Octubre

¿Aybal wokol ya awaʼiy schʼuunel mantal? Ay baeltik jich la yaʼiy sba te David, jaʼ yuʼun jich la skʼanbey te Dios: «Tijbon koʼtan ta schʼuunel te amantal» (Sal. 51:​12, TNM). Manchukme te David kʼux ta yoʼtan te Jehová, aynix wokol la yaʼiy schʼuunel mantal, jaʼnix jich ya xkʼax ta jtojoltik. ¿Bin yuʼun? Sbabial, melel jmulawilotik, jaʼ yuʼun wokol ya kaʼiytik schʼuunel mantal. Schebal, te Satanás spisil-ora ya stij koʼtantik yuʼun maba ya jchʼuuntik mantal, jich te bin-utʼil la spase (2 Cor. 11:3). Yoxebal, te balumilal te banti ayotik nojel ta jkʼaxunkʼopetik, jaʼ ini jaʼ «te espíritu te yak ta aʼtel ta stojol te alnichʼanetik yuʼun jkʼaxunkʼop» (Efes. 2:2). Jich yuʼun, swenta ya jchʼuunbeytik smantal te Jehová sok te machʼatik yakʼojbey mukʼ yaʼtelik, ya skʼan ya jpastik tulan ta stsalel te banti ya xchʼayotik, te tenel ya yakʼbotik te Satanás sok te balumilal ini. w23.10 6 párr. 1

¿Bin ya yakʼ jnoptik ta swenta te milagro la spas te Jesús? Jaʼ te pekʼel oʼtanil. Te Jesús ma la stoy sba te kʼalal la skʼatpʼun ta vino te jaʼe, sok maʼyuk bin-ora la stoy sba ta spisil te bintik la spase. Spisil-ora la yakʼ ta ilel pekʼel oʼtanil sok jaʼ la yalbey yutsil skʼoplal te sTate (Juan 5:​19, 30; 8:28). Teme jaʼ ya jtʼunbeytik stalel te Jesús, ya kakʼtik ta ilel te spekʼelil koʼtantik sok ma jtoy jbatik yuʼun ta swenta te bintik ya jpastike. Jaʼ ya skʼan ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Dios te bitʼil yakotik ta abatinel ta stojole (Jer. 9:​23, 24). Melel maʼyuk bin ya xjuʼ kuʼuntik spasel teme ma jaʼuk ta swenta te koltayel yuʼun te Jehová (1 Cor. 1:​26-31). Te machʼa pekʼel yoʼtan ma jaʼuk ya skʼan te ya yichʼ albeyel yutsil skʼoplal ta swenta te ay bintik lek la spas ta stojol te yantik. Tikʼnax ya yaʼiy-a te lek ya yil Jehová te bin la spase (paja sok Mateo. 6:​2-4; Heb. 13:16). Ya x-akʼbot stseʼelil yoʼtan te Jehová kʼalal ya yil te ya jkʼantik te pekʼeluk koʼtantik jich bitʼil te Jesús (1 Ped. 5:6). w23.04 4 párr. 9; 5 párr. 11, 12

Te Dios la yakʼbey ta yoʼtan te jpuk-kʼop Pablo yuʼun ya stijbey yoʼtan te jchʼuunjeletik ta slebeyel yutsil slekil te yantike. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jpastik ta tsoblejetik? Jaʼ te kʼalal ya xjul ta koʼtantik te jaʼnix jich ya skʼan ya spasik comentar-euk te yantike. Kaltik jun ejemplo te ya skoltayotik yuʼun ya xkʼot ta koʼtantik. Te kʼalal ya xkʼopojat sok jtul awamigo, melel te ma jaʼukatnax spisil-ora ya xkʼopojat, jaʼnix jich ya awakʼ te ya xkʼopoj-euk. Jichnix ya xkʼot ta pasel ta tsoblejetik. Ya jkʼantik te spisiluk te hermanoetik ya yakʼ scomentarioik. Jun te bin-utʼil ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtanik te kermanotaktik, jaʼ te ya kakʼtik te yakuk yalik te bin schʼuunojike (1 Cor. 10:24). Jichme ya xjuʼ ya yakʼ scomentarioik-euk te kermanotaktik. Ya skʼan te komuknax te jcomentariotik, melel teme ya kaltik spisil te bin ya yal te párrafo, maʼyukix bin ya xjuʼ ya yalik-a te yantike. w23.04 22, 23 párr. 11-13

Ayuk ta koʼtantik te jaʼ mukʼ skʼoplal te ya jkoltaytik te yantike, kʼaxtoxan-a te kʼalal ya jcholtik skʼop Dios. Te kʼalal ya jcholtik skʼop Dios, mukʼ skʼoplal te ya kichʼtik ta wenta te yantike. Melel yanyantik-a te bin ya schʼuunik, te stsʼumbalik sok te stalelike. ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te ya jkʼayintik te stalel te jpuk-kʼop Pablo? Te bitʼil la yichʼ ta wenta te yantike. Te Jesús la sbiilintes jpuk-kʼop ta stojol te jyanlumetik (Rom. 11:13). Yuʼun ya skʼotes ta pasel te yaʼtele, te jpuk-kʼop Pablo la scholbey skʼop Dios te judioetik, griegoetik, te machʼatik ay spʼijilik, te pobreetik, te machʼatik mukʼ yaʼtelik sok te ajwaliletik. Yuʼun ya xkʼot ta yoʼtan-a te ants winiketik, la spas sba-a te bin yilel stalel te ants winiketik (1 Cor. 9:​19-23). Te kʼalal ya schol skʼop Dios, ya yichʼ ta wenta te stsʼumbal te ants winiketik sok te bin ya schʼuune. Jaʼnix jich te joʼotik bayal bin lek ya xlokʼ kuʼuntik-a teme ya jletik bitʼil ya jcholtik skʼop Dios jaʼ chikan te bin ya smulanik te ants winiketik. w23.07 23 párr. 11, 12

