It-​Tieni tas-​Slaten

jew, skond is-​Settanta Griega, IR-​RABAʼ TAS-​SLATEN

1 U Mowab+ beda jirvella+ kontra Israel wara l-​mewt t’Aħab.+

2 Imbagħad Aħażija waqaʼ+ mill-​isprall li kien hemm fl-​għorfa tiegħu+ li kienet fis-​Samarija u marad. Għalhekk, bagħat lil xi messaġġiera u qalilhom: “Morru staqsu+ lil Bagħal-żebub+ l-​alla t’Għekron+ jekk iniex se nfiq minn din il-​marda.”+ 3 U l-​anġlu+ taʼ Ġeħova kellem lil Elija t-​Tisbi+ u qallu: “Qum, itlaʼ ltaqaʼ mal-​messaġġiera tas-​sultan tas-​Samarija u għidilhom, ‘Jaqaw għax m’hemmx Alla+ f’Israel li sejrin tistaqsu lil Bagħal-żebub l-​alla t’Għekron? 4 Għaldaqstant, hekk qal Ġeħova: “Is-​sodda li tlajt fuqha, m’intix se tinżel minnha, għax żgur tmut.”’”+ B’dan il-​kliem, Elija telaq ’l hemm.

5 Meta l-​messaġġiera ġew lura għandu, hu minnufih qalilhom: “Għala ġejtu lura?” 6 U qalulu: “Kien hemm raġel li telaʼ jiltaqaʼ magħna, u qalilna, ‘Morru, erġgħu lura għand is-​sultan li bagħatkom, u għidulu: “Hekk qal Ġeħova,+ ‘Jaqaw għax m’hemmx Alla f’Israel li sejrin tistaqsu lil Bagħal-żebub l-​alla t’Għekron? Għaldaqstant, is-​sodda li tlajt fuqha, m’intix se tinżel minnha, għax żgur tmut.’”’”+ 7 Għal dan, qalilhom: “X’dehra kellu r-​raġel li telaʼ jiltaqaʼ magħkom u li qalilkom dan il-​kliem?” 8 U qalulu: “Raġel liebes libsa tax-​xagħar,+ b’ċinturin tal-​ġild imħażżem madwar ġenbejh.”+ Fil-​pront qal: “Dak Elija t-​Tisbi.”

9 U bagħatlu kap taʼ ħamsin mal-​ħamsin tiegħu.+ Meta telaʼ ħdejh, kien bil-​qiegħda fil-​quċċata tal-​muntanja. Imbagħad qallu: “Bniedem taʼ l-​Alla l-​veru,+ is-​sultan qallek, ‘Inżel.’” 10 Imma Elija wieġeb u qal lill-​kap tal-​ħamsin: “Mela jekk jien bniedem t’Alla, ħa jinżel nar+ mis-​smewwiet u jiblaʼ lilek u lill-​ħamsin tiegħek.” U niżel nar mis-​smewwiet u belaʼ lilu u lill-​ħamsin tiegħu.+

11 Għaldaqstant reġaʼ bagħatlu kap ieħor taʼ ħamsin mal-​ħamsin tiegħu.+ U wieġbu u qallu: “Bniedem taʼ l-​Alla l-​veru, hekk qal is-​sultan, ‘Inżel malajr.’”+ 12 Imma Elija wieġeb u qalilhom: “Jekk jien bniedem taʼ l-​Alla l-​veru, ħa jinżel nar mis-​smewwiet u jiblaʼ lilek u lill-​ħamsin tiegħek.” U niżel nar t’Alla mis-​smewwiet u belaʼ lilu u lill-​ħamsin tiegħu.

13 U reġaʼ bagħat it-​tielet kap taʼ ħamsin mal-​ħamsin tiegħu.+ Imma t-​tielet kap taʼ ħamsin telaʼ u mar u niżel għarkopptejh+ quddiem Elija u beda jitolbu+ juri ħniena u jgħidlu: “Bniedem taʼ l-​Alla l-​veru, jekk jogħġbok, ħa tkun prezzjuża+ f’għajnejk ruħi+ u ruħ dawn il-​ħamsin qaddej tiegħek. 14 Ara, liż-​żewġ kapijiet l-​oħrajn taʼ ħamsin u l-​ħamsin tagħhom niżel nar mis-​smewwiet u belagħhom,+ imma issa ħa tkun ruħi prezzjuża f’għajnejk.”

15 Imbagħad l-​anġlu taʼ Ġeħova kellem lil Elija u qallu: “Inżel miegħu. Tibżax minnu.”+ Għalhekk, qam u niżel miegħu għand is-​sultan. 16 U qallu: “Hekk qal Ġeħova, ‘Talli bgħatt lill-​messaġġiera+ biex jistaqsu lil Bagħal-żebub l-​alla t’Għekron+—bħallikieku ma kienx hemm Alla f’Israel lil min tistaqsi għal kelmtu—minħabba f’hekk, is-​sodda li tlajt fuqha, m’intix se tinżel minnha, għax żgur tmut.’” 17 U wara xi żmien miet,+ skond il-​kelma+ taʼ Ġeħova li kien tkellem Elija; u Ġeħoram+ beda jsaltan minfloku, fit-​tieni sena taʼ Ġeħoram+ bin Ġeħosafat is-​sultan taʼ Ġuda, għax ma kellux iben.

18 U l-​bqija taʼ l-​affarijiet li għamel Aħażija,+ m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel?

2 U ġara li meta Ġeħova kellu jieħu lil Elija+ f’riefnu lejn is-​smewwiet,+ Elija u Eliżew+ kienu sejrin minn Gilgal.*+ 2 U Elija beda jgħid lil Eliżew: “Jekk jogħġbok, poġġi hawnhekk għax Ġeħova bagħatni Betel.” Imma Eliżew qallu: “Daqskemm Ġeħova hu ħaj+ u daqskemm ruħek hi ħajja,+ m’iniex se nitilqek.”+ Għalhekk, niżlu Betel.+ 3 Imbagħad ulied il-​profeti+ li kienu Betel ħarġu jiltaqgħu m’Eliżew u qalulu: “Taf li llum Ġeħova se jieħu lil sidek milli jkun kap fuqek?”+ Għal dan qalilhom: “Dan nafu tajjeb jien ukoll.+ Oqogħdu kwieti.”

4 Issa Elija qallu: “Eliżew, jekk jogħġbok, poġġi hawnhekk għax Ġeħova bagħatni Ġeriko.”+ Imma hu qal: “Daqskemm Ġeħova hu ħaj u daqskemm ruħek hi ħajja, m’iniex se nitilqek.” Għalhekk, marru Ġeriko. 5 Imbagħad ulied il-​profeti li kienu Ġeriko resqu fuq Eliżew u qalulu: “Taf li llum Ġeħova se jieħu lil sidek milli jkun kap fuqek?” Għal dan qalilhom: “Dan nafu tajjeb jien ukoll. Oqogħdu kwieti.”+

6 Imbagħad Elija qallu: “Jekk jogħġbok, poġġi hawnhekk għax Ġeħova bagħatni l-​Ġordan.”+ Imma hu qallu: “Daqskemm Ġeħova hu ħaj u daqskemm ruħek hi ħajja, m’iniex se nitilqek.”+ Għalhekk, baqgħu sejrin it-​tnejn li huma. 7 U kien hemm ħamsin raġel minn ulied il-​profeti li marru u qagħdu ’l bogħod fejn setgħu jarawhom;+ imma huma t-​tnejn qagħdu weqfin ħdejn il-​Ġordan. 8 Imbagħad Elija ħa l-​libsa tiegħu taʼ profeta,+ kebbibha, u laqat l-​ilmijiet, u bil-​mod il-​mod dawn inferqu ’l hemm u ’l hawn, u huma t-​tnejn qasmu fuq art niexfa.+

9 U ġara li malli qasmu, Elija qal lil Eliżew: “Itlobni xi tridni nagħmillek qabel nittieħed minn miegħek.”+ U Eliżew qallu: “Li żewġ partijiet+ mill-​ispirtu+ tiegħek jiġu fuqi,+ jekk jogħġbok.” 10 Għal dan qallu: “Tlabt+ ħaġa diffiċli. Jekk tarani meta nittieħed minn miegħek, ikunlek hekk; imma jekk le, ma jkunx hekk.”

11 U ġara li waqt li kienu mexjin, jitkellmu huma u mexjin, deher karru tal-​gwerra tan-​nar+ u żwiemel tan-​nar, u firduhom minn xulxin; u Elija telaʼ fir-​riefnu lejn is-​smewwiet.+ 12 Sadanittant, Eliżew kien qed jara kollox, u beda jgħajjat: “Missieri, missieri,+ il-​karru tal-​gwerra taʼ Israel u r-​rikkieba taż-​żwiemel tiegħu!”+ U ma rahx iktar. Għaldaqstant qabad ħwejġu u ċarrathom fi tnejn.+ 13 Imbagħad ġabar il-​libsa+ t’Elija li kienet waqgħet minn fuqu, u mar lura u qagħad wieqaf ħdejn ix-​xatt tal-​Ġordan. 14 Imbagħad ħa l-​libsa t’Elija li kienet waqgħet minn fuqu u laqat l-​ilmijiet+ u qal: “Fejn hu Ġeħova l-​Alla t’Elija, iva, Hu?”+ Meta laqat l-​ilmijiet, bil-​mod il-​mod dawn inferqu ’l hemm u ’l hawn, u Eliżew qasam għan-​naħa l-​oħra.

15 Meta wlied il-​profeti li kienu Ġeriko lemħuh mill-​bogħod, bdew jgħidu: “L-​ispirtu+ t’Elija qagħad fuq Eliżew.” Għalhekk, marru jiltaqgħu miegħu u mielu+ fl-​art quddiemu. 16 U qalulu: “Ara, issa mal-​qaddejja tiegħek hemm ħamsin raġel, nies qalbenin. Jekk jogħġbok, ħallihom imorru jfittxu lil sidek. Jistaʼ jkun li l-​ispirtu+ taʼ Ġeħova refgħu u mbagħad tefgħu fuq waħda mill-​muntanji jew f’wieħed mill-​widien.” Imma hu qalilhom: “Tibagħtuhomx.” 17 U baqgħu jinsistu sakemm ħassu imbarazzat, u għalhekk qalilhom: “Ibagħtuhom.” U bagħtu ħamsin raġel; u damu jfittxuh tlett ijiem, imma ma sabuhx. 18 Meta rritornaw għandu, hu kien qed joqgħod Ġeriko.+ U qalilhom: “M’għedtilkomx jien, ‘Tmorrux’?”

19 Imbagħad l-​irġiel tal-​belt qalu lil Eliżew: “Issa, ara, il-​belt tinsab f’post tajjeb,+ bħalma qed jara sidi; imma l-​ilma+ ħażin, u l-​art qed tikkaġuna l-​korrimenti.”+ 20 Għal dan qalilhom: “Newluli skutella żgħira u ġdida u qiegħdu ftit melħ fiha.” Għalhekk, newluhielu. 21 Imbagħad ħareġ lejn is-​sors taʼ l-​ilma u tefagħlu l-​melħ+ u qal: “Hekk qal Ġeħova, ‘Nagħmel lil dan l-​ilma tajjeb.+ Ma jkunx hemm iktar mewt jew korrimenti minħabba fih.’” 22 U l-​ilma għadu tajjeb sa llum,+ skond il-​kelma li qal Eliżew.

23 U minn hemmhekk telaʼ Betel.+ U hu u tielaʼ, kien hemm xi tfal subien żgħar+ li ħarġu mill-​belt u bdew jiddieħqu bih+ u jgħidulu: “Itlaʼ, ja qargħi!+ Itlaʼ, ja qargħi!” 24 Fl-aħħar ħares warajh u rahom u seħithom+ f’isem Ġeħova. U ħarġu żewġ orsijiet nisa+ mill-​bosk u qattgħu biċċiet lit-​tfal, tnejn u erbgħin minnhom.+ 25 U baqaʼ sejjer minn hemm lejn il-​Muntanja Karmel,+ u minn hemmhekk mar lura s-​Samarija.

3 U Ġeħoram+ bin Aħab sar sultan fuq Israel fis-​Samarija fis-​sena tmintax taʼ Ġeħosafat is-​sultan taʼ Ġuda, u kompla jsaltan tnax-il sena. 2 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova,+ biss mhux bħal missieru+ jew ommu, imma neħħa l-​pilastru sagru+ taʼ Bagħal li kien għamel missieru.+ 3 Iżda baqaʼ mqabbad mad-​dnubiet taʼ Ġerobogħam+ bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb.+ Ma telaqhomx.

4 U Mesa,+ is-​sultan taʼ Mowab, beda jrabbi n-​nagħaġ, u ħallas lis-​sultan taʼ Israel mitt elf ħaruf u mitt elf muntun mhux imqarweż. 5 U ġara li malli miet Aħab,+ is-​sultan taʼ Mowab beda jirvella+ kontra s-​sultan taʼ Israel. 6 Għaldaqstant, dak iż-​żmien is-​Sultan Ġeħoram ħareġ mis-​Samarija u ġabar+ lil Israel kollu. 7 U iżjed minn hekk, hu bagħat jgħid lil Ġeħosafat is-​sultan taʼ Ġuda: “Is-​sultan taʼ Mowab irvella kontrija. Tiġi miegħi Mowab għall-​gwerra?” Għal dan, qallu: “Niġi.+ Jien għal miegħek; in-​nies tiegħi għal man-​nies tiegħek;+ iż-​żwiemel tiegħi għal maż-​żwiemel tiegħek.” 8 U żied jgħid: “Minn liema triq se nitilgħu?” Qallu: “Mit-​triq tax-​xagħri t’Edom.”+

9 U s-​sultan taʼ Israel u s-​sultan taʼ Ġuda u s-​sultan t’Edom+ marru, u ħaduha bid-​dawra u damu sejrin sebat ijiem, u ma kienx hemm ilma għall-​kamp u għall-​annimali domestiċi li kienu mexjin warajhom. 10 Fl-aħħar, is-​sultan taʼ Israel qal: “X’ħasra li Ġeħova sejħilna, it-​tliet slaten, biex jagħtina f’idejn Mowab!”+ 11 Għal dan, Ġeħosafat qal:+ “Hawnhekk m’hawnx profeta taʼ Ġeħova?+ Mela ejja nistaqsu lil Ġeħova permezz tiegħu.”+ Għalhekk, wieħed mill-​qaddejja tas-​sultan taʼ Israel wieġeb u qal: “Hawnhekk joqgħod Eliżew+ bin Safat, li kien iferraʼ l-​ilma f’idejn Elija.”+ 12 Imbagħad Ġeħosafat qal: “Il-​kelma taʼ Ġeħova hija miegħu.” Għaldaqstant, is-​sultan taʼ Israel u Ġeħosafat u s-​sultan t’Edom niżlu għandu.

