Gũtungata Tũtekwĩrira

1-3. (a) Kwĩrira nĩ kĩĩ, na kũngĩtũhutia atĩa? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuumana na Paulo ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũtungatĩra Ngai tũtekwĩrira?

MWANDĨKI ũmwe aandĩkire ũũ: “Ciugo cia kĩeha mũno iria mũndũ angiuga kana andĩke nĩ ici: ‘Kaba kũngĩarĩ ũna!’” Mwandĩki ũcio nĩ J. G. Whittier, na aaragia ũhoro wa maũndũ marĩa matũmaga twĩrire, marĩa tuugaga na arĩ korũo twameka rĩngĩ nĩguo tũmeke na njĩra ngũrani. “Kwĩrira” nĩ kĩeha na ruo rwa meciria, nĩ ũndũ wa ũndũ wekirũo kana ũtaigana gwĩkwo, ningĩ no gũkorũo kũrĩ “kũrĩra rĩngĩ.” Ithuothe twaneka maũndũ tuugaga na arĩ korũo twameka rĩngĩ nĩguo tũmeke na njĩra ngũrani. Wee nĩ maũndũ marĩkũ matũmaga wĩrire?

² Andũ amwe maneka mahĩtia manene ũtũũro-inĩ wao, o na magĩka mehia maritũ. Angĩ nao matirĩ meka ũndũ mũũru mũno, no nĩ meyũragia kana matua mamwe marĩa manatua ũtũũro-inĩ nĩmo maagĩrĩire kũna. Andũ amwe nĩ mahotete kũriganĩrũo nĩ maũndũ marĩa maneka na magathiĩ na mbere na ũtũũro wao. Angĩ nao matũũraga moigaga “na arĩ korũo.” (Thab. 51:3) Wee ũiguaga atĩa? Hihi nĩ ũrerirĩria gũtungatĩra Ngai ũtekwĩrira—kuuma ũmũthĩ gũthiĩ na mbere? Hihi nĩ harĩ kĩonereria kĩa mũndũ tũngĩĩruta nakĩo gwĩka ũguo? Ĩĩ nĩ harĩ—mũtũmwo Paulo.

³ Ũtũũro-inĩ wake, Paulo nĩ eekire mahĩtia manene o na agĩtua matua mega. Nĩ eeriraga mũno nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa eekĩte, no ningĩ nĩ eerutire ũrĩa angĩahotire gũtungatĩra Ngai arĩ mwĩhokeku. Rekei tuone ũndũ ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na kĩonereria gĩake ũhoro-inĩ wĩgiĩ gũtungata tũtekwĩrira.

MAŨNDŨ MAATŨMIRE PAULO ERIRE

4. Nĩ maũndũ marĩkũ maatũmaga mũtũmwo Paulo erire?

⁴ Arĩ Mũfarisai mwĩthĩ, Paulo nĩ eekire maũndũ aacokire kwĩrira. Kwa ngerekano, nĩ aatongoririe andũ kũnyarira arutwo a Kristo. Bibilia yugaga atĩ thutha wa Stefano kũũragwo, ‘Saulu [ũrĩa wacokire gwĩtwo Paulo] nĩ aanangire kĩũngano mũno, nĩ ũrĩa aatonyaga nyũmba o nyũmba akanyitithia arũme o na andũ-a-nja, akamaikithia korokoro.’ (Atũm. 8:3) Mũthomi wĩtagwo Albert Barnes oigire atĩ kiugo gĩa Kĩgiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo ‘kwananga’ nĩ “kiugo kĩrĩ na ũritũ, kĩonanagia kĩyo na marakara manene marĩa [Saulu] aarĩ namo akĩnyarirana.” Nĩ ũndũ ũcio, Barnes akiuga atĩ “Saulu aatharĩkagĩra kanitha ta nyamũ ndĩani.” Arĩ Mũyahudi wĩ kĩyo, Saulu eetĩkĩtie atĩ Ngai nĩ aamũheete wĩra wa kũniina Ũkristiano. Nĩkĩo aatharĩkagĩra Akristiano arĩ na ũũru mũingĩ, ‘akĩgirĩkaga, akiugaga atĩ moragwo, arũme na andũ-a-nja,’ akĩgeria kũmaniina.—Atũm. 9:1, 2; 22:4.a