Te machʼa ya yakʼ ta ilel manso-oʼtanil maba ya skʼan ya yal te maʼyuk yip yoʼtan, melel te machʼa ya yakʼ ta ilel manso-oʼtanil te kʼalal ya xkʼax swokole ya yakʼ ta ilel te ay yip yoʼtan. Te manso-oʼtanil jaʼ «te sit te chʼul espíritu» (Gál. 5:​22, 23). Ta kʼopil griego kʼalal ya yalbey skʼoplal «manso-oʼtanil» ay baeltik jaʼ ya yalbey skʼoplal te kʼajkʼal caballo te yichʼojix mansoubtesel. ¿Nopanax awaʼiy? Te jkojt kʼajkʼal caballo te ya xmansoube…, manso pero bayal yip. ¿Jaxan te joʼotike? ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel manso-oʼtanil sok te ayuk yip koʼtantike? Ma ya xjuʼ kuʼuntik ta jtukeltiknax yakʼel ta ilel te talelil-abi, ya skʼan ya jkʼanbeytik te schʼul espíritu te Dios. Jpisiltik ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel te manso-oʼtanil. Bayal Testigoetik yakʼojik ta ilel te talelil-abi te kʼalal ya xtijotik ta kʼop, ta swenta-abi chamnax yoʼtan yuʼun te ants winiketik (2 Tim. 2:​24, 25). w23.09 15 párr. 3

Ta jun najalsitil te la yil te jpuk-kʼop Juan la yil 24 ta tul mamaletik te yakik ta yichʼel ta mukʼ te Jehová ta chʼulchan, sok jich yakik ta yalel: «Ya awichʼ albeyel yutsil akʼoplal sok ichʼel ta mukʼ ta swenta te ay awuʼele» (Apoc. 4:​10, 11). Te chʼul-abatetik jaʼnix jich mukʼ skʼoplal ya yilik te ya yalbeyik yutsil skʼoplal sok te ya yichʼik ta mukʼ te Jehová, melel jun-nax ayik ta chʼulchan sok ya snaʼbeyik sba ta lek. Ya staik ta ilel te taleliletik yuʼun te Jehová ta swenta te bintik spastiklanoj, sok jaʼ ya xtijbot yoʼtanik ta yichʼel ta mukʼ (Job 38:​4-7). Jaʼnix jich te joʼotik ya skʼan ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Jehová kʼalal ya jkʼopontik. Jich ya jpastik kʼalal ya kalbeytik te bin ya jmulantik ta stojol sok te bin yuʼun ya kichʼtik ta mukʼe. Te kʼalal ya jkʼopontik sok te ya jnopilan ta koʼtantik te Biblia, jpastik tulan yuʼun yakuk kiltik te taleliletik yuʼun te Jehová te kʼaxto la jmulantike (Job 37:23; Rom. 11:33). Ta patil, kalbeytik te Jehová te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik kʼalal ya jnoptik ta swenta te taleliletik yuʼune. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Jehová te kʼalal ya skoltayotik sok ya skoltay te kermanotaktik (1 Sam. 2:​1, 2). w23.05 4 párr. 6, 7

Ta 1919 te lum yuʼun Dios lokʼ ta lotil religión, te jaʼ te Mukʼul Babilonia. Ta jaʼbilnix-abi chiknaj «te j-abat te jun yoʼtan sok pʼij» yuʼun la skoltay te ants winiketik te lek yoʼtanik, yuʼun yakuk stʼunik te «Chʼul Be» (Mat. 24:​45-47). Ta swentanax te lekil aʼtelil la spasik te yantik, juʼ la schajpanik te be yuʼun jich ya snopikxan ta swenta te Jehová sok te skʼanojel yoʼtan te machʼatik tey ayik-a (Prov. 4:18). Jaʼnix jich bayal bintik la sjelontes ta skuxlejalik yuʼun lek ya x-ilotik yuʼun-a te Diose. Pero te Dios snaʼoj te kʼunkʼun ya xjelon bael te stalelik, jaʼ yuʼun te Jehová bayalix tal jaʼbil yak ta slekubtesel te lum yuʼune. Nopanax awaʼiy te tseʼel oʼtanil ya jtatik te kʼalal ya xjuʼ ya jpastikix spisil-a te bin ya yal te Diose. Yuʼun lekuk ay te jun be, ya skʼan ya yichʼ kanantayel ta lek. Jaʼto tal ta 1919 yichʼoj pasel aʼteliletik ta «Chʼul Be» yuʼun jich te ants winiketik ya xjuʼ ya yijkitayik te Mukʼul Babilonia. w23.05 17 párr. 15; 19 párr. 16

Te kʼalal ya yichʼik ikʼel bael ta chʼulchan te machʼatik chʼultesbilik, te kʼalal nopol xlajix-a te tulan wokolil, te lum yuʼun te Dios jun yoʼtan ya xbajt yichʼik ta mukʼ te Jehová liʼ ta Balumilal. Te bitʼil jaʼ Jwolwanej yuʼunik te Cristo, te j-abatetik yuʼun te Dios maba ya xchebaj yoʼtanik. Melelnix-a te ta tiempo-abi ya yichʼik utsʼinel yuʼun te Gog yuʼun Magog (Ezeq. 38:​18-20). Pero maba ya xjalaj sok maba ya xbajt juʼuk yuʼun te ya skom te lum yuʼun te Dios yuʼun te ya yichʼik ta mukʼ te Jehová, melel ya xbajt skoltaylan. Ta jun najalsitil, te jpuk-kʼop Juan la yil te «kʼax bayal ta tul ants winiketik» yuʼun te yantik tuminchijetik yuʼun te Cristo sok jaʼnix jich la yil te «kʼax bayal ta tul ants winiketik» ya xkolik jilel «ta tulan wokolil». Jaʼ yuʼun ma xbajt yichʼik lajinel (Apoc. 7:​9, 14). w24.02 5, 6 párr.13, 14

¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya yakʼbotik te chʼul espíritu te Jehová? Ya skʼan ya jkʼopontik te Biblia sok te junuk ya x-aʼtejotik sok te organización yuʼun. Teme jich ya jpastike, ya kakʼtik ta ilel «te sit te chʼul espíritu» (Gál. 5:​22, 23). Yuʼun ya yakʼbotik te schʼul espíritu te Jehová, ya skʼan te lekuknax jtaleltik sok te lekuknax te bintik ya jnoptike. Teme jaʼ ya kakʼtik ya x-och ta jpensartik te bintik maba lek sok teme maba ya jlokʼestike ya xjuʼ ya jchʼaytik te schʼul espíritu yuʼun te Jehová (1 Tes. 4:​7, 8). ¿Binxan ya skʼan ya kakʼ ta koʼtantik? Te Pablo, jich la yal: «Mame xa apʼajik te albilkʼopetike» (1 Tes. 5:20). Kʼalal ya yal ta versículo-abi, «albilkʼopetik» jaʼ ya yalbey skʼoplal te bin ya yakʼ ta naʼel te Dios ta swenta te schʼul espiritue. Tey ochem skʼoplal-a te skʼajkʼalel yuʼun te Jehová sok te nopol ya xkʼotix ta pasele. Maba ya jnoptik te bayalto ya skʼan te jich ya xkʼot ta pasele o te ma xkiltikix te Armagedón. Jaʼ kakʼoj ta koʼtantik te skʼajkʼalel yuʼun te Jehová sok mukʼ skʼoplal ya kiltik te ya kakʼtik ta ilel lekil taleliletik sok te ya kichʼtik ta mukʼ te Dios (2 Ped. 3:​11, 12). w23.06 12 párr. 13, 14

¿Bin ya skʼan ya spas jtul j-abat yuʼun Dios teme ay ya chiknaj pornografía ta celular o ta stablet? Ya skʼan te oranax ya yijkitay ta yilel. Te bin ya xjuʼ ya skoltayotik jaʼ te ya xjul ta koʼtantik te jaʼ mukʼxan skʼoplal te yamigoinel te Jehová. Ayniwan bintik ya xchiknaj te maba jaʼ pornografía pero ya xjuʼ ya stij koʼtantik ta spasel mulwej. Jaʼnix jich maba ya skʼan kiltik. ¿Bin yuʼun? Melel ma jkʼantik snopilanel ta koʼtantik te spasel mulil (Mat. 5:​28, 29). Jtul anciano ta Tailandia te David sbiil, jich ya yal: «Jich ya jojkʼoybey jba: ‹¿Yabal smulan te Jehová te ay bin ya kil te ya yakʼ xbikʼtaj koʼtan ta spasel mulwej manchukme ma pornografía yilel?›. Te kʼalal jich ya jnope jaʼme ya skoltayon yuʼun ya jta ta nopel te bintik lek ya jpas».Teme ya jxiʼtik te Jehová, jaʼme ya skoltayotik yuʼun lek te bin ya jtatik ta nopel spasel, melel «te shahchibal te pʼijil-oʼtanil ha te xiʼel te Jehová». w23.06 23 párr. 12, 13

Te kʼalal ya yal «ochan bahel ta ana», jaʼniwan ya yalbey skʼoplal te congregacionetik. Teme jun-nax ya kakʼ jbatik sok te hermanoetik ta yorail te tulan wokolil, te Jehová ya skanantayotik jich bitʼil yaloj ta jamal. Jaʼ yuʼun ma tikʼuk-a te ya xkujch kuʼuntik te bin ma jmulantik ta stojol te kermanotaktik; ya skʼan te kʼuxuk ta koʼtantik ta smelelil. Teme maʼyuk te skʼuxul koʼtantik, maniwan ya xkolotik. Ta yorail «te smucʼul cʼahcʼalel yuʼun Jehová» yame xtal tulan wokol ta stojol spisil te ants winiketik (Sof. 1:​14, 15). Te j-abatotik yuʼun Jehová jaʼnix jich ya jta jwokoltik-euk. Teme ya jchajpan jbatik ta ora ini, lamalme koʼtantik ta yorail-abi sok ya xjuʼ ya jkoltaytik te yantike. Teme ya xkujch kuʼuntik, ya xjuʼ kuʼuntik sitintayel biluk wokolil. Teme ya jnaʼbeytik yoʼbolil sba te yantik, ya jpastik tulan ta skoltayel sok ta yakʼbeyel te bin yax tuun yuʼunik te kermanotaktik. Te bitʼil kʼuxix ta koʼtantik te kermanotaktike, jun-nax ya kakʼ jbatik sok. Te Jehová yame yakʼ xkuxinotik ta sbajtelkʼinal te banti maʼyukix bin-ora ya jsitintaytik wokolil (Is. 65:17). w23.07 7 párr. 16, 17

Te Biblia ya yakʼ ta naʼel te bayal yip yoʼtanik te j-abatetik yuʼun te Diose. Pero ma spisiluk-ora jich la yaʼiy sbaik. Jich bitʼil te ajwalil David ay baeltik te ma xiw sok jich la yaʼiy sba «te bin utʼil tulan wits», pero ay baeltik maʼyuk yip la yaʼiy sba sok xiw (Sal. 30:7). Kʼalal te Sansón ya x-akʼbot te chʼul espíritu yuʼun te Jehová ya sta bayal yip, pero snaʼoj te ya xchʼay te yip sok jich ya xkʼot te bin-utʼil yantik winiketik te kʼalal ma x-akʼbot te yuʼel yuʼun te Diose (Juec. 14:​5, 6; 16:17). ¿Banti la sta yipik te j-abatetik ini? Ja ta stojol te Jehová. Te jpuk-kʼop Pablo snaʼoj-a te ya skʼan ya x-akʼbot yip yuʼun te Jehová (2 Cor. 12:​9, 10). Jaʼnix jich la sta swokol ta swenta chamel (Gál. 4:​13, 14). Wokol la yaʼiy spasel te bintik lek (Rom. 7:​18, 19). Ay baeltik la smel yoʼtan sok la xiʼ te ya yichʼ milele (2 Cor. 1:​8, 9). Manchukme jich kʼax ta stojol, jich la yal: «Te kʼalal maʼyuk kip, jaʼ bayalxan kip-a». ¿Bin yuʼun te jich la yale? Melel jaʼ ya x-akʼbot yip yuʼun te Jehová te kʼalal maʼyukix yip-ae. w23.10 12 párr. 1, 2