13 U Eliżew qal lis-​sultan taʼ Israel: “X’għandi x’naqsam miegħek?+ Mur għand il-​profeti+ taʼ missierek u għand il-​profeti t’ommok.” Imma s-​sultan taʼ Israel qallu: “Le, għax Ġeħova sejjaħ lil dawn it-​tliet slaten biex jagħtihom f’idejn Mowab.”+ 14 U Eliżew qal: “Daqskemm hu ħaj Ġeħova taʼ l-​armati li ninsab wieqaf quddiemu,*+ li kieku mhux għax qed nikkunsidra l-​preżenza taʼ Ġeħosafat is-​sultan taʼ Ġuda,+ ma kontx inħares lejk jew narak.+ 15 U issa ġibuli lil xi ħadd li jdoqq strument tal-​korda.”+ U ġara li, malli l-​mużiċist beda jdoqq, id+ Ġeħova ġiet fuqu. 16 U kompla jgħid: “Hekk qal Ġeħova, ‘Imlew dan il-​wied* kollu bil-​kanali;+ 17 għax hekk qal Ġeħova: “La se taraw riħ u lanqas xita; imma l-​wied se jimtela bl-​ilma,+ u intom se tixorbu minnu,+ intom u l-​bhejjem u l-​annimali domestiċi tagħkom.”’ 18 U din tabilħaqq se tkun xi ħaġa żgħira f’għajnejn Ġeħova,+ u hu żgur jagħti lil Mowab f’idejkom.+ 19 U għandkom taħbtu għal kull belt fortifikata+ u kull belt mill-​aqwa, u taqtgħu+ kull siġra tajba,+ u ssoddu l-​għejun kollha taʼ l-​ilma, u kull medda art tajba għandkom tħassruha bil-​ġebel.”

20 U fil-​għodu,+ fil-​ħin li titlaʼ l-​offerta tal-​qmuħ,+ ara, l-​ilma kien ġej mid-​direzzjoni t’Edom, u l-​art imtliet bl-​ilma.

21 U l-​Mowabin kollha semgħu li s-​slaten kienu ġew jiġġieldu kontrihom. Għalhekk, sejħu lill-​irġiel flimkien, dawk li kienu kapaċi jitħażżmu+ b’ċinturin, mill-​iżgħar sa l-​akbar wieħed fosthom, u marru u waqfu fil-​fruntiera. 22 Meta qamu kmieni fil-​għodu, ix-​xemx bdiet tiddi fuq l-​ilma, u allura l-​Mowabin min-​naħa l-​oħra bdew jaraw l-​ilma aħmar bħad-​demm. 23 U bdew jgħidu: “Dak demm! Żgur li s-​slaten darbu u qatlu lil xulxin bis-​sejf. Mela issa, imxi għall-​priża,+ O Mowab!” 24 Meta waslu fil-​kamp taʼ Israel, l-​Israelin+ minnufih qamu u bdew jidorbu lill-​Mowabin u dawn ħarbu minn quddiemhom.+ Għalhekk, daħlu Mowab u darbu lill-​Mowabin hekk kif kienu deħlin. 25 U ġarrfu l-​bliet,+ u kull wieħed tefaʼ l-​ġebla tiegħu f’kull medda art tajba sa ma mlewha; u saddew kull għajn taʼ l-​ilma,+ u qatgħu kull siġra tajba,+ sakemm fih ħallew biss il-​ġebel taʼ Kir-ħareset;+ u dawk li kienu bl-​iżbandoli bdew iduru magħha u ġarrfuha.

26 Malli s-​sultan taʼ Mowab ra li l-​battalja kienet iebsa wisq għalih, hu ħa miegħu sebaʼ mitt raġel li jisiltu s-​sejf biex jilħaq lis-​sultan t’Edom;+ imma ma rnexxilhomx. 27 Fl-aħħar ħa lil ibnu l-​kbir li kien se jsaltan minfloku u offrieh+ bħala sagrifiċċju tal-​ħruq fuq is-​sur. U qam għadab kbir kontra Israel, u għalhekk dawn irtiraw minn kontrih u marru lura pajjiżhom.

4 Issa kien hemm waħda mara min-​nisa taʼ wlied+ il-​profeti li għajtet lil Eliżew u qaltlu: “Il-​qaddej tiegħek, ir-​raġel tiegħi, miet; u int taf li l-​qaddej tiegħek dejjem beżaʼ+ minn Ġeħova, u dak li għandna d-​dejn+ miegħu ġie biex jieħu liż-​żewġt itfal tiegħi bħala lsiera tiegħu.” 2 Għal dan, Eliżew qalilha: “X’nistaʼ nagħmillek?+ Għidli; x’għandek id-​dar?” Qaltlu: “Il-​qaddejja tiegħek m’għandha xejn id-​dar ħlief ġarra biż-​żennuna li fiha ż-​żejt.”+ 3 Imbagħad qalilha: “Mur barra għand il-​ġirien tiegħek kollha u itlobhom jagħtuk reċipjenti vojta; u ġġibx ftit. 4 Imbagħad mur u agħlaq il-​bieb warajk u wara wliedek, u ferraʼ ż-​żejt f’dawn ir-​reċipjenti kollha, u l-​mimlijin warrabhom għalihom.” 5 U telqet minn ħdejh.

Meta għalqet il-​bieb warajha u wara wliedha, huma bdew iġibulha r-​reċipjenti ħdejha u hi qagħdet tferraʼ ż-​żejt.+ 6 U malli r-​reċipjenti mtlew qalet lil binha: “Ġibli reċipjent ieħor.”+ Imma qalilha: “Ma baqax iżjed.” Imbagħad iż-​żejt waqaf.+ 7 Għalhekk, marret u qalet lill-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru, u hu qalilha: “Mur, bigħ iż-​żejt u ħallas id-​djun tiegħek,+ u int u wliedek għandu jkollkom biżżejjed biex tgħixu b’dak li jibqaʼ.”+

8 U ġara darba waħda li Eliżew kien għaddej minn Sunem,+ fejn kienet toqgħod mara prominenti, u din ġegħlitu+ jiekol biċċa ħobż għandha. U kulmeta kien ikun għaddej minn hemmhekk, kien jgħaddi s’għandha biex jiekol. 9 U wara xi żmien, qalet lil żewġha:+ “Issa, ara, jien naf li r-​raġel li dejjem jgħaddi minn ħdejna huwa bniedem qaddis t’Alla.+ 10 Jekk jogħġbok, ejja ntellgħu għorfa żgħira+ fuq il-​bejt u nqegħdulu sodda, mejda, siġġu, u gandlier;+ u kulmeta jiġi għandna jkun jistaʼ jidħol jistrieħ hemmhekk.”+

11 U darba waħda ġara li bħas-​soltu għadda s’hemm u daħal jistrieħ fl-​għorfa u mtedd hemmhekk. 12 U qal lil Geħażi+ l-​qaddej tiegħu: “Sejjaħ lil din is-​Sunamija.”+ U sejħilha biex tiġi quddiemu. 13 U qallu: “Jekk jogħġbok għidilha, ‘Ara, int qgħadt titħabat daqshekk għalina;+ issa aħna x’nistgħu nagħmlulek?+ Hemm xi ħaġa li nistgħu ngħidu lis-​sultan+ jew lill-​kap+ taʼ l-​armata għalik?’” U hi qalet: “Jien fost il-​poplu tiegħi qed ngħammar.”+ 14 U qal: “Mela, x’nistgħu nagħmlulha?” U Geħażi qal: “Naf fiċ-​ċert li m’għandhiex iben,+ u r-​raġel tagħha għandu ż-​żmien.” 15 Minnufih qallu: “Sejħilha.” U sejħilha, u baqgħet barra ħdejn id-​daħla. 16 U qalilha: “Is-​sena d-​dieħla f’dan iż-​żmien stabbilit int se tkun qed tħaddan iben.”+ Imma hi qalet: “Le, sidi, O bniedem taʼ l-​Alla l-​veru! Toqgħodx tigdeb dwar il-​qaddejja tiegħek.”

17 Madankollu, il-​mara ħarġet tqila u wildet iben+ f’dak iż-​żmien stabbilit is-​sena taʼ wara, eżatt kif kien qalilha Eliżew.+ 18 U t-​tifel baqaʼ jikber, u darba minnhom ħareġ bħas-​soltu jiltaqaʼ maʼ missieru li kien mal-​ħassada.+ 19 U lil missieru baqaʼ jgħidlu: “Rasi, ajma rasi!”+ Fl-​aħħar, hu qal lill-​qaddej: “Erfgħu u ħudu għand ommu.”+ 20 Għalhekk, refgħu u ġabu għand ommu. U baqaʼ bil-​qiegħda f’ħoġorha sa nofsinhar, u miet.+ 21 Imbagħad telgħet fuq, medditu fuq is-​sodda+ tal-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru,+ u għalqitlu l-​bieb u ħarġet. 22 U sejħet lir-​raġel tagħha u qaltlu: “Ibgħatli wieħed mill-​qaddejja u ħmara, jekk jogħġbok, ħalli mmur b’ġirja s’għand il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru u nerġaʼ lura.”+ 23 Imma hu qalilha: “Għala sejra għandu llum? M’huwiex qamar ġdid,+ u lanqas xi Sabat.”* Madankollu, hi qaltlu: “Toqgħodx tinkwieta; kollox sew.” 24 Għalhekk, xeddet is-​sarġ lill-​ħmara+ u qalet lill-​qaddej tagħha: “Suq u imxi. Tiqafx issuq minħabba fija sakemm ma nkunx għedtlek jien.”

25 U marret u waslet għand il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru fuq il-​Muntanja Karmel. U ġara li, malli l-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru raha mill-​bogħod, hu fil-​pront qal lil Geħażi l-​qaddej tiegħu:+ “Ara! Dik is-​Sunamija hemmhekk. 26 Iġri ltaqaʼ magħha, jekk jogħġbok, u għidilha, ‘Kollox sew? Żewġek tajjeb? Ibnek tajjeb?’” Meta qalilha dan, hi qaltlu: “Kollox sew.” 27 Hekk kif waslet ħdejn il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru fuq il-​muntanja, hi qabditlu saqajh.+ Malli ra dan, Geħażi resaq lejha biex iwarrabha,+ imma l-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru+ qallu: “Ħalliha,+ għax ruħha mimlija mrar;+ u Ġeħova ħbieh+ minni u ma qallix.” 28 U qalet: “Jaqaw jien tlabt permezz taʼ sidi biex ikolli iben? M’għedtlekx jien, ‘Tħallinix nittama għalxejn’?”+

29 Minnufih qal lil Geħażi:+ “Xammar il-​libsa*+ u ħu l-​bastun tiegħi+ f’idek u mur. Jekk tiltaqaʼ maʼ xi ħadd, issellimlux;+ u jekk xi ħadd isellimlek, twiġbux. U qiegħed il-​bastun tiegħi fuq wiċċ it-​tifel.”+ 30 Għal dan, omm it-​tifel qalet: “Daqskemm Ġeħova hu ħaj+ u daqskemm ruħek hi ħajja,+ m’iniex se nitilqek.”+ Għalhekk, qam u mar magħha. 31 U Geħażi għaddiehom u qiegħed il-​bastun fuq wiċċ it-​tifel, imma ma kien hemm ebda ħoss jew reazzjoni.+ Għalhekk, mar lura jiltaqaʼ miegħu u qallu: “It-​tifel ma qamx.”+

32 Fl-aħħar, Eliżew wasal id-​dar, u t-​tifel kien mejjet, mimdud fuq is-​sodda tiegħu.+ 33 U daħal, għalaq il-​bieb warajhom it-​tnejn,+ u beda jitlob lil Ġeħova.+ 34 Imbagħad telaʼ u mtedd fuq it-​tifel+ u qiegħed ħalqu maʼ ħalqu u għajnejh m’għajnejh u l-​pali taʼ idejh mal-​pali taʼ idejh u baqaʼ milwi fuqu, u bil-​mod il-​mod ġisem* it-​tifel beda jisħon. 35 U reġaʼ mexa fid-​dar, darba ’l hawn u darba ’l hemm, u mbagħad telaʼ u ltewa fuqu. U t-​tifel għatas sebaʼ darbiet, u wara fetaħ għajnejh.+ 36 Imbagħad sejjaħ lil Geħażi u qallu: “Sejjaħ lis-​Sunamija.”+ U sejħilha u hi daħlet ħdejh. U qalilha: “Erfaʼ lil ibnek.”+ 37 U daħlet u niżlet ħdejn saqajh u mielet fl-​art quddiemu;+ imbagħad refgħet lil binha u ħarġet.+

38 U Eliżew mar lura Gilgal,+ u kien hemm il-​ġuħ+ fil-​pajjiż. U ħin minnhom, waqt li wlied+ il-​profeti kienu bil-​qiegħda quddiemu,+ qal lill-​qaddej tiegħu:+ “Qiegħed il-​borma fuq in-​nar u sajjar naqra soppa għal ulied il-​profeti.”+ 39 Għaldaqstant wieħed minnhom ħareġ fir-​rabaʼ jiġbor il-​ħobbejż,+ u sab dielja salvaġġa u beda jaqtaʼ l-​qaraʼ salvaġġ minnha, u mela ħwejġu. Imbagħad ġie u qattgħu u tefgħu fil-​borma, għax ma kinux jafu x’inhu. 40 Imbagħad qalbu s-​soppa lill-​irġiel biex jieklu minnha. U ġara li, malli ħadu mis-​soppa, bdew jgħajtu u jgħidu: “Hemm il-​mewt fil-​borma,+ O bniedem taʼ l-​Alla l-​veru.”+ U ma setgħux jieklu. 41 Għalhekk, qalilhom: “Mela ġibu d-​dqiq.” U tefgħu fil-​borma, u kompla jgħid: “Aqilbulhom lin-​nies ħa jieklu.” U dak li kien hemm fil-​borma m’għamlilhom ebda ħsara.+

42 U kien hemm raġel minn Bagħal-salisa,+ u ġab+ lill-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru ħobż mill-​ewwel frott misjur,+ għoxrin ħobża tax-​xgħir,+ u qmuħ ġodda fil-​basket tiegħu tal-​ħobż. U qal: “Agħtuh lin-​nies ħa jieklu.”+ 43 Madankollu, il-​qaddej tiegħu li jservi l-​ikel qal: “Kif se nqassmu lil mitt raġel?”+ Għal dan qallu: “Agħtih lin-​nies ħa jieklu, għax hekk qal Ġeħova, ‘Iridu jieklu u jifdal ukoll.’”+ 44 Għalhekk, qassamhulhom u bdew jieklu, u kien għad fadal minnu skond il-​kelma taʼ Ġeħova.+

5 Issa Nagħman,+ il-​kap taʼ l-​armata tas-​sultan tas-​Sirja, sar raġel importanti f’għajnejn sidu u kien jistmah ferm, għax kien permezz tiegħu li Ġeħova salva s-​Sirja;+ u r-​raġel kien qalbieni u setgħan, għalkemm kellu l-​ġdiem. 2 U s-​Sirjani, min-​naħa tagħhom, kienu ħarġu bħala qtajjaʼ taʼ ħallelin,+ u ħadu mill-​art taʼ Israel tifla żgħira bħala lsira,+ u din saret qaddejja taʼ mart Nagħman. 3 Maż-żmien qalet+ lil sidtha: “Li kieku sidi jmur quddiem il-​profeta+ li jinsab fis-​Samarija! Kieku jfiq mill-​ġdiem tiegħu.”+ 4 Iktar tard xi ħadd ġie u rrapporta dan lil sidu, u qallu: “Hekk u hekk qalet it-​tifla+ mill-​art taʼ Israel.”

