Skond Mattew*

17 Mela, il-​ġenerazzjonijiet kollha minn Abraham sa David kienu erbatax, u minn David sa l-​eżilju lejn Babilonja erbatax, u mill-​eżilju lejn Babilonja sal-​Kristu erbatax.

18 Imma t-​twelid taʼ Ġesù Kristu kien hekk: Fiż-​żmien li ommu Marija kienet imwiegħda+ fiż-​żwieġ lil Ġużeppi, qabel ma ngħaqdu flimkien, ħarġet tqila mill-​ispirtu qaddis.+ 19 Madankollu, żewġha Ġużeppi, peress li kien raġel sewwa u ma riedx javveliha quddiem in-​nies,+ għamel il-​ħsieb li jiddivorzjaha*+ bil-​moħbi. 20 Imma wara li qagħad jaħseb dwar dan, ara, l-​anġlu taʼ Ġeħova deherlu f’ħolma, u qallu: “Ġużeppi, bin David, tibżax tieħu għandek lil martek Marija, għax dak li tnissel fiha hu mill-​ispirtu qaddis.+ 21 Hi tiled iben, u int issemmih Ġesù,*+ għax hu jsalva+ lill-​poplu tiegħu+ minn dnubiethom.”+ 22 Dan kollu fil-​fatt ġara biex iseħħ dak li ntqal minn Ġeħova+ permezz tal-​profeta tiegħu:+ 23 “Ara! Il-​verġni+ toħroġ tqila u tiled iben, u jsemmuh Emmanuwel,”+ isem li meta jiġi tradott ifisser “Magħna Hu Alla.”+

24 Imbagħad Ġużeppi qam mill-​irqad u għamel kif kien ordnalu l-​anġlu taʼ Ġeħova, u ħa lil martu għandu. 25 Imma ma kellux x’jaqsam magħha+ sakemm wildet iben;+ u semmieh Ġesù.+

2 Wara t-​twelid taʼ Ġesù f’Betlehem+ tal-​Lhudija fi żmien is-​sultan Erodi,*+ ara, astroloġi+ mil-​lvant ġew Ġerusalemm, 2 u qalu: “Fejn hu s-​sultan+ tal-​Lhud li twieled? Għax rajna l-​kewkba tiegħu+ meta konna fil-​lvant, u ġejna nuruh rispett.” 3 Malli semaʼ dan is-​Sultan Erodi tħawwad, u Ġerusalemm kollha miegħu. 4 Laqqaʼ flimkien lill-​qassisin ewlenin u lill-​iskribi kollha tal-​poplu biex jitkixxef mingħandhom fejn kellu jitwieled il-​Kristu.* 5 Huma qalulu: “F’Betlehem+ tal-​Lhudija; għax hekk inkiteb permezz tal-​profeta, 6 ‘U int, O Betlehem+ taʼ l-​art taʼ Ġuda, bl-​ebda mod m’int l-​inqas belt fost il-​ħakkiema taʼ Ġuda; għax minnek joħroġ ħakkiem,+ li jirgħa+ lill-​poplu tiegħi, Israel.’”

7 Imbagħad Erodi bagħat għall-​astroloġi bil-​moħbi u tkixxef bir-​reqqa mingħandhom iż-​żmien meta dehret il-​kewkba; 8 bagħathom lejn Betlehem, u qalilhom: “Morru fittxu bir-​reqqa lit-​tifel, u meta ssibuh ejjew għiduli, ħalli jien ukoll inkun nistaʼ mmur nurih rispett.”+ 9 Wara li semgħu kliem is-​sultan, telqu għal triqithom; u, ara, il-​kewkba li kienu raw meta kienu fil-​lvant+ imxiet qabilhom, sakemm waqfet fejn kien hemm it-​tifel ċkejken. 10 Malli raw il-​kewkba tieqaf riedu jtiru bil-​ferħ. 11 U x’ħin daħlu fid-​dar raw lit-​tifel m’ommu Marija, u nxteħtu fl-​art biex juruh rispett. Fetħu wkoll it-​teżori tagħhom u tawh xi rigali, deheb, inċens, u mirra. 12 Madankollu, peress li f’ħolma ngħataw twissija+ minn Alla biex ma jerġgħux lura għand Erodi, irritornaw lejn pajjiżhom minn triq oħra.

13 Wara li telqu, ara, l-​anġlu+ taʼ Ġeħova deher f’ħolma lil Ġużeppi, u qallu: “Qum, ħu lit-​tifel u lil ommu u aħrab lejn l-​Eġittu, u ibqaʼ hemmhekk sakemm ngħidlek; għax Erodi se jfittex lit-​tifel biex jeqirdu.” 14 Għalhekk, qam u matul il-​lejl ħa miegħu lit-​tifel u lil ommu u telaq lejn l-​Eġittu, 15 u baqaʼ hemmhekk sal-​mewt t’Erodi, sabiex jitwettaq+ dak li qal Ġeħova permezz tal-​profeta tiegħu: “Mill-​Eġittu+ sejjaħt lil ibni.”

16 Imbagħad Erodi, malli ra li l-​astroloġi kienu daħqu bih, għadab bl-​ikrah, u bagħat joqtol f’Betlehem u fid-​distretti kollha tagħha lis-​subien kollha minn sentejn ’l isfel, skond iż-​żmien li kien tkixxef bir-​reqqa mingħand l-​astroloġi.+ 17 U hekk twettaq dak li ntqal permezz tal-​profeta Ġeremija: 18 “F’Rama+ nstemaʼ leħen, biki u ħafna lfiq; kienet Rakele+ qed tibki lil uliedha, u ma riditx titfarraġ, għax m’għadhomx iżjed.”

19 Meta miet Erodi, ara, l-​anġlu taʼ Ġeħova deher f’ħolma+ lil Ġużeppi fl-​Eġittu 20 u qallu: “Qum, ħu lit-​tifel u lil ommu u itlaq lejn l-​art taʼ Israel, għax dawk li pprovaw jieħdu l-​ħajja* tat-​tifel mietu.” 21 Għalhekk, qam u ħa lit-​tifel u lil ommu u daħal fl-​art taʼ Israel. 22 Imma meta semaʼ li Arkelaw kien qed isaltan fil-​Lhudija minflok missieru Erodi, beżaʼ jmur hemmhekk. Iktar minn hekk, peress li f’ħolma+ ngħata twissija minn Alla, telaq lejn it-​territorju tal-​Galilija,+ 23 u mar joqgħod f’belt jisimha Nazaret,+ sabiex jitwettaq dak li ntqal permezz tal-​profeti: “Jissejjaħ Nazzarenu.”+

3 F’dawk il-​jiem ġie Ġwanni l-​Battista+ jippriedka fix-​xagħri+ tal-​Lhudija, 2 u jgħid: “Indmu,+ għax qorbot+ is-​saltna tas-​smewwiet.” 3 Dan, fil-​fatt, hu l-​wieħed li tkellem dwaru l-​profeta+ Isaija meta qal: “Ismaʼ! Xi ħadd qed jgħajjat fix-​xagħri, ‘Ħejju+ t-​triq taʼ Ġeħova! Iddrittaw triqatu.’” 4 Dan Ġwanni kellu lbiesu mix-​xagħar+ tal-​ġemel u ħżiem+ tal-​ġild madwar ġenbejh; u kien jiekol ġurati+ u għasel salvaġġ.+ 5 Imbagħad Ġerusalemm u l-​Lhudija kollha u l-​pajjiż kollu madwar il-​Ġordan marru għandu, 6 u n-​nies tgħammdu minnu fix-​Xmara Ġordan,+ waqt li stqarrew quddiem kulħadd li kienu midinbin.

7 Meta lemaħ ħafna mill-​Fariżej u s-​Sadduċej+ ġejjin għall-​magħmudija, qalilhom: “Ja nisel il-​lifgħat,+ min uriekom kif taħarbu mill-​korla+ li ġejja? 8 Agħmlu mela frott li jixraq lill-​indiema;+ 9 u tażżardawx tgħidu fikom infuskom, ‘Bħala missierna għandna lil Abraham.’+ Għax jien ngħidilkom li Alla kapaċi jqajjem ulied lil Abraham+ minn dan il-​ġebel. 10 Il-mannara+ diġà qiegħda maʼ l-​għeruq tas-​siġar; għalhekk, kull siġra li ma tagħmilx frott tajjeb titqaċċat+ u tintefaʼ fin-​nar.+ 11 Jien, ngħid għalija, ngħammidkom bl-​ilma+ minħabba l-​indiema tagħkom;+ imma dak li ġej+ warajja hu b’saħħtu iktar minni, u jien ma jistħoqqlix inneżżagħlu s-​sandli minn saqajh.+ Dan jgħammidkom bl-​ispirtu qaddis+ u bin-​nar.+ 12 Il-midra* qiegħda f’idu, u jnaddaf għalkollox il-​qiegħa tiegħu, u jiġbor il-​qamħ fil-​maħżen,+ imma l-​karfa jaħraqha+ b’nar li ma jistax jintefa.”

13 Imbagħad Ġesù ġie l-​Ġordan mill-​Galilija+ għand Ġwanni biex jitgħammed.+ 14 Imma dan ipprova jwaqqfu, u qallu: “Jien għandi bżonn nitgħammed minnek, u ġejt int għandi?” 15 U Ġesù wieġeb u qallu: “Ħa jkun hekk din id-​darba, għax b’dan il-​mod hu xieraq biex nagħmlu kulma hu sewwa.”+ Imbagħad ħallieh jitgħammed. 16 Wara li tgħammed, Ġesù minnufih telaʼ mill-​ilma; u, ara, is-​smewwiet infetħu,+ u hu* ra l-​ispirtu t’Alla nieżel bħal ħamiema+ u ġej fuqu.+ 17 U, ara! Instemaʼ wkoll leħen+ mis-​smewwiet jgħid: “Dan hu Ibni,+ il-​maħbub,+ li lilu jien approvajt.”+

4 Imbagħad Ġesù ttieħed mill-​ispirtu fix-​xagħri+ biex jiġi ttantat+ mix-​Xitan. 2 Wara li kien sam erbgħin jum u erbgħin lejl,+ qabdu l-​ġuħ. 3 U ġie t-​Tentatur+ u qallu: “Jekk int bin Alla,+ għid lil dan il-​ġebel isir ħobż.” 4 Imma hu wieġeb u qallu: “Hu miktub, ‘Il-​bniedem mhux bil-​ħobż biss jgħix, imma wkoll b’kull kelma li toħroġ minn fomm Ġeħova.’”+

5 Imbagħad ix-​Xitan ħadu miegħu ġewwa l-​belt qaddisa,+ u tellgħu fuq l-​ogħla ħajt tat-​tempju 6 u qallu: “Jekk int bin Alla, inxteħet għal isfel;+ għax hu miktub, ‘Hu jagħti kmand dwarek lill-​anġli tiegħu, u huma jġorruk fuq idejhom, biex ma taħbatx sieqek maʼ xi ġebla.’”+ 7 Ġesù qallu: “Jerġaʼ hu miktub, ‘Tgħaddix lil Ġeħova Alla tiegħek minn prova.’”+

8 Mill-ġdid ix-​Xitan ħadu miegħu fuq muntanja għolja ħafna, u wrieh is-​saltniet kollha tad-​dinja+ u l-​glorja tagħhom, 9 u qallu: “Dawn l-​affarijiet kollha nagħtihomlok+ jekk int tinxteħet fl-​art u tagħmilli att taʼ qima.”+ 10 Imbagħad Ġesù qallu: “Mur ’l hemm, Satana! Għax hu miktub, ‘Qim+ lil Ġeħova Alla tiegħek, u lilu biss+ agħti servizz sagru.’”+ 11 Imbagħad ix-​Xitan ħallieh,+ u, ara, ġew l-​anġli u bdew jaqduh.+

12 Issa, meta semaʼ li Ġwanni kien ġie arrestat,+ irritorna lejn il-​Galilija.+ 13 U wara li telaq minn Nazaret, mar joqgħod Kafarnahum+ ħdejn il-​baħar fid-​distretti taʼ Żebulun u Naftali,+ 14 biex ikun jistaʼ jitwettaq dak li ntqal permezz tal-​profeta Isaija: 15 “O art taʼ Żebulun u art taʼ Naftali, fit-​triq taʼ mal-​baħar, fuq in-​naħa l-​oħra tal-​Ġordan, il-​Galilija+ tal-​ġnus! 16 In-nies li qegħdin fid-​dlam+ raw dawl kbir,+ u dawk li qegħdin fl-​art taʼ dell il-​mewt, idda+ dawl+ fuqhom.” 17 Minn dak iż-​żmien ’il quddiem Ġesù beda jippriedka u jgħid: “Indmu,+ għax qorbot is-​saltna+ tas-​smewwiet.”

18 Waqt li kien miexi maʼ xatt il-​baħar* tal-​Galilija ra żewġ aħwa, Xmun+ li jgħidulu Pietru+ u ħuh Indrì, iniżżlu xibka tas-​sajd fil-​baħar, għax kienu sajjieda. 19 U qalilhom: “Ejjew warajja, u jien nagħmilkom sajjieda tal-​bnedmin.”+ 20 Mill-ewwel abbandunaw ix-​xbieki,+ u marru warajh. 21 Wara li telaq minn hemmhekk ra tnejn oħra+ li kienu aħwa, Ġakbu bin Żebedew+ u ħuh Ġwanni, fid-​dgħajsa maʼ missierhom Żebedew, isewwu x-​xbieki tagħhom, u sejħilhom. 22 Minnufih telqu d-​dgħajsa u lil missierhom, u marru warajh.

23 Imbagħad mar idur+ il-​Galilija+ kollha, jgħallem fis-​sinagogi tagħhom+ u jippriedka l-​aħbar tajba tas-​saltna u jfejjaq kull xorta taʼ mard+ u kull xorta taʼ nuqqas taʼ saħħa fost in-​nies. 24 U l-​aħbar dwaru xterdet mas-​Sirja+ kollha; u ġabulu lil dawk kollha li kienu magħdurin,+ imnikktin b’mard u wġigħ differenti, maħkumin mid-​demonji, epilettiċi,+ u paralitiċi, u hu fejjaqhom. 25 Għaldaqstant marru warajh folol kbar mill-​Galilija+ u mid-​Dekapoli* u minn Ġerusalemm+ u mil-​Lhudija u min-​naħa l-​oħra tal-​Ġordan.

5 Meta ra l-​folol telaʼ fuq il-​muntanja; u wara li qagħad bil-​qiegħda d-​dixxipli tiegħu resqu lejh; 2 u fetaħ fommu u beda jgħallimhom u jgħid:

3 “Henjin dawk li huma konxji tal-​bżonn spiritwali tagħhom,+ għax tagħhom+ hi s-​saltna tas-​smewwiet.

4 “Henjin l-​imnikktin, għax għad jitfarrġu.+

5 “Henjin il-​ġwejdin,+ għax għad jirtu l-​art.+

6 “Henjin dawk li huma bil-​ġuħ u bil-​għatx+ għas-​sewwa, għax għad jimtlew.+

7 “Henjin dawk li jħennu,+ għax għad jintwerew ħniena.

8 “Henjin dawk taʼ qalbhom safja,+ għax għad jaraw lil Alla.+

9 “Henjin dawk li jġibu l-​paċi,+ għax għad jissejħu ‘wlied+ Alla.’

10 “Henjin dawk li ġew persegwitati+ minħabba s-​sewwa, għax tagħhom hi s-​saltna tas-​smewwiet.

11 “Henjin intom meta n-​nies iżebilħukom+ u jippersegwitawkom+ u bil-​gideb jgħidu kull xorta taʼ ħażen kontrikom minħabba fija. 12 Thennew u aqbżu bil-​ferħ,+ għax il-​premju tagħkom+ hu kbir fis-​smewwiet; għax hekk kienu jippersegwitawhom lill-​profeti+ li ġew qabilkom.

13 “Intom il-​melħ+ taʼ l-​art; imma jekk il-​melħ jitlef it-​togħma tiegħu, kif se jerġaʼ jieħu l-​imluħa tiegħu? Ma jibqaʼ tajjeb għal xejn ħlief biex jintrema barra+ u jintrifes min-​nies.

14 “Intom id-​dawl tad-​dinja.+ Belt li tkun qiegħda fuq muntanja ma tistax tinħeba. 15 In-nies ma jixegħlux musbieħ biex iqegħduh taħt xi qoffa,+ imma fuq il-​gandlier biex jiddi fuq dawk kollha fid-​dar. 16 Hekk għandu jiddi d-​dawl tagħkom+ quddiem il-​bnedmin, biex jaraw l-​għemejjel tajbin tagħkom+ u jagħtu glorja+ lil Missierkom li hu fis-​smewwiet.

17 “Taħsbux li ġejt biex neqred il-​Liġi+ jew il-​Profeti. Ma ġejtx biex neqred imma biex inwettaq;+ 18 għax tassew ngħidilkom li iktar jgħaddu+ malajr is-​sema u l-​art milli b’xi mod titneħħa mil-​Liġi l-​iċken ittra jew tikka minn ittra u ma jseħħx+ kollox. 19 Għalhekk, kulmin jikser+ wieħed minn dawn l-​iżgħar kmandamenti u lill-​bnedmin jgħallimhom hekk, se jissejjaħ ‘l-​iżgħar’ fejn għandha x’taqsam is-​saltna tas-​smewwiet.+ Iżda kulmin jagħmilhom u jgħallimhom+ se jissejjaħ ‘kbir’+ fejn għandha x’taqsam is-​saltna tas-​smewwiet. 20 Għax ngħidilkom li jekk is-​sewwa tagħkom ma joktorx iktar minn dak taʼ l-​iskribi u l-​Fariżej,+ bl-​ebda mod ma tidħlu+ fis-​saltna tas-​smewwiet.

21 “Smajtu li lil dawk taʼ żmien il-​qedem intqalilhom, ‘Toqtolx;+ imma kulmin joqtol+ irid jagħti kont lill-​qorti tal-​ġustizzja.’+ 22 Madankollu, jien ngħidilkom li kulmin jibqaʼ mgħaddab+ għal ħuh irid jagħti kont+ lill-​qorti tal-​ġustizzja; imma kulmin jgħid lil ħuh xi kelma taʼ disprezz li m’għandhiex tingħad irid jagħti kont lill-​Qorti Suprema; filwaqt li kulmin jgħidlu, ‘Iblah li ma tiswa għal xejn!’ se jkun qed jissogra li jieħu l-​kastig tan-​nar taʼ Geħenna.*+

23 “Allura, jekk waqt li tkun qed iġġib l-​għotja tiegħek lejn l-​artal+ tiftakar li ħuk għandu xi ħaġa kontrik,+ 24 itlaq l-​għotja tiegħek hemmhekk quddiem l-​artal, u mur l-​ewwel agħmel paċi maʼ ħuk,+ u mbagħad, meta tkun ġejt lura, offri l-​għotja tiegħek.+

25 “Irranġa malajr maʼ min jiftaħ kawża kontrik fil-​qorti, waqt li tkunu għadkom sejrin hemmhekk, li ma jmurx dan+ jagħtik f’idejn l-​imħallef, u l-​imħallef f’idejn il-​marixxall, u tiġi mitfugħ il-​ħabs. 26 Tassew ngħidlek li żgur ma toħroġx minn hemmhekk qabel ma tkun ħallast sa l-​inqas ħabba.+

27 “Smajtu li ntqal, ‘Tagħmilx adulterju.’+ 28 Imma jien ngħidilkom li kulmin jibqaʼ jħares lejn mara+ biex jixtieqha jkun diġà għamel adulterju+ magħha f’qalbu.+ 29 Issa, jekk għajnek il-​leminija qed tfixklek, aqlagħha u armiha ’l bogħod minnek,+ għax ikun aħjar għalik li titlef wieħed mill-​membri taʼ ġismek milli ġismek kollu jintefaʼ+ f’Geħenna. 30 Ukoll, jekk idek il-​leminija qed tfixklek, aqtagħha u armiha ’l bogħod minnek,+ għax ikun aħjar għalik li titlef wieħed mill-​membri taʼ ġismek milli ġismek kollu jispiċċa f’Geħenna.

31 “Iktar minn hekk intqal, ‘Kulmin jiddivorzja+ lil martu, ħa jagħtiha ċertifikat tad-​divorzju.’+ 32 Madankollu, jien ngħidilkom li kulmin jiddivorzja lil martu, ħlief minħabba ż-​żína,+ iqegħedha fil-​periklu li tagħmel adulterju,+ u kulmin jiżżewweġ mara li ġiet divorzjata b’dan il-​mod jagħmel adulterju.+

33 “Jerġaʼ smajtu li lil dawk taʼ żmien il-​qedem intqalilhom, ‘Tiksirx il-​ħalfa+ li tagħmel, imma wettaq il-​wegħdi li tagħmel lil Ġeħova.’+ 34 Madankollu, jien ngħidilkom: Taħilfu+ b’xejn, la bis-​sema, għax hu t-​tron t’Alla,+ 35 la bl-​art, għax hi l-​banketta+ għal saqajh, u lanqas b’Ġerusalemm, għax hi l-​belt+ tas-​Sultan il-​kbir. 36 Lanqas b’rasek ma trid taħlef, għax int anqas biss xagħra waħda ma tistaʼ tagħmilha bajda jew sewda. 37 Iżda l-​kelma tagħkom Iva ħa tfisser Iva, u l-​Le, Le;+ għax dak li hu iżjed minn hekk ikun ġej mill-​Ħażin.+

38 “Smajtu li ntqal, ‘Għajn b’għajn u sinna b’sinna.’+ 39 Madankollu, jien ngħidilkom: Tirreżistux lil min hu mill-​agħar; imma kulmin jagħtik daqqa taʼ ħarta fuq ħaddek tal-​lemin,+ dawwarlu l-​ieħor ukoll. 40 U jekk xi ħadd ikun irid itellgħek il-​qorti biex jiħodlok il-​libsa, agħtih+ ukoll il-​mantar; 41 u jekk xi ħadd fl-​awtorità jġiegħlek timxi miegħu kilometru,* mur miegħu tnejn.+ 42 Agħti lil min jitolbok, u twarrabx minn min irid jissellef mingħandek mingħajr imgħax.+

43 “Smajtu li ntqal, ‘Ħobb lill-​proxxmu tiegħek+ u obgħod lill-​għadu tiegħek.’+ 44 Madankollu, jien ngħidilkom: Komplu ħobbu lill-​għedewwa tagħkom+ u itolbu għal dawk li qed jippersegwitawkom;+ 45 sabiex turu li intom ulied Missierkom li hu fis-​smewwiet,+ għax hu jtellaʼ x-​xemx tiegħu fuq il-​ħżiena u fuq it-​tajbin u jniżżel ix-​xita fuq in-​nies sewwa u fuq dawk li m’humiex.+ 46 Għax jekk tħobbu lil min iħobbkom, xi premju għandkom?+ Mhux hekk ukoll jagħmlu l-​kolletturi tat-​taxxi? 47 U jekk issellmu lil ħutkom biss, x’qed tagħmlu speċjali? Mhux hekk ukoll jagħmlu n-​nies tal-​ġnus? 48 Kunu mela perfetti, bħalma hu perfett+ Missierkom tas-​sema.

