Fakamanatu Akoʻanga Fakafaifekau Fakateokalati
Fakamanatu taʻesio ki ha tohi ʻi he ngaahi fakamatala naʻe vaheʻi ke fai ʻi he Ako Fakafaifekau Fakateokalatí ki he ngaahi uike ʻo Mē 3 ki ʻAokosi 23, 1999. Ngāueʻaki ha lauʻipepa kehe ke tohi ki ai ʻa e ngaahi tali ki he lahi taha ʻo e ngaahi fehuʻi te ke lava ʻo tali ʻi he taimi ʻoku vaheʻi maí.
[Fakatokangaʻi: Lolotonga ʻa e fakamanatu tohinimá, ko e Tohitapú pē ʻe lava ke ngāueʻaki ke tali ha fehuʻi. Ko e ngaahi maʻuʻanga fakamatala ʻoku hoko mai he ngaahi fehuʻí, ko e ʻai pē ia ki hoʻo fekumi fakafoʻituituí pē. Ko e ngaahi fika ʻo e pēsí mo e palakalafí ʻoku ʻikai ke ʻasi nai ia ʻi he ngaahi maʻuʻanga fakamatala kotoa ki he Taua Leʻo.]
Tali Moʻoni pe Loi ki he ngaahi fakamatala taki taha ʻoku hoko haké:
1. ʻOku lava ke tau ngāueʻi ʻo maʻu ʻa e moʻuí ʻaki hono tauhi ʻa Sihova ko e ʻOtuá. [kl p. 182 pal. 4]
2. Ko e kaveinga ki he Tohitapú fakakātoa ko hono fakatonuhiaʻi ʻo Sihova fakafou ʻi he Puleʻanga ʻoku puleʻi ʻe he “hako” naʻe talaʻofaʻaki maí. (Sen. 3:15) [bsi99-1 p. 10 pal. 9]
3. ʻOku fuʻu siʻisiʻi ʻaupito ha fakamoʻoni ʻa e keli fakatotoló pea pehē mei tuʻa ʻoku nau fakapapauʻi ʻa e tonu ʻo e ngaahi meʻa naʻe lēkooti ʻi he Ekisotó. [bsi99-1 p. 14 pal. 4]
4. Ko e faʻahinga ko ia ʻoku moʻui masiva fakaʻuliá ʻoku ʻikai te nau ʻi ha tuʻunga ke tokoni fakapaʻanga ki hono pouaki ʻa e ngaahi meʻa mahuʻinga ʻo e Puleʻangá. [w97 10/1 p. 5 pal. 7]
5. Ko e ngaahi lākanga ʻoku iku atu ki he papitaiso ʻa ha Kalisitiané ʻoku kamata ʻaki ʻa e maʻu ʻa e ʻilo kānokano ʻo Sihova ko e ʻOtuá mo Sīsū Kalaisi ʻi hotau lotó. [kl p. 173 pal. 7]
6. Ko e fakamanatu ʻo e Sāpaté ko ha fuofua fakaʻilonga ia ʻi he vahaʻa ʻo Sihova pea mo e kotoa ʻo e ngaahi puleʻangá. [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he rs p. 345 pal. 3.]
7. ʻI he taimi naʻe māhina tolu ai ʻa Mōsesé, naʻe tuku ia ʻi ha kato malu pea tuku ʻi he ngaahi musie lalahi ʻi he Vaitafe Nailá. [my 28]
8. Naʻe tohi ʻe Mōsese ʻa e tohi Livitikó ʻi he taʻu 1513 K.M. [bsi99-1 p. 19 pal. 3-4]
9. Ko e ngaahi lea ʻa Sīsū naʻe hiki ʻi he Luke 21:20, 21 naʻe fakahoko ia ʻi he 66 T.S. ʻi he taimi naʻe holomui ai mei Selusalema ʻa e kautau Lomá ʻi he malumalu ʻo e pule ʻa Seniale Taitusí. [w97 6/1 p. 5 pal. 3-4]
10. Naʻe fakafepaki lahi ʻaupito ʻa Felo ki he haʻu ʻa e fāmili ʻo Siosifá ki ʻIsipite ʻo nofo aí. [my 25]
Tali ʻa e ngaahi fehuʻi hoko haké:
11. Ko e hā ʻa e lēsoni ʻoku tau ako mei hono fakataputapui ʻa e kai ʻo e ngakó ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ʻi he Livitiko 3:17? [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w84-E 2/15 p. 29 pal. 2.]
12. Ko e hā kuo fakangofua ai ʻe Sihova ʻa Sētane ko e Tēvoló ke ʻi aí? (Eki. 9:15, 16) [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w92 11/1 p. 12 pal. 14.]
13. Ko ha ako ʻo e Tohitapú pea mo e fakalaulauloto atu ki he ngaahi ngāue ʻa e Tokotaha Tauhi-Taimi Lahí, ʻa Sihova, ʻoku totonu ke ne ueʻi fēfē kitautolu? [bsi99-2 p. 21 pal. 15]
14. ʻI he ʻuhinga fē ko e puleʻanga ʻo ʻIsilelí ai ko ha “buleaga oe kau taulaeiki”? (Eki. 19:6, PM) [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w95 11/1 p. 13 pal. 8.]
15. ʻE anga-fēfē hono totongi-huhuʻi mai ʻe Sihova ha meʻa pē ʻoku tau feilaulauʻi nai koeʻuhi ko e lotu kiate iá? [kl p. 169 pal. 20]
16. Ko e hā naʻe fai ʻe ʻĪsoa ʻi he taimi naʻá ne taʻu 40 nai aí ʻa ia naʻá ne fakatupunga ʻa e fakalotomamahi ki heʻene ongo mātuʻá? [my 17]
17. Ko e hā ʻa e ngaahi monū ʻi onopooni naʻe tomuʻa fakatātaaʻi ia ʻi he ‘fai pehē’ ʻa e kau ʻIsilelí ʻi he fekauʻaki mo e tāpanekalé? (Eki. 39:32) [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w96 1/1 p. 9 pal. 9.]