Teme jich ya kaʼiytik te maʼyuk jkʼoplaltike, ya skʼan ya xjul ta koʼtantik te jaʼ la yikʼotik talel te Jehová ta lum yuʼun (Juan 6:44). Te Jehová ya yil te tʼujbil taleliletik kuʼuntik —manchukme ma jtatik ta ilel te joʼotike— sok ya snaʼ te bin-nix kileltik-ae (1 Sam. 16:7; 2 Crón. 6:30). Jich yuʼun, te kʼalal ya yalbotik te bayal jkʼoplaltike, ya skʼan ya jchʼuuntik (1 Juan 3:​19, 20). Ayniwan chaʼoxtul te joʼotik te jich ya kaʼiytik te bayalto jmultik ta swenta te bintik maba lek la jpastik te kʼalal mato jnaʼojbeytik sba-a te Jehová (1 Ped. 4:3). Ayniwan yantik hermanoetik te bayalix jaʼbil yakik ta yichʼel ta mukʼ te Jehová, pero yakikto ta spasel tulan ta stsalel te bin kʼayemik ta spasel-ae. Jaxan te jaʼate, ¿yatobal xkʼopoj awoʼtan yuʼun te amule? Teme jiche, yaniwan yakʼbat smukʼul awoʼtan te jichnix la yaʼiy sbaik-euk te j-abatetik ta namey kʼinal. Jich bitʼil te Pablo te kʼax oʼbol sba la yaʼiy ta skaj te bintik maba lek la spase (Rom. 7:24). Manchukme sujtesojix yoʼtan sok yichʼojix jaʼ-a, la yal te jaʼ pekʼelxan «ta stojol te yantik jpuk-kʼopetike» sok te jaʼ kʼaxto jmulawilxan-a te bitʼil spisil te jmulawiletike (1 Cor. 15:9; 1 Tim. 1:15). w24.03 27 párr. 5, 6

Te bin ma lek la spas te ajwalil Jehoás ya yakʼ jnoptik te ya skʼan ya jtsatik ta lek te kamigotaktik, te kʼuxuk ta yoʼtanik te Jehová sok te ya skʼan ya yakʼbeyik stseʼelil yoʼtan. Ya xjuʼ ya kamigointik te machʼatik ayix yaʼbilalik sok te machʼatik pekʼelto yaʼbilalike. Ayukme ta awoʼtan te Jehoás ma pajaluk yaʼbilal sok-a te Jehoiadá. Taluk ta awoʼtan te awamigotak sok jojkʼoybeya aba ini: «¿Yabal skoltayonik yuʼun ya yichʼxan yip te schʼuunel koʼtan? ¿Yabal stijbonik koʼtan yuʼun ya jchʼuunbey te mantaliletik yuʼun te Jehová? ¿Yabal smulanik yalbeyel skʼoplal te Jehová sok te bin ya snopik ta Biblia? ¿Yabal schʼuunbeyik te mantaliletik yuʼun te Jehová? ¿Yabal stojobtesonik te kʼalal ay bin ma lek ya jpas o jaʼnax ya yalbonik te bin ya jkʼan ya kaʼiye?» (Prov. 27:​5, 6, 17). Ta smelelil, teme ma kʼux ta yoʼtanik te Jehová te awamigotak, ma xtuun awuʼun. Pero, teme kʼux ta yoʼtanik te Jehová, mame xa awijkitay ta yamigoinel, melel yame xjuʼ ya skoltayat (Prov. 13:20). w23.09 9, 10 párr. 6, 7

Te Alfa jaʼ te sbabial letra yuʼun te alfabeto griego, te Omega, jaʼ te slajibal letra yuʼun te alfabeto griego. Te kʼalal jich la yal te Jehová: «Joʼon te Alfa sok te Omega», la yakʼ ta naʼel te kʼalal ay bin ya xjajch spas, yananix slajin spasel-a. Kʼalal la spas te Adán sok te Eva, te Jehová, jich la yal: «Dios la yakʼtiklanbey bendición sok jich la yaltiklanbey: ‹Akʼa ayinuk bayal awal anichʼnabik, pʼola abaik, nojesaik te balumilal sok tuuntesaik›» (Gén. 1:28). Kʼalal la yakʼ ta naʼel bin-a te skʼanojel yoʼtan te Jehová, jich kʼoem te la yal «Alfa». Ya xkʼot skʼajkʼalel te stsʼumbal te Adán sok te Eva ya xbajt snojesik te Balumilal sok ya skʼatpʼuntesik ta nichimal kʼinal. Ta yorail-abi, te Jehová, ya xbajt yal «Omega». Kʼalal laj yoʼtan ta spasel «te chʼulchan, balumilal sok spisil te bintik ayik tey-ae», te Jehová la yakʼ ta naʼel te yananix xkʼot ta pasel-a te skʼanojel yoʼtane. Ya skʼan ya yal te skʼanojel yoʼtan te Jehová ta stojol te ants winiketik sok te Balumilal ya skʼotes ta pasel ta sjukebal kʼajkʼal (Gén. 2:​1-3). w23.11 5 párr. 13, 14

