GUD NIUS WEA MARK RAETEM
1 Diswan nao datfala gud nius abaotem Jesus Christ, datfala Son blo God: 2 Olsem profet Isaiah bin raet abaotem: “(Lukim! Mi bae sendem messenger blo mi go firstaem lo iu,* wea bae redyim road for iu.)+ 3 Wanfala voice blo samwan hem singaot kam from wilderness: ‘Redyim road blo Jehovah!* Mekem olketa road blo hem stret.’”+ 4 John Baptaesa stap lo wilderness, and hem talem pipol for baptaes, wea datwan hem for showimaot olketa repent mekem God forgivim sin blo olketa.+ 5 And evriwea lo Judea and evri pipol wea stap lo Jerusalem olketa go lo hem, and olketa talemaot sin blo olketa+ and John baptaesim* olketa insaed lo Jordan River. 6 John werem kaleko wea olketa wakem from hair blo camel and hem werem wanfala leather belt raonem bele blo hem,+ and hem kaikaim olketa locust* and wild honey.+ 7 And hem savve preach lo pipol and sei: “Wanfala man bae kam bihaen wea garem paoa winim mi, and mi no fit for bendaon and aotem rope lo sandol blo hem bikos mi man nating nomoa.+ 8 Mi baptaesim iufala lo wata, bat hem bae baptaesim iufala lo holy spirit.”+
9 Lo datfala taem nao Jesus kam from Nazareth lo Galilee and John baptaesim hem lo Jordan River.+ 10 And stretawe bihaen hem kamaot from wata, Jesus lukim heven hem open, and holy spirit kam daon antap lo hem, olsem wanfala kurukuru.+ 11 And wanfala voice kamaot from heven and sei: “Iu nao Son blo mi, wea mi lovem tumas, mi hapi lo iu.”+
12 And stretawe spirit blo God leadim hem go lo wilderness. 13 Hem stap lo wilderness for 40-fala day, and Satan traem hem lo there.+ Hem stap lo ples blo olketa wild animal, bat olketa angel helpem hem.+
14 Bihaen olketa arrestim John, Jesus go lo Galilee+ and hem preachim datfala gud nius blo God,+ 15 and sei: “Taem wea God markem hem kam nao, and Kingdom blo God hem klosap nao. Iufala repent,+ and garem faith lo datfala gud nius.”
16 Taem hem wakabaot followim saed Sea blo Galilee, hem lukim Simon and brata blo hem Andrew,+ tufala torowem net blo tufala lo sea,+ bikos tufala hia man for fishing.+ 17 So Jesus sei lo tufala: “Kam followim mi, and bae mi teachim iutufala hao for fishing for kasem olketa man.”*+ 18 And semtaem nomoa, tufala lusim olketa net blo tufala and followim hem nao.+ 19 Taem hem wakabaot lelebet go moa, hem lukim James, son blo Zebedee and brata blo hem John, olketa insaed boat blo olketa and gohed fixim olketa net blo olketa,+ 20 and kwiktaem nomoa hem kolem tufala kam lo hem. So tufala lusim dadi blo tufala Zebedee, and olketa wakaman insaed lo boat, and tufala go followim hem nao. 21 And olketa wakabaot go lo Capernaum.
Stretawe bihaen Sabbath hem start, hem go insaed lo sinagog and start for teach.+ 22 And olketa barava sapraes nao lo hao hem teach, bikos teaching blo hem garem paoa, and no olsem olketa scribe.*+ 23 Lo datfala taem, wanfala man wea wicked spirit* stap lo hem tu insaed sinagog blo olketa, and hem singaot big olsem: 24 “Jesus datfala Nazarene,+ why nao iu mek trabol for mifala? Hao, iu kam for finisim mifala? Mi savve iu nao datfala Holy Wan blo God!”+ 25 Bat Jesus tok strong lo hem, and sei: “Iu kwaet, and kamaot from man hia!” 26 Then bihaen datfala wicked spirit* mekem body blo man hia seksek and hem singaot big, hem kamaot nao from man hia. 27 Pipol wea lukim diswan barava sapraes and start for story midolwan olketa seleva, and sei: “Wanem nao diswan? Diswan hem wanfala niu teaching moa ia! Nomata olketa wicked spirit,* bat hem garem paoa ovam olketa, and olketa obeyim hem.” 28 So nius abaotem hem kwiktaem spred lo evri ples lo Galilee.
29 Bihaen olketa lusim datfala sinagog olketa go lo haos blo Simon and Andrew. James and John+ tu go witim olketa. 30 Mami-in-law blo Simon+ hem leidaon from hem fever, and olketa stretawe talem Jesus abaotem hem. 31 Jesus go lo woman hia, hem holem hand blo hem and mekem hem getap. Then datfala fever hem finis nao, and hem start for redyim kaikai for olketa.
32 Lo evening, bihaen sun hem go daon, pipol start for tekem kam lo hem evriwan wea sik and olketa wea demon stap lo olketa.+ 33 And evriwan lo datfala taon nao standap front lo door blo datfala haos. 34 So hem healim olketa wea garem evri difren kaen sik,+ and hem raosem staka demon from pipol, bat hem no letem olketa demon hia for story, bikos olketa savve hem nao Christ.*
35 Lo morning, taem hem dark yet, Jesus hem getap and go aotsaed and go lo wanfala ples wea no eniwan stap, and hem start for prea lo there.+ 36 Bat, Simon and olketa wea go witim hem olketa lukaotem hem 37 and olketa faendem hem, and olketa sei lo hem: “Evriwan nao lukaotem iu.” 38 Bat hem sei lo olketa: “Iumi go lo olketa nara taon klosap, mekem mi savve preach lo there tu, bikos hem nao wanem mi kam for duim.”+ 39 And hem go lo evri ples lo Galilee and hem preach lo olketa sinagog blo olketa and hem raosem olketa demon from pipol.+
40 Wanfala man wea garem leprosy tu kam lo hem, hem nildaon and begim hem, and sei lo hem: “Sapos iu willing, iu savve mekem mi klin.”*+ 41 Taem hem herem datwan, hem sorre tumas lo man hia, and hem tasim man hia and sei lo hem: “Mi barava laek for duim datwan. Iu kamap klin.”+ 42 Semtaem nomoa, leprosy hia finis from hem nao, and hem kamap klin. 43 Then Jesus sendem hem go and warnim hem, 44 and sei lo hem: “No storyim diswan lo eniwan. Bat go lo priest mekem hem lukim iu and offerim olketa samting for mekem iu klin olsem law blo Moses talem,+ mekem olketa priest lukim dat iu klin.”+ 45 Bat bihaen man hia hem go, hem start for talemaot diswan lo evri ples, and hem spredim story hia lo evriwan, gogo Jesus no savve go lo eni taon bikos pipol savve abaotem hem finis. So hem go nomoa lo olketa ples wea no staka pipol stap. Nomata olsem, pipol from evri ples kam for lukim hem lo there.+
2 Bat bihaen samfala day, Jesus go moa lo Capernaum, and pipol herem dat hem stap lo haos.+ 2 And staka pipol nao hipap lo there, gogo, no eni spes for eniwan moa. No eni spes aotsaed lo haos tu, and Jesus start for storyim gud nius lo olketa.+ 3 And olketa man tekem kam wanfala man wea paralaes lo hem, fofala man nao karem hem.+ 4 Bat hem hard for olketa tekem hem go stret lo Jesus bikos lo staka pipol hia, so olketa mekem wanfala hol lo ruf lo ples wea Jesus lo hem, and daonem datfala stretcher wea datfala man wea paralaes leidaon lo hem. 5 Taem Jesus lukim faith wea olketa garem,+ hem sei lo datfala man wea paralaes: “Son blo mi, iu kasem forgiveness for olketa sin blo iu nao.”+ 6 Samfala scribe* tu sidaon lo there and olketa garem tingting olsem:+ 7 “Hao nao man hia tok olsem? Toktok blo hem nating showimaot respect lo God. God nomoa savve forgivim sin.”+ 8 Bat stretawe Jesus luksavve lo tingting blo olketa, so hem sei lo olketa: “Hao nao iufala garem olketa tingting olsem insaed heart blo iufala?+ 9 Wat nao hem isi for talem lo paralaes man hia, ‘Iu kasem forgiveness for olketa sin blo iu,’ or for sei, ‘Iu getap and tekem stretcher blo iu and wakabaot’? 10 Bat, for iufala savve dat Son blo man+ hem garem paoa for forgivim sin blo pipol lo earth. . . ”+ hem sei lo datfala man wea paralaes: 11 “Mi sei lo iu, Getap, tekem stretcher blo iu, and go bak lo haos blo iu.” 12 Stretawe man hia getap, and tekem stretcher blo hem, and go aot front lo olketa evriwan. Evriwan barava sapraes nao, and olketa praisem God and sei: “No enitaem iumi lukim kaen samting olsem.”+
13 Then hem go moa lo saedsea, and staka pipol kam lo hem and hem start for teachim olketa. 14 And taem hem wakabaot go pas, hem lukim Levi, son blo Alphaeus hem sidaon lo office wea pipol savve kam for peim tax, and Jesus sei lo hem: “Kamap follower blo mi.” So man hia getap and go followim hem nao.+ 15 Bihaen datwan, Jesus kaikai* lo haos blo Levi, and staka man for tekem tax and pipol wea duim sin kaikai* witim Jesus and olketa disaepol blo hem, bikos staka lo olketa nao followim hem.+ 16 Bat taem olketa scribe wea olketa Pharisee tu, lukim hem kaikai witim pipol wea duim sin and olketa man wea tekem tax, olketa sei olsem lo olketa disaepol blo hem: “Hao, man hia savve kaikai witim olketa wea tekem tax and pipol wea duim sin?” 17 Taem Jesus herem diswan, hem sei lo olketa: “Pipol wea sik nao need for go lukim doctor, no olketa wea strong. Mi no kam for askem raeteous pipol for repent, bat pipol wea duim sin.”+
18 Olketa disaepol blo John and olketa Pharisee followim kastom for fasting. So olketa kam and sei lo hem: “Hao nao olketa disaepol blo John and olketa disaepol blo olketa Pharisee followim kastom for fasting, bat olketa disaepol blo iu no followim datwan?”+ 19 So Jesus sei lo olketa: “Taem groom+ stap yet witim olketa fren blo hem, olketa no garem reason for fasting, iaman? So taem groom stap witim olketa, bae olketa no fasting. 20 Bat taem bae kam, wea olketa man bae tekem groom go from olketa,+ and then lo datfala taem nao olketa bae fasting. 21 No eniwan bae soengim niu pis kaleko antap lo old kaleko wea brek. Sapos hem duim olsem, datfala niu pis kaleko wea strong bae brek aot from datfala old wan, and hol lo old kaleko hia bae big go moa.+ 22 And tu, man hard for putim wine wea hem niu insaed olketa old skin botol.* Sapos hem duim olsem, datfala wine bae mekem olketa skin botol hem brek, and wine savve kapsaet and datfala skin botol hem nogud nao. Bat pipol savve putim wine wea hem niu insaed olketa niu skin botol.”
23 Taem Jesus wakabaot go pas insaed field blo olketa wheat lo Sabbath, olketa disaepol blo hem tekem samfala seed blo wheat hia taem olketa wakabaot go.+ 24 So olketa Pharisee sei lo hem: “Lukim! Hao nao olketa duim samting wea law stopem for duim lo Sabbath?” 25 Bat hem sei lo olketa: “Hao, no enitaem iufala read abaotem samting wea David duim, taem hem no garem kaikai and hem and olketa man wea followim hem olketa hangere?+ 26 And waswe lo story abaotem Abiathar,+ datfala chief priest? David go insaed lo haos blo God and kaikaim olketa bred wea holy,* hem samting wea law stopem for eniwan kaikaim bat olketa priest nomoa,+ and tu, hem givim samfala lo olketa man wea go witim hem.” 27 Then hem sei lo olketa: “God wakem Sabbath for olketa man.+ Hem no wakem olketa man for keepim Sabbath. 28 So Son blo man nao hem Lord blo Sabbath tu.”+
3 Jesus go moa insaed lo wanfala sinagog, and wanfala man wea hand blo hem paralaes hem lo there.+ 2 So olketa Pharisee watchim hem gud for lukim sapos hem bae healim man hia lo Sabbath, mekem olketa savve accusim hem. 3 Hem sei lo datfala man wea hand blo hem paralaes: “Getap and kam lo midol.” 4 Then hem sei lo olketa: “Hao, hem stret for duim gud samting lo Sabbath or for duim samting wea nogud? Hao, hem stret for sevem wanfala laef* or for killim dae?”+ Bat olketa no talem eni samting. 5 Hem lukluk raon lo olketa, hem kros lo olketa and hem feel nogud bikos olketa hia nating tingim datfala man,+ so hem sei lo datfala man: “Stretem kam hand blo iu.” And hem stretem hand blo hem and hand hia gud nao. 6 From datwan, olketa Pharisee go aot and stretawe start for mekem plan witim olketa follower blo Herod wea sapotim hem,+ for againstim Jesus, mekem olketa savve killim hem dae.
7 Bat Jesus and olketa disaepol blo hem go lo saedsea, and staka pipol from Galilee and from Judea nao go followim hem.+ 8 Staka pipol from Jerusalem and from Idumea and from narasaed lo Jordan River and from olketa ples lo Tyre and Sidon tu kam lo hem, taem olketa herem nius abaotem olketa samting wea hem duim. 9 And hem talem olketa disaepol blo hem for redyim wanfala smol boat for hem iusim mekem staka pipol hia no push strong for kam lo hem. 10 Bikos hem healim staka pipol, evriwan wea garem olketa nogud sik kam and hipap raonem hem for tasim hem.+ 11 Nomata olketa wicked spirit* tu,+ lo enitaem wea olketa lukim hem, olketa savve foldaon front lo hem and olketa singaot and sei: “Iu nao Son blo God.”+ 12 Bat staka taem hem tok strong lo olketa for mas no talem lo eniwan hu nao hem.+
13 Hem go ap lo wanfala maunten and kolem kam olketa wea hem chusim,+ and olketa kam lo hem.+ 14 And hem formim* wanfala grup wea garem 12-fala man, wea hem kolem olketa tu olketa aposol. Olketa hia bae go witim hem, and hem bae sendem olketa go aot for preach, 15 and for olketa garem paoa for raosem olketa demon.+
16 And grup blo 12-fala+ man hia wea hem formim* hem Simon, wea hem nemim tu lo Peter,+ 17 James, wea hem son blo Zebedee, and John, brata blo James (hem nemim tufala hia tu lo Boanerges, wea minim, “Olketa Son blo Thunder”),+ 18 and Andrew, Philip, Bartholomew, Matthew, Thomas, James son blo Alphaeus, Thaddaeus, Simon datfala Cananaean,* 19 and Judas Iscariot, wea bihaen hem betrayim Jesus.
