+ yuʼun mu xanabeik li skʼakʼalile xchiʼuk mi jaʼuk li yoraile.+

14 »Li Ajvalilale xkoʼolaj kʼuchaʼal jun vinik ti poʼot xa xbat ta nome, ti la stak ta ikʼel li smosotak sventa chakʼbe sbain li kʼusitik oy yuʼune.+ 15 Li june laj yakʼbe voʼob talento,* li june chib, li yane laj yakʼbe jun, jaʼ ti kʼu yelan xtojob ta jujuntal laj yile, vaʼun bat ta nom. 16 Li buchʼu laj yichʼ voʼob talentoe, ta anil noʼox bat yabtelan, jech oxal voʼob talento jolin yuʼun. 17 Jaʼ jech ek li buchʼu laj yichʼ chibe, chib jolin yuʼun ek. 18 Yan li mosoil ti jun noʼox laj yichʼe lokʼ batel, bat sjokʼbe xchʼenal sventa tsmukbe stakʼin* li yajvale.

19 »Kʼalal jal xa ox sbatele, tal li yajval mosoiletike xchiʼuk lik skʼan sutel li stakʼine.+ 20 Vaʼun, te tal li buchʼu laj yichʼ voʼob talentoe xchiʼuk laj yichʼbe tal li voʼob talento sjole, xi laj yale: ‹Kajval, laj avakʼ jbain voʼob talento, pe kʼelavil, jolin voʼob talento kuʼun›.+ 21 Xi albat yuʼun li yajvale: ‹¡Lek ti jech la apase, lekil tukʼil mosoil! Lek la aventain ti kʼusi juteb laj kakʼbot aventain komele. Jaʼ yuʼun, ta jvaʼanot sventa mas ep kʼusitik chabain.+ Kuxetuk noʼox avoʼonton xchiʼuk li avajvale›.+ 22 Te une, te tal li buchʼu laj yichʼ chib talentoe xchiʼuk xi laj yale: ‹Kajval, laj avakʼ jbain chib talento, pe kʼelavil, jolin chib talento kuʼun›.+ 23 Xi albat yuʼun li yajvale: ‹¡Lek ti jech la apase, lekil tukʼil mosoil! Lek la aventain ti kʼusi juteb laj kakʼbot aventain komele. Jaʼ yuʼun, ta jvaʼanot sventa mas ep kʼusitik chabain. Kuxetuk noʼox avoʼonton xchiʼuk li avajvale›.

24 »Laj une, te tal li mosoil ti laj yichʼ jun talentoe xchiʼuk xi laj yale: ‹Kajval, jnaʼoj ti tsots xanaʼ xapasvan ta mantale, ti chatsobbe sat li kʼusi mu voʼotuk la atsʼune xchiʼuk ti chatsobbe sat li kʼusi mu voʼotuk laj avabtelane.+ 25 Jech oxal, lixiʼ, vaʼun libat xchiʼuk la jmuk ta lum li atalentoe. Ilo li atakʼine›. 26 Xi takʼbat yuʼun li yajvale: ‹Toj chopolot xchiʼuk chʼajil mosoilot, yuʼun anaʼoj onoʼox ti ta jtsobbe sat li kʼusi mu voʼonuk la jtsʼune xchiʼuk ti ta jtsobbe sat li kʼusi mu voʼonuk laj kabtelane. 27 Mi jeche, la atikʼ ta vanko jechuk li jtakʼine,* vaʼun kʼalal mi litale, chkichʼ sutel xchiʼuk sjol jechuk li jtakʼine.

28 »›Jaʼ yuʼun, pojbeik li talentoe, jaʼ akʼbeik li buchʼu yichʼoj lajuneb talentoe.+ 29 Yuʼun skotol li buchʼu oy yuʼune ta to x-akʼbat mas, vaʼun mas to ch-epaj yuʼun; yan li buchʼu chʼabal yuʼune ta xpojbat sutel ti kʼu yepal oy yuʼune.+ 30 Jaʼ yuʼun, bat jipik lokʼel ta ikʼal osil li mosoil ti mu kʼusi xtun-oe. Jaʼ te ch-okʼ xchiʼuk chkʼux stanal ye›.

31 »Kʼalal mi la stsak tsots yabtel li Xnichʼon Krixchanoe+ xchiʼuk ti te xchiʼuk skotol li yaj-anjeltake,+ ta xchoti li ta chotlebal sventa ajvalil ti jun yutsile. 32 Te une, chichʼ tsobel tal skotol jteklumetik ta stojolal, vaʼun chchʼak li krixchanoetik jech kʼuchaʼal chchʼak lokʼel xchij ta stojolal tentsunetik li jchabichije. 33 Vaʼun, ta sbatsʼikʼob chakʼ li chijetike,+ yan li tentsunetike ta stsʼetkʼob.*+

