Julayi

Umbuwelani teto ira vyetene vyevyo Yesu aongile liye, koma teto vyodabwi-a vyaye, vinotonyi-eda pama mwemo Babaye munaganizela liye koma teto mwemo unavwela liye. (Yoh. 14:9) Kodi mbamakundo maralu aavi anayo ninafunjeda iyo va vyodabwi-a vya Yesu? Yesu na Babaye kanoniwomeliwana vinjinji. Angali vailambwela, Yesu ootonyi-eda ira unoomeliwana vinjinji athu vo-indi-eda chito kopolo daye dodabwi-a vokami-a anayo kavuteya. Vathawi imo-i athu ambin’li o-oona koomukuwela ira aakami-e. (Mat. 20:30-34) Onani ira Yesu “chifukwa ya chifundo,” oowaili-a. Monga mwemo verebu la Chigiriki li-indi-ediweathu chito va lembali, lelo kalitapuleleathu ira “chifukwa ya chifundo,” linaonga vya chifundo ilukulu eneyo muthu unavwa liye kumela vati va murima. Chifundo enela, eneyo inatonyi-eda chikondi, cheneyo yamuiri-ile Yesu ira adji-e andala koma teto muili-a wamakate. (Mat. 15:32; Maliko 1:41) Kaninakaikela ira Yehova, onoyo ngu Mulungu “wachifundo ilukulu,” koma teto Mwanaye kanoniwomeliwana vinjinji moi vinowakuza navuteyanga. (Luka 1:78; 1 Pe. 5:7) Aluwa mbofunechecha za mali-a mavuto etene anayo athu kanagumananaathu. w23.04 3 ¶4-5

Ninokoza teto panga vyongo vimo-i vyevyo vinanikami-e pewa maganizo na makundo otakala anayo kali ofala muilambo ya Satanela. Welenga koma teto funjeda Baibulo unokoza nikami-a ira niganizelenga vyongo vyapama. Fwanyeya vamisonkano koma teto indana chito yolaleela unokoza titi-eda maganiziwi-u. Nera eno, Yehova unonilonjeza ira kanaza alola ira nishishiwe fiya voi kaninawande vilela. (1 Akor. 10:12, 13) Etene iyene ninafuneela pepelanga vinjinji kwaranya wale ira nikaleve ororomeleya m’malambo omari-a oruchala. Yehova unafuna ira ‘nimuwandelenga vyam’murimani mwi-u’ m’pepelo. (Sal. 62:8) Mumutamandenga Yehova teto mumuyamikelenga chifukwa ya vyetene vyevyo unaira liye. Mumuvepenga ira aukami-eni kala olimba murima volaleela. Mumuchondelelenga ira aukami-eni limbana na mavuto a tundu uliwetene koma teto vyoshisha vilivyetene vyevyo munagumanana nyo. Kamulolenga ira iliyetene kapena uliwetene aulepeli-eni pepela wa Yehova thawi detene. w23.05 7 ¶17-18

Chifukwa n’ni ninadowa umisonkano da pingo? Chifukwa ilukulu chotamanda Yehova. (Sal. 26:12; 111:1) Ninadowecha umisonkano na yolinga yoi nilimbikisanenga muthawi yovutela. (1 Ates. 5:11) Naimecha muwono nosomeda, ninokwakwaneli-eda vyolinga viili vyevi. Koma vakhani yopeleka ndemanga, ninokoza gumanana mavuto ambin’li: (1) Ninokoza ovanga someda. (2) Iyo podi funechechanga ira nisomede koma oova-iwa mwayi ira nisomede n’nga mwemo nafunela iyo. Ndiye kodi ninapange avi vamavuto anala? Ninofwanya yosomeda mukalata ineyo namarumiwa Paulo alembele liye Aheberi. Vosambaula funeya wosonkana, liye aongile ira niganizelenga vinjinji ‘vyolimbi-ana.’ Nazindikila ira amo-iwa kanokoza limbi-iwa masiki na ndemanga yachidule yotonyi-eda iroromelo yi-u, kaninaove someda. Teto masiki ira kaninava-iwe mwayi woi nisomede vakwikwivakwikwi, ninokala osangalala ira amo-iwa mupingo kookaana mwayi opeleka ndemanga. — 1 Pe. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Vali vangapelekiwe chilengezo yoi Ayuda anayo kali akapolo wa chaka 70 wu Babulo, kanoza kawelele waniwa wu Izarayeli. (Ezara 1:2-4) Yehova eka ngunoyo apangi-e ira vyevi viwandeye. Chifukwa a Babulo katamasula akapolo. (Yes. 14:4, 17) Koma mzinda wa Babulo wali wangagonji-iwe teto mwene musha oowandela Ayuda ira kanokoza kumamo muilambomo. Muyuda uliwetene simbwasimbwa miru da mabanja, kafuneela sakula vyoira ira kavenyewo wu Babulo kapena kativenyewo. Koma sakula vyoira vakhanila kawali wokhweeya. Ayuda amo-i kali ouluula vinjinji moi vyakala vyorucha ira kaende ulendo woruchola. Koma teto Ayuda anjinji kabaluwile wu Babulo wewo moi kali kaanakalevo dela lililetene. Eno waaliwa, wu Izarayeli wali waniwa wa makolwiwa. Ayuda amo-i vyongo vyoowaendela pama wu Babulo, moi vyakala vyorucha iya nyumba diwa dapama koma teto mabizimesiwa dowa kalanga muilambo yailendo. w23.05 14 ¶1-2