18. Ko e hā ʻoku fakahaaʻi ʻe he moʻoniʻi meʻa ko ia naʻe fakahaaʻi ʻe Sihova ʻa ia tonu “ko au ko au ai pe”? (Eki. 3:14) [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w95 7/1 p. 10 pal. 6.]
19. Ko e hā ʻa e lēsoni ʻoku akoʻi mai ʻe he meʻa naʻe hoko fekauʻaki mo Nātapi mo ʻĀpiu ʻoku lēkooti ʻi he Livitiko 10:1, 2? [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w84-E 2/15 p. 29 pal. 3.]
20. ʻI he malumalu ʻo e Lao ʻa Mōsesé, ko e hā naʻe ʻai ai ʻe ha fāʻele ha fefine ke “taʻemaʻa”? (Liv. 12:2, 5) [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w84-E 2/15 p. 29 pal. 5.]
21. Ko e hā ʻa e hala naʻe fai ʻe Taina naʻe iku atu ai ki hono fakamālohiʻí? [my 20]
ʻOmai ha foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku fiemaʻu ke fakakakatoʻaki ʻa e ngaahi fakamatala taki taha ʻoku hoko haké:
22. Ko e fakamuimui taha ʻo e kau ʻapositoló, ʻa ia naʻe mate nai ʻi he 100 T.S. ko ․․․․․․․․ [bsi99-2 p. 27 pal. 29]
23. Ko e pule ʻo Siosifa ʻi ʻIsipité ko ․․․․․․․․ [my 22]
24. ʻOku fakahaaʻi ʻe he tohi Ekisotó ko Sihová ko e ․․․․․․․․ mo ․․․․․․․․ lahi pea ko e ․․․․․․․․ ʻo ʻene ngaahi taumuʻa molumalú. [bsi99-1 p. 16 pal. 9]
25. ʻOku fakatefito ʻi he meʻa ʻoku tau fai ․․․․․․․․, kae ʻikai ko ia ʻoku tau fai ․․․․․․․․, ʻa e meʻa ʻokú ne fakaeʻa hotau tangata moʻoni ʻi lotó. [w97 11/1 p. 9 pal. 4]
26. Ko e “uofulu taʻu ʻo Kingi Atasease” ko e taʻu ․․․․․․․․ (Nehe. 2:1-8) [bsi99-2 p. 25 pal. 18, 19]
Filifili ʻa e tali totonu ʻi he ngaahi fakamatala taki taha ʻoku hoko haké:
27. Ko e “fangeau taʻu” ʻo e faingataʻaʻia ʻa e hako ʻo ʻĒpalahamé, naʻe kamata ʻi he taimi naʻe manukiʻi ai ʻe ʻIsimeʻeli ʻa ʻAisaké ʻi he (1943; 1919; 1913) K.M. pea ngata ʻi he fakahaofi mei ʻIsipité ʻi he (1543; 1519; 1513) K.M. (Sen. 15:13) [bsi99-1 p. 11 pal. 10]
28. ʻI he taimi naʻe tala ange ai ʻe he palēmia ʻIsipité kuo pau ke nofo ʻa Penisimani ʻi ʻIsipite ko ʻene pōpulá, naʻe tala ange ʻe (Saimone; Līvai; Siuta) ke nofo ia ʻi ʻIsipite ko ha pōpula ko e fetongi ʻo Penisimani. [my 24]
29. Ko e tamai ʻa Lesielí ko (ʻAisake; Lēpani; ʻĪsoa). [my 18]
30. ʻI he angatuʻu ʻa ʻĀtama mo ʻIví, ko e meʻa mahuʻinga taha naʻá na fakamolekí ko hona (tuʻunga haohaoá; vahaʻangatae mo e ʻOtuá; ʻapi ko e ngoué), ʻa ia ko e kī ia ki heʻena fiefiá. [w97 11/1 p. 6 pal. 2]
31. Ko e tohi ʻa (Senesí; Ekisotó; Livitikó) ʻoku lave ai ki he fiemaʻu ʻo e māʻoniʻoní ʻo tuʻo lahi ange ia ʻi ha toe tohi Tohitapu kehe. [bsi99-1 p. 21 pal. 9]
Fakahoa ʻa e ngaahi konga Tohitapú ki he ngaahi fakamatala ʻoku hoko hake ʻi laló:
Eki. 5:2; 21:29; Teu. 7:3, 4; Ai. 32:1, 2
32. ʻOku malava ʻa e kau mātuʻa he fakatahaʻangá ke fakaū mo maluʻi kitautolu ʻi he taimi ʻo e mamahí pe faingataʻá. [kl p. 167 pal. 16]
33. ʻOku fakahaeaʻi ʻe Sihova ko e ʻOtuá ʻa e faʻahinga kotoa pē ʻoku nau fakafisi mālohi ke ʻiloʻi hono tuʻunga-ʻOtuá. [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he w93 8/1 p. 26 pal. 18.]
34. Naʻe fekauʻi fakahangatonu ʻe he lao ʻa e ʻOtuá ʻene kakai ʻIsilelí ke ʻoua te nau mali mo kinautolu naʻe ʻikai te nau lotu kia Sihová. [fl p. 24 pal. 35]
35. Naʻe ʻikai ke fakaʻatā ʻe he Laó ia ke fai ha meesi ki he taʻetokangá kapau naʻe mate ai ha taha. [Lau Tohitapu fakauiké; sio ki he br3 p. 4 pal. 5.]