5. Taarĩria ũrĩa Saulu aagarũrirũo agĩtiga kũnyarira arũmĩrĩri a Jesu akĩambĩrĩria kũhunjia ũhoro wĩgiĩ Kristo.

⁵ Saulu aabangĩte gũthiĩ Dameski, arute arutwo a Jesu mĩciĩ-inĩ yao, amatware Jerusalemu nĩguo matuĩrũo nĩ Sanhedrini. No ndaahotire tondũ eekaga mũgarũ na wendi wa Jesu, Mũtwe wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano. (Ef. 5:23) Rĩrĩa Saulu aathiaga Dameski, Jesu nĩ aamumĩrĩire, na agĩtumumario nĩ ũtheri wonekire na njĩra ya kĩama. Jesu agĩcoka agĩtũma Saulu athiĩ Dameski kũrĩa angĩetereire ũhoro makĩria. Ũrĩa gwacokire gũgĩthiĩ nĩ tũũĩ.—Atũm. 9:3-22.

6, 7. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wonanagia atĩ Paulo nĩ aamenyaga maũndũ moru marĩa eekĩte?

⁶ Mawoni ma Paulo maacenjirie rĩrĩa aatuĩkire Mũkristiano. Ithenya rĩa gũkorũo arĩ thũ njũru ya Ũkristiano, aambĩrĩirie kũũtetera arĩ na kĩyo. O na kũrĩ ũguo, aacokire akĩandĩka ũũ igũrũ rĩake mwene: “Nĩmũiguĩte ũhoro wa mĩthiĩre yakwa ĩrĩa ndatũũraga nayo tene ũhoro-inĩ wa ndini ya Ayahudi, ũrĩa ndanyariraga kanitha wa Ngai itekũgererera, ngĩharaganagia andũ aguo.” (Gal. 1:13) Thutha-inĩ, rĩrĩa aandĩkagĩra Akorintho, Afilipi, na Timotheo, nĩ aagwetire o rĩngĩ maũndũ marĩa maatũmaga erire. (Thoma 1 Akorintho 15:9; Afil. 3:6; 1 Tim. 1:13) Ti atĩ Paulo nĩ aakenagĩra kwandĩka maũndũ macio mamwĩgiĩ, no ndaigana gũtua ta hatarĩ ũndũ ta ũcio wekĩkĩte. Nĩ aamenyaga wega atĩ nĩ eekĩte mehia maritũ.—Atũm. 26:9-11.

⁷ Mũthomi ũmwe wa Bibilia wĩtagwo Frederic W. Farrar nĩ aagwetire itemi rĩrĩa Saulu aarĩ narĩo “wĩra-inĩ mũũru wa kũnyarirana.” Farrar ongereire atĩ tũngĩciria igũrũ rĩgiĩ ũrĩa Paulo aanyaririre kĩũngano na njĩra nene ihinda-inĩ rĩu rĩa ũtũũro wake norĩo “tũngĩmenya ũrĩa eeriraga, na ũrĩa aanyũrũragio nĩ thũ ciake iria ciarĩ na ũũru.” No kũhoteke rĩmwe thĩinĩ wa ciũngano iria Paulo aaceeragĩra, ariũ a Ithe witũ arĩa maacemania nake rita rĩa mbere moigaga, ‘Kwoguo wee nĩwe Paulo ũrĩa watũnyariraga!’—Atũm. 9:21.

8. Paulo aaiguire atĩa igũrũ rĩgiĩ tha na wendo ũrĩa Jehova na Jesu maamuonirie, na ũndũ ũcio ũtũrutaga atĩa?

⁸ No Paulo nĩ aamenyaga atĩ, tiga nĩ wega wa Ngai ndangĩahotire kũhingia ũtungata wake. Agwetete ngumo ĩyo njega ya Ngai maita ta 90 marũa-inĩ make 14—maita maingĩ gũkĩra mwandĩki ũngĩ o wothe wa Bibilia. (Thoma 1 Akorintho 15:10.) Paulo nĩ aacokirie ngatho mũno nĩ ũndũ wa ũrĩa onirio tha, na nĩ eendaga gũtigĩrĩra atĩ wega wa Ngai ũrĩa onetio ndũnatuĩka wa tũhũ. Nĩ ũndũ ũcio, ‘aarutire wĩra akĩĩnogagia’ gũkĩra atũmwo arĩa angĩ othe. Kĩonereria kĩa Paulo kĩonanagia wega atĩ Jehova nĩ akoragwo ehaarĩirie gũtuohera nginya mehia maritũ kũgerera igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu, tũngiumbũra mehia maitũ na tũgarũrũke. Githĩ ũcio ti ũndũ mwega arĩa monaga ta matangĩgunĩka nĩ igongona rĩa Kristo marĩ mũndũ kĩũmbe mangĩĩruta naguo! (Thoma 1 Timotheo 1:15, 16.) O na gũtuĩka Paulo nĩ aanyarirĩte Kristo mũno, aandĩkire ũũ: ‘Mũrũ wa Ngai nĩ aanyendire, agĩkĩĩruta nĩ ũndũ wakwa.’ (Gal. 2:20; Atũm. 9:5) Ĩĩ-ni, Paulo nĩ eerutire ũrĩa angĩtungata ategwĩka maũndũ mangĩ mangĩatũmire erire. Hihi wee nĩ wĩrutĩte ũndũ ũcio?