5 U s-​sultan tas-​Sirja qal lil Nagħman: “Mur, isa! Jien ħa nibgħat ittra lis-​sultan taʼ Israel.” Għalhekk, mar u ħa miegħu+ għaxar talenti fidda u sitt elef biċċa tad-​deheb+ u għaxar tibdiliet ħwejjeġ.+ 6 U wassal l-​ittra+ lis-​sultan taʼ Israel, li kienet tgħid: “U issa kif tasallek l-​ittra, jien inkun bgħattlek lil Nagħman il-​qaddej tiegħi, sabiex tfejqu mill-​ġdiem.” 7 U malli s-​sultan taʼ Israel qara l-​ittra, hu ċarrat+ ħwejġu u qal: “Jaqaw jien Alla,+ biex nagħti l-​mewt lil xi ħadd jew inżommu ħaj?+ Għax dan il-​bniedem qed jibgħatli raġel biex ifiq mill-​ġdiem tiegħu; imma, jekk jogħġobkom, kunu afu u araw li hu jrid jaqlaʼ l-​ġlied miegħi.”+

8 U ġara, li malli Eliżew il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru semaʼ li s-​sultan taʼ Israel kien ċarrat ħwejġu,+ hu mill-​ewwel bagħat jgħid lis-​sultan: “Għala ċarratt ħwejġek? Ħallih jiġi għandi, jekk jogħġbok, sabiex ikun jaf li hawn profeta f’Israel.”+ 9 Għalhekk, Nagħman ġie biż-​żwiemel tiegħu u l-​karrijiet tiegħu tal-​gwerra u waqaf fid-​daħla taʼ dar Eliżew. 10 Madankollu, Eliżew bagħatlu messaġġier, jgħid: “Mur inħasel+ sebaʼ darbiet+ fil-​Ġordan sabiex laħmek jerġaʼ għal li kien;+ u ndaf.” 11 Minħabba f’hekk, Nagħman għadab+ u rħielha biex jitlaq u qal: “Ara, f’qalbi għedt,+ ‘Dak jiġi t-​triq kollha sa ħdejja u jieqaf u jsejjaħ isem Ġeħova Alla tiegħu u jxejjer idu fuq il-​post marid u jfejjaq lill-​imġiddem.’ 12 M’humiex l-​Abana u l-​Farfar, ix-​xmajjar taʼ Damasku,+ aħjar mill-​ilmijiet kollha+ taʼ Israel? Ma nistax ninħasel fihom u nindaf?”+ U dar u telaq irrabjat.+

13 Issa l-​qaddejja tiegħu resqu lejh u kellmuh u qalu: “Missieri,+ kieku kienet ħaġa kbira li qallek il-​profeta, ma kontx tagħmilha? Kemm iktar, mela, ladarba qallek, ‘Inħasel u ndaf’?” 14 Għalhekk, niżel u għodos fil-​Ġordan sebaʼ darbiet skond il-​kelma tal-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru;+ imbagħad laħmu reġaʼ ġie bħal-​laħam taʼ tifel żgħir+ u ndaf.+

15 Imbagħad mar lura għand il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru,+ hu u l-​kamp tiegħu, u wasal u waqaf quddiemu u qal: “Ara, issa naf li mkien fl-​art kollha m’hemm Alla ieħor ħlief f’Israel.+ U issa, jekk jogħġbok, aċċetta rigal+ bħala barka mingħand il-​qaddej tiegħek.” 16 Imma hu qallu: “Daqskemm hu ħaj Ġeħova li ninsab wieqaf quddiemu,*+ m’iniex se naċċettah.”+ U dak beda jinsistilu biex jaċċettah, imma hu baqaʼ jirrifjuta. 17 Fl-aħħar, Nagħman qal: “Mela jekk le, jekk jogħġbok, ħa tingħatali ftit ħamrija, lili l-​qaddej tiegħek,+ daqs it-​tagħbija taʼ żewġ bgħula; għax il-​qaddej tiegħek mhux se joffri iktar offerti tal-​ħruq jew sagrifiċċji lil allat oħrajn imma lil Ġeħova.+ 18 Jalla Ġeħova jaħfer lill-​qaddej tiegħek f’din il-​ħaġa: Meta sidi jidħol fid-​dar taʼ Rimmon+ biex jinżel imil hemmhekk, u jkun qed iserraħ+ maʼ idi, u jien ikolli ninżel immil+ fid-​dar taʼ Rimmon, meta ninżel immil fid-​dar taʼ Rimmon jalla Ġeħova, jekk jogħġbu, jaħfer lill-​qaddej tiegħek f’dan ir-​rigward.”+ 19 U hu qallu: “Mur fil-​paċi.”+ Għaldaqstant telaq u kien tbiegħed minnu mhux ħażin.

20 Imbagħad Geħażi,+ il-​qaddej t’Eliżew il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru,+ qal: “Ara, sidi ħelishielu lil Nagħman,+ dan is-​Sirjan, billi m’aċċettax mingħandu dak li ġab. Daqskemm Ġeħova hu ħaj,+ niġri warajh u nieħu xi ħaġa mingħandu.”+ 21 U Geħażi mar jiġri warajh. Meta Nagħman ra lil xi ħadd jiġri warajh, mill-​ewwel niżel mill-​karru tiegħu biex jiltaqaʼ miegħu u qallu: “Kollox sew?”+ 22 U dak qallu: “Kollox sew. Sidi+ stess bagħatni,+ u qallek, ‘Ara! Issa stess għadhom kemm ġew żewġ żgħażagħ mir-​reġjun muntanjuż t’Efrajm minn ulied il-​profeti.+ Jekk jogħġbok, agħtihom talent fidda u żewġ tibdiliet ħwejjeġ.’”+ 23 U Nagħman qal: “Mur, ħu żewġ talenti.” U baqaʼ jinsistilu+ u fl-​aħħar tah żewġ talenti fidda marbutin f’żewġ xkejjer, maʼ żewġ tibdiliet, u tahom lil tnejn mill-​qaddejja tiegħu, sabiex iġorruhomlu quddiemu.

24 Meta wasal Għofel,* ħadhom minn idhom u poġġiehom id-​dar.+ Imbagħad bagħat lill-​irġiel, u dawn telqu. 25 U hu daħal u qagħad ħdejn sidu.+ U Eliżew qallu: “Minfejn ġejt, Geħażi?” Imma hu qallu: “Il-​qaddej tiegħek ma mar imkien.”+ 26 Għalhekk, qallu: “Jaqaw qalbi mhux hemm kienet ukoll meta r-​raġel dar biex jinżel minn fuq il-​karru ħalli jiltaqaʼ miegħek? Taħseb li issa huwa ż-​żmien li taċċetta fidda jew ħwejjeġ jew xtieli taż-​żebbuġ jew għelieqi tad-​dwieli jew nagħaġ jew baqar jew qaddejja rġiel jew qaddejja nisa?+ 27 Mela l-​ġdiem+ taʼ Nagħman jibqaʼ mqabbad miegħek u maʼ nislek għal żmien indefinit.”*+ U ħareġ minn quddiemu, abjad silġ* bil-​ġdiem.+

6 U wlied+ il-​profeti qalu lil Eliżew: “Ara, il-​post+ li qed ngħammru fih quddiemek huwa żgħir wisq+ għalina. 2 Jekk jogħġbok, ħa mmorru sal-​Ġordan u nieħdu minn hemmhekk travu kull wieħed u nibnu+ post fejn noqogħdu.” U qalilhom: “Morru.” 3 U wieħed minnhom żied jgħid: “Jekk jogħġbok, ejja mal-​qaddejja tiegħek.” Qalilhom: “Niġi.” 4 U mar magħhom, u fl-​aħħar waslu l-​Ġordan u bdew jaqtgħu s-​siġar.+ 5 U ġara li wieħed minnhom kien qed jaqtaʼ t-​travu tiegħu, u ras il-​mannara+ waqgħetlu fl-​ilma. U beda jgħajjat u jgħid: “X’biċċa ġratli, sidi,+ għax dik isselliftha!”+ 6 Imbagħad il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru qallu: “Fejn waqgħet?” U wrieh fejn. Fil-​pront hu qataʼ biċċa injama u tefagħha hemmhekk u ras il-​mannara telgħet fil-​wiċċ.+ 7 Imbagħad qallu: “Tellagħha int.” U ħareġ idu u ħadha.

8 U s-​sultan tas-​Sirja+ kien fi gwerra kontra Israel. Għaldaqstant ftiehem mal-​qaddejja tiegħu+ u qalilhom: “Ikkampjaw miegħi fit-​tali u t-​tali post.”+ 9 Imbagħad il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru+ bagħat jgħid lis-​sultan taʼ Israel: “Oqgħod attent li ma tgħaddix minn dak il-​post,+ għax hemmhekk se jinżlu s-​Sirjani.”+ 10 Għalhekk, is-​sultan taʼ Israel bagħat messaġġ fil-​post li qallu bih il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru.+ U Eliżew wissa+ lis-​sultan, u hu żamm ’il bogħod minn hemmhekk; dan ma ġarax darba jew tnejn.

11 Għaldaqstant, qalb is-​sultan tas-​Sirja mtliet bl-​għadab minħabba dan,+ u sejjaħ lill-​qaddejja tiegħu u qalilhom: “Se tgħiduli min fostna hu mas-​sultan taʼ Israel?”+ 12 Imbagħad wieħed mill-​qaddejja tiegħu qal: “Ħadd, sidi s-​sultan, imma huwa l-​profeta Eliżew+ f’Israel li jgħarraf+ lis-​sultan taʼ Israel x’tgħid int fil-​kamra tas-​sodda tiegħek.”+ 13 Għalhekk, qal: “Morru u araw fejn qiegħed, sabiex nibgħat naqbdu.”+ Iktar tard wasallu r-​rapport: “Qiegħed Dotan.”+ 14 Minnufih hu bagħat hemmhekk żwiemel u karrijiet tal-​gwerra u qawwa militari kbira;+ u waslu bil-​lejl u għalqu l-​belt.

15 Meta l-​qaddej+ tal-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru qam kmieni u ħareġ barra, kien hemm qawwa militari mdawra mal-​belt bi żwiemel u karrijiet tal-​gwerra. Minnufih il-​qaddej qallu: “X’waħda din, sidi!+ X’se nagħmlu?” 16 Imma hu qallu: “Tibżax,+ għax hemm iktar magħna milli hemm magħhom.”+ 17 U Eliżew beda jitlob+ u jgħid: “O Ġeħova, iftaħlu għajnejh,+ jekk jogħġbok, ħalli jara.” Immedjatament, Ġeħova fetaħ għajnejn il-​qaddej, u hu beda jara; u l-​muntanji kienu mimlijin żwiemel u karrijiet tal-​gwerra+ tan-​nar madwar Eliżew.+

18 Meta l-​għedewwa bdew neżlin lejh, Eliżew kompla jitlob lil Ġeħova u jgħid: “Jekk jogħġbok, olqot il-​ġens bl-​għama.”+ Għalhekk, għamiehom skond il-​kelma t’Eliżew. 19 Issa Eliżew qalilhom: “Din mhix it-​triq, u din mhix il-​belt. Imxu warajja ħa niħodkom għand ir-​raġel li qed tfittxu.” Madankollu, hu ħadhom fil-​belt tas-​Samarija.+

20 U ġara li malli waslu s-​Samarija, Eliżew qal: “O Ġeħova, iftħilhom għajnejhom ħa jaraw.”+ Immedjatament, Ġeħova fetħilhom għajnejhom u bdew jaraw; u kienu f’nofs is-​Samarija. 21 Malli rahom, is-​sultan taʼ Israel qal lil Eliżew: “Naħbat għalihom? Naħbat għalihom,+ missieri?”+ 22 Imma dak qallu: “Taħbatx għalihom. Lil dawk li tieħu bħala lsiera bis-​sejf tiegħek u bil-​qaws tiegħek taħbat għalihom?+ Qegħdilhom il-​ħobż u l-​ilma quddiemhom sabiex jieklu u jixorbu+ u jmorru għand sidhom.” 23 Għaldaqstant għamlilhom festa kbira; u bdew jieklu u jixorbu, u wara dan bagħathom lura u marru għand sidhom. U l-​qtajjaʼ taʼ ħallelin+ tas-​Sirjani lanqas darba ma reġgħu ġew fl-​art taʼ Israel.

24 U ġara wara dan li Ben-ħadad is-​sultan tas-​Sirja ġemaʼ l-​kamp kollu tiegħu u telaʼ u assedja+ lis-​Samarija. 25 Maż-żmien waqaʼ ġuħ kbir fis-​Samarija,+ u baqgħu jassedjawha sakemm ras taʼ ħmar+ saret tiswa tmenin biċċa tal-​fidda, u kwart taʼ kejl taʼ kab ħmieġ tal-​ħamiem+ kien jiswa ħames biċċiet tal-​fidda. 26 U ġara li s-​sultan taʼ Israel kien għaddej minn fuq is-​sur, u waħda mara għajtitlu u qaltlu: “Għinni, O sidi s-​sultan!”+ 27 Għal dan qalilha: “Jekk ma jgħinekx Ġeħova, biex nistaʼ ngħinek jien?+ Bil-​qiegħa tad-​dris jew bil-​magħsar taʼ l-​inbid jew taż-​żejt?” 28 U s-​sultan kompla jgħidilha: “Xi ġralek?” U hi qaltlu: “Din il-​mara qaltli, ‘Agħti lil ibnek ħa nikluh illum, u għada nieklu lil ibni.’+ 29 Għalhekk, għallejna+ lil ibni u kilnieh.+ Imbagħad l-​għada għedtilha, ‘Agħti lil ibnek ħa nikluh.’ Imma hi ħbietu lil binha.”

30 Malli s-​sultan semaʼ kliem il-​mara, hu ċarrat ħwejġu;+ u peress li kien għaddej minn fuq is-​sur, in-​nies rawh, u minn taħt kellu d-​drapp taʼ l-​ixkora fuq il-​laħam. 31 U qal: “Jalla jagħmilli hekk Alla, u iktar minn hekk, jekk ras Eliżew bin Safat tibqaʼ fuqu llum!”+

32 Eliżew kien bil-​qiegħda d-​dar, u x-​xjuħ kienu bil-​qiegħda miegħu,+ meta s-​sultan bagħat raġel minn quddiemu. Qabel ma l-​messaġġier laħaq wasal għandu, hu qal lix-​xjuħ: “Rajtu kif dan l-​iben taʼ qattiel+ bagħat biex ineħħili rasi? Agħmlu hekk: malli jasal il-​messaġġier, agħlqu l-​bieb, u żommuh lura bil-​bieb. M’intomx tisimgħu l-​ħoss+ taʼ saqajn sidu warajh?” 33 Waqt li kien għadu qed jitkellem, il-​messaġġier kien nieżel għandu, u s-​sultan qal: “Hawn hu l-​gwaj mingħand Ġeħova.+ Għalfejn għandi nibqaʼ nistenna lil Ġeħova?”+

7 Issa Eliżew qal: “Isimgħu l-​kelma taʼ Ġeħova.+ Hekk qal Ġeħova, ‘Għada madwar dan il-​ħin, sea dqiq fin se jkun jiswa xekel, u żewġ seat xgħir ikunu jiswew xekel fil-​bieb tas-​Samarija.’”+ 2 Imma l-​ajjutant, li maʼ idu kien iserraħ+ is-​sultan, wieġeb lill-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru u qal: “Lanqas kieku Ġeħova jiftaħ bwieb l-​għargħar fis-​smewwiet,+ kif jistaʼ jkun dan?”+ Għal dan qallu: “Ara, se tarah b’għajnejk,+ imma ma tikolx minnu.”+

3 U kien hemm erbat irġiel, imġiddmin, fid-​daħla taʼ bieb il-​belt;+ u bdew jgħidu lil xulxin: “X’qegħdin nagħmlu bil-​qiegħda hawn sakemm immutu? 4 Kieku għedna, ‘Ejja nidħlu fil-​belt,’ meta hemm il-​ġuħ fil-​belt, konna mmutu hemmhekk.+ U jekk noqogħdu hawn, immutu xorta. Mela ejja nidħlu fil-​kamp tas-​Sirjani. Jekk iħalluna ħajjin, ngħixu; imma jekk joqtluna, imbagħad immutu.”+ 5 Għalhekk, qamu fid-​dlam taʼ fil-​għaxija biex jidħlu fil-​kamp tas-​Sirjani; u waslu sa tarf il-​kamp tas-​Sirjani, u, ara, ma kien hemm ħadd.