Then hem go insaed wanfala haos. 20 And staka pipol hipap kam moa, gogo olketa no garem chance tu for kaikai. 21 Bat taem olketa relative blo hem herem datwan, olketa go for tekem hem, bikos olketa sei: “Man hia mas karangge nao ia.”+ 22 And tu, olketa scribe* wea kam from Jerusalem sei: “Beelzebub* stap lo hem, and hem iusim paoa blo datfala boss blo olketa demon for raosem olketa demon.”+ 23 So hem kolem olketa kam lo hem, and hem talem olketa example hia: “Hao, Satan savve raosem Satan tu? 24 Sapos wanfala kingdom againstim hemseleva, datfala kingdom bae nogud nao.+ 25 And sapos wanfala famili againstim olketa seleva, bae famili hia no savve stap gud tu. 26 And tu, sapos Satan hem againstim hemseleva, and olketa blo hem no garem wan mind, hem bae no garem paoa and bae hem finis. 27 Eniwan wea laek steal lo haos blo man wea strong tumas for tekem olketa samting hem onam, hem mas taengem datfala strong man firstaem, and then bihaen, hem savve steal lo haos blo hem. 28 Mi talem iufala tru samting, God bae forgivim evri samting wea olketa son blo man duim, nomata wat kaen sin olketa duim and wat olketa talem for tok spoelem samting. 29 Bat God bae nating forgivim man wea talem toktok againstim holy spirit,+ bat hem guilty lo datfala sin for olowe nao.”+ 30 Hem talem diswan bikos olketa sei: “Wanfala wicked spirit* stap lo hem.”+
31 Mami and olketa brata blo hem+ kam, and olketa standap aotsaed, and sendem samwan go insaed for kolem hem kam.+ 32 From staka pipol nao sidaon raonem hem, olketa sei lo hem: “Lukim! Mami and olketa brata blo iu olketa aotsaed and olketa ask for iu.”+ 33 Bat hem sei lo olketa: “Hu nao mami blo mi and olketa brata blo mi?” 34 Then hem luk lo evriwan wea sidaon raonem hem and sei: “Lukim, mami blo mi and olketa brata blo mi nao ia!+ 35 Eniwan wea duim wanem God laekem, diswan nao hem brata, and sista, and mami blo mi.”+
4 Jesus start for teach moa lo saedsea, and staka pipol nao kam hipap raonem hem. So hem go insaed wanfala boat and sidaon and muv go aot lelebet lo sea, and evri pipol olketa standap followim nao saedsea.+ 2 And hem start for iusim olketa tokpiksa for teachim staka samting lo olketa,+ and taem hem gohed teach, hem sei lo olketa:+ 3 “Iufala lisin kam! Lukim! Wanfala farmer hem go for plantim olketa seed.+ 4 Taem hem torowem olketa seed lo graon, samfala foldaon lo saed road, and olketa bird kam and kaikaim. 5 Olketa narawan foldaon lo graon wea garem ston andanit, and stretawe olketa grow bikos graon hem no deep.+ 6 Bat taem sun kamap, and hem hot tumas, olketa dae nao bikos olketa rut blo olketa no go daon deep insaed graon. 7 Olketa nara seed foldaon between olketa nila grass, and nila grass hia grow big and stopem olketa for no grow, and olketa no garem frut.+ 8 Bat olketa narawan foldaon lo gudfala graon, and olketa grow and kamap big, and olketa start for garem frut. Samfala garem 30, samfala 60, and samfala garem 100 taems moa.”+ 9 Then hem sei: “Man wea willing for lisin mas herehere gud kam.”+
10 Taem evriwan lusim hem, samfala disaepol and twelvfala aposol start askem hem samfala kwestin abaotem olketa tokpiksa hia.+ 11 Hem sei lo olketa: “God letem iufala for minim datfala holy secret+ abaotem Kingdom blo Hem, bat olketa narawan herem nomoa olketa tokpiksa,+ 12 mekem nomata olketa lukluk, bae olketa no lukim eni samting, and nomata olketa herem, bae olketa no savve mining blo olketa samting hia, and bae olketa no kam bak lo God and kasem forgiveness.”+ 13 Then hem sei moa lo olketa: “Iufala no minim disfala tokpiksa, so hao nao bae iufala minim evri nara tokpiksa?
14 “Seed wea disfala farmer plantim, hem message abaotem Kingdom.+ 15 Olketa seed hia wea foldaon followim saed road hem pipol wea herem datfala message, bat semtaem olketa herem datwan, Satan kam+ and tekem aot datfala message from heart blo olketa.+ 16 Olsem tu, olketa seed wea foldaon lo graon wea garem ston andanit, hem pipol wea semtaem olketa herem message abaotem Kingdom, olketa hapi lo datwan and acceptim.+ 17 Bat rut blo olketa hem no deep. So olketa gohed gud for lelebet taem, bat taem olketa kasem hard taem or persecution bikos lo datfala message, olketa stambol nao. 18 Samfala moa foldaon between olketa nila grass. Olketa hia herem datfala message abaotem Kingdom,+ 19 bat olketa wari+ blo laef distaem* and olketa riches wea laea lo man+ and evri nara samting wea man laekem tumas,+ hem kam insaed lo heart and satem datfala message, and gogo hem no garem eni frut nao. 20 And olketa seed wea foldaon lo gudfala graon, hem olketa wea herem message abaotem Kingdom and olketa hapi for acceptim datwan and olketa garem frut, samfala 30, samfala 60, and samfala 100 taems moa.”+
21 Hem sei tu lo olketa: “Hao, man bae putim lamp andanit lo wanfala basket or bed? Nomoa ia, hem bae putim antap lo wanfala lampstand, iaman?+ 22 Bikos eni samting wea stap haed bae gogo hem showaot klia, and eni samting wea olketa haedem gud bae gogo hem kamaot klia.+ 23 Man wea willing for lisin mas herehere gud kam.”+
24 Hem sei moa lo olketa: “Lisin gud lo wanem iufala herem.+ Sapos iufala givim staka samting, bae iufala kasem bak sem samting wea iufala givim, yes, bae iufala kasem staka samting moa. 25 Bikos eniwan wea minim samting, bae hem savve lo samfala samting moa,+ bat eniwan wea no minim samting, nomata lelebet samting hem minim, God bae aotem datwan from hem.”+
26 So hem sei moa: “Kingdom blo God hem olsem taem man hem torowem olketa seed lo graon. 27 Evri naet hem sleep and wekap lo morning, and olketa seed start for grow and kamap big, hao olketa seed hia grow, hem no savve tu. 28 Graon nao mekem olketa seed grow, gogo olketa isisi garem frut. First samting for kamap hem leaf, then hem garem flaoa, gogo hem garem raep frut. 29 Bat taem datfala frut hem raep, man hia tekem huk naef and katem bikos taem blo harvest hem kam nao.”
30 And hem gohed for sei: “Wat nao bae iumi comparem Kingdom blo God witim, or wat kaen tokpiksa nao bae iumi iusim for explainim? 31 Hem olsem wanfala seed blo mustard tree, wea lo taem olketa plantim lo graon hem smol winim evri nara seed lo earth.+ 32 Bat bihaen olketa plantim, hem grow and kamap big winim evri nara plant lo garden, and hem garem olketa bigfala branch, mekem olketa bird lo skae savve kam and stap lo shade blo hem.”
33 Jesus talem staka tokpiksa+ olsem lo olketa for storyim message abaotem Kingdom, for fitim wanem olketa savve minim. 34 Evritaem hem story lo olketa hem mas iusim wanfala tokpiksa, bat hem savve explainim evri samting taem hem stap seleva witim olketa disaepol blo hem.+
35 And lo evening lo datfala sem day, Jesus sei lo olketa: “Iumi akros go shore lo narasaed.”+ 36 So bihaen olketa disaepol talem olketa pipol for go, olketa disaepol go insaed lo datfala boat witim hem, and olketa nara boat go witim olketa tu.+ 37 Bat barava big wind kamap, and olketa wave gohed bangam boat hia, gogo hem fulap lo wata and klosap for sink daon.+ 38 Bat hem sleep lo wanfala pilo* bihaen lo boat. So olketa wekapem hem and sei lo hem: “Teacher, hao, iu no wari nomoa? Iumi klosap dae nao ia!” 39 So hem getap and tok strong lo wind and sei lo sea: “Stop! Kwaet nao!”+ And wind hem stop and sea hem fine nao. 40 So hem sei lo olketa: “Why nao iufala fraet? Hao, iufala no garem faith yet?” 41 Bat olketa barava fraet and sei lo each other: “Wat kaen man nao diswan? Nomata wind and sea bat obeyim hem tu.”+
5 Then olketa kasem narasaed lo sea lo area blo olketa Gerasene.+ 2 And stretawe bihaen Jesus go aot from boat, wanfala man wea wicked spirit* stap lo hem wea kam from between olketa tomb* hem kam lo Jesus. 3 Hem savve stap olowe midolwan olketa tomb hia, and kam kasem datfala taem, no eniwan fit for taengem hem lo eni samting, nomata chain bat nomoa tu. 4 Staka taem nao olketa taengem hand and leg blo hem witim chain, bat hem savve brekem olketa chain hia, and no eniwan hem strong for holem hem. 5 And evriday and evri naet hem gohed for singaot midolwan olketa tomb and lo olketa maunten, and hem savve katem hemseleva witim ston. 6 Bat taem man hia lukim Jesus hem farawe yet, hem ran go and baodaon lo hem.+ 7 Then hem singaot big olsem: “Jesus, Son blo Most Hae God, why nao iu mek trabol for mi? Mi laekem iu promis* lo nem blo God for no panisim mi.”+ 8 Bikos Jesus bin talem olsem lo wicked spirit hia: “Wicked spirit,* iu kamaot from man hia.”+ 9 Bat Jesus askem hem: “Hu nao nem blo iu?” Hem sei: “Nem blo mi Army, bikos mifala staka ia.” 10 And hem gohed begim Jesus for no raosem olketa spirit go aot from datfala ples.+
11 Lo datfala taem staka pigpig+ nao gohed kaikai lo datfala maunten.+ 12 So olketa spirit begim hem olsem: “Sendem mifala go, mekem mifala go insaed lo olketa pigpig hia.” 13 And hem letem olketa for duim datwan. So olketa wicked spirit hia kamaot from datfala man and olketa go insaed olketa pigpig, and olketa pigpig hia ran go lo edge blo maunten and foldaon insaed sea, samting olsem 2,000 lo olketa nao draon. 14 Bat olketa man for lukaftarem olketa pigpig hia ranawe and go storyim diswan lo pipol lo taon and lo olketa vilij, and pipol kam for lukim samting wea happen.+ 15 So olketa kam lo Jesus, and lukim datfala man wea demon stap lo hem bifor, hem werem kaleko and sidaon and tingting blo hem gud bak, and olketa fraet nao. 16 And tu, olketa wea lukim datwan, storyim lo olketa pipol samting wea happen lo man hia wea demon stap lo hem, and wanem happen lo olketa pigpig hia. 17 So olketa start for begim Jesus for hem mas lusim ples blo olketa.+
18 Taem Jesus go insaed boat, datfala man wea demon bin stap lo hem begim Jesus for hem go witim Jesus.+ 19 Bat Jesus no letem hem for go, bat hem sei lo hem: “Go lo hom lo olketa relative blo iu, and storyim evri samting wea Jehovah* duim for iu and wei wea hem showimaot mercy lo iu.” 20 Man hia go nao, and hem start for talemaot lo disfala taon Decapolis* evri samting wea Jesus duim for hem, and olketa pipol barava sapraes.
21 Bihaen Jesus go insaed boat moa for go bak lo narasaed lo sea, wanfala big grup blo pipol olketa hipap kam lo hem, and hem standap lo saedsea.+ 22 Wanfala bigman blo sinagog hem kam, wea nem blo hem Jairus, and taem hem lukim Jesus, hem nildaon front lo feet blo hem.+ 23 Hem begim Jesus staka taem, and sei: “Smol gele blo mi hem barava sik big.* Plis kam and putim hand blo iu antap lo hem+ mekem hem savve gud bak and hem laef.” 24 So Jesus go witim hem, and staka pipol nao followim hem and olketa gohed for pushpush for go lo hem.
25 Wanfala woman lo there garem sik wea blood hem ran+ for 12-fala year finis.+ 26 Hem go lukim staka doctor and spendem evri selen blo hem finis, bat treatment wea olketa givim hem no finisim sik hia, bat just mekem hem worse go moa. 27 Taem woman hia herem story abaotem Jesus, hem kam bihaen lo hem midolwan olketa pipol hia and tasim kaleko blo Jesus,+ 28 bikos hem gohed for sei lo hemseleva: “Sapos mi tasim nomoa kaleko blo hem bae mi gud bak nao.”+ 29 And stretawe, blood hia stop and hem feelim datfala nogud sik hem finis nao from body blo hem.