34 »Vaʼun, xi ch-albatik yuʼun Ajvalil li buchʼutik te oyik ta sbatsʼikʼobe: ‹Laʼik li voʼoxuk ti akʼbiloxuk bendision yuʼun Jtote, laʼ uʼuninik li Ajvalilal ti chapanbil xa onoʼox ta aventaik kʼalal lik tal stsʼunbal krixchanoetike. 35 Yuʼun kʼalal liviʼnaje, laj avakʼbeikun jveʼel; kʼalal laj kaʼi takitiʼile, laj avakʼbeikun voʼ kuchʼ. Kʼalal j-echʼelbeune, laj avikʼikun ochel ta anaik;+ 36 kʼalal tʼanalune,* laj avakʼbeikun jkʼuʼ jpokʼ.+ Kʼalal li-ipaje, la achabiikun. Kʼalal li-och ta chukele, ay avulaʼanikun›.+ 37 Vaʼun, xi tstakʼik li buchʼutik tukʼike: ‹Kajval, ¿bakʼin laj kilotkutik laviʼnaj ti laj kakʼbotkutik aveʼele xchiʼuk bakʼin laj avaʼi takitiʼil ti laj kakʼbotkutik voʼ avuchʼe?+ 38 ¿Bakʼin ti j-echʼelbeot laj kilotkutik ti laj kikʼotkutik ochel ta jnakutike o bakʼin ti tʼanalot laj kilotkutik ti laj kakʼbotkutik akʼuʼ apokʼe? 39 ¿Bakʼin ti ipot laj kilotkutik o ti tikʼilot ta chukel xchiʼuk ti ay jvulaʼanotkutike?›. 40 Vaʼun, xi chtakʼbatik yuʼun li Ajvalile: ‹Chkalboxuk avaʼiik ta melel: ti kʼusi la apasbeik junuk li buchʼu mas bikʼit skʼoplal li kermanotak liʼe voʼon la apasbeikun›.+

41 »Vaʼun, xi ch-albatik li buchʼutik te oyik ta stsʼetkʼobe:* ‹Lokʼanik batel ta jtojolal,+ voʼoxuk ti toj chopoloxuke, batanik ta kʼokʼ sbatel osil*+ ti chapanbil sventa li Diablo xchiʼuk yaj-anjeltake.+ 42 Yuʼun kʼalal liviʼnaje, muʼyuk bu laj avakʼbeikun jveʼel xchiʼuk kʼalal laj kaʼi takitiʼile, muʼyuk bu laj avakʼbeikun voʼ kuchʼ. 43 Kʼalal j-echʼelbeune, muʼyuk bu laj avikʼikun ochel ta anaik; kʼalal tʼanalune, muʼyuk bu laj avakʼbeikun jkʼuʼ jpokʼ; kʼalal li-ipaj xchiʼuk kʼalal li-och ta chukele, muʼyuk bu ay akʼelikun›. 44 Vaʼun, xi tstakʼik eke: ‹Kajval, ¿bakʼin laj kilotkutik laviʼnaj, laj avaʼi takitiʼil, ti j-echʼelbeot, ti tʼanalot, ti ipot o ti tikʼilot ta chukel ti muʼyuk bu la jkoltaotkutike?›. 45 Vaʼun, xi chtakʼbatike: ‹Chkalboxuk avaʼiik ta melel: ti kʼusi muʼyuk bu la apasbeik junuk li buchʼu mas bikʼit skʼoplalik liʼe voʼon muʼyuk bu la apasbeikun›.+ 46 Taje ta xichʼik lajesel* ta sbatel osil,+ yan li buchʼutik tukʼike tsta xkuxlejalik sbatel osil».+

26 Vaʼun, kʼalal laj yal Jesus skotol li kʼusitik taje, xi laj yalbe li yajchankʼoptake: 2 «Li voʼoxuke anaʼojik ti chib xa noʼox kʼakʼal skʼan li skʼakʼalil Kʼin Koltaele,+ vaʼun li Xnichʼon Krixchanoe ta xichʼ akʼel ta kʼabal sventa chichʼ milel ta jtel teʼ».+

3 Laj une, li bankilal paleetik xchiʼuk li moletik ta jteklume la stsob sbaik ta yamakʼ* li mero bankilal pale ti Kaifas sbie+ 4 xchiʼuk ta mukul la skomon nopik kʼuxi tstsakik*+ xchiʼuk tsmilik li Jesuse. 5 Pe xi laj yalilanbe sbaike: «Mu me jpastik ta yorail kʼin sventa mu xlik kʼop li ta jteklume».

6 Kʼalal jaʼo te oy ta Betania li Jesuse, ta sna li Simon ti ip toʼox ta leprae,*+ 7 te nopaj tal jun ants ti yichʼoj tal muil aseite ti toyol tajek stojole; xchʼoloj tal ta jarra ti pasbil ta alabastroe, lik smalbe ta sjol kʼalal te chveʼe.* 8 Chopol laj yaʼiik li jchankʼopetik kʼalal jech laj yilike xchiʼuk xi laj yalike: «¿Kʼu yuʼun ti jecheʼ laj yichʼ ixtolanele? 9 Yuʼun jaʼ lek ti toyoluk stojol laj yichʼ chonele, vaʼun laj yichʼ akʼbel jechuk li buchʼutik abol sbaike». 10 Kʼalal laj yakʼ venta li Jesuse, xi laj yale: «¿Kʼu yuʼun chavulilanik li antse? Yuʼun toj lek li kʼusi la spas ta jtojolale. 11 Yuʼun skotol kʼakʼal liʼ achiʼinojik li buchʼutik abol sbaike,+ yan li voʼone mu skotoluk kʼakʼal liʼ jchiʼinojoxuke.+ 12 Yuʼun kʼalal la smalbun ta jbekʼtal muil aseite li antse, jaʼ jech la spas sventa chchapanun kʼalal mi laj kichʼ mukele.+ 13 Chkalboxuk avaʼiik ta melel, kʼalal chichʼ cholel ta buyuk noʼox ta sjunul balumil li lekil aʼyejetike, li kʼusi la spas li antse chvinaj batel skʼoplal ek sventa chichʼ naʼel».+

14 Vaʼun, jun li ta 12 ta voʼ jtakboletike, jaʼ li Judas Iskariote+ chalbeike, bat skʼel li bankilal paleetike+ 15 xchiʼuk xi kʼot yale: «¿Kʼusi chavakʼbeikun mi laj kakʼ ta akʼobike?».+ Laj yalbeik ti chakʼbeik 30 ta sep platae.+ 16 Li vaʼ kʼakʼale, lik saʼilan kʼuxi xuʼ xakʼ ta kʼabal.

