Julio

Jesús xkʼüt achkë nunaʼ Jehová chqä achkë rbʼanik nchʼobʼon. Ya riʼ kan xqʼalajin rkʼë ri xeruʼij chqä ri xeruʼän, achiʼel ri milagros (Jn 14:9). ¿Achkë nqatamaj qa chkij ri milagros ri xeruʼän Jesús? Jesús chqä Rtataʼ kowan yojkajoʼ. Taq Jesús xjeʼ chwäch le Rwachʼlew, ryä xkʼüt che yerajoʼ ri winäq taq xksaj rchqʼaʼ rchë xeruʼän milagros rchë xertoʼ. Kʼo jmul, ye kaʼiʼ moyiʼ kan xkiräq kichiʼ rchë xkikʼutuj kitoʼik che rä (Mt 20:30-34). Le Biblia nuʼij chë Jesús «kan kowan xpoqonaj kiwäch», rma riʼ xuʼän chkë chë xekowin xetzuʼun. Ri tzij griego ri xksäx aweʼ rchë ri tzij «kan kowan xpoqonaj kiwäch» najin ntzjon chrij ri nunaʼ jun winäq pa ran. Jesús xkʼüt chë yerajoʼ ri winäq taq xpoqonaj kiwäch. Ya riʼ xbʼanö che rä rchë xertzüq ye kʼïy winäq chqä rchë xknaj jun achï ri kʼo wä lepra chrij (Mt 15:32; Mr 1:41). Rma riʼ kan qayaʼon chwäch qan chë Jehová, ri Dios ri «kan nupoqonaj qawäch» chqä Rkʼajol, kowan yojkajoʼ y kan poqän nunaʼ kan taq röj nqatäj poqän (Lu 1:78; 1Pe 5:7). Ryeʼ kan nkirayij nkichüp yän kiwäch ri kʼayewal ri najin nkiqʼaxaj ri winäq. w23.04 3 peraj 4, 5

Ye kʼa ma xa xuʼ ta nkʼatzin nqakʼutuj che rä Jehová chë tqrtoʼ pä, xa kan nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë nqachajij qiʼ chkiwäch ri itzel taq naʼoj ri nkikʼüt rwinaq Satanás. Rchë nqachajij ri qachʼobʼonik chqä kan yë ri ütz yeqaquʼ, röj nkʼatzin nqaskʼij rwäch le Biblia, nqbʼä pa qamoloj chqä nqatzjoj Rchʼaʼäl Dios. Jehová ma xtyaʼ ta qʼij chë jun kʼayewal xtjeʼ más rchqʼaʼ chwäch ri nqkowin nqaköchʼ röj (1Co 10:12, 13). Rchë ma nqayaʼ ta qa Jehová chpan re tiempo reʼ ri kan kʼayewal rbʼanon, nkʼatzin nqchʼö rkʼë. Jehová nrajoʼ chë nqaʼij che rä jontir ri kʼo pa qan (Sl 62:8). Tayaʼ rqʼij Jehová chqä tatyoxij che rä jontir ri rbʼanon pan awiʼ. Taʼij che rä chë tyaʼ awchqʼaʼ rchë natzjoj le Biblia, rchë yaturtoʼ pä chkiwäch ri kʼayewal y rchë ma yaqä ta chpan jun mak. Ma tayaʼ ta qʼij chë kʼo jun nqʼatö chawäch rchë yachʼö rkʼë Jehová. w23.05 7 peraj 17, 18

¿Achkë rma röj nqbʼä pa qamoloj? Rma nqajoʼ nqayaʼ rqʼij Jehová (Sl 26:12; 111:1). Chpan ri qamoloj chqä nqakʼuqbʼalaʼ qakʼuʼx chqawäch chpan re qʼij reʼ ri kan kʼayewal rbʼanon (1Te 5:11). Rma riʼ taq yeqayaʼ qacomentarios nqayaʼ rqʼij Dios y nqakʼuqbʼalaʼ qakʼuʼx. Ye kʼa kʼo jojun kʼayewal yeqïl. Jun chkë riʼ ya riʼ chë kʼo mul nqaxiʼij qiʼ nqaʼän comentar o rkʼë jbʼaʼ kan kʼïy mul nqajtobʼaʼ qaqʼaʼ y ma ronojel ta mul nyaʼöx qacomentarios. Pablo xuʼij chë nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë «nqakʼuqbʼalaʼ qakʼuʼx chqawäch». Taq ma nqamestaj ta chë nqkowin nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx qachʼalal tapeʼ ma kan ta achkë rbʼanik qacomentarios yeqayaʼ, ma kan ta xtqaxiʼij chik qiʼ nqajtobʼaʼ qaqʼaʼ. Ye kʼa we ma ronojel ta mul nyaʼöx qacomentarios, kiʼ qakʼuʼx tqabʼanaʼ kikʼë ri nkʼaj chik ri nyaʼöx chkë (1Pe 3:8). w23.04 20 peraj 1-3

¡Ri qʼatöy tzij xyaʼ jun rtzjol! Ri judíos ri kikʼwan chik jun 70 jnaʼ Babilonia ütz yetzolin Israel, ri kitinamit (Esd 1:2-4). Xa xuʼ Jehová nkowin nbʼanö riʼ. Ri babilonios ma nkiyaʼ ta wä äl qʼij chkë ri winäq rchë yetzolin pa kitinamit (Is 14:4, 17). Ye kʼa Babilonia xchʼak y ri kʼakʼakʼ qʼatöy tzij xuʼij chë ri judíos ütz yeʼel äl. Jontir ri judíos y, más ri tataʼaj, kʼo jun xkʼatzin xkichaʼ: yeʼel äl Babilonia o yekanaj qa chriʼ. Rkʼë jbʼaʼ ye kʼo jojun kʼayewal xuʼän chkiwäch xkitzʼët achkë xkiʼän. Ye kʼo jojun ya kʼo wä chik kijnaʼ, rma riʼ ma yekowin ta wä chik nkiʼän ri mamaʼ bʼey riʼ. Y, rma ye kʼïy chkë ri judíos Babilonia xeʼaläx wä, xa xuʼ wä ri tinamït riʼ kitaman. Chkiwäch ryeʼ, Israel ya riʼ wä kitinamit katiʼt kimamaʼ. Chqä, ye kʼo wä jojun kan xjeʼ wä kibʼeyomal Babilonia. Rma riʼ rkʼë jbʼaʼ kʼayewal xuʼän chkiwäch xkiyaʼ qa kachoch o kikʼayij rchë yebʼejeʼ chpan jun tinamït ri ma kitaman ta. w23.05 14 peraj 1, 2