30 Stretawe Jesus tu feelim paoa+ go aot from hem, and hem lukluk raon lo olketa pipol and hem sei: “Hu nao tasim kaleko blo mi?”+ 31 Bat olketa disaepol sei lo hem: “Iu lukim nomoa pipol hia pushpush kam for iu, and hao nao iu ask olsem, ‘Hu nao tasim mi?’” 32 Bat hem lukluk raon for lukim hu nao duim datwan. 33 Datfala woman fraet and seksek fogud from samting wea happen lo hem, so hem kam and nildaon front lo Jesus and talem evri samting lo hem. 34 Jesus sei lo hem: “Dota blo mi, faith blo iu mekem iu gud bak. Iu go and no wari moa,+ bikos sik hia hem finis nao.”+
35 Taem hem gohed story yet, samfala man wea kam from haos blo datfala bigman blo sinagog, kam and sei: “Gele blo iu dae finis! Iu no mekem Teacher hia hard waka moa for go lo hem.”+ 36 Bat Jesus herem wanem olketa hia talem and hem sei lo datfala bigman blo sinagog: “Iu no wari,* showimaot faith nomoa.”+ 37 Hem no letem eniwan for go witim hem, bat Peter, James, and brata blo hem John+ nomoa hem letem olketa for go witim hem.
38 So olketa kasem nao haos blo datfala bigman blo sinagog, and Jesus lukim pipol mek noes and olketa krae and singaot big.+ 39 Bihaen hem go insaed haos, hem sei lo olketa: “Hao nao iufala krae and mek noes olsem? Pikinini hia no dae, hem sleep nomoa ia.”+ 40 Taem olketa herem datwan, olketa start for laf lo hem. Bat bihaen hem talem olketa for go aot, hem tekem dadi and mami blo datfala pikinini and olketa wea kam witim hem, and hem go lo pikinini hia. 41 Then Jesus holem hand blo pikinini hia and sei lo hem, “Tal′i·tha cu′mi,” wea minim: “Smol gele, mi talem iu, getap!”+ 42 And stretawe, gele hia getap and start for wakabaot. (Gele hia hem 12 years old.) And evriwan barava hapi narawe. 43 Bat hem gohed talem olketa* for mas no talem eniwan abaotem diswan,+ and hem talem tu for olketa givim kaikai lo gele hia.
6 Hem lusim datfala ples and go lo hom blo hem,+ and olketa disaepol blo hem tu followim hem. 2 Lo Sabbath, hem start nao for teach lo sinagog, and staka lo olketa wea lisin lo hem barava sapraes and sei: “Wea nao disfala man lanem olketa samting hia?+ And hao nao man hia garem wisdom olsem, and wea nao hem kasem paoa for hem duim olketa mirakol hia?+ 3 Diswan nao datfala carpenter+ wea hem son blo Mary+ and brata blo James,+ Joseph, Judas, and Simon,+ iaman? And olketa sista blo hem tu stap witim iumi!” So olketa start for stambol lo samting wea hem talem and duim. 4 Bat Jesus sei lo olketa: “Pipol savve tinghae lo wanfala profet, bat pipol lo hom blo hem and olketa relative blo hem and famili blo hem no tinghae lo hem.”+ 5 So hem no duim eni paoaful mirakol lo there, bat hem savve putim hand blo hem antap lo samfala wea sik and hem healim olketa. 6 Jesus hem sapraes lo hao pipol hia no garem faith. And hem go raon lo evri vilij lo datfala ples, and teachim pipol.+
7 Then hem kolem kam twelvfala aposol, and hem start for markem tufala man for waka tugeta, and sendem olketa go,+ and hem givim paoa lo olketa for raosem olketa wicked spirit.*+ 8 And tu, hem talem olketa for no tekem eni samting lo gogo blo olketa olsem bred, basket kaikai, or selen* insaed basket blo olketa,+ bat for olketa tekem nomoa walking stik, 9 and for olketa werem sandol, and for no werem tufala kaleko.* 10 Hem sei tu lo olketa: “Eni ples wea iufala go and samwan welkamim iufala lo haos blo hem, stap lo there go kasem taem iufala lusim datfala ples.+ 11 And lo eni ples wea pipol no welkamim iufala or no laek herem toktok blo iufala, lusim datfala ples, and aotem dust from leg blo iufala, datwan hem olsem warning for olketa.”+ 12 Then olketa go aot and preach mekem pipol savve repent,+ 13 and olketa raosem staka demon+ from pipol and putim oil lo body blo pipol wea sik and healim olketa.
14 King Herod herem nius abaotem diswan, bikos staka pipol nao savve abaotem nem blo Jesus, and pipol gohed sei: “John Baptaesa hem laef bak, dastawe hem savve duim olketa mirakol olsem.”+ 15 Bat olketa narawan sei: “Hem Elijah.” Samfala moa sei: “Hem wanfala profet olsem olketa profet bifor.”+ 16 Bat taem Herod herem diswan, hem sei: “Datfala man John, wea mi talem olketa for katemaot hed blo hem, hem nao laef bak ia.” 17 Herod hem maritim Herodias, wea hem waef blo brata blo hem Philip. Herod nao hem talem olketa man for go arrestim John and putim hem lo prison from hem nao samting Herodias laekem hem for duim.+ 18 Bikos staka taem nao John talem lo Herod: “Hem no stret for iu tekem waef blo brata blo iu.”+ 19 So Herodias kros tumas lo John and laek killim hem dae, bat hem no savve duim datwan. 20 Herod fraet lo John, and protectim hem bikos hem savve John hem wanfala raeteous and holy man.+ Hem evritaem hapi for lisin lo John nomata hem no savve wanem for duim witim hem.
21 Bat Herodias garem chance for kasem wanem hem laekem taem Herod mekem wanfala feast lo birthday blo hem+ for olketa hae official blo hem, for olketa komanda blo army, and for olketa barava important man lo Galilee.+ 22 And dota blo Herodias hem dance for olketa and Herod and olketa narawan wea kaikai* witim hem olketa barava hapi lo dance blo hem. Then king sei lo gele hia: “Askem mi eni samting iu laekem, and bae mi givim lo iu.” 23 Hem promis olsem lo gele hia: “Eni samting wea iu askem lo mi, nomata sapos hem haf lo kingdom* blo mi, bae mi givim lo iu.” 24 So gele hia go aot and sei lo mami blo hem: “Wat nao mi shud askem?” Mami blo hem sei: “Iu askem kam hed blo John Baptaesa.” 25 Stretawe hem hariap go lo king and sei: “Mi laekem iu for givim mi distaem antap lo wanfala pleit hed blo John Baptaesa.”+ 26 Nomata king hem barava sorre tumas, hem mas duim nao samting wea gele hia askem, bikos hem promis finis and olketa guest blo hem tu herem datfala promis. 27 So stretawe king givim komand lo wanfala bodygard for tekem kam hed blo John. So bodygard hia go lo prison and katemaot hed blo John 28 and tekem kam hed hia lo wanfala pleit. Hem givim datwan lo datfala gele, and gele hia givim lo mami blo hem. 29 Taem olketa disaepol blo John herem samting wea happen lo hem, olketa kam tekem body blo hem and putim insaed lo wanfala tomb.*
30 Olketa aposol kam lo Jesus and talem hem evri samting wea olketa duim and teachim lo pipol.+ 31 And hem sei lo olketa: “Iufala kam iumi go seleva lo wanfala kwaet ples and rest lelebet.”+ Hem talem datwan bikos pipol kam olowe nomoa lo olketa, gogo olketa no garem taem for rest nao nomata for kaikai bat nomoa tu. 32 So olketa go insaed lo boat for go lo wanfala kwaet ples wea no eniwan stap.+ 33 Bat pipol lukim olketa go and staka nao savve abaotem datwan, and pipol from evri taon ran go lo ples wea olketa gogo for hem, and kasem lo there firstaem lo olketa. 34 Taem Jesus go aot from boat, hem lukim staka pipol, and hem sorre tumas lo olketa,+ bikos olketa olsem olketa sheepsheep wea no garem shepherd for lukaftarem olketa.+ And hem start for teachim olketa staka samting.+
35 Hem gogo for naet nao, and olketa disaepol blo hem kam lo hem and sei: “Ples hia hem farawe from eni taon, and hem klosap naet nao.+ 36 Talem olketa for go, mekem olketa savve go lo olketa ples or olketa vilij wea stap klosap for baem samting for olketa seleva kaikaim.”+ 37 Hem sei lo olketa: “Iufala nao givim kaikai lo olketa.” So olketa askem hem: “Hao, bae mifala go and spendem 200 denarii* for baem bred and givim lo pipol hia?”+ 38 Hem sei lo olketa: “Haomas bred nao iufala garem? Iufala go chekim firstaem!” Bihaen, olketa kam bak lo hem and sei: “Faevfala bred and tufala fish.”+ 39 And hem talem evriwan for sidaon lo olketa grup lo grass.+ 40 So olketa sidaon lo olketa grup blo 100 pipol, and grup blo 50 pipol. 41 Jesus tekem faevfala bred and tufala fish hia, hem luk go ap lo skae and askem blessing.+ Then hem brekem olketa bred and start for givim lo olketa disaepol for sharem lo olketa pipol, and hem sharem tufala fish hia for evriwan. 42 So evriwan kaikai and olketa satisfae nao, 43 and olketa fulimap 12-fala basket witim olketa leftova bred, and olketa leftova fish tu.+ 44 Olketa wea kaikaim olketa bred lo datfala taem hem 5,000 man.
45 Stretawe bihaen datwan, hem talem olketa disaepol for go insaed boat and go firstaem lo narasaed lo sea gogo for Bethsaida, taem hem sendem olketa pipol hia for go.+ 46 Bat bihaen hem baebae lo olketa, hem go lo wanfala maunten for prea.+ 47 Taem hem dark finis, datfala boat hem lo midol sea nao, bat Jesus hem stap yet lo land.+ 48 So taem hem lukim olketa stragol for padol, bikos wind hem big tumas, datfala taem hem gogo nao for daylaet,* so hem wakabaot kam for olketa antap lo sea, bat luk olsem hem klosap pasim olketa. 49 Taem olketa lukim hem wakabaot antap lo sea olketa singaot olsem: “Ei, samting ia luk difren nao!” 50 Bikos olketa evriwan nao lukim hem and olketa fraet fogud. Bat stretawe hem story go lo olketa and sei: “Mi nomoa ia. Iufala no fraet!”+ 51 Then hem go insaed boat witim olketa, and wind hem stop nao. Diswan mekem olketa sapraes tumas, 52 bikos olketa no savve lo mining blo mirakol wea hem duim witim datfala faevfala bred, bat tingting blo olketa hem sat yet for minim olketa samting hia.
53 Taem olketa kasem narasaed, olketa kam lo Gennesaret and daonem anka lo there and go shore.+ 54 Bat semtaem olketa go aot from boat hia nomoa, pipol luksavve lo hem. 55 Olketa go raon lo evriwea lo datfala ples, and start for tekem pipol wea sik lo olketa stretcher, for kam lo ples wea olketa herem hem stap. 56 And lo eni vilij or taon or nara ples wea hem go, pipol savve tekem kam olketa wea sik lo olketa market ples, and olketa savve begim hem for olketa savve tasim nomoa end lo kaleko blo hem.+ And evriwan wea tasim datwan olketa gud bak nao.
7 So olketa Pharisee and samfala scribe* wea stap kam lo Jerusalem, olketa kam lo Jesus.+ 2 And olketa lukim samfala disaepol blo hem olketa kaikai nomoa witim hand wea dirty, or wea olketa no wasim.* 3 (Bikos olketa Pharisee and evri Jew no savve kaikai sapos olketa no wasim hand blo olketa go kasem lo elbow, diswan hem from olketa followim kastom blo olketa grandadi bifor, 4 and taem olketa kam bak from market, olketa mas klinim olketa seleva lo wata bifor olketa kaikai. Olketa garem tu staka kastom for olketa followim, olsem for dipim insaed lo wata olketa kap, olketa jug, and olketa dish wea olketa wakem lo copper.)+ 5 So olketa Pharisee hia and olketa scribe askem hem olsem: “Why nao olketa disaepol blo iu no followim kastom blo olketa grandadi bifor, bat olketa kaikai nomoa witim hand wea dirty?”+ 6 Hem sei olsem lo olketa: “Isaiah talem finis profesi abaotem iufala olketa hypocrite, olsem hem raetem, ‘Pipol hia honorim mi lo lips blo olketa nomoa, bat heart blo olketa hem farawe from mi.+ 7 Worship blo olketa hem iusles nomoa, bikos olketa law wea olketa teachim hem kam from olketa man nomoa.’+ 8 Iufala bin lusim law blo God and iufala strong for followim kastom blo olketa man.”+
9 Then hem sei moa lo olketa: “Iufala savve tumas hao for go raonem law blo God mekem iufala savve gohed followim kastom blo iufala.+ 10 For example, Moses hem sei, ‘Honorim dadi and mami blo iufala,’+ and, ‘Man wea tok spoelem dadi or mami blo hem olketa mas killim hem dae.’+ 11 Bat iufala sei, ‘Sapos wanfala man sei lo dadi or mami blo hem: “Eniting wea mi garem wea savve helpem iu, hem corban (datwan hem present wea mi givim lo God),”’ 12 wei for talem olsem, hem stopem man nao for duim eni samting for helpem dadi blo hem or mami blo hem.+ 13 So iufala mekem word blo God hem iusles nomoa taem iufala followim kastom blo iufala lo olketa genereson blo iufala.+ And iufala duim staka nara samting olsem tu.”+ 14 So hem talem olketa moa for kam lo hem, and hem sei lo olketa: “Iufala evriwan lisin kam lo mi, and minim samting wea mi talem lo iufala.+ 15 No eni samting wea go insaed lo man savve mekem hem for no klin, bat olketa samting wea kam from insaed lo man nao savve mekem hem for no klin.”+ 16* ——
17 Bihaen hem lusim olketa and go insaed wanfala haos, olketa disaepol blo hem start for askem hem abaotem datfala tokpiksa.+ 18 So hem sei lo olketa: “Hao, iufala tu no minim samting olsem olketa hia? Hao, iufala no savve dat no eni samting wea go insaed lo man savve mekem hem for no klin? 19 Diswan hem bikos, datfala samting no go insaed heart blo hem, bat insaed lo bele blo hem, and gogo hem go aot nomoa from body blo hem.” So samting wea hem talem showim evri kaikai hem klin nomoa. 20 Hem sei moa: “Samting wea kam from insaed lo man nao mekem hem for no klin.+ 21 Bikos olketa nogud tingting nao kamaot from heart blo olketa man olsem:+ wei for durong,* wei for steal, wei for killim man dae, 22 wei for duim adultery, greedy, duim olketa barava nogud samting, wei for trikim man, nating shame for duim rong samting,* jealous, talem olketa nogud toktok, wei for praod, and wei for no garem gudfala tingting. 23 Evri nogud samting hia hem kam from insaed lo man and mekem man for no klin.”