17 Li ta baʼyel Skʼakʼalil Pan ti Muʼyuk Slevaduraile,*+ li jchankʼopetike talik ta stojolal li Jesuse, xi laj yalbeike: «¿Bu chakʼan chbat jchapankutik yoʼ xalajes li veʼlil sventa Kʼin Koltaele?».+ 18 Xi laj yale: «Batanik li ta jteklume, te chataik jun vinik, xi xavalbeike: ‹Xi laj yal li Jchanubtasvaneje: «Poʼot xa xkʼot jkʼakʼalil; te ta jpas ta ana xchiʼuk kajchankʼoptak li Kʼin Koltaele»›». 19 Vaʼun, li jchankʼopetike jech la spasik kʼuchaʼal albatik yuʼun li Jesuse, la xchapanik li Kʼin Koltaele.

20 Kʼalal ikʼub xa ox osile,+ te chotol chveʼik ta mexa xchiʼuk li 12 ta voʼ jchankʼopetike.+ 21 Xi laj yal kʼalal yakal chveʼike: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti oy jun ta akotolik ti chakʼun ta kʼabale».+ 22 Ta skoj taje, laj yat tajek yoʼontonik xchiʼuk xi lik yalbeik ta jujuntale: «Kajval, maʼuk voʼon taje, ¿mi mu jechuk?». 23 Xi la stakʼe: «Jaʼ chakʼun ta kʼabal li buchʼu koʼol ta jtsʼaj jpankutik li ta jsetsʼe.*+ 24 Ta melel, ta xa xbat li Xnichʼon Krixchano jech kʼuchaʼal tsʼibabil ta stojolale, pe ¡toj abol sba+ li vinik ti chakʼ ta kʼabal li Xnichʼon Krixchanoe!+ Jaʼ mas lek jechuk ti muʼyukuk xvokʼe».+ 25 Li Judas ti poʼot xa ox xakʼ ta kʼabale, xi laj yale: «Rabi,* maʼuk voʼon taje, ¿mi mu jechuk?». Xi albat yuʼun li Jesuse: «Voʼot laj aval atuk».

26 Kʼalal yakal chveʼike, la stsak jun pan li Jesuse, vaʼun kʼalal laj xa ox skʼan jun bendisione, la xut*+ xchiʼuk laj yakʼbe li yajchankʼoptake, xi laj yale: «Tsakik, veʼanik, liʼe jaʼ skʼelobil* li jbekʼtale».+ 27 Jech xtok, la stsak jun kopa, la stoj ta vokol, laj yakʼbe li yajchankʼoptake, xi laj yale: «Uchʼan akotolik,+ 28 yuʼun jaʼ skʼelobil* ‹li jchʼichʼel+ chichʼ malel ta sventa li trato›+ yoʼ ep buchʼutik+ tsta perton ta skoj li smulike.+ 29 Pe chkalboxuk avaʼiik ti mu xa bu chkuchʼ yan velta li vino liʼe jaʼ to mi kʼot skʼakʼalil chkuchʼ achʼ vino xchiʼuk voʼoxuk li ta Ajvalilal* yuʼun Jtote».+ 30 Te une, kʼalal laj yoʼontonik ta skʼejintael kʼejimoletike,* batik ta vits Olivatik.+

31 Xi laj yal ta tsʼakal li Jesuse: «Li akʼobal liʼe chavichʼ makbel* avakan akotolik ta jkoj, yuʼun xi tsʼibabile: ‹Ta jyayijes li jchabichije, vaʼun tanpuk chbat li chijetike›.+ 32 Pe kʼalal mi laj xa ox kichʼ chaʼkuxesele, baʼyel chijelav batel ta Galilea».+ 33 Pe li Pedroe xi la stakʼbee: «Manchuk mi tsmak* yakan skotolik ta akoj, ¡li voʼone mi jaʼuk bu ta jmak kakan!».+ 34 Li Jesuse xi laj yalbee: «Chkalbot avaʼi ta melel, li ta akʼobaltik tanae, oxib velta chapʼajun kʼalal skʼan toʼox x-okʼ jkot kotse».*+ 35 Li Pedroe xi laj yalbee: «Manchuk mi koʼol xijchamutik, mi jaʼuk onoʼox ta jpʼajot».+ Jech laj yalik ek li yan jchankʼopetike.