HIHI NĨ HARĨ MAŨNDŨ MATŨMAGA WĨRIRE?

9, 10. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ matũmaga andũ amwe a Jehova merire? (b) Nĩkĩ ti wega mũndũ gũthiĩ na mbere kũmaka nĩ ũndũ wa maũndũ aneka?

⁹ Hihi nĩ ũrĩ weka maũndũ matũmaga wĩrire? Nĩ ũrĩ wahũthĩra hinya na mahinda ũũru ũgĩthingata maũndũ marĩa matagĩrĩire? Hihi nĩ ũrĩ weka ũndũ ũgĩtũma andũ angĩ matuurũo? Ningĩ no gũkorũo nĩ harĩ maũndũ mangĩ matũmaga wĩrire. Kĩũria nĩ gĩkĩ, Ũngĩhiũrania atĩa na ũndũ ũcio?

¹⁰ Andũ aingĩ nĩ mamakaga! Na magathiĩ na mbere kwĩhũũra na kwĩnyarira. Ũndũ ũcio ũtũmaga mũndũ atangĩke mũno. Hihi kũmaka no kũrehe kĩhonia? Aca! No gũte gũteaga mahinda na hinya. Handũ ha kũmaka-rĩ, ũngĩoya ikinya rĩrĩa rĩagĩrĩire no ũteithĩke. No ũcũnge mũhera mũndũ ũrĩa wahĩtĩirie, hihi nĩguo ũcokie ũkuruhanu mwega. Ningĩ no wĩtheme kĩrĩa gĩatũmire wĩke ũndũ ũcio mũũru, na njĩra ĩyo wĩtheme mathĩna ihinda rĩrĩa rĩũkĩte. No rĩmwe na rĩmwe no ũbatare kũũmĩrĩria moimĩrĩro ma mahĩtia maku. Ĩndĩ kũmaka no kwagithie mũndũ hinya gũtũme aremwo gũtungatĩra Ngai na ngoro yothe. Na kũmaka gũtingĩguna mũndũ!

11. (a) Tũngĩka atĩa nĩguo Jehova atuonie tha na wendo? (b) Ngai atũheete njĩra ĩrĩkũ ya gũtũteithia kũgĩa na thayũ wa meciria nĩ ũndũ wa mahĩtia twaneka?

¹¹ Andũ amwe nĩ marekaga mahĩtia mao ma tene mamatoorie nginya makeyona ta matagĩrĩire maitho-inĩ ma Ngai. Mahota kuona ta Ngai atangĩmaiguĩra tha, tondũ nĩ meekire mahĩtia manene kana makĩhĩtia maita maingĩ. No ma nĩ atĩ, o na mangĩkorũo meekĩte atĩa, no merire, magarũrũke, na mahoe moherũo. (Atũm. 3:19) Jehova no amonie tha na wendo, o ta ũrĩa anonia andũ angĩ aingĩ. Nĩ ũndũ wa ũtugi, Jehova nĩ ohagĩra andũ arĩa enyihia, matarĩ ũhinga, na merirĩte kuuma ngoro. Ngai nĩ eekire ũguo harĩ Ayubu, ũrĩa woigire ũũ: “Nĩnderira ngehurĩria rũkũngũ o na mũhu.” (Ayub. 42:6) Ithuothe no mũhaka tũrũmĩrĩre njĩra ĩrĩa Ngai atũheete nĩguo tũgĩe na thayũ wa meciria: “Ũrĩa ũrindagĩrĩra mehia make ndangĩgaacĩra, ĩndĩ ũrĩa ũmoimbũraga, agatigana namo, we nĩarĩiguagĩrũo tha.” (Thim. 28:13; Jak. 5:14-16) Kwoguo, no tuumbũrĩre Ngai mehia maitũ, tũmũhoe atuohere, na tuoe makinya ma gũtigana na mĩthiĩre ĩyo mĩũru. (2 Kor. 7:10, 11) Tũngĩka maũndũ macio, no tũkenere kuonio tha nĩ Ũrĩa ‘ũkĩragĩrĩria kuohanĩra.’—Isa. 55:7.