24 Hem lusim datfala ples and go lo olketa area klosap lo Tyre and Sidon.+ Hem go insaed wanfala haos lo there and hem no laekem eniwan for savve abaotem, bat pipol savve dat hem lo there. 25 Stretawe, wanfala woman wea wicked spirit* stap lo smol gele blo hem, herem nius abaotem Jesus, and hem kam and nildaon front lo hem.+ 26 Hem woman blo Greece, bat hem born lo Phoenicia lo Syria, and hem gohed askem Jesus for raosem datfala demon from gele blo hem. 27 Bat Jesus sei lo hem: “Firstaem, olketa pikinini nao mas kaikai, bikos hem no stret for tekem bred blo olketa pikinini and torowem go lo olketa smol dog.”+ 28 Bat datfala woman sei lo hem: “Datwan hem tru Lord, nomata olsem, olketa smol dog wea stap andanit lo tebol savve kaikaim olketa pis bred wea foldaon taem olketa smol pikinini kaikai.” 29 Then Jesus sei lo hem: “From iu talem datwan, go bak lo haos. Datfala demon hem go aot from gele blo iu nao.”+ 30 So hem go bak lo haos blo hem and lukim gele blo hem leidaon lo bed, and datfala demon go aot from hem nao.+
31 Taem Jesus kam bak from olketa area lo Tyre, hem go pas lo Sidon, followim nao olketa area lo Decapolis* for go lo Sea blo Galilee.+ 32 Lo there, pipol tekem kam lo hem wanfala man wea earpas wea no savve toktok gud,+ and olketa begim Jesus for putim hand blo hem lo datfala man. 33 And Jesus tekem hem go lo wanfala kwaet ples from pipol hia. Then hem putim finger blo hem insaed tufala ear blo man hia, and bihaen hem spit, hem tasim tongue blo hem.+ 34 Hem luk go ap lo skae, hem brith big, and sei lo hem: “Eph′pha·tha,” wea minim, “Iu open nao.” 35 Then ear blo man hia hem open,+ and hem start for toktok gud nao. 36 Hem talem olketa for mas no storyim diswan lo eniwan,+ bat nomata hem talem datwan staka taem lo olketa, olketa gohed nomoa for story abaotem datwan.+ 37 Olketa barava sapraes fogud+ and sei: “Hem barava duim gud evri samting. Nomata olketa wea earpas hem mekem olketa for herehere and olketa wea no savve toktok hem mekem olketa for toktok moa.”+
8 Taem hem stap yet lo datfala ples, staka pipol hipap moa and olketa no garem eniting for kaikaim. So hem kolem kam olketa disaepol and sei lo olketa: 2 “Mi barava sorre tumas lo pipol hia.+ Olketa stap witim mi for thrifala day finis and olketa no garem eniting for kaikaim.+ 3 Sapos olketa hangere and mi sendem olketa go bak lo haos, bae olketa no strong for wakabaot go bak followim road, and samfala lo olketa hia stap farawe.” 4 Bat olketa disaepol blo hem sei lo hem: “No eni vilij stap klosap, so wea nao bae man faendem inaf bred for fitim pipol hia?” 5 Then hem askem olketa: “Haomas bred nao iufala garem?” Olketa sei: “Sevenfala.”+ 6 And hem talem evriwan for sidaon lo graon. Then hem tekem sevenfala bred hia, hem prea for talem thankiu, hem brekem olketa bred hia, and hem start for givim lo olketa disaepol blo hem, and olketa sharem for olketa pipol.+ 7 Olketa garem tu samfala smol fish, and bihaen hem prea for askem blessing, hem talem olketa disaepol for sharem datwan tu. 8 So olketa kaikai and olketa satisfae. And olketa fulimap sevenfala big basket witim olketa leftova kaikai.+ 9 Samting olsem 4,000 man nao kaikai. Then hem sendem olketa go bak lo ples blo olketa.
10 Stretawe hem go insaed boat witim olketa disaepol blo hem, and olketa go lo area lo Dalmanutha.+ 11 Lo there, olketa Pharisee kam lo hem and start for raoa witim hem, olketa laekem hem for mas showim wanfala saen from God, for traem hem.+ 12 So hem barava sorre from olketa askem datwan and hem sei: “Why nao disfala genereson lukaotem wanfala saen?+ Mi talem iufala tru samting, disfala genereson bae no kasem wanfala saen.”+ 13 Then hem go bak insaed boat moa, and hem go for narasaed lo sea.
14 Bat, olketa forget for tekem bred witim olketa, wanfala bred nomoa olketa garem insaed boat and no eniting moa.+ 15 And hem warnim olketa and sei: “Iufala gohed lukluk and keakea lo yeast blo olketa Pharisee and yeast blo Herod.”+ 16 So big story nao gohed midolwan lo olketa abaotem why nao olketa no garem eni bred. 17 Hem luksavve lo diswan, and hem sei lo olketa: “Why nao iufala toktok tumas abaotem bred wea iufala no tekem kam? Hao, iufala no luksavve and minim samting yet? Hao, tingting blo iufala sat yet for minim olketa samting hia? 18 ‘Nomata iufala garem eye, hao, iufala no lukim yet? And nomata iufala garem ear, hao, iufala no herem tu?’ Hao, iufala forgetim nao 19 taem mi brekem faevfala bred+ and givim lo 5,000 man, haomas basket blo leftova bred nao hem stap?” Olketa sei: “Twelvfala.”+ 20 “Taem mi brekem sevenfala bred and givim lo 4,000 man, haomas big basket blo leftova bred nao hem stap?” Olketa sei: “Sevenfala.”+ 21 Then hem sei lo olketa: “Hao, iufala no minim yet?”
22 Gogo olketa kasem Bethsaida. Lo there pipol tekem kam wanfala blind man lo Jesus, and olketa begim Jesus for healim hem.+ 23 Hem holem hand blo datfala blind man, and leadim hem go aot from vilij. Bihaen hem spit lo eye blo hem,+ then hem putim tufala hand blo hem antap lo man hia, and ask olsem: “Hao, iu lukim eni samting?” 24 Datfala man lukluk go and hem sei: “Mi tingse mi lukim pipol, olketa olsem olketa tree, bat olketa wakabaot.” 25 Then Jesus putim moa tufala hand blo hem lo eye blo datfala man, and man hia lukluk gud nao. Eye blo hem gud bak and hem savve lukim klia evri samting. 26 So Jesus sendem hem go bak lo haos and sei lo hem: “Iu no go insaed lo disfala vilij.”
27 Jesus and olketa disaepol blo hem lusim datfala ples and gogo for olketa vilij lo Caesarea Philippi, and taem olketa gogo hem askem olketa disaepol blo hem olsem: “Lo tingting blo pipol, hu nao mi?”+ 28 Olketa disaepol sei lo hem: “Samfala sei John Baptaesa,+ bat olketa narawan sei Elijah,+ and samfala moa sei, wanfala lo olketa profet.” 29 Then hem askem olketa: “Waswe lo iufala, iufala tingse hu nao mi?” Peter sei lo hem: “Iu nao datfala Christ.”+ 30 Then hem talem olketa for mas no story abaotem hem lo eniwan.+ 31 And tu, hem start for teachim olketa hao Son blo man mas safa lo staka samting, and olketa elder,* olketa chief priest, and olketa scribe* bae no laekem hem and bae killim hem dae,+ bat bihaen thrifala day hem bae laef bak.+ 32 Tru nao, Jesus storyim klia nomoa olketa samting hia. Bat Peter tekem Jesus for story seleva witim hem and start for tok strong lo hem.+ 33 Then Jesus tane raon and luk lo olketa disaepol blo hem, and tok strong lo Peter and sei: “Go bihaen lo mi, Satan! Bikos samting wea iu tingim hem no tingting blo God, bat hem tingting blo olketa man.”+
34 Jesus hem kolem kam olketa pipol and olketa disaepol blo hem and sei lo olketa: “Sapos eniwan laek followim mi, hem mas let go lo wanem hemseleva laekem and hem mas karem post* blo hem, and gohed followim mi.+ 35 Bikos eniwan wea trae for sevem laef blo hem bae lusim, bat eniwan wea lusim laef blo hem bikos lo mi and datfala gud nius, bae sevem laef blo hem.+ 36 Wanem gud samting nao man bae kasem sapos hem garem evri samting lo disfala world and hem lusim laef blo hem?+ 37 Wat nao man savve givim for sevem laef blo hem?+ 38 Sapos eniwan lo disfala genereson wea no faithful hem start for shame bikos lo mi and samting mi talem, Son blo man tu bae shame lo hem+ taem hem kam lo glory blo Dadi blo hem witim olketa holy angel.”+
9 Hem sei moa lo olketa: “Mi talem iufala tru samting, samfala wea standap lo hia bae lukim rul blo Kingdom blo God firstaem, bifor olketa dae.”+ 2 Sixfala day bihaen, Jesus tekem Peter and James and John, and hem leadim olketa go ap lo wanfala hae maunten. And lukluk blo Jesus hem change front lo olketa,+ 3 kaleko blo hem barava shaen, hem kamap white fogud winim eni kaleko wea eniwan savve wasim for hem barava white olsem. 4 And tu, olketa lukim Elijah and Moses appear kam and olketa story witim Jesus. 5 Then Peter hem sei lo Jesus: “Rabbi, hem gud tumas for mifala stap lo hia. Mifala bae apim thrifala tent, wanfala for iu, wanfala for Moses, and wanfala for Elijah.” 6 Peter no savve nao wat for duim, bikos olketa fraet fogud. 7 And wanfala cloud hem form and kavarem olketa, and wanfala voice+ kamaot from datfala cloud and sei: “Diswan nao hem Son blo mi, wea mi lovem.+ Iufala lisin lo hem.”+ 8 Then semtaem nomoa, olketa luk raon and olketa no lukim eniwan moa bat Jesus nomoa lo there witim olketa.
9 Taem olketa wakabaot go daon lo datfala maunten, hem talem olketa for mas no storyim lo eniwan samting wea olketa lukim,+ go kasem taem wea Son blo man hem laef bak from dae.+ 10 So thrifala hia ting strong lo samting hem talem and obeyim datwan,* bat olketa story between olketa seleva abaotem wat nao hem minim for laef bak from dae. 11 Then olketa start for askem Jesus olsem: “Hao nao olketa scribe* sei Elijah+ nao mas kam firstaem?”+ 12 Hem sei lo olketa: “Hem tru, Elijah kam firstaem and hem stretem bak evri samting,+ bat hao nao olketa Holy Raeting talem dat Son blo man mas safa lo staka nogud samting+ and pipol bae spoelem hem?+ 13 Bat mi talem iufala Elijah+ hem kam finis, and olketa duim lo hem eni samting wea olketa laek duim lo hem, olsem olketa Holy Raeting talem abaotem hem.”+
14 Taem olketa kam kasem ples wea olketa nara disaepol stap, olketa lukim staka pipol hipap raonem olketa, and olketa scribe nao raoa witim olketa.+ 15 Bat semtaem pipol hia lukim Jesus, olketa sapraes and ran go for meetim hem. 16 So hem askem olketa olsem: “Wat nao iufala raoa abaotem witim olketa hia?” 17 Then wanfala man hem ansa kam: “Teacher, mi tekem kam boy blo mi lo iu bikos wanfala demon stap lo hem wea mekem hem no savve toktok.+ 18 Eni ples wea datfala demon attakim boy hia, hem savve mekem hem foldaon lo graon, and mouth blo hem full lo spit and hem savve baetem teeth blo hemseleva and body blo hem no strong nao. Mi askem olketa disaepol blo iu for raosem datfala demon bat olketa no fit for duim datwan.” 19 Hem sei lo olketa: “Hao long nao mi mas stap witim iufala, iufala genereson wea no garem faith?+ Hao long nao mi mas letem iufala for gohed olsem? Tekem kam boy hia lo mi.”+ 20 So olketa tekem boy hia kam lo Jesus, bat taem hem lukim Jesus, semtaem nomoa datfala demon mekem boy hia seksek nogud nao. And bihaen hem foldaon lo graon hem gohed rola olobaot, and mouth blo hem full lo spit. 21 Then Jesus ask olsem lo dadi blo boy hia: “Wat taem nao diswan hem start?” Hem sei: “Taem hem smol yet, 22 and staka taem nao demon hia savve mekem hem foldaon insaed lo fire, and tu insaed lo wata for killim hem dae. Bat sapos iu savve duim eniting, plis iu sorre lo mifala and helpem mifala.” 23 Jesus sei lo hem: “Iu askem mi ‘sapos iu savve duim’! Man wea garem faith evri samting hem no hard for hem.”+ 24 Stretawe dadi blo boy hia singaot and sei: “Mi garem faith! Helpem mi for strongim faith blo mi!”+
25 Jesus lukim staka pipol ran kam lo olketa, so hem tok strong lo datfala wicked spirit,* and sei: “Wicked spirit, wea iu mekem man earpas and no savve toktok, mi talem iu, go aot from boy hia, and no go insaed lo hem moa.”+ 26 Bihaen datfala demon mekem boy hia for singaot and seksek, hem kamaot from hem, and boy hia leidaon kwaet olsem hem dae finis, so staka pipol wea lukim diswan olketa gohed sei: “Hem dae nao!” 27 Bat Jesus holem hand blo hem and helpem hem for standap. 28 So bihaen Jesus go insaed wanfala haos, olketa disaepol kam lo hem and ask olsem: “Hao nao mifala no savve raosem datfala demon?”+ 29 Hem sei lo olketa: “Prea nomoa savve aotem kaen demon olsem.”
30 Then olketa lusim lo there and go pas lo olketa ples lo Galilee, bat hem no laekem eniwan for savve. 31 Diswan hem bikos hem teachim olketa disaepol blo hem and sei: “Pipol bae givim Son blo man go lo hand blo olketa enemy blo hem, and bae olketa killim hem dae,+ bat nomata olketa killim hem dae, thrifala day bihaen, bae hem laef bak.”+ 32 Bat olketa no minim samting wea hem talem, and olketa fraet for askem hem tu.