36 Vaʼun, li Jesuse bat xchiʼuk yajchankʼoptak yoʼ bu Jetsemani+ sbie xchiʼuk xi laj yalbe yaʼiike: «Chotlanik to liʼe, chbat jpas orasion leʼe».+ 37 Laj yikʼ batel Pedro xchiʼuk li chaʼvoʼ xnichʼnab Sebedeoe, vaʼun lik yat tajek yoʼonton xchiʼuk mu xa noʼox x-echʼ chaʼi.+ 38 Xi laj yale: «Toj echʼ xa noʼox chkat koʼonton, chicham xa yaʼeluk. Liʼ to komanike xchiʼuk koʼoluk me vikʼil jsatik».+ 39 Jelav batel jutuk, la skejan sba xchiʼuk la snijan sba, xi la spas orasione:+ «Kuni Tot, mi xuʼe, lokʼesbun ta jtojolal li kopa*+ liʼe. Pe maʼuk xkʼot ta pasel ti kʼusi tskʼan koʼontone, jaʼuk ti kʼusi tskʼan avoʼontone».+

40 Sut talel yoʼ bu oy li yajchankʼoptake, yakal chvayik la sta, vaʼun xi laj yalbe li Pedroe: «¿Mi yuʼun muʼyuk bu xuʼ avuʼunik ti koʼol vikʼiluk-o jsatik junuk orae?+ 41 Vikʼiluk-o me asatik+ xchiʼuk pasilanik orasion+ sventa mu xayalik ta mulil.+ Ta melel, oy ta yoʼonton tspas kʼusi lek li krixchanoe, pe kʼun li sbekʼtale».+ 42 Bat ta xchibal velta xtok xchiʼuk xi la spas orasione: «Kuni Tot, mi xuʼe, akʼo mu xkuchʼbe li sbel kopa* liʼe, pe mi persa ta xkuchʼe, akʼo kʼotuk ta pasel li kʼusi tskʼan avoʼontone».+ 43 Tal yan velta, pe vayalik la sta xtok, yuʼun solel tsmutsʼ xa sba stuk li satike. 44 Te la skomtsanan xtok, bat spas orasion ta yoxibal velta, koʼol kʼusi laj yal yan velta. 45 Vaʼun, sut talel yoʼ bu oy li yajchankʼoptake xchiʼuk xi laj yale: «¿Kʼu yuʼun yakal chavayik xchiʼuk chakuxik avi ti tsots skʼoplale? ¡Kʼelavilik! Poʼot xa sta yorail ti chichʼ akʼel ta skʼob jpasmuliletik li Xnichʼon Krixchanoe. 46 Likanik, batik xa. ¡Kʼelavilik! Nopaj xa tal li buchʼu chakʼun ta kʼabale». 47 Kʼalal yakal toʼox chkʼopoje, jaʼo xa te tal li Judas ti jaʼ jun li ta 12 ta voʼ jtakboletike, te xchiʼuk tal epal krixchanoetik ti yichʼoj tal s-espadaik xchiʼuk steʼike, takbilik tal yuʼun bankilal paleetik xchiʼuk moletik ta jteklum.+

48 Li j-akʼvanej ta kʼabale yakʼojbe xa onoʼox jun senyail kʼalal xi laj yale: «Li buchʼu ta jtsʼutsʼe* jaʼ me li Jesuse, jaʼ xachukik». 49 Tukʼ skʼeloj batel li Jesuse, xi kʼot yale: «¡Liʼote, Rabi!»,* vaʼun la skʼunil tsʼutsʼ.* 50 Pe xi albat yuʼun li Jesuse: «¿Kʼusi tal apas liʼe, chiʼiltik?».+ Vaʼun, nopajik batel ta stojolal li Jesuse, la stsakik xchiʼuk la xchukik. 51 Pe ¡kʼelavil!, jun ti buchʼu te xchiʼuk li Jesuse la stsak li s-espadae, vaʼun la snit lokʼel, la syayijesbe li smoso mero bankilal palee, yuʼun la xtuchʼbe xchikin.+ 52 Pe li Jesuse xi laj yalbee: «Tikʼo ochel ta sna li a-espadae,+ yuʼun skotol li buchʼu chakʼ espadae, ta espada chlaj ek.+ 53 ¿O mi yuʼun mu xuʼ jkʼanbe vokol Jtot xanaʼ sventa stakbun tal ta anil epal* anjeletik?+ 54 Ti jechuk ta jpase, ¿kʼuxi chkʼot ta pasel li Tsʼibetik ti chal ti jech onoʼox chkʼot ta pasele?». 55 Li vaʼ orae, li Jesuse xi laj yalbe li epal krixchanoetike: «¿Mi yuʼun tal achukikun kʼuchaʼal jun j-elekʼ ti avichʼoj tal a-espadaik xchiʼuk ateʼike? Skotol kʼakʼal te lichoti ta templo sventa chichanubtasvan,+ akʼo mi jech, muʼyuk la achukikun.+ 56 Pe skotol taje jaʼ sventa xkʼot ta pasel li kʼusitik stsʼibaoj j-alkʼopetike».+ Vaʼun, li jchankʼopetike laj yiktaik komel stuk, jatavik batel.+

57 Li buchʼutik la xchukik Jesuse laj yikʼik batel ta stojolal mero bankilal pale Kaifas,+ jaʼ ti bu tsobolik+ li jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk li moletike. 58 Pe nom xtijet-o* batel li Pedroe, kʼot kʼalal to ta yamakʼ* li mero bankilal palee. Kʼalal och xa ox batele, te choti xchiʼuk li buchʼutik ch-abtejik te ta nae, yuʼun tskʼan tskʼel li kʼusi chkʼot ta pasele.+