Ri Rchʼaʼäl Dios nuʼij chqë chë nkʼatzin nqkochʼon, nqapoqonaj kiwäch ri nkʼaj chik chqä nqjowan. Lucas 21:19 nuʼij: «We xtiköchʼ ronojel riʼ, rïx xkixkolotäj qa». Colosenses 3:12 nuʼij: «Tipoqonaj kiwäch ri nkʼaj chik». Y 1 Tesalonicenses 4:9, 10 nuʼij: «Kan yë Dios najin nkʼutü chiwäch achkë rbʼanik niwajowalaʼ iwiʼ chiwäch. […] Ye kʼa, qachʼalal, nqajoʼ nqaʼij chiwä chë tiwajowalaʼ más iwiʼ». Re tzij reʼ xbʼix chkë winäq ri najin chik nkikʼüt chë yekochʼon, nkipoqonaj kiwäch ri nkʼaj chik chqä yejowan. Ye kʼa nkʼatzin wä nkitäj kiqʼij rchë nkikʼüt más ri naʼoj riʼ. Ke riʼ chqä nkʼatzin nqaʼän röj. ¿Achkë xkatoʼö rchë xtaʼän riʼ? Tatzʼetaʼ achkë rbʼanik xkikʼüt ri naʼoj riʼ ri naʼäy taq cristianos y achkë rbʼanik nakʼän anaʼoj chkij, rchë ke riʼ xtatamaj achkë xtaʼän taq xtchapatäj ri nimaläj tijöj poqonal. Taq xtchapatäj ri nimaläj tijöj poqonal, rma akochʼon pä chik ri kʼayewal, kan xtayaʼ chwäch awan xtaköchʼ ri kʼayewal xkepë chawij w23.07 3 peraj 4; 4 peraj 8

Re bʼey reʼ nqrtoʼ rchë nqayaʼ rqʼij Jehová komä kikʼë qachʼalal y chqawäch apü xtqrtoʼ rchë xtqïl ri utzil ri xtyaʼ Rqʼatbʼäl Tzij Dios pa qawiʼ. Rma riʼ jontir röj, ri yebʼä chkaj chqä ri xkekanaj qa chwäch le Rwachʼlew, nkʼatzin ma nq·el ta qa chpan ri bʼey riʼ (Jn 10:16). Kan pa 1919, ye kʼïy achiʼaʼ, ixoqiʼ chqä akʼalaʼ ye lenäq pä chpan Babilonia la Grande, ntel chë tzij, jontir ri religiones ri ma pa rbʼeyal ta nkiyaʼ rqʼij Dios, y xkichäp pä re jun loqʼoläj bʼey reʼ. Jehová xuʼän chë majun ta xqʼatö kibʼey ri israelitas ri xeʼel pä Babilonia (Is 57:14). ¿Ke riʼ komä xuʼän pa qaqʼij komä rkʼë ri «Bʼey rchë ri Loqʼoläj»? Jaʼ, ke riʼ xuʼän. Taq nrajoʼ na kʼïy jnaʼ rchë nbʼeqä ri jnaʼ 1919, Jehová xerksaj jojun achiʼaʼ rchë xkiʼän rbʼanik ri bʼey riʼ (tajnamaj rkʼë Isaías 40:3). Ryeʼ xkiʼän jontir ri kʼo pa kiqʼaʼ rchë, kʼïy jnaʼ chrij riʼ, ri winäq xkekowin xkeʼel pä chpan Babilonia la Grande y nkiyaʼ rqʼij Jehová kikʼë winäq ri nkajoʼ ryä. w23.05 15, 16 peraj 8, 9

Jehová nrajoʼ chë kan rkʼë ronojel qan chqä kan kiʼ qakʼuʼx nqayaʼ rqʼij (2Co 9:7). Rma riʼ, ¿achkë rma nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë nqaʼän ri xqayaʼ chqawäch we ma nuʼij ta riʼ qan nqaʼän riʼ? Tqaquʼ rij ri apóstol Pablo. Ryä xuʼij: «Chaq taqïl nchʼäy ri nchʼakul chqä nchaqtiʼij kan achiʼel nuʼän jun winäq rkʼë rsamajel» (1Co 9:25-27). Pablo xuʼän ri nrajoʼ Jehová yajün taq ma kan ta xuʼij riʼ ran xuʼän riʼ. ¿Kiʼ komä rkʼuʼx xuʼän Jehová rkʼë Pablo? Jaʼ, ryä kan kiʼ rkʼuʼx xuʼän rkʼë. Chqä xyaʼ utzil pa rwiʼ rma ri samaj xuʼän (2Ti 4:7, 8). Jehová chqä kan kiʼ rkʼuʼx nuʼän qkʼë taq nutzʼët chë röj nqatäj qaqʼij rchë nqaʼän ri xqayaʼ chqawäch yajün taq ma nqarayij ta nqaʼän riʼ. Ye kʼa ¿achkë rma nqatäj qaqʼij? Rma nqajoʼ ryä tapeʼ kʼo mul ma nqä ta chqawäch ri samaj xqayaʼ chqawäch. Jehová xyaʼ utzil pa rwiʼ Pablo, y ke riʼ chqä xtuʼän qkʼë röj we xtqatäj qaqʼij (Sl 126:5). Taq röj nqatzʼët chë Jehová nuyaʼ utzil pa qawiʼ, rkʼë jbʼaʼ ya riʼ xtbʼanö chë xtqarayij xtqaʼän ri qachʼobʼon. w23.05 29 peraj 9, 10

Ri apóstol Pablo xuʼij chë ri winäq ri achiʼel ta xa ye warnäq ma xkekolotäj ta qa chpan rqʼij Jehová. Taq jun winäq warnäq ma nunaʼ ta ri tiempo nixta ri yebʼanatäj chuxkïn. Ma nunaʼ ta we kʼo jun ri kan kowan rqʼij najin nbʼanatäj nixta kʼo jun nkowin nuʼän we nunaʼ riʼ rwäch. Ke riʼ chqä nbʼanatäj kikʼë ri winäq, ye kʼïy achiʼel ta xa ye warnäq, ntel chë tzij, majun ta najin nkiʼän rchë jnan nuʼän kiwäch rkʼë Dios (Ro 11:8). Ryeʼ ma nkinmaj ta chë yoj kʼo chik chpan «rkʼisbʼäl taq qʼij» chqä chë ya xtchapatäj ri nimaläj tijöj poqonal (2Pe 3:3, 4). Röj qataman chë kan kowan nkʼatzin chë ronojel qʼij ma nqwär ta qa chpan rchʼaʼäl Dios (1 Te 5:6). Rma riʼ nkʼatzin chë kan pa rbʼeyal nqchʼobʼon. Rma kan chaq bʼaʼ natïtzʼ awiʼ chpan ri política chqä rkʼë ri yekiʼän ri winäq. Chqä, rma xa naqaj chik kʼo pä rqʼij Jehová, ri winäq más xtkitäj kiqʼij chqij rchë nqaʼän riʼ. Ye kʼa ma tchʼpü ta qakʼuʼx rma ri achkë xtqaʼij chkë, rma ri loqʼoläj rchqʼaʼ Dios xtqrtoʼ rchë kan pa rbʼeyal xtqchʼobʼon chqä rchë yë ri ütz xtqachaʼ xtqaʼän (Lu 12:11, 12). w23.06 10 peraj 6, 7