33 Gogo olketa kasem Capernaum. Bihaen hem go insaed haos hem askem olketa olsem: “Wanem nao iufala raoa abaotem taem iumi wakabaot followim road ia?”+ 34 Olketa kwaet nomoa, bikos followim road kam olketa raoa abaotem hu lo olketa nao hem important. 35 So hem sidaon and kolem kam twelvfala aposol and sei lo olketa: “Sapos eniwan laek for hem first, hem nao mas last wan lo evriwan and waka for helpem evriwan.”+ 36 Then hem tekem kam wanfala pikinini and mekem hem standap front lo olketa, and hem putim arm blo hem raonem datfala pikinini, and sei lo olketa: 37 “Man wea duim gudfala samting lo wanfala pikinini+ olsem bikos lo nem blo mi, hem duim gudfala samting lo mi tu. And man wea duim gudfala samting lo mi, hem duim gudfala samting tu lo Man wea sendem mi kam.”+
38 John sei lo hem: “Teacher, mifala lukim wanfala man hem iusim nem blo iu for raosem olketa demon, and mifala trae for stopem hem, bikos hem no gogo witim iumi.”+ 39 Bat Jesus hem sei: “No trae for stopem hem, bikos eniwan wea iusim nem blo mi for duim wanfala mirakol bae no kwiktaem talem eni nogud samting abaotem mi. 40 Bikos man wea no againstim iumi hem sapotim iumi.+ 41 And eniwan wea givim iufala wanfala kap wata for drinkim bikos iufala olketa disaepol blo Christ,+ mi talem iufala tru samting, bae hem mas kasem reward for datwan.+ 42 Bat man wea mekem wanfala lo olketa smol wan hia wea garem faith for stambol, hem bae gud sapos olketa taengem millston wea donkey savve pullim raonem nek blo hem and torowem hem insaed lo sea.+
43 “Sapos enitaem hand blo iu mekem iu for stambol,* katem datwan. Hem bae gud for iu kasem laef witim wanfala hand nomoa winim for iu garem tufala hand and go lo Gehenna,* wea fire blo hem no savve dae.+ 44* —— 45 And sapos leg blo iu mekem iu for stambol, katem datwan. Hem bae gud for iu kasem laef witim wanfala leg nomoa, winim for iu garem tufala leg and olketa torowem iu go lo Gehenna.*+ 46* —— 47 And sapos eye blo iu mekem iu for stambol, torowem datwan.+ Hem bae gud for iu go insaed lo Kingdom blo God witim wanfala eye nomoa winim for iu garem tufala eye and olketa torowem iu go lo Gehenna,*+ 48 ples wea olketa maggot no savve dae and fire hem laet olowe.+
49 “Bikos fire bae kapsaet lo evriwan hia olsem olketa kapsaetem solt.+ 50 Solt hem gudfala samting, bat gogo, sapos solt hem lusim teist blo hem, wat nao bae iu iusim for teist blo hem kam bak?+ Garem solt lo laef blo iufala,+ and keepim peace witim narawan.”+
10 Jesus lusim datfala ples and hem kam kasem area lo border blo Judea lo narasaed lo Jordan River, and staka pipol kam lo hem lo there. And olsem hem savve duim evritaem, hem start for teachim olketa.+ 2 And olketa Pharisee kam lo hem, olketa laekem tumas for traem hem, and olketa askem hem sapos hem stret for man divorcem waef blo hem.+ 3 Hem sei lo olketa: “Wat nao Moses talem lo iufala?” 4 Olketa sei: “Moses letem man for raetem wanfala certificate for divorce and for sendem waef blo hem go bak.”+ 5 Bat Jesus sei lo olketa: “Hem givim datfala law lo iufala+ bikos iufala strong hed tumas.+ 6 Bat start kam lo taem wea God wakem olketa man ‘Hem creatim wanfala man and wanfala woman.+ 7 Dastawe man bae lusim dadi and mami blo hem,+ 8 and tufala bae wanfala body nomoa.’+ Diswan minim tufala hia no tufala body, bat wanfala nomoa. 9 So samting wea God joinim tugeta, no eni man mas aotem.”+ 10 Taem olketa insaed lo haos moa, olketa disaepol askem hem abaotem diswan. 11 Hem sei lo olketa: “Eniwan wea divorcem waef blo hem and maritim narawan bae spoelem waef blo hem bikos datwan hem adultery,+ 12 and sapos wanfala woman hem lusim hasband blo hem and maritim narawan, datwan hem adultery tu.”+
13 Pipol tekem kam olketa pikinini lo Jesus for hem savve putim hand blo hem lo olketa, bat olketa disaepol tok strong lo olketa.+ 14 Taem Jesus lukim diswan hem feel nogud and hem sei lo olketa: “Letem olketa pikinini hia kam lo mi. No trae for stopem olketa bikos Kingdom blo God hem blo olketa wea olsem olketa pikinini hia.+ 15 Mi talem iufala tru samting, eniwan wea no acceptim Kingdom blo God lo sem wei wea wanfala pikinini savve acceptim samting, bae hem no go insaed lo datfala Kingdom.”+ 16 And hem holem olketa pikinini hia lo arm blo hem, and putim hand blo hem lo olketa and start for blessim olketa.+
17 Taem hem gogo followim road, wanfala man ran kam lo hem and nildaon front lo hem and askem hem olsem: “Gudfala Teacher, wanem nao mi mas duim for kasem laef olowe?”+ 18 Jesus sei lo hem: “Hao nao iu kolem mi gudfala? God nomoa hem gud, no eniwan moa.+ 19 Iu savve finis lo olketa komandment wea sei: ‘No murder,+ no duim adultery,+ no steal,+ no laea taem iu givim witness,+ no ravem man,+ honorim dadi and mami blo iu.’”+ 20 Datfala man sei lo hem: “Teacher, evri samting hia mi followim kam lo taem mi young yet.” 21 Jesus luk lo man hia and bikos Jesus lovem hem, hem sei, “Wanfala samting nao iu no duim yet: Go salem olketa samting wea iu garem and givim samting lo pipol wea poor, and bae iu garem riches lo heven, and iu kam followim mi.”+ 22 Bat man hia hem feel nogud lo wanem hem herem and hem sorre tumas and go nao, bikos hem garem staka samting.+
23 Bihaen Jesus lukluk lo olketa wea stap, hem sei lo olketa disaepol blo hem: “Bae hem barava no isi for olketa wea garem staka selen for go insaed lo Kingdom blo God!”+ 24 Bat olketa disaepol sapraes lo samting wea hem talem. Then Jesus sei lo olketa: “Olketa pikinini blo mi, bae hem barava no isi for go insaed lo Kingdom blo God! 25 Hem bae moa isi for wanfala camel go thru lo hol blo needle for soengim kaleko, winim for wanfala rich man hem go insaed lo Kingdom blo God.”+ 26 Olketa barava sapraes go moa and sei lo hem:* “Sapos olsem, hu nomoa fit for kasem laef?”+ 27 Jesus luk stret go lo olketa, and hem sei: “Lo tingting blo man hem hard tumas bat God no olsem, bikos God hem savve duim eni samting.”+ 28 Peter sei lo hem: “Lukim! Mifala leavim evri samting and mifala followim iu.”+ 29 Jesus hem sei: “Mi talem iufala tru samting, eniwan wea lusim olketa haos or olketa brata or sista or mami or dadi or pikinini or olketa garden bikos lo mi and bikos lo datfala gud nius+ 30 bae hem kasem bak 100 taems moa lo distaem, olketa haos, olketa brata, olketa sista, olketa mami, olketa pikinini, and olketa garden, witim persecution,+ and lo world* wea bae kam, bae hem kasem laef olowe. 31 Bat staka wea first bae last, and olketa wea last bae first.”+
32 Taem olketa followim road go ap for Jerusalem, Jesus hem go firstaem lo olketa, and olketa disaepol sapraes bat olketa narawan wea go witim olketa start for fraet. And hem kolem kam moa twelvfala aposol blo hem and hem start for talem olketa evri samting wea bae kasem hem.+ 33 Hem sei: “Lukim! Distaem iumi go ap for Jerusalem, and pipol bae givim Son blo man go lo olketa chief priest and olketa scribe.* Olketa bae judgem hem for dae and givim hem go lo olketa man blo nara nation, 34 and olketa bae mekfani lo hem, and spit lo hem, and whipim hem nogud, and killim hem dae, bat lo mek-thri day hem bae laef bak.”+
35 James and John, tufala son blo Zebedee,+ kam lo Jesus and sei lo hem: “Teacher, mitufala laekem iu for duim samting for mitufala.”+ 36 Hem sei lo tufala: “Wat nao iutufala laekem mi for duim for iutufala?” 37 Tufala sei lo hem: “Letem mitufala for sidaon witim iu, wanfala lo raet saed and narawan lo left saed, lo glory blo iu.”+ 38 Bat Jesus sei lo tufala: “Iutufala no savve lo wat nao iutufala askem. Hao, iutufala savve drinkim kap wea mi drinkim, or for baptaes lo sem baptism wea mi baptaes lo hem?”+ 39 Tufala sei lo hem: “Mitufala savve duim.” Then Jesus hem sei lo tufala: “Iutufala bae drinkim kap wea mi drinkim, and iutufala bae baptaes lo sem baptism wea mi baptaes lo hem.+ 40 Bat, for sidaon lo raet saed or lo left saed blo mi, hem no samting wea mi garem raet for givim. Bat hem for olketa wea Hem redyim finis for olketa.”
41 Taem nara tenfala herem diswan, olketa kros tumas lo James and John.+ 42 Bat Jesus kolem olketa kam lo hem, and sei lo olketa: “Iufala savve olketa wea pipol luk lo olketa olsem ruler blo olketa nation garem paoa ovarem pipol, and olketa bigman blo olketa barava bossim olketa.+ 43 Iufala mas no olsem. Bat eniwan wea laek for kamap bigman midolwan iufala, hem mas kamap wakaman blo iufala.+ 44 And eniwan wea laek for first midolwan lo iufala hem mas kamap slave blo evriwan. 45 Nomata Son blo man tu hem kam, no for pipol waka for helpem hem, bat for hem nao waka for helpem pipol+ and for givim laef* blo hem olsem ransom* for baem bak staka pipol.”+
46 Then olketa kam kasem Jericho. Bat taem Jesus and olketa disaepol blo hem and big grup wea followim olketa lusim Jericho, wanfala blind beggar wea nem blo hem Bartimaeus (wea hem son blo Timaeus), hem sidaon lo saed road.+ 47 Taem hem herem hao Jesus datfala Nazarene hem kam, hem start for singaot go olsem: “Jesus, Son blo David,+ plis iu showim mercy lo mi!”+ 48 Bat staka pipol tok strong lo hem and talem hem for stap kwaet. Nomata olsem, hem gohed for singaot big olsem: “Son blo David, plis showim mercy lo mi!” 49 So Jesus hem stop and sei: “Kolem hem kam.” So olketa kolem kam datfala blind man, and olketa sei lo hem: “Bae iu gud nao ia! Iu standap, man hia kolem iu.” 50 Hem wantaem jamp ap, aotem longfala kaleko blo hem, and hem go lo Jesus. 51 Then Jesus sei lo hem: “Wat nao iu laekem mi for duim for iu?” Blind man hia sei lo hem: “Rab·bo′ni,* mekem mi for lukluk moa.” 52 And Jesus sei lo hem: “Iu go. Faith blo iu mekem iu gud bak.”+ And semtaem nomoa hem lukluk nao,+ and hem start followim Jesus lo road.
11 Taem olketa klosap kasem Jerusalem, Bethphage, and Bethany+ lo Maunt Olive, hem sendem tufala disaepol blo hem+ 2 and sei lo tufala: “Go lo datfala vilij wea iutufala savve lukim go, and taem iutufala kasem lo there bae iutufala lukim wanfala young donkey wea olketa taengem witim rope and wea no eni man raedem yet. Aotem datfala rope and tekem kam datfala donkey lo hia. 3 And sapos eniwan hem sei lo iutufala, ‘Why nao iutufala tekem donkey hia?’ iutufala mas sei, ‘Lord nao hem needim and bae hem givim kam bak kwiktaem nomoa.’” 4 So tufala go and lukim datfala young donkey wea olketa taengem hem front lo door blo wanfala haos lo saed road, and tufala aotem rope blo hem.+ 5 Bat samfala pipol wea standap lo there sei lo tufala: “Iutufala aotem rope blo datfala young donkey for wat ia?” 6 Tufala talem pipol hia samting wea Jesus talem and olketa letem tufala for go.
7 And tufala tekem kam datfala young donkey+ lo Jesus, and olketa putim kaleko blo olketa lo baksaed blo hem and Jesus sidaon antap.+ 8 And tu, staka pipol putim olketa kaleko blo olketa lo road bat olketa narawan katem olketa leaf lo saed road.+ 9 And olketa wea go firstaem lo Jesus and olketa wea kam bihaen lo hem gohed for singaot olsem: “Mifala prea, plis sevem disfala man!+ Disfala man wea kam lo nem blo Jehovah* bae kasem blessing!+ 10 Blessim datfala Kingdom wea bae kam, wea hem blo dadi blo mifala, David!+ Mifala prea lo iu wea stap hae antap, plis sevem hem!”* 11 And hem kasem Jerusalem and go insaed lo temple, and hem lukluk lo evri samting lo there, bat from hem gogo for naet, hem go lo Bethany witim twelvfala aposol blo hem.+
12 Lo next day taem olketa lusim Bethany, hem hangere nao.+ 13 From farawe go hem lukim wanfala fig tree wea garem olketa leaf, and hem go for lukim sapos tree hia garem eni samting lo hem. Bat taem hem kam klosap lo datfala fig tree, hem no lukim eni frut bat olketa leaf nomoa bikos hem no season blo olketa fig. 14 So hem sei lo datfala tree: “Bae no eniwan kaikaim frut blo iu enitaem moa.”+ And olketa disaepol blo hem herem samting wea hem talem.