Te sbelal te Babilonia kʼalal ta Israel ayniwan ya xjalaj chaneb u ta beentayel, pero albotik yuʼun Jehová te ya xkanantayotik yuʼune. Te judioetik te jun yoʼtan yakʼoj sbaik ta stojol te Dios, bayal lekilal ya staik teme ya schaʼsujtik bael ta Israel, melel ya xjuʼ ya yichʼikix ta mukʼ Dios tey-a. Ta Babilonia maʼyuk banti ya yichʼik ta mukʼ te Diose. Jaʼnix jich te bitʼil maʼyuk te skajtajib te chikʼbil majtanil ni sacerdoteetik, jaʼ yuʼun te Israeletik ma xjuʼ ya yakʼik te chikʼbil majtaniletik jich bitʼil ya yal te Ley yuʼun Moisés. Jaʼnix jich jaʼ ma bayalik te machʼatik ya yichʼik ta mukʼ te Jehová sok te mantaliletik yuʼune, jaʼ bayalxan te machʼatik ya yichʼik ta mukʼ te lotil diosetike. Jaʼ yuʼun, te bayal ta mil ta tul judioetik te ya skʼan ya spasik te bin lek ta sit te Jehová, ya skʼan ya chaʼsujtikix ta slumalik sok te ya yichʼik ta mukʼ Dios tey-a. w23.05 14, 15 párr. 3, 4

Teme ya jkʼan ya xbeenotik «te bin-utʼil yal snichʼnab sakal kʼinal», jaʼnix jich ya xtuun kuʼuntik te koltayel yuʼun te schʼul espíritu te Dios. ¿Bin yuʼun? Melel wokol ta yakʼel ta ilel lekil talelil ta chopol balumilal ini (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8). Te chʼul espíritu ya xjuʼ ya skoltayotik yuʼun ya jpʼajtik te lotil nojptesel yuʼun te balumilal te ya skontrain te bin ya yal te Diose. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya skoltayotik ta spasel «te bin stojil ta pasel sok te bin smelelile» (Efes. 5:9). Te Jesús la yal te Jehová ya «yakʼbey chʼul espíritu te machʼatik ya xkʼanbot yuʼune» (Luc. 11:13). Yuʼun ayuk kuʼuntik te chʼul espíritu ya skʼan ya jkʼanbeytik te Jehová te kʼalal ya jkʼopontike. Yanxan te bin-utʼil ya kichʼtike, jaʼ te yakuk kichʼtik ta mukʼ te Jehová ta tsoblejetik sok te kermanotaktike (Efes. 5:​19, 20). Te chʼul espíritu ya xjuʼ ya skoltayotik yuʼun ya jpastik ta jkuxlejaltik te bin ya smulan te Diose. w24.03 23, 24 párr. 13-15

¿Aybal slamalil awoʼtan? Tema maʼyuke jkʼanbeytik te Jehová te yakuk skoltayotik ta yakʼelxan ta ilel lamal oʼtanil. Te lamal oʼtanil jaʼ sit te chʼul espíritu (Gál. 5:​22, 23). Jaʼ yuʼun jkʼanbeytik te schʼul espíritu te Jehová yuʼun ya skoltayotik ta schʼitesel te taleliletik ya yakʼe. Teme yak ta kʼaxel jun wokolil ta jtojoltik te banti tulan ya kaʼiytik yakʼel ta ilel te lamal oʼtanil, jkʼanbeytikxan te schʼul espíritu te Dios (Luc. 11:​9, 13). Jkʼanbeytik koltayel te Jehová yuʼun jichuk ya kiltik te wokolil te bitʼil ya yil stukele. Kʼalal la jkʼopontikix-a, jpastik ban kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik yuʼun ya kakʼtik ta ilel lamal oʼtanil ta jujun kʼajkʼal. Teme maba ya jkom jbatik ta skʼanbeyel koltayel te Jehová sok teme ya jpastik tulan ta yakʼel ta ilel te lamal oʼtanil, jich kʼunkʼun ya kakʼtikxan ta ilel te lamal koʼtantik. Jaʼnix jich ya skoltayotik teme ya jnopilantik ta koʼtantik te ejemploetik te ay ta Biblia. Ta Biblia ya jtatik relatoetik yuʼun ants winiketik te la yakʼik ta ilel te ay slamalil yoʼtanik. Teme ya jnopilan ta koʼtantik, jichnix ya kakʼtik ta ilel-euk. w23.08 22, 23 párr. 10, 11

Te Jesús la yalbey te jpuk-kʼop Pedro te ya xkanantayot yuʼun te Jehová. Kʼalal chaʼkuxajemix-a te Jesús, la spas yan milagro te la yil te Pedro sok te yantik jnopojeletik kʼalal la stsakik bayal chayetik (Juan 21:​4-6). Ta swenta te milagro ini, te Pedro la snaʼ te ya x-akʼbot yuʼun Jehová spisil te bintik ya xtuun yuʼune. Ta yorail-abi, te Pedro julniwan ta yoʼtan te bin jamal la yal te Jesús te ya xkanantayot yuʼun Jehová te machʼa jaʼ nail ya sle te Wentainel yuʼun Dios (Mat. 6:33). Jaʼ yuʼun te Pedro, jaʼ bajt ta yoʼtan spasbeyel yaʼtel te Dios ma jaʼuk te yaʼtel ta stsakel chay. Ta Pentecostés ta jaʼbil 33 la schol skʼop Dios sok yip yoʼtan sok la skoltay bayal ta tul ants winiketik yuʼun ya schʼuunik te lek yachʼil kʼop (Hech. 2:​14, 37-41). Ta patil bael la skoltay bayal samaritanoetik sok jyanlumetik yuʼun ya x-ochik ta jnopojel yuʼun Cristo (Hech. 8:​14-17; 10:​44-48). Chikan ta ilel te Jehová la stuuntes te Pedro yuʼun bayal ants winiketik ya x-ochik ta jnopojel. w23.09 20 párr. 1; 23 párr. 11