6 “Oqogħdu attenti li s-​sewwa+ li tagħmlu ma tagħmluhx għal għajn in-​nies, biex tidhru; inkella ma jkollkom l-​ebda premju mingħand Missierkom li hu fis-​smewwiet. 2 Għalhekk, meta tagħti għotjiet taʼ ħniena,+ toqgħodx iddoqq it-​trombi,+ bħalma jagħmlu l-​ipokriti fis-​sinagogi u fit-​toroq, sabiex ifaħħruhom in-​nies. Tassew ngħidilkom, Dawn qed jieħdu l-​premju tagħhom bis-​sħiħ. 3 Imma int, meta tagħti għotjiet taʼ ħniena, tħallix lil idek ix-​xellugija tkun taf x’qed tagħmel il-​leminija, 4 biex l-​għotjiet taʼ ħniena tiegħek isiru fil-​moħbi; imbagħad Missierek li jara dak li hu moħbi se jroddlok lura.+

5 “Ukoll, meta titolbu, tkunux bħall-​ipokriti; għax dawn iħobbu jitolbu bil-​wieqfa+ fis-​sinagogi u fil-​kantunieri tat-​toroq prinċipali sabiex jarawhom in-​nies.+ Tassew ngħidilkom, Dawn qed jieħdu l-​premju tagħhom bis-​sħiħ. 6 Iżda int, meta titlob, idħol f’kamartek,+ agħlaq il-​bieb, u itlob lil Missierek li qiegħed fil-​moħbi;+ imbagħad Missierek li jara dak li hu moħbi se jroddlok lura. 7 Meta titlob, toqgħodx tirripeti l-​istess ħaġa,+ bħalma jagħmlu n-​nies tal-​ġnus, għax dawn jimmaġinaw li se jinstemgħu għax jużaw ħafna kliem. 8 Għalhekk, tagħmlux bħalhom, għax Alla Missierkom jaf x’teħtieġu+ saħansitra qabel ma titolbuh.

9 “Hekk, mela, itolbu:+

“‘Missierna fis-​smewwiet, ħa jitqaddes+ ismek.+ 10 Ħa tiġi saltnatek.+ Ħa jkun li trid int,+ kif fis-​sema, ukoll fuq l-​art.+ 11 Agħtina llum ħobżna għal dan il-​jum;+ 12 u aħfrilna d-​djun tagħna, bħalma aħna wkoll ħfirna lil min kellu d-​dejn magħna.+ 13 U ddaħħalniex fit-​tentazzjoni,+ imma eħlisna mill-​Ħażin.’+

14 “Għax jekk taħfru lill-​bnedmin in-​nuqqasijiet tagħhom, Missierkom tas-​sema se jaħfrilkom ukoll;+ 15 filwaqt li jekk ma taħfrux lill-​bnedmin in-​nuqqasijiet tagħhom, lanqas Missierkom ma se jaħfer in-​nuqqasijiet tagħkom.+

16 “Meta ssumu,+ toqogħdux turu wiċċ imdejjaq bħall-​ipokriti, għax dawn ikerrhu wiċċhom sabiex f’għajnejn il-​bnedmin jidhru li qed isumu.+ Tassew ngħidilkom, Dawn qed jieħdu l-​premju tagħhom bis-​sħiħ. 17 Imma int, meta ssum, idlek rasek u aħsel wiċċek,+ 18 biex ma tidhirx li qed issum għall-​bnedmin imma għal Missierek li qiegħed fil-​moħbi;+ imbagħad Missierek li jara dak li hu moħbi se jroddlok lura.

19 “Tibqgħux taħżnu teżori+ fuq l-​art, fejn jittieklu mill-​kamla u s-​sadid, u fejn jidħlu l-​ħallelin biex jisirqu. 20 Minflok, aħżnu teżori fis-​sema,+ fejn ma jittiklux+ mill-​kamla u mis-​sadid, u fejn ma jidħlux il-​ħallelin biex jisirqu. 21 Għax fejn hemm it-​teżor tiegħek, hemm tkun qalbek ukoll.

22 “L-​għajn+ hi l-​musbieħ tal-​ġisem. Jekk, mela, għajnek tkun sempliċi, ġismek kollu jkun jiddi; 23 imma jekk għajnek tkun mill-​agħar,+ ġismek kollu jkun mudlam. Mela, jekk fir-​realtà d-​dawl li hemm fik hu dlam, kemm hu kbir dak id-​dlam!+

24 “Ħadd ma jistaʼ jkun ilsir taʼ żewġ sidien; għax jew jobgħod lil wieħed u jħobb lill-​ieħor,+ jew jintrabat maʼ wieħed u jistmerr lill-​ieħor. Ma tistgħux tkunu lsiera t’Alla u tal-​flus.+

25 “Għaldaqstant ngħidilkom: Tibqgħux tkunu ansjużi+ dwar ħajjitkom* rigward x’se tieklu jew x’se tixorbu, jew dwar ġisimkom rigward x’se tilbsu.+ Ma tiswiex il-​ħajja iktar mill-​ikel u l-​ġisem mill-​ilbies?+ 26 Osservaw bir-​reqqa l-​għasafar+ tas-​sema, għax huma la jiżirgħu, la jaħsdu, u lanqas jiġbru fl-​imħażen; imma Missierkom tas-​sema xorta waħda jitmagħhom. Ma tiswewx intom iktar minnhom?+ 27 Min minnkom billi jkun ansjuż jistaʼ jtawwal għomru+ mqar bi ftit?* 28 Ukoll, għala intom ansjużi dwar l-​ilbies? Tgħallmu lezzjoni mill-​ġilji+ tar-​rabaʼ, kif jikbru; huma la jitħabtu u lanqas jinsġu; 29 imma jien ngħidilkom li lanqas saħansitra Salamun+ fil-​glorja kollha tiegħu ma kien imżejjen bħal wieħed minnhom. 30 Issa, jekk Alla jlibbes hekk lill-​ħaxix tar-​rabaʼ, li llum hawn u għada jintefaʼ fil-​forn, kemm iktar ilibbes lilkom, intom taʼ fidi żgħira?+ 31 Għalhekk, qatt tkunu ansjużi+ u tgħidu, ‘X’se nieklu?’ jew, ‘X’se nixorbu?’ jew, ‘X’se nilbsu?’ 32 Għax dawn kollha huma l-​affarijiet li l-​ġnus qed ifittxu bil-​ħerqa. Għax Missierkom tas-​sema jaf li teħtieġu dawn l-​affarijiet kollha.+

33 “Mela, ibqgħu fittxu l-​ewwel is-​saltna u s-​sewwa tiegħu,+ u dawn l-​affarijiet l-​oħrajn kollha se jiżdidulkom.+ 34 Għalhekk, qatt tkunu ansjużi dwar l-​għada,+ għax l-​għada se jkollu l-​ansjetajiet tiegħu. Hu biżżejjed għal kull ġurnata l-​ħażen tagħha.

7 “Tibqgħux tiġġudikaw+ biex ma tiġux ġudikati; 2 għax bl-​istess ġudizzju li tiġġudikaw, tiġu ġudikati;+ u bil-​kejl li tkejlu, ikejlulkom.+ 3 Għala, mela, tħares lejn it-​tibna f’għajn ħuk, imma ma tqisx it-​travu li għandek f’għajnek?+ 4 Jew kif tistaʼ tgħid lil ħuk, ‘Ħallini nneħħilek it-​tibna minn għajnek’; meta, ara, int għandek travu f’għajnek?+ 5 Ipokrita! L-​ewwel neħħi t-​travu minn għajnek, u mbagħad tara ċar kif tneħħi t-​tibna minn għajn ħuk.

6 “Tagħtux lill-​klieb+ dak li hu qaddis, lanqas tixħtu l-​perli tagħkom quddiem il-​ħnieżer, li ma jgħaffġuhomx+ taħt saqajhom u jduru għalikom u jqattgħukom.

7 “Ibqgħu itolbu,+ u jingħatalkom; ibqgħu fittxu, u ssibu; ibqgħu ħabbtu,+ u jinfetħilkom. 8 Għax kulmin jitlob jaqlaʼ,+ u kulmin ifittex isib, u kulmin iħabbat jinfetaħlu. 9 Tabilħaqq, min hu dak il-​bniedem fostkom li jekk ibnu+ jitolbu l-​ħobż jagħtih ġebla? 10 Jew, jekk forsi jitolbu ħuta jagħtih serp? 11 Għalhekk, jekk intom, għalkemm ħżiena,+ tafu tagħtu għotjiet tajbin lil uliedkom, kemm iktar Missierkom li hu fis-​smewwiet jagħti affarijiet tajbin+ lil dawk li jitolbuh!

12 “Għalhekk, kulma tridu li l-​bnedmin jagħmlulkom,+ intom tridu tagħmluh lilhom ukoll; fil-​fatt, dan ifissru l-​Liġi u l-​Profeti.+

13 “Idħlu mill-​bieb id-​dejjaq;+ għax wiesgħa u spazjuża hi t-​triq li tieħu għall-​qerda, u ħafna jgħaddu minnha; 14 filwaqt li dejjaq hu l-​bieb u mħarbta hi t-​triq li tieħu għall-​ħajja, u ftit huma dawk li jsibuha.+

15 “Ħarsu ruħkom mill-​profeti foloz+ li jiġu għandkom lebsin taʼ nagħaġ,+ imma minn ġewwa huma lpup imġewħin.+ 16 Mill-frott tagħhom tagħrfuhom.+ In-​nies ma jiġbrux l-​għeneb mix-​xewk jew it-​tin mill-​għollieq, hux tassew?+ 17 Bl-istess mod, kull siġra tajba tagħmel frott tajjeb, imma kull siġra mħassra tagħmel frott ħażin;+ 18 siġra tajba ma tistax tagħmel frott ħażin, lanqas siġra mħassra ma tistaʼ tagħmel frott tajjeb. 19 Kull siġra li ma tagħmilx frott tajjeb titqaċċat u tintefaʼ fin-​nar.+ 20 Għalhekk, mela, mill-​frott tagħhom tagħrfuhom.+

21 “Mhux kulmin jgħidli, ‘Mulej, Mulej,’ jidħol fis-​saltna tas-​smewwiet, imma min jagħmel+ ir-​rieda taʼ Missieri li hu fis-​smewwiet.+ 22 Ħafna jgħiduli f’dak il-​jum, ‘Mulej, Mulej,+ mhux f’ismek ipprofetizzajna, u mhux f’ismek keċċejna d-​demonji, u mhux f’ismek+ wettaqna ħafna għemejjel setgħanin?’ 23 Imbagħad nistqarrilhom: Jien qatt ma kont nafkom!+ Itilqu minn quddiemi, intom li tiksru l-​liġi.+

24 “Għalhekk, kulmin jismaʼ kliemi u jagħmlu jkun jixbah lil raġel għaqli, li bena daru fuq il-​blat.+ 25 U niżlet ix-​xita u ġie l-​għargħar u nefħu l-​irjieħ u ħabtu fuq dik id-​dar, imma ma ċedietx, għax il-​pedament tagħha kien fuq il-​blat. 26 Imma, kulmin jismaʼ kliemi u ma jagħmlux+ ikun jixbah lil raġel iblah,+ li bena daru fuq ir-​ramel. 27 U niżlet ix-​xita u ġie l-​għargħar u nefħu l-​irjieħ u ħabtu fuq dik id-​dar+ u ċediet, u l-​waqgħa tagħha kienet kbira.”+

28 Issa, meta Ġesù temm dan id-​diskors, ġara li l-​folol baqgħu mistagħġbin+ bil-​mod kif għallimhom; 29 għax kien qed jgħallimhom bħal wieħed li għandu l-​awtorità,+ u mhux bħall-​iskribi tagħhom.

8 Wara li niżel minn fuq il-​muntanja marru warajh folol kbar. 2 U, ara, resaq lejh raġel marid bil-​ġdiem+ u miel quddiemu u qallu: “Mulej, jekk trid, tistaʼ tnaddafni.” 3 Għalhekk, ħareġ idu, messu, u qallu: “Irrid. Indaf.”+ U minnufih tnaddaf mill-​ġdiem tiegħu.+ 4 Imbagħad Ġesù qallu: “Ara li ma tgħid lil ħadd,+ imma mur, uri ruħek lill-​qassis,+ u offri l-​għotja+ li ordna Mosè, bħala xiehda għalihom.”

5 Meta daħal Kafarnahum,+ ġie għandu fizzjal taʼ l-​armata* li talbu bil-​ħrara 6 u qallu: “Sinjur, il-​qaddej tiegħi jinsab mixħut id-​dar bil-​paralisi u hu muġugħ ħafna.” 7 Hu qallu: “Niġi u nfejqu.” 8 Il-fizzjal taʼ l-​armata wieġeb u qal: “Sinjur, ma jistħoqqlix li tidħol taħt is-​saqaf tiegħi, imma għid biss il-​kelma u l-​qaddej tiegħi jfiq. 9 Għax jien ukoll, għalkemm qiegħed taħt awtorità, għandi s-​suldati taħti, u lil wieħed ngħidlu, ‘Mur!’+ u jmur, u lil ieħor, ‘Ejja!’ u jiġi, u lill-​ilsir tiegħi, ‘Agħmel dan!’ u jagħmlu.” 10 Malli semaʼ dan, Ġesù baqaʼ mistagħġeb u qal lil dawk li marru warajh: “Ngħidilkom il-​verità, Fl-​ebda bniedem f’Israel ma sibt fidi daqshekk kbira.+ 11 Imma ngħidilkom li se jiġu ħafna mil-​lvant u mill-​punent+ u joqogħdu mal-​mejda m’Abraham u Iżakk u Ġakobb fis-​saltna+ tas-​smewwiet;+ 12 filwaqt li wlied is-​saltna+ se jintefgħu fid-​dlam taʼ barra. Hemmhekk se jibku u jgħażżu snienhom.”+ 13 Imbagħad Ġesù qal lill-​fizzjal taʼ l-​armata: “Mur. Ħa jsirlek skond il-​fidi li wrejt.”+ U l-​qaddej fieq dak il-​ħin.

14 Imbagħad Ġesù daħal għand Pietru u ra lill-​kunjata tiegħu+ mixħuta bid-​deni.+ 15 Għalhekk, messilha idha,+ u d-​deni ħallieha, u qamet u bdiet taqdih.+ 16 Malli sar fil-​għaxija ġabulu ħafna nies maħkumin mid-​demonji; u hu keċċa l-​ispirti b’kelma waħda, u fejjaq lil kulmin kien magħdur; 17 sabiex jitwettaq dak li ntqal mill-​profeta Isaija: “Hu stess ħa l-​weġgħat tagħna u ġarr il-​mard tagħna.”+

18 Meta Ġesù ra folla madwaru, ordna biex jaqsmu għan-​naħa l-​oħra.+ 19 U resaq lejh skriba u qallu: “Għalliem, jien niġi warajk kulfejn tmur.”+ 20 Imma Ġesù qallu: “Il-​volpijiet għandhom l-​għerien u l-​għasafar tas-​sema għandhom il-​bejtiet, imma Bin il-​bniedem m’għandu mkien fejn imidd rasu.”+ 21 Imbagħad dixxiplu ieħor qallu: “Mulej, ħallini l-​ewwel immur nidfen lil missieri.” 22 Qallu Ġesù: “Ibqaʼ imxi warajja, u ħalli l-​mejtin jidfnu l-​mejtin tagħhom.”+

23 U meta telaʼ fid-​dgħajsa,+ id-​dixxipli tiegħu marru warajh. 24 Issa, ara, qamet tempesta kbira fil-​baħar, tant li l-​mewġ beda jgħatti d-​dgħajsa; iżda hu kien rieqed.+ 25 U resqu lejh u qajmuh,+ waqt li qalulu: “Mulej, salvana, għax se nintilfu!” 26 Imma hu qalilhom: “Għalfejn qed tibżgħu, intom taʼ fidi żgħira?”+ Imbagħad qam, ċanfar l-​irjieħ u l-​baħar, u waqgħet kalma kbira.+ 27 Għalhekk, l-​irġiel baqgħu mistagħġbin u qalu: “Dan xi bniedem hu,+ biex saħansitra l-​irjieħ u l-​baħar jobduh?”

28 Meta wasal in-​naħa l-​oħra, fl-​art tal-​Gadarin,+ ħarġu minn qalb l-​oqbra tat-​tifkira żewġt irġiel maħkumin mid-​demonji+ u ltaqgħu miegħu. Dawn tant kienu feroċi li ħadd ma kellu l-​kuraġġ jgħaddi minn dik it-​triq. 29 U, ara, infexxew jgħajtu u jgħidu: “X’għandna x’naqsmu miegħek, Bin Alla?+ Ġejt hawn biex titturmentana+ qabel il-​waqt?”+ 30 Kien hemm ’il bogħod minnhom merħla kbira taʼ ħnieżer qed jirgħu. 31 Għalhekk, id-​demonji bdew jitolbuh bil-​ħrara: “Jekk tkeċċina, ibgħatna fil-​merħla tal-​ħnieżer.”+ 32 Għaldaqstant qalilhom: “Morru!” Huma ħarġu u daħlu fil-​ħnieżer; u, ara, il-​merħla kollha qabżet minn fuq l-​irdum għal ġol-​baħar u mietet fl-​ilma.+ 33 Ir-rgħajja ħarbu u daħlu fil-​belt, u rrakkontaw kollox, anki x’kien ġralhom l-​irġiel maħkumin mid-​demonji. 34 U, ara, il-​belt kollha ħarġet tiltaqaʼ maʼ Ġesù; u meta rawh, talbuh bil-​ħerqa biex jitlaq mid-​distretti tagħhom.+

9 U telaʼ fid-​dgħajsa, qasam għan-​naħa l-​oħra, u mar f’beltu.+ 2 U, ara, ġabulu raġel paralizzat mixħut fuq sodda.+ X’ħin ra l-​fidi tagħhom Ġesù qal lill-​paralitiku: “Agħmel kuraġġ, ibni; dnubietek maħfurin.”+ 3 U, ara, xi wħud mill-​iskribi qalu f’qalbhom: “Dan qed jidgħi.”+ 4 Ġesù għaraf x’kienu qed jaħsbu+ u qalilhom: “Għala qed taħsbu l-​ħażin fi qlubkom?+ 5 Per eżempju, x’inhu l-​eħfef, li tgħid, Dnubietek maħfurin, jew li tgħid, Qum u imxi?+ 6 Iżda sabiex tkunu tafu li Bin il-​bniedem għandu awtorità fuq l-​art li jaħfer id-​dnubiet+—” imbagħad qal lill-​paralitiku: “Qum, erfaʼ soddtok, u mur id-​dar.”+ 7 U dan qam u telaq lejn daru. 8 Malli raw dan, il-​folol inħakmu mill-​biżaʼ, u gglorifikaw lil Alla,+ li ta din l-​awtorità+ lill-​bnedmin.

9 Imbagħad, waqt li kien għaddej minn hemmhekk, Ġesù lemaħ raġel li kien jismu Mattew bil-​qiegħda fl-​uffiċċju tat-​taxxi, u qallu: “Kun segwaċi tiegħi.”+ Dak il-​ħin stess qam u mar warajh.+ 10 Iktar tard, waqt li kien qiegħed id-​dar+ mal-​mejda, ara, ġew ħafna kolletturi tat-​taxxi u midinbin u poġġew maʼ Ġesù u d-​dixxipli tiegħu. 11 Imma malli raw dan, il-​Fariżej bdew jgħidu lid-​dixxipli tiegħu: “L-​għalliem tagħkom għala jiekol mal-​kolletturi tat-​taxxi u l-​midinbin?”+ 12 Peress li semagħhom, qal: “Nies f’saħħithom m’għandhomx bżonn tabib,+ imma l-​morda iva. 13 Morru, mela, u tgħallmu xi jfisser dan, ‘Ħniena rrid, u mhux sagrifiċċju.’+ Għax jien ma ġejtx insejjaħ lin-​nies sewwa imma lill-​midinbin.”

14 Imbagħad ġew għandu d-​dixxipli taʼ Ġwanni u staqsewh: “Għala aħna u l-​Fariżej insumu regolarment imma d-​dixxipli tiegħek ma jsumux?”+ 15 Għal dan, Ġesù qalilhom: “Il-​ħbieb taʼ l-​għarus m’għandhomx għalfejn jitnikktu dment li l-​għarus+ ikun magħhom, hux hekk? Imma jiġi żmien meta l-​għarus jittiħdilhom,+ u mbagħad isumu.+ 16 Ħadd ma jħit roqgħa drapp ġdid fuq libsa qadima; għax is-​saħħa tar-​roqgħa tiġbed il-​libsa u t-​tiċrita tikber.+ 17 Lanqas ma jqiegħdu nbid ġdid fi ġlud taʼ l-​inbid qodma; għax jekk jagħmlu hekk, il-​ġlud jinfaqgħu u l-​inbid jinxtered u l-​ġlud ma jibqgħux tajbin.+ Imma n-​nies iqiegħdu nbid ġdid fi ġlud ġodda, u t-​tnejn jibqgħu tajbin.”+

18 Waqt li kien qed jgħidilhom dawn l-​affarijiet, ara, wieħed ħakkiem+ li kien resaq lejh miel quddiemu+ u qallu: “S’issa binti żgur mietet;+ imma ejja u qiegħed idek fuqha, u terġaʼ tieħu l-​ħajja.”+

19 Imbagħad Ġesù qam u mar warajh; hekk għamlu wkoll id-​dixxipli tiegħu. 20 U, ara, mara li kienet ilha tbati tnax-il sena bi tnixxija taʼ demm+ ġiet minn warajh u messitlu t-​tarf tal-​libsa;+ 21 għax hi bdiet tgħid f’qalbha: “Jekk imqar immisslu l-​libsa, infiq.”+ 22 Ġesù dar u induna biha u qalilha: “Agħmel kuraġġ, binti; il-​fidi tiegħek fejqitek.”+ U dak il-​ħin stess il-​mara fieqet.+

23 Issa, meta daħal fid-​dar tal-​ħakkiem+ u lemaħ lid-​daqqaqa tal-​flawt u l-​folla f’konfużjoni sħiħa,+ 24 Ġesù qal: “Oħorġu, għax it-​tifla mhix mejta imma rieqda.”+ Għal dan bdew jiddieħqu bih.+ 25 Malli l-​folla ntbagħtet ’il barra, daħal u qabdilha idha,+ u t-​tifla qamet.+ 26 Naturalment, l-​aħbar dwar dan xterdet maʼ dak ir-​reġjun kollu.

27 Hekk kif Ġesù kien għaddej minn hemmhekk, marru warajh żewġt irġiel għomja,+ jgħajtu u jgħidu: “Ikollok ħniena minna,+ Bin David.” 28 Wara li daħal id-​dar, l-​għomja ġew għandu, u Ġesù staqsiehom: “Għandkom fidi+ li jien nistaʼ nagħmel dan?” Huma wiġbuh, “Iva, Mulej.” 29 Imbagħad messilhom għajnejhom+ u qalilhom: “Ħa jsirilkom skond il-​fidi tagħkom.” 30 U għajnejhom infetħu. Imbagħad Ġesù ordnalhom bis-​sħiħ u qalilhom: “Araw li ħadd ma jsir jaf b’dan.”+ 31 Imma wara li ħarġu barra, xandruh f’dak ir-​reġjun kollu.+

32 Issa, meta kienu se jitilqu, ara, in-​nies ġabulu raġel mutu maħkum minn demonju;+ 33 u wara li tkeċċa d-​demonju, il-​mutu tkellem.+ U l-​folol baqgħu mistagħġbin+ u qalu: “Qatt ma dehret ħaġa bħal din f’Israel.” 34 Imma l-​Fariżej bdew jgħidu: “Dan ikeċċi d-​demonji bis-​saħħa tal-​ħakkiem tad-​demonji.”+

35 U Ġesù mar idur il-​bliet u l-​irħula kollha, jgħallem fis-​sinagogi tagħhom u jippriedka l-​aħbar tajba tas-​saltna u jfejjaq kull xorta taʼ mard u kull xorta taʼ nuqqas taʼ saħħa.+ 36 Malli ra l-​folol tħassarhom,+ għax kienu maltrattati* u mferrxin bħal nagħaġ mingħajr ragħaj.+ 37 Imbagħad qal lid-​dixxipli tiegħu: “Iva, il-​ħsad hu kbir, imma l-​ħaddiema huma ftit.+ 38 Għalhekk, itolbu bil-​ħrara lil Sid il-​ħsad biex jibgħat il-​ħaddiema fil-​ħsad tiegħu.”+

10 Għaldaqstant sejjaħ lit-​tnax-il dixxiplu tiegħu u tahom awtorità fuq l-​ispirti mhux nodfa,+ sabiex ikeċċuhom, u jfejqu kull xorta taʼ mard u kull xorta taʼ nuqqas taʼ saħħa.