¿Achkë npë pan ajolon rït taq nakʼoxaj ri bʼiʼaj Sansón? Rkʼë jbʼaʼ npë pan ajolon jun achï ri kowan rchqʼaʼ. Ya riʼ kantzij; ryä kan kowan wä rchqʼaʼ. Ye kʼa kʼo jun ma ütz ta xuʼän ri xkʼäm pä kʼayewal chrij. Tapeʼ ke riʼ, Jehová ma xmestaj ta chë ryä kan xkʼuqbʼaʼ rkʼuʼx chrij chqä xyaʼ qa chpan Rchʼaʼäl achkë xuʼän ryä rchë röj kʼo nqatamaj qa chrij. Jehová xksaj Sansón rchë xeruʼän nmaʼq taq bʼanobʼäl rchë xtoʼ Israel, ri rtinamit. Taq qʼaxnäq chik kʼïy jnaʼ chrij qa rkamik Sansón, Jehová xuʼän chë ri apóstol Pablo xtzʼibʼaj qa kibʼiʼ jojun rsamajelaʼ ri kan xkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chrij ryä, y chkikojöl ri bʼiʼaj riʼ kʼo rbʼiʼ Sansón (Heb 11:32-34). Ryä xkʼutuj rtoʼik che rä Jehová yajün taq xerqʼaxaj nmaʼq taq kʼayewal. Röj kʼo kʼïy naʼoj ri nqkowin nqatamaj qa chrij Sansón. w23.09 2 peraj 1, 2

Ri xtqtoʼö rchë xtqkochʼon, ya riʼ chaq taqïl nqaʼij jontir ri achkë nqanaʼ che rä Jehová (1Te 5:17). Rkʼë jbʼaʼ rït ma najin ta naqʼaxaj jun nüm kʼayewal komä. ¿Ye kʼa achkë naʼän taq ma kiʼ ta akʼuʼx o ma ataman ta achkë naʼän chwäch jun kʼayewal? ¿Nakʼutuj komä atoʼik che rä Jehová? We rkʼulun chawä nakʼutuj atoʼik che rä Jehová rchë yeʼaköchʼ ri kʼayewal ronojel qʼij, ya riʼ chqä xtaʼän chqawäch apü taq xkepë más kʼayewal chqij. Tayaʼ chwäch awan chë Jehová rtaman ajän chqä achkë rbʼanik xkaturtoʼ pä (Sl 27:1, 3). We röj yeqaköchʼ ri kʼayewal ye kʼo komä, rkʼë jbʼaʼ xtqkowin xtqaköchʼ ri nimaläj tijöj poqonal (Ro 5:3). ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Ye kʼïy qachʼalal nkiʼij chë taq nkiköchʼ jun kʼayewal, ryeʼ nkinaʼ chë xkekowin xtkipabʼaʼ kiʼ chwäch jun chik kʼayewal ri xtpë chkij. Taq ryeʼ nkiköchʼ jun kʼayewal, rkʼë rtoʼik Jehová, más nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx chë ryä nrajoʼ yertoʼ pä. Rma ri kʼuqbʼäl kʼuʼx riʼ, ryeʼ yekowin nkiköchʼ jun chik kʼayewal (Snt 1:2-4). w23.07 3, 4 peraj 7, 8

Jehová nuquʼ kij ri nkʼaj chik rma ma nunaʼ ta riʼ y rma nupoqonaj kiwäch. Jun tzʼetbʼäl, ryä xkʼüt chë ma xnaʼ ta riʼ taq rchʼobʼon nuchüp kiwäch jontir ri ye kʼo Sodoma. Ryä xerksaj jojun ángeles rchë xkiʼij che rä Lot chë tanmäj äl pa taq jyuʼ. Ye kʼa Lot nuxiʼij wä riʼ nbʼä chriʼ. Rma riʼ xtäj rqʼij chrij Jehová chë tyaʼ qʼij che rä ryä chqä rfamilia rchë yebʼä chpan ri tinamït Zóar, jun koʼöl tinamït ri xtchup chqä rwäch rma Jehová. Xa ta Jehová xrajoʼ xkowin ta xuʼij che rä Lot chë tnmaj rtzij, ye kʼa ma xuʼän ta riʼ. Ryä xuʼän ri xuʼij Lot che rä, tapeʼ ma xtchup ta chik rwäch ri tinamït Zóar (Gé 19:18-22). Kʼïy jnaʼ chrij riʼ, Jehová xpoqonaj kiwäch ri winäq ri ye kʼo Nínive. Ryä xtäq Jonás kikʼë rchë xuʼij chkë chë ryeʼ chqä ri kitinamit xtchup kiwäch rma kan itzel kinaʼoj. Ye kʼa taq ri ninivitas xkitzolij kiʼ, Jehová xpoqonaj kiwäch y rma riʼ ma xchüp ta chik rwäch ri tinamït (Jon 3:1, 10; 4:10, 11). w23.07 21 peraj 5

¿Achkë nqatamaj qa chrij Jehoás? Ryä xok achiʼel jun cheʼ ri ma näj ta bʼenäq rkʼamal chuxeʼ ilew chqä kan nkʼatzin na rtoʼik rchë kuw npaʼeʼ, ntel chë tzij, rtoʼik ri sumo sacerdote Jehoiadá. Ye kʼa taq Jehoiadá xkäm y ri israelitas xa kiqʼij chik tyox xkiyaʼ, Jehoás ma xrïl ta chik achkë xuʼän. Ri xbʼanatäj rkʼë Jehoás nukʼüt qa jun utziläj naʼoj chqawäch röj. Ma xa xuʼ ta nkʼatzin nqaxiʼij qiʼ nqaʼän jun itzelal chwäch Jehová xa rma ri qafamilia o ri qachʼalal yojkitoʼ rchë nqaʼän riʼ. Pa rkʼexel riʼ, rchë kuw nuʼän ri qachbʼilanïk rkʼë Jehová, röj nkʼatzin nqatjoj qiʼ chrij Rchʼaʼäl, nqchʼobʼon chrij chqä nqchʼö rkʼë Jehová rchë más xtqajoʼ ryä (Jer 17:7, 8; Col 2:6, 7). Jehová ma nukʼutuj ta chqë ri ma nqkowin ta nqaʼän. Ri nrajoʼ ryä chë nqaʼän röj ya riʼ ri nuʼij chpan Ec 12:13, «taxiʼij awiʼ chwäch ri kʼaslïk Dios y tasmajij rpixaʼ, rma ya riʼ ri nkʼatzin nuʼän jun winäq». We nqaxiʼij qiʼ nqaʼän jun itzelal chwäch Jehová, xtqkowin xtqaköchʼ xa bʼa achkë kʼayewal xtpë chqij chqä xtqanmaj rtzij Jehová. Majun ta jun xtbʼanö chë xtchaʼ chiʼ ri qachbʼilanïk rkʼë Jehová. w23.06 18, 19 peraj 17-19