Baibulo linonilimbikisa ira nipitilize kala ovilela, achifundo koma teto achikondi. Va Luka 21:19 vani: “Akala nyo munaze muvilele, munoza mufwanye moyo.” Va Akolose 3:12 vani: “Warani chifundo.” Teto va 1 Atesalonika 4:9, 10 vani: “Mulungu unoufunji-ani omeluwana. . . . Koma ndinaaudandaulelani abali ira mupitilize panga eno moonjedeleya.” Mavesi etene anala kaalembele ofunjeda anayo kali kangatonyi-edile wale ira kali ovilela, achifundo koma teto achikondi. Komave aliwa kafuneela pitiliza tonyi-eda makalelo anala. Na-iyene ninafuneela panga chimozimozi. Kaganizelani mwemo Akiristu owambeela katonyi-edileathu lililetene mwamakalelo anala. Vanduli viwa ninoona mwemo ninaasazi-edele iyo, vyevyo vinatonyi-ede ira nikozeela chisauso ilukulu. Ndiyeno chisauso ilukulu yaza iambeela, munaza mukale mwangafunjedile vilela ndipo munoza musimikize pitilizave vilela. w23.07 3 ¶4, 8

Kaya nili ozoziwa kapena a “khosa dimo-i,” ninafuneela pitiliza enda va “Sewu wa Chiyelo” chifukwa unonikami-a kalave m’Paradaiso wauzimu koma teto unonikami-a fwanya madaliso anayo Umwene unazi-eathu usogolo. (Yoh. 10:16) Keda ambeela mu 1919 C.E., alombwana, a-iyana koma teto a-ima mamiliyoni kookala kakumanga mu Babulo Mulukulu, unoyo uli vipembezo vyetene vyonama, moi koowambeela enda musewu opipirisola. Wa Ayuda anayo kakumela wu Babulo, Yehova oowonechecha ira uwachosela vyopinga vyetene. (Yes. 57:14) Nanga bwanji vya “Sewu wa Chiyelo” wa malambwano? Wa chaka dinjinji yaanafiye chaka ya 1919, Yehova oo-indi-eda chito alombwana anayo kamulemekeza ira kasakaede ndila yokumela mu Babulo Mulukulu. (Erekezelani na Yesaya 40:3.) Aluwa koo-inda chito yofuneya yosakaeda sewu wauzimu moi vyevi vyookami-a ira athu a maganizo apama kakumemo mu Babulo Mulukulu novolowa m’Paradaiso wauzimu, mwemo lambela oona wali ungaweli-ediwe. w23.05 15-16 ¶8-9

Yehova unafuna ira nimutumikelenga mosangalala koma teto mofunechecha. (2 Akor. 9:7) Ndiye kodi ninafuneela esaesa pitiliza kwakwaneli-eda yolinga imo-iwene yauzimu ngakhale vathawi yoi kanin’na murima ofunechecha ikwakwaneli-eda? Kaganizelani isazo ya namarumiwa Paulo. Liye eere: “Ndinovaza thuthu langa nolisogolela ngati kapolo.” (1 Akor. 9:25-27) Paulo oovikanyi-eda ira aire vyofwanelela ngakhale vevo aona liye ira kanafuna panga vyevyo. Kodi Yehova oosangalala na vyevyo Paulo aira liye vomutumikela? Ee. Moi liye oomudalisa chifukwa ya tindi lae. (2 Tim. 4:7, 8) Mofwanafwana na vyevi Yehova unosangalala aniona niesaesanga kwakwaneli-eda yolinga yi-u ngakhale vathawi yoi kanin’na murima ofunechecha ikwakwaneli-eda. Liye unosangalala chifukwa unoiziwa ira ngakhale ira kai thawi detene vevo ninaira iyo vyongovyo chifukwa yoi vinonisangalasa, ninaviirecha chifukwa yoi ninomuomeliwana liye. Monga mwemo Yehova amudalisele liye Paulo iyo teto unoza anidalise chifukwa ya tindi li-u. (Sal. 126:5) Teto naonanga mwemo Yehova unanidalisela liye ninowambeela kaana murima ofunechecha. w23.05 29 ¶9-10