2 L-ismijiet tat-​tnax-il appostlu+ huma dawn:+ L-​ewwel, Xmun, li jgħidulu Pietru,*+ u ħuh Indrì;+ Ġakbu bin Żebedew+ u ħuh Ġwanni; 3 Filippu u Bartilmew;*+ Tumas+ u Mattew*+ li kien kollettur tat-​taxxi; Ġakbu bin Alfew,+ u Taddew;* 4 Xmun il-​Kanani,*+ u Ġuda l-​Iskarjota, li iktar tard ittradieh.+

5 Lil dawn it-​tnax Ġesù bagħathom u tahom dawn l-​ordnijiet:+ “Tmorrux fit-​triq tal-​ġnus, u tidħlu f’ebda belt Samaritana;+ 6 imma, minflok, ibqgħu morru għand in-​nagħaġ mitlufin taʼ dar Israel.+ 7 Intom u sejrin, ippridkaw u għidu, ‘Qorbot+ is-​saltna tas-​smewwiet.’ 8 Fejqu l-​morda,+ qajmu l-​mejtin, naddfu l-​imġiddmin, keċċu d-​demonji. Irċivejtu b’xejn, agħtu b’xejn.+ 9 Tiħdux flus tad-​deheb jew tal-​fidda jew tar-​ram aħmar fil-​but taʼ ħżiemkom,+ 10 jew ħorġa taʼ l-​ikel għall-​vjaġġ, jew żewġ ilbiesi, jew sandli jew bastun; għax il-​ħaddiem jistħoqqlu ħobżu.+

11 “F’kull belt jew raħal li tidħlu, fittxu lil min jistħoqqlu, u ibqgħu hemmhekk sakemm titilqu.+ 12 Meta tidħlu f’xi dar, sellmu lil tad-​dar; 13 u jekk id-​dar jistħoqqilha, ħa tiġi fuqha+ l-​paċi li tixtiqulha; imma jekk ma jistħoqqilhiex, ħa terġaʼ lura għandkom il-​paċi tagħkom. 14 Kulfejn xi ħadd ma jilqagħkomx jew ma jismax kliemkom, intom u ħerġin minn dik id-​dar jew minn dik il-​belt farfru t-​trab minn maʼ saqajkom.+ 15 Tassew ngħidilkom, Ikun eħfef għall-​art taʼ Sodoma+ u Gomorra f’Jum il-​Ġudizzju milli għal dik il-​belt.+

16 “Ara! Qed nibgħatkom bħal nagħaġ qalb l-​ilpup;+ għalhekk, uru li intom attenti bħas-​sriep+ iżda innoċenti bħall-​ħamiem.+ 17 Oqogħdu attenti mill-​bnedmin;+ għax għad jagħtukom f’idejn il-​qrati tal-​post,+ u jsawtukom+ fis-​sinagogi tagħhom.+ 18 Tabilħaqq, iressqukom quddiem gvernaturi u slaten+ minħabba fija, biex tingħata xiehda+ lilhom u lill-​ġnus. 19 Madankollu, meta jerħukom f’idejhom, tkunux ansjużi dwar x’se tgħidu jew kif se tgħiduh; għax dak li għandkom tgħidu se jingħatalkom dak il-​ħin;+ 20 għax mhux intom tkunu qed titkellmu, imma l-​ispirtu taʼ Missierkom ikun qed jitkellem permezz tagħkom.+ 21 Iktar minn hekk, l-​aħwa+ jagħtu lil xulxin għall-​mewt, u missier lil ibnu, u l-​ulied iqumu kontra l-​ġenituri u jagħtuhom għall-​mewt.+ 22 U intom tkunu mibgħudin minn kulħadd minħabba ismi;+ imma min jissaporti sat-​tmiem jiġi salvat.+ 23 Meta jippersegwitawkom f’belt, aħarbu f’oħra;+ għax tassew ngħidilkom, Bl-​ebda mod ma tkunu dortu+ l-​bliet kollha taʼ Israel sa ma jasal+ Bin il-​bniedem.

24 “Dixxiplu m’huwiex fuq l-​għalliem tiegħu, lanqas ilsir m’hu fuq sidu.+ 25 Hu biżżejjed għad-​dixxiplu li jsir bħall-​għalliem tiegħu, u l-​ilsir bħal sidu.+ Jekk in-​nies sejħu lil sid id-​dar Begħelżebub,+ kemm iktar se jsejħu hekk lil taʼ daru? 26 Għalhekk, tibżgħux minnhom; għax m’hemm xejn mistur li ma jinkixifx, u sigriet li ma jsirx magħruf.+ 27 Dak li ngħidilkom fid-​dlam, għiduh fid-​dawl; u dak li jingħad f’widnejkom, ippridkawh minn fuq il-​bjut.+ 28 U tibżgħux+ minn dawk li joqtlu l-​ġisem imma ma jistgħux joqtlu r-​ruħ; imma minflok ibżgħu minn dak+ li jistaʼ jeqred kemm ir-​ruħ u kemm il-​ġisem f’Geħenna.*+ 29 Ma jinbigħux żewġ għasafar tal-​bejt għal munita taʼ valur żgħir?+ Iżda lanqas wieħed minnhom ma jaqaʼ fl-​art mingħajr ma jkun jaf+ Missierkom. 30 Għax saħansitra x-​xagħar taʼ raskom kollu hu magħdud.+ 31 Għalhekk tibżgħux: intom tiswew iktar minn ħafna għasafar tal-​bejt.+

32 “Mela, kulmin jistqarr quddiem il-​bnedmin li hu miegħi, jien ukoll nistqarr+ li jien miegħu quddiem Missieri li hu fis-​smewwiet; 33 imma kulmin jiċħadni quddiem il-​bnedmin, jien ukoll niċħdu+ quddiem Missieri li hu fis-​smewwiet. 34 Taħsbux li ġejt inġib il-​paċi fuq l-​art; ma ġejtx inġib il-​paċi,+ imma sejf. 35 Għax jien ġejt biex nifred, raġel minn missieru, u bint minn ommha, u mara żagħżugħa mill-​kunjata tagħha.+ 36 Tabilħaqq, bniedem ikollu n-​nies taʼ daru stess għedewwa tiegħu. 37 Min għandu affezzjoni lejn missieru jew lejn ommu iktar milli għandu lejja ma jistħoqqlux ikun tiegħi; u min għandu affezzjoni lejn ibnu jew lejn bintu iktar milli għandu lejja ma jistħoqqlux ikun tiegħi.+ 38 U kulmin ma jaċċettax iz-​zokk tat-​tortura tiegħu u jiġi warajja ma jistħoqqlux ikun tiegħi.+ 39 Min isalva ruħu jitlifha, u min jitlef ruħu minħabba fija jsalvaha.+

40 “Min jilqaʼ lilkom jilqaʼ lili wkoll, u min jilqaʼ lili jilqaʼ wkoll lil dak li bagħatni.+ 41 Min jilqaʼ profeta għax hu profeta se jieħu l-​premju taʼ profeta,+ u min jilqaʼ raġel sewwa għax hu raġel sewwa se jieħu l-​premju taʼ raġel sewwa.+ 42 U kulmin jagħti lil wieħed minn dawn iċ-​ċkejknin imqar tazza ilma kiesaħ x’jixrob għax hu dixxiplu, tassew ngħidilkom, żgur li ma jitlifx il-​premju tiegħu.”+

11 Issa, meta temm jagħti l-​istruzzjonijiet lit-​tnax-il dixxiplu tiegħu, Ġesù telaq minn hemmhekk biex jgħallem u jippriedka fil-​bliet tagħhom.+

2 Imma Ġwanni, peress li semaʼ mill-​ħabs+ dwar l-​għemejjel tal-​Kristu, bagħat jgħidlu mad-​dixxipli tiegħu: 3 “Int Dak li għandu jiġi, jew għandna nistennew lil ħaddieħor?”+ 4 Ġesù wieġeb u qalilhom: “Morru u għidu lil Ġwanni dak li qed tisimgħu u taraw: 5 L-għomja qed jaraw,+ iz-​zopop+ qed jimxu, l-​imġiddmin+ qed jiġu mnaddfin, u t-​torox+ qed jisimgħu, il-​mejtin+ qed jitqajmu, u lill-​foqra qed tixxandrilhom l-​aħbar tajba;+ 6 u hieni min ma jitfixkilx minħabba fija.”+

7 Waqt li dawn kienu fi triqithom, Ġesù beda jgħid lill-​folol rigward Ġwanni: “Xi ħriġtu taraw fix-​xagħri?+ Qasba tixxejjer mar-​riħ?+ 8 Mela, xi ħriġtu taraw? Raġel liebes ilbies fin? Tabilħaqq, dawk lebsin ilbies fin qegħdin fid-​djar tas-​slaten.+ 9 Allura għala ħriġtu? Biex taraw profeta? Iva, ngħidilkom, u ferm iktar minn profeta.+ 10 Dan hu li dwaru hu miktub, ‘Ara! Qed nibgħat lill-​messaġġier tiegħi quddiemek, u dan iħejji triqtek qablek!’+ 11 Tassew ngħidilkom, Fost dawk li twieldu min-​nisa+ ħadd ma qam akbar minn Ġwanni l-​Battista; imma min hu fost l-​iżgħar fis-​saltna+ tas-​smewwiet hu akbar minnu. 12 Imma minn żmien Ġwanni l-​Battista s’issa, is-​saltna tas-​smewwiet hi l-​mira li qed jirsistu għaliha l-​bnedmin, u dawk li qed jirsistu qed jilħquha.+ 13 Għax kemm il-​Profeti u kemm il-​Liġi pprofetizzaw sa Ġwanni;+ 14 u dan hu ‘Elija li għandu jiġi,’+ jekk tridu taċċettaw dan. 15 Min għandu widnejn, ħa jismaʼ.+

16 “ Maʼ min se nqabbilha din il-​ġenerazzjoni?+ Tixbah lil tfal żgħar bil-​qiegħda fis-​swieq li jgħajtu lil sħabhom+ 17 u jgħidulhom, ‘Daqqejnielkom il-​flawt, imma ma żfintux; newwaħna, imma ma ħabbattux fuq sidirkom bin-​niket.’+ 18 Bl-istess mod, Ġwanni la ġie jiekol u lanqas jixrob,+ u madankollu n-​nies jgħidu, ‘Għandu demonju’; 19 Bin il-​bniedem ġie jiekol u jixrob,+ u xorta n-​nies jgħidu, ‘Ara! Raġel b’kilba għall-​ikel u mogħti għall-​inbid, ħabib tal-​kolletturi tat-​taxxi u l-​midinbin.’+ Xorta waħda, l-​għerf jintwera li hu sewwa minn għemilu.”+

20 Imbagħad beda jċanfar il-​bliet li fihom kienu saru l-​biċċa l-​kbira mill-​għemejjel setgħanin tiegħu, għax ma nidmux:+ 21 “Gwaj għalik, Korażin! Gwaj għalik, Betsajda!+ Għax kieku l-​għemejjel setgħanin li saru fikom saru f’Tir u Sidon, kieku dawn ilhom li nidmu bl-​ilbies taʼ l-​ixkora u l-​irmied.+ 22 Għaldaqstant ngħidilkom, Ikun eħfef għal Tir u Sidon f’Jum il-​Ġudizzju+ milli għalikom.+ 23 U int, Kafarnahum,+ taħseb li se titgħolla sas-​sema? Fil-​Qabar*+ se tinżel,+ għax kieku l-​għemejjel setgħanin li saru fik saru f’Sodoma, din kienet tibqaʼ sal-​ġurnata taʼ llum. 24 Għaldaqstant ngħidilkom, Ikun eħfef għall-​art taʼ Sodoma f’Jum il-​Ġudizzju milli għalik.”*+

25 F’dak il-​waqt Ġesù qal: “Jien infaħħrek quddiem kulħadd, Missier, Mulej tas-​sema u l-​art, għax int ħbejt dawn l-​affarijiet mill-​għorrief u l-​intellettwali u kxifthom liċ-​ċkejknin.+ 26 Iva, O Missier, għax hekk għoġbok tagħmel. 27 Kollox ngħatali minn Missieri,+ u ħadd ma jaf għalkollox lill-​Iben ħlief il-​Missier,+ u lanqas ħadd ma jaf għalkollox lill-​Missier ħlief l-​Iben u kulmin l-​Iben lest li jirrivelahulu.+ 28 Ejjew għandi, intom ilkoll li mħabbtin u mgħobbijin,+ u jien inserraħkom. 29 Ħudu l-​madmad tiegħi+ fuqkom u tgħallmu minni,+ għax jien ġwejjed+ u umli f’qalbi, u intom issibu serħan+ għal ruħkom. 30 Għax il-​madmad tiegħi ħelu u t-​tagħbija tiegħi ħafifa.”+

12 Dik il-​ħabta Ġesù għadda f’jum is-​Sabat*+ minn qalb l-​għelieqi miżrugħin bil-​qamħ. Id-​dixxipli tiegħu qabadhom il-​ġuħ u bdew jaqtgħu u jieklu s-​sbul.+ 2 Malli raw dan, il-​Fariżej qalulu:+ “Ara! Id-​dixxipli tiegħek qed jagħmlu dak li skond il-​liġi ma jistgħux jagħmluh f’jum is-​Sabat.”+ 3 Hu qalilhom: “Ma qrajtux x’għamel David meta hu u l-​irġiel li kienu miegħu qabadhom il-​ġuħ?+ 4 Kif hu daħal fid-​dar t’Alla u huma kielu l-​ħobż tal-​preżentazzjoni,+ li la hu u lanqas dawk li kienu miegħu ma setgħu jieklu skond il-​liġi+ ħlief il-​qassisin?+ 5 Jew, ma qrajtux fil-​Liġi+ li f’jiem is-​Sabat il-​qassisin fit-​tempju ma jqisuhx sagru s-​Sabat u jibqgħu bla ħtija?+ 6 Imma jien ngħidilkom li xi ħaġa akbar mit-​tempju+ qiegħda hawn. 7 Madankollu, kieku fhimtu dan xi jfisser, ‘Ħniena rrid,+ u mhux sagrifiċċju,’+ ma kontux tikkundannaw lil min hu bla ħtija. 8 Għax Bin il-​bniedem hu+ s-​Sid tas-​Sabat.”+

9 Wara li telaq minn dak il-​post, daħal fis-​sinagoga tagħhom; 10 u, ara, raġel b’idu niexfa!+ Għalhekk, sabiex ikunu jistgħu jakkużawh,+ staqsewh, “Tistaʼ skond il-​liġi tfejjaq f’jum is-​Sabat?” 11 Hu qalilhom: “Min minnkom li jkollu nagħġa waħda u din taqaʼ f’ħofra+ f’jum is-​Sabat ma jaqbadx u jtellagħha?+ 12 Meta toqgħod tqis, kemm jiswa iktar bniedem minn nagħġa!+ Għalhekk, tistaʼ skond il-​liġi tagħmel ħaġa tajba f’jum is-​Sabat.” 13 Imbagħad qal lir-​raġel: “Oħroġ idek.” U dan ħariġha, u reġgħet ġietu qawwija u sħiħa bħall-​oħra.+ 14 Imma l-​Fariżej ħarġu ’l barra u ftiehmu bejniethom biex jeqirduh.+ 15 Peress li sar jaf b’dan, Ġesù telaq minn hemmhekk. Ħafna marru warajh, u hu fejjaqhom ilkoll,+ 16 imma ordnalhom bis-​sħiħ biex ma jxandruhx;+ 17 biex jitwettaq dak li ntqal permezz tal-​profeta Isaija:

18 “Ara! Il-​qaddej tiegħi+ li jien għażilt, il-​maħbub tiegħi,+ li ruħi approvat! Inqiegħed l-​ispirtu tiegħi fuqu,+ u lill-​ġnus jurihom ċar x’inhi l-​ġustizzja. 19 Ma jargumenta bl-​aħrax+ maʼ ħadd, ma jgħajjatx, u ħadd ma jismaʼ leħnu fit-​toroq prinċipali. 20 Qasba mxaqqa ma jiksirhiex, u ftila tal-​kittien tnemnem ma jitfihiex,+ sakemm jirnexxilu jġib il-​ġustizzja.+ 21 Tabilħaqq, f’ismu se jittamaw il-​ġnus.”+

22 Imbagħad ġabulu raġel agħma u mutu maħkum minn demonju; u fejqu, u b’hekk il-​mutu tkellem u ra. 23 Il-folol baqgħu skantati u mistagħġbin u bdew jgħidu:+ “Tgħid dan Bin David?”+ 24 Malli l-​Fariżej semgħu dan, qalu: “Dan ikeċċi d-​demonji biss bis-​saħħa taʼ Begħelżebub, il-​ħakkiem tad-​demonji.”+ 25 Peress li kien jaf x’kienu qed jaħsbu,+ qalilhom: “Kull saltna maqsuma kontra tagħha stess issir ħerba,+ u kull belt jew dar maqsuma kontra tagħha stess ma tibqax wieqfa. 26 Bl-istess mod, jekk Satana jkeċċi lil Satana, hu jinqasam kontra tiegħu nnifsu; allura, saltnatu kif se tibqaʼ wieqfa? 27 Barra minn hekk, jekk jien inkeċċi d-​demonji permezz taʼ Begħelżebub,+ uliedkom permezz taʼ min ikeċċuhom? Huwa għalhekk li se jkunu l-​imħallfin tagħkom. 28 Imma jekk inkeċċi d-​demonji permezz taʼ l-​ispirtu t’Alla, is-​saltna t’Alla tassew laħqitkom.+ 29 Jew kif jistaʼ xi ħadd jidħol fid-​dar taʼ raġel b’saħħtu u jaħtaflu ġidu, jekk l-​ewwel ma jorbotx lir-​raġel? Imbagħad ikun jistaʼ jisraq minn daru.+ 30 Min mhux miegħi kontra tiegħi, u min ma jiġborx miegħi, ixerred.+

31 “Għalhekk ngħidilkom, Kull xorta taʼ dnub u dagħwa tinħafrilhom lill-​bnedmin, imma d-​dagħa kontra l-​ispirtu ma jinħafirx.+ 32 Per eżempju, kulmin jgħid xi ħaġa kontra Bin il-​bniedem tinħafirlu;+ imma kulmin jitkellem kontra l-​ispirtu qaddis ma jinħafirlux, le, la f’din is-​sistema u lanqas f’dik li ġejja.+

33 “Jew tagħmlu s-​siġra tajba bi frott tajjeb jew tagħmlu s-​siġra mħassra bi frott imħassar; għax is-​siġra mill-​frott tagħha tingħaraf.+ 34 Nisel il-​lifgħat,+ kif tistgħu tgħidu affarijiet tajbin, meta intom ħżiena?+ Għax mill-​abbundanza tal-​qalb jitkellem il-​fomm.+ 35 Bniedem tajjeb joħroġ affarijiet tajbin+ mit-​teżor tajjeb tiegħu, filwaqt li bniedem ħażin joħroġ affarijiet ħżiena+ mit-​teżor ħażin tiegħu. 36 Ngħidilkom li kull ħaġa bla siwi li jgħidu l-​bnedmin iridu jagħtu kont+ tagħha f’Jum il-​Ġudizzju; 37 għax bi kliemek tiġi dikjarat ġust, u bi kliemek tiġi kundannat.”+

38 Imbagħad uħud mill-​iskribi u l-​Fariżej wieġbu u qalulu: “Għalliem, irridu naraw xi sinjal mingħandek.”+ 39 Hu wieġeb u qalilhom: “Ġenerazzjoni mill-​agħar u adultera+ tibqaʼ tfittex sinjal, imma ebda sinjal ma jingħatalha ħlief dak tal-​profeta Ġona.+ 40 Għax bħalma Ġona+ dam tlett ijiem u tliet iljieli f’żaqq ħuta kbira, hekk Bin il-​bniedem+ idum tlett ijiem u tliet iljieli+ fil-​qalba taʼ l-​art.+ 41 L-irġiel taʼ Ninwe jqumu fil-​ġudizzju maʼ din il-​ġenerazzjoni+ u jikkundannawha;+ għax huma nidmu għal dak li ppriedka Ġona,+ imma, ara, xi ħadd akbar minn Ġona qiegħed hawn. 42 Is-sultana tan-​nofsinhar+ tiġi mqajma fil-​ġudizzju maʼ din il-​ġenerazzjoni u tikkundannaha; għax ġiet minn truf l-​art biex tismaʼ l-​għerf taʼ Salamun, imma, ara, xi ħadd akbar minn Salamun qiegħed hawn.+

43 “Meta spirtu mhux nadif joħroġ minn bniedem jgħaddi minn postijiet niexfa jfittex fejn jistrieħ, u ma jsibx.+ 44 Imbagħad jgħid, ‘Nerġaʼ lura lejn dari minfejn ħriġt’; u malli jasal ma jsib lil ħadd fiha imma jsibha miknusa u mżejna. 45 Imbagħad jitlaq u jieħu miegħu sebaʼ spirti oħra agħar minnu,+ u, wara li jidħlu ġewwa, jgħammru hemmhekk; u l-​qagħda finali taʼ dak il-​bniedem issir agħar minn tal-​bidu.+ Hekk ukoll jiġrilha din il-​ġenerazzjoni mill-​agħar.”+

46 Waqt li kien għadu jkellem lill-​folol, ara, ommu u ħutu+ kienu weqfin barra jipprovaw ikellmuh. 47 Għalhekk, xi ħadd qallu: “Ara! Ommok u ħutek qegħdin barra u jridu jkellmuk.” 48 Hu wieġeb lil dak li kellmu, u qallu: “Min hi ommi, u min huma ħuti?”+ 49 U waqt li medd idu lejn id-​dixxipli tiegħu qal: “Ara! Ommi u ħuti!+ 50 Għax kulmin jagħmel ir-​rieda taʼ Missieri li hu fis-​sema, dan hu ħija, u oħti, u ommi.”