6 U Ġeħova kien ġiegħel lill-​kamp tas-​Sirjani jismaʼ+ l-​ħoss taʼ karrijiet tal-​gwerra, il-​ħoss taʼ żwiemel, u l-​ħoss taʼ qawwa militari kbira,+ u għalhekk qalu lil xulxin: “Ara! Is-​sultan taʼ Israel kera lis-​slaten tal-​Ħittin+ u s-​slaten taʼ l-​Eġittu+ biex jiġu kontrina!” 7 U qamu minnufih u ħarbu fid-​dlam taʼ fil-​għaxija+ u ħallew it-​tined u ż-​żwiemel+ u l-​ħmir tagħhom—il-​kamp kif kien—u ħarbu biex isalvaw ruħhom.+

8 Meta dawn l-​imġiddmin waslu f’tarf il-​kamp, daħlu f’tinda minnhom u bdew jieklu u jixorbu u ħadu minn hemm fidda u deheb u lbies; u telqu u ħbewhom. Wara dan reġgħu lura u daħlu f’tinda oħra u ħadu xi affarijiet minn hemm u telqu u ħbewhom.+

9 Fl-aħħar bdew jgħidu wieħed lill-​ieħor: “Mhux sew li qed nagħmlu. Dan il-​jum huwa jum t’aħbar tajba!+ Jekk noqogħdu lura u nistennew sad-​dawl taʼ fil-​għodu, il-​ħtija tilħaqna.+ Mela issa ejja mmorru u nwasslu l-​aħbar f’dar is-​sultan.” 10 Għalhekk, marru u sejħu lill-​għassiesa tal-​bibien+ tal-​belt u tawhom l-​aħbar billi qalulhom: “Dħalna fil-​kamp tas-​Sirjani, u ma kien hemm ħadd u ma kien jinstemaʼ ħadd, imma kien hemm biss iż-​żwiemel u l-​ħmir marbutin u t-​tined kif kienu tħallew.”+ 11 Fil-pront l-​għassiesa tal-​bibien għajtu u rrapportaw dan fid-​dar tas-​sultan.

12 Minnufih is-​sultan qam bil-​lejl u qal lill-​qaddejja tiegħu:+ “Ħa ngħidilkom jien, jekk jogħġobkom, x’għamlulna s-​Sirjani.+ Jafu li aħna bil-​ġuħ;+ u għalhekk ħarġu mill-​kamp biex jinħbew fir-​rabaʼ,+ u qalu, ‘Issa joħorġu mill-​belt u naqbduhom ħajjin, u nidħlu fil-​belt.’” 13 Imbagħad wieħed mill-​qaddejja tiegħu wieġeb u qal: “Jekk jogħġbok, ħa jintgħażlu xi wħud u jieħdu ħames żwiemel milli fadal fil-​belt.+ Ara! Huma bħall-​folla kollha taʼ Israel li fadal fil-​belt. Ara! Huma bħall-​folla kollha taʼ Israel li nqerdet.+ Ejja nibagħtu naraw.” 14 Għaldaqstant ħadu żewġ karrijiet biż-​żwiemel u s-​sultan bagħathom għal wara l-​kamp tas-​Sirjani, u qal: “Morru u araw.” 15 U marru warajhom sal-​Ġordan; u t-​triq kollha kienet mimlija lbies u għodod+ li s-​Sirjani kienu rmew huma u jgħaġġlu biex jaħarbu.+ Imbagħad il-​messaġġiera ġew lura u rrapportaw dan lis-​sultan.

16 U n-​nies ħarġu u ħatfu l-​priża+ mill-​kamp tas-​Sirjani; u għalhekk sea dqiq sar jiswa xekel, u żewġ seat xgħir saru jiswew xekel, skond il-​kelma+ taʼ Ġeħova. 17 U l-​ajjutant, li maʼ idu kien iserraħ+ is-​sultan, kien inħatar mis-​sultan stess biex jieħu ħsieb bieb il-​belt; u n-​nies għaffġuh+ f’bieb il-​belt, u miet, bħalma kien qal il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru,+ meta tkellem dakinhar li s-​sultan niżel għandu. 18 Għalhekk, ġara eżatt bħalma qal il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru lis-​sultan, meta qal: “Żewġ seat xgħir ikunu jiswew xekel u sea dqiq fin ikun jiswa xekel għada bħalissa fil-​bieb tas-​Samarija.”+ 19 Imma l-​ajjutant wieġeb lill-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru u qal: “Anki kieku Ġeħova jiftaħ bwieb l-​għargħar fis-​smewwiet, kif jistaʼ jkun li jiġri skond din il-​kelma?”+ Għal dan qallu: “Ara, se tarah b’għajnejk, imma ma tikolx minnu.”+ 20 Għaldaqstant hekk ġralu,+ meta n-​nies għaffġuh+ f’bieb il-​belt u miet.

8 U Eliżew kellem lill-​mara li lil binha kien tah il-​ħajja mill-​ġdid,+ u qalilha: “Qum u itlaq, int u taʼ darek, u għix bħala barranija jkun fejn ikun li tistaʼ tgħix bħala barranija;+ għax Ġeħova sejjaħ il-​ġuħ,+ u dan se jdum fil-​pajjiż sebaʼ snin.”+ 2 Għalhekk, il-​mara qamet u għamlet skond il-​kelma tal-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru u telqet,+ hi u taʼ darha,+ u bdiet tgħix bħala barranija fl-​art tal-​Filistin+ fejn għamlet sebaʼ snin.

3 U ġara wara sebaʼ snin li l-​mara reġgħet lura mill-​art tal-​Filistin u marret titlob lis-​sultan+ għal darha u għall-​għalqa tagħha. 4 Issa s-​sultan kien qed ikellem lil Geħażi,+ il-​qaddej tal-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru, u qallu: “Għidli, jekk jogħġbok, l-​affarijiet kbar kollha li għamel Eliżew.”+ 5 U ġara li waqt li kien qed jirrakkonta lis-​sultan kif lill-​mejjet kien tah il-​ħajja mill-​ġdid,+ il-​mara li lil binha kien tah il-​ħajja mill-​ġdid ġiet titlob lis-​sultan għal darha u għall-​għalqa tagħha.+ Fil-​pront Geħażi qal: “Sidi+ s-​sultan, din hi l-​mara, u dan hu binha li Eliżew tah il-​ħajja mill-​ġdid.” 6 Malli semaʼ hekk, is-​sultan staqsa lill-​mara dwar dan, u hi rrakkontatlu l-​istorja.+ Imbagħad is-​sultan taha uffiċjal tal-​palazz,+ u qallu: “Erġaʼ agħtiha dak kollu li hu tagħha u l-​prodotti kollha taʼ l-​għalqa minn dakinhar li telqet mill-​pajjiż s’issa.”+

7 U Eliżew mar Damasku;+ u Ben-ħadad+ is-​sultan tas-​Sirja kien marid. Għaldaqstant ngħatatlu l-​aħbar: “Il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru+ ġie hawnhekk.” 8 Għalhekk, hu qal lil Ħażagħel:+ “Ħu rigal+ miegħek u mur iltaqaʼ mal-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru, u staqsih+ x’jgħid Ġeħova permezz tiegħu u għidlu, ‘Se nfiq minn din il-​marda?’” 9 Għalhekk, Ħażagħel mar jiltaqaʼ miegħu u ħa rigal miegħu, iva, kull xorta taʼ ħaġa tajba minn Damasku, daqs it-​tagħbija t’erbgħin ġemel, u wasal u waqaf quddiemu u qallu: “Ibnek,+ Ben-ħadad, is-​sultan tas-​Sirja, bagħatni għandek biex jistaqsik, ‘Se nfiq minn din il-​marda?’” 10 Imbagħad Eliżew qallu: “Mur għidlu, ‘Se tfiq żgur,’ imma Ġeħova wrieni+ li se jmut żgur.”+ 11 U waqqaf ħarstu u baqaʼ jħares ċass lejh tant li ħassu imbarazzat. Imbagħad il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru nfaqaʼ jibki.+ 12 Għal dan, Ħażagħel qal: “Għalfejn qed jibki sidi?” Qallu: “Għax naf xi ħsara+ se tagħmel lil ulied Israel. Il-​postijiet fortifikati tagħhom se tagħtihom in-​nar, u l-​aqwa rġiel tagħhom se toqtolhom bis-​sejf, u se tfarrak+ lil uliedhom u ċċarrat lin-​nisa tqal tagħhom.”+ 13 Għal dan, Ħażagħel qal: “X’inhu l-​qaddej tiegħek, ħlief kelb,+ biex jagħmel din il-​ħaġa kbira?” Imma Eliżew qal: “Ġeħova wrieni li int se tkun sultan fuq is-​Sirja.”+

14 Wara dan, telaq minn ħdejn Eliżew u mar għand sidu, li qallu: “X’qallek Eliżew?” U dak wieġbu: “Qalli, ‘Se tfiq żgur.’”+ 15 U l-​għada qabad gverta, xarrabha fl-​ilma u firixha fuq wiċċ is-​sultan,+ u dan miet.+ U Ħażagħel+ beda jsaltan minfloku.

16 U fil-​ħames sena taʼ Ġeħoram+ bin Aħab is-​sultan taʼ Israel, waqt li Ġeħosafat kien sultan taʼ Ġuda, Ġeħoram+ bin Ġeħosafat is-​sultan taʼ Ġuda sar sultan. 17 Tnejn u tletin sena kellu meta sar sultan, u dam isaltan tmien snin f’Ġerusalemm.+ 18 U mexa fit-​triq tas-​slaten taʼ Israel,+ bħalma kienu għamlu dawk taʼ dar Aħab;+ għax kien ħa b’martu lil bint Aħab,+ u kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova. 19 U Ġeħova ma riedx jeqred lil Ġuda+ minħabba David il-​qaddej tiegħu,+ bħalma kien wiegħdu, li jagħti lilu u lil uliedu musbieħ għal dejjem.+

20 Fi żmienu l-​Edomin+ irvellaw minn taħt idejn Ġuda, u mbagħad għażlu sultan+ biex jaħkem fuqhom. 21 Għaldaqstant, Ġeħoram mar Sagħir bil-​karrijiet kollha miegħu. U ġara li bil-​lejl qam u ħabat għall-​Edomin li kienu dawru lilu u lill-​kapijiet tal-​karrijiet; u n-​nies ħarbu lejn it-​tined tagħhom. 22 Imma Edom baqaʼ jirvella minn taħt idejn Ġuda sa llum. Kien f’dak iż-​żmien ukoll li Libna+ bdiet tirvella.

23 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġeħoram u kulma għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 24 Fl-aħħar, Ġeħoram imtedd maʼ missirijietu+ u ndifen maʼ missirijietu fil-​Belt taʼ David.+ U ibnu Aħażija+ beda jsaltan minfloku.

25 Fis-sena tnax taʼ Ġeħoram bin Aħab is-​sultan taʼ Israel, Aħażija bin Ġeħoram is-​sultan taʼ Ġuda sar sultan.+ 26 Tnejn u għoxrin sena kellu Aħażija meta beda jsaltan, u dam isaltan sena f’Ġerusalemm.+ U ommu kien jisimha Għatalija+ li nannuha kien Għomri+ s-​sultan taʼ Israel. 27 U mexa fit-​triq taʼ dar Aħab+ u kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova,+ bħal dar Aħab, għax kien qarib taʼ dar Aħab biż-​żwieġ.+ 28 Għaldaqstant mar maʼ Ġeħoram bin Aħab għall-​gwerra kontra Ħażagħel+ is-​sultan tas-​Sirja f’Ramot-gilegħad,+ imma s-​Sirjani darbu+ lil Ġeħoram. 29 Għalhekk, is-​Sultan Ġeħoram+ reġaʼ lura Ġeżragħel+ biex ifiq mill-​feriti li għamlulu s-​Sirjani f’Rama* meta ġġieled kontra Ħażagħel is-​sultan tas-​Sirja. U Aħażija+ bin Ġeħoram is-​sultan taʼ Ġuda, mar jara lil Ġeħoram bin Aħab f’Ġeżragħel, għax kien marid.

9 U l-​profeta Eliżew sejjaħ lil wieħed minn ulied+ il-​profeti u qallu: “Xammar il-​libsa*+ u ħu dan il-​flixkun+ żejt f’idek u mur Ramot-gilegħad.+ 2 Meta tasal hemmhekk, mur ara lil Ġeħu,+ bin Ġeħosafat, bin Nimsi; u idħol u qajmu minn fost ħutu u ħudu fil-​kamra taʼ ġewwanett.+ 3 U ħu l-​flixkun taż-​żejt u sawbu fuq rasu+ u għid, ‘Hekk qal Ġeħova: “Qed nidilkek+ bħala sultan+ fuq Israel.”’ U iftaħ il-​bieb u aħrab u toqgħodx tistenna.”