Mtumwi Paulo oofwanafwani-eda anayo katinaza kavulumuwa va dambo la Yehova na athu anayo kanagona. Aluwa katinaiziwa vyevyo vinaireya kapena teto ira thawi inanavira. Eno, katinazindikile vyongo vyofuneya vyevyo vinaireya kapena teto iravo yongo. Malambwano, athu anjinji kananagona mwauzimu. (Arom. 11:8) Aluwa katinaroromela umboni woi ninakala ‘m’malambo omari-a’ koma teto ira chisauso ilukulu inowambeela chineneveva. (2 Pe. 3:3, 4) Komave iyo, dambo lililetene ninozindikila ira malangizo oyi nikaleve maso, mbofuneya vinjinji. (1 Ates. 5:6) Eno ninafuneya kaana maganizo odeka koma teto ootekenyeya. Chifukwa n’ni? Kaana maganizo oyi eni, unokoza nikami-a ira kanivolowelenga ndale kapena vyoireya vya muilambwela. Vevo dambo la Yehova linaandamelaathu, ninerenga kanyi-ediwa vinjinji ira nipangengana vyongo vyevi. Komave, kaninafuneela kumbanya ira ninaza niira avi naza nigumana na vyevi. Zimu wa Mulungu unoza unikami-e kaana maganizo odeka koma teto ootekenyeya moi ninoza nisakule vyoira mwazelu. — Luka 12:11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Kodi chin’ni inazecha m’maganizo mwinyu mwavwa zina loi Samisoni? Mwina munoganizela vya muthu wakopolo vinjinji. Vyevyo pivyoona. Koma vathawi imo-iwa Samisoni oosakula vyongo molakweya, vyevyo vyamuzi-ede mavuto alukulu. Komave Yehova ooganizela vyongo vinjinji vyevyo Samisoni apangile liye vomutumikela mororomeleya moi oovilemba m’Baibulo ira vinikami-enga. Yehova oomu-indi-eda chito Samisoni vopanga vyongo vyodabwi-a nayolinga yofuna kami-a Aizarayeli, anayo kali athwae. Vangavirile chaka dinjinji Samisoni angatatiile, Yehova oomusogolela namarumiwa Paulo ira alembe zina la Samisoni va gulu la athu anayo katonyi-ede iroromelo. (Aheb. 11:32-34) Isazo ya Samisoni inokoza nilimbikisa. Liye oororomela Yehova ngakale va thawi dorucha vinjinji. Ninokoza limbikiseya koma teto funjeda vyongo vimo-i va isanzwae. w23.09 2 ¶1-2

Ninokoza pitiliza kala ovilela akala thawi detene ninapepela mokumela vati vamurima koma teto mufotokozela Yehova nkhawa di-u. (1 Ates. 5:17) Mwina vano kamunagumana na mavuto alukulu. Komave, kodi munomuvepa Yehova ira ausogoleleni thawi iliyetene ineyo mukumudwile nyo, sokonezeya kapena panikizeya? Akala thawi detene munamuvepa Yehova ira aukami-eni va mavuto a tundu uliwetene, kamunaza muzengeleza muvepa ira aukami-eni mwaza mugumana na mavuto alukulu usogolo. Koma teto munoza mukale osimikiza ira Yehova unoiziwa thawi ineyo unaukami-eni liye koma teto mwemo unairele liye vyevi. (Sal. 27:1, 3) Vinoza vikale vyo-orucha vilela chisauso ilukulu akala ninavilela mavuto vathawiila. (Arom. 5:3) Chifukwa n’ni ninaonga eno? Abali anjinji kanoona ira vilela mavuto anayo kagumanilenaathu, woowakami-a ira kavilele teto mavuto amo-iwa o-arela. Vyevi viakami-a ira karoromelenga vinjinji ira Yehova ngokozeya akami-a. Vyo-arelavo viwa pivyoi iroromelweyo inowakami-a ira kawandenga vilela mavuto o-arela. — Yak. 1:2-4. w23.07 3 ¶7-8

Viyevi-a koma teto oma murima unopangi-a Yehova ira akale ololela. Mwaisazo, Yehova ootonyi-eda ira ngoviyevi-a vevo afuna liye ononga athu otakala wu Sodomu. Vo-indi-eda chito angelwae, Yehova oomuwandela Loti ira atawele udela la umimwangoni. Koma Loti oowova dowawo. Eno oomuchondelela Yehova ira liye na banja lae katawele wu Zowari, tawoni ing’onong’ono ineyo yafuneya teto onongiwa. Yehova ookoza muwandela Loti ira a-arele malangizo anayo amuva-ile liye. M’malomwiwa oosomedela vyevyo Loti amuvepile liye ngakale ira vyevi vyoopangi-a ira kawononge mzinda wa Zowari. (Gen. 19:18-22) Vangavirile chaka dinjinji Yehova ootonyi-eda teto chifundo wa athu a mu mzinda wa Nineve. Yehova oomutumiza Yona ira adowe alengeze ira mzinda wotakala wa Nineve unoonongiwa. Koma Yehova angaonile ira athu a mu mzindoyo koolapa, oowavwela chisoni moi kaawonongile.— Yona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 ¶5

Kodi ninafunjeda n’ni va isazo ya Yehoasi? Liye ali ngati tengo wa michichi do-olimba unoyo unaroromela tengo umo-iwa ira uimele pama. Eno Yehoyada unoyo ali ngati tengo unoyo Yehoasi aroromela liye angatatiile, liye oowambeela vuruwana athu ampatuko moi ookala o-ororomeleya wa Yehova. Vyevi vinotonyi-eda pama ira kaninafuneela kedanga roromela isazo yapama ya Akiristu afwi-u ngakhale teto ya abali-u ira nimuovenga Mulungu. Ira nipitilize kala va usamwali wolimba na Yehova, na-iyene vaeki-u ninafuneela muwomeliwana koma teto mulemekeza vinjinji vofunjeda Mawae thawi detene, aganizela modii-a koma teto pepela. (Yer. 17:7, 8; Akol. 2:6, 7) Yehova kanafuna vyongo vinjinji wa iyo. Vyevyo unafuna liye vifotokoziwe va lemba la Namalaleya 12:13, lelo lini: “Ova Mulungu oona nosunga malamulwae chifukwa vyevi pi vyevyo muthu unafuneela liye panga.” Namuovanga Mulungu, ninoza niwande vilela mavuto anayo ninagumanena iyo nokalave olimba. Kilivo ineyo inaze isokoneze usamwali-u na Yehova. w23.06 19 ¶17-19