13 Dakinhar, wara li telaq mid-​dar, Ġesù qagħad bil-​qiegħda ħdejn il-​baħar. 2 U folol kbar inġabru madwaru, u għalhekk telaʼ f’dgħajsa u qagħad bil-​qiegħda,+ u l-​folla kollha kienet wieqfa fuq ix-​xatt. 3 Imbagħad qalilhom ħafna affarijiet permezz taʼ tixbihat: “Ara! Wieħed raġel ħareġ jiżraʼ.+ 4 U waqt li kien qed jiżraʼ, xi żrieragħ waqgħu fil-​ġenb tat-​triq, u ġew l-​għasafar u kiluhom.+ 5 Oħrajn waqgħu fuq il-​blat fejn ma tantx kellhom ħamrija, u, peress li l-​ħamrija ma kinitx fonda,+ nibtu mill-​ewwel. 6 Imma meta telgħet ix-​xemx inħarqu, u, għax ma kellhomx għeruq, nixfu.+ 7 Ukoll, oħrajn waqgħu qalb ix-​xewk, u x-​xewk kiber u ħonoqhom.+ 8 Jerġaʼ oħrajn waqgħu f’ħamrija tajba u bdew jagħtu l-​frott,+ din mitt darba, dik sittin, l-​oħra tletin.+ 9 Min għandu widnejn, ħa jismaʼ.”+

10 Resqu lejh id-​dixxipli u staqsewh: “Għala tkellimhom bit-​tixbihat?”+ 11 Hu wieġeb u qalilhom: “Lilkom hu mogħti li tifhmu s-​sigrieti sagri+ tas-​saltna tas-​smewwiet, imma lilhom le.+ 12 Għax kulmin għandu, iktar jingħatalu u jkollu bl-​abbundanza;+ imma kulmin m’għandux, anki dak li għandu jittiħidlu.+ 13 Huwa għalhekk li nkellimhom bit-​tixbihat, għax, meta jħarsu, iħarsu għalxejn, u meta jisimgħu, jisimgħu għalxejn, u lanqas jifhmu;+ 14 u dwarhom qed titwettaq il-​profezija taʼ Isaija li tgħid, ‘Tisimgħu kemm tisimgħu żgur ma tifhmux; u tħarsu kemm tħarsu żgur ma tarawx.+ 15 Għax qalb dan il-​poplu ma tqanqlitx, u semgħu b’widnejhom imma ma rreaġixxewx, u għalqu għajnejhom; hekk qatt ma se jaraw b’għajnejhom u jisimgħu b’widnejhom u jifhmu dan bi qlubhom u jduru lura, u jien infejjaqhom.’+

16 “Madankollu, henjin għajnejkom+ għax jaraw, u widnejkom għax jisimgħu. 17 Għax tassew ngħidilkom, Ħafna profeti+ u nies sewwa xtaqu jaraw l-​affarijiet li qed taraw intom u ma rawhomx,+ u jisimgħu l-​affarijiet li qed tisimgħu intom u ma semgħuhomx.+

18 “Mela, isimgħu t-​tixbiha tar-​raġel li ħareġ jiżraʼ.+ 19 Meta xi ħadd jismaʼ l-​kelma tas-​saltna imma ma jifhimhiex, jiġi l-​Ħażin+ u jaħtaf dak li jkun inżeraʼ f’qalbu; dan hu li nżeraʼ fil-​ġenb tat-​triq. 20 Rigward dak li nżeraʼ fuq il-​blat, dan hu l-​bniedem li jismaʼ l-​kelma u mill-​ewwel jaċċettaha bil-​ferħ.+ 21 Iżda peress li m’għandux għeruq fih innifsu, hu jkompli għal xi żmien imma meta tqum xi tribulazzjoni jew xi persekuzzjoni minħabba l-​kelma mill-​ewwel jitfixkel.+ 22 Rigward dak li nżeraʼ qalb ix-​xewk, dan hu l-​bniedem li jismaʼ l-​kelma, imma l-​ansjetà taʼ din is-​sistema+ u l-​qawwa qarrieqa tar-​rikkezzi joħonqu l-​kelma, u ma jagħmilx frott.+ 23 Rigward dak li nżeraʼ f’ħamrija tajba, dan hu l-​bniedem li jismaʼ l-​kelma, jifhimha, u tassew jagħmel u jagħti l-​frott—min mitt darba, min sittin, min tletin.”+

24 Ġabilhom tixbiha oħra u qalilhom: “Is-​saltna tas-​smewwiet tixbah lil raġel li żeraʼ żerriegħa tajba fl-​għalqa tiegħu.+ 25 Waqt li n-​nies kienu reqdin, ġie l-​għadu tiegħu u żeraʼ s-​sikrana qalb il-​qamħ, u telaq. 26 Meta l-​qamħ nibet u ħareġ is-​sbul, imbagħad tfaċċat ukoll is-​sikrana. 27 Għalhekk, l-​ilsiera tas-​sid ġew u qalulu, ‘Sinjur, int mhux żerriegħa tajba żrajt fl-​għalqa tiegħek?+ Allura kif fiha s-​sikrana?’+ 28 Qalilhom, ‘Xi ħadd għadu tiegħi għamel dan.’+ Qalulu, ‘Tridna mmorru niġbruha?’ 29 Hu qal, ‘Le; li ma tmorrux, waqt li qegħdin tiġbru s-​sikrana, taqilgħu l-​qamħ ukoll. 30 Ħalluhom jikbru t-​tnejn flimkien sal-​ħsad; u fi żmien il-​ħsad ngħid lill-​ħassada, Iġbru l-​ewwel is-​sikrana u orbtuha f’qatet biex taħarquha,+ imbagħad morru iġbru l-​qamħ fil-​maħżen tiegħi.’”+

31 Ġabilhom tixbiha oħra+ u qalilhom: “Is-​saltna tas-​smewwiet hi bħal żerriegħa tal-​mustarda+ li wieħed raġel ħa u żeraʼ fl-​għalqa tiegħu; 32 fil-fatt, din hi l-​iżgħar miż-​żrieragħ kollha, imma meta tikber tkun l-​akbar mill-​ħxejjex kollha u ssir siġra, tant li l-​għasafar tas-​sema+ jiġu u joqogħdu qalb il-​friegħi tagħha.”+

33 Qalilhom tixbiha oħra: “Is-​saltna tas-​smewwiet hi bħal ħmira+ li waħda mara ħadet u ħalltet maʼ tliet seat dqiq, sakemm tħemmret l-​għaġna kollha.”

34 Dan kollu Ġesù qalu lill-​folol bit-​tixbihat. Tabilħaqq, ma kienx ikellimhom mingħajr xi tixbiha;+ 35 sabiex iseħħ dak li ntqal permezz tal-​profeta: “Se niftaħ fommi bit-​tixbihat, inxandar affarijiet moħbijin sa mit-​tisjis tad-​dinja.”+

36 Wara li bagħat lill-​folol daħal id-​dar. U d-​dixxipli tiegħu ġew għandu u qalulu: “Fissrilna t-​tixbiha tas-​sikrana fl-​għalqa.” 37 Hu wieġeb u qalilhom: “Dak li żeraʼ ż-​żerriegħa t-​tajba hu Bin il-​bniedem; 38 l-għalqa hi d-​dinja;+ iż-​żerriegħa t-​tajba hi wlied is-​saltna; imma s-​sikrana hi wlied il-​Ħażin,+ 39 u l-​għadu li żeragħha hu x-​Xitan.+ Il-​ħsad+ hu l-​konklużjoni taʼ sistema,+ u l-​ħassada huma l-​anġli. 40 Għalhekk, bħalma s-​sikrana tinġabar u tinħaraq bin-​nar, hekk se jiġri fil-​konklużjoni tas-​sistema.+ 41 Bin il-​bniedem se jibgħat l-​anġli tiegħu, u dawn se jiġbru mis-​saltna tiegħu dak kollu li joħloq tfixkil+ u lil min jikser il-​liġi, 42 u jixħtuhom fil-​forn tan-​nar.+ Hemmhekk se jibku u jgħażżu snienhom.+ 43 F’dak iż-​żmien in-​nies sewwa jiddu+ bħax-​xemx+ fis-​saltna taʼ Missierhom. Min għandu widnejn, ħa jismaʼ.+

44 “Is-​saltna tas-​smewwiet hi bħal teżor moħbi f’għalqa li sabu wieħed raġel u ħbieh; u tant jifraħ li jmur u jbigħ+ kulma għandu u jixtri dik l-​għalqa.+

45 “Jerġaʼ s-​saltna tas-​smewwiet hi bħal merkant li jivvjaġġa biex ifittex perli mill-​isbaħ. 46 Meta sab perla waħda taʼ valur kbir+ telaq u minnufih biegħ kulma kellu u xtraha.+

47 “Jerġaʼ s-​saltna tas-​smewwiet hi bħal xibka kbira mitfugħa l-​baħar, li tiġbor fiha ħut taʼ kull xorta.+ 48 Meta mtliet tellgħuha x-​xatt u qagħdu bil-​qiegħda jiġbru t-​tajbin+ f’kannestri, imma l-​ħżiena+ rmewhom. 49 Hekk se jiġri fil-​konklużjoni tas-​sistema: l-​anġli joħorġu u jifirdu lin-​nies ħżiena+ min-​nies sewwa+ 50 u jixħtuhom fil-​forn tan-​nar. Hemmhekk se jibku u jgħażżu snienhom.+

51 “Fhimtuh dan kollu?” Qalulu: “Iva.” 52 Imbagħad qalilhom: “La hu hekk, kulmin jgħallem fil-​pubbliku, meta jitgħallem dwar is-​saltna tas-​smewwiet,+ hu bħal raġel, sid taʼ dar, li joħroġ mit-​teżor maħżun tiegħu affarijiet ġodda u qodma.”+

53 Issa, meta temm dawn it-​tixbihat, Ġesù telaq minn hemmhekk. 54 U meta wasal pajjiżu+ beda jgħallimhom fis-​sinagoga tagħhom,+ tant li stagħġbu u qalu: “Dan ir-​raġel minfejn ġab dan l-​għerf u dawn l-​għemejjel setgħanin? 55 Dan mhux bin il-​mastrudaxxa?+ Ommu mhux Marija jisimha, u ħutu s-​subien Ġakbu u Ġużeppi u Xmun u Ġuda? 56 U ħutu l-​bniet, mhux kollha magħna qegħdin?+ Allura, dan ir-​raġel mnejn ġab dan kollu?”+ 57 Għalhekk, bdew jitfixklu minħabba fih.+ Imma Ġesù qalilhom: “Profeta jiġi onorat kullimkien minbarra f’pajjiżu u f’daru stess.”+ 58 U m’għamilx ħafna għemejjel setgħanin hemmhekk minħabba n-​nuqqas taʼ fidi tagħhom.+

14 F’dak iż-​żmien partikulari Erodi,* il-​ħakkiem tad-​distrett, semaʼ x’kien qed jintqal dwar Ġesù+ 2 u qal lill-​qaddejja tiegħu: “Dan żgur Ġwanni l-​Battista. Ġie mqajjem mill-​imwiet, u minħabba f’hekk qed iwettaq+ għemejjel setgħanin.” 3 Għax Erodi kien arresta lil Ġwanni u rabtu u tefgħu l-​ħabs minħabba Erodja, mart ħuh Filippu,+ 4 peress li Ġwanni kien jgħidlu: “Skond il-​liġi ma tistax tkun tiegħek.”+ 5 Madankollu, għalkemm ried joqtlu, kien jibżaʼ mill-​folla, għax kienu jqisuh bħala profeta.+ 6 Imma fiċ-​ċelebrazzjoni t’għeluq snin+ Erodi, bint Erodja ħarġet tiżfen fin-​nofs u tant għoġbitu lil Erodi 7 li wegħedha b’ħalfa li jagħtiha kulma titolbu.+ 8 Imbagħad hi, mogħwija minn ommha, qalet: “Agħtini issa fuq platt ras Ġwanni l-​Battista.”+ 9 Is-sultan tnikket, imma minħabba l-​ħalfa tiegħu u minħabba dawk li kienu mal-​mejda miegħu, ordna li tingħatalha;+ 10 u bagħat jaqtaʼ ras Ġwanni fil-​ħabs. 11 U rasu nġiebet fuq platt u ngħatat lit-​tfajla, u din ħaditha lil ommha.+ 12 Imbagħad marru d-​dixxipli tiegħu, ħadu l-​ġisem u difnuh,+ u ġew u qalu lil Ġesù. 13 Malli semaʼ b’dan, Ġesù telaq minn hemmhekk b’dgħajsa lejn post imwarrab biex ikun waħdu;+ imma kif saru jafu dan, il-​folol marru warajh bil-​mixi mill-​bliet.

14 Issa, meta niżel mid-​dgħajsa, ra folla kbira; u tħassarhom,+ u fejqilhom il-​morda tagħhom.+ 15 X’ħin sar fil-​għaxija resqu lejh id-​dixxipli tiegħu u qalulu: “Il-​post hu mwarrab u diġà sar ħafna ħin; ibgħathom il-​folol biex imorru fl-​irħula jixtru x’jieklu.”+ 16 Madankollu, Ġesù qalilhom: “M’għandhomx għalfejn jitilqu: agħtuhom intom xi ħaġa x’jieklu.”+ 17 Qalulu: “M’għandna xejn hawnhekk ħlief ħames ħobżiet u żewġ ħutiet.”+ 18 Qalilhom: “Ġibuhomli hawn.” 19 Imbagħad ordna lill-​folol jinxteħtu fuq il-​ħaxix u ħa l-​ħames ħobżiet u ż-​żewġ ħutiet. Refaʼ għajnejh lejn is-​sema, qal talba+ u, wara li qasam il-​ħobż, tah lid-​dixxipli, u mbagħad id-​dixxipli qassmuh lill-​folol.+ 20 U hekk kulħadd kiel u xebaʼ, u ġabru l-​bċejjeċ li baqgħu żejda u mlew tnax-il qoffa.+ 21 Dawk li kielu kienu madwar ħamest elef raġel, minbarra n-​nisa u t-​tfal żgħar.+ 22 Imbagħad, bla dewmien, ġiegħel lid-​dixxipli tiegħu jitilgħu fid-​dgħajsa u jmorru n-​naħa l-​oħra qablu, waqt li hu bagħat lill-​folol.+

23 Wara li bagħat lill-​folol, telaʼ waħdu fuq il-​muntanja biex jitlob.+ Għalkemm kien sar ħafna ħin, kien hemmhekk waħdu. 24 Sa dak il-​ħin id-​dgħajsa kienet mijiet taʼ metri ’l barra mill-​art, titħabat mal-​mewġ,+ għax ir-​riħ kien kontrihom. 25 U fir-​rabaʼ għassa* tal-​lejl resaq lejhom jimxi fuq il-​baħar.+ 26 Meta lemħuh miexi fuq il-​baħar, id-​dixxipli tħawdu u qalu: “Din xi dehra!”+ U qabdu jgħajtu bil-​biżaʼ. 27 Imma minnufih Ġesù qalilhom: “Agħmlu kuraġġ, hu jien;+ tibżgħux.” 28 Wieġeb Pietru u qallu: “Mulej, jekk inhu int, ordnali niġi ħdejk fuq l-​ilma.” 29 Qallu: “Ejja!” Fil-​pront Pietru niżel mid-​dgħajsa,+ mexa fuq l-​ilma, u mar lejn Ġesù. 30 Imma x’ħin ra r-​riefnu beda jibżaʼ u, kif beda jegħreq, għajjat: “Mulej, salvani!” 31 Minnufih Ġesù ħareġ idu, qabdu, u qallu: “Int taʼ fidi żgħira, għala ddubitajt?”+ 32 U wara li telgħu fid-​dgħajsa, ir-​riefnu waqaf. 33 Imbagħad dawk li kienu fid-​dgħajsa mielu quddiemu u qalulu: “Int tassew l-​Iben t’Alla.”+ 34 U qasmu għan-​naħa l-​oħra u niżlu l-​art f’Ġennesaret.+

35 Malli għarfuh, l-​irġiel taʼ dak il-​post xerrdu l-​aħbar maʼ l-​inħawi kollha, u n-​nies ġabulu lil kulmin kien marid.+ 36 U talbuh bil-​ħrara biex imqar imissulu t-​tarf tal-​libsa;+ u kulmin messu fieq għalkollox.

15 Imbagħad ġew xi Fariżej u skribi minn Ġerusalemm+ għand Ġesù u qalulu: 2 “Id-​dixxipli tiegħek għala jiksru t-​tradizzjoni taʼ dawk taʼ qabilna? Per eżempju, huma ma jaħslux idejhom qabel jieklu.”+

3 Wieġeb u qalilhom: “U intom għala tiksru l-​kmandament t’Alla minħabba t-​tradizzjoni tagħkom?+ 4 Per eżempju, Alla qal, ‘Onora lil missierek u lil ommok’;+ u, ‘Min iżeblaħ lil missieru jew lil ommu jieħu l-​mewt.’+ 5 Imma intom tgħidu, ‘Kulmin jgħid lil missieru jew lil ommu: “Kulma għandi li bih nistaʼ nkun t’għajnuna għalik hu għotja dedikata lil Alla,” 6 m’għandux għalfejn jonora lil missieru.’+ U b’hekk il-​kelma t’Alla ġibtuha fix-​xejn minħabba t-​tradizzjoni tagħkom.+ 7 Ja ipokriti,+ sewwa pprofetizza dwarkom Isaija,+ meta qal, 8 ‘Dan il-​poplu jonorani b’xofftejh, iżda qalbu mbiegħda minni.+ 9 Għalxejn jagħtuni qima, għax jgħallmu bħala duttrini+ l-​kmandi tal-​bnedmin.’” 10 Imbagħad sejjaħ lill-​folla lejh u qalilhom: “Isimgħu u ifhmu dan:+ 11 Mhux dak li jidħol mill-​fomm iniġġes lill-​bniedem; imma dak li joħroġ minn fommu jniġġsu lill-​bniedem.”+

12 Imbagħad ġew id-​dixxipli u qalulu: “Taf li l-​Fariżej tfixklu b’dak li għedt?”+ 13 Wieġeb u qalilhom: “Kull xitla li ma ħawwilx Missieri tas-​sema titqaċċat mill-​għeruq.+ 14 Ħalluhom. Dawk gwidi għomja. Għalhekk, jekk agħma jmexxi lil agħma, it-​tnejn jaqgħu f’ħofra.”+ 15 Wieġeb Pietru u qallu: “Fissrilna+ din it-​tixbiha.” 16 Għal dan, qalilhom: “Intom ukoll għadkom ma fhimtux?+ 17 Ma tafux li kulma jidħol mill-​fomm jgħaddi mill-​imsaren u jintrema fid-​dranaġġ? 18 Madankollu, dak li joħroġ mill-​fomm jiġi mill-​qalb, u dan hu li jniġġes lill-​bniedem.+ 19 Per eżempju, mill-​qalb joħorġu rraġunar ħażin,+ qtil, adulterju, żína, serq, xiehda falza, u dagħa.+ 20 Dawn huma l-​affarijiet li jniġġsu lill-​bniedem, imma dan ma jitniġġisx+ għax jiekol mingħajr ma jaħsel idejh.”

21 Ġesù telaq minn hemmhekk u mar fl-​inħawi taʼ Tir u Sidon.+ 22 U, ara, waħda mara mill-​Feniċja*+ li kienet toqgħod f’dawk l-​inħawi ħarġet tgħajjat u tgħid: “Ikollok ħniena minni,+ Mulej, Bin David. Binti maħkuma bl-​ikrah minn demonju.” 23 Imma hu ma wiġibha xejn. Għalhekk, resqu d-​dixxipli tiegħu u bdew jitolbuh: “Ibgħatha ’l hemm; għax se tibqaʼ tgħajjat warajna.” 24 Hu wieġeb u qal: “Kont mibgħut biss għan-​nagħaġ mitlufin taʼ dar Israel.”+ 25 Imma l-​mara ġiet, mielet quddiemu, u qaltlu: “Mulej, għinni!”+ 26 Hu wiġibha: “Mhux sewwa li tieħu l-​ħobż tat-​tfal u titfgħu lill-​ġriewi.” 27 Qaltlu: “Iva, Mulej; imma fil-​fatt il-​ġriewi wkoll jieklu mill-​frak li jaqaʼ mill-​mejda tas-​sidien tagħhom.”+ 28 Imbagħad Ġesù qalilha: “O mara, kbira hi l-​fidi tiegħek; ħa jkunlek kif tixtieq.” U bintha fieqet dak il-​ħin stess.+

29 Imbagħad Ġesù telaq minn hemmhekk u ġie ħdejn il-​baħar tal-​Galilija,+ u, wara li telaʼ fuq il-​muntanja,+ qagħad bil-​qiegħda. 30 Imbagħad resqu lejh folol kbar, li kellhom magħhom nies zopop, immankati, għomja, muti, u ħafna oħrajn, u qegħduhom f’riġlejh, u fejjaqhom;+ 31 u l-​folla baqgħet mgħaġġba meta rat il-​muti jitkellmu, iz-​zopop jimxu, u l-​għomja jaraw, u gglorifikaw lill-​Alla taʼ Israel.+

32 Imbagħad Ġesù sejjaħ lid-​dixxipli tiegħu u qalilhom:+ “Nitħassarhom+ lil dawn in-​nies, għax diġà ilhom tlett ijiem miegħi u m’għandhom xejn x’jieklu; u ma rridx nibgħathom sajmin, li ma jmurx iħosshom ħażin fit-​triq.” 33 Madankollu, id-​dixxipli qalulu: “F’dan il-​post imwarrab, minfejn se nġibu biżżejjed ħobż biex inxebbgħu folla kbira bħal din?”+ 34 Għal dan, Ġesù qalilhom: “Kemm għandkom ħobż?” Qalulu: “Sebgħa, u ftit ħut żgħir.” 35 Mela, wara li qal lin-​nies biex jinxteħtu fl-​art, 36 ħa s-​sebaʼ ħobżiet u l-​ħut u, wara li radd ħajr, qasamhom u beda jnewwilhom lid-​dixxipli, u mbagħad id-​dixxipli tawhom lill-​folol.+ 37 U kulħadd kiel u xebaʼ, u ġabru l-​bċejjeċ li baqgħu żejda u mlew sebat iqfief kbar.+ 38 Dawk li kielu kienu erbat elef raġel, barra n-​nisa u t-​tfal żgħar. 39 Fl-aħħar, wara li bagħat lill-​folol, telaʼ fid-​dgħajsa u ġie fl-​inħawi taʼ Magadan.+

16 Imbagħad resqu lejh il-​Fariżej+ u s-​Sadduċej biex jipprovawh u talbuh jurihom sinjal mis-​sema.+ 2 Wieġeb u qalilhom: “[[Meta jasal fil-​għaxija intom imdorrijin tgħidu, ‘Se jkun temp sabiħ, għax is-​sema aħmar nar’; 3 u fil-​għodu, ‘Se jkun temp ikrah u bix-​xita llum, għax is-​sema aħmar nar, imma mdallam.’ Intom tafu tinterpretaw id-​dehra tas-​sema imma ma tafux tinterpretaw+ is-​sinjali taż-​żminijiet.]] 4 Ġenerazzjoni mill-​agħar u adultera tibqaʼ tfittex sinjal, imma ebda sinjal ma jingħatalha+ ħlief dak taʼ Ġona.”+ B’dan telaq u ħalliehom.+

5 Issa d-​dixxipli qasmu għan-​naħa l-​oħra u nsew jieħdu l-​ħobż magħhom.+ 6 Ġesù qalilhom: “Żommu għajnejkom miftuħin u oqogħdu attenti mill-​ħmira tal-​Fariżej u s-​Sadduċej.”+ 7 Għalhekk, bdew jirraġunaw bejniethom u jgħidu: “Ma ħadniex ħobż magħna.” 8 Peress li kien jaf dan, Ġesù qal: “Għala qed tirraġunaw hekk bejnietkom, għax m’għandkomx ħobż, intom taʼ fidi żgħira?+ 9 Għadkom m’intomx qed tifhmu, jew ma tiftakrux il-​ħames ħobżiet fil-​każ tal-​ħamest elef u kemm-il qoffa mlejtu?+ 10 Jew is-​sebaʼ ħobżiet fil-​każ taʼ l-​erbat elef u kemm-il qoffa mlejtu?+ 11 Kif m’intomx qed tindunaw li ma kellimtkomx dwar il-​ħobż? Imma oqogħdu attenti mill-​ħmira tal-​Fariżej u s-​Sadduċej.”+ 12 Imbagħad fehmu li kien qed jgħidilhom biex joqogħdu attenti mit-​tagħlim+ tal-​Fariżej u s-​Sadduċej u mhux mill-​ħmira tal-​ħobż.