4 U l-​qaddej, il-​qaddej tal-​profeta, telaq għal Ramot-gilegħad. 5 Meta wasal, il-​kapijiet tal-​qawwa militari kienu bil-​qiegħda. U hu qal: “Għandi kelma għalik,+ O kap.” U Ġeħu qal: “Għal min minna lkoll?” U qallu: “Għalik, O kap.” 6 Għalhekk, qam u daħal id-​dar; u sawwablu ż-​żejt fuq rasu u qallu: “Hekk qal Ġeħova l-​Alla taʼ Israel, ‘Qed nidilkek bħala sultan+ fuq il-​poplu taʼ Ġeħova,+ jiġifieri, fuq Israel. 7 U trid taħbat għal dar Aħab sidek, u jien nitħallas+ għad-​demm tal-​qaddejja tiegħi l-​profeti u d-​demm kollu tal-​qaddejja taʼ Ġeħova minn id Ġeżabel.+ 8 U d-​dar kollha t’Aħab tgħib; u jien neqred minn dar Aħab+ lill-​irġiel u s-​subien kollha,+ sa l-​iktar wieħed baxx+ f’Israel. 9 U nagħmel lil dar Aħab bħal dar Ġerobogħam+ bin Nebat u bħal dar Bagħsa+ bin Aħija. 10 U lil Ġeżabel jikluha l-​klieb+ fil-​medda art f’Ġeżragħel, u ma jkun hemm ħadd biex jidfinha.’” B’dan il-​kliem, fetaħ il-​bieb u ħarab.+

11 U Ġeħu ħareġ ħdejn il-​qaddejja taʼ sidu, u dawn bdew jgħidulu: “Kollox sew?+ Dan il-​miġnun+ għala ġie għalik?” Imma hu qalilhom: “Tafu kif inhu dan ir-​raġel u kif jitkellem.” 12 Imma qalulu: “Mhux veru! Għidilna l-​verità, jekk jogħġbok.” Imbagħad qalilhom: “Hekk u hekk kellimni u qalli, ‘Hekk qal Ġeħova: “Qed nidilkek bħala sultan fuq Israel.”’”+ 13 Għal dan, ilkoll kemm huma malajr malajr qabdu ħwejjiġhom+ u qegħduhom taħtu fuq it-​taraġ għeri, u bdew idoqqu l-​qarn+ u jgħidu: “Ġeħu sar sultan!”+ 14 U Ġeħu,+ bin Ġeħosafat, bin Nimsi+ kkonfoffa+ kontra Ġeħoram.

U Ġeħoram kien qiegħed għassa f’Ramot-gilegħad,+ hu u Israel kollu, minħabba Ħażagħel+ is-​sultan tas-​Sirja. 15 Iktar tard is-​Sultan Ġeħoram+ mar lura Ġeżragħel+ biex ifiq mill-​feriti li għamlulu s-​Sirjani meta ġġieled kontra Ħażagħel is-​sultan tas-​Sirja.+

Issa Ġeħu qal: “Jekk taqblu,+ tħallu lil ħadd jaħrab mill-​belt biex imur u jwassal l-​aħbar f’Ġeżragħel.” 16 U Ġeħu rikeb u mar Ġeżragħel; u Ġeħoram kien mimdud hemmhekk, u Aħażija+ s-​sultan taʼ Ġuda kien niżel jara lil Ġeħoram. 17 U l-​għassies+ kien fuq it-​torri+ f’Ġeżragħel,+ u ra l-​irġiel taʼ Ġeħu ġejjin ilebbtu miegħu ġemgħa sħiħa, u minnufih qal: “Qed nara ġemgħa sħiħa taʼ rġiel.” U Ġeħoram qal: “Ħu suldat tal-​kavallerija u ibagħtu jiltaqaʼ magħhom, u għidlu jistaqsi, ‘Paċi hemm?’”+ 18 Għaldaqstant, rikkieb fuq żiemel mar jiltaqaʼ miegħu u qallu: “Hekk qal is-​sultan, ‘Paċi hemm?’” Imma Ġeħu qal: “X’għandek x’taqsam mal-​‘paċi’?+ Ejja warajja!”

U l-​għassies+ irrapporta u qal: “Il-​messaġġier wasal sa ħdejhom, imma ma ġiex lura.” 19 Għalhekk, bagħat it-​tieni rikkieb fuq żiemel, li meta wasal ħdejhom qal: “Hekk qal is-​sultan, ‘Paċi hemm?’” Imma Ġeħu qal: “X’għandek x’taqsam mal-​‘paċi’?+ Ejja warajja!”

20 U l-​għassies irrapporta u qal: “Wasal sa ħdejhom, imma ma ġiex lura; u s-​sewqan hu bħas-​sewqan taʼ Ġeħu+ li nannuh huwa Nimsi,+ għax isuq bħal miġnun.”+ 21 U Ġeħoram qal: “Arma l-​karru!”+ Għalhekk, ramalu l-​karru tal-​gwerra u Ġeħoram is-​sultan taʼ Israel u Aħażija+ s-​sultan taʼ Ġuda ħarġu, kull wieħed fuq il-​karru tiegħu tal-​gwerra. Waqt li kienu sejrin jiltaqgħu maʼ Ġeħu, sabuh fil-​medda art taʼ Nabot+ il-​Ġeżragħeli.

22 U ġara li malli Ġeħoram ra lil Ġeħu, hu mill-​ewwel qal: “Paċi hemm, Ġeħu?” Imma hu qal: “X’paċi+ jistaʼ jkun hemm sakemm jibqgħu ż-​żína t’ommok Ġeżabel+ u l-​ħafna sħarijiet tagħha?”+ 23 Minnufih Ġeħoram dawwar il-​karru biex jaħrab u qal lil Aħażija: “Dan ingann,+ Aħażija!” 24 U Ġeħu qabad qaws f’idu+ u spara għal Ġeħoram bejn dirgħajh, u l-​vleġġa ħarġet minn qalbu, u waqaʼ fil-​karru tiegħu tal-​gwerra.+ 25 Imbagħad qal lil Bidkar l-​ajjutant tiegħu:+ “Erfgħu; itfgħu fl-​għalqa taʼ Nabot il-​Ġeżragħeli;+ għax ftakar li jien u int konna qed insuqu karru b’żewġ żwiemel kull wieħed wara Aħab missieru, u Ġeħova nnifsu ddikjara+ dan kontrih: 26 ‘“Id-​demm+ taʼ Nabot u d-​demm taʼ wliedu+ rajtu l-​bieraħ,” hija l-​kelma taʼ Ġeħova, “u se nħallsek+ f’din il-​medda art,” hija l-​kelma taʼ Ġeħova.’ Għalhekk issa, erfgħu u itfgħu fil-​medda art skond il-​kelma taʼ Ġeħova.”+

27 U Aħażija+ s-​sultan taʼ Ġuda ra dan u ħarab mit-​triq ħdejn id-​dar tal-​ġnien.+ (Iktar tard Ġeħu mar warajh u qal: “Lilu wkoll! Aħbtu għalih!” U ħabtu għalih waqt li kien tielaʼ bil-​karru lejn Gur ħdejn Iblegħam.+ U kompla jaħrab lejn Megiddo+ u miet hemmhekk.+ 28 Imbagħad il-​qaddejja tiegħu ġarrewh f’karru lejn Ġerusalemm, u difnuh hemmhekk fil-​qabar tiegħu maʼ missirijietu fil-​Belt taʼ David.+ 29 U kien fis-​sena ħdax taʼ Ġeħoram+ bin Aħab li Aħażija+ kien sar sultan fuq Ġuda.)

30 Fl-aħħar, Ġeħu wasal Ġeżragħel,+ u Ġeżabel+ semgħet b’dan. U żebgħet+ għajnejha b’żebgħa sewda u għamlet xagħarha sabiħ+ u marret tħares ’l isfel mit-​tieqa.+ 31 U Ġeħu daħal mill-​bieb. U hi qalet: “Ħabatlu tajjeb lil Żimri+ meta qatel lil sidu?” 32 Għal dan għolla wiċċu lejn it-​tieqa u qal: “Min hu miegħi? Min?”+ Immedjatament, tnejn jew tlieta mill-​uffiċjali tal-​palazz+ ħarsu ’l isfel lejh. 33 Għalhekk, qal: “Itfgħuha għal isfel!”+ U tefgħuha, u ftit minn demmha tar fuq il-​ħajt u fuq iż-​żwiemel; u hu baqaʼ għaddej+ minn fuqha. 34 Imbagħad daħal u kiel u xorob u qal: “Jekk jogħġobkom, ħudu ħsieb din il-​misħuta+ u idfnuha, għax hi bint sultan.”+ 35 Imma meta marru biex jidfnuha, ma sabu xejn minnha ħlief l-​għadam taʼ rasha u s-​saqajn u l-​pali taʼ idejha.+ 36 Meta reġgħu lura u qalulu b’dan, hu qalilhom: “Hija l-​kelma taʼ Ġeħova li qal permezz+ tal-​qaddej tiegħu Elija t-​Tisbi, meta qal, ‘Fil-​medda art f’Ġeżragħel il-​klieb se jieklu l-​laħam taʼ Ġeżabel.+ 37 U l-​ġisem mejjet taʼ Ġeżabel se jsir bħad-​demel+ f’wiċċ l-​għalqa fil-​medda art f’Ġeżragħel, sabiex ma jgħidux: “Din hi Ġeżabel.”’”+

10 Issa Aħab kellu sebgħin+ tifel fis-​Samarija.+ Għalhekk, Ġeħu kiteb ittri u bagħathom is-​Samarija lill-​prinċpijiet+ taʼ Ġeżragħel, lix-​xjuħ+ u lil dawk li kienu jieħdu ħsieb ulied Aħab, jgħidu: 2 “Issa, mela, meta taslilkom din l-​ittra se jkun hemm magħkom ulied sidkom, u jkollkom il-​karrijiet tal-​gwerra u ż-​żwiemel+ u belt fortifikata u armi. 3 Araw min hu l-​aħjar u l-​iktar rett fost ulied sidkom u qegħduh fuq it-​tron taʼ missieru.+ Imbagħad iġġieldu għal dar sidkom.”

4 U bdew jibżgħu ferm u jgħidu: “Ara! Żewġ slaten+ ma setgħux jiqfulu, u issa aħna kif nistgħu niqfulu?”+ 5 Għaldaqstant, dak li kien fuq id-​dar u dak li kien fuq il-​belt u x-​xjuħ u dawk li kienu jieħdu ħsieb it-​tfal+ bagħtu jgħidu lil Ġeħu: “Aħna l-​qaddejja tiegħek, u kulma tgħidilna nagħmluh. M’aħna se nagħmlu lil ħadd sultan. Agħmel dak li jidhirlek li hu tajjeb f’għajnejk.”

6 Għal dan, bagħtilhom it-​tieni ittra tgħid: “Jekk intom tiegħi,+ u se tobdu minn leħni, aqbdu ras l-​irġiel, ulied+ sidkom, u ejjew għandi għada bħalissa f’Ġeżragħel.”+

Issa wlied is-​sultan, sebgħin raġel, kienu maʼ l-​irġiel distinti tal-​belt li kienu jrabbuhom. 7 U ġara li malli waslitilhom l-​ittra, huma qabdu lil ulied is-​sultan u qatluhom, sebgħin raġel,+ u wara qiegħdu rjushom fil-​qfief u bagħtuhomlu Ġeżragħel. 8 Imbagħad il-​messaġġier+ daħal u qallu: “Ġabu l-​irjus+ taʼ wlied is-​sultan.” Għalhekk qallu: “Poġġuhom f’żewġt igzuz fid-​daħla taʼ bieb il-​belt sa fil-​għodu.”+ 9 U fil-​għodu ħareġ barra. Imbagħad waqaf u qal lill-​poplu kollu: “Intom nies sewwa.+ Ara, jien ikkonfoffajt+ kontra sidi, u qtiltu;+ imma lil dawn kollha min qatilhom? 10 Kunu afu, mela, li xejn minn dak li jgħid Ġeħova ma jaqaʼ fl-​art+ bla ma jitwettaq, minn dak li Ġeħova qal kontra dar Aħab;+ u Ġeħova għamel dak li qal permezz tal-​qaddej tiegħu Elija.”+ 11 U Ġeħu baqaʼ għaddej joqtol lil kulmin kien għad fadal minn dar Aħab f’Ġeżragħel u lill-​irġiel distinti tiegħu kollha+ u lil dawk li kien jaf sew u lill-​qassisin tiegħu,+ sakemm ma ħallielu lil ħadd ħaj.+

12 U qam u telaq lejn is-​Samarija. U fi triqtu għadda minn ħdejn id-​dar tar-​rgħajja fejn jintrabtu n-​nagħaġ. 13 U Ġeħu ltaqaʼ maʼ ħut+ Aħażija+ s-​sultan taʼ Ġuda. Meta qalilhom, “Min intom?” huma wiġbuh: “Aħna ħut Aħażija, u sejrin nistaqsu kif inhuma wlied is-​sultan u wlied is-​sultana.”* 14 Fil-pront qal: “Aqbduhom ħajjin!”+ Għalhekk, qabduhom ħajjin u qatluhom ħdejn il-​ġiebja tad-​dar fejn jintrabtu n-​nagħaġ, tnejn u erbgħin raġel, u ma ħalliex wieħed minnhom ħaj.+

15 Hu u sejjer minn hemmhekk iltaqaʼ maʼ Ġeħonadab+ bin Rekab+ li kien ġej jiltaqaʼ miegħu. U bierku+ u qallu: “Hija qalbek retta miegħi, bħalma qalbi hi retta maʼ qalbek?”+

Għal dan, Ġeħonadab qal: “Iva.”

“Jekk inhu hekk, agħtini idek.”

Għalhekk, tah idu. U tellgħu fuq il-​karru miegħu.+ 16 Imbagħad qallu: “Imxi miegħi u ara kif jien ma nittollera l-​ebda rivalità+ lejn Ġeħova.” U ħallewh jirkeb miegħu fil-​karru tal-​gwerra. 17 Fl-aħħar waslu s-​Samarija. U ħabat għal dawk kollha li kien għad fadal minn dar Aħab fis-​Samarija, sakemm qeridhom għalkollox,+ skond il-​kelma li Ġeħova kien qal lil Elija.+

18 Iktar minn hekk, Ġeħu ġabar lin-​nies kollha flimkien u qalilhom: “Aħab, minn banda waħda, qiem lil Bagħal ftit.+ Ġeħu, mill-​banda l-​oħra, se jqimu ħafna. 19 Għalhekk, issa, sejħu ħdejja lill-​profeti+ kollha taʼ Bagħal, dawk kollha li jqimuh+ u l-​qassisin kollha tiegħu.+ Tħallu ’l ħadd barra, għax għandi sagrifiċċju kbir għal Bagħal. Min ma jkunx hawn ma jibqax ħaj.” Imma Ġeħu kien qed jaġixxi b’makakkerija,+ bl-​iskop li jeqred lil kulmin kien iqim lil Bagħal.

20 U Ġeħu qal: “Iddikjaraw* assemblea solenni għal Bagħal.” Għaldaqstant iddikjarawha. 21 U Ġeħu bagħat jgħid f’Israel kollu,+ u ġew dawk kollha li jqimu lil Bagħal. U ma kienx hemm wieħed li ma ġiex. U baqgħu ġejjin fid-​dar taʼ Bagħal,+ u d-​dar taʼ Bagħal imtliet minn tarf sa tarf. 22 Imbagħad qal lil dak li kien jieħu ħsieb il-​post fejn jinżamm l-​ilbies: “Oħroġ l-​ilbies għal dawk kollha li jqimu lil Bagħal.” Għalhekk, ħarġilhom il-​ħwejjeġ. 23 Imbagħad Ġeħu daħal maʼ Ġeħonadab+ bin Rekab fid-​dar taʼ Bagħal. U qal lill-​aduraturi taʼ Bagħal: “Fittxu bir-​reqqa u araw li ma jkun hawn ħadd magħkom li jqim lil Ġeħova, imma dawk biss li jqimu lil Bagħal.”+ 24 Fl-aħħar daħlu biex joffru s-​sagrifiċċji u l-​offerti tal-​ħruq, u Ġeħu qiegħed tmenin raġel fuq barra għad-​dispożizzjoni tiegħu u kompla jgħid: “Jekk jaħrab xi wieħed mill-​irġiel li qed nagħtikom f’idejkom, ruħ dak li jkun tħallas għal ruħ l-​ieħor.”+

25 U ġara li malli temm joffri l-​offerta tal-​ħruq, Ġeħu minnufih qal lill-​ġerrejja u lill-​ajjutanti: “Idħlu, oqtluhom! Tħallu ’l ħadd joħroġ.”+ U l-​ġerrejja u l-​ajjutanti+ bdew jaħbtu għalihom b’xifer is-​sejf u jitfgħu l-​iġsma tagħhom ’il barra, u baqgħu deħlin sal-​parti li kienet tissejjaħ il-​belt, fid-​dar taʼ Bagħal. 26 Imbagħad ħarġu l-​pilastri sagri+ tad-​dar taʼ Bagħal u ħarqu+ kull wieħed minnhom. 27 Iktar minn hekk, waqqgħu l-​pilastru sagru taʼ Bagħal+ u waqqgħu d-​dar taʼ Bagħal,+ u għamluha latrina+ kif għadha sal-​ġurnata taʼ llum.