Vesi 5 la buku la chivumbuluso linaambeela na mawu oyi: “Ndipo Mulungu unoyo ugaratile vapando wa umwene eere.” (Chiv. 21:5a) Inela chiimo-i mwa thawi taaru vevo Yehova aongile liye ekave m’masomphenya a m’buku la Chivumbuluso. Eno veva Yehova unasimikizela ekave, o-okala zela mwa ngelo wakopolo kapena teto Yesu. Likundo leli linatonyi-eda ira mawu o-arelayo mbororomeleya vinjinji. Chifukwa n’ni ninaonga eno? Chifukwa Yehova “kananame.” (Tito 1:2) Vyevi vinatonyi-eda ira vyevyo ninawelenga iyo va Chivumbuluso 21:5, 6 pivyororomeleya vinjinji. Kaganizelani mawu oyi “Kaonani.” Mawu a Chigiriki anayo kaamasuleleathu ira “kaonani” kooromoliwa moweli-edaweli-eda m’buku la Chivumbuluso. Buku limo-i linofotokoza ira mawu anala kana-indi-ediwa chito “vofuna kami-a muthu unoyo unawelenga ira apange chidwi na mawu o-arela.” Ndiye kodi mawu o-arelayo mboi avi? Mulungu unaonga ira: “Vyongo vyetene vyevyo ndinapanga miyo pivisha.” Pivyoona ira Yehova unafotokoza vyongo visha vyevyo unaze liye apange usogolo, koma wa liye vyevi pivyo-okaiki-a moi unavifotokoza ngati kuti vinanaireya. — Yes. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Mtumwi Petulo oolakwi-a vyongo vimo-i. Kaganizelani visazo vi. Vathawi imo-iwa, liye oomusumulula Yesu angafotokozile ira unoza avuteye koma teto khwa ira akwakwaneli-ede ulosi wa m’Baibulo. (Maliko 8:31-33) Petulo na anamarumiwa amo-iwa kookangana moweli-edaweli-eda vakhani yoi ndimuwa mbaani. (Maliko 9:33, 34) Ma-iyu omari-a Yesu a-anaphiwe, Petulo oophaza libaru la muthu m’mo-iwa. (Yoh. 18:10) Ma-iyu anayo, liye oowova moi oomukoonda Yesu maulendo mararu. (Maliko 14:66-72) Vyevi vyoopangi-a ira Petulo aule movoreiwa murima vinjinji. Yesu kaa-iile muomeliwana namarumiwaela, unoyo afookile chifukwa ya vyevyo alakwi-ile liye. Angavenyi-iwe, liye oopeleka mwai wa Petulo woi atonyi-ede ira oomuomeliwana. Yesu oomuvepa Petulo ira akale oviyevi-a nowetanga khosa dae. (Yoh. 21:15-17) Petulo oosomedela panga vyevi. Eno va dambo la Pentekosite, liye ali wu Yerusalemu moi ali vagulu la athu owambeela zoziwa na zimu owela. w23.09 22 ¶6-7

Mtumwi Petulo oolimbikisa andimuwa afwae ira: “Wetani gulu la khosa da Mulungu.” (1 Pe. 5:1-4) Ngati muli ndimuwa mupingo, ninoiziwa ira munowaomeliwana abali na arongolinyu moi munofuna asamalela. Komave, thawi dimo-i munokoza onanga ira mutanganisiwa kapena mugoma vinjinji moi kamunawande kwakwaneli-eda udindo unola. Vyera eno, kodi munapange avi? Mumuwandelenga Yehova nkhawa dinyu detene. Petulo alembile ira: “Ngati muthu unatumikela, atumikele mororomela kopolo dedo Mulungu unapeleka liye.” (1 Pe. 4:11) Abali na arongolinyu kanokoza gumana na mavuto oyi katinamale vathawiila. Koma muumbuwelenga ira “m’busa mulukulu,” unoyo uli Yesu Kiristu, unokoza akami-a kwaranya uliwetene. Liye unokoza akami-a vathawiila koma teto muilambo isha. Mulungu unakeda funa ira andimuwa kaaomeliwengana abali na arongoliwa, asamalela koma teto kala “visazo wa gulu la khosa.” w23.09 29-30 ¶13-14