Ayniwan cheb jaʼbil ta patil te kʼalal yichʼojix lajinel-a te Jerusalén, te ajwalil Nabucodonosor la swayichin jun mukʼul lokʼomba. Ta patil la yal mantal ta stojol spisil te jpʼijil winiketik ta Babilonia, tey ochem skʼoplal-euk te Daniel, te yakuk x-albot bin swentail te swayich. Teme maba ya spasike, ya yichʼik milel yuʼun (Dan. 2:​3-5). Jaʼ yuʼun te Daniel ya skʼan ya spas ta oranax, melel ya xjuʼ ya xlajik. Ta swenta-abi «la scʼambe te yacuc xʼaʼbot jtebuc tiempo yuʼun ya yalbe scʼoblal te swayiche» (Dan. 2:16). Yuʼun jich ya spas ya skʼan te ayuk schʼuunel yoʼtan sok te yip yoʼtan. ¿Bin yuʼun? Melel te Biblia maba ya yal te ay jich spasojix ta nailal. Te Daniel kʼopoj sok te oxtul yamigotak «yuʼun yacuc scʼambeyic cʼuxultayel yuʼun Dios ta chʼulchan scʼoblal te bin wocol ta naʼel ini» (Dan. 2:18). Te Jehová la sjakʼbey te skʼopike, jich te Daniel juʼ yalbeyel swentail te swayich te ajwalil. ¡Maba laj te Daniel sok te yamigotak! w23.08 2 párr. 4

Te lekilal ya jtatik kʼalal ya kakʼtik ta ilel lamal oʼtanil. Te lamal oʼtanil ya yakʼ stseʼelil koʼtantik, ya skoltayotik yuʼun ma stsakotik chamel sok ya skoltayotik ta jpensartik. Jaʼnix jich ya skoltayotik yuʼun lek ya kil jbatik sok te yantik sok te junuknax ayotik sok te congregación. Teme maba ya x-ilinotik ta oranax te kʼalal ay bin ma lek ya kichʼtik pasbeyel, ya kakʼtik te ya xlamaj te kʼope (Sal. 37:8; Prov. 14:29). Pero te bin ya skʼan ya jpastik jaʼ te ya jkʼayinbeytik stalel te jTatik te ay ta chʼulchan sok ya xnoptsajotikxan ta stojol. Jich bitʼil la kiltikix, te lamal oʼtanil jaʼ jun tʼujbil talelil te bayal bin lek ya yakʼbotik teme ya kakʼtik ta ilel. Manchukme ay wokol ya kaʼiytik, te Jehová ya skoltayotik ta schʼitesel te talelil-abi. Te bitʼil ayotik ta smaliyel sok slamalil koʼtantik te achʼ balumilal jnaʼojtik «te sit te Jehová ay ta stojol te machʼatic ya yichʼic [ta] mucʼ, te machʼatic ha smucʼulinej yoʼtanic te scʼuxul yoʼtan» (Sal. 33:18). Jaʼ yuʼun ya skʼan ya jpastik tulan te ya jlaptik te lamal oʼtanil. w23.08 22 párr. 7; 25 párr. 16, 17

Te Santiago la yal te manchukme ya yalik te ay schʼuunel yoʼtanik te ants winiketik ta swenta te yaʼtelik ya yakʼik ta ilel te manix ayuk-ae (Sant. 2:​1-5, 9). Te Santiago la yal teme ay machʼa ya yil jtul hermano o jtul hermana te maʼyuk skʼuʼ spakʼ o sweʼel pero maʼyuk bin ya spas yuʼun ya yakʼbey te bin ya xtuun yuʼune, manchukme te ants winik ini ya yal te ay schʼuunel yoʼtan, ma xtuun te jich ya yale, melel ma xyakʼ ta ilel ta swenta te bin ya spase (Sant. 2:​14-16). Te Santiago la yalbey skʼoplal te Rahab yuʼun ya yakʼ ta naʼel te ay schʼuunel yoʼtan ta swenta te bin la spase (Sant. 2:​25, 26). Te Rahab yaʼiyoj ta stojol te Jehová sok snaʼoj-a te jaʼ yak ta skoltayel te israeletik (Jos. 2:​9-11). ¿Bin la spas yuʼun ya yakʼ ta ilel te ay schʼuunel yoʼtan ta stojol te Jehová? La skanantay te chaʼtul jtsajtaywanejetik yuʼun maba ya yichʼik milel. Jaʼ yuʼun, manchukme ma toj sok ma jaʼuk israel-ants te Rahab, la yichʼ alel te toj jich bin-utʼil te Abrahán. Sok te ejemplo yuʼun ya yakʼ jnoptik te kʼax mukʼ skʼoplal te ya kakʼtik ta ilel sok yaʼtelul te schʼuunel koʼtantik. w23.12 5, 6 párr. 12, 13

Te j-abatotik yuʼun Dios, ma tikʼuk-a te ya jnoptik te bintik ma wokolukik ta nopel ta Biblia. Ya jkʼan ya jnoptik «te spʼijil yoʼtan te Dios te kʼax kʼubul aye» sok jaʼme ya xbajt skoltayotik te chʼul espíritu (1 Cor. 2:​9, 10). Kʼalal ya anop te Biblia ta atukel, ¿bin yuʼun maba ya awilbey skʼoplal te bin ya yakʼ xnoptsajatxan ta stojol te Jehová? Bayal bintik ya xjuʼ ya anop. Ya xjuʼ ya awilbey skʼoplal bin-utʼil la yakʼ ta ilel skʼuxul yoʼtan te Jehová ta stojol te j-abatetik yuʼun ta namey kʼinal sok bin-utʼil ya yakʼ ta ilel-abi te kʼuxat ta yoʼtan-euk. Ya xjuʼ ya anop te bin-utʼil la skʼan te ya x-ichʼot ta mukʼ te Jehová yuʼun te israeletik sok paja awil sok te bin-utʼil ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ ta ora ini. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya anop ta skʼubulil te albilkʼopetik te la skʼotes ta pasel te Jesús kʼalal xtaluk ta Balumilal sok te kʼalal la schol skʼop Dios. Ya xjuʼ ya amulan snopel te temaetik ini sok te koltayel ya jtatik ta Índice de las publicaciones Watch Tower sok ta Sleojibal temaetik yuʼun sTestigotak Jehová. Teme jich ya apase, ya yakʼbey yichʼ yip te schʼuunel awoʼtan sok ya skoltayat ta snaʼbeyelxan sba Diose (Prov. 2:​4, 5). w23.10 18, 19 párr. 3-5