13 Issa, meta ġie fl-​inħawi taʼ Ċesarija Filippi, Ġesù staqsa lid-​dixxipli tiegħu: “In-​nies min qed jgħidu li hu Bin il-​bniedem?”+ 14 Qalulu: “Xi wħud jgħidu Ġwanni l-​Battista,+ oħrajn Elija,+ jerġaʼ oħrajn Ġeremija jew wieħed mill-​profeti.” 15 Qalilhom: “Iżda intom min tgħidu li jien?”+ 16 Wieġeb Xmun Pietru u qal: “Int il-​Kristu,+ Bin l-​Alla l-​ħaj.”+ 17 Ġesù wieġeb u qallu: “Hieni int, Xmun bin Ġona, għax mhux il-​laħam u d-​demm irrivelawlek dan, imma Missieri li hu fis-​smewwiet.+ 18 Ngħidlek ukoll, Int Pietru,*+ u fuq din il-​blata+ nibni l-​kongregazzjoni tiegħi, u l-​bibien tal-​Qabar*+ ma jegħlbuhiex.+ 19 Nagħtik l-​imfietaħ tas-​saltna tas-​smewwiet, u kulma torbot fuq l-​art ikun marbut fis-​smewwiet, u kulma tħoll fuq l-​art ikun maħlul fis-​smewwiet.”+ 20 Imbagħad lid-​dixxipli ordnalhom bis-​sħiħ biex ma jgħidu lil ħadd li hu kien il-​Kristu.+

21 Minn dakinhar ’il quddiem Ġesù Kristu beda juri lid-​dixxipli tiegħu li kellu jmur Ġerusalemm u jsofri ħafna mix-​xjuħ u l-​qassisin ewlenin u l-​iskribi, u li kellu jiġi maqtul, u fit-​tielet jum jiġi mqajjem.+ 22 Meta semaʼ dan, Pietru ġibdu lejh u beda jċanfru u jgħidlu: “Kun ħanin miegħek innifsek, Mulej; żgur li mhux se jiġrilek dan.”+ 23 Imma Ġesù dar u qal lil Pietru: “Itlaq minn quddiemi, Satana!+ Int tfixkil għalija, għax m’intix taħseb il-​ħsibijiet t’Alla+ imma tal-​bnedmin.”

24 Imbagħad Ġesù qal lid-​dixxipli tiegħu: “Jekk xi ħadd irid jiġi warajja, ħa jiċħad lilu nnifsu u jerfaʼ z-​zokk tat-​tortura tiegħu u jibqaʼ+ miexi warajja. 25 Għax kulmin irid isalva ruħu jitlifha; imma kulmin jitlef ruħu minħabba fija jsibha.+ 26 Għax x’jiswielu bniedem jekk jikseb id-​dinja kollha imma jitlef ruħu?+ Jew x’se jagħti bniedem flok+ ruħu? 27 Għax Bin il-​bniedem għandu jiġi fil-​glorja taʼ Missieru maʼ l-​anġli tiegħu, u mbagħad iħallas lil kull wieħed skond għemilu.+ 28 Tassew ngħidilkom li xi wħud minn dawk li qegħdin hawnhekk żgur ma jduqux il-​mewt qabel ma jaraw lil Bin il-​bniedem ġej fis-​saltna tiegħu.”+

17 Sitt ijiem wara, Ġesù ħa miegħu lil Pietru, lil Ġakbu, u lil ħuh Ġwanni, u tellagħhom fuq muntanja għolja waħedhom.+ 2 U tbiddel quddiemhom, u wiċċu idda bħax-​xemx,+ u ħwejġu bdew jixegħlu bħad-​dawl.+ 3 U, ara! Dehrulhom Mosè u Elija jitkellmu miegħu.+ 4 Għaldaqstant, Pietru qal lil Ġesù: “Mulej, kemm hu sew li aħna qegħdin hawnhekk! Jekk trid, intellaʼ tliet tined hawnhekk, waħda għalik, waħda għal Mosè, u waħda għal Elija.”+ 5 Waqt li kien għadu jitkellem, ara, sħaba tiddi għattiethom, u, ara, leħen minn ġos-​sħaba qal: “Dan hu Ibni, il-​maħbub, li lilu jien approvajt;+ isimgħu minnu.”+ 6 Malli semgħu dan id-​dixxipli nxteħtu wiċċhom fl-​art u ħakimhom biżaʼ kbir.+ 7 Imbagħad Ġesù resaq lejhom, messhom, u qalilhom: “Qumu u tibżgħux.”+ 8 Meta refgħu għajnejhom ma raw lil ħadd ħlief lil Ġesù waħdu.+ 9 U kif kienu neżlin minn fuq il-​muntanja, Ġesù ordnalhom u qalilhom: “Tgħidu lil ħadd b’din il-​viżjoni sakemm Bin il-​bniedem jiġi mqajjem mill-​imwiet.”+

10 U d-​dixxipli staqsewh: “Allura l-​iskribi għala jgħidu li Elija jrid jiġi l-​ewwel?”+ 11 Wieġeb u qalilhom: “Iva, Elija ġej u se jġedded kollox.+ 12 Madankollu, jien ngħidilkom li Elija diġà ġie u m’għarfuhx imma għamlu bih dak li riedu. Hekk ukoll Bin il-​bniedem għandu jsofri taħt idejhom.”+ 13 Imbagħad id-​dixxipli fehmu li kien qed ikellimhom dwar Ġwanni l-​Battista.+

14 U meta ġew ħdejn il-​folla,+ resaq lejh wieħed raġel, niżel għarkopptejh quddiemu, u qallu: 15 “Mulej, ikollok ħniena minn ibni, għax hu epilettiku u marid, u sikwit jaqaʼ fin-​nar u fl-​ilma;+ 16 u ġibtu għand id-​dixxipli tiegħek, imma ma setgħux ifejquh.”+ 17 Ġesù wieġeb u qal: “Ja ġenerazzjoni bla fidi u mgħawġa,+ kemm irrid indum magħkom? Kemm ħa ndum nissaportikom? Ġibuhuli hawn.” 18 Imbagħad Ġesù ċanfar lid-​demonju u dan ħareġ minnu;+ u t-​tifel fieq dak il-​ħin stess.+ 19 Imbagħad id-​dixxipli resqu lejn Ġesù waħedhom u qalulu: “Għala ma stajniex inkeċċuh?”+ 20 Qalilhom: “Minħabba l-​fidi żgħira tagħkom. Għax tassew ngħidilkom, Jekk ikollkom fidi mqar daqs żerriegħa tal-​mustarda, tgħidu lil din il-​muntanja, ‘Inqalaʼ minn hawn u mur hemm,’ u din tmur, u xejn ma jkun impossibbli għalikom.”+ 21* ——

22 Waqt li kienu miġburin flimkien fil-​Galilija, Ġesù qalilhom: “Bin il-​bniedem għandu jiġi tradut u jingħata f’idejn il-​bnedmin,+ 23 u dawn joqtluh, u fit-​tielet jum jiġi mqajjem.”+ Għaldaqstant tnikktu ferm.+

24 Wara li waslu Kafarnahum, l-​irġiel li jiġbru t-​taxxa taʼ żewġ drakmi resqu lejn Pietru u qalulu: “L-​għalliem tagħkom ma jħallashiex it-​taxxa taʼ żewġ drakmi?”+ 25 Qalilhom: “Iva.” Madankollu, meta daħal id-​dar, Ġesù fil-​pront bdielu d-​diskors u qallu: “X’taħseb Xmun? Is-​slaten taʼ l-​art mingħand min jirċievu d-​dazju jew it-​taxxa fuq kull ras? Mingħand uliedhom jew mingħand l-​istranġieri?” 26 Meta qal: “Mingħand l-​istranġieri,” Ġesù qallu: “Mela, allura, l-​ulied huma ħielsa mit-​taxxa. 27 Imma biex ma nfixkluhomx,+ mur sal-​baħar, ixħet sunnara, u ħu l-​ewwel ħuta li ttellaʼ u, meta tiftħilha ħalqha, issib munita taʼ stater. Ħudha u agħtihielhom għalija u għalik.”+

18 Dak il-​ħin id-​dixxipli resqu lejn Ġesù u qalulu: “Min tassew hu l-​akbar fis-​saltna tas-​smewwiet?”+ 2 Għalhekk, sejjaħ ħdejh tifel żgħir, qiegħdu f’nofshom,+ 3 u qal: “Tassew ngħidilkom, Jekk ma tinbidlux u ma ssirux bħal tfal żgħar,+ żgur li ma tidħlux fis-​saltna tas-​smewwiet.+ 4 Għalhekk, kulmin jumilja+ ruħu bħal dan it-​tifel hu l-​akbar fis-​saltna tas-​smewwiet;+ 5 u kulmin jilqaʼ tifel bħal dan f’ismi jilqaʼ lili wkoll.+ 6 Imma kulmin ifixkel lil wieħed minn dawn iċ-​ċkejknin li jpoġġu l-​fidi fija jkun aħjar għalih li jdendlulu m’għonqu ġebla taʼ mitħna,+ bħal dik li jdawwar ħmar, u jgħarrquh f’baħar miftuħ.+

7 “Gwaj għad-​dinja minħabba t-​tfixkil! Naturalment, tfixkil żgur li se jkun hawn,+ imma gwaj għall-​bniedem li jġib it-​tfixkil!+ 8 Mela, jekk idek jew sieqek qed tfixklek, aqtagħha barra u armiha ’l bogħod minnek;+ ikun aħjar għalik li tidħol immankat jew zopp fil-​ħajja milli jitfgħuk b’idejk it-​tnejn jew b’saqajk it-​tnejn fin-​nar taʼ dejjem.+ 9 Ukoll, jekk għajnek qed tfixklek, aqlagħha barra u armiha ’l bogħod minnek; ikun aħjar għalik li tidħol b’għajn waħda fil-​ħajja milli jitfgħuk b’għajnejk it-​tnejn f’Geħenna*+ tan-​nar. 10 Araw li ma tistmerrux lil xi wieħed minn dawn iċ-​ċkejknin; għax ngħidilkom li l-​anġli tagħhom+ fis-​sema dejjem jaraw wiċċ Missieri li hu fis-​sema.+ 11* ——

12 “X’taħsbu intom? Jekk raġel ikollu mitt nagħġa u tintilef waħda minnhom,+ ma jħallix hu lid-​disgħa u disgħin fuq il-​muntanji u jitlaq ifittex lil dik li ntilfitlu?+ 13 U jekk jirnexxilu jsibha, tassew ngħidilkom li jifraħ biha iktar milli bid-​disgħa u disgħin li ma ntilfux.+ 14 Bl-istess mod, Missieri li hu fis-​sema ma jridx li jinqered+ wieħed minn dawn iċ-​ċkejknin.

15 “Ukoll, jekk ħuk jagħmel dnub, mur sibu waħdu+ u urih l-​iżball tiegħu. Jekk jismaʼ minnek, tkun ksibt lura lil ħuk.+ 16 Imma jekk ma jismax, ħu miegħek wieħed jew tnejn oħra, sabiex kull ħaġa tkun stabbilita minn fomm żewġ xhieda jew tlieta.+ 17 Jekk ma jismax minnhom, kellem lill-​kongregazzjoni. Jekk lanqas mill-​kongregazzjoni ma jismaʼ, ħa jkun għalik bħal raġel mill-​ġnus+ u bħal kollettur tat-​taxxi.+

18 “Tassew ngħidilkom, Kulma torbtu fuq l-​art ikun marbut fis-​sema, u kulma tħollu fuq l-​art ikun maħlul fis-​sema.+ 19 Tassew ngħidilkom ukoll, Jekk tnejn minnkom fuq l-​art jiftiehmu bejniethom biex jitolbu dwar xi ħaġa importanti, din isseħħilhom bis-​saħħa taʼ Missieri tas-​sema.+ 20 Għax fejn hemm tnejn jew tlieta miġburin flimkien f’ismi,+ jien inkun hemmhekk f’nofshom.”+

21 Imbagħad resaq Pietru u qallu: “Mulej, kemm-il darba jistaʼ ħija jidneb kontrija u naħfirlu?+ Sa sebaʼ darbiet?”+ 22 Ġesù qallu: “Ma ngħidlekx, Sa sebaʼ darbiet, imma, Sa sebgħa u sebgħin darba.+

23 “Huwa għalhekk li s-​saltna tas-​smewwiet saret bħal wieħed sultan+ li ried jirranġa l-​kontijiet+ maʼ l-​ilsiera tiegħu. 24 Kif beda, ġabulu raġel li kellu jagħtih għaxart elef talent [=60,000,000 dinar].* 25 Imma peress li ma kellux il-​mezzi biex iħallashom lura, sidu ordna li jinbiegħu hu, martu, uliedu, u kulma kellu biex isir il-​ħlas.+ 26 Għalhekk, l-​ilsir inxteħet fl-​art quddiemu u beda jgħidlu, ‘Ħu paċenzja bija u nagħtik kollox lura.’ 27 Għal dan, sid dan l-​ilsir ħassu mqanqal u tħassru, ħallieh imur,+ u ħafirlu d-​dejn tiegħu.+ 28 Imma dan l-​ilsir ħareġ u sab lil wieħed mill-​ilsiera sħabu li kellu jagħtih mitt dinar;+ ħatfu minn għonqu u beda jifgah u jgħidlu, ‘Ħallas lura dak kollu li għandek tagħti.’ 29 Għalhekk, l-​ilsir sieħbu nxteħet fl-​art u beda jitolbu bil-​ħrara u jgħidlu: ‘Ħu paċenzja bija+ u nagħtik kollox lura.’ 30 Madankollu, hu ma riedx, imma telaq u tefgħu l-​ħabs sakemm iħallas lura dak li kellu jagħtih. 31 Għalhekk, meta l-​ilsiera sħabu raw x’kien ġara, iddispjaċiehom ferm u marru u għarrfu lil sidhom b’kulma kien ġara.+ 32 Imbagħad sidu bagħat għalih u qallu, ‘Ilsir mill-​agħar, jien ħfirtlek dak id-​dejn kollu meta tlabtni bil-​ħrara. 33 Ma messekx int, mill-​banda l-​oħra, ġietek ħniena+ mill-​ilsir sieħbek, bħalma jien ukoll ġietni ħniena minnek?’+ 34 U sidu għadab bl-​ikrah+ għalih u tah f’idejn il-​kalzriera sakemm iħallas lura dak kollu li kellu jagħti. 35 Hekk ukoll+ jagħmlilkom Missieri tas-​sema jekk ma taħfrux minn qalbkom kull wieħed lil ħuh.”+

19 Issa, meta temm dan il-​kliem, Ġesù telaq mill-​Galilija u ġie fil-​fruntieri tal-​Lhudija, in-​naħa l-​oħra tal-​Ġordan.+ 2 Ukoll, marru warajh folol kbar, u fejjaqhom hemmhekk.+

3 Resqu lejh il-​Fariżej u, bil-​ħsieb li jipprovawh, staqsewh: “Skond il-​liġi, jistaʼ raġel jiddivorzja lil martu għal kwalunkwe raġuni?”+ 4 Hu wieġeb u qalilhom: “Ma qrajtux li sa mill-​bidu dak li ħalaqhom għamilhom raġel u mara+ 5 u qal, ‘Minħabba f’hekk raġel iħalli lil missieru u lil ommu+ u jingħaqad maʼ martu, u t-​tnejn ikunu ġisem wieħed’?+ 6 Mela m’għadhomx iżjed tnejn, imma ġisem wieħed. Għalhekk, dak li Alla għaqqad flimkien ħa ma jifirdu ebda bniedem.”+ 7 Qalulu: “Allura Mosè għala ordna li wieħed jagħtiha ċertifikat taʼ tkeċċija u jiddivorzjaha?”+ 8 Qalilhom: “Kien minħabba l-​ebusija taʼ qalbkom+ li Mosè ċedielkom li tiddivorzjaw lin-​nisa tagħkom, imma dan ma kienx hekk mill-​bidu.+ 9 Jien ngħidilkom li kulmin jiddivorzja lil martu, ħlief minħabba ż-​żína, u jiżżewweġ oħra jagħmel adulterju.”+

10 Id-dixxipli qalulu: “Jekk din hi s-​sitwazzjoni taʼ raġel maʼ martu, ma jaqbillekx tiżżewweġ.”+ 11 Hu qalilhom: “Mhux kulħadd jagħmel il-​wisaʼ għal dan il-​kliem, imma dawk biss li għandhom din l-​għotja.+ 12 Għax hemm ewnuċi li twieldu hekk minn ġuf ommhom,+ u hemm ewnuċi li ntgħamlu ewnuċi mill-​bnedmin, u hemm ewnuċi li għamlu lilhom infushom ewnuċi minħabba s-​saltna tas-​smewwiet. Min jistaʼ, ħa jagħmel il-​wisaʼ għal dan.”+

13 Imbagħad ġabulu xi tfal żgħar biex ipoġġi idejh fuqhom u jitlob; imma d-​dixxipli ċanfruhom.+ 14 Iżda Ġesù qal: “Ħalluhom it-​tfal żgħar, u tibqgħux iżżommuhom milli jiġu għandi, għax is-​saltna tas-​smewwiet hi taʼ min hu bħalhom.”+ 15 U poġġa idejh fuqhom u telaq minn hemmhekk.+

16 Issa, ara, resaq wieħed fuqu u qallu: “Għalliem, liema għemil tajjeb irrid nagħmel sabiex nikseb il-​ħajja taʼ dejjem?”+ 17 Qallu: “Għala tistaqsini dwar x’inhu tajjeb? Wieħed hemm li hu tajjeb.+ Iżda, jekk trid tidħol fil-​ħajja, osserva l-​kmandamenti kontinwament.”+ 18 Qallu: “Liema?”+ Ġesù qal: “Toqtolx,+ Tagħmilx adulterju,+ Tisraqx,+ Tixhidx falz,+ 19 Onora lil missierek u lil ommok,+ u, Ħobb lill-​proxxmu tiegħek bħalek innifsek.”+ 20 Iż-żagħżugħ qallu: “Dawn kollha ħaristhom; x’jonqosni iktar?” 21 Ġesù qallu: “Jekk trid tkun perfett, mur bigħ dak li għandek u agħti lill-​foqra u jkollok teżor fis-​sema,+ u ejja kun segwaċi tiegħi.”+ 22 Meta ż-​żagħżugħ semaʼ dan, telaq imnikket, għax kellu ħafna ġid.+ 23 Imbagħad Ġesù qal lid-​dixxipli tiegħu: “Tassew ngħidilkom li se jkun diffiċli għal raġel għani biex jidħol fis-​saltna tas-​smewwiet.+ 24 Nerġaʼ ngħidilkom, Hu eħfef li ġemel jgħaddi minn għajn taʼ labra milli raġel għani jidħol fis-​saltna t’Alla.”+

25 Meta d-​dixxipli semgħu dan, issorprendew ruħhom ħafna u qalulu: “Min tassew jistaʼ jiġi salvat?”+ 26 Waqt li ħares fiss lejhom, Ġesù qalilhom: “Għall-​bnedmin dan hu impossibbli, imma għal Alla kollox hu possibbli.”+

27 Imbagħad wieġeb Pietru u qallu: “Ara! Aħna tlaqna kollox u ġejna warajk; allura aħna x’se jmissna?”+ 28 Ġesù qalilhom: “Tassew ngħidilkom, Fit-​tiġdid taʼ kollox, meta Bin il-​bniedem joqgħod bil-​qiegħda fuq it-​tron glorjuż tiegħu, intom li ġejtu warajja toqogħdu wkoll bil-​qiegħda fuq tnax-il tron, tiġġudikaw lit-​tnax-il tribù taʼ Israel.+ 29 U kulmin telaq id-​djar tiegħu jew lil ħutu subien jew bniet jew lil missieru jew lil ommu jew lit-​tfal jew l-​artijiet minħabba ismi jingħata ħafna iktar u jiret il-​ħajja taʼ dejjem.+

30 “Imma ħafna li huma l-​ewwel ikunu l-​aħħar u taʼ l-​aħħar l-​ewwel.+

20 “Għax is-​saltna tas-​smewwiet hi bħal wieħed sid t’għalqa li ħareġ kmieni fil-​għodu biex isib ħaddiema għall-​għalqa tad-​dwieli tiegħu.+ 2 Wara li ftiehem mal-​ħaddiema li jagħtihom dinar* kuljum,+ bagħathom fl-​għalqa tiegħu. 3 Ħareġ ukoll madwar it-​tielet siegħa*+ u ra oħrajn weqfin bla xogħol fis-​suq;+ 4 u lil dawn qalilhom, ‘Morru intom ukoll fl-​għalqa tad-​dwieli, u nagħtikom dak li hu ġust.’ 5 U dawn marru. Reġaʼ ħareġ għall-​ħabta tas-​sitt siegħa*+ u d-​disaʼ siegħa*+ u għamel l-​istess. 6 Fl-aħħarnett, madwar il-​ħdax-il siegħa* ħareġ u sab oħrajn weqfin, u qalilhom, ‘Għala qgħadtu weqfin hawnhekk il-​jum kollu bla xogħol?’ 7 Qalulu, ‘Għax ħadd ma qabbadna.’ Qalilhom, ‘Morru intom ukoll fl-​għalqa tad-​dwieli.’+

8 “X’ħin sar fil-​għaxija,+ sid l-​għalqa tad-​dwieli qal lil dak li kien qed jiħodlu ħsieb, ‘Sejjaħ lill-​ħaddiema u agħtihom il-​paga;+ ibda b’taʼ l-​aħħar u spiċċa b’taʼ l-​ewwel.’ 9 Meta ġew l-​irġiel li bdew jaħdmu fil-​ħdax-il siegħa, ngħataw dinar kull wieħed. 10 Għalhekk, meta ġew taʼ l-​ewwel, ħasbu li kienu se jingħataw iktar; imma huma tħallsu wkoll bir-​rata taʼ dinar. 11 Malli ħaduh bdew igergru kontra s-​sid+ 12 u qalulu, ‘Dawn taʼ l-​aħħar taw siegħa xogħol u int xorta stmajthom daqsna li ssaportejna t-​toqol tal-​jum u s-​sħana tikwi!’ 13 Imma biex iwieġeb lil wieħed minnhom, qallu, ‘Sieħbi, lilek m’iniex nonqsok. Mhux dinar ftehemna li nagħtik?+ 14 Ħu dak li hu tiegħek u mur. Lil dan taʼ l-​aħħar irrid nagħtih daqskemm tajt lilek.+ 15 Ma nistax skond il-​liġi nagħmel li rrid bi ħwejġi? Jew għajnek hi mill-​agħar+ għax jien tajjeb?’+ 16 B’dan il-​mod, taʼ l-​aħħar jiġu l-​ewwel, u taʼ l-​ewwel l-​aħħar.”+