Ninafuneya iya indi-eda chito maganizo a athu Akala ninaona vyongo volandela zelu da athu ninokoza iya arela makundo a Yehova. (1 Akor. 3:19) Thawi dinjinji “zelu damuilambwela” dinopangi-a ira athu kativwelenga Mulungu. Akiristu amo-iwa awu Pegamo na Tiyatira koowambeela iwona khani yokuza lambela mafano koma teto chiwelewele ngati mwemo athu anjinji a mu mzindoyo kaiwonelaathu. Yesu oosumulula mwakopolo mipingo dedi chifukwa yolekelela ikalelo ya chiwelewele. (Chiv. 2:14, 20) Malambwano teto ninokanyi-ediwa ira niwonenga vyongo molakweya. Abali-u kapena teto afwi-u kanokoza nikanyi-eda kapena nilimbikisa ira nipange vyongo vyevyo vinapangi-e ira kanimuvwele Yehova. Mofwanafwani-a, aliwa kanokoza niwandela ira kavali vuto panga vyevyo ninafuna iyo koma teto ira makundo a m’Baibulo a makalelo apama mbawale. Thawi dimo-i ninokoza onanga ira malangizo anayo Yehova unaniva-a liye mbo-okami-a. Mwina teto mpakana ninokoza shishiwa ira ‘nipitilile vyongo vyolembiwa.’ — 1 Akor. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

Mariya, m’mae wa Yesu, afuneya limbikisiwa. Liye kaali vabanja, koma ngeloyo oomuwandela ira unoza akale na vambani. Liye ali a-analelevo mwana, koma afuneya musamalela mwana unoyo unaze akale Mesiya. Koma teto voi ali a-anagonevo na mulombwana, kodi amufotokozela avi Yosefe unoyo aembekezela kalanae vabanja? (Luka 1:26-33 Kodi Mariya afwanyile avi kopolo? Liye oodalila amo-iwa ira kamukami-e. Mwaisazo, oomuvepa Gabirieli ira amufotokozele vinjinji vyokuza utumiki unola. (Luka 1:34) Vanduliviwa, liye oodowa wa balae, zina lae Elizabeti, unoyo akala “udela lamimwango” la Yuda. Elizabeti oomuyamikela Mariya ndipo mosogoleliwa na Yehova, oomufotokozela ulosi wokuza mwana unoyo unaze abaliweyo. (Luka 1:39-45) Mariya aongile ira Yehova umupangela “vyakopolo na ndanda lae.” (Luka 1:46-51) Yehova oomuva-a kopolo Mariya vo-indi-eda chito Gabirieli na Elizabeti. w23.10 14-15 ¶10-12

Ofunjeda oyeva a Kiristu koozoziwa na zimu owela ndipo kali va usamwali wavadela na Yehova. Athu 144 000 anala kanoza katumikele monga asembe udimu limo-i na Yesu. (Chiv. 14:1) Malo Owela a chihema kanaimelela ira aliwala kootukuliwa kala a-ima auzimu a Mulungu vathawi ineyo kaliathu vailambo yavati. (Arom. 8:15-17) Malo Owela Vinjinji a chihema kanaimelela udimu, wewo Yehova unakala liye. “Nguwo,” ineyo ina-iyani-a Malo Owela na Malo Owela Vinjinji inaimelela thuthu la Yesu lelo lali ngati yochinga yomulepeli-a dowa udimu dowa tumikela monga Ndimuwa wa Asembe wavadimu mukachisi wauzimu. Yesu angapelekile thuthu lelo an’na liye vailambwela ngati sembe yovulumuchela athu, oo-ula ndila yoi Akiristu etene ozoziwa kadowe kakale na moyo udimu. Naaliwene kanafuneya iya thuthu lelo kan’naathu vailambwela ira kadowe kawachele mphoto iwa udimu. — Aheb. 10:19, 20; 1 Akor. 15:50. w23.10 28 ¶13

Gidiyoni ooiziwa ira naliyene unolakwi-a vyongo, moi vyevi vyoomukami-a ira asomede modeka vevo andimuwa a wu Efuraimu kamuimbaathu mulandu. (Owel. 8:1-3) Gidiyoni kaasomedile molunduwa. Liye ootonyi-eda ira ali oviyevi-a vowavuruwana koma teto ongi-ana nawo mooma murima, vyevyo vyapangi-ile ira mirima da athwayo dikale m’malo. Andimuwa azelu kanomusazi-eda Gidiyoni vovuruwana mosamala koma teto someda modeka kaimbiwanga mulandu. (Yak. 3:13) Kapanganga vyevi kanokami-a ira mupingo mukale murendele. Vevo athu kaambeeleathu mutamanda Gidiyoni chifukwa yokwaranya khondo yolimbana na Amidiyani, liye ookami-a athwayo ira kapeleke ulemelelo wa Yehova. (Owel. 8:22, 23) Kodi abali audindo kanamusazi-ede avi Gidiyoni? Aliwa kanafuneela peleka ulemelelo wa Yehova chifukwa ya vyevyo kakwakwani-ileathu panga. (1 Akor. 4:6, 7) Mofwanafwani-a, akala ndimuwa unatamandiwa chifukwa ya luso lofunji-a lelo un’na liye, unokoza akami-a athwayo ira kaganizelenga vya m’Mawu a Mulungu, kapena maphuzilo anayo gulu la Yehova linapelekaathu, ira pumwemo munakumela makundo anayo unafunji-a liyayo. Thawi na thawi, andimuwa kanafuneela visaelanga ira kaone akala kanapangi-a ira athu katamandenga aluwa m’malo motamanda Yehova. w23.06 4 ¶7-8