Rchë Dios nukʼüt chë kan xtuʼän ri rtzjun, yerksaj re tzij reʼ: «Ri tzʼyül wä chpan ri trono xuʼij» (Ap 21:5a). Re tzij reʼ kan kowan kiqʼij rma ya reʼ jun chkë ri oxiʼ mul ri xerksaj Jehová taq xtzjon chkipan ri visiones ri ye kʼo chpan Apocalipsis. Reʼ ntel chë tzij chë kan yë Jehová nbʼin chë xtyaʼö ri rtzjun chqë, ma jun ángel ta, nixta Jesús. Ya reʼ nukʼuqbʼaʼ más qakʼuʼx chkij ri tzij ri ye petenäq chrij riʼ, rma Jehová «ma nkowin ta nutzʼük tzij» (Tit 1:2). Kantzij na wä chë kan ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij ri nuʼij Ap 21:5, 6. Qtzjon chrij ri tzij «¡Tatzʼetaʼ!». Ri tzij griego ri xksäx rchë ri tzij «¡Tatzʼetaʼ!» kan kʼïy mul nqïl chpan ri wuj Apocalipsis. ¿Y achkë petenäq chrij ri tzij riʼ? Dios nuʼij: «Najin nbʼän kʼakʼakʼ che rä jontir». Tapeʼ aweʼ Jehová najin ntzjon chrij ri xtuʼän chqawäch apü, ryä rtaman chë kan xtuʼän riʼ, rma riʼ ri rbʼanik nutzjoj achiʼel ta kan najin chik nuʼän (Is 46:10). w23.11 3, 4 peraj 7, 8

Ri apóstol Pedro xkʼatzin xtäj rqʼij rchë xjäl rnaʼoj. Tqatzʼetaʼ jojun tzʼetbʼäl. Taq Jesús xuʼij chë xtkʼatzin xttäj poqän chqä xtkäm rchë xketzʼaqät ri profecías, Pedro xchapon che rä (Mr 8:31-33). Jojun chik mul, ryä chqä ri nkʼaj chik apóstoles xkichäp rbʼixik achkë kʼo más rqʼij chkiwäch (Mr 9:33, 34). Ri rkʼisbʼäl aqʼaʼ xjeʼ Jesús kikʼë rtzeqelbʼëy, kʼo jun xbʼanatäj ri xuʼän chë Pedro xkatäj ryowal y xresaj rxkïn jun achï (Jn 18:10). Y chpan qa ri aqʼaʼ riʼ, Pedro xxiʼij riʼ y oxiʼ mul xuʼij chë ma rtaman ta rwäch Jesús (Mr 14:66-72). Pa rkʼisbʼäl, ryä xkraj oqʼej rma ri xuʼän. Jesús majun bʼëy xyaʼ ta qa Pedro, ri kan kowan wä najin nbʼison. Taq xkʼasöx yän pä chkikojöl ri kamnaqiʼ, ryä xyaʼ qʼij che rä Pedro rchë xkʼüt chwäch chë kowan nrajoʼ. Jesús xuʼij che rä chë kerchajij rsamajelaʼ (Jn 21:15-17). Y Pedro kan xel rkʼuʼx rma ri xbʼix che rä. Rma riʼ kʼo wä Jerusalén ri qʼij rchë Pentecostés chqä xok jun chkë ri naʼäy taq apóstoles ri xyaʼöx pä ri loqʼoläj rchqʼaʼ Dios pa kiwiʼ. w23.09 21, 22 peraj 6, 7

Ri apóstol Pedro xuʼij reʼ chkë nkʼaj ukʼwäy taq bʼey: «Keʼichajij ri qachʼalal ri ye achiʼel rkarneʼl Dios» (1Pe 5:1-4). Röj qataman chë ri ukʼwäy taq bʼey yekajoʼ ri qachʼalal chqä nkajoʼ yekichajij. Ye kʼa rkʼë jbʼaʼ kʼo mul nkinaʼ chë ma yekowin ta nkiʼän ri samaj riʼ rma kan kʼïy kisamaj kʼo o kowan ye kosnäq. We ke riʼ nanaʼ rït, ¿achkë ütz naʼän? Taʼij che rä Jehová achkë nanaʼ. Pedro xuʼij: «We kʼo jun nuʼän utzil chkë ri nkʼaj chik, tbʼanaʼ riʼ achiʼel nuʼän jun winäq ri kan nkʼatzin rchqʼaʼ Dios che rä» (1Pe 4:11). Rkʼë jbʼaʼ ri qachʼalal najin nkiqʼaxaj jun kʼayewal ri majun ta rsolik chpan re tiempo reʼ. Ye kʼa tnatäj chawä chë Jesucristo, ri utziläj ukʼwäy bʼey, más xtkowin xkertoʼ chawäch rït; ryä xtuʼän riʼ komä chqä chqawäch apü. Ri nrajoʼ Jehová chkë ri ukʼwäy taq bʼey ya riʼ chë ryeʼ yekajoʼ ri qachʼalal, yekichajij chqä nkiyaʼ qa jun utziläj tzʼetbʼäl chkiwäch. w23.09 30 peraj 13, 14