17 Peress li issa kien wasal biex jitlaʼ Ġerusalemm, fit-​triq Ġesù kellem lit-​tnax-il dixxiplu+ waħedhom u qalilhom: 18 “Ara! Aħna telgħin Ġerusalemm, u Bin il-​bniedem se jingħata f’idejn il-​qassisin ewlenin u l-​iskribi, u dawn jikkundannawh għall-​mewt,+ 19 u jagħtuh f’idejn in-​nies tal-​ġnus biex jiżżuffjettaw bih u jsawtuh u jsammruh maʼ zokk,+ u fit-​tielet jum jiġi mqajjem.”+

20 Imbagħad resqet lejh omm ulied Żebedew+ maʼ wliedha u mielet quddiemu biex titolbu xi ħaġa.+ 21 Hu qalilha: “Xi trid?” Qaltlu: “Ordna li dawn iż-​żewġ uliedi joqogħdu bil-​qiegħda, wieħed fuq il-​lemin tiegħek u l-​ieħor fuq ix-​xellug, fis-​saltna tiegħek.”+ 22 Ġesù wieġeb u qalilhom: “Ma tafux x’qed titolbu. Tistgħu tixorbu l-​kies+ li dalwaqt nixrob jien?” Qalulu: “Nistgħu.” 23 Qalilhom: “Tassew li se tixorbu l-​kies tiegħi,+ imma li toqogħdu bil-​qiegħda fuq il-​lemin u fuq ix-​xellug tiegħi ma nistax nagħtih jien, imma hu taʼ dawk li tħejja għalihom minn Missieri.”+

24 Meta l-​għaxra l-​oħra semgħu dan, xejn ma ħadu pjaċir biż-​żewġ aħwa.+ 25 Imma Ġesù sejħilhom lejh u qalilhom: “Intom tafu li l-​ħakkiema tal-​ġnus jiddominawhom u l-​kbarat għandhom awtorità fuqhom.+ 26 Dan m’għandux ikun fostkom;+ imma kulmin irid isir kbir fostkom irid ikun il-​qaddej tagħkom,+ 27 u kulmin irid ikun l-​ewwel fostkom irid ikun l-​ilsir tagħkom.+ 28 Bħalma Bin il-​bniedem ma ġiex biex ikun moqdi, imma biex jaqdi+ u jagħti ruħu b’fidwa għal ħafna.”+

29 Issa, waqt li kienu ħerġin minn Ġeriko,+ ġiet warajh folla kbira. 30 U, ara, żewġ għomja bil-​qiegħda mal-​ġenb tat-​triq, meta semgħu li kien għaddej Ġesù, bdew jgħajtu u jgħidu: “Mulej, ikollok ħniena minna, Bin David!”+ 31 Imma n-​nies ċanfruhom biex jisktu; iżda huma iktar bdew jgħajtu u jgħidu: “Mulej, ikollok ħniena minna, Bin David!”+ 32 Għalhekk, Ġesù waqaf, sejħilhom, u qalilhom: “Xi triduni nagħmlilkom?” 33 Qalulu: “Mulej, agħmel li jinfetħu għajnejna.”+ 34 Ġesù ħassu mqanqal u tħassarhom, messilhom għajnejhom,+ u minnufih ħadu d-​dawl u marru warajh.+

21 Meta qorbu lejn Ġerusalemm u waslu Betfaġe fuq il-​Muntanja taż-​Żebbuġ, Ġesù bagħat żewġ dixxipli+ 2 u qalilhom: “Morru fir-​raħal li qed taraw quddiemkom, u mill-​ewwel issibu ħmara marbuta, u felu magħha; ħolluhom u ġibuhomli.+ 3 U jekk xi ħadd ikellimkom, għidulu, ‘Il-​Mulej għandu bżonnhom.’ Malli tgħidulu hekk, jibgħathom minnufih.”

4 Dan fil-​fatt seħħ biex jitwettaq dak li qal il-​profeta: 5 “Għidu lil bint Sijon, ‘Ara! Is-​Sultan tiegħek ġej għandek,+ ġwejjed,+ u riekeb fuq ħmar, iva, fuq felu, il-​ferħ taʼ bhima tat-​tagħbija.’”+

6 Għalhekk, id-​dixxipli telqu u għamlu bħalma ordnalhom Ġesù. 7 U ġabu l-​ħmara u l-​felu, u poġġew fuqhom l-​imnatar tagħhom, u hu poġġa bil-​qiegħda fuqhom.+ 8 Il-biċċa l-​kbira mill-​folla firxu l-​imnatar tagħhom+ fit-​triq, waqt li oħrajn bdew jaqtgħu l-​friegħi mis-​siġar u jifirxuhom fit-​triq.+ 9 U l-​folol, kemm dawk li kienu mexjin quddiemu u kemm dawk li kienu mexjin warajh, bdew jgħajtu: “Salva, nitolbuk,+ lil Bin David!+ Imbierek dak li jiġi f’isem+ Ġeħova! Salvah, nitolbuk, fl-​ogħla postijiet tas-​smewwiet!”+

10 Issa, meta daħal Ġerusalemm,+ qamet għagħa kbira fil-​belt kollha u n-​nies bdew jgħidu: “Dan min hu?” 11 Il-folol bdew iwieġbu: “Dan hu Ġesù, il-​profeta+ minn Nazaret tal-​Galilija!”

12 U Ġesù daħal fit-​tempju u keċċa ’l barra lil dawk kollha li kienu qed ibigħu u jixtru fit-​tempju, u qaleb l-​imwejjed tas-​sarrafa tal-​flus u l-​bankijiet taʼ dawk li kienu jbigħu l-​ħamiem.+ 13 U qalilhom: “Hu miktub, ‘Dari tissejjaħ dar tat-​talb,’+ imma intom qed tagħmluha għar tal-​ħallelin.”+ 14 Ukoll, ġew għandu fit-​tempju nies għomja u zopop, u fejjaqhom.

15 Il-qassisin ewlenin u l-​iskribi xejn ma ħadu pjaċir meta raw il-​meravilji li għamel+ u s-​subien li kienu qed jgħajtu fit-​tempju u jgħidu: “Salva, nitolbuk,+ lil Bin David!”+ 16 u qalulu: “Qed tismaʼ x’qed jgħidu dawn?” Ġesù qalilhom: “Iva. Qatt ma qrajtuh+ dan, ‘Minn fomm iċ-​ċkejknin u t-​trabi tal-​ħalib int ipprovdejt it-​tifħir’?”+ 17 U telaq u ħalliehom; ħareġ mill-​belt u mar Betanja u qattaʼ l-​lejl hemmhekk.+

18 Meta kien sejjer lura lejn il-​belt kmieni fil-​għodu, qabdu l-​ġuħ.+ 19 U lemaħ siġra tat-​tin mal-​ġenb tat-​triq u resaq lejha, imma ma sab xejn+ fiha ħlief weraq, u qalilha: “Ħa ma joħroġ qatt iktar frott minnek.”+ U t-​tina nixfet dak il-​ħin stess. 20 Meta raw dan, id-​dixxipli stagħġbu u qalu: “Kif nixfet minnufih it-​tina?”+ 21 Ġesù wieġeb u qalilhom: “Tassew ngħidilkom, Li kieku jkollkom il-​fidi u ma tiddubitawx,+ mhux biss tagħmlu dak li għamilt jien lit-​tina, imma wkoll jekk tgħidu lil din il-​muntanja, ‘Intrefaʼ u nxteħet fil-​baħar,’ hekk jiġri.+ 22 U, jekk ikollkom il-​fidi, kulma titolbu taqilgħuh.”+

23 Issa, wara li daħal fit-​tempju, il-​qassisin ewlenin u x-​xjuħ tal-​poplu resqu fuqu waqt li kien qed jgħallem u qalulu:+ “Int b’liema awtorità tagħmlu dan? U min tak din l-​awtorità?”+ 24 Ġesù wieġeb u qalilhom: “Jien, ukoll, nistaqsikom xi ħaġa. Jekk tgħiduhieli, jien ukoll ngħidilkom b’liema awtorità nagħmel dan:+ 25 Il-magħmudija taʼ Ġwanni, minfejn kienet ġejja? Mis-​sema jew mill-​bnedmin?”+ Imma huma bdew jirraġunaw bejniethom u jgħidu: “Jekk ngħidulu, ‘Mis-​sema,’ jgħidilna, ‘Allura, għala m’emmintuhx?’+ 26 Iżda, jekk ngħidulu, ‘Mill-​bnedmin,’ nibżgħu mill-​folla,+ għax kulħadd iżomm lil Ġwanni bi profeta.”+ 27 Għalhekk, wieġbu lil Ġesù u qalulu: “Ma nafux.” Hu, imbagħad, qalilhom: “Lanqas jien ma ngħidilkom b’liema awtorità nagħmel dan.+

28 “X’taħsbu intom? Wieħed raġel kellu żewġt itfal.+ Mar fuq l-​ewwel wieħed u qallu, ‘Ibni, illum mur aħdem fl-​għalqa tad-​dwieli.’ 29 Dan wieġeb u qallu, ‘Immur, sinjur,’+ imma ma marx. 30 Resaq lejn it-​tieni wieħed u qallu l-​istess. Dan wieġeb u qallu, ‘Ma rridx.’ Wara ddispjaċieh+ u mar. 31 Liema minnhom it-​tnejn għamel ir-​rieda taʼ missieru?”+ Qalulu: “Taʼ l-​aħħar.” Ġesù qalilhom: “Tassew ngħidilkom li l-​kolletturi tat-​taxxi u l-​prostituti sejrin qabilkom fis-​saltna t’Alla. 32 Għax Ġwanni ġie għandkom fi triq is-​sewwa,+ imma intom m’emmintuhx.+ Madankollu, il-​kolletturi tat-​taxxi u l-​prostituti emmnuh,+ u intom, għalkemm rajtu dan, ma ddispjaċikomx wara u bqajtu m’emmintuhx.

33 “Isimgħu tixbiha oħra: Kien hemm wieħed+ li kellu għalqa li ħawwilha bid-​dwieli u dawwarha b’ċint. Ħaffer fiha magħsar taʼ l-​inbid, bnielha torri,+ u qabbilha lil xi bdiewa, u siefer.+ 34 Meta wasal l-​istaġun tal-​frott, bagħat lill-​ilsiera tiegħu għand il-​bdiewa biex iġibulu l-​frott tiegħu. 35 Madankollu, il-​bdiewa qabdu lill-​ilsiera, u lil wieħed sawtuh, lil ieħor qatluh, u lil ieħor ħaġġruh.+ 36 Reġaʼ bagħat ilsiera oħrajn, iktar mill-​ewwel darba, imma lil dawn għamlulhom l-​istess.+ 37 Fl-aħħar bagħtilhom lil ibnu u qal, ‘Lil ibni jirrispettawh.’ 38 Malli raw lill-​iben, il-​bdiewa qalu bejniethom, ‘Dan il-​werriet;+ ejjew noqtluh u niħdulu l-​wirt!’+ 39 Għalhekk, qabduh u tefgħuh ’il barra mill-​għalqa tad-​dwieli u qatluh.+ 40 Issa, meta jiġi sid l-​għalqa tad-​dwieli, x’se jagħmlilhom lil dawn il-​bdiewa?” 41 Qalulu: “Peress li huma mill-​agħar, hu se jġib fuqhom qerda kbira,+ u l-​għalqa tad-​dwieli jqabbilha lil bdiewa oħrajn li jagħtuh il-​frott meta jasal żmienu.”+

42 Qalilhom Ġesù: “Qatt ma qrajtu fl-​Iskrittura, ‘Il-​ġebla li twarrbet+ mill-​bennejja saret il-​ġebla tax-​xewka ewlenija.+ Mingħand Ġeħova seħħ dan, u f’għajnejna din hi xi ħaġa meraviljuża’? 43 Għalhekk ngħidilkom, Is-​saltna t’Alla tittieħed mingħandkom u tingħata lil ġens li jagħti l-​frott minnha.+ 44 Ukoll, min jaqaʼ fuq din il-​ġebla jitfarrak, u fuq min taqaʼ titħnu.”+

45 Issa, meta semgħu t-​tixbihat tiegħu, il-​qassisin ewlenin u l-​Fariżej indunaw li kien qed jgħid għalihom.+ 46 Imma, għalkemm kienu qed jipprovaw jaqbduh taħt idejhom, kienu jibżgħu mill-​folol, għax dawn kienu jżommuh bi profeta.+

22 Ġesù reġaʼ qabad ikellimhom bit-​tixbihat u qalilhom:+ 2 “Is-​saltna tas-​smewwiet saret bħal wieħed sultan li għamel festa tat-​tieġ+ għal ibnu. 3 U bagħat lill-​ilsiera tiegħu għal dawk li kienu mistidnin għall-​festa tat-​tieġ,+ imma dawn ma ridux jiġu.+ 4 Jerġaʼ bagħat ilsiera oħrajn+ u qalilhom, ‘Għidu lill-​mistidnin: “Ara! Jien ħejjejt il-​pranzu tiegħi,+ il-​barrin u l-​bhejjem imsemmnin diġà maqtulin, u kollox għandi lest. Ejjew għall-​festa tat-​tieġ.”’+ 5 Imma ma tawx kas, u kien hemm min telaq lejn l-​għalqa tiegħu, u min lejn in-​negozju tiegħu;+ 6 imma l-​oħrajn qabdu lill-​ilsiera, insultawhom u qatluhom.+

7 “Għal dan, is-​sultan imtela bil-​korla, u bagħat l-​armati tiegħu u qered lil dawk il-​qattilin u ħarqilhom il-​belt tagħhom.+ 8 Imbagħad qal lill-​ilsiera tiegħu, ‘Tabilħaqq, kollox lest għall-​festa tat-​tieġ, imma l-​mistidnin ma kienx jistħoqqilhom.+ 9 Għalhekk, morru fit-​toroq li jagħtu għall-​belt, u lil kulmin issibu stidnuh għall-​festa tat-​tieġ.’+ 10 Għaldaqstant, dawn l-​ilsiera ħarġu fit-​toroq u ġabru lil kulmin sabu, ħżiena u tajbin;+ u s-​sala tat-​tieġ imtliet bin-​nies imdawrin mal-​mejda.+

11 “Meta daħal jara l-​mistidnin, is-​sultan lemaħ fosthom raġel li ma kienx liebes libsa tat-​tieġ.+ 12 Għalhekk qallu, ‘Sieħbi, int kif dħalt hawnhekk mingħajr il-​libsa tat-​tieġ?’+ U dak tbikkem. 13 Imbagħad is-​sultan qal lill-​qaddejja tiegħu, ‘Orbtulu idejh u saqajh u itfgħuh barra fid-​dlam. Hemmhekk se jibki u jgħażżaż snienu.’+

14 “Għax ħafna huma mistidnin, imma ftit magħżulin.”+

15 Imbagħad il-​Fariżej telqu u ftiehmu bejniethom kif jonsbuh fi kliemu.+ 16 Għalhekk, bagħtu għandu lid-​dixxipli tagħhom, flimkien maʼ xi partitarji t’Erodi,+ u qalulu: “Għalliem, aħna nafu li int tgħid il-​verità u tgħallem it-​triq t’Alla fil-​verità, u ma jimpurtak minn ħadd, għax ma tħarisx lejn kif il-​bnedmin jidhru minn barra.+ 17 Għalhekk għidilna, X’taħseb int? Huwa skond il-​liġi li tħallas it-​taxxa fuq kull ras lil Ċesari jew le?”+ 18 Imma Ġesù, billi kien jaf kemm kienu mill-​agħar, qalilhom: “Għala tipprovawni, ipokriti?+ 19 Uruni l-​munita tat-​taxxa.” Ġabulu dinar.* 20 U qalilhom: “Din ix-​xbieha u din l-​iskrizzjoni taʼ min huma?”+ 21 Qalulu: “Taʼ Ċesari.” Imbagħad qalilhom: “Għalhekk, agħtu lura lil Ċesari dak li hu taʼ Ċesari, imma lil Alla dak li hu t’Alla.”+ 22 Meta semgħu dan, baqgħu skantati, u ħallewh bi kwietu u telqu.+

23 Dakinhar resqu lejh xi Sadduċej, li jgħidu li m’hemmx irxoxt, u staqsewh:+ 24 “Għalliem, Mosè qal, ‘Jekk raġel imut mingħajr tfal, ħuh irid jiżżewweġ lill-​armla tiegħu u jqajjem nisel għal ħuh.’+ 25 Issa magħna kien hemm sebaʼ aħwa; u l-​ewwel wieħed iżżewweġ u miet, u, għax ma kellux ulied, ħalla lil martu għal ħuh.+ 26 Ġara l-​istess ukoll lit-​tieni u t-​tielet, sas-​sebaʼ wieħed.+ 27 Fl-aħħar mietet il-​mara wkoll. 28 Għaldaqstant, fl-​irxoxt, mart liema wieħed mis-​sebgħa se tkun? Għax kollha żżewġuha.”+

29 Ġesù wieġeb u qalilhom: “Għandkom żball, għax la tafu l-​Iskrittura u lanqas il-​qawwa t’Alla;+ 30 għax fl-​irxoxt la l-​irġiel ma jiżżewġu u lanqas in-​nisa ma jingħataw fiż-​żwieġ,+ imma jkunu bħall-​anġli fis-​sema. 31 Imma rigward l-​irxoxt tal-​mejtin, ma qrajtux dak li qalilkom Alla,+ 32 ‘Jien l-​Alla t’Abraham u l-​Alla taʼ Iżakk u l-​Alla taʼ Ġakobb’?+ Hu mhux l-​Alla tal-​mejtin, imma tal-​ħajjin.”+ 33 Meta semgħu dan, il-​folol stagħġbu bit-​tagħlim tiegħu.+

34 Wara li l-​Fariżej semgħu li kien għalaq ħalq is-​Sadduċej, inġemgħu flimkien. 35 U wieħed minnhom, li kien jaf il-​Liġi,+ biex jipprovah staqsieh: 36 “Għalliem, liema hu l-​akbar kmandament fil-​Liġi?”+ 37 Qallu: “‘Ħobb lil Ġeħova Alla tiegħek b’qalbek kollha u b’ruħek kollha u b’moħħok kollu.’+ 38 Dan hu l-​akbar u l-​ewwel kmandament. 39 It-tieni jixbhu u hu dan, ‘Ħobb lill-​proxxmu tiegħek bħalek innifsek.’+ 40 Fuq dawn iż-​żewġ kmandamenti żżomm il-​Liġi kollha, u l-​Profeti.”+

41 Issa, waqt li l-​Fariżej kienu miġburin flimkien, Ġesù staqsiehom:+ 42 “X’taħsbu intom dwar il-​Kristu? Bin min hu?” Qalulu: “Bin David.”+ 43 Qalilhom: “Allura David, b’ispirazzjoni,+ kif isejjaħlu ‘Mulej’ u jgħid, 44 ‘Ġeħova qal lill-​Mulej tiegħi: “Oqgħod bil-​qiegħda fuq il-​lemin tiegħi sakemm inqiegħed l-​għedewwa tiegħek taħt saqajk”’?+ 45 Għalhekk, jekk David isejjaħlu ‘Mulej,’ kif inhu ibnu?”+ 46 U ħadd ma kien kapaċi jwieġbu, lanqas kelma waħda, u minn dakinhar ’il quddiem ħadd ma ssogra jistaqsih iktar.+

23 Imbagħad Ġesù kellem lill-​folol u lid-​dixxipli tiegħu+ u qalilhom: 2 “L-​iskribi+ u l-​Fariżej qagħdu fuq is-​siġġu taʼ Mosè.+ 3 Għalhekk, kulma jgħidulkom+ agħmluh u osservawh, imma tagħmlux bħalhom,+ għax ma jagħmlux dak li jgħidu. 4 Huma jorbtu tagħbijiet tqal u jpoġġuhom fuq spallejn il-​bnedmin,+ imma m’humiex lesti li jċaqalquhom b’sebagħhom.+ 5 Kulma jagħmlu jagħmluh għal għajn in-​nies;+ għax ikabbru l-​filatteri* tagħhom+ u jtawlu l-​freneż+ taʼ lbieshom. 6 Iħobbu l-​iktar post prominenti+ fl-​ikliet taʼ fil-​għaxija u s-​siġġijiet taʼ quddiem fis-​sinagogi,+ 7 u t-​tislim+ fis-​swieq u li jissejħu Rabbi* min-​nies.+ 8 Imma intom tissejħux Rabbi, għax wieħed hu l-​għalliem tagħkom,+ filwaqt li intom ilkoll aħwa. 9 Barra minn hekk, issejħu lil ħadd missierkom fuq l-​art, għax wieħed hu Missierkom,+ Dak tas-​sema. 10 U tissejħux ‘mexxejja,’+ għax wieħed hu l-​Mexxej tagħkom, il-​Kristu. 11 Imma l-​akbar wieħed fostkom għandu jkun il-​qaddej tagħkom.+ 12 Kulmin jitgħolla jiġi umiljat,+ u kulmin jumilja ruħu jitgħolla.+

13 “Gwaj għalikom, skribi u Fariżej, ipokriti! Għax tagħlqu+ s-​saltna tas-​smewwiet għall-​bnedmin; għax intom+ ma tidħlux, u lanqas tħallu jidħol lil min ikun dieħel. 14* ——

15 “Gwaj għalikom, skribi u Fariżej, ipokriti!+ Għax taqsmu l-​baħar u l-​art biex tikkonvertu bniedem wieħed, u meta jikkonverti tagħmluh bniedem li jistħoqqlu jmur Geħenna* darbtejn iktar minnkom.

16 “Gwaj għalikom, gwidi għomja,+ li tgħidu, ‘Jekk xi ħadd jaħlef bit-​tempju, m’hu xejn; imma jekk xi ħadd jaħlef bid-​deheb tat-​tempju, ikun obbligat li jwettaq il-​ħalfa.’+ 17 Boloh u għomja! Fil-​fatt, x’inhu l-​akbar, id-​deheb jew it-​tempju li qaddes id-​deheb?+ 18 Ukoll, ‘Jekk xi ħadd jaħlef bl-​artal, m’hu xejn; imma jekk xi ħadd jaħlef bl-​għotja taʼ fuqu, ikun obbligat li jwettaq il-​ħalfa.’ 19 Għomja! Fil-​fatt, x’inhu l-​akbar, l-​għotja jew l-​artal+ li jqaddes l-​għotja? 20 Għalhekk, min jaħlef bl-​artal qed jaħlef bih u b’kulma hemm fuqu; 21 u min jaħlef bit-​tempju qed jaħlef bih u b’dak li qed jgħammar fih;+ 22 u min jaħlef bis-​sema qed jaħlef bit-​tron t’Alla+ u b’dak li qiegħed bil-​qiegħda fuqu.

23 “Gwaj għalikom, skribi u Fariżej, ipokriti! Għax tagħtu l-​għexur+ tan-​nagħniegħ u l-​bużbież u l-​kemmun, imma injorajtu l-​affarijiet li huma iktar importanti fil-​Liġi, jiġifieri, il-​ġustizzja+ u l-​ħniena+ u l-​fedeltà.+ Dawn l-​affarijiet kontu obbligati tagħmluhom waqt li ma tinjorawx l-​affarijiet l-​oħra. 24 Gwidi għomja,+ li ssaffu nemusa+ u tibilgħu ġemel!+

25 “Gwaj għalikom, skribi u Fariżej, ipokriti! Għax tnaddfu t-​tazza+ u l-​platt minn barra, imma minn ġewwa mimlijin serq+ u nuqqas taʼ moderazzjoni. 26 Fariżew agħma!+ Naddaf l-​ewwel it-​tazza+ u l-​platt minn ġewwa, imbagħad barra jindaf ukoll.