Ngati vyevyo ninavepa iyo kavinaireya ninafuneya vifuka ira, ‘Kodi vyevyo ndinavepa miyovi pivyofwanelela?’ Thawi dinjinji athu kanaganiza ira ninavepa iyo pivyofwanelela wa iyo koma vyevyo vinavepa iyo vinokoza kala vyo-okami-a kwenikweni. Napempelelanga vuto limo-iliwalene, vinokoza kala ndila imo-i yapama yomali-edela vutolo iyana na mwemo ninavepela iyo. Ndipo vyongo vimo-i vyevyo vinavepe iyo vinokoza kala vyo-ongwilizana na vyevyo Yehova unafuna liye. (1 Yoh. 5:14) Mwaisazo, kaganizelani vya makolo anayo kanamuvepa Yehova ira mwaniwa apitilizeve kala mu choonadi. Vyeyvo kanavepaathuvi vinokoza oneya ngati vyofwanelela. Koma Yehova kanakanyi-eda muthu uliwetene ira amutumikelenga. Unafuna ira uliwetene asakulenga mutumikela, ngakale teto a-ima. (Doto. 10:12, 13; 30:19, 20) M’malo mwiwa makolwayo kanokoza vepa Yehova ira aakami-e ira kafiyenga vamurima mwanioyo na yolinga yoi akondenga Yehova koma teto kalanae vausamwali. — Miya. 22:6; Aife. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Chifukwa n’ni tonthoza amo-iwa unatonyi-eda ira nikaana chikondi? Buku limo-i lofotokoza mawu a m’Baibulo laongile ira mawu oyi “tonthoza” anayo Paulo aa-indi-edile liye chito kanatanthauza “imela vakwikwi na muthu ira nimulimbikise vevo ugumanile liye na vuto lilukulu.” Eno namutonthoza m’Kiristu fwi-u unoyo ugumanile na vuto ninomukami-a ira aimele koma teto pitiliza enda vandila yodowa wachela moyo. Thawi iliyetene ineyo nimutonthozile iyo m’bali kapena murongola ninotonyi-edecha ira ninowakonda Akiristu afwi-u. (2 Akor. 7: 6, 7, 13) Tonthoza amo-iwa kogwilizana na chifundo. Chifukwa n’ni ninaonga eno? Murima wachifundo ngunoyo unamulimbikisa muthu ira atonthoze amo-iwa koma teto akami-a. Eno ninaambeelecha kaana chifundo, era eno nitonthozenga athu amo-iwa. Paulo oogwilizani-a chifundo ya Yehova na vyevyo ninapanga iyo votonthoza amo-iwa. Liye aongile ira Yehova ngu “Baba wachifundo ilukulu koma teto Mulungu unoyo unanitonthoza va vuto lililetene.”— 2 Akor. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

O-arela etene a Kiristu, kanoembekezela gumana na mavuto. Kaganizelani vyevyo vyamuireele mtumwi Paulo. Vowalembela Akiristu awu Tesalonika kalata, liye eere: “Vevo nali iyo limo-i na nyo, noouwandelani ira ninoza nigumane na mavuto ndipo monga mwemo munaiziwela nyo, vyevyo nauwandelani iyovyo pivyevyo viireile.” (1 Ates. 3:4) Ndipo wa Akiristu awu Korinto, liye alembile ira: “Abali, ninafuna ira muiziwenga vya mavuto anayo nagumanilena iyo . . . Kanan’na chiyembekezo yoi ninokaana moyo.” (2 Akor. 1:8; 11:23-27) Malambwano teto Akiristu kanokoza gumana na mavuto amo-iwene. (2 Tim. 3:12) Mwaroromelanga Yesu nomu-arela, afwinyu kapena abalinyu kanokoza uruni-angani. Kodi munogumana na mavuto uchito chifukwa yoesaesa panga vyongo moona murima? (Aheb. 13:18) Kodi munoruni-iwa na andimuwa andimuwa a boma chifukwa yowandela amo-iwa vya chiyembekezo inyu? Kaya ninagumana na mavuto oyi avi, Paulo aongile ira ninafuneya kala osangalala. w23.12 10-11 ¶9-10

Yakobo oovilela mavuto anjinji. Ambin’li mwa a-ima a Yakobo, Simiyoni na Levi koonyaswi-a banja liwa koma teto koonyozi-a zina la Yehova. Wenjedela vevo mu-iyana wa Yakobo, Rakele, ootatiya vevo abala liye mwaniwa wanambili. Koma teto chifukwa ya ndala ilukulu, Yakobo oovikanyi-eda tamela wu Iguputo angali ouluula. (Gen. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Va vyongo vyetene vyevyo vyamuireele, Yakobo ka-iile roromela Yehova koma teto malonjezwaye. Naliyene Yehova oomutonyi-eda ira oosangalala na liye. Mofwanafwani-a, Yehova oodalisa Yakobo vomuva-a chuma injinji. Moi kakedani ganizela mwemo amuyamikelele liye Yehova angagumanile nawili na mwanaye Yosefe, onoyo aganiza liye ira ookhwa wale. Yakobo ookwakwani-a vilela mavuto anayo agumanana liye chifukwa ali vausamwali wapama na Yehova. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Akala iyo teto nili vausamwali wapama na Yehova, ninokoza vilela mavuto o-oyembekezeleya anayo ninagumanena iyo. w23.04 15 ¶6-7