15 Taem olketa kasem Jerusalem, Jesus go insaed lo temple and start for raosem olketa wea salem and baem samting insaed lo temple, and hem kapsaetem tu olketa tebol blo pipol for changem olketa difren selen and stul blo olketa wea salem olketa kurukuru,+ 16 and hem no letem eniwan for karem eni samting and go pas insaed lo temple. 17 Hem gohed for teach and sei lo olketa: “Olketa Holy Raeting sei: ‘Pipol bae kolem haos blo mi haos for evri pipol prea insaed.’+ Bat iufala mekem haos hia olsem cave blo olketa man for steal.”+ 18 And olketa chief priest and olketa scribe* olketa herem datwan, and start lukaotem wei for killim hem dae,+ and olketa fraet lo hem bikos staka pipol nao sapraes lo wanem hem teachim.+
19 Taem hem gogo for dark, olketa go aot from taon. 20 Bat taem olketa go pas lo early morning, olketa lukim datfala fig tree hem drae finis go kasem olketa rut blo hem.+ 21 Peter hem tingim samting wea Jesus talem lo datfala tree, so hem sei lo Jesus: “Rabbi, lukim! fig tree wea iu tok strong lo hem, hem dae nao.”+ 22 Jesus sei lo olketa: “Garem faith lo God. 23 Mi talem iufala tru samting, eniwan wea sei lo disfala maunten, ‘Iu aot from hia and go foldaon insaed sea,’ and lo heart blo hem, hem no daotem datwan bat hem garem faith dat samting wea hem talem bae happen, bae hem happen.+ 24 Dastawe mi talem lo iufala, evri samting wea iufala askem lo prea, iufala mas garem faith dat iufala kasem finis, and iufala bae kasem.+ 25 And taem iufala prea,* forgivim man lo eni nogud samting wea hem duim lo iufala mekem Dadi blo iufala lo heven forgivim olketa sin blo iufala tu.”+ 26* ——
27 Olketa kam bak moa lo Jerusalem. And taem hem wakabaot insaed lo temple, olketa chief priest and olketa scribe and olketa elder* kam lo hem 28 and olketa sei lo hem: “Wea nao iu kasem paoa for duim olketa samting hia? Or hu nao givim paoa hia lo iu for duim olketa samting hia?”+ 29 Jesus hem sei lo olketa: “Mi bae askem wanfala kwestin lo iufala. Iufala ansarem mi, and bae mi talem iufala wea nao mi kasem paoa for duim olketa samting hia. 30 Hao, baptism wea John+ duim hem from heven or from olketa man? Talem kam.”+ 31 So olketa start for story between olketa seleva and sei: “Sapos iumi sei, ‘From heven,’ bae hem sei, ‘Sapos olsem, hao nao iufala no biliv lo hem?’ 32 Bat sapos iumi sei, ‘From olketa man’?” Olketa tok olsem bikos olketa fraetem pipol wea stap lo there, bikos lo tingting blo olketa, John hem wanfala profet.+ 33 So olketa sei lo Jesus: “Mifala no savve.” Jesus sei lo olketa: “Mi tu bae no talem iufala wea nao mi kasem paoa for duim olketa samting hia.”
12 Then hem start for iusim olketa tokpiksa taem hem story lo olketa. Hem sei: “Wanfala man hem plantim wanfala grape planteison,+ hem wakem fence raonem datwan, and hem wakem ples for smasem grape for mekem wine, and hem wakem wanfala taoa.+ Then hem letem olketa wakaman for lukaftarem planteison hia and hem go lo nara kantri wea farawe.+ 2 Lo taem blo harvest, hem sendem wanfala slave blo hem for go lo olketa wakaman hia for kolektem kam from olketa samfala frut from datfala grape planteison. 3 Bat olketa holem hem, killim hem nogud, and sendem hem go bak nating nomoa. 4 Hem sendem go moa nara slave lo olketa, bat olketa hitim hed blo hem and tok spoelem hem.+ 5 And hem sendem go narawan moa, bat olketa killim hem dae. And hem sendem staka narawan tu, bat olketa spoelem samfala and killim dae olketa narawan. 6 Wanfala man nomoa hem stap, son wea hem barava lovem.+ Hem nao last wan wea hem sendem go lo olketa, and sei, ‘Olketa bae respectim son blo mi.’ 7 Bat olketa wakaman hia sei olsem lo olketa seleva, ‘Diswan nao bae tekem planteison blo dadi blo hem.+ Kam, iumi killim hem dae, and planteison hia bae iumi tekem for iumi.’ 8 So olketa holem hem, and killim hem dae and torowem hem go aot from datfala planteison.+ 9 Wat nao man wea onam planteison bae duim? Hem bae kam and killim dae olketa wakaman hia, and hem bae givim datfala planteison lo olketa nara pipol.+ 10 Hao, no enitaem iufala readim disfala scripture: ‘Datfala ston wea olketa builder rejectim hem nao kamap datfala main kona ston.*+ 11 Diswan hem kam from Jehovah,* and hem nambawan samting lo eye blo iumi’?”+
12 From datwan, olketa laek for arrestim hem, bat olketa fraetem pipol hia bikos olketa savve datfala tokpiksa hem abaotem olketa. So olketa go from hem nao.+
13 Then olketa sendem go lo hem samfala Pharisee and samfala follower blo Herod wea sapotim hem, mekem olketa savve faendem eni rong samting lo wanem hem talem.+ 14 So olketa kam lo hem and sei: “Teacher, mifala savve iu man for talem tru samting and iu no duim samting for mekem pipol hapi lo iu bikos iu no luk lo pipol followim position blo olketa, bat iu teachim truth abaotem wanem God laekem. Hao, hem stret fitim law for peim olketa tax lo Caesar* or nomoa? 15 Hao, iumi shud peim or nomoa?” From hem luksavve olketa hia pipol for laea tumas, hem sei lo olketa: “Why nao iufala laek trikim mi? Tekem kam lo mi wanfala denarius.”* 16 Olketa tekem kam wanfala denarius and hem askem olketa: “Piksa and nem blo hu nao stap lo hem?” Olketa sei lo hem: “Hem blo Caesar.” 17 Then Jesus sei: “Peim bak lo Caesar olketa samting wea hem blo Caesar,+ and givim go bak lo God olketa samting wea hem blo God.”+ And olketa barava sapraes nao lo samting wea hem talem.
18 So olketa Sadducee wea sei dat no eni resurrection,+ olketa kam and askem hem:+ 19 “Teacher, Moses talem iumi sapos brata blo samwan hem dae and hem and waef blo hem no garem eni pikinini, brata blo hem shud tekem woman hia for kamap waef blo hem, and garem pikinini for brata blo hem wea dae finis.+ 20 Sevenfala brata nao stap. First wan hem marit, bat gogo taem hem dae hem no garem eni pikinini. 21 And mek-tu brata maritim datfala woman, bat hem dae tu and hem no garem eni pikinini, and mek-thri sem samting happen tu. 22 And sevenfala evriwan no garem eni pikinini. Bihaen, datfala woman tu hem dae. 23 Lo resurrection, hu lo olketa nao bae hem hasband blo woman hia? Bikos sevenfala evriwan nao maritim hem.” 24 Jesus sei lo olketa: “Hem nao why tingting blo iufala no stret, bikos iufala no savve lo olketa Scripture and paoa blo God.+ 25 Bikos taem olketa man and woman laef bak from dae, bae olketa no marit, bat olketa bae olsem olketa angel lo heven.+ 26 Bat abaotem olketa wea dae wea bae laef bak, hao, iufala no readim lo buk blo Moses, lo datfala story abaotem datfala thornbush* tree wea God sei lo Moses: ‘Mi nao God blo Abraham and God blo Isaac and God blo Jacob’?+ 27 Hem nao God, no blo olketa wea dae, bat blo olketa wea laef. Tingting blo iufala hem barava no stret.”+
28 Wanfala lo olketa scribe wea kam and herem story blo olketa, hem savve Jesus ansarem olketa lo gudfala wei, so hem askem hem olsem: “Which komandment nao hem barava important winim evriwan?”+ 29 Jesus hem sei: “First wan hem, ‘O Israel, lisin kam, Jehovah,* God blo iumi hem wanfala Jehovah* nomoa, 30 and iufala mas lovem Jehovah* God blo iufala, witim full heart blo iufala, and witim full laef* blo iufala, and witim full mind blo iufala, and witim full strong blo iufala.’+ 31 Mek-tu hem diswan, ‘Iufala mas lovem neiba blo iufala olsem iufala lovem iufala seleva.’+ No eni nara komandment hem important winim tufala hia.” 32 Datfala scribe sei lo hem: “Teacher, samting wea iu talem hem tru, ‘God hem Wanfala nomoa, and no eni narawan moa olsem hem.’+ 33 And for man lovem hem witim full heart, and witim full mind, and witim full strong blo hem, and for man lovem neiba blo hem olsem hem lovem hemseleva, hem barava important winim evri burnt offering* and olketa nara sakrifaes.”+ 34 Jesus luksavve man hia ansa lo gudfala wei, so hem sei lo hem: “Iu klosap for go insaed Kingdom blo God.” Bat evriwan fraet nao for askem hem eni samting moa.+
35 Bat taem Jesus gohed teach insaed lo temple, hem ask olsem: “Hao nao olketa scribe sei Christ hem son blo David?+ 36 Holy spirit+ muvim David for sei, ‘Jehovah* tok olsem lo Lord blo mi: “Sidaon lo raet hand blo mi go kasem taem mi putim olketa enemy blo iu andanit foot blo iu.”’+ 37 David kolem hem Lord, so hao nao hem son blo hem moa?”+
And staka pipol hapi for herem samting wea hem storyim. 38 And taem hem gohed for teachim olketa, hem sei: “Keakea lo olketa scribe, wea savve laek werem olketa spesol kaleko taem olketa wakabaot raon and laekem pipol for mekhae lo olketa lo olketa market ples,+ 39 and savve sidaon lo olketa chair lo front lo olketa sinagog, and sidaon lo ples blo olketa important guest lo feast.+ 40 Olketa tekem olketa haos* blo olketa widow woman, and talem olketa longfala prea for show-off nomoa. Olketa hia bae kasem panis wea barava big.”*
41 And hem sidaon lo ples wea hem savve lukim go olketa contribution box+ and start lukim pipol putim selen insaed olketa contribution box hia, and staka rich pipol gohed putim staka coin insaed.+ 42 Then wanfala widow woman wea poor tumas kam and putim tufala smol coin wea value blo hem smol nomoa.*+ 43 So hem kolem kam olketa disaepol blo hem and sei lo olketa: “Mi talem iufala tru samting, samting wea disfala widow woman wea poor putim, hem winim nao evri selen wea olketa narawan putim insaed olketa contribution box hia.+ 44 Bikos evriwan lo olketa putim extra selen nomoa wea olketa garem, bat disfala woman, nomata hem poor, hem putim evriting hem garem, evri samting hem needim for stap laef.”+
13 Taem hem go aot from temple, wanfala lo olketa disaepol blo hem sei lo hem: “Teacher, lukim! olketa ston and olketa building hia barava spesol tumas!”+ 2 Bat Jesus sei lo hem: “Iu lukim olketa nambawan building hia? No eni ston bae hem stap antap narawan, bae olketa distroem evri ston hia.”+
3 Taem hem sidaon lo Maunt Olive and luk go lo temple, Peter, James, John, and Andrew kam lo hem and ask olsem: 4 “Mifala laek savve, wat taem nao olketa samting hia bae happen, and wat nao saen wea bae showim evri samting hia bae gogo for finis?”+ 5 So Jesus hem sei lo olketa: “Keakea, nogud eniwan laea lo iufala.+ 6 Staka bae kam and iusim nem blo mi, and sei, ‘Mi nao man hia,’ and staka nao bae bilivim datwan. 7 And tu, taem iufala herem olketa war and herem nius abaotem war, iufala mas no fraet, olketa samting hia mas happen, bat end hem no kam yet.+
8 “Pipol lo wanfala kantri bae faetem pipol lo nara kantri and kingdom againstim nara kingdom.+ Olketa earthquake bae kasem staka ples, bigfala hangere tu bae kamap.+ Diswan hem start blo olketa hard taem* wea mekem pipol wari tumas.+
9 “Iufala mas keakea. Pipol bae tekem iufala go lo olketa lokol kot+ and olketa bae killim iufala nogud lo olketa sinagog.+ Olketa bae tekem iufala go front lo olketa bigman and olketa king bikos lo mi. Diswan bae givim iufala chance for storyim wanem iufala bilivim lo olketa.+ 10 And tu, disfala waka for preachim gud nius mas kasem evri kantri firstaem.+ 11 And taem olketa tekem iufala go lo kot, no wari firstaem abaotem wanem nao iufala bae talem, bat iufala bae savve lo wanem for talem lo datfala taem, bikos holy spirit nao bae mekem iufala for savve lo wanem for talem.+ 12 And tu, man bae givim go brata blo hem for enemy killim hem dae, and dadi bae duim sem samting lo pikinini blo hem, and pikinini bae againstim mami and dadi blo hem, mekem enemy killim olketa dae.+ 13 And pipol bae heitim iufala bikos lo nem blo mi.+ Bat man wea bae sev+ nao hem man wea faithful* go kasem end.+
14 “Bat taem iufala lukim datfala barava rabis samting wea kosim evri samting for distroe+ hem standap lo ples wea hem shud no stap (man wea read mas garem wei for luksavve), then olketa wea stap lo Judea mas ranawe go lo olketa maunten.+ 15 Man wea stap antap lo ruf* mas no kam daon for tekem eni samting from haos blo hem, 16 and man wea waka lo garden mas no go bak for olketa samting wea hem lusim bihaen for tekem kaleko blo hem. 17 Sorre tumas lo olketa woman wea babule and olketa woman wea susum baby lo datfala taem!+ 18 Gohed prea mekem datwan no happen lo taem blo winter, 19 bikos datfala taem bae hem wanfala taem blo trabol+ wea winim eni trabol wea happen start kam lo taem God wakem evri samting go kasem dat taem, and no enitaem moa trabol olsem bae happen.+ 20 Bae no eniwan sev sapos Jehovah* no katem short taem blo datfala trabol. Bat from hem tingim olketa wea hem bin chusim, bae hem katem short taem blo trabol hia.+
21 “And tu, sapos eniwan hem sei lo iufala, ‘Lukim! Christ lo hia,’ or, ‘Lukim! Hem lo there,’ no bilivim datwan.+ 22 Bikos olketa false Christ and olketa false profet bae kam+ and showim olketa saen and duim olketa big samting for leadim pipol go difren, and olketa maet trikim tu olketa wea God chusim. 23 So iufala mas keakea,+ bikos mi talem evri samting hia finis lo iufala firstaem.