59 Li bankilal paleetik xchiʼuk skotol li buchʼutik te ta Sanedrine yakalik sabel smul sventa tsmilik li Jesuse,+ 60 pe muʼyuk la stabeik jtosuk akʼo mi tal ep jutkʼop* testigoetik.+ Ta tsʼakale, talik chaʼvoʼ 61 xchiʼuk xi laj yalike: «Xi laj yal li vinik liʼe: ‹Xuʼ jinesbe li stemplo Diose xchiʼuk ta oxib noʼox kʼakʼal ta jvaʼan›».+ 62 Kʼalal jech laj yichʼ alele, vaʼi li mero bankilal palee xchiʼuk xi laj yalbee: «¿Mi muʼyuk kʼusi chatakʼ? ¿Mi mu xavaʼi kʼusi yakal chalik ta atojolal li viniketike?».+ 63 Pe te tsʼijil kom li Jesuse.+ Jaʼ yuʼun, xi albat yuʼun li mero bankilal palee: «¡Jamal xaval ta sat kuxul Dios mi melel voʼot Kristoot, ti Xnichʼonot Diose!».+ 64 Li Jesuse xi laj yalbee: «Voʼot laj aval atuk. Pe xi chkalboxuk akotolike: liʼ ta ora xchiʼuk ta jelavele, li Xnichʼon Krixchanoe+ chavilik te chotol ta sbatsʼikʼob li Buchʼu oy sjuʼele+ xchiʼuk chavilik chtal ta ba tok ta vinajel».+ 65 Li mero bankilal palee la sliʼ ta jatel li skʼuʼ slapoj ta sbae, vaʼun xi laj yale: «¡Chopol kʼopoj xa ta stojolal Dios! ¿Mi persa to van skʼan xtal yan testigoetik? ¡Kʼelavilik! Laj xa avaʼi atukik ti chopol kʼopoje. 66 ¿Kʼusi chanopik?». Xi la stakʼike: «Sta-o xichʼ milel».+ 67 Vaʼun, la stubtabeik sat+ xchiʼuk la spotsʼbeik majel.+ Li yantike la xtʼaxbeik majel ta xokon sat,+ 68 xi laj yalbeike: «Mi j-alkʼopote, Kristo, albunkutik buchʼu la syayijesot».

69 Kʼalal jaʼo te chotol ta amakʼ* li Pedroe, nopaj talel jun kiara ta stojolal, xi albate: «¡Li voʼot eke te toʼox achiʼuk li Jesuse, li jgalilea vinike!».+ 70 Pe li stuke laj yal ta yeloval krixchanoetik ti mu xojtikine, xi laj yale: «Mu jnaʼ li kʼusi chavalbune». 71 Kʼalal lokʼ batel sventa chbat ta tiʼ nae, ilat yuʼun yan tseb, vaʼun xi laj yalbe li buchʼutik te oye: «Li vinik liʼe te toʼox xchiʼuk li Jesuse, li Jnasaretal vinike».+ 72 La smuk ta yoʼonton yan velta, xi laj yal ta jamale: «¡Mu xkojtikin maʼ li vinik taje!». 73 Ta jlikel noʼoxe, te nopajik tal ta stojolal Pedro li buchʼutik te vaʼajtike, vaʼun xi laj yalbeike: «Ta melel, te toʼox kapalot ek, yuʼun xvinaj ta akʼopojel». 74 Vaʼun, lik chopol kʼopojuk xchiʼuk xi laj yal ta sat Diose: «¡Mu xkojtikin maʼ li vinike!». Te une, jaʼo okʼ jkot kots.* 75 Vaʼun, li Pedroe vul ta sjol ti xi onoʼox yaloj li Jesuse: «Oxib velta chapʼajun kʼalal skʼan toʼox x-okʼ jkot kotse».*+ Vaʼun lokʼ batel ta pana,* lik smil sba ta okʼel.

27 Kʼalal sakube, la stsob sbaik skotol li bankilal paleetik xchiʼuk li moletik ta jteklum yoʼ xchap skʼopik sventa tsmilik li Jesuse.+ 2 Kʼalal laj xa ox xchukbeik skʼobe, laj yikʼik batel, bat yakʼik ta stojolal li ajvalil Pilatoe.+

3 Vaʼun, chopol laj yaʼi Judas, jaʼ li buchʼu akʼvan ta kʼabale, kʼalal laj yil ti la xchapanik sventa chichʼ milel li Jesuse. Jech oxal, bat sutesbe li bankilal paleetik xchiʼuk moletik li 30 ta sep platae,+ 4 xi laj yale: «La jsaʼ jmul ti laj kakʼ ta kʼabal jun vinik ti chʼabal smule». Xi la stakʼbeike: «¿Kʼusi jventakutik-o? Voʼot chkom ta aba atuk maʼ taje». 5 Jech oxal, te la sjip komel ta templo li jaysep platae, vaʼun bat. Bat xchuk snukʼ xchiʼuk la sjokʼan sba.+ 6 Pe li bankilal paleetike la stamik li jaysep platae xchiʼuk xi laj yalike: «Mu stakʼ xbat kakʼtik li ta xchʼul tsobobil takʼine, yuʼun jaʼ stojol chʼichʼ». 7 Kʼalal laj xa ox skomon nopike, jaʼ la smanbeik-o yosil li jpatpʼin sventa xkom ta smukinal li jyanlumetike. 8 Jaʼ yuʼun, li osil taje Yosilal Chʼichʼ akʼbil sbi+ kʼalal to li avie. 9 Vaʼun, jaʼ jech kʼot ta pasel li kʼusi albil ta stojolal j-alkʼop Jeremias ti xi laj yale: «La stamik li 30 ta sep plata ti jaʼ stojol li vinik ti laj yichʼ chonele, jaʼ li vinik ti laj yalik jlom xnichʼnab Israel ti kʼuxi stojol chbate 10 xchiʼuk jaʼ la smanbeik-o yosil li jpatpʼine, jech kʼuchaʼal laj yalbun mantal li Jeovae».*+