28 B’hekk, Ġeħu qered għalkollox lil Bagħal minn Israel. 29 Madankollu, id-​dnubiet taʼ Ġerobogħam+ bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb,+ Ġeħu ma warrabx milli jsegwihom, jiġifieri, l-​għoġiela tad-​deheb+ li kienu wieħed f’Betel u l-​ieħor f’Dan.+ 30 Għaldaqstant, Ġeħova qal lil Ġeħu: “Talli aġixxejt tajjeb billi għamilt dak li hu sewwa f’għajnejja,+ u għamilt mid-​dar t’Aħab skond kulma kelli f’qalbi,+ uliedek joqogħdu għan-​nom tiegħek fuq it-​tron taʼ Israel sar-​rabaʼ ġenerazzjoni.”+ 31 U Ġeħu nnifsu ma ħax ħsieb li jimxi mal-​liġi taʼ Ġeħova l-​Alla taʼ Israel b’qalbu kollha.+ Ma warrabx mid-​dnubiet taʼ Ġerobogħam li bihom ġiegħel lil Israel jidneb.+

32 Dak iż-​żmien Ġeħova beda jaqtaʼ minn Israel biċċa art wara l-​oħra; u Ħażagħel+ ħabat għalihom fit-​territorju kollu taʼ Israel, 33 mill-Ġordan lejn tlugħ ix-​xemx, l-​art kollha taʼ Gilegħad,+ tal-​Gadin+ u r-​Rubenin+ u l-​Manassin,+ minn Għarogħer,+ li qiegħda ħdejn il-​wied* taʼ l-​Arnon, iva, Gilegħad u l-​Basan.+

34 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġeħu u kulma għamel u l-​atti setgħanin kollha tiegħu, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel? 35 Fl-aħħar, Ġeħu mtedd maʼ missirijietu,+ u difnuh fis-​Samarija; u ibnu Ġeħogħaħaż+ beda jsaltan minfloku. 36 U ż-​żmien li Ġeħu dam isaltan fuq Israel kien tmienja u għoxrin sena fis-​Samarija.

11 Issa Għatalija+ omm Aħażija+ rat li binha miet. Għalhekk, qamet u qerdet lin-​nisel irjali kollu.+ 2 Madankollu, Ġeħoseba+ bint is-​Sultan Ġeħoram, oħt Aħażija, ħadet lil Ġeħogħas+ bin Aħażija u serqitu minn fost ulied is-​sultan li kienu se jingħataw il-​mewt, iva, lilu u lil dik li kienet treddgħu, u daħħlitu fil-​kamra tas-​sodda taʼ ġewwa, u żammewh moħbi+ minn wiċċ Għatalija, u ma nqatilx. 3 U baqaʼ magħha fid-​dar taʼ Ġeħova moħbi għal sitt snin, waqt li Għatalija kienet qed issaltan fuq il-​pajjiż.+

4 U fis-​sebaʼ sena, Ġeħojada+ bagħat għall-​kapijiet tal-​mijiet tal-​gwardji persunali Karin+ u tal-​ġerrejja+ u ħadhom u daħħalhom miegħu fid-​dar taʼ Ġeħova. U għamel patt+ magħhom u ġegħelhom jaħilfu+ fid-​dar taʼ Ġeħova, u wara dan uriehom lil bin is-​sultan. 5 U kkmandahom: “Hekk agħmlu: Terz minnkom jidħlu f’jum is-​Sabat u jgħassu sew dar is-​sultan;+ 6 u terz joqogħdu f’Bieb+ il-​Pedament u terz joqogħdu fil-​bieb taʼ wara l-​ġerrejja; u għassu sew id-​dar+ skond meta jmisskom. 7 U żewġ taqsimiet minnkom joħorġu lkoll f’jum is-​Sabat, u għandhom jgħassu sew id-​dar taʼ Ġeħova minħabba s-​sultan. 8 U oqogħdu dawramejt mas-​sultan, kull wieħed bl-​armi tiegħu f’idu; u kulmin jipprova jgħaddi minn bejn ir-​ringieli jinqatel. U ibqgħu mas-​sultan meta joħroġ u meta jidħol.”

9 U l-​kapijiet tal-​mijiet+ għamlu skond kulma ordnalhom Ġeħojada l-​qassis. Għalhekk, kull wieħed minnhom ħa lill-​irġiel tiegħu li kienu deħlin f’jum is-​Sabat,+ flimkien maʼ dawk li suppost kienu ħerġin f’jum is-​Sabat, u ġew għand Ġeħojada l-​qassis. 10 Imbagħad il-​qassis ta lill-​kapijiet tal-​mijiet il-​lanez u t-​tarki tondi li kienu tas-​Sultan David u li kienu fid-​dar taʼ Ġeħova.+ 11 U l-​ġerrejja+ baqgħu kull wieħed bl-​armi tiegħu f’idu, min-​naħa tal-​lemin tad-​dar san-​naħa tax-​xellug tad-​dar, ħdejn l-​artal+ u ħdejn id-​dar, dawramejt mas-​sultan. 12 Imbagħad ħareġ lil bin+ is-​sultan u qiegħed fuqu d-​dijadema+ u t-​Testimonjanza;+ u hekk għamluh sultan+ u dilkuh.+ U bdew iċapċpu idejhom+ u jgħidu: “Ħa jgħix is-​sultan!”+

13 Meta Għatalija semgħet il-​ħoss tan-​nies jiġru, fil-​pront marret ħdejn in-​nies fid-​dar taʼ Ġeħova.+ 14 Imbagħad ħarset, u kien hemm is-​sultan wieqaf ħdejn il-​kolonna+ kif kienet id-​drawwa, u l-​kapijiet u dawk li jdoqqu t-​trumbetti+ kienu ħdejn is-​sultan, u n-​nies kollha tal-​pajjiż kienu qed jifirħu+ u jdoqqu t-​trumbetti. Minnufih Għatalija+ ċarrtet ħwejjiġha u bdiet tgħajjat: “Konfoffa! Konfoffa!”+ 15 Imma Ġeħojada l-​qassis ordna lill-​kapijiet tal-​mijiet, il-​maħturin minn fost il-​qawwa militari,+ u qalilhom: “Oħorġuha minn bejn ir-​ringieli, u kulmin imur warajha ħa jingħata l-​mewt bis-​sejf!”+ Għax il-​qassis kien qalilhom: “Tagħtuhiex il-​mewt fid-​dar taʼ Ġeħova.” 16 Għalhekk, meddew idejhom fuqha u għaddewha mid-​daħla taż-​żwiemel+ taʼ dar is-​sultan,+ u nqatlet hemmhekk.+

17 Imbagħad Ġeħojada għamel il-​patt+ bejn Ġeħova+ u s-​sultan+ u l-​poplu, biex ikunu l-​poplu taʼ Ġeħova; kif ukoll bejn is-​sultan u l-​poplu.+ 18 Wara dan, in-​nies kollha tal-​pajjiż daħlu fid-​dar taʼ Bagħal u ġarrfu l-​artali tiegħu;+ u x-​xbihat tiegħu kissruhom għalkollox,+ u lil Mattan,+ il-​qassis taʼ Bagħal, qatluh quddiem l-​artali.+

U l-​qassis ħatar indokraturi biex jieħdu ħsieb id-​dar taʼ Ġeħova.+ 19 Iktar minn hekk, hu ħa lill-​kapijiet tal-​mijiet u l-​gwardji persunali Karin+ u l-​ġerrejja+ u n-​nies kollha tal-​pajjiż, sabiex iniżżlu lis-​sultan mid-​dar taʼ Ġeħova; u għaddew mill-​bieb+ tal-​ġerrejja u fl-​aħħar waslu f’dar is-​sultan; u hu qagħad fuq it-​tron+ tas-​slaten. 20 U n-​nies kollha tal-​pajjiż komplew jifirħu;+ u l-​belt ma kellhiex tfixkil, u lil Għatalija kienu qatluha bis-​sejf ħdejn dar is-​sultan.+

21 Sebaʼ snin kellu Ġeħogħas+ meta beda jsaltan.+

12 Fis-sebaʼ sena taʼ Ġeħu,+ Ġeħogħas+ sar sultan, u dam isaltan erbgħin sena f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Sibjah minn Bir-​xeba. 2 U Ġeħogħas għamel dak li hu sewwa f’għajnejn Ġeħova matul il-​jiem kollha li kien istruwit minn Ġeħojada l-​qassis.+ 3 Kienu biss il-​postijiet għall-​qima* li ma tneħħewx.+ In-​nies kienu għadhom joffru s-​sagrifiċċji u d-​duħħan tas-​sagrifiċċji fil-​postijiet għall-​qima.

4 U Ġeħogħas qal lill-​qassisin:+ “Il-​flus kollha għall-​offerti+ mqaddsin li jinġiebu fid-​dar taʼ Ġeħova+—l-​ammont stipulat li għandu jħallas kulħadd,+ il-​flus li jingħataw min-​nies* li jkunu għamlu xi wegħdi,+ u l-​flus kollha li kull wieħed iġib fid-​dar taʼ Ġeħova skond kemm tqanqlu qalbu+— 5 ħa jiħduhom il-​qassisin, kull wieħed mingħand dawk li jkun jaf;+ u huma min-​naħa tagħhom isewwu x-​xquq tad-​dar kulfejn hemm xi xaqq.”+

6 U ġara li sas-​sena tlieta u għoxrin tas-​Sultan Ġeħogħas, il-​qassisin kienu għadhom ma sewwewx ix-​xquq tad-​dar.+ 7 Għalhekk, is-​Sultan Ġeħogħas sejjaħ lil Ġeħojada+ l-​qassis u lill-​qassisin u qalilhom: “Għala m’intomx issewwu x-​xquq tad-​dar? Mela, issa tiħdux iktar flus mingħand dawk li tafu, imma agħtuhom għax-​xquq tad-​dar.”+ 8 Għaldaqstant, il-​qassisin qablu li ma jiħdux iktar flus mingħand in-​nies u li ma jsewwuhx huma x-​xquq tad-​dar.

9 Ġeħojada l-​qassis imbagħad ħa kaxxa+ u taqqab toqba fl-​għatu tagħha u qegħedha ħdejn l-​artal fuq il-​lemin hekk kif dak li jkun jidħol fid-​dar taʼ Ġeħova, u hemmhekk il-​qassisin, l-​għassiesa tal-​bibien,+ kienu jqiegħdu l-​flus+ kollha li kienu qed jinġiebu fid-​dar taʼ Ġeħova. 10 U kien jiġri li malli kienu jaraw li hemm ħafna flus fil-​kaxxa, is-​segretarju+ tas-​sultan u l-​qassis il-​kbir kienu jitilgħu, u jorbtu f’soror il-​flus li kien hemm fid-​dar taʼ Ġeħova u jgħodduhom.+ 11 U kienu jagħtu l-​flus magħdudin f’idejn dawk li nħatru biex jieħdu ħsieb+ ix-​xogħol fid-​dar taʼ Ġeħova. Min-​naħa tagħhom, dawn kienu jużawhom biex iħallsu lil dawk li kienu jaħdmu l-​injam u lill-​bennejja li kienu qed jaħdmu fid-​dar taʼ Ġeħova, 12 u lill-​ħaddiema fil-​ġebel u lin-​naġġara tal-​ġebel,+ u biex jixtru l-​injam u l-​ġebel minġur ħalli jsewwu x-​xquq tad-​dar taʼ Ġeħova u għal dak kollu li kien jintefaq biex tissewwa d-​dar.

13 Imma bil-​flus li kienu qed jinġiebu fid-​dar taʼ Ġeħova ma saru ebda bwieqi tal-​fidda, imqassijiet li jitfu l-​ftila,+ skutelli,+ trumbetti,+ u ebda tip t’oġġett tad-​deheb jew tal-​fidda għad-​dar taʼ Ġeħova;+ 14 għax kienu jagħtuhom lil dawk li kienu jieħdu ħsieb ix-​xogħol, u bihom kienu jsewwu d-​dar taʼ Ġeħova.+ 15 U ma kinux jitolbu kont+ mill-​irġiel li kienu jingħataw il-​flus f’idejhom biex jagħtuhom lil dawk li kienu jieħdu ħsieb ix-​xogħol,+ għax kienu jaħdmu b’fedeltà.+ 16 U l-​flus taʼ l-​offerti għall-​ħtija+ u l-​flus taʼ l-​offerti għad-​dnub ma kinux jinġiebu fid-​dar taʼ Ġeħova. Għalhekk, dawn saru tal-​qassisin.+

17 Kien dak iż-​żmien li Ħażagħel+ is-​sultan tas-​Sirja telaʼ jiġġieled kontra Gat+ u ħadha taħt idejh; u wara dan Ħażagħel għamel il-​ħsieb li*+ jitlaʼ kontra Ġerusalemm.+ 18 Għal dan, Ġeħogħas is-​sultan taʼ Ġuda ħa l-​offerti mqaddsin kollha+ li kienu qaddsu missirijietu Ġeħosafat u Ġeħoram u Aħażija, is-​slaten taʼ Ġuda, u l-​offerti li kien qaddes hu u d-​deheb kollu li kien hemm fit-​teżori tad-​dar taʼ Ġeħova u d-​dar tas-​sultan u bagħathom+ lil Ħażagħel is-​sultan tas-​Sirja. U b’hekk dan irtira minn kontra Ġerusalemm.

19 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġeħogħas u kulma għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 20 Madankollu, il-​qaddejja tiegħu+ qamu u ngħaqdu flimkien f’konfoffa+ u ħabtu għal Ġeħogħas fid-​dar+ taʼ l-​Għolja,*+ fit-​triq li tinżel lejn Silla. 21 U Ġożakar bin Simegħat u Ġeħożabad+ bin Somer, il-​qaddejja tiegħu, kienu dawk li ħabtu għalih, u b’hekk miet. U difnuh maʼ missirijietu fil-​Belt taʼ David; u ibnu Amażija+ beda jsaltan minfloku.