Röj ma ütz ta nqakʼän qanaʼoj chkij ri winäq. We nqchʼobʼon achiʼel yechʼobʼon ri winäq ri ma nkiyaʼ ta rqʼij Jehová, rkʼë jbʼaʼ xa xtqayaʼ qa qij chwäch Jehová chqä ma xtqasmajij ta chik rpixaʼ (1Co 3:19). Ri naʼoj yekikʼüt ri winäq xa nkiʼän chqë chë yë ri nqajoʼ röj ya riʼ nqayaʼ más rqʼij. Tqatzʼetaʼ ri xbʼanatäj chpan ri congregaciones ri xejeʼ Pérgamo chqä Tiatira. Jojun cristianos xkikʼän kinaʼoj chkij ri winäq, ri yekiʼän wä tzʼil taq bʼanobʼäl chqä xa kiqʼij tyox nkiyaʼ. Jesús xerqʼïl re kaʼiʼ congregaciones reʼ rma chaq ütz chkë yebʼan tzʼil taq bʼanobʼäl (Ap 2:14, 20). Pa qaqʼij komä, rkʼë jbʼaʼ ri winäq nkitäj kiqʼij chqij rchë nqchʼobʼon achiʼel yechʼobʼon ryeʼ. Rkʼë jbʼaʼ ri qafamiliares o ri winäq ri qataman kiwäch nkiʼij chqë chë tqabʼanaʼ ri nqä chqawäch röj y ma nkʼatzin ta nqasmajij rpixaʼ Jehová. Rkʼë jbʼaʼ xtkiʼij chqë chë ma xajan ta nqaʼän ri nqarayij chqä chë ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia ma nkʼatzin ta chik komä. Rkʼë jbʼaʼ, kʼo mul nqaquʼ chë ri naʼoj ri nuyaʼ Jehová chqë nkʼatzin más ütz rbʼanik yeqʼalajsäx chqawäch. Rkʼë jbʼaʼ nqajoʼ nqayaʼ «rwiʼ ronojel ri tzʼibʼatäl qa» (1Co 4:6). w23.07 16 peraj 10, 11

María, ri rteʼ Jesús, xkʼatzin rtoʼik. Kantzij na wä chë ryä kan nsach rkʼuʼx taq ri ángel Gabriel xuʼij che rä achkë xtbʼanatäj rkʼë. Ryä xtjeʼ pa yabʼil tapeʼ ma kʼlan ta wä. María majun ta wä ral, ye kʼa komä nkʼatzin nukʼiytisaj ri xttok ri Mesías. Ryä majun bʼëy kʼo ta rkʼë jun achï, y komä nkʼatzin nuʼij che rä José, ri xttok rchjil, chë kʼo pa yabʼil (Lu 1:26-33). ¿Achkë rbʼanik xtoʼöx María? Ryä xkʼutuj rtoʼik chkë ri nkʼaj chik. Jojun tzʼetbʼäl, ryä xkʼutuj che rä ri ángel Gabriel achkë más xtkʼatzin xtuʼän (Lu 1:34). Jbʼaʼ chrij riʼ, xuʼän äl jun nüm bʼey rchë xbʼerchʼaʼej Elisabet, ri rchʼalal. Elisabet xuʼij che rä María chë kan jun nüm utzil xrïl y, rkʼë rtoʼik Dios, xuʼij jun profecía chrij ri ti neʼy ri kan kowan xkʼuqbʼaʼ rkʼuʼx rchʼalal (Lu 1:39-45). Rma riʼ, María xuʼij chë Jehová yerbʼanon nmaʼq taq bʼanobʼäl (Lu 1:46-51). Jehová xksaj ri ángel Gabriel chqä Elisabet rchë xyaʼ rtoʼik María. w23.10 14, 15 peraj 10-12

Ye kʼo ye 144,000 cristianos ri yerchaʼon Jehová rchë yebʼä chkaj. Ryeʼ kan jnan rbʼanon kiwäch rkʼë ryä chqä xkeʼok sacerdotes rkʼë Jesús chlaʼ chkaj (Ap 14:1). Ri Santo rchë ri tabernáculo xkʼambʼej tzij taq ri cristianos riʼ yeʼok ralkʼwal Dios taq kʼa ye kʼo na chwäch le Rwachʼlew. Ryeʼ yechaʼöx rma Jehová rkʼë ri loqʼoläj rchqʼaʼ (Ro 8:15-17). Ri Santísimo xkʼambʼej tzij chrij ri kaj, ri akuchï kʼo wä Jehová. «Ri cortina» ri xjachö kichë ri Santo chqä ri Santísimo xkʼambʼej tzij chrij rchʼakul Jesús. Taq ryä majanä wä tkäm chqä tjalatäj rchʼakul, ma ütz ta wä nbʼä chkaj rchë ntok ri Sumo Sacerdote chpan ri nimaläj rtemplo Jehová. Rma riʼ taq xyaʼ rkʼaslemal pa kamïk kimä jontir winäq, ryä achiʼel ta xjäq jun bʼey rchë jojun cristianos xtyaʼöx kikʼaslemal chlaʼ chkaj. Ye kʼa rchë ri cristianos riʼ xtyaʼöx ri kʼaslemal riʼ chkë, nkʼatzin chqä njalatäj kichʼakul (Heb 10:19, 20; 1Co 15:50). w23.10 28 peraj 13

Taq rjatzul Efraín itzel xetzjon chrij Gedeón, ryä ma xpë ta ryowal chkë (Jue 8:1-3). Pa rkʼexel riʼ ryä xqasaj riʼ y xyaʼ rxkïn chkë chqä kan ütz rnaʼoj xuʼän kikʼë. Ri ukʼwäy taq bʼey ye achiʼel Gedeón. Taq kʼo jun qachʼalal itzel ntzjon chkij, ryeʼ nkiyaʼ kixkïn che rä chqä kan ütz kinaʼoj nkiʼän rkʼë (Snt 3:13). Taq ryeʼ nkiʼän riʼ yetoʼon rchë ma njeʼ ta chʼaʼoj pa congregación. Taq ri israelitas ütz xetzjon chrij Gedeón rma xchʼakon chkij ri madianitas, ryä xyaʼ rqʼij Jehová rkʼë ri xuʼij chkë (Jue 8:22, 23). ¿Achkë rbʼanik nkikʼän kinaʼoj ri ukʼwäy taq bʼey chrij Gedeón? Taq nkiyaʼ rqʼij Jehová rkʼë ri nkiʼän (1Co 4:6, 7). We jun ukʼwäy bʼey nbʼix che rä chë kan jaʼäl nuʼän che rä rtzijonem, ryä ütz nuʼij chë jontir ri xtzjoj chpan le Biblia xresaj wä chqä chë rtinamit Jehová kowan nqrtjoj. Jantäq, ütz chë ri ukʼwäy taq bʼey nkikʼutuj qa chkiwäch we ri rbʼanik nkiyaʼ kitzijonem nuyaʼ rqʼij Jehová o xa kiqʼij ryeʼ nuyaʼ. w23.06 4 peraj 7, 8