11 Li Jesus une te vaʼal ta stojolal li ajvalile xchiʼuk xi jakʼbate: «¿Mi voʼot ajvalilot yuʼun li judaetike?». Xi la stakʼ li Jesuse: «Voʼot laj aval atuk».+ 12 Pe kʼalal jaʼo yakal chtikʼbat smul yuʼun li bankilal paleetik xchiʼuk li moletike, muʼyuk kʼusi la stakʼ.+ 13 Vaʼun, xi albat yuʼun li Pilatoe: «¿Mi mu xavaʼi ti ep kʼusitik yakal chalik ta atojolale?». 14 Pe muʼyuk kʼusi la stakʼbe, mi jpʼeluk kʼusi la stakʼbe. Jech oxal, toj labal sba laj yil li ajvalile.

15 Pe nopem onoʼox xaʼi li ajvalil ti tskolta lokʼel junuk jchukel li ta jujun kʼine, jaʼ ti buchʼu junukal tskʼan li epal krixchanoetike.+ 16 Li vaʼ kʼakʼale, te toʼox tikʼil ta chukel yuʼunik jun vinik ti aʼibil skʼoplal ti toj chopole, Barrabas sbi. 17 Jech oxal, kʼalal te tsobolike, xi albatik yuʼun li Pilatoe: «¿Buchʼu junukal chakʼanik ta jkoltaboxuk lokʼel, mi jaʼ li Barrabase o mi jaʼ li Jesus ti Kristo chalike?». 18 Yuʼun laj yakʼ venta Pilato ti jaʼ ta skoj yitʼixal yoʼontonik ti akʼbat ta skʼobe. 19 Jech xtok, kʼalal te chotol ta chapanobbail li ajvalile, xi takbat tal mantal yuʼun li yajnile: «Mu xatikʼ aba ta stojolal li tukʼil vinik leʼe, yuʼun toj ep laj kil jvokol ta jvayich nax ta skoj». 20 Yan li bankilal paleetik xchiʼuk li moletike laj yakʼbeik xchʼun li epal krixchanoetik ti jaʼ akʼo skʼanik akʼo xichʼ koltael lokʼel li Barrabase,+ pe ti jaʼ akʼo xcham li Jesuse.+ 21 Pe xi laj yal li ajvalile: «¿Buchʼu junukal ta xchaʼvoʼalik chakʼanik ta jkolta lokʼel?». Xi la stakʼike: «Jaʼ li Barrabase». 22 Xi laj yal li Pilatoe: «Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi ta jpasbe li Jesus ti Kristo chalike?». Xi la stakʼ skotolike: «¡Jokʼano* ta jtel teʼ!».+ 23 Xi laj yal li Pilatoe: «¿Kʼu yuʼun? ¿Kʼusi chopol la spas?». Pe mas to xi tsots lik avanikuke: «¡Akʼo yichʼ jokʼanel ta jtel teʼ!».+

24 Kʼalal laj yil Pilato ti mu kʼusi xuʼ spas xchiʼuk ti kʼajomal chlik-o mas kʼope, la stsak voʼ, vaʼun la spok skʼob ta yeloval sat li krixchanoetike, xi laj yale: «Maʼuk ta jba chkom xchʼichʼel li vinik liʼe. Voʼoxuk xa chkom ta aba atukik». 25 Vaʼun, xi la stakʼ sjunul li jteklume: «Akʼo komuk ta jbakutik xchiʼuk kalab jnichʼnabkutik li xchʼichʼele».+ 26 Jech oxal, koltabatik lokʼel li Barrabase, pe jaʼ laj yakʼ ta tsitsel* li Jesuse+ xchiʼuk laj yakʼ ta kʼabal sventa xichʼ milel ta jtel teʼ.+

27 Vaʼun, li yajsoltarotak ajvalile laj yikʼik batel ta yut sna ajvalil li Jesuse, te une la stsob sbaik skotol li soltaroetik sventa tsjoyobtaike.+ 28 Vaʼun, la slokʼbeik li skʼuʼ spokʼe xchiʼuk la xpixik ta natil pokʼ ti lek kuxul stsajale.+ 29 Te une, la xotik chʼix sventa tspasik ta korona, la xojbeik ta sjol xchiʼuk laj yakʼbeik stsak jtel aj ta sbatsʼikʼob. Vaʼun, la skejan sbaik ta stojolal xchiʼuk xi la slabanike: «¡Liʼote, ajvalil yuʼun judaetik!». 30 La stubtaik,+ la stsakik li aje, vaʼun lik sjisbeik ta sjol. 31 Ta slajeb une, kʼalal laj yoʼontonik ta slabanele, la slokʼbeik li natil pokʼe xchiʼuk la slapbeik li skʼuʼ tslap ta sbae, vaʼun laj yikʼik batel sventa tsbajik ta jtel teʼ.+

32 Kʼalal jaʼo chlokʼik batele, te la snupik ta be jun vinik ti te likem ta Sirene ti Simon sbie. Vaʼun, la sujik sventa xkuch batel li jtel teʼ* sventa vokolile.+ 33 Kʼalal kʼotik ta jun osil ti Golgota sbie, jaʼ xkaltik, Yavil Bakil Jolil,+ 34 laj yakʼbeik yuchʼ vino ti kapal ta chʼail tsʼiʼleletike,+ pe kʼalal la spas prevae, muʼyuk la skʼan laj yuchʼ. 35 Kʼalal laj xa ox sbajik ta jtel teʼe, laj yakʼik suerte sventa tspukbe sbaik li skʼuʼ tslap ta sbae,+ 36 laje te chotiik sventa chchabiik. 37 Jech xtok, xi la stsʼibabeik li ta sjol teʼ ti kʼusi smul chalike: «Liʼe jaʼ Jesus, li ajvalil yuʼun judaetike».+