Te kʼopil la stuuntes te jpuk-kʼop Pedro ta sbabial parte yuʼun te versículo 8, ya yal te bin yilel ya skʼan ya kakʼtik ta ilel te skʼuxul koʼtantik: «Kʼuxuk xa awaʼiy abaik sok spisil awoʼtanik». Te kʼopil griego te la stuuntes te Pedro «sok spisil awoʼtanik» ya skʼan ya yal «te ya slim bael sba». Te schebal parte yuʼun te versículo ya yal te binxan ya spas te kʼuxul oʼtanil-abi: jaʼ te ya schʼaybey skʼoplal te smul te kermanotaktik. Te kʼuxul oʼtanil jich kʼoem bitʼil te pakʼ te ya slim bael sba jaʼto te kʼalal ya schʼaybey skʼoplal «bayal muliletik». Kʼalal te texto ini ya yal: schʼaybey skʼoplal ya skʼan ya yal «spasel perdón». Jich te bin-utʼil te pakʼ te ya smuk te bin ma tʼujbiluk ta ilele, te kʼuxul oʼtanil ya xjuʼ ya smuk o ya schʼaybey skʼoplal te banti ya xchʼayik te kermanotaktike. Te kʼuxul oʼtanil ya kaʼiytik ta stojol te kermanotaktik ya skʼan te yichʼojuk yip ta lek yuʼun ya xjuʼ ya jpasbeytik perdón, manchukme ay mero tulan ya kaʼiytik spasel (Col. 3:13). Te kʼalal ya jpasbeytik perdón te yantik, ya kakʼtik ta ilel te yichʼoj yip ta lek te skʼuxul koʼtantik sok te ya jkʼan ya kakʼbeytik stseʼelil yoʼtan te Jehová. w23.11 11, 12 párr. 13-15

Kʼalal ay 26 yaʼbilal-a te Josías, la spas spisil yuʼun ya yichʼ achʼubtesel te templo. Te kʼalal yak ta pasel-a te aʼtelile, la staik «te libro yuʼun te ley yuʼun Jehová, te acʼot ta scuenta Moisés». Kʼalal te ajwalil la yaʼiy te bin la yal te libro-abi, oranax ay bintik la spas yuʼun ya yichʼ chʼuunel te Ley yuʼun te Jehová (2 Crón. 34:​14, 19-21). ¿Yabal akʼan ya akʼaytes aba ta skʼoponel te Biblia? Teme yakatix ta spasel tulan yuʼun jich ya apase, ¿yakbal amulanbel? ¿Aybal bin ya apas yuʼun maba ya xchʼay ta awoʼtan te versiculoetik te ya xtuun awuʼune? Kʼalal ay 39 yaʼbilal-a te Josías, ay bintik maba lek la spas te akʼbot swokol yuʼune. Maba la skʼanbey koltayel te Jehová, jaʼnix la smukʼulin sba yoʼtan (2 Crón. 35:​20-25). ¿Bin ya yakʼ jnoptik? Chikan jayeb kaʼbilaltik o jayebix tiempo ayotik ta snopel te Biblia, ya skʼan ya xnoptsajotikxan ta stojol te Jehová. Yuʼun ya xnoptsajotik ta stojol, ya skʼan ya jkʼanbeytik te tojobtesel yuʼun, ya jnoptik te sKʼop sok ya jchʼam kaʼiytik te consejoetik yuʼun te hermanoetik te yichʼojix yip te schʼuunel yoʼtanik. Teme jich ya jpastike, maba ya jpastik te bintik chopol sok jichme tseʼel koʼtantik ya xkuxinotik (Sant. 1:25). w23.09 12 párr. 15, 16

Te Biblia ya yalbey skʼoplal bayal antsetik te abatinik ta stojol te Jehová sok te kʼux la yaʼiyik, jaʼnix jich «ya stsajtay sbaik ta swenta te bin ya spasik sok te junuk yoʼtanik ya spasik spisil te bin ay ta swentaik spasele» (1 Tim. 3:11). Jaʼnix jich, ta acongregacion bayal bin ya xjuʼ ya anop ta stojol te hermanaetik te yijubenix te schʼuunel yoʼtanike. Teme jchʼiel hermanaate, nopa ta swenta te hermanaetik te jaʼik lekil ejemploetik sok akʼa ta awoʼtan skʼayinbeyel te stalelik. Yuʼun ya xjuʼ ya apas, ilawil te lekil taleliletik yuʼun sok nopa bin-utʼil ya xjuʼ ya achʼites-euk te lekil taleliletik-abi. Te ants te pekʼel yoʼtan leknax ya yil sba sok te Jehová sok lek ya yil sba sok te yantike. Te bitʼil pekʼel yoʼtan sok te kʼux ta yoʼtan te sTat te ay ta chʼulchan ya skoltaybey skʼoplal te machʼa yichʼoj yaʼtel ta congregación sok te jolal ta familia (1 Cor. 11:3). w23.12 18, 19 párr. 3-5

Te Jehová ya skʼan te mamalalil kʼuxuk ta yoʼtan te yinam, te yakuk yakʼbey te bin ya xtuun yuʼun, te yakuk xkʼot ta yoʼtan te bin yaʼiyel ya yaʼiy sba sok te yakuk skoltay ta swenta te schʼuunel yoʼtan. Te pʼijil oʼtanil, te yichʼel ta mukʼ te antsetik sok te yakuk yakʼ smukʼul yoʼtanik ta atojol, yame schajpanat yuʼun lekil mamalalil ya xkʼoat. Teme ya xnujpunat yame xjuʼ ya ata awal anichʼnab. Te ejemplo yuʼun te Jehová ya xjuʼ ya snojptesat bin-utʼil ya xkʼoat ta lekil tatil (Efes. 6:4). Te Jehová la yalbey te kʼux ta yoʼtan te Jesús sok te lek ya yile (Mat. 3:17). Teme ay bin-ora la ata awal anichʼnabik, ya skʼan ya awakʼtiklanbey snaʼik te kʼux ta awoʼtan sok te ya awutsilkʼoptay te kʼalal ay bin lek ya spasike. Te meʼil tatiletik te ya stʼunik te ejemplo yuʼun te Jehová ya skoltay te yal snichʼnabik yuʼun ya xyijub te schʼuunel yoʼtanik. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya achajpan aba ta ora ini yuʼun lekil tatil ya xkʼoat? Jaʼ te kʼuxuk ta awoʼtan te afamilia, te hermanoetik ta congregación sok te ya anop yalbeyel te kʼux ta awoʼtan sok te mukʼ skʼoplal ya awil (Juan 15:9). w23.12 28, 29 párr. 17, 18