We Jehová ma nuyaʼ ta pä ri nqakʼutuj che rä, ütz nqaquʼ kij re oxiʼ kʼutunïk reʼ. Ri naʼäy ya riʼ «¿Kan pa rbʼeyal ri najin nkʼutuj?». Röj, ri winäq, kan kʼïy mul nqaquʼ chë qataman chik achkë riʼ ri más ütz chqë. Ye kʼa rkʼë jbʼaʼ ri najin nqakʼutuj che rä Jehová majun ta utzil xtkʼäm pä pa qawiʼ chqawäch apü. Rkʼë jbʼaʼ najin nqaʼij che rä chë tresaj jun kʼayewal chqij achiʼel nqajoʼ röj, ye kʼa rkʼë jbʼaʼ kʼo chik jun rbʼanik ri más ütz nsol ri kʼayewal riʼ. Y rkʼë jbʼaʼ jojun chkë ri nqakʼutuj che rä Jehová ma rkʼwan ta riʼ rkʼë rraybʼal ryä (1Jn 5:14). Jun tzʼetbʼäl. Tqaquʼ kij jun kʼlaj qachʼalal ri nkiʼij che rä Jehová chë ttoʼ pä kalkʼwal rchë ma ntel ta qa chpan rtinamit. Ri jun kʼlaj qachʼalal riʼ achiʼel ta kan ütz ri xkikʼutuj che rä Jehová. Ye kʼa ryä ma nuʼij ta chkë ri winäq chë kʼo chë nkiyaʼ rqʼij; ryä nrajoʼ chë jontir röj, yajün ri qalkʼwal, nqayaʼ rqʼij ryä rma kan ya riʼ nqajoʼ nqaʼän (Dt 10:12, 13; 30:19, 20). Rma riʼ ¿achkë ta ütz nkikʼutuj ri jun kʼlaj qachʼalal riʼ che rä Jehová? Rkʼë jbʼaʼ ütz nkikʼutuj che rä chë kertoʼ pä ryeʼ rchë kan ütz rbʼanik nkikʼüt chrij Jehová chwäch, rchë ke riʼ ryä xtrajoʼ Jehová chqä xttok rchiʼil (Pr 22:6; Ef 6:4). w23.11 21 peraj 5; 23 peraj 12

¿Achkë rma nqaʼij chë taq nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri nkʼaj chik najin nqakʼüt chë yeqajoʼ? Jun chkë ri qapublicaciones nuʼij chë ri tzij griego ri xksaj Pablo rchë ri tzij «tikʼuqbʼalaʼ ikʼuʼx», ntel chë tzij «yajeʼ rkʼë jun winäq rchë natoʼ chqä nakʼuqbʼaʼ rkʼuʼx taq najin nuqʼaxaj jun kʼayewal». Rma riʼ, taq nqakʼuqbʼaʼ rkʼuʼx jun qachʼalal ri najin nutäj poqän, najin nqatoʼ rchë ma ntel ta qa chpan ri bʼey ri nqrkʼwaj chpan ri kʼaslemal. Y ronojel mul ri nqakʼuqbʼaʼ rkʼuʼx jun qachʼalal najin nqakʼüt chwäch chë kowan nqajoʼ (2Co 7:6, 7, 13). Ri nqapoqonaj kiwäch ri nkʼaj chik rkʼwan riʼ rkʼë ri nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma, taq jun winäq nupoqonaj rwäch jun chik winäq ri najin nutäj poqän, ryä kan nrajoʼ nukʼuqbʼaʼ rkʼuʼx chqä nukanuj rbʼanik rchë nutoʼ. Rma riʼ, ri nbʼanö chë nqakʼuqbʼaʼ rkʼuʼx jun winäq ya riʼ nqapoqonaj rwäch. Ya riʼ chqä nuʼän Jehová. Pablo xuʼij chë rma Dios nupoqonaj kiwäch ri winäq, ryä nukʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. Ryä xuʼij chë Jehová ya riʼ «ri Qatataʼ ri nupoqonaj qawäch chqä ri Dios ri nkʼuqbʼan qakʼuʼx» (2Co 1:3). w23.11 9, 10 peraj 8-10

Jontir röj, ri cristianos, yeqaqʼaxaj kʼayewal. Tqaquʼ rij ri xuʼij ri apóstol Pablo chkë ri cristianos aj Tesalónica. Ryä xuʼij chkë: «Taq xqjeʼ iwkʼë rïx, röj xqatzjoj chiwä achkë kʼayewal xkeqaqʼaxaj, y komä itaman chik chë ya xeqïl re kʼayewal reʼ» (1Te 3:4). Y chkë ri cristianos aj Corinto xuʼij reʼ: «Röj nqajoʼ chë rïx nitamaj achkë kʼayewal xeqïl [...] xqanaʼ chë nxiʼin rij qakʼaslemal rma riʼ» (2Co 1:8; 11:23-27). Ya riʼ chqä nbʼanatäj pa qaqʼij komä. Röj, ri cristianos, qataman chë kʼo chë yeqaqʼaxaj kʼayewal (2Ti 3:12). We rït nakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chrij Jesús chqä yatok rtzeqelbʼëy, rkʼë jbʼaʼ ri awachiʼil o awachʼalal itzel kinaʼoj xtkiʼän awkʼë. ¿Kʼo kʼayewal awlon pan asamaj xa rma rït ma yaleqʼan ta o kantzij yatzjon? (Heb 13:18). ¿Yaʼon kʼayewal pan awiʼ kimä ri qʼatbʼäl taq tzij xa rma natzjoj chkë ri nkʼaj chik ri nanmaj? Tapeʼ xa bʼa achkë na kʼayewal yeqaqʼaxaj, Pablo nuʼij chë nkʼatzin kiʼ qakʼuʼx nqaʼän. w23.12 10, 11 peraj 9, 10

Jacob kʼo kʼïy kʼayewal xerqʼaxaj. Simeón chqä Leví, kaʼiʼ chkë rkʼajol Jacob, xkitzäq rkʼïx kifamilia chqä xkiyaʼ ryoqʼbʼal Jehová. Chqä, Raquel xkäm taq xaläx ri rkaʼn ral. Y, rma kʼo jun tiempo kan kowan wayjal xjeʼ, Jacob xkʼatzin xbʼä äl Egipto tapeʼ ya kʼo chik rjnaʼ (Gé 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28). Tapeʼ Jacob xqʼaxaj jontir ri kʼayewal riʼ, ryä xyaʼ chwäch ran chë Jehová xtyaʼ ri xtzüj che rä. Y ma xa xuʼ ta riʼ, Jehová xkʼüt chwäch chë kan kiʼ rkʼuʼx rkʼë. Jacob kan kʼïy rbʼeyomal xjeʼ rma yë Jehová xyaʼö che rä. Kantzij na wä chë Jacob kan kowan xtyoxin che rä rDios taq xtzʼët chë José kʼäs, rma chwäch ryä kamnäq chik. Jacob xkowin xköchʼ jontir ri kʼayewal riʼ rma kan jnan wä rbʼanon rwäch rkʼë Jehová (Gé 30:43; 32:9, 10; 46:28-30). We röj chqä jnan rbʼanon qawäch rkʼë Jehová xtqkowin xkeqaköchʼ ri kʼayewal. w23.04 15 peraj 6, 7