38 Vaʼun, te laj yichʼik jokʼanel chaʼvoʼ j-elekʼetik ek, jun ta sbatsʼikʼob xchiʼuk jun ta stsʼetkʼob.*+ 39 Li buchʼutik te ch-echʼike chopol kʼopojik ta stojolal,+ la sjimulan sjolik+ 40 xchiʼuk xi laj yalike: «¡Voʼot ti avaloj chajines templo xchiʼuk ti avaloj chavaʼan ta oxib noʼox kʼakʼale,+ koltao aba atuk! Mi Xnichʼonot Diose, ¡yalan tal li ta jtel teʼ* sventa vokolile!».+ 41 Li bankilal paleetik eke, li jchanubtasvanejetik ta mantal xchiʼuk li moletike lik slabanik xchiʼuk xi laj yalbeike:+ 42 «¡La skolta yantik, pe mu xuʼ yuʼun skolta sba stuk! Jaʼ ajvalil yuʼun Israel,+ akʼo yaluk tal li ta jtel teʼ* sventa vokolile, vaʼun ta jchʼuntik ta stojolal. 43 Ta skoj ti spatoj yoʼonton ta stojolal Diose, akʼo koltaatuk mi kʼanbile,+ yuʼun xi yaloje: ‹Xnichʼonun Dios›».+ 44 Li j-elekʼetik ti te jokʼajtik ta jujujot xokone la xchopol kʼoptaik ek.+

45 Ikʼub osil ta sjunul balumil li ta svakibal ora* kʼalal to ta sbalunebal orae.*+ 46 Kʼalal poʼot xa sbalunebal orae, xi tsots lik avanuk li Jesuse: «Eli, Eli, ¿lama sabaktani?», taje jaʼ skʼan xal: «Dios kuʼun, Dios kuʼun, ¿kʼu yuʼun ti laj aviktaune?».+ 47 Kʼalal laj yaʼiike, xi lik yalik jlom li buchʼutik te vaʼajtike: «Yakal chikʼ tal Elias li vinik leʼe».+ 48 Vaʼun, oy jun ti buchʼu te oye bat ta anil xchiʼuk la stsak esponja, la stsʼaj ta pajal vino xchiʼuk la xoj ta aj, vaʼun bat yakʼbe stsʼutsʼ.+ 49 Pe li yantike xi laj yalike: «¡Chʼan uto! Jkʼeltik mi xtal koltaatuk yuʼun li Eliase». 50 Tsots avan yan velta li Jesuse, vaʼun cham.*+

51 Laj une, jat yalel ta sjol kʼalal to ta yok+ li kortina ta temploe,+ pas ta chaʼlik;+ nik li balumile xchiʼuk jav li tonetike. 52 Jam li mukinaletike xchiʼuk ep lokʼik ta smukinalik li sbekʼtal buchʼutik chʼulik ti chamemike 53 xchiʼuk ep krixchanoetik laj yilbeik li sbekʼtal animaetike. (Kʼalal laj xa ox yichʼ chaʼkuxesel li Jesuse, oy jlom krixchanoetik ti te likik talel ta ba mukinale ochik batel li ta chʼul jteklume). 54 Pe kʼalal nik li balumile xchiʼuk ti laj yil li kʼusitik kʼot ta pasel li bankilal soltaro xchiʼuk li xchiʼiltak ti yakal chchabiik li Jesuse, xiʼik ta jyalel xchiʼuk xi laj yalike: «Ta melel, liʼe jaʼ Xnichʼon Dios».+

55 Jech xtok, oy ep antsetik ti ta nom to chkʼelvanik batele. Li antsetik taje jaʼik ti la xchiʼinik tal Jesus kʼalal lokʼ tal ta Galilea sventa skoltaik tale,+ 56 te oy li Maria Magdalenae, li Maria ti jaʼ smeʼik li Santiago xchiʼuk Josese xchiʼuk li smeʼ xnichʼnab Sebedeoe.+

57 Vaʼun, kʼalal bat xa tajek kʼakʼale, te tal jun jkʼulej vinik ti likem tal ta Arimateae, Jose sbi, taje jaʼ yajchankʼop Jesus ek.+ 58 Li vinik taje bat ta stojolal Pilato, bat skʼanbe li sbekʼtal Jesuse.+ Vaʼun, li Pilatoe laj yal mantal ti akʼo xkuch batele.+ 59 Li Josee la xkuchbe batel li sbekʼtale, la xpix ta jlik sakil lekil lino,+ 60 vaʼun te laj yakʼ ta yachʼ mukinal+ ti sjomoj ta jpʼej tone. Te une, bat kʼalal stselanojbe xa ox komel mukʼta ton li stiʼ mukinale. 61 Pe te oyik-o li Maria Magdalena xchiʼuk li yan Mariae, te chotolik li ta yeloval mukinale.+