13 Fis-sena tlieta u għoxrin taʼ Ġeħogħas+ bin Aħażija+ s-​sultan taʼ Ġuda, Ġeħogħaħaż+ bin Ġeħu+ sar sultan fuq Israel fis-​Samarija u dam isaltan sbatax-il sena. 2 U għamel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova+ u mexa wara d-​dnub taʼ Ġerobogħam+ bin Nebat, li bih ġiegħel lil Israel jidneb.+ Ma warrabx minnu. 3 U r-​rabja taʼ Ġeħova+ xegħlet kontra Israel, u għalhekk tul jiemhom kollha tahom f’idejn Ħażagħel+ is-​sultan tas-​Sirja u f’idejn Ben-ħadad+ bin Ħażagħel.

4 Maż-żmien, Ġeħogħaħaż taffa+ l-​korla taʼ Ġeħova, u għalhekk Ġeħova semgħu;+ għax kien ra l-​moħqrija fuq Israel,+ peress li s-​sultan tas-​Sirja kien ħaqarhom.+ 5 Għaldaqstant, Ġeħova ta lil Israel salvatur,+ u b’hekk huma ħelsu minn taħt idejn is-​Sirja, u wlied Israel baqgħu jgħammru fi djarhom bħalma kienu jagħmlu qabel.+ 6 (Biss ma telqux id-​dnub taʼ dar Ġerobogħam, li bih ġiegħel lil Israel jidneb.+ Fih imxew;+ anki l-​arblu sagru+ baqaʼ wieqaf fis-​Samarija.) 7 U Ġeħogħaħaż ma kienx baqagħlu nies ħlief ħamsin rikkieb taż-​żwiemel u għaxar karrijiet u għaxart elef raġel bil-​mixi,+ għax is-​sultan tas-​Sirja kien qeridhom,+ sabiex jagħmilhom bħat-​trab li joħroġ fid-​dris.+

8 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġeħogħaħaż u kulma għamel u l-​atti setgħanin tiegħu, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel? 9 Fl-aħħar, Ġeħogħaħaż imtedd maʼ missirijietu, u difnuh fis-​Samarija;+ u ibnu Ġeħogħas+ beda jsaltan minfloku.

10 Fis-sena sebgħa u tletin taʼ Ġeħogħas is-​sultan taʼ Ġuda, Ġeħogħas+ bin Ġeħogħaħaż sar sultan fuq Israel fis-​Samarija u dam isaltan sittax-il sena. 11 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova.+ Ma telaqx id-​dnubiet kollha taʼ Ġerobogħam bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb.+ Fihom mexa.

12 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġeħogħas u kulma għamel u l-​atti setgħanin tiegħu u kif iġġieled+ kontra Amażija s-​sultan taʼ Ġuda, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel? 13 Fl-aħħar, Ġeħogħas imtedd maʼ missirijietu, u Ġerobogħam*+ qagħad fuq it-​tron tiegħu. U Ġeħogħas indifen fis-​Samarija mas-​slaten taʼ Israel.+

14 U Eliżew+ marad bil-​marda li kien se jmut biha.+ Għalhekk, Ġeħogħas is-​sultan taʼ Israel niżel għandu u beda jibki fuq wiċċu u jgħid: “Missieri,+ missieri, il-​karru tal-​gwerra taʼ Israel u r-​rikkieba taż-​żwiemel tiegħu!”*+ 15 U Eliżew qallu: “Ħu qaws u xi vleġeġ.” U ħa qaws u xi vleġeġ. 16 U qal lis-​sultan taʼ Israel: “Agħmel idek mal-​qaws.” U għamel idu mal-​qaws, u Eliżew qiegħed idejh fuq idejn+ is-​sultan. 17 Imbagħad qal: “Iftaħ it-​tieqa lejn il-​lvant.” U fetaħha. Fl-​aħħar, Eliżew qallu: “Spara!” U spara. Imbagħad qallu: “Il-​vleġġa taʼ salvazzjoni taʼ Ġeħova, iva, il-​vleġġa taʼ salvazzjoni+ kontra s-​Sirja! U int se tidrob lis-​Sirja f’Afek+ sa ma ttemmha.”

18 U kompla jgħidlu: “Aqbad il-​vleġeġ.” U qabadhom. Imbagħad qal lis-​sultan taʼ Israel: “Idrob l-​art.” U darab l-​art tliet darbiet u waqaf.+ 19 U l-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru+ għadab għalih; għaldaqstant qallu: “Suppost drabt ħames jew sitt darbiet! Kieku għamilt hekk kont tidrob lis-​Sirja sa ma ttemmha, imma issa tidrobha biss tliet darbiet.”+

20 Wara dan, Eliżew miet u difnuh.+ U kien hemm qtajjaʼ taʼ ħallelin+ Mowabin+ li regolarment kienu jidħlu fil-​pajjiż fil-​bidu tas-​sena. 21 U waqt li xi nies kienu qed jidfnu lil wieħed raġel, raw qatgħa ħallelin. Malajr malajr tefgħu lir-​raġel fil-​qabar t’Eliżew u telqu ’l hemm. Meta r-​raġel mess maʼ l-​għadam t’Eliżew, hu mill-​ewwel ħa l-​ħajja+ u qam fuq saqajh.+

22 U Ħażagħel+ is-​sultan tas-​Sirja baqaʼ jaħqar+ lil Israel il-​jiem kollha taʼ Ġeħogħaħaż. 23 Madankollu, Ġeħova wriehom qalb tajba+ u ħenn+ għalihom u dar lejhom minħabba l-​patt tiegħu+ m’Abraham,+ Iżakk,+ u Ġakobb;+ u ma riedx jeqridhom,+ u ma keċċihomx minn quddiem wiċċu s’issa. 24 Fl-aħħar, Ħażagħel is-​sultan tas-​Sirja miet, u ibnu Ben-ħadad beda jsaltan minfloku. 25 U Ġeħogħas bin Ġeħogħaħaż ħa lura minn id Ben-ħadad bin Ħażagħel il-​bliet li dan kien ħa minn id Ġeħogħaħaż missieru fil-​gwerra. Tliet darbiet għelbu Ġeħogħas, u ħa lura l-​bliet taʼ Israel.+

14 Fit-tieni sena taʼ Ġeħogħas+ bin Ġeħogħaħaż is-​sultan taʼ Israel, Amażija+ bin Ġeħogħas is-​sultan taʼ Ġuda sar sultan. 2 Ħamsa u għoxrin sena kellu meta beda jsaltan, u dam isaltan disgħa u għoxrin sena f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Ġeħogħaddin+ minn Ġerusalemm. 3 U għamel dak li hu rett f’għajnejn Ġeħova,+ biss mhux bħal David missieru.+ Għamel skond kulma kien għamel missieru Ġeħogħas.+ 4 Kienu biss il-​postijiet għall-​qima* li ma tneħħewx.+ In-​nies kienu għadhom joffru s-​sagrifiċċji u d-​duħħan tas-​sagrifiċċji fil-​postijiet għall-​qima.+ 5 U ġara li, malli s-​saltna ssodat f’idejh, hu beda joqtol+ lill-​qaddejja tiegħu li kienu qatlu lis-​sultan, missieru.+ 6 U lil ulied il-​qattilin ma qatilhomx, skond dak li hemm miktub fil-​ktieb tal-​liġi taʼ Mosè li Ġeħova ta bi kmand meta qal:+ “Il-​missirijiet m’għandhomx jingħataw il-​mewt għall-​ulied, u l-​ulied m’għandhomx jingħataw il-​mewt għall-​missirijiet; imma kull wieħed għandu jingħata l-​mewt għal dnubu stess.”+ 7 Hu qatel lill-​Edomin+ f’Wied il-​Melħ,+ għaxart elef raġel, u ħa f’idejh lil Sela fil-​gwerra, u bdiet tissejjaħ Ġoktel u baqgħet tissejjaħ hekk sa llum il-​ġurnata.

8 Kien wara dan li Amażija bagħat messaġġiera għand Ġeħogħas, bin Ġeħogħaħaż, bin Ġeħu, is-​sultan taʼ Israel, biex jgħidlu: “Ejja hawnhekk ħa niltaqgħu wiċċ imbwiċċ.”+ 9 Għal dan, Ġeħogħas is-​sultan taʼ Israel bagħat jgħid lil Amażija s-​sultan taʼ Ġuda: “Ix-​xewka li kienet fil-​Libanu bagħtet tgħid liċ-​ċedru+ li kien fil-​Libanu, ‘Agħti lil bintek biex tkun mart ibni.’ Madankollu, bhima salvaġġa tar-​rabaʼ li kienet fil-​Libanu għaddiet minn hemmhekk u għaffġet ix-​xewka.+ 10 Int bla dubju għelibt+ lil Edom, u qalbek ġegħlitek tintrefaʼ.+ Gawdi l-​unur+ u għammar f’darek. Għala għandek tieħu sehem fil-​ġlied+ meta qiegħed minn taħt+ u jkollok taqaʼ, int u Ġuda miegħek?” 11 Iżda Amażija ma tax widen.+

Għalhekk, Ġeħogħas is-​sultan taʼ Israel telaʼ, u ltaqgħu wiċċ imbwiċċ,+ hu u Amażija s-​sultan taʼ Ġuda, f’Bet-xemex,+ li hi taʼ Ġuda. 12 U Israel għeleb lil Ġuda,+ u dawn ħarbu, kull wieħed lejn it-​tinda tiegħu. 13 U f’Bet-xemex, Ġeħogħas is-​sultan taʼ Israel qabad lil Amażija s-​sultan taʼ Ġuda, bin Ġeħogħas, bin Aħażija, u mbagħad ħadu miegħu Ġerusalemm u waqqaʼ parti mis-​sur taʼ Ġerusalemm minn Bieb Efrajm+ sal-​Bieb tal-​Kantuniera,+ erbaʼ mitt kubitu. 14 U ħa d-​deheb u l-​fidda kollha u l-​oġġetti kollha li kienu fid-​dar taʼ Ġeħova+ u t-​teżori tad-​dar tas-​sultan u xi ostaġġi u mar lura s-​Samarija.

15 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġeħogħas, dak li għamel u l-​atti setgħanin tiegħu u kif iġġieled kontra Amażija s-​sultan taʼ Ġuda, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel? 16 Fl-aħħar, Ġeħogħas imtedd maʼ missirijietu+ u ndifen fis-​Samarija+ mas-​slaten taʼ Israel, u ibnu Ġerobogħam*+ beda jsaltan minfloku.

17 U Amażija+ bin Ġeħogħas is-​sultan taʼ Ġuda għex ħmistax-il sena+ oħra wara l-​mewt taʼ Ġeħogħas+ bin Ġeħogħaħaż is-​sultan taʼ Israel. 18 U l-​bqija tal-​ġrajjiet t’Amażija, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda?+ 19 Fl-aħħar ngħaqdu f’konfoffa kontrih+ f’Ġerusalemm, u ħarab lejn Lakis;+ imma bagħtu jfittxuh f’Lakis u qatluh hemmhekk.+ 20 Għalhekk, ġarrewh fuq iż-​żwiemel u ndifen+ f’Ġerusalemm maʼ missirijietu fil-​Belt taʼ David.+ 21 Imbagħad in-​nies kollha taʼ Ġuda ħadu lil Għażarija,*+ li dak iż-​żmien kellu sittax-il sena,+ u għamluh sultan minflok missieru Amażija.+ 22 Kien hu li bena Elat+ u reġaʼ taha lil Ġuda wara li s-​sultan imtedd maʼ missirijietu.

23 Fis-sena ħmistax t’Amażija bin Ġeħogħas is-​sultan taʼ Ġuda, Ġerobogħam+ bin Ġeħogħas is-​sultan taʼ Israel sar sultan fis-​Samarija u dam isaltan wieħed u erbgħin sena. 24 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova. Ma telaqx id-​dnubiet kollha taʼ Ġerobogħam bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb.+ 25 Hu rrestawra l-​fruntiera taʼ Israel mid-​daħla taʼ Ħamat+ sal-​baħar taʼ l-​Għaraba,+ skond il-​kelma li Ġeħova l-​Alla taʼ Israel qal permezz tal-​qaddej tiegħu Ġona+ bin Amittaj, il-​profeta li kien minn Gat-ħefer.+ 26 Għax Ġeħova kien ra s-​sofferenza kollha mrar li ġarrab Israel.+ Ma kien fadal ħadd, lanqas l-​iktar wieħed baxx, u lanqas ma kien hemm min jgħin lil Israel.+ 27 Iżda Ġeħova kien wiegħed li ma jħassarx isem Israel minn taħt is-​smewwiet.+ Għaldaqstant salvahom+ permezz taʼ id Ġerobogħam bin Ġeħogħas.

28 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġerobogħam u kulma għamel u l-​atti setgħanin tiegħu, kif iġġieled u kif reġaʼ ta l-​bliet taʼ Damasku+ u Ħamat+ lil Ġuda u Israel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel? 29 Fl-aħħar, Ġerobogħam imtedd maʼ missirijietu, mas-​slaten taʼ Israel, u ibnu Żakkarija+ beda jsaltan minfloku.

15 Fis-sena sebgħa u għoxrin taʼ Ġerobogħam is-​sultan taʼ Israel, Għażarija*+ bin Amażija+ s-​sultan taʼ Ġuda sar sultan. 2 Sittax-il sena kellu meta beda jsaltan, u dam isaltan tnejn u ħamsin sena f’Ġerusalemm.+ U ommu kien jisimha Ġekolija, minn Ġerusalemm. 3 U għamel dak li hu rett f’għajnejn Ġeħova, skond kulma kien għamel missieru Amażija.+ 4 Biss il-​postijiet għall-​qima* ma tneħħewx.+ In-​nies kienu għadhom joffru s-​sagrifiċċji u d-​duħħan tas-​sagrifiċċji fil-​postijiet għall-​qima.+ 5 Fl-aħħar, Ġeħova kkastiga lis-​sultan,+ u baqaʼ bil-​ġdiem+ sa jum mewtu, u kompla jgħammar f’daru meħlus minn dmirijietu,+ waqt li Ġotam+ bin is-​sultan kien fuq id-​dar, jiġġudika+ lin-​nies tal-​pajjiż. 6 U l-​bqija tal-​ġrajjiet t’Għażarija u kulma għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 7 Fl-aħħar, Għażarija mtedd maʼ missirijietu,+ u difnuh maʼ missirijietu fil-​Belt taʼ David; u ibnu Ġotam beda jsaltan minfloku.+

8 Fis-sena tmienja u tletin t’Għażarija+ s-​sultan taʼ Ġuda, Żakkarija+ bin Ġerobogħam sar sultan fuq Israel fis-​Samarija u dam isaltan sitt xhur. 9 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova, bħalma kienu għamlu missirijietu.+ Ma telaqx id-​dnubiet taʼ Ġerobogħam+ bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb.+ 10 Imbagħad Sallum bin Ġabes ikkonfoffa+ kontrih u ħebb+ għalih f’Iblegħam+ u qatlu u beda jsaltan minfloku. 11 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Żakkarija huma miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel. 12 Hekk kienet il-​kelma+ li Ġeħova qal lil Ġeħu, meta qallu:+ “Uliedek+ joqogħdu għan-​nom tiegħek fuq it-​tron taʼ Israel sar-​rabaʼ ġenerazzjoni.” U hekk sar.+

13 U Sallum bin Ġabes sar sultan fis-​sena disgħa u tletin t’Użżija+ s-​sultan taʼ Ġuda, u kompla jsaltan għal xahar qamri sħiħ fis-​Samarija.+ 14 Imbagħad Menaħem+ bin Gadi telaʼ minn Tirsa+ u ġie s-​Samarija u ħebb għal Sallum+ bin Ġabes fis-​Samarija u qatlu; u beda jsaltan minfloku. 15 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Sallum u l-​konfoffa+ li kien għamel huma miktubin fi ktieb il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel. 16 Kien dak iż-​żmien li Menaħem ħareġ minn Tirsa u ħabat għal Tifsa u kulma kien hemm fiha u t-​territorju tagħha; ma ċeditlux, u għalhekk ħabat għaliha. U ċarrtilha n-​nisa tqal tagħha kollha.+

17 Fis-sena disgħa u tletin+ t’Għażarija s-​sultan taʼ Ġuda, Menaħem bin Gadi sar sultan fuq Israel u dam isaltan għaxar snin fis-​Samarija. 18 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova.+ Tul ħajtu kollha ma telaqx id-​dnubiet kollha taʼ Ġerobogħam+ bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb+. 19 U Pul+ is-​sultan taʼ l-​Assirja+ daħal fil-​pajjiż. Għalhekk, Menaħem ta+ lil Pul elf talent fidda,+ sabiex jgħinu ħalli s-​saltna tissoda taħt idejh.+ 20 U Menaħem ġab il-​fidda minn fuq dahar Israel, mingħand l-​irġiel qalbenin u setgħanin kollha,+ li kellhom jagħtu lis-​sultan taʼ l-​Assirja ħamsin xekel fidda kull wieħed. Wara dan, is-​sultan taʼ l-​Assirja mar lura, u ma baqax fil-​pajjiż. 21 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Menaħem+ u kulma għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel? 22 Fl-aħħar, Menaħem imtedd maʼ missirijietu, u ibnu Pekaħija+ beda jsaltan minfloku.