27 “Gwaj għalikom, skribi u Fariżej, ipokriti!+ Għax qiskom oqbra mbajda,+ li minn barra veru jidhru sbieħ imma minn ġewwa mimlijin bl-​għadam taʼ nies mejtin u b’kull nuqqas taʼ ndafa. 28 Bl-istess mod intom ukoll, minn barra veru tidhru nies sewwa f’għajnejn ħaddieħor,+ imma minn ġewwa mimlijin ipokrisija u ksur tal-​liġi.

29 “Gwaj għalikom, skribi u Fariżej, ipokriti!+ Għax tibnu l-​oqbra tal-​profeti u żżejnu l-​oqbra tat-​tifkira tan-​nies sewwa,+ 30 u tgħidu, ‘Kieku għexna fi żmien missirijietna ma konniex nieħdu sehem magħhom fit-​tixrid taʼ demm il-​profeti.’+ 31 Għalhekk, qed tixhdu kontra tagħkom infuskom li intom ulied dawk li qatlu lill-​profeti.+ 32 Mela, temmu+ dak li bdew missirijietkom.

33 “Ja sriep, nisel il-​lifgħat,+ kif se taħarbu mill-​ġudizzju taʼ Geħenna?+ 34 Minħabba f’hekk, qed nibagħtilkom+ profeti, għorrief, u nies li jgħallmu fil-​pubbliku.+ Xi wħud minnhom toqtluhom+ u ssammruhom maʼ zokk, u oħrajn issawtuhom+ fis-​sinagogi tagħkom u tippersegwitawhom minn belt għal oħra; 35 biex jiġi fuqkom id-​demm kollu tan-​nies sewwa mxerred fuq l-​art,+ mid-​demm t’Abel,+ li kien raġel sewwa,+ sad-​demm taʼ Żakkarija bin Barakija, li qtiltuh bejn is-​santwarju u l-​artal.+ 36 Tassew ngħidilkom, Dan kollu jiġi fuq din il-​ġenerazzjoni.+

37 “Ġerusalemm, Ġerusalemm, il-​qattiela tal-​profeti+ u l-​ħaġġara+ taʼ dawk li ntbagħtulha!+ Kemm-il darba ridt niġbor lil uliedek flimkien, kif qroqqa tiġbor il-​flieles tagħha taħt ġwinħajha!+ Imma intom dan ma ridtuhx.+ 38 Ara! Darkom+ mitluqa f’idejkom.+ 39 Għax ngħidilkom, Minn issa ’l quddiem żgur ma tarawnix sakemm tgħidu, ‘Imbierek dak li jiġi f’isem Ġeħova!’”+

24 Issa Ġesù telaq mit-​tempju, imma fit-​triq id-​dixxipli tiegħu resqu lejh sabiex juruh il-​bini tat-​tempju.+ 2 Għaldaqstant qalilhom: “Qed tarawh dan kollu? Tassew ngħidilkom, Żgur li hawnhekk ma titħalliex ġebla fuq oħra li ma tiġġarrafx.”+

3 Waqt li kien bil-​qiegħda fuq il-​Muntanja taż-​Żebbuġ, id-​dixxipli resqu lejh kif kien waħdu u qalulu: “Għidilna, Dan meta se jseħħ, u x’se jkun is-​sinjal tal-​preżenza tiegħek+ u tal-​konklużjoni tas-​sistema?”+

4 U Ġesù wieġeb u qalilhom: “Oqogħdu attenti li ħadd ma jqarraq bikom;+ 5 għax ħafna jiġu f’ismi u jgħidu, ‘Jien il-​Kristu,’ u jqarrqu b’ħafna.+ 6 Se tisimgħu bi gwerer u aħbarijiet taʼ gwerer; araw li ma titwerwrux. Għax dan irid iseħħ, imma ma jkunx għadu t-​tmiem.+

7 “Għax ġens iqum kontra ġens+ u saltna kontra saltna,+ u jkun hemm nuqqas taʼ ikel+ u terremoti+ f’post wara l-​ieħor. 8 Dan kollu hu l-​bidu taʼ l-​uġigħ, bħall-​uġigħ tal-​ħlas.

9 “Imbagħad jagħtukom f’idejn min iġegħelkom issofru+ u joqtlukom,+ u tkunu mibgħudin+ mill-​ġnus kollha minħabba ismi.+ 10 Imbagħad, ukoll, ħafna jitfixklu+ u jittradixxu lil xulxin u jobogħdu lil xulxin.+ 11 U jqumu ħafna profeti foloz+ u jqarrqu b’ħafna;+ 12 u minħabba li jiżdied il-​ħażen+ tibred l-​imħabba tal-​biċċa l-​kbira min-​nies.+ 13 Imma min jissaporti+ sat-​tmiem jiġi salvat.+ 14 U din l-​aħbar tajba+ tas-​saltna+ tiġi pridkata fl-​art abitata kollha bħala xiehda lill-​ġnus kollha;+ u mbagħad jiġi t-​tmiem.+

15 “Għalhekk, meta taraw wieqfa f’post qaddis+ il-​ħaġa moqżieża+ li ġġib ħerba u li tkellem dwarha l-​profeta Danjel (ħa juża moħħu l-​qarrej), 16 imbagħad dawk li jkunu fil-​Lhudija ħa jibdew jaħarbu+ lejn il-​muntanji. 17 Min ikun fuq il-​bejt ħa ma jinżilx biex jieħu l-​affarijiet minn daru; 18 u min ikun fl-​għalqa ħa ma jerġax lura lejn id-​dar biex jieħu l-​mantar tiegħu. 19 Gwaj għan-​nisa tqal u għal dawk li jreddgħu f’dawk il-​jiem!+ 20 Ibqgħu itolbu biex il-​ħarba tagħkom ma tkunx fix-​xitwa, lanqas f’jum is-​Sabat; 21 għax imbagħad ikun hemm tribulazzjoni kbira+ li qatt ma kien hawn bħalha mill-​bidu tad-​dinja s’issa,+ le, lanqas jerġaʼ jkun hawn. 22 Fil-fatt, kieku dawk il-​jiem ma jitqassrux, ebda bniedem ma jiġi salvat; imma minħabba l-​magħżulin+ dawk il-​jiem jitqassru.+

23 “Imbagħad jekk xi ħadd jgħidilkom, ‘Ara! Hawn qiegħed il-​Kristu,’+ jew, ‘Hemm!’ temmnuhx.+ 24 Għax iqumu Kristijiet foloz+ u profeti foloz+ u jagħmlu sinjali kbar+ u għeġubijiet biex iqarrqu, jekk jistaʼ jkun, saħansitra bil-​magħżulin.+ 25 Ara! Wissejtkom minn qabel.+ 26 Għalhekk, jekk jgħidulkom, ‘Ara! Qiegħed fix-​xagħri,’ toħorġux; ‘Ara! Qiegħed fil-​kmamar taʼ ġewwa,’ temmnux.+ 27 Għax bħalma sajjetta+ toħroġ mil-​lvant u tiddi fuq il-​punent, hekk se tkun+ il-​preżenza taʼ Bin il-​bniedem. 28 Kulfejn ikun hemm il-​ġisem mejjet, hemmhekk l-​ajkli+ jinġemgħu flimkien.+

29 “Minnufih wara t-​tribulazzjoni taʼ dawk il-​jiem ix-​xemx tiddallam,+ u l-​qamar+ ma jagħtix dawl, u l-​kwiekeb jaqgħu mis-​sema, u l-​qawwiet tas-​smewwiet jitheżżu.+ 30 Imbagħad jidher fis-​sema s-​sinjal taʼ Bin il-​bniedem,+ u mbagħad it-​tribujiet kollha taʼ l-​art jibku u jħabbtu fuq sidirhom,+ u jaraw lil Bin il-​bniedem ġej fuq is-​sħab tas-​sema b’qawwa u glorja kbira.+ 31 U jibgħat lill-​anġli tiegħu b’ħoss kbir taʼ trumbetta,+ u jiġbru flimkien il-​magħżulin tiegħu+ mill-​erbat irjieħ,+ minn tarf sa tarf tas-​smewwiet.

32 “Issa tgħallmu dan il-​punt bħala tixbiha mis-​siġra tat-​tin: Hekk kif il-​fergħa ġdida tagħha tkun għadha ratba u toħroġ il-​weraq, tkunu tafu li qorob is-​sajf.+ 33 Hekk ukoll intom, meta taraw dan kollu, kunu afu li hu qrib, fil-​bieb.+ 34 Tassew ngħidilkom li din il-​ġenerazzjoni+ żgur ma tgħaddix sakemm iseħħ dan kollu. 35 Is-sema u l-​art jgħaddu,+ imma kliemi żgur ma jgħaddix.+

36 “Imma dak il-​jum u s-​siegħa+ ma jafhom ħadd, la l-​anġli tas-​smewwiet u lanqas l-​Iben, ħlief il-​Missier.+ 37 Għax bħalma kienu jiem Noè,+ hekk tkun+ il-​preżenza taʼ Bin il-​bniedem. 38 Għax bħalma f’dawk il-​jiem qabel id-​dilluvju kienu jieklu u jixorbu, irġiel jiżżewġu u nisa jingħataw fiż-​żwieġ, sal-​jum li Noè+ daħal fl-​arka;+ 39 u ma tawx kas sakemm ġie d-​dilluvju u kinishom ilkoll,+ hekk tkun il-​preżenza taʼ Bin il-​bniedem. 40 Imbagħad żewġt irġiel ikunu fl-​għalqa: wieħed jittieħed u l-​ieħor jiġi abbandunat; 41 żewġ nisa jkunu qed jitħnu:+ waħda tittieħed u l-​oħra tiġi abbandunata.+ 42 Għalhekk, ibqgħu għassa, għax ma tafux f’liema jum ġej+ il-​Mulej tagħkom.

43 “Imma kunu afu dan, li kieku sid id-​dar kien jaf f’liema għassa kien ġej il-​ħalliel,+ kien jibqaʼ mqajjem u ma jħallix daru tinsteraq. 44 Għalhekk, uru li intom lesti wkoll,+ għax f’siegħa li ma tistennewhiex ġej Bin il-​bniedem.

45 “Min hu tassew l-​ilsir+ leali* u għaqli li sidu ħatru fuq il-​qaddejja taʼ daru, biex jagħtihom l-​ikel fiż-​żmien xieraq?+ 46 Hieni+ hu dak l-​ilsir li sidu, meta jasal, isibu jagħmel hekk! 47 Tassew ngħidilkom, Hu jaħtru fuq kulma għandu.+

48 “Imma jekk xi darba l-​ilsir mill-​agħar jgħid f’qalbu,+ ‘Sidi qed jiddawwar,’+ 49 u jibda jsawwat lill-​ilsiera sħabu u jiekol u jixrob mas-​sakranazzi, 50 jiġi sid dak l-​ilsir f’jum li ma jistenniehx u f’siegħa+ li ma jafhiex, 51 u jikkastigah bl-​akbar ħruxija+ u jagħtih sehmu maʼ l-​ipokriti. Hemmhekk se jibki u jgħażżaż snienu.+

25 “Imbagħad is-​saltna tas-​smewwiet issir bħal għaxar verġni li ħadu l-​imsiebaħ tagħhom+ u ħarġu jiltaqgħu maʼ l-​għarus.+ 2 Ħamsa minnhom kienu boloh,+ u ħamsa kienu għaqlin;+ 3 għax il-​boloh ħadu l-​imsiebaħ imma ma ħadux żejt magħhom, 4 filwaqt li l-​għaqlin ħadu ż-​żejt fil-​kwies maʼ l-​imsiebaħ tagħhom. 5 Peress li l-​għarus iddawwar, kollha bdew jonogħsu u raqdu.+ 6 F’nofsillejl instemgħet għajta,+ ‘Wasal l-​għarus! Oħorġu ilqgħuh.’ 7 Imbagħad il-​verġni kollha qamu u ħejjew l-​imsiebaħ tagħhom.+ 8 Il-boloh qalu lill-​għaqlin, ‘Agħtuna ftit miż-​żejt tagħkom,+ għax l-​imsiebaħ tagħna dalwaqt jintfew.’ 9 L-għaqlin+ wieġbu u qalulhom, ‘Għandu mnejn ma jkunx hemm biżżejjed għalina u għalikom. Minflok morru għand dawk li jbigħuh u ixtru għalikom.’ 10 Huma u sejrin jixtru, wasal l-​għarus, u l-​verġni li kienu lesti daħlu miegħu għall-​festa tat-​tieġ;+ u l-​bieb ngħalaq. 11 Wara ġew ukoll il-​bqija tal-​verġni u qalu, ‘Sinjur, sinjur, iftħilna!’+ 12 Hu wieġeb u qalilhom, ‘Ngħidilkom il-​verità, ma nafkomx.’+

13 “Għalhekk, ibqgħu għassa+ għax la tafu l-​jum u lanqas is-​siegħa.+

14 “Għax dan hu bħal raġel,+ li qabel ma siefer,+ sejjaħ lill-​ilsiera tiegħu u ħalla f’idejhom dak li kellu.+ 15 U lil wieħed tah ħames talenti, lil ieħor tnejn, u lil ieħor wieħed, kull wieħed skond l-​abbiltà tiegħu,+ u siefer. 16 Minnufih dak li ngħata l-​ħames talenti mar jinnegozjahom u qalaʼ ħamsa oħra.+ 17 Hekk ukoll dak li ngħata tnejn qalaʼ tnejn oħra. 18 Imma dak li ngħata wieħed biss telaq, ħaffer ħofra fl-​art, u ħeba l-​flus tal-​fidda taʼ sidu.

19 “Wara żmien twil+ ġie sid dawk l-​ilsiera u għamel il-​kontijiet magħhom.+ 20 Mela dak li ngħata ħames talenti ġie quddiemu u ġab ħames talenti oħra u qallu, ‘Sidi, int fdajtli ħames talenti; ara, jien qlajt ħames talenti oħra.’+ 21 Sidu qallu, ‘Prosit, ilsir tajjeb u leali!+ Int urejt fedeltà+ fi ftit. Jien se naħtrek fuq ħafna.+ Ifraħ+ maʼ sidek.’ 22 Imbagħad ġie quddiemu dak li ngħata ż-​żewġ talenti u qallu, ‘Sidi, int fdajtli żewġ talenti; ara, jien qlajt żewġ talenti oħra.’+ 23 Sidu qallu, ‘Prosit, ilsir tajjeb u leali! Int urejt fedeltà fi ftit. Jien se naħtrek fuq ħafna.+ Ifraħ+ maʼ sidek.’

24 “Fl-​aħħar ġie quddiemu+ dak li ngħata talent wieħed u qallu, ‘Sidi, jien kont naf li int raġel li tippretendi ħafna, taħsad fejn ma żrajtx u tiġbor fejn ma xerridtx.* 25 Għalhekk bżajt,+ u mort ħbejt it-​talent tiegħek fl-​art. Hawn għandek dak li hu tiegħek.’ 26 Sidu wieġeb u qallu, ‘Ilsir għażżien u mill-​agħar, int kont taf, hux hekk, li jien ħsadt fejn ma żrajtx u ġbart fejn ma xerridtx? 27 Allura kien imissek qegħedt il-​flus tal-​fidda tiegħi għand il-​bankieri, u meta nasal kont nieħu bl-​imgħax dak li hu tiegħi.+

28 “‘Għalhekk, ħudulu t-​talent u agħtuh lil dak li għandu l-​għaxar talenti.+ 29 Għax kulmin għandu, jingħatalu iktar u jkollu bl-​abbundanza; imma min m’għandux, jittiħidlu saħansitra dak li għandu.+ 30 U lill-​ilsir li m’hu tajjeb għal xejn itfgħuh fid-​dlam taʼ barra. Hemmhekk se jibki u jgħażżaż snienu.’+

31 “Meta Bin il-​bniedem+ jasal fil-​glorja tiegħu, u l-​anġli kollha miegħu,+ imbagħad joqgħod bil-​qiegħda fuq it-​tron glorjuż tiegħu.+ 32 U l-​ġnus kollha jinġabru quddiemu,+ u hu jifred+ lin-​nies, wieħed mill-​ieħor,+ bħalma ragħaj jifred in-​nagħaġ mill-​mogħoż. 33 U jpoġġi lin-​nagħaġ fuq il-​lemin tiegħu+ u l-​mogħoż fuq ix-​xellug.+

34 “Imbagħad is-​sultan jgħid lil dawk fuq il-​lemin tiegħu, ‘Ejjew intom, imberkin minn Missieri,+ irtu+ s-​saltna+ mħejjija għalikom mit-​tisjis tad-​dinja.+ 35 Għax kont bil-​ġuħ u tajtuni x’niekol;+ qabadni l-​għatx u tajtuni x’nixrob. Kont stranġier u lqajtuni bl-​ospitalità;+ 36 kont għarwien,+ u libbistuni. Kont marid u ħadtu ħsiebi. Kont il-​ħabs+ u ġejtu żżuruni.’ 37 Imbagħad in-​nies sewwa jwieġbu u jgħidulu, ‘Mulej, meta rajniek bil-​ġuħ u tmajniek, jew bil-​għatx,+ u tajniek x’tixrob?+ 38 Meta rajniek stranġier u lqajniek bl-​ospitalità, jew għarwien, u libbisniek? 39 Meta rajniek marid jew fil-​ħabs u żorniek?’ 40 U jwieġeb is-​sultan+ u jgħidilhom, ‘Tassew ngħidilkom, Kulmeta għamiltu dan maʼ wieħed mill-​iżgħar+ minn dawn ħuti,+ għamiltuh miegħi.’+

41 “Imbagħad wara jgħid lil dawk fuq ix-​xellug tiegħu, ‘Itilqu minn quddiemi,+ ja misħutin, fin-​nar taʼ dejjem+ imħejji għax-​Xitan u l-​anġli tiegħu.+ 42 Għax kont bil-​ġuħ, imma ma tajtunix x’niekol,+ u qabadni l-​għatx,+ imma ma tajtunix x’nixrob. 43 Kont stranġier, imma ma lqajtunix bl-​ospitalità; kont għarwien, imma ma libbistunix;+ kont marid u fil-​ħabs,+ imma ma ħadtux ħsiebi.’ 44 Imbagħad huma wkoll iwieġbu u jgħidulu, ‘Mulej, meta rajniek bil-​ġuħ jew bil-​għatx jew stranġier jew għarwien jew marid jew fil-​ħabs u ma qdejniekx?’ 45 Imbagħad hu jwieġeb u jgħidilhom, ‘Tassew ngħidilkom, Kulmeta m’għamiltux dan maʼ wieħed minn dawn l-​iżgħar uħud,+ m’għamiltuhx+ miegħi.’+ 46 U dawn imorru fil-​qtugħ taʼ dejjem,+ imma n-​nies sewwa fil-​ħajja taʼ dejjem.”+

26 Issa, meta temm jgħid dan kollu, Ġesù qal lid-​dixxipli tiegħu: 2 “Intom tafu li jumejn oħra l-​Qbiż,+ u Bin il-​bniedem se jingħata biex isammruh maʼ zokk.”+

3 Imbagħad il-​qassisin ewlenin u x-​xjuħ tal-​poplu nġabru fil-​bitħa tal-​qassis il-​kbir li kien jismu Kajfa,+ 4 u ftiehmu bejniethom+ biex b’makakkerija jaqbdu lil Ġesù taħt idejhom u joqtluh. 5 Madankollu, bdew jgħidu: “Mhux fil-​festa, sabiex ma tqumx xi rewwixta fost il-​poplu.”+

6 Waqt li Ġesù kien Betanja+ għand Xmun l-​imġiddem,+ 7 resqet fuqu mara b’vażett taʼ l-​alabastru b’żejt ifuħ+ li kien jiswa ħafna flus, u bdiet tferrgħu fuq rasu waqt li kien qiegħed mal-​mejda. 8 Malli raw dan id-​dixxipli xejn ma ħadu pjaċir u qalu: “Għala dan il-​ħela kollu?+ 9 Għax dan setaʼ nbiegħ bl-​għoli u ngħata lill-​foqra.”+ 10 Billi ntebaħ b’dan,+ Ġesù qalilhom: “Għala qed tipprovaw taqilgħulha l-​inkwiet lil din il-​mara? Hi għamlet ħaġa tajba miegħi.+ 11 Għax il-​foqra+ dejjem magħkom, imma jien mhux dejjem se nkun magħkom.+ 12 Għax meta din il-​mara tefgħet dan iż-​żejt ifuħ fuq ġismi, hi għamlitu biex tħejjini għad-​difna.+ 13 Tassew ngħidilkom, Kulfejn tixxandar din l-​aħbar tajba fid-​dinja kollha, dak li għamlet din il-​mara jissemma wkoll b’tifkira tagħha.”+

14 Imbagħad wieħed mit-​tnax, dak li jgħidulu Ġuda l-​Iskarjota,+ mar għand il-​qassisin ewlenin 15 u qalilhom: “X’tagħtuni biex nittradih u nagħtihulkom f’idejkom?”+ Huma wegħduh tletin biċċa tal-​fidda.+ 16 Għalhekk, minn dak il-​ħin ’il quddiem beda jfittex opportunità tajba biex jittradih.+

17 Fl-ewwel jum* tal-​festa tal-​ħobż bla ħmira+ d-​dixxipli resqu lejn Ġesù u qalulu: “Fejn tridna nħejjulek l-​ikla tal-​Qbiż?”+ 18 Qalilhom: “Idħlu l-​belt għand it-​Tali+ u għidulu, Qallek l-​Għalliem, ‘Wasalli ż-​żmien stabbilit; se niċċelebra l-​Qbiż mad-​dixxipli tiegħi f’darek.’”+ 19 U d-​dixxipli għamlu kif ordnalhom Ġesù, u lestew kollox għall-​ikla tal-​Qbiż.+

20 Issa, meta sar fil-​għaxija,+ hu kien qiegħed mal-​mejda mat-​tnax-il dixxiplu.+ 21 Waqt li kienu qed jieklu, qal: “Tassew ngħidilkom, Wieħed minnkom se jittradini.”+ 22 Għal dan tnikktu ħafna u kull wieħed minnhom beda jistaqsih: “Mulej, mhux jien, hux?”+ 23 Hu wieġeb u qalilhom: “Dak li jbill fl-​iskutella miegħi, dak se jittradini.+ 24 Veru, Bin il-​bniedem jitlaq, bħalma hu miktub+ dwaru, imma gwaj+ għal dak ir-​raġel li permezz tiegħu Bin il-​bniedem jiġi tradut!+ Kien ikun aħjar għalih kieku ma twilidx.” 25 Wieġeb Ġuda, li kien se jittradih, u qallu: “Jaqaw jien, Rabbi?” Qallu: “Int stess għedt.”