Davide, unoyo alembile Salimo 23, ootonyi-eda ira kaakaikela vyoi Yehova unomukonda vinjinji. Liye oofotokoza vyokuza usamwali olimba unoyo walivo vaari va liye na Yehova, unoyo ali M’busae. Davide oovivwa ira ali otetezeya chifukwa oolola ira Yehova amusogolelenga ndipo oomuroromela va iliyetene. Ooiziwa ira Yehova unerenga mutonyi-eda chikondi moywae wetene. Chifukwa n’ni liye kaakaikela vyevi ngakale vang’ono? Davide oowona ira Yehova unomusamalela chifukwa thawi detene oomuva-a vyevyo afuneya liye. Ooiziwa teto ira Yehova ngu fwae ndipo unosangalala nae. Chichifukwa iwa kaakaikela vyoi kaya agumane na vyongo vyoi avi, Yehova unoza apitilize musamalela. Voi Davide oororomela ira Yehova unomukonda koma teto unoza amusamalele, vyoomutandiza ira kakumbanyenga koma m’malomwiwa asangalalenga. — Sal. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Keda ambeela vathawi ya Kondo Yanambili Yavailambo Yetene, athu a Yehova muvilambo vinjinji kookala ka-indanga chito yolaleela mo-osokoneziwa. Ndipo chitwela ikala iendanga pama vinjinji. Malambwano, abali a m’Bungwe Lolamulela kanopitilizave dalila malangizo okumela wa Kiristu. Aliwa kanafuna ira malangizo anayo kanapelekaathu wa abali kakalenga ogwilizana na vyevyo Mulungu unafuna liye. Ndipo kano-indi-eda chito oing’anela madela koma teto andimuwa ira kapelekenga malangizwayo umipingo. Andimuwa ozoziwa kanasogoleliwa na ‘ndanda’ la Kiristu. (Chiv. 2:1) Pivyoona ira andimuwa etene kai angwilo ndipo kanolakwi-a vyongo. Mose na Yoswa, thawi dimo-i naaliwene koolakwi-a vyongo, ngati mwemo teto atumwi kapangelaathu. (Num. 20:12; Yos. 9:14, 15; Arom. 3:23) Komave Kiristu unomusogolela kapolo ororomeleya na wazelu koma teto andimuwa, ndipo unopitiliza panga vyevi. Eno, nikaana vifukwa vyokwakwanela vyonipangi-a roromela malangizo anayo Yesu unaniva-a liye zela mwa athu anayo uwasakulile liye ira kanisogolelenga. w24.02 23-24 ¶13-14

Malambwano ninokoza musangalasa Yehova, voonga vya liye motonyi-eda ira ninomuyamikela koma teto mukonda. Nalaleelanga, ninoumbuwela ira yolingi-u ilukulu kutandiza athu kala va usamwali na Yehova koma teto atandiza ira naaliwene kaonenga ira ngu Babiwa wachikondi. (Yak. 4:8) Ninosangalala tonyi-eda athu vyevyo Baibulo linafotokozaathu vyokuza Yehova ira ngwachikondi, chilungamo, zelu, kopolo koma teto ukaana makalelo amo-iwa apama. Ninomutamanda teto Yehova koma teto musangalasa naesaesanga musazi-eda. Napanganga vyevi ninakalecha o-iyana vinjinji na athu amuilambo yotakalela. Athu amo-iwa kanokoza ona ira nili o-iyana ndipo kanokoza dabwa ira chifukwa n’ni vili eno. (Mat. 5:14-16) Ndiye napanganga vyongo vya dambo na dambo na athu anala, ninokoza afotokozela chifukwa iwa ninapangecha vyongo mo-iyana na aliwa. Vyo-arelavo viwa pivyoi athu amurima wapama kanowambeela kopeya na Mulungwi-u. Namutamandanga Yehova mundila dedi, ninakala nisangalasanga murimae. — 1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 ¶7

Ira mukale Mkiristu olimba mwauzimu munafuneya funjeda maluso anayo kanautandizeni. Maluso anala kanokoza utandizani ira mukwakwaneli-ede pama maudindwinyu mupingo, mufwanye chito ira mufwanyenga vyongo vyofuneya vamoywinyu kapena wa banja linyu koma teto ira mugwilizanenga na athu amo-iwa. Mwaisazo, funjedani welenga nolemba. Baibulo linoonga ira muthu unoyo unawelenga Mawu a Mulungu dambo na dambo nowaganizela modii-a, unokala osangalala ndipo vyongo vinomuendela pama. (Sal. 1:1-3) Muthu awelenganga Baibulo dambo lililetene, unoiziwa maganizo a Yehova ndipo vyevi vinomutandiza ira aganizenga pama koma teto a-arelenga makundo a m’Malemba. (Miya. 1:3, 4) Abali na arongoli-u kanafuneya tandiziwa na alombwana oiziwa funji-a koma teto peleka malangizo okumela m’Baibulo. Ngati munawelenga koma teto lemba pama, munokoza kozeela ndemanga koma teto khani dedo dinapinduli-e athu koma teto limbi-a iroromelo iwa. Munokoza teto lemba manosi otandiza limbi-a iroromelo inyu koma teto limbikisa athu amo-iwa. w23.12 26-27 ¶9-11