62 Li ta yokʼomale, kʼalal echʼem xa ox li skʼakʼalil chchapan sbaik sventa savadoe,+ la stsob sbaik ta stojolal Pilato li bankilal paleetik xchiʼuk li jfariseoetike, 63 xi laj yalike: «Bankilal, vul ta jolkutik ti xi laj yal li jloʼlavanej kʼalal kuxul toʼoxe: ‹Ta xkichʼ chaʼkuxesel kʼalal mi echʼ xa ox oxib kʼakʼale›.+ 64 Jech oxal, alo mantal sventa chichʼ chabiel lek kʼalal to ta yoxibal kʼakʼal li mukinal sventa mu xtal yelkʼanik li yajchankʼoptake+ xchiʼuk ti xi xalbeik li jteklume: ‹¡Laj yichʼ chaʼkuxesel!›; mi jech kʼot ta pasele, mas to toj chopol chkʼot li kʼusi laj yal taje, jaʼ mu sta li kʼusi laj yal ta slikebale». 65 Xi albatik yuʼun li Pilatoe: «Vaʼanik jchabivanejetik. Chabiik lek ti bu kʼalal xuʼ avuʼunike». 66 Vaʼun, batik xchiʼuk la xchabiik lek li mukinale, la spakʼik lek li tone xchiʼuk te la svaʼanik komel li jchabivanejetike.

28 Kʼalal echʼ xa ox li savadoe, kʼalal tsakub xa ox osil li ta sba kʼakʼal ta xemanae, tal skʼelik mukinal li Maria Magdalena xchiʼuk li yan Mariae.+

2 Ta anil noʼox echʼ jun tsatsal nikel, yuʼun yal tal ta vinajel li yaj-anjel Jeovae* xchiʼuk nopaj batel li ta mukinale, la stselelin* lokʼel li tone xchiʼuk te choti ta sba.+ 3 Li spat xokone xleblajet xojobal jech kʼuchaʼal saksevul,* li skʼuʼ spokʼe sak tajek jech kʼuchaʼal taiv.+ 4 Li jchabivanejetike xiʼik tajek ta stojolal, jaʼ yuʼun xtʼelajet* komik xchiʼuk chamem xa komik yilel.

5 Pe xi albatik yuʼun anjel li antsetike: «Mu xaxiʼik, yuʼun jnaʼoj ti jaʼ chasaʼik li Jesus ti laj yichʼ milel ta jtel teʼe.+ 6 Muʼyuk xa liʼ oye, yuʼun laj xa yichʼ chaʼkuxesel jech onoʼox kʼuchaʼal laj yale.+ Laʼik, kʼelavilik ti bu toʼox telele. 7 Vaʼun, batanik ta anil xchiʼuk albeik yajchankʼoptak ti laj xa yichʼ chaʼkuxesele, yuʼun jelavem xa batel avuʼunik ta Galilea,+ te chavilik. Taje jaʼ li kʼusi tal kalboxuke».+

8 Jaʼ yuʼun, lokʼik batel ta anil li ta mukinale, akʼo mi chiʼik tajek, xkuxet tajek yoʼontonik, bat yalbeik ta anil li yajchankʼoptake.+ 9 Ta ora noʼox te laj yakʼ sba ta ilel Jesus ta stojolalik xchiʼuk xi albatike: «¿Bu chabatik?». Nopajik batel ta stojolal, la stsakbeik yakan xchiʼuk laj yichʼik ta mukʼ.* 10 Vaʼun, xi albatik yuʼun li Jesuse: «¡Mu xaxiʼik! Batanik, bat albeik kermanotak ti akʼo xbatik ta Galileae, vaʼun te chilikun».

11 Kʼalal jaʼo stamoj batel sbeike, bat ta jteklum jlom jchabivanejetik,+ vaʼun laj yalbeik bankilal paleetik skotol li kʼusitik kʼot ta pasele. 12 Kʼalal laj xa ox stsob sbaik xchiʼuk moletik li bankilal paleetik xchiʼuk ti la skomon nop skʼopike, laj yakʼbeik batel ep ta sep plata li soltaroetik ti chabivanike 13 xchiʼuk xi laj yalbeike: «Xi xavalike: ‹Ay ta akʼobaltik li yajchankʼoptake, vaʼun laj yelkʼanik batel kʼalal jaʼo chivaykutike›.+ 14 Mi kʼot ta xchikin ajvalile, voʼonkutik ta jkʼoponkutik, vaʼun muʼyuk kʼusi chavat-o avoʼontonik». 15 Jaʼ yuʼun, la stsakik li jaysep platae xchiʼuk jaʼ jech la spasik ti kʼu yelan albatike; li loʼil taje pukem batel skʼoplal ta stojolal judaetik kʼalal to li avie.

16 Pe li 11 ta voʼ jchankʼopetike batik ta Galilea,+ jaʼ li ta vits ti bu onoʼox albilik yuʼun Jesus ti te tsta sbaike.+ 17 Laj yichʼik ta mukʼ* kʼalal laj yilike, pe li jlome muʼyuk bu la xchʼunik lek mi jaʼ. 18 Nopaj batel ta stojolalik li Jesuse xchiʼuk xi albatike: «Akʼbil jventain skotol li kʼusitik ta vinajel xchiʼuk ta sba balumile.+ 19 Jaʼ yuʼun, batanik, bat pasik ta jchankʼop li krixchanoetik ta skotol jteklumetike,+ akʼbeik yichʼ voʼ ta sbi Totil, Nichʼonil xchiʼuk chʼul espiritu,+ 20 chanubtasik ta xchʼunel skotol li kʼusitik laj kalboxuke.+ Jech xtok, teuk me ta ajolik ti te ta jchiʼinoxuk-o skotol kʼakʼal jaʼ to mi poʼot xa ox xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile».*+