26 Huma u jieklu Ġesù ħa ħobża+ u, wara li qal talba, qasamha,+ ta lid-​dixxipli, u qal: “Ħudu, kulu. Dan il-​ħobż jirrappreżenta* ġismi.”+ 27 Ukoll, qabad kies+ u, wara li radd ħajr, tahulhom, u qal: “Ixorbu minnu, intom ilkoll;+ 28 għax dan jirrappreżenta+ d-​‘demm tiegħi+ tal-​patt,’+ li se jixxerred għal ħafna+ għall-​maħfra tad-​dnubiet.+ 29 Imma ngħidilkom, Żgur li minn issa ’l quddiem ma nixrobx iżjed minn dan il-​prodott tad-​dielja sa dak il-​jum meta nixorbu ġdid magħkom fis-​saltna taʼ Missieri.”+ 30 Fl-aħħar, wara li kantaw għanjiet taʼ tifħir,+ ħarġu lejn il-​Muntanja taż-​Żebbuġ.+

31 Imbagħad Ġesù qalilhom: “Ilkoll kemm intom titfixklu minħabba dak li se ngħaddi minnu dan il-​lejl, għax hu miktub, ‘Nidrob lir-​ragħaj, u n-​nagħaġ tal-​merħla jitferrxu.’+ 32 Imma wara li niġi mqajjem, immur qabilkom fil-​Galilija.”+ 33 Imma Pietru wieġeb u qallu: “Għalkemm l-​oħrajn kollha jitfixklu minħabba dak li se tgħaddi minnu, jien m’iniex se nitfixkel!”+ 34 Qallu Ġesù: “Tassew ngħidlek, Dan il-​lejl, qabel ma jidden is-​serduq, int tiċħadni tliet darbiet.”+ 35 Qallu Pietru: “Anki jekk ikolli mmut miegħek, żgur ma niċħdekx.” Id-​dixxipli l-​oħrajn kollha wkoll qalu l-​istess ħaġa.+

36 Imbagħad Ġesù wasal mad-​dixxipli tiegħu fil-​post+ li jgħidulu Ġetsemani u qalilhom: “Oqogħdu bil-​qiegħda hawn sakemm jien immur hemmhekk biex nitlob.”+ 37 U ħa miegħu lil Pietru u ż-​żewġ ulied+ taʼ Żebedew, u beda jitnikket u jinkwieta għall-​aħħar.+ 38 Imbagħad qalilhom: “Ruħi mnikkta ferm, għall-​mewt.+ Oqogħdu hawnhekk u ibqgħu għassa miegħi.”+ 39 U mexa ftit ’il quddiem, inxteħet wiċċu fl-​art, talab+ u qal: “Missier, jekk jistaʼ jkun, ħa jitwarrab minni dan il-​kies.+ Madankollu, mhux kif irrid jien,+ imma kif trid int.”+

40 U ġie ħdejn id-​dixxipli u sabhom reqdin, u qal lil Pietru: “Ma stajtux tgħassu siegħa waħda miegħi?+ 41 Ibqgħu għassa+ u itolbu+ kontinwament, sabiex ma tidħlux fit-​tentazzjoni.+ Naturalment, l-​ispirtu hu ħerqan imma l-​laħam dgħajjef.”+ 42 Għat-tieni darba+ reġaʼ mar jitlob u qal: “Missier, jekk mhux possibbli li dan jitwarrab u jkolli nixorbu, ħa ssir ir-​rieda tiegħek.”+ 43 U reġaʼ ġie u sabhom reqdin, għax għajnejhom kienu tqal bin-​ngħas.+ 44 Għalhekk ħalliehom, u reġaʼ mar jitlob għat-​tielet darba,+ u għal darb’oħra qal l-​istess kliem. 45 Imbagħad ġie ħdejn id-​dixxipli u qalilhom: “F’mument bħal dan qed torqdu u tieħdu l-​mistrieħ tagħkom! Ara! Qorbot is-​siegħa biex Bin il-​bniedem jiġi tradut u jingħata f’idejn il-​midinbin.+ 46 Qumu, ejja mmorru. Ara! It-​traditur tiegħi qorob.”+ 47 U waqt li kien għadu qed jitkellem, ara, ġie Ġuda,+ wieħed mit-​tnax, u miegħu folla kbira, bis-​sjuf+ u l-​bsaten, mingħand il-​qassisin ewlenin u x-​xjuħ tal-​poplu.+

48 Issa t-​traditur tiegħu kien tahom sinjal u qalilhom: “Lil dak li nbus, ikun hu; arrestawh.”+ 49 U mar dritt fuq Ġesù u qallu: “Is-​sliem għalik, Rabbi!”+ u biesu+ b’tenerezza kbira. 50 Imma Ġesù+ qallu: “Sieħeb, għalfejn qiegħed hawnhekk?” Imbagħad resqu, ħatfu lil Ġesù, u arrestawh.+ 51 Imma, ara, wieħed minn dawk li kienu maʼ Ġesù ħareġ idu, silet is-​sejf, u darab lill-​ilsir tal-​qassis il-​kbir u qatagħlu widintu.+ 52 Imbagħad Ġesù qallu: “Erġaʼ daħħal sejfek f’postu,+ għax kulmin jaqbad is-​sejf, bis-​sejf jinqered.+ 53 Jew taħseb li ma nistax nitlob bil-​ħrara lil Missieri biex issa stess jipprovdili iktar minn tnax-il leġjun t’anġli?+ 54 Imma f’dak il-​każ, kif isseħħ l-​Iskrittura li tgħid li hekk għandu jsir?” 55 Dak il-​ħin Ġesù qal lill-​folol: “Ħriġtu bis-​sjuf u l-​bsaten qisu kontra xi ħalliel biex tarrestawni?+ Kuljum kont inkun bil-​qiegħda fit-​tempju+ ngħallem, iżda m’arrestajtunix. 56 Imma dan kollu seħħ biex jitwettaq+ dak li kitbu l-​profeti.” Imbagħad id-​dixxipli kollha abbandunawh u ħarbu.+

57 Dawk li arrestaw lil Ġesù ħaduh għand Kajfa+ l-​qassis il-​kbir, fejn kienu miġburin l-​iskribi u x-​xjuħ.+ 58 Imma Pietru baqaʼ miexi warajh mill-​bogħod, sal-​bitħa+ tal-​qassis il-​kbir, u, wara li daħal, qagħad bil-​qiegħda mal-​qaddejja tad-​dar biex jara x’se jiġri.+

59 Sadanittant, il-​qassisin ewlenin u s-​Sinedriju kollu kienu qed ifittxu xiehda falza kontra Ġesù sabiex jagħtuh il-​mewt,+ 60 imma ma sabux, għalkemm resqu ħafna xhieda foloz.+ Iktar tard resqu tnejn 61 u qalu: “Dan ir-​raġel qal, ‘Jien kapaċi nġarraf it-​tempju t’Alla u nibnih fi tlett ijiem.’”+ 62 Għal dan, il-​qassis il-​kbir qam bil-​wieqfa u qallu: “Ma twieġeb xejn? X’qed jixhdu dawn kontrik?”+ 63 Imma Ġesù baqaʼ sieket.+ Għalhekk, il-​qassis il-​kbir qallu: “Inġiegħlek taħlef+ bl-​Alla l-​ħaj biex tgħidilna jekk intix il-​Kristu,+ Bin Alla!” 64 Qallu+ Ġesù: “Int stess għedtu.+ Iżda ngħidilkom, Minn issa ’l quddiem+ se taraw lil Bin il-​bniedem+ bil-​qiegħda fuq il-​lemin+ tal-​qawwa u ġej fuq is-​sħab tas-​sema.”+ 65 Imbagħad il-​qassis il-​kbir ċarrat ħwejġu u qal: “Qed jidgħi!+ X’għandna bżonnhom iktar ix-​xhieda?+ Ara! Issa smajtuha d-​dagħwa.+ 66 X’taħsbu?” Wiġbuh: “Ħaqqu l-​mewt.”+ 67 Imbagħad beżqulu f’wiċċu+ u tawh+ bil-​ponn. Oħrajn tawh daqqiet taʼ ħarta,+ 68 u qalulu: “Ipprofetizzalna, ja Kristu.+ Min tak din id-​daqqa?”+

69 Issa Pietru kien bil-​qiegħda barra fil-​bitħa; u resqet fuqu qaddejja u qaltlu: “Int ukoll kont maʼ Ġesù l-​Galilew!”+ 70 Imma hu ċaħad quddiemhom ilkoll u qal: “Ma nafx fuqiex qed titkellem.” 71 Wara mar ħdejn il-​kanċell u ratu oħra li qalet lil dawk li kienu hemmhekk: “Dan ir-​raġel kien maʼ Ġesù n-​Nazzarenu.”+ 72 U reġaʼ ċaħad b’ħalfa: “Ma nafux lil dak ir-​raġel!”+ 73 Wara ftit, dawk li kienu hemmhekk resqu fuq Pietru u qalulu: “Żgur li int ukoll wieħed minnhom, għax, fil-​fatt, id-​djalett tiegħek jikxfek.”+ 74 Imbagħad beda jisħet u jaħlef: “Ma nafux lil dak ir-​raġel!” U minnufih is-​serduq idden.+ 75 U Pietru ftakar f’dak li qallu Ġesù, jiġifieri: “Qabel ma jidden is-​serduq, int tiċħadni tliet darbiet.”+ U ħareġ barra u beka biki taʼ mrar.+

27 Meta sebaħ, il-​qassisin ewlenin u x-​xjuħ tal-​poplu ftiehmu lkoll bejniethom kontra Ġesù biex jagħtuh il-​mewt.+ 2 U, wara li rabtuh, ħaduh u tawh f’idejn Pilatu, il-​gvernatur.+

3 Imbagħad Ġuda, li ttradieh, x’ħin ra li kien ġie kundannat, ħass rimors u radd it-​tletin biċċa tal-​fidda+ lill-​qassisin ewlenin u lix-​xjuħ, 4 u qalilhom: “Dnibt meta ttradejt demm ġust.”+ Qalulu: “Aħna x’għandna x’naqsmu? Dak arah int!”+ 5 Għalhekk, tefaʼ l-​biċċiet tal-​fidda fit-​tempju u telaq, u mar tgħallaq.+ 6 Imma l-​qassisin ewlenin ħadu l-​biċċiet tal-​fidda u qalu: “Skond il-​liġi, ma nistgħux nitfgħuhom fit-​teżorerija sagra, għax huma l-​prezz tad-​demm.” 7 Ftiehmu bejniethom u xtraw bihom l-​għalqa tal-​fuħħari biex jidfnu fiha lill-​istranġieri. 8 Għalhekk, din l-​għalqa għadha tissejjaħ “L-​Għalqa tad-​Demm”+ sal-​ġurnata taʼ llum. 9 Imbagħad twettaq dak li ntqal permezz tal-​profeta Ġeremija:* “U ħadu t-​tletin biċċa tal-​fidda,+ il-​prezz li xi wħud minn ulied Israel qablu li jħallsu għalih, 10 u tawhom għall-​għalqa tal-​fuħħari,+ skond ma kien ordnali Ġeħova.”

11 Issa Ġesù kien wieqaf quddiem il-​gvernatur; u l-​gvernatur staqsieh: “Int is-​sultan tal-​Lhud?”+ Wieġeb Ġesù: “Int stess qed tgħidu.”+ 12 Imma, waqt li kien qed jiġi akkużat+ mill-​qassisin ewlenin u x-​xjuħ, hu ma wieġeb xejn.+ 13 Imbagħad Pilatu qallu: “M’intix tismaʼ kemm qed jixhdu affarijiet kontrik?”+ 14 Madankollu, hu ma wiġbux, le, lanqas kelma waħda, tant li l-​gvernatur stagħġeb ferm.+

15 Issa kienet id-​drawwa tal-​gvernatur li minn festa għal oħra jeħles priġunier lill-​folla, lil min riedu.+ 16 Dik il-​ħabta kien qed jinżamm priġunier magħruf li kien jismu Barabba.+ 17 Għalhekk, meta kienu miġburin flimkien Pilatu qalilhom: “Lil min triduni neħilsilkom, lil Barabba jew lil Ġesù li jgħidulu l-​Kristu?”+ 18 Għax intebaħ li kien minħabba l-​għira+ li kienu tawhulu f’idejh.+ 19 Iktar minn hekk, waqt li kien bil-​qiegħda fuq it-​tron tal-​ġudizzju, martu bagħtet tgħidlu: “Qis li ma jkollokx x’taqsam maʼ dak ir-​raġel sewwa,+ għax batejt ħafna llum f’ħolma+ minħabba fih.” 20 Imma l-​qassisin ewlenin u x-​xjuħ ipperswadew lill-​folol biex jitolbuh lil Barabba+ u biex jeqred lil Ġesù. 21 Issa l-​gvernatur wieġeb u qalilhom: “Lil min triduni neħilsilkom minnhom it-​tnejn?” Qalulu: “Lil Barabba.”+ 22 Qalilhom Pilatu: “Allura, x’se nagħmel b’Ġesù li jgħidulu l-​Kristu?” Qalulu lkoll: “Sammru maʼ zokk!”+ 23 Hu qal: “Għala, x’għamel ħażin?” Iżda iktar bdew jgħajtu: “Sammru maʼ zokk!”+

24 Meta ra li kien għalxejn, anzi, kienet ħa tqum rewwixta, Pilatu ħa l-​ilma+ u ħasel idejh quddiem il-​folla u qal: “Jien innoċenti mid-​demm taʼ dan ir-​raġel. Araw intom.” 25 Għal dan, in-​nies kollha wieġbu: “Demmu fuqna u fuq uliedna.”+ 26 Imbagħad ħelsilhom lil Barabba, imma lil Ġesù fflaġellah+ u tahulhom biex isammruh maʼ zokk.+

27 Imbagħad is-​suldati tal-​gvernatur ħadu lil Ġesù fil-​palazz tal-​gvernatur u ġabru madwaru l-​ġemgħa kollha tat-​truppi.+ 28 U neżżgħulu ħwejġu u libbsuh mantar lewn l-​iskarlat,+ 29 u nisġu kuruna mix-​xewk u poġġewhielu fuq rasu u qegħdulu qasba f’idu l-​leminija. U niżlu għarkopptejhom quddiemu u, biex jiżżuffjettaw bih,+ qalulu: “Is-​sliem għalik, Sultan tal-​Lhud!”+ 30 U beżqulu+ u ħadulu l-​qasba u bdew jagħtuh biha fuq rasu. 31 Fl-aħħar, wara li xebgħu jiżżuffjettaw bih,+ neħħewlu l-​mantar u libbsuh ħwejġu u ħaduh biex isammruh maʼ zokk.+

32 Huma u ħerġin sabu raġel minn Ċirene jismu Xmun.+ Lil dan ġegħluh jerfagħlu z-​zokk tat-​tortura. 33 U meta ġew f’post li jgħidulu Golgota,+ jiġifieri, Post il-​Qorriegħa, 34 tawh jixrob inbid imħallat b’xi ħaġa morra;+ imma, wara li daqu, ma riedx jixorbu.+ 35 Wara li sammruh maz-​zokk+ qassmu ħwejġu+ billi tellgħuhom bix-​xorti,+ 36 u ntefgħu bil-​qiegħda u qagħdu hemmhekk għassa miegħu. 37 U fuq rasu waħħlu kitba bl-​akkuża kontrih: “Dan hu Ġesù s-​Sultan tal-​Lhud.”+

38 Imbagħad miegħu tpoġġew fuq zokk żewġ ħallelin, wieħed fuq il-​lemin u l-​ieħor fuq ix-​xellug tiegħu.+ 39 Dawk li kienu għaddejjin minn hemmhekk bdew jgħajruh,+ ixenglu rashom,+ 40 u jgħidulu: “Int li kellek twaqqaʼ t-​tempju+ u tibnih fi tlett ijiem, salva lilek innifsek! Jekk int bin Alla, inżel minn fuq iz-​zokk tat-​tortura!”+ 41 Bl-istess mod ukoll il-​qassisin ewlenin flimkien maʼ l-​iskribi u x-​xjuħ bdew jiżżuffjettaw bih u jgħidu:+ 42 “Salva lil oħrajn; lilu nnifsu ma jistax isalva! Hu s-​Sultan+ taʼ Israel; ħa jinżel issa minn fuq iz-​zokk tat-​tortura u nemmnu fih.+ 43 Hu poġġa l-​fiduċja tiegħu f’Alla; ħa jeħilsu+ Hu issa jekk iridu, għax hu qal, ‘Jien Bin Alla.’”+ 44 Anki l-​ħallelin li kienu tpoġġew bħalu fuq zokk bdew iżebilħuh bl-​istess mod.+

45 Mis-sitt siegħa* waqgħet dalma+ fuq l-​art kollha, sad-​disaʼ siegħa.*+ 46 Madwar id-​disaʼ siegħa Ġesù għajjat b’leħen għoli u qal: “Eli, Eli, lama sabaqtani?” jiġifieri, “Alla tiegħi, Alla tiegħi, għala abbandunajtni?”+ 47 Malli semgħu dan, xi wħud minn dawk li kienu weqfin hemmhekk bdew jgħidu: “Dan ir-​raġel qed isejjaħ lil Elija.”*+ 48 U minnufih wieħed minnhom mar jiġri, qabad sponża, xarrabha bl-​inbid qares,+ poġġieha fuq qasba, u tah jixrob.+ 49 Imma l-​oħrajn qalu: “Ħallih! Ħa naraw jekk Elija jiġix isalvah.”+ [[Raġel ieħor qabad lanza u nifidlu ġenbu, u ħareġ demm u ilma.]]+ 50 Ġesù reġaʼ għajjat b’leħen għoli, u radd l-​ispirtu tiegħu.+

51 U, ara, il-​purtiera+ tas-​santwarju ċċarrtet fi tnejn, minn fuq s’isfel,+ u l-​art theżżet, u l-​blat inqasam.+ 52 U l-​oqbra tat-​tifkira nfetħu u ntefgħu ’l barra ħafna iġsma tal-​qaddisin li kienu raqdu, 53 u bdew jarawhom ħafna nies (u dawn in-​nies ħarġu minn qalb l-​oqbra tat-​tifkira wara li ġie mqajjem u daħlu fil-​belt qaddisa).+ 54 Imma l-​fizzjal taʼ l-​armata u dawk li kienu miegħu jgħassu lil Ġesù, meta raw it-​terremot u dak li kien qed jiġri, beżgħu ferm u qalu: “Żgur li dan kien Bin Alla.”+

55 Iktar minn hekk, ħafna nisa, li kienu akkumpanjaw lil Ġesù mill-​Galilija biex jaqduh,+ kienu qed iħarsu mill-​bogħod;+ 56 fosthom kien hemm Marija l-​Maddalena, ukoll Marija omm Ġakbu u Ġosè, u omm ulied Żebedew.+

57 Issa, billi kien tard wara nofsinhar, ġie raġel għani minn Arimatija, jismu Ġużeppi, li wkoll kien sar dixxiplu taʼ Ġesù.+ 58 Dan ir-​raġel mar għand Pilatu u talbu l-​ġisem taʼ Ġesù.+ Imbagħad Pilatu ordna li jingħatalu.+ 59 U Ġużeppi ħa l-​ġisem, keffnu fl-​għażel fin u nadif,+ 60 u poġġieh fil-​qabar tat-​tifkira ġdid tiegħu+ li kien ħaffer fil-​blat. U, wara li gerbeb ġebla kbira mal-​bieb tal-​qabar tat-​tifkira, telaq.+ 61 Imma Marija l-​Maddalena u Marija l-​oħra baqgħu hemmhekk, bil-​qiegħda quddiem il-​qabar.+

62 L-għada, li kien wara jum it-​Tħejjija,*+ il-​qassisin ewlenin u l-​Fariżej inġabru quddiem Pilatu 63 u qalulu: “Sinjur, ftakarna li dak l-​impustur, meta kien għadu ħaj, qal, ‘Wara tlett ijiem+ niġi mqajjem.’ 64 Għalhekk, ordna li l-​qabar ikun imħares tajjeb sat-​tielet jum, li ma jmorrux jiġu d-​dixxipli jisirquh+ u jgħidu lin-​nies, ‘Ġie mqajjem mill-​imwiet!’ u dan l-​ingann taʼ l-​aħħar ikun agħar minn taʼ l-​ewwel.” 65 Qalilhom Pilatu: “Għandkom l-​għassa.+ Morru u ħarsuh tajjeb kif tafu intom.” 66 Għalhekk, biex il-​qabar ikun imħares tajjeb, marru jissiġillaw il-​ġebla+ u ħallew l-​għassa miegħu.

28 Wara s-​Sabat, meta kien qed jisbaħ fl-​ewwel jum tal-​ġimgħa, Marija l-​Maddalena u Marija l-​oħra ġew jaraw il-​qabar.+

2 U, ara, seħħ terremot kbir; għax l-​anġlu taʼ Ġeħova niżel mis-​sema u resaq lejn il-​ġebla, gerbibha, u qagħad bil-​qiegħda fuqha.+ 3 Minn barra kien jidher qisu sajjetta,+ u ħwejġu kienu bojod daqs is-​silġ.*+ 4 Iva, l-​għassiesa tant beżgħu minnu li triegħdu u saru qishom mejtin.

5 Imbagħad, l-​anġlu+ qal lin-​nisa: “Tibżgħux, għax naf li qed tfittxu lil Ġesù+ li sammruh maʼ zokk. 6 Mhux qiegħed hawnhekk għax ġie mqajjem+ bħalma qal. Ejjew, araw il-​post fejn kien qiegħed. 7 U morru malajr għidu lid-​dixxipli tiegħu li ġie mqajjem+ mill-​imwiet, u, ara, hu sejjer qabilkom fil-​Galilija;+ tarawh hemmhekk. Ara! Jien għedtilkom.”+

8 Għalhekk, telqu malajr mill-​qabar tat-​tifkira, kollhom biżaʼ u ferħ kbir, u marru jiġru biex jagħtu l-​aħbar lid-​dixxipli tiegħu.+ 9 U, ara! Ġesù ltaqaʼ magħhom u qalilhom: “L-​għodwa t-​tajba!” Huma resqu lejh, qabdulu saqajh, u mielu quddiemu. 10 Imbagħad Ġesù qalilhom: “Tibżgħux! Morru, agħtu l-​aħbar lil ħuti,+ sabiex jitilqu lejn il-​Galilija; jarawni hemmhekk.”

11 Huma u sejrin, ara, xi wħud mill-​għassiesa+ daħlu l-​belt u qalu b’dak kollu li kien ġara lill-​qassisin ewlenin. 12 U dawn inġabru max-​xjuħ u, wara li ftiehmu bejniethom, taw lis-​suldati+ biżżejjed biċċiet tal-​fidda 13 u qalulhom: “Għidu, ‘Id-​dixxipli tiegħu+ ġew bil-​lejl u serquh waqt li konna reqdin.’ 14 U jekk dan jasal f’widnejn il-​gvernatur, nipperswaduh aħna u neħilsukom mill-​inkwiet.” 15 Għalhekk, ħadu l-​biċċiet tal-​fidda u għamlu kif qalulhom; u din ix-​xniegħa xterdet maʼ kullimkien fost il-​Lhud sal-​ġurnata taʼ llum.

16 Madankollu, il-​ħdax-il dixxiplu marru fil-​Galilija+ lejn il-​muntanja fejn Ġesù kien ftiehem biex jiltaqaʼ magħhom, 17 u meta rawh mielu quddiemu, imma xi wħud iddubitaw.+ 18 U Ġesù resaq lejhom u qalilhom: “Lili ngħatat kull awtorità+ fis-​sema u fuq l-​art. 19 Għalhekk, morru u agħmlu dixxipli+ min-​nies tal-​ġnus kollha,+ għammduhom+ fl-​isem tal-​Missier+ u taʼ l-​Iben+ u taʼ l-​ispirtu qaddis,+ 20 u għallmuhom+ josservaw+ dak kollu li ordnajtilkom.+ U, ara, jien magħkom+ il-​jiem kollha sal-​konklużjoni tas-​sistema.”+