Te j-abatotik yuʼun Jehová ya xkʼax jwokoltik sok ya stsakotik chamel, jich bitʼil te yantik ants winiketike. Jaʼnix jich ya skʼan ya xkujch kuʼuntik te tenel o te kontrainel yuʼun te skontratak te Diose. Te Jehová ma skom te wokoliletik ya xkʼax ta jtojoltik, pero yaloj ta jamal te ya skoltayotik (Is. 41:10). Te bitʼil ya skoltayotik ma xchʼay te stseʼelil koʼtantik, lek te bin ya jtatik ta nopel sok jun koʼtantik manchukme ay jwokoltik. Te Jehová ya yal te ya yakʼbotik «te lamalkʼinal» (Filip. 4:​6, 7). Te lamalkʼinal ya kaʼiytike jaʼ ta swenta te kamigoinoj jbatik sok te Jehová. Te lamalkʼinal ini «kʼax mukʼ, te maʼyuk jtuluk ants winik te ya xjuʼ ya xkʼot ta yoʼtan». ¿Aybal akʼoponoj te Jehová sok te patil lamalnax kʼinal la awaʼiy aba yuʼun? Jaʼme «te lamalkʼinal te ya yakʼ te Dios». w24.01 20 párr. 2; 21 párr. 4

Te machʼatik kʼux ta yoʼtanik te Dios ya xtijbot yoʼtanik yuʼun ya yalbeyik yutsil skʼoplal te sbiile. Te David snaʼoj-a te yalbeyel yutsil skʼoplal te sbiil te Jehová pajal sok te yichʼel ta mukʼ. Te kʼalal ya kalbeytik skʼoplal te Jehová, ya kaltik ta swenta te tʼujbil taleliletik yuʼun sok te bintik spastiklanoje. Te David jich la yil te chʼultesbil te sbiil te sTat sok la skʼan la yalbey yutsil skʼoplal. La yal te ya skʼan ya spas sok spisil yoʼtan. Te levitaetik jaʼnix jich la yalbeyik yutsil skʼoplal te Jehová. Snaʼojik-a te maʼyuk kʼopiletik te ya xjuʼ ta tuuntesel yuʼun ya yichʼ albeyel yutsil skʼoplal te schʼul biil te Jehová (Neh. 9:5). ¡Kʼax tseʼelniwan yoʼtan la yaʼiy sba te Jehová te kʼalal jich la yaʼiy te yak ta albeyel yutsil skʼoplale! w24.02 9 párr. 6

Te Jehová maba ya yal te maʼyuk bin ya xjuʼ awuʼun spasel, teme maba la akʼotes ta pasel te bin anopoj-ae (2 Cor. 8:12). Ayuk bin lek ya snojptesat-a te kʼalal ay bin ma lek ya apase, mame xchʼay ta awoʼtan te bin juʼemix awuʼun spasel. Te Biblia ya yal te «toj yoʼtan stukel te Diose sok ma xchʼay ta yoʼtan te awaʼtelik» (Heb. 6:10). Jaʼ yuʼun mame xchʼay ta awoʼtan-euk te bintik apasoje. Nopa ta awoʼtan te bintik juʼemix awuʼun spasel jich bitʼil te awamigoinojix te Jehová, te ya achol skʼop Dios sok te la awichʼix jaʼe. Te bintik juʼemix awuʼun spasel ya yakʼ ta ilel te ay bintikxan ya xjuʼ awuʼun spasel (Filip. 3:16). Ta swentanax te koltayel yuʼun te Jehová ya xjuʼ awuʼun spasel te bin anopoj ya apase. Teme ya awil te bin-utʼil ya skoltayat te Jehová sok te ya yakʼbat bendicione, ya xjuʼ ya amulan te bin ya apas te kʼalal yakat ta spasel-a te bin anopoje (2 Cor. 4:7). Teme ma xchebaj awoʼtan bayalxan bendición ya ata (Gál. 6:9). w23.05 31 párr. 16-18

Te Jehová ya smulan yakʼbeyel yil te j-abatetik yuʼun te kʼux ta yoʼtan sok te lek ya yiltiklane. Ta Biblia ya yalbey skʼoplal cheb buelta te banti te Jehová ya yalbey te sNichʼan te kʼux ta yoʼtan sok te lek ya yile (Mat. 3:17; 17:5). ¿Yabal amulan te ya yalbat te Jehová te tseʼel yoʼtan ta atojol-euke? Melelnix-a te Jehová maba ya skʼoponotik talel kʼalalto ta chʼulchan, pero ya skʼoponotik ta swenta te Biblia. Te kʼalal ya jkʼopontik te tʼujbil kʼopetik te la yalbey te Jesús te jnopojeletik yuʼune, jich ya kaʼiytik te jich yak yalbelotik-euk te Jehová. Te Jesús la skʼayinbey ta lek te stalel te sTate. Jaʼ yuʼun, te kʼalal ya kiltik te Jesús la yalbey te jnopojeletik yuʼun te kʼux ta yoʼtan manchukme jmulawiletik, ya xjuʼ ya jnoptik te jaʼnix jich ya yalbotik-euk te Jehová (Juan 15:​9, 15). Te kʼalal ya xkʼax pruebaetik ta jtojoltik, mame jnoptik te maba lek ya yilotikix te Diose, ya skʼan ya kakʼbeytik yil te Jehová te kʼux ta koʼtantik sok te ya smukʼulin koʼtantike (Sant. 1:12). w24.03 28 párr. 10, 11