12. (a) Kĩonereria kĩa Daudi gĩtũrutaga ũndũ ũrĩkũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ njĩra ĩrĩa njega makĩria ya kũhiũrania na thamiri ĩrĩ na ũcuke? (b) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Jehova anerira, na kũmenya ũguo gũtũteithagia atĩa? (Rora gathandũkũ.)

¹² Mahoya nĩ marĩ hinya; Ngai nĩ ahingagia maũndũ maingĩ kũgerera harĩ mo. Daudi nĩ aaitũrũrire ũrĩa aiguaga ihoya-inĩ rĩa wĩtĩkio rĩrĩa rĩandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa Thaburi. (Thoma Thaburi 32:1-5.) O ta ũrĩa Daudi oigire, kũgeria gũkararia thamiri ĩrĩ na ũcuke nĩ kwamũiguithagia ũũru mũno! Kwaga kuumbũra mehia make nĩ kwamũhinyĩrĩirie kĩĩmwĩrĩ na kĩĩmeciria na akĩũrũo nĩ gĩkeno. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Daudi oherũo na acokererũo nĩ thayũ? Nĩ kumbũrĩra Ngai mehia make. Jehova nĩ aacokirie mahoya ma Daudi na akĩmũhotithia gũthiĩ na mbere na ũtũũro wake na kũhingia maũndũ mega. No taguo, o nawe ũngĩhoya kuuma ngoro ũtarĩ na ũhinga, no ũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ egũthikĩrĩria ithaithana rĩaku. Angĩkorũo nĩ ũthĩnagio nĩ mahĩtia waneka-rĩ, ĩka ũrĩa wothe ũngĩhota kũmarũnga na wĩtĩkie ũrĩa Jehova oigĩte atĩ nĩ egũkuohera!—Thab. 86:5.

WĨCIRIE MAŨNDŨ MARĨA MARĨ MBERE

13, 14. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo kũrũmbũiya mũno ihinda-inĩ rĩrĩ? (b) Nĩ ciũria irĩkũ ingĩtũteithia gũthuthuria maũndũ marĩa tũreka ihinda-inĩ rĩrĩ?

¹³ Kwĩragwo atĩ mũndũ no erute na maũndũ mahĩtũku, no atĩ agĩrĩirũo gwĩciragia maũndũ marĩa marĩ mbere. Kwoguo handũ ha gũtangĩkĩra maũndũ mahĩtũku, twagĩrĩirũo kũrũmbũiya marĩa marĩ ho rĩu na marĩa mokĩte. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreka rĩu, kana tũraga gwĩka, ũngĩtũma twĩrire ihinda rĩũkĩte tuugage na arĩ korũo tũtiawĩkire kana twawĩkire na njĩra ngũrani? Hihi nĩ tũrathiĩ na mĩthiĩre ya wĩhokeku ĩrĩa ĩngĩgiria twĩrire ihinda rĩũkĩte?

¹⁴ O ũrĩa thĩna mũnene ũrakuhĩrĩria-rĩ, tũtingĩenda gũgathĩnagio nĩ meciria ta maya: ‘Githĩ ndingĩekire makĩria ũtungata-inĩ wa Ngai? Ndaagire gũtuĩka painia rĩrĩa ndaarĩ na mweke nĩkĩ? Nĩ kĩĩ kĩagiririe nginyĩre mweke wa gũtuĩka mũteithĩrĩria wa ũtungata? Hihi nĩ nderutanagĩria biũ kwĩhumba ũmũndũ ũrĩa mwerũ? Hihi niĩ nĩ haana andũ arĩa Jehova endaga thĩinĩ wa thĩ yake njerũ?’ Handũ ha gũgathĩnio nĩ ciũria ta icio-rĩ, tũngĩenda gũcihũthĩra gwĩthuthuria na gũtigĩrĩra atĩ nĩ tũrerutanĩria biũ ũtungata-inĩ witũ harĩ Jehova. No tũngĩthiĩ na mbere kũmaka, tũngĩkorũo tũgĩka ũndũ ũngĩtũma twĩrire o na makĩria.—2 Tim. 2:15.

NDŨKANERIRE NĨ ŨNDŨ WA ŨTUNGATA WAKU MŨTHERU

15, 16. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ andũ aingĩ meimĩte nĩguo maige ũtungata wa Ngai mbere ũtũũro-inĩ wao? (b) Nĩkĩ tũtiagĩrĩirũo kwĩrira nĩ ũndũ wa ũndũ o wothe twĩimĩte nĩguo tũthingate maũndũ ma Ũthamaki?