24 “Bat lo datfala taem, bihaen lo bigfala trabol hia, sun bae start for dark, and moon bae hem no shaen kam,+ 25 and olketa star bae foldaon from skae, and olketa paoaful samting lo skae bae seksek. 26 And then olketa bae lukim Son blo man+ hem kam lo olketa cloud witim bigfala paoa and glory.+ 27 And then hem bae sendem go aot olketa angel and bae hipimap olketa wea hem chusim from fofala wind,* from end blo earth go kasem end blo skae.+
28 “Lanem samting from disfala tokpiksa blo datfala fig tree. Taem olketa leaf start for grow lo olketa niu branch blo hem, iufala savve taem for evri samting grow gud hem klosap nao.+ 29 Olsem tu, taem iufala lukim olketa samting hia happen, iufala savve hem klosap lo door nao.+ 30 Mi talem iufala tru samting, disfala genereson bae laef yet taem evri samting hia happen.+ 31 Skae and earth bae finis,+ bat toktok blo mi bae hem no savve finis.+
32 “For savve lo datfala day or datfala hour no eniwan savve, nomata olketa angel lo heven or Son tu, bat Dadi blo mi nomoa savve.+ 33 Gohed for lukaot, gohed for wekap,+ bikos iufala no savve lo taem wea God markem for evri samting hia happen.+ 34 Diswan hem olsem wanfala man wea lusim haos blo hem and go lo nara kantri and givim lo hand blo olketa wakaman blo hem,+ waka for each wan duim, and hem givim order lo security gard lo door for gaedem gud.+ 35 Dastawe, gohed for lukaot, bikos iufala no savve lo taem wea masta blo haos bae kam,+ maet hem kam lo evening or lo midolnaet or taem kokorako krae* or lo early morning,+ 36 nogud sapos seknomoa hem kam, bat hem lukim iufala still sleep yet.+ 37 Bat samting wea mi talem lo iufala, mi talem tu lo evriwan: Gohed for lukaot.”+
14 Tufala day nomoa stap+ bifor taem blo Pasova+ and Festival blo Bred wea No Garem Yeast.+ And olketa chief priest and olketa scribe* faendem eni wei for trikim Jesus mekem olketa savve arrestim hem and killim hem dae.+ 2 Bikos olketa sei: “Iumi no duim diswan lo taem blo festival, nogud diswan mekem pipol kros and raeot kamap.”
3 And lo Bethany taem Jesus hem kaikai* lo haos blo Simon wea garem leprosy bifor, wanfala woman hem kam witim wanfala alabaster* botol oil wea smel naes, hem quality nard,* wea expensive tumas. Hem openem alabaster botol hia and start for pourim oil hia antap hed blo Jesus.+ 4 Taem samfala lukim diswan olketa feel nogud and sei: “Why nao hem weistim nomoa oil hia? 5 Bikos iumi savve salem oil hia for winim 300 denarii* and givim selen hia lo poor pipol!” And olketa barava feel nogud lo* woman hia. 6 Bat Jesus sei: “No trae for stopem hem. Why nao iufala kosim trabol for hem? Gud samting nao hem duim for mi.+ 7 Bikos poor pipol bae stap olowe witim iufala,+ and enitaem nomoa iufala savve duim gud samting for olketa, bat mi bae no stap olowe witim iufala.+ 8 Hem duim wanem hem fit for duim. Hem pourim disfala oil wea smel naes for redyim body blo mi, for taem wea olketa bae berem mi.+ 9 Mi talem iufala tru samting, lo evri ples lo world wea olketa preachim datfala gud nius,+ samting wea woman hia duim bae olketa storyim tu mekem pipol tingim hem.”+
10 And Judas Iscariot, wea hem wanfala lo twelvfala aposol, hem go lo olketa chief priest for betrayim Jesus go lo olketa.+ 11 Taem olketa herem wanem Judas talem, olketa hapi tumas and promis for givim hem silver selen.+ So hem start for lukaotem raet taem for givim hem go lo olketa.
12 So lo first day for kaikaim Bred wea No Garem Yeast,+ hem nao taem wea olketa savve sakrifaesim datfala Pasova animal,+ olketa disaepol blo hem sei lo hem: “Lo wea nao iu laekem mifala for go and redyim for iu mekem iu savve kaikaim kaikai blo Pasova?”+ 13 Hem sendem go tufala disaepol blo hem and sei lo olketa: “Iufala go lo taon, and wanfala man wea karem wata lo wanfala jar wea olketa wakem lo clay bae meetim iufala. Go followim hem,+ 14 and lo eni haos wea hem go insaed, sei olsem lo man wea onam datfala haos, ‘Teacher hem sei: “Wea nao rum wea mi and olketa disaepol blo mi savve kaikaim kaikai blo Pasova?”’ 15 And hem bae showim iufala wanfala big rum antap wea garem evri samting wea iumi bae needim. Redyim Pasova for iumi lo there.” 16 So olketa disaepol go nao, and olketa go insaed taon and olketa lukim evri samting olsem hao Jesus hem talem lo olketa, and olketa mek redi nao for datfala Pasova.
17 Lo evening, hem go lo there witim twelvfala aposol blo hem.+ 18 And taem olketa sidaon raonem tebol and kaikai, Jesus hem sei: “Mi talem iufala tru samting, wanfala lo iufala wea kaikai witim mi bae hem betrayim mi.”+ 19 Olketa start for sorre tumas and each wan lo olketa sei lo hem: “Hem no mi?” 20 Hem sei lo olketa: “Hem wanfala lo twelvfala aposol, hem man wea hol go insaed lo bowl lo semtaem witim mi.+ 21 Bikos Son blo man bae lusim iufala, olsem olketa Holy Raeting talem abaotem hem, bat sorre tumas lo man wea betrayim Son blo man.+ Hem bae gud sapos datfala man hem no born nomoa.”+
22 And taem olketa gohed kaikai, hem tekem wanfala bred, hem talem prea, brekem datfala bred, and givim lo olketa, and sei: “Tekem, diswan hem piksarem body blo mi.”+ 23 And hem tekem wanfala kap wine. Hem prea for talem thankiu, and givim kap hia lo olketa, and evriwan lo olketa drink from kap hia.+ 24 And hem sei lo olketa: “Diswan hem piksarem ‘blood+ blo covenant,’+ wea mi bae pourimaot on behalf lo staka pipol.+ 25 Mi talem iufala tru samting, bae mi no drinkim moa eni wine olsem go kasem day wea mi drinkim niufala wine lo Kingdom blo God.” 26 Then bihaen olketa singsing for praisem God, olketa go nao lo Maunt Olive.+
27 And Jesus sei lo olketa: “Iufala evriwan bae stambol, bikos olketa Holy Raeting sei: ‘Mi bae killim dae datfala shepherd,+ and olketa sheepsheep bae ranawe lo olketa difren ples.’+ 28 Bat bihaen mi laef bak bae mi go firstaem lo iufala lo Galilee.”+ 29 Bat Peter sei lo hem: “Nomata sapos evri narawan hia stambol, mi bae no stambol.”+ 30 So Jesus sei lo hem: “Mi talem iu tru samting tuday, lo disfala naet, bifor wanfala kokorako hem krae mek-tu taem, thrifala taem nao iu bae talem dat iu no savve lo mi.”+ 31 Bat hem gohed strong for sei: “Nomata sapos mi mas dae witim iu, hard tumas for mi talem mi no savve lo iu.” And tu, evriwan start for talem sem samting.+
32 So olketa kam kasem wanfala ples wea nem blo hem Gethsemane, and hem sei lo olketa disaepol blo hem: “Sidaon lo hia taem mi go for prea.”+ 33 And hem tekem Peter, James, and John witim hem,+ and hem start for feel nogud tumas and barava wari. 34 Hem sei lo olketa: “Mi barava wari tumas+ gogo klosap mi dae nomoa. Iufala stap lo hia and gohed for lukaot.”+ 35 And hem wakabaot lelebet go moa, hem nildaon lo graon and hem start for prea, and askem God sapos eni wei for datfala hard taem hem go from hem. 36 And hem sei: “Abba,* Dadi,+ evri samting hem no hard for iu. Aotem disfala kap from mi. Nomata olsem, no duim wanem mi laekem, bat duim nao wanem iu laekem.”+ 37 Hem go bak and hem lukim olketa sleep, and hem sei lo Peter: “Hao Simon, iu gohed sleep nomoa? Hao, iu no garem strong for gohed lukaot for wanfala hour nomoa?+ 38 Gohed for lukaot and prea evritaem, mekem iufala no foldaon lo temptation.+ Bat mi savve, heart* hem willing, bat body* nao hem wik.”+ 39 And hem go bak moa and prea, and askem sem samting.+ 40 And hem go bak and lukim olketa gohed sleep, bikos eye blo olketa hevi tumas, so olketa no savve nao lo wanem for talem. 41 And hem go bak mek-thri taem lo olketa and sei lo olketa: “Hao nao iufala rest and sleep lo taem olsem? Inaf nao! Hem kasem taem nao!+ Lukim! Olketa betrayim nao Son blo man go lo hand blo olketa man wea duim sin. 42 Getap, iumi go. Lukim! Man wea bae betrayim mi hem klosap kam nao!”+
43 And stretawe taem hem gohed story yet, Judas, wanfala lo twelvfala aposol, hem arrive witim wanfala big grup wea olketa chief priest, olketa scribe, and olketa elder nao sendem kam. Olketa holem kam olketa sword and olketa stik.+ 44 Bifor olketa kasem Jesus, Judas talem finis wanfala saen wea olketa agree lo hem olsem: “Man wea mi kissim, hem nao datfala man. Iufala holem hem, iufala leadim hem go and gaedem hem gud.” 45 And hem kam stret lo Jesus and sei: “Rabbi!” and hem kissim hem. 46 So olketa holem hem and tekem hem go nao. 47 Bat wanfala lo olketa wea standap lo there tekem sword blo hem and katemaot ear blo wakaman blo hae priest.+ 48 Bat Jesus sei lo olketa: “Hao, mi wanfala man for steal mekem iufala mas kam witim olketa sword and olketa stik for arrestim mi?+ 49 Evriday mi stap witim iufala lo temple for teachim pipol,+ bat iufala no holem mi. Bat, diswan hem happen for mekem olketa samting wea olketa Scripture talem hem fulfill.”+
50 Then evriwan lo olketa lusim hem and ranawe.+ 51 Bat wanfala young man wea werem nomoa wanfala naes linen kaleko ovam naked body blo hem, hem wakabaot followim hem bat no klosap tumas. Olketa trae for kasholem hem tu, 52 bat hem lusim datfala linen kaleko and ranawe witim naked body* nomoa.
53 Then olketa tekem Jesus go lo hae priest,+ and evri chief priest, olketa elder, and olketa scribe tu hipap lo there.+ 54 Peter go followim hem bat farawe kam bihaen, gogo kasem courtyard blo datfala hae priest, and hem kam sidaon witim olketa wakaman lo datfala haos, saedem wanfala fire for hotem hem.+ 55 Olketa chief priest hia and evriwan blo datfala Sanhedrin* lukaotem eni samting for againstim lo Jesus mekem olketa savve killim hem dae, bat olketa no savve faendem eni samting.+ 56 Staka nao talem olketa laea samting againstim hem,+ bat samting wea olketa talem hem difren from wanem narawan talem. 57 And tu, samfala kam and talem laea samting againstim hem, and sei: 58 “Mifala herem hem sei olsem, ‘Mi bae aotem disfala temple wea olketa man nomoa wakem, and insaed thrifala day mi bae buildim narawan, wea hem no man nao wakem.’”+ 59 Bat nomata wanem olketa talem, story blo evriwan hia hem no semsem.
60 Then hae priest hem standap midolwan olketa and askem Jesus olsem: “Hao, iu no garem eniting for talem? Wat nao tingting blo iu abaotem samting wea olketa man hia talem?”+ 61 Bat hem stap kwaet nomoa and no talem eni samting.+ So hae priest start for askem hem moa and sei lo hem: “Hao, iu nao datfala Christ, Son blo datfala Holy God?” 62 Then Jesus sei: “Mi nao ia, and iufala bae lukim Son blo man+ hem sidaon lo raet hand+ blo God wea garem paoa and hem kam witim olketa cloud lo skae.”+ 63 Taem hae priest herem datwan hem brekem kaleko blo hem, and sei: “Iumi no needim eniwan moa for accusim hem!+ 64 Iufala herem nao nogud samting wea hem talem. Wat nao disison blo iufala?” Evriwan lo olketa sei hem fit for dae.+ 65 And samfala start for spit lo hem,+ and kavarem feis blo hem and hitim hem, and sei: “Talem profesi!” And olketa wea waka lo kot slapem feis blo hem and tekem hem go.+
66 Taem Peter stap lo daon lo datfala courtyard yet, wanfala lo olketa servant gele blo hae priest hem kam.+ 67 Hem lukim Peter lo there hotem body blo hem saed lo fire, gele hia luk stret go lo hem and sei: “Iu tu savve gogo witim Jesus datfala Nazarene.” 68 Bat Peter denyim and sei: “Mi no savve lo hem, and mi no minim tu wat nao iu tok abaotem,” and hem go and standap klosap lo gate. 69 Datfala servant gele lukim hem lo there and start for sei moa lo olketa narawan wea standap lo there: “Hem tu wanfala lo olketa.” 70 Then Peter denyim moa. And bihaen lelebet taem, olketa narawan wea standap lo there start for sei moa lo Peter: “Hem tru ia, iu wanfala lo olketa, bikos iu man lo Galilee.” 71 Bat hem start for cursim hemseleva and promis lo nem blo God, and sei: “Mi no savve lo disfala man wea iufala story abaotem!” 72 Semtaem nomoa wanfala kokorako hem krae mek-tu taem,+ and Peter tingim bak toktok blo Jesus wea sei: “Bifor wanfala kokorako hem krae mek-tu taem, thrifala taem nao iu bae talem dat iu no savve lo mi.”+ And hem barava sorre and start for krae.