Chpan ri Salmo 23, David xuʼij chë Jehová kowan nrajoʼ chqä nuchajij. Ryä xuʼij chë Jehová achiʼel ta jun Ajyuqʼ ri nyuqʼun rchë, chqä xuʼij achkë rbʼanon kachbʼilanïk che kaʼiʼ. David ma xxiʼij ta riʼ rma rtaman wä chë Jehová rkʼwan rbʼey. Rma riʼ xkʼuqbʼan rkʼuʼx chrij. Ryä rtaman wä chë Jehová ronojel mul xtrajoʼ. Tqatzʼetaʼ achkë rma ryä xkʼuqbʼaʼ rkʼuʼx chrij Dios. David rtaman wä chë chajin pä rma Jehová rma ronojel mul ryaʼon ri nkʼatzin che rä. Chqä rtaman wä chë Jehová kiʼ rkʼuʼx rkʼë chqä chë jnan wä rbʼanon kiwäch che kaʼiʼ. Rma riʼ David ryaʼon wä chwäch ran chë, tapeʼ xa bʼa achkë xtbʼanatäj rkʼë, Dios xtyaʼ jontir ri nkʼatzin che rä. Ryä rtaman wä chë ri kʼo más rqʼij ya riʼ chë najowäx rma Jehová y ma yë ta ri najin wä nuqʼaxaj, rma riʼ kan kiʼ wä rkʼuʼx (Sl 16:11). w24.01 29 peraj 12, 13

Kan xa xuʼ xkʼis ri Segunda Guerra Mundial, rsamajelaʼ Jehová kitzjon pä le Biblia chpan jalajöj tinamït. Chqä kan ye kʼïy winäq xkitamaj rwäch Jehová, y komä najin ntzjöx le Biblia chwäch jontir le Rwachʼlew. Pa qaqʼij komä, ri ye kʼo chpan ri Molaj Ukʼwäy Bʼey nkiyaʼ qʼij chë Jesús nukʼwaj kibʼey. Ryeʼ nkitäj kiqʼij rchë ri naʼoj yekiyaʼ kikʼwan kiʼ rkʼë ri nkiquʼ Jehová chqä Jesús. Chrij riʼ yekiksaj ri ukʼwäy taq bʼey ri ye kʼo chpan ri congregaciones chqä ri ukʼwäy taq bʼey rchë circuito rchë nkiʼij chkë qachʼalal achkë nkʼatzin nkiʼän. Ri ukʼwäy taq bʼey ri yechaʼon rchë yebʼä chkaj —chqä jontir ri ukʼwäy taq bʼey pa taq congregaciones— ye kʼo «pa rqʼaʼ derecha» Jesús (Ap 2:1). Rma ryeʼ xa kʼo qa mak chkij, kʼo mul yesach, achiʼel xbʼanatäj rkʼë Moisés, Josué chqä ri apóstoles (Nú 20:12; Jos 9:14, 15; Ro 3:23). Tapeʼ ke riʼ, röj qataman chë Jesús rkʼwan bʼey chwäch ri utziläj samajel ri kan kʼo rnaʼoj chqä chkiwäch ri ukʼwäy taq bʼey, y xtuʼän riʼ. Rma riʼ kʼo rma nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chkij re qachʼalal reʼ ri yerksaj Jesús rchë nukʼwaj bʼey chqawäch. w24.02 23, 24 peraj 13, 14

Röj nqkowin nqayaʼ rqʼij Jehová taq nqatzjoj chrij ryä chkë ri nkʼaj chik. Ri nqajoʼ röj taq nqatzjoj le Biblia ya riʼ chë ri winäq nkajoʼ nkitamaj rwäch Jehová chqä nkajoʼ achiʼel nqajoʼ röj (Snt 4:8). Röj nqä chqawäch nqakʼüt chkiwäch ri winäq chpan le Biblia achkë ütz taq naʼoj ye kʼo rkʼë Jehová, achiʼel chë ryä kowan najowan, kʼo rnaʼoj, kʼo rchqʼaʼ chqä kan pa rbʼeyal nuʼän che rä jontir. Jun chik rbʼanik nqayaʼ rqʼij Dios chqä nqaʼän chë ryä kiʼ rkʼuʼx nuʼän ya riʼ taq nqakʼän qanaʼoj chrij. Taq röj nqaʼän riʼ, rkʼë jbʼaʼ ri winäq nkitzʼët chë röj ma jnan ta qanaʼoj kikʼë ri nkʼaj chik y nkiquʼ achkë rma (Mt 5:14-16). Rkʼë jbʼaʼ taq najin nqsamäj o najin nqaʼän xa bʼa achkë chik jun, ütz nqatzjoj chkë achkë rma röj ke riʼ qanaʼoj. Pa rkʼisbʼäl, ri winäq ri ütz kan xtkajoʼ xtkitamaj más rwäch qaDios. Taq röj ke reʼ rbʼanik nqayaʼ rqʼij Jehová, ryä kan kiʼ rkʼuʼx nuʼän (1Ti 2:3, 4). w24.02 10 peraj 7

Rchë kan jnan nuʼän awäch rkʼë Jehová, rït nkʼatzin natamaj naʼän jojun ri nkʼatzin chawä. Ya reʼ xkaturtoʼ rchë xtyaʼöx jojun asamaj pa congregación, rchë xtawïl jun samaj ri xkaturtoʼ rchë xtatzüq awiʼ rït o rchë xtatzüq afamilia chqä rchë kan ütz xtakʼwaj awiʼ kikʼë ri nkʼaj chik. Jun tzʼetbʼäl, tatamaj yatzʼibʼan chqä naskʼij rwäch wuj. Le Biblia nuʼij chë ri winäq ri nuskʼij rwäch Rchʼaʼäl Dios chqä nchʼobʼon chrij, kan kiʼ rkʼuʼx nuʼän chpan rkʼaslemal chqä jontir ütz ntel chwäch (Sl 1:1-3). Taq ryä nuʼän riʼ, nutamaj nchʼobʼon achiʼel nchʼobʼon Jehová, y ya riʼ ntoʼö ryä rchë nuquʼ na ri yeruʼän (Pr 1:3, 4). Jontir qachʼalal nkʼatzin yetjöx chqä nyaʼöx kinaʼoj rkʼë le Biblia. We rït ataman yatzʼibʼan chqä naskʼij rwäch wuj, xkakowin xkeʼayaʼ tzijonem chqä comentarios ri xtkʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri nkʼaj chik. Chqä xkakowin xtatzʼibʼaj qa ri naʼoj ri más yeqä chawäch, rchë ke riʼ xtakʼuqbʼaʼ más akʼuʼx chrij Jehová chqä xkeʼatoʼ ri nkʼaj chik. w23.12 26, 27 peraj 9-11