¹⁵ Ĩ inyuĩ arĩa mwĩimĩte nĩguo mũtungatĩre Jehova ũtungata-inĩ wa mahinda mothe? No gũkorũo nĩ watigire wĩra mwega kana biacara yagaacĩrĩte nĩguo ũhũthie mũtũũrĩre waku na ũgĩe na ihinda rĩingĩ makĩria rĩa maũndũ ma Ũthamaki. Ningĩ no ũkorũo ndwaingĩrire thĩinĩ wa kĩhiko kana ũkorũo nĩ waingĩrire, no ũgĩthuura kwaga kũgĩa ciana nĩguo ũhote kũingĩra ũtungata-inĩ mũna wa mahinda mothe ũrĩa ũtangĩahotire korũo ndweimire maũndũ macio—ũtungata wa Betheli, wĩra wa thĩ yothe wa gwaka, wĩra wa gũceerera ciũngano, kana ũtungata wa ũmishonarĩ. Hihi nĩ wagĩrĩirũo kwĩrira nĩ ũndũ wa matua macio o ũrĩa ũrathiĩ ũkũrĩte ũgĩtungatĩra Jehova? Hihi nĩ wagĩrĩirũo kuona ta hataarĩ bata wa kwĩima kana ta wekire ũguo ihinda rĩrĩa rĩtagĩrĩire? Aca o na hanini!

¹⁶ Watuire matua macio nĩ ũndũ wa wendo waku mũnene harĩ Jehova na kwenda gũteithia andũ angĩ arĩa mangĩendire kũmũtungatĩra. Ndwagĩrĩirũo gwĩciria atĩ ũngĩrĩ na mũtũũrĩre mwega makĩria korũo nĩ wathuurire maũndũ mangĩ ũtũũro-inĩ. Wagĩrĩirũo kũigua ũiganĩire mũno nĩ kũmenya atĩ wekire ũndũ ũrĩa wonire nĩguo wagĩrĩire. No ũkorũo na gĩkeno nĩ ũndũ wa gwĩka ũrĩa wothe ũngĩhota nĩguo ũtungatĩre Jehova. Ndangĩriganĩrũo nĩ ũrĩa waneima. Thĩinĩ wa muoyo ũrĩa wa ma ũkĩte, nĩ agakũrathima na irathimo nyingĩ gũkĩra ũrĩa ũngĩĩciria rĩu!—Thab. 145:16; 1 Tim. 6:19.

ŨRĨA TŨNGĨTUNGATA TŨTEKWĨRIRA

17, 18. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ wateithirie Paulo gũtungata atekwĩrira? (b) Itua rĩaku nĩ rĩrĩkũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũtungata waku wa ihinda ihĩtũku, ihinda rĩrĩ, na rĩrĩa rĩũkĩte harĩ Jehova?

¹⁷ Nĩ ũndũ ũrĩkũ Paulo eerutire wamũteithirie gũtungatĩra Ngai atekwĩrira makĩria? Kũringana na ũtaũri wa J. B. Phillips, Paulo aandĩkire ũũ: “Ndiganagĩria maũndũ marĩa mahĩtũku ngatambũrũkia moko harĩ marĩa me mbere nĩguo nginyĩre muoroto.” (Thoma Afilipi 3:13, 14.) Paulo ndaatindanagĩra na maũndũ moru marĩa eekĩte rĩrĩa aarĩ ndini-inĩ ya Kĩyahudi. Ithenya rĩa ũguo, aahũthĩrire hinya wake wothe gwĩka ũrĩa angĩahotire nĩguo akaaheo kĩheo kĩa muoyo wa tene na tene.

¹⁸ Ithuothe no tũhũthĩre ũrutani ũrĩa wĩ thĩinĩ wa ciugo cia Paulo. Handũ ha kũmakio nĩ maũndũ marĩa twaneka, tũgatindanagĩra na maũndũ tũtangĩhota kũrũnga, twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria gũkinyĩra kĩrĩa kĩrĩ mbere. No tũremwo nĩ kũriganĩrũo biũ nĩ mahĩtia twaneka, ĩndĩ tũtiagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kwĩhũũra nĩ ũndũ wamo. No twĩrutanĩrie kũriganĩrũo nĩ maũndũ marĩa mahĩtũku, tũtungatĩre Ngai ũrĩa wothe tũngĩhota rĩu, na tũige meciria ihinda-inĩ rĩega mũno rĩrĩa rĩũkĩte!