15 Stretawe bihaen sun hem kamap lo morning, olketa chief priest, olketa scribe,* and full Sanhedrin, olketa story tugeta. Olketa taengem hand blo Jesus and leadim hem go and givim hem go lo Pilate.+ 2 So Pilate askem hem olsem: “Hao, iu nao King blo olketa Jew?”+ Jesus sei: “Hem nao iu talem ia.”+ 3 Bat olketa chief priest accusim hem lo staka samting. 4 Pilate start for kwestinim hem moa and sei: “Hao, iu no garem eniting for talem?+ Olketa accusim iu lo staka samting ia.”+ 5 Bat Jesus no talem eni samting, wea datwan mekem Pilate barava sapraes.+
6 Lo evri festival blo Pasova, hem wei blo Pilate for aotem from prison wanfala man wea pipol laekem for kamap free.+ 7 Lo datfala taem wanfala man wea nem blo hem Barabbas hem lo prison witim samfala man wea againstim gavman, and olketa killim dae wanfala man. 8 So olketa pipol kam lo Pilate and askem hem for aotem wanfala man from prison, wea hem nao wanem hem savve duim for olketa. 9 Pilate askem olketa: “Hao, iufala laekem mi for letem go free lo iufala King blo olketa Jew?”+ 10 Bikos Pilate luksavve olketa chief priest jealous lo Jesus, dastawe olketa tekem Jesus kam lo hem.+ 11 Bat olketa chief priest gohed bihaenem olketa pipol hia for askem Pilate for letem Barabbas nao mas kamap free, and no Jesus.+ 12 So Pilate askem olketa moa: “Wat nao bae mi duim lo disfala man wea iufala kolem hem King blo olketa Jew?”+ 13 Olketa singaot moa and sei olsem: “Nilam hem lo post!”+ 14 Bat Pilate hem sei lo olketa: “Why nao iufala talem mi for duim diswan? Wanem nogud samting nao hem duim?” Bat olketa gohed for singaot olsem: “Nilam hem lo post!”+ 15 So from Pilate laek for mekem pipol hia hapi, hem releasem Barabbas lo olketa, and bihaen olketa soldia whipim Jesus,+ hem givim Jesus go for olketa killim hem dae lo post.+
16 Olketa soldia tekem hem go lo courtyard, diswan hem lo haos blo Pilate, and olketa kolem kam olketa nara soldia lo there.+ 17 And olketa mekem hem for werem wanfala purple kaleko, and wakem wanfala kraon from olketa rope lo bush wea garem nila and putim antap hed blo hem. 18 And olketa sei lo hem: “Hello, King blo olketa Jew!”+ 19 And tu, olketa gohed hitim hed blo hem witim stik and spit lo hem, and olketa nildaon and baodaon lo hem. 20 Bihaen olketa mekfani lo hem, olketa aotem datfala purple kaleko and mekem hem for werem bak kaleko blo hemseleva. And olketa tekem hem go aot for nilam hem lo post.+ 21 And tu, olketa mekem wanfala man blo Cyrene, wea nem blo hem Simon wea hem dadi blo Alexander and Rufus, wea wakabaot kam lo taon for hem nao karem post* blo Jesus.+
22 So olketa tekem Jesus go lo ples wea olketa kolem Gol′go·tha, wea minim, “Ples blo Skull.”+ 23 Lo there olketa trae for mekem hem drinkim wine wea olketa mixim witim wanfala drug wea olketa kolem myrrh,*+ bat hem no drinkim. 24 And olketa nilam hem lo post and olketa iusim olketa smol ston* for disaedem hu nao bae tekem olketa kaleko blo hem.+ 25 Lo mek-thri hour* nao olketa nilam Jesus lo datfala post. 26 And olketa raetem toktok wea olketa accusim lo hem wea sei: “Datfala King blo olketa Jew.”+ 27 And tufala man for steal tu olketa nilam lo post saed lo hem, olketa putim wanfala lo raet saed blo hem and narawan lo left saed blo hem.+ 28* —— 29 And olketa wea wakabaot go pas tok spoelem hem, olketa sekem hed blo olketa+ and sei: “Hem nao ia! Iu wea sei bae iu aotem temple and wakem bak insaed thrifala day,+ 30 iu sevem iuseleva and kam daon from post hia.”* 31 Olketa chief priest and olketa scribe tu mekfani lo hem, and sei: “Hem sevem olketa narawan, bat hem no savve sevem hemseleva!+ 32 Hem nao Christ, King blo Israel, hem shud kam daon from post hia* mekem iumi savve lukim datwan and biliv nao.”+ Nomata nara tufala man hia wea olketa nilam lo post saed lo hem tu tufala tok spoelem hem.+
33 Taem hem kasem mek-six hour,* evriwea start for dark nao, and datwan gohed kasem mek-naen hour.*+ 34 And lo mek-naen hour Jesus hem singaot big olsem: “E′li, E′li, la′ma sa·bach·tha′ni?” wea datwan hem minim: “God blo mi, God blo mi, why nao iu lusim mi?”+ 35 And samfala wea standap klosap wea herem diswan, olketa start for sei: “Herem! Hem singaotem Elijah ia.” 36 Then wanfala man ran go, tekem wanfala sponge wea garem saoa wine, putim lo wanfala stik and givim lo hem for drinkim,+ and sei: “Leavim hem! Iumi lukim sapos Elijah bae kam for daonem hem from post hia.” 37 Bat Jesus barava singaot big and wind blo hem aot nao.*+ 38 And datfala curtain insaed lo temple*+ hem brek start from antap go kasem botom blo hem.+ 39 Taem datfala army officer wea standap lo there lukim olketa samting hia happen lo taem wind blo Jesus hem aot, hem sei: “Tru nao, disfala man hem Son blo God!”+
40 Olketa woman tu standap farawe lelebet and lukluk kam, samfala lo olketa nao hem Mary Magdalene and Mary, wea hem mami blo James* and Joses, and Salome,+ 41 wea savve followim Jesus for helpem hem+ taem hem stap lo Galilee, and staka nara woman wea olketa kam tugeta witim Jesus lo Jerusalem.
42 Taem hem gogo nao for evening, and from hem Day for Prepare,* diswan hem, day bifor Sabbath, 43 Joseph wea hem man lo Arimathea hem kam, hem wanfala member blo Hae Kot blo olketa Jew* wea pipol respectim hem, wea hem tu weit for Kingdom blo God. Nomata hem fraet lelebet, bat hem go lo Pilate and ask for body blo Jesus.+ 44 Bat Pilate no sure sapos Jesus hem dae finis or nomoa, so hem kolem kam datfala army officer, and askem hem sapos Jesus hem dae finis. 45 Taem Pilate herem samting wea datfala army officer talem, hem letem Joseph for tekem body blo Jesus nao. 46 So hem go peim wanfala gud quality linen kaleko and aotem Jesus from post and pasolem hem lo datfala kaleko, and hem putim body blo hem insaed lo tomb*+ wea olketa digim insaed lo bigfala ston. Then hem rolim go bigfala ston for satem tomb hia.+ 47 Bat Mary Magdalene and Mary, wea hem mami blo Joses, gohed for lukluk lo ples wea olketa putim hem.+
16 So bihaen lo Sabbath,+ Mary Magdalene, Mary,+ wea hem mami blo James, and Salome, olketa peim olketa samting wea smel naes for go putim lo body blo Jesus.+ 2 And lo early morning lo first day lo week,* bihaen sun hem kamap finis, olketa kam nao lo datfala tomb.*+ 3 Olketa sei olsem lo each other: “Hu lo iumi nao bae rolim aot ston hia from datfala tomb?” 4 Bat taem olketa luk go, olketa lukim datfala ston hem aot finis, nomata hem big tumas.+ 5 Taem olketa go insaed lo datfala tomb, olketa lukim wanfala young man hem sidaon lo raet saed lo tomb hia, and hem werem longfala white kaleko, and olketa seke and sapraes taem olketa lukim hem. 6 Hem sei lo olketa: “No seke lo diswan.+ Mi savve iufala lukaotem Jesus datfala Nazarene, wea olketa killim hem dae lo post. Hem laef bak finis.+ Hem no stap lo hia nao. Lukim, lo hia nao ples wea olketa putim hem.+ 7 Bat iufala go and talem lo olketa disaepol blo hem and lo Peter, ‘Hem bae go firstaem lo iufala lo Galilee.+ Iufala bae lukim hem lo there, olsem hem talem iufala finis.’”+ 8 So taem olketa kamaot from datfala tomb, olketa ranawe nao, olketa seksek and sapraes fogud. And olketa no talem eniwan abaotem diswan, bikos olketa fraet tumas.*+
Lit., “front lo feis blo iu.”
Lukim App. A5.
Or, “daonem; putim.”
Wanfala type insect wea olsem grashopa.
Or, “pipol.”
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Lit., “spirit wea no klin.”
Lit., “spirit wea no klin.”
Lit., “spirit wea no klin.”
Or maet, “olketa savve hu nao hem.”
Or, “gud bak.”
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Or, “sidaon raonem tebol.”
Or, “sidaon raonem tebol.”
Diswan hem bag wea olketa wakem from skin blo animal.
Or, “datfala showbred.” Lukim “Showbred” lo Dictionary.
Greek word, psy·khe′. Lukim “Psykhe” lo Dictionary.
Lit., “spirit wea no klin.”
Or, “appointim.”
Or, “appointim.”
Or, “datfala man for waka hard.”
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Diswan hem nara nem for Satan.
Lit., “spirit wea no klin.”
Or, “disfala system of things.” Lukim “System of things” lo Dictionary.
Or, “kusun.”
Lit., “spirit wea no klin.”
Or, “olketa memorial tomb.”
Or, “mekem oath.” Lukim “Oath” lo Dictionary.
Lit., “Spirit wea no klin.”
Lukim App. A5.
Or, “datfala Area blo Tenfala Taon.”
Or, “klosap for dae.”
Or, “Stop for wari.”
Or, “givim strong order lo olketa.”
Lit., “spirit wea no klin.”
Lit., “copper.”
Or, “wanfala extra kaleko.”
Or, “sidaon raonem tebol.”
Diswan hem territory wea wanfala King hem rulim.
Or, “memorial tomb.”
Lukim App. B14.
Diswan hem samting olsem 3:00 a.m. go kasem samting olsem 6:00 a.m. taem sun kamap.
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Diswan minim for no wasim hand followim kastom blo olketa Jew.
Lukim App. A3.
Greek word, por·nei′a. Lukim “Durong” lo Dictionary.
Greek word, a·sel′gei·a. Lukim “Nating shame for duim rong samting” lo Dictionary.
Lit., “spirit wea no klin.”
Or, “datfala Area blo Tenfala Taon.”
Lit., “olketa olo man.”
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Lukim “Post” lo Dictionary.
Or maet, “no talem diswan lo eniwan.”
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Lit., “spirit wea no klin.”
Or, “sin.”
Lukim “Gehenna” lo Dictionary.
Lukim App. A3.
Lukim “Gehenna” lo Dictionary.
Lukim App. A3.
Lukim “Gehenna” lo Dictionary.
Or maet, “lo each other.”
Or, “system of things.” Lukim “System of things” lo Dictionary.
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Greek word, psy·khe′. Lukim “Psykhe” lo Dictionary.
Lukim “Ransom” lo Dictionary.
Mining blo hem “Teacher.”
Lukim App. A5.
Disfala “hem,” hem minim Jesus.
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Or, “standap and prea.”
Lukim App. A3.
Lit., “olketa olo man.”
Lit., “hed blo datfala kona.”
Lukim App. A5.
Lukim “Caesar” lo Dictionary.
Lukim App. B14.
Diswan hem wanfala smol tree wea garem olketa nila.
Lukim App. A5.
Lukim App. A5.
Lukim App. A5.
Greek word, psy·khe′. Lukim “Psykhe” lo Dictionary.
Lukim “Burnt offering” lo Dictionary.
Lukim App. A5.
Or, “property.”
Or, “hevi go moa.”
Lit., “tufala lepta, wea hem wanfala quadrans.” Lukim App. B14.
Or, “olketa pain,” diswan hem olsem start blo pain wea wanfala woman kasem taem hem bornem pikinini.
Or, “no givap.”
Lukim footnote lo Mt 24:17.
Lukim App. A5.
Or, “direction.”
Or, “bifor sun kamap.”
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Or, “sidaon raonem tebol.”
Lukim “Alabaster” lo Dictionary.
Lukim “Nard” lo Dictionary.
Lukim App. B14.
Or, “olketa tok strong lo.”
Diswan hem Hebrew or Aramaic word wea minim “O Dadi!”
Greek word, pneuʹma. Lukim “Pneuma” lo Dictionary.
Diswan hem minim wei wea man hem no perfect and hem sin.
Or, “smol kaleko blo hem.”
Lukim “Sanhedrin” lo Dictionary.
Lukim “Scribe” lo Dictionary.
Lukim “Post” lo Dictionary.
Lukim “Myrrh” lo Dictionary.
Or, “lots.” Lukim “Lots” lo Dictionary.
Diswan hem samting olsem 9:00 a.m.
Lukim App. A3.
Lukim “Post” lo Dictionary.
Lukim “Post” lo Dictionary.
Diswan hem samting olsem 12 o′klok lo midolday.
Diswan hem samting olsem 3:00 p.m.
Or, “tekem last brith blo hem.”
Disfala curtain hem separatem Most Holy Rum and Holy Rum.
Or, “James the Less.” Maet datfala word “Less” showim James no tol olsem nara aposol James, wea hem son blo Zebedee, or maet hem young winim hem.
Lukim “Day for prepare” lo Dictionary.
Or, “Sanhedrin.” Lukim “Sanhedrin” lo Dictionary.
Or, “memorial tomb.”
Lukim footnote lo Mt 28:1.
Or, “memorial tomb.”
Followim olketa first manuscript wea man fit for trustim, Gospel blo Mark hem end witim olketa toktok lo verse 8. Lukim App. A3.