Mwaovanga, muganizelenga vyevyo Yehova unaze liye apange usogolo Satana aza achosiwa. Va sonkano wachigawo wa 2014, vookala isazo ya baba akambilana na banja lae mwemo lemba la 2 Timoteyu 3:1-5 linavweyeleathu mo-iyana na mavesala aakale ira kanafotokoza mwemo vinakaleleathu m’Paradaizo. Awelengile ira: “Muilambo isha, inaza ikala thawi yavadela koma teto yosangalasa. Voi athu kanaza kakala okonda afwiwa, okonda lambela Mulungu, oviyevi-a, ofaasa, otamanda Mulungu, ovwela makolo, oyamikela, ororomeleya, okonda abaliwa, ofuna gwilizana na afwiwa, oonga vyapama vya afwiwa, oviruni-a, odeka, okonda vyapama, ororomeleya, oganizela amo-iwa, o-ovitukumula, koma teto o-onyada, okonda Mulungu, m’malo mokonda vyosangalasa, koma teto ovipeleka wa Mulungu. Athu anala kakale afwawo.” Kodi munokambilana na athu a m’banja linyu kapena afwinyu mwemo moyo unazeathu ukalele muilambo isha? w24.01 6 ¶13-14

Pivyolimbikisa iziwa ira Yehova unosangalala na athwae etene monga gulu. Baibulo linaonga ira: “Yehova unosangalala na athwae etene.” (Sal. 149:4) Komave thawi dimo-i athu amo-i kanokoza kaikelanga koma teto vifukanga ira, ‘Kodi Yehova unosangalala na miyo vameka?’ Anjinji mwa atumiki ororomeleya a Yehova awale thawi dimo-i koovuteya na maganizo ngati anala. (1 Sam. 1:6-10; Yob. 29:2, 4; Sal. 51:11) Baibulo linotonyi-eda ira athu anayo kai angwilo kanokoza sangalasa Yehova. Kodi ninapange avi vyevi? Ninafuneya roromela Yesu Kiristu koma teto badiziwa. (Yoh. 3:16) Nera eno ninotonyi-eda vowela ira nilapa machimwi-u ndipo nilonjeza ira ninoza nipangenga vyevyo Mulungu unafuna liye. (Vyo. 2:38; 3:19) Yehova unosangalala aona nipanganga vyevi nayolinga yoi nikalenae vausamwali. Liye unosangalala na iyo ndipo unoniona ngati afwae avamurima napitilizanga panga vyevyo ninawande iyo vokwakwaneli-eda vyevyo nalonjezile iyo vovipeleka. — Sal. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Ninokoza asazi-eda ofunjeda a Yesu vopitilizave laleela ngakhale vevo andimuwa a boma karuni-ileathu chitwi-u yolaleela. Ninokoza kala osimikiza ira Yehova unoza anitandize kwakwaneli-eda utumiki-u. Eno mupempelenga ira mukale olimba murima koma teto azelu. Vepa Yehova ira anikami-e vilela mavuto. Anjinji a iyo ninogumana na mavuto okuza thanzi kapena maganizo, khwa wa athu anayo ninaawomeliwana iyo, mavuto a m’banja, zuzumi-iwa kapena teto mavuto amo-i. Teto vyongo monga mulili koma teto khondo vipangi-a ira vikale vyorucha vinjinji limbana na mavuto anala. Eno mupepelenga wa Yehova mokumela vati va murima. Mumuwandelenga vyevyo vinaireya va moywinyu ngati mwemo munairele nyo na fwinyu wavamurima. Muroromelenga ira Yehova “unoza airevo yongo.” — (Sal. 37:3, 5) Limbi-eda pepela unokoza nikami-a ‘vilela chisauso.’ (Arom. 12:12) Yehova unoiziwa vyevyo vinaireela atumikae moi unovwa “kuwa uwa wovepa likami-edo.”— Sal. 145:18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Nafuna sakula vyoira vakhani dilukuludilukulu, ninafuneya “zindikila chifunilo ya Yehova” koma teto panga vyongo mogwilizana na vyevyo. (Aife. 5:17) Nafwanya makundo a m’Baibulo ogwilizana na mwemo vyongo vililiathu wa iyo ninakalecha ira nifwanya maganizo a Yehova vakhaniyo. Ndiye na-indi-edanga chito makundwayo, ninosakula vyongo mwazelu. Satana unoyo uli mdani-u “otakaloyo,” unafuna ira nitanganisiwenga na vyongo vyamuilambwela nayolinga yoi kanikaena thawi yotumikela Mulungu. Kai vyorucha ira Mkiristu a-elenga vasogolo chuma, maphuzilo kapena chito m’malo motumikela Yehova. (1 Yoh. 5:19) Vyera eno, muthuyo unakalecha ira uwambeela ganiza ngati athu amuilambwela. Pivyoona ira vyongo vyevi vaekiwa kai vyolakweya koma kavinafuneya kala vamalo owambeela. w24.03 24 ¶16-17