23 Fis-sena ħamsin t’Għażarija s-​sultan taʼ Ġuda, Pekaħija bin Menaħem sar sultan fuq Israel fis-​Samarija u dam isaltan sentejn.+ 24 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova.+ Ma telaqx id-​dnubiet taʼ Ġerobogħam+ bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb.+ 25 Imbagħad Pekaħ+ bin Remalija l-​ajjutant+ tiegħu kkonfoffa+ kontrih u ħebb għalih fis-​Samarija fit-​torri taʼ dar+ is-​sultan kif ukoll għal Argob u Arje, u kellu miegħu ħamsin raġel minn ulied Gilegħad. Għalhekk, qatlu u beda jsaltan minfloku. 26 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Pekaħija u kulma għamel huma miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel.

27 Fis-sena tnejn u ħamsin t’Għażarija s-​sultan taʼ Ġuda, Pekaħ+ bin Remalija+ sar sultan fuq Israel fis-​Samarija u dam isaltan għoxrin sena. 28 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova.+ Ma telaqx id-​dnubiet taʼ Ġerobogħam+ bin Nebat, li bihom ġiegħel lil Israel jidneb.+ 29 Fi żmien Pekaħ is-​sultan taʼ Israel, ġie Tiglat-pileser+ is-​sultan taʼ l-​Assirja+ u ħa lil Ijon+ u Abel-bet-magħka+ u Ġanogħa u Kedes+ u Ħasor+ u Gilegħad+ u l-​Galilija,+ l-​art kollha taʼ Naftali,+ u ġarrhom fl-​eżilju lejn l-​Assirja.+ 30 Fl-aħħar, Ħosegħa+ bin Elah għamel konfoffa+ kontra Pekaħ bin Remalija u ħebb għalih+ u qatlu; u beda jsaltan minfloku fis-​sena għoxrin taʼ Ġotam+ bin Użżija. 31 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Pekaħ u kulma għamel huma miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Israel.

32 Fit-tieni sena taʼ Pekaħ bin Remalija s-​sultan taʼ Israel, Ġotam+ bin Użżija+ s-​sultan taʼ Ġuda sar sultan. 33 Ħamsa u għoxrin sena kellu meta beda jsaltan, u dam isaltan sittax-il sena f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Ġerusa bint Sadok.+ 34 U għamel dak li hu sewwa f’għajnejn Ġeħova.+ Għamel skond kulma kien għamel missieru Użżija.+ 35 Biss il-​postijiet għall-​qima ma tneħħewx. In-​nies kienu għadhom joffru s-​sagrifiċċji u d-​duħħan tas-​sagrifiċċji fil-​postijiet għall-​qima.+ Kien hu li bena l-​bieb taʼ fuq tad-​dar taʼ Ġeħova.+ 36 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġotam, dak li għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda?+ 37 Dak iż-​żmien Ġeħova bagħat+ kontra Ġuda lil Resin+ is-​sultan tas-​Sirja u lil Pekaħ+ bin Remalija. 38 Fl-aħħar, Ġotam imtedd maʼ missirijietu u ndifen maʼ missirijietu fil-​Belt taʼ David missieru;+ u ibnu Aħaż+ beda jsaltan minfloku.

16 Fis-sena sbatax taʼ Pekaħ bin Remalija, Aħaż+ bin Ġotam is-​sultan taʼ Ġuda sar sultan. 2 Għoxrin sena kellu Aħaż meta beda jsaltan, u dam isaltan sittax-il sena f’Ġerusalemm; u m’għamilx dak li hu sewwa f’għajnejn Ġeħova Alla tiegħu bħal David missieru.+ 3 U mexa fit-​triq tas-​slaten taʼ Israel,+ u saħansitra għadda lil ibnu min-​nar,+ skond l-​affarijiet mistkerrhin+ tal-​ġnus li Ġeħova keċċa minħabba wlied Israel. 4 U kompla joffri s-​sagrifiċċji u d-​duħħan tas-​sagrifiċċji fil-​postijiet għall-​qima*+ u fuq l-​għoljiet+ u taħt kull siġra tħaddar.+

5 Imbagħad Resin+ is-​sultan tas-​Sirja u Pekaħ+ bin Remalija s-​sultan taʼ Israel telgħu jiggwerraw kontra Ġerusalemm u għamlu assedju kontra Aħaż, imma ma setgħux jirbħu.+ 6 Dak iż-​żmien Resin is-​sultan tas-​Sirja reġaʼ ta l-​belt t’Elat+ lil Edom, u mbagħad neħħa l-​Lhud minn Elat; u l-​Edomin daħlu Elat u baqgħu jgħammru hemmhekk sa llum. 7 Għalhekk, Aħaż bagħat messaġġiera għand Tiglat-pileser+ is-​sultan taʼ l-​Assirja biex jgħidlu: “Jien il-​qaddej tiegħek+ u ibnek. Itlaʼ u salvani+ minn idejn is-​sultan tas-​Sirja u minn idejn is-​sultan taʼ Israel, li qamu kontrija.” 8 Għaldaqstant, Aħaż ħa l-​fidda u d-​deheb li kien hemm fid-​dar taʼ Ġeħova u fit-​teżori taʼ dar is-​sultan+ u bagħathom lis-​sultan taʼ l-​Assirja b’tixħim.+ 9 Minħabba f’hekk, is-​sultan taʼ l-​Assirja semaʼ minnu u s-​sultan taʼ l-​Assirja telaʼ Damasku+ u ħadha taħt idejh+ u ġarr in-​nies tagħha fl-​eżilju lejn Kir,+ u lil Resin+ qatlu.

10 Imbagħad is-​Sultan Aħaż+ mar Damasku jiltaqaʼ maʼ Tiglat-pileser+ is-​sultan taʼ l-​Assirja, u ra l-​artal+ li kien hemm f’Damasku. Għalhekk, is-​Sultan Aħaż bagħat lil Urijah il-​qassis id-​disinn u l-​mudell taʼ l-​artal, skond kif kien maħdum eżatt.+ 11 U Urijah+ il-​qassis bena l-​artal.+ Sakemm is-​Sultan Aħaż ġie minn Damasku, Urijah il-​qassis għamel l-​artal skond kulma kien bagħatlu s-​Sultan Aħaż minn Damasku. 12 Meta s-​sultan ġie minn Damasku ra l-​artal; u s-​sultan resaq lejn l-​artal+ u għamel offerti fuqu.+ 13 U ħaraq*+ l-​offerta tal-​ħruq+ u l-​offerta tal-​qmuħ tiegħu+ u sawwab l-​offerta tax-​xorb+ u raxxax id-​demm tas-​sagrifiċċji taʼ sħubija* fuq l-​artal. 14 U l-​artal tar-​ram aħmar+ li kien quddiem Ġeħova ressqu minn quddiem id-​dar, minn bejn l-​artal tiegħu u d-​dar taʼ Ġeħova,+ u qiegħdu fuq in-​naħa tat-​tramuntana taʼ l-​artal tiegħu. 15 U s-​Sultan Aħaż ordna lil Urijah+ il-​qassis: “Fuq l-​artal il-​kbir aħraq l-​offerta tal-​ħruq taʼ fil-​għodu,+ kif ukoll l-​offerta tal-​qmuħ taʼ fil-​għaxija+ u l-​offerta tal-​ħruq tas-​sultan+ u l-​offerta tal-​qmuħ tiegħu u l-​offerta tal-​ħruq tan-​nies kollha tal-​pajjiż u l-​offerta tal-​qmuħ u l-​offerti tax-​xorb tagħhom; u roxx fuqu d-​demm kollu taʼ l-​offerta tal-​ħruq u d-​demm kollu taʼ xi sagrifiċċju. U inkwantu għall-​artal tar-​ram aħmar ħallih fi ħsiebi.” 16 U Urijah+ il-​qassis għamel skond kulma ordnalu s-​Sultan Aħaż.+

17 Iżjed minn hekk, is-​Sultan Aħaż qattaʼ+ biċċiet il-​panewijiet tal-​ġnub+ tal-​karrijiet+ u neħħiehom minn mal-​vaski;+ u niżżel il-​baħar*+ minn fuq il-​barrin tar-​ram aħmar+ li kienu taħtu u qiegħdu fuq paviment tal-​ġebel. 18 U l-​parti msaqqfa għas-​Sabat li kienu bnew fid-​dar u d-​daħla taʼ barra tas-​sultan neħħiehom mid-​dar taʼ Ġeħova minħabba s-​sultan taʼ l-​Assirja.

19 U l-​bqija tal-​ġrajjiet t’Aħaż, dak li għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 20 Fl-aħħar, Aħaż imtedd maʼ missirijietu u ndifen maʼ missirijietu fil-​Belt taʼ David;+ u ibnu Ħeżekija+ beda jsaltan minfloku.

17 Fis-sena tnax t’Aħaż is-​sultan taʼ Ġuda, Ħosegħa+ bin Elah sar sultan fis-​Samarija+ fuq Israel u dam isaltan disaʼ snin. 2 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova, biss mhux bħas-​slaten taʼ Israel li ġew qablu.+ 3 U Salmaneser+ is-​sultan taʼ l-​Assirja+ telaʼ kontrih, u Ħosegħa sar qaddej tiegħu u beda jħallsu l-​ħaraġ.+ 4 Madankollu, is-​sultan taʼ l-​Assirja skopra+ li Ħosegħa kien qed jikkonfoffa kontrih billi bagħat messaġġiera għand So, is-​sultan taʼ l-​Eġittu,+ u ma ġabx il-​ħaraġ lis-​sultan taʼ l-​Assirja bħalma kien għamel fis-​snin taʼ qabel. Għaldaqstant, is-​sultan taʼ l-​Assirja qaflu u żammu marbut il-​ħabs.+

5 U s-​sultan taʼ l-​Assirja telaʼ kontra l-​pajjiż kollu u telaʼ lejn is-​Samarija u assedjaha+ għal tliet snin. 6 Fid-disaʼ sena taʼ Ħosegħa, is-​sultan taʼ l-​Assirja rebaħ is-​Samarija+ u ġarr lil Israel fl-​eżilju+ lejn l-​Assirja u żammhom jgħammru f’Ħala+ u f’Ħabor ħdejn ix-​xmara Gożan+ u fil-​bliet tal-​Medin.+

19 Lanqas in-​nies taʼ Ġuda ma ħarsu l-​kmandamenti taʼ Ġeħova Alla tagħhom,+ imma mxew maʼ l-​istatuti li kien għamel Israel.+ 20 Għaldaqstant, Ġeħova ċaħad lin-​nisel kollu+ taʼ Israel u ġegħelhom isofru u telaqhom f’idejn dawk li ħatfuhom, sakemm keċċiehom minn quddiemu.+ 21 Għax hu ċarrat lil Israel minn maʼ dar David, u huma għamlu sultan lil Ġerobogħam bin Nebat; u Ġerobogħam+ fired lil Israel milli jimxi wara Ġeħova, u ġegħelhom jidinbu bi dnub kbir.+ 22 U wlied Israel imxew wara d-​dnubiet kollha li kien għamel Ġerobogħam.+ Ma telquhomx, 23 sakemm Ġeħova neħħa lil Israel minn quddiem wiċċu,+ bħalma kien qal permezz tal-​qaddejja kollha tiegħu l-​profeti.+ Għalhekk, Israel telaq minn artu u mar fl-​eżilju lejn l-​Assirja u għadu hemmhekk sa llum.+

24 Imbagħad is-​sultan taʼ l-​Assirja ġab nies minn Babilonja+ u Kuta u Għawwa+ u Ħamat+ u Sefarwajim+ u qegħedhom jgħammru fil-​bliet tas-​Samarija+ minflok ulied Israel; u dawn ħadu f’idejhom is-​Samarija u għammru fi blietha. 25 U ġara li meta bdew jgħammru hemmhekk ma beżgħux+ minn Ġeħova. Għalhekk, Ġeħova bagħat l-​iljuni+ f’nofshom, u bdew joqtluhom. 26 U bagħtu jgħidu lis-​sultan taʼ l-​Assirja: “Il-​ġnus li ħadt fl-​eżilju u li mbagħad qegħedthom fil-​bliet tas-​Samarija ma jafux ir-​reliġjon taʼ l-​Alla tal-​pajjiż, u għalhekk hu qed jibgħat l-​iljuni f’nofshom;+ u qed joqtluhom, għax m’hemm ħadd li jaf ir-​reliġjon taʼ l-​Alla tal-​pajjiż.”

27 Għal dan, is-​sultan taʼ l-​Assirja ordna: “Ibagħtu hemmhekk qassis+ minn dawk li ġarrejtu fl-​eżilju minn dak il-​pajjiż, sabiex imur u jgħammar hemmhekk u jgħallimhom ir-​reliġjon taʼ l-​Alla tal-​pajjiż.” 28 Għaldaqstant, wieħed mill-​qassisin li kienu nġarru fl-​eżilju mis-​Samarija ġie u beda jgħammar f’Betel,+ u beda jgħallimhom kif għandhom jibżgħu minn Ġeħova.+

29 Madankollu, kull ġens differenti għamel alla għalih,+ u mbagħad qegħduh fis-​santwarji fil-​postijiet għall-​qima li kienu għamlu s-​Samaritani, kull ġens