Taq rït xtaxiʼij awiʼ, taquʼ rij ri xtuʼän Jehová chqawäch apü taq ma xtjeʼ ta chik Satanás. Chpan jun nüm moloj ri xqaʼän pa 2014, xqatzʼët jun tataʼaj ri nuʼij che rä rfamilia achkë ta nuʼij 2 Timoteo 3:1-5 xa ta ya riʼ jun profecía chrij ri kʼakʼakʼ Rwachʼlew. Ryä xuʼij: «Chwäch ri kʼakʼakʼ Rwachʼlew, kan kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän, rma ri winäq xkekajoʼ ri nkʼaj chik, xtkajoʼ ri naʼoj yerkʼüt Dios, ma xtkinaʼ ta kiʼ, xtkiyaʼ rqʼij Dios, xtkinmaj kitzij kiteʼ kitataʼ, xketyoxin chqä ma kaʼiʼ ta kipaläj xtkiʼän, xtkajoʼ kifamilia, xtkiʼän ri nkiʼij ri nkʼaj chik, ronojel mul ütz xketzjon chkij ri winäq, xtkiqʼïl kiʼ, ma chanin ta xtmeqʼeʼ kikʼë, xtkajoʼ ri ütz, ütz xtakʼuqbʼaʼ akʼuʼx chkij chqä ma xkeʼok ta tïx taq winäq, xtkajoʼ Dios pa rkʼexel xtkajoʼ ri kʼastanen y kan xtkikʼüt chë kan rkʼë ronojel kan najin nkiyaʼ rqʼij Dios. Ronojel mul takʼwaj awiʼ kikʼë ri winäq riʼ». ¿Rkʼulun chqë röj nqtzjon chqawäch rkʼë qafamilia o kikʼë qachʼalal pa congregación chrij ri rbʼanik xtuʼän qakʼaslemal chqawäch apü? w24.01 6 peraj 13, 14

Kan jaʼäl nanaʼ natamaj chë «¡Jehová kan kiʼ rkʼuʼx rbʼanon rkʼë rtinamit!» (Sl 149:4). Tapeʼ ke riʼ, ye kʼo jojun rkʼë jbʼaʼ yebʼison chqä nkiquʼ: «Kantzij na wä chë Jehová kiʼ rkʼuʼx rkʼë rtinamit, ye kʼa ¿kiʼ rkʼuʼx ryä wkʼë rïn?». Ye kʼïy rsamajelaʼ Dios ri xejeʼ ojer kʼo mul kʼayewal chqä xuʼän chkiwäch xkinmaj chë Jehová kiʼ rkʼuʼx kikʼë (1Sa 1:6-10; Job 29:2, 4; Sl 51:11). Le Biblia kan chöj nuʼij chë tapeʼ xa kʼo qa mak chqij, nqkowin nqaʼän chë Jehová kiʼ rkʼuʼx nuʼän qkʼë. Ye kʼa ¿achkë nkʼatzin nqaʼän? Nkʼatzin nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij Jesús chqä nqqasäx pa yaʼ (Jn 3:16). Ke riʼ xtqakʼüt chkiwäch jontir chë xqatzolij yän qiʼ che rä qamak chqä chë xqaʼij yän che rä Dios chë xtqaʼän ri nrajoʼ ryä (Hch 2:38; 3:19). Jehová kan kiʼ rkʼuʼx nuʼän taq nqaʼän riʼ rchë jnan nuʼän qawäch rkʼë. We röj nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqaʼän ri xqatzüj che rä Jehová taq xqajäch qiʼ pa rqʼaʼ, ryä kan kiʼ rkʼuʼx nuʼän qkʼë chqä nuyaʼ qʼij chqë rchë nq·ok rchiʼil (Sl 25:14). w24.03 26 peraj 1, 2

Röj ütz nqakʼän qanaʼoj chkij ri naʼäy cristianos y ma nqayaʼ ta qa rtzjoxik le Biblia tapeʼ ri qʼatbʼäl taq tzij nkiqʼät chqawäch nqaʼän riʼ. Röj ütz nqayaʼ chwäch qan chë Jehová xtqrtoʼ pä rchë xtqaʼän rsamaj chqä chë ütz nqakʼutuj qachqʼaʼ chqä qanaʼoj che rä. Tqakʼutuj qatoʼik che rä Jehová rchë yeqaköchʼ ri kʼayewal. Kʼïy chqë röj qaqʼaxan kʼayewal, rkʼë jbʼaʼ kamnäq jun qachʼalal, yaʼon kʼayewal pa qawiʼ, kʼo qayabʼil o qlon kʼayewal pa qachoch. Y ri itzel taq yabʼil chqä ri chʼaʼoj kibʼanon chë qlon más kʼayewal. Rma riʼ taʼij che rä Jehová jontir ri kʼo pan awan. Taʼij che rä achkë najin naqʼaxaj, achiʼel naʼän rkʼë jun awachiʼil. Tayaʼ chwäch awan chë Jehová xkaturtoʼ (Sl 37:3, 5). Ri nqchʼö rkʼë Jehová nqrtoʼ rchë yeqaköchʼ ri kʼayewal (Ro 12:12). Jehová rtaman achkë nkiqʼaxaj rsamajelaʼ y rma riʼ kan yerkʼoxaj ri «nkikʼutuj kitoʼik che rä» (Sl 145:18, 19). w23.05 5, 6 peraj 12-15

Taq röj kʼo nkʼatzin nqachaʼ nqaʼän pa qakʼaslemal, nkʼatzin nqatzʼët «achkë nrajoʼ Jehová» chë nqaʼän, y chrij riʼ nqaʼän riʼ (Ef 5:17). Taq yeqakanuj textos ri kikʼwan kiʼ rkʼë ri nqajoʼ nqaʼän, röj nqʼalajin chqawäch achkë nuquʼ Jehová chrij riʼ. Y, taq xkeqasmajij ri naʼoj ye kʼo chkipan ri textos riʼ, kan yë ri ütz xtqachaʼ xtqaʼän. «Ri Itzel Winäq» nrajoʼ chë röj nqaksaj jontir qatiempo chubʼanik ri yebʼan chwäch le Rwachʼlew, rchë ke riʼ ma xtqkowin ta chik xtqayaʼ rqʼij Dios (1Jn 5:19). Rkʼë jbʼaʼ kan chaq bʼaʼ nbʼä qan chrij ri päq, chrij qestudios o chrij qasamaj chwäch ri nqakanuj rbʼanik rchë nqayaʼ más rqʼij Jehová. We ya riʼ xtbʼanatäj qkʼë röj, xtqakʼüt chë xa najin chik nqakʼän apü kinaʼoj ri winäq. Kantzij na wä chë ma xajan ta njeʼ jontir reʼ qkʼë, ye kʼa ma ütz ta chë ya riʼ njeʼ más rqʼij pa qakʼaslemal. w24.03 24 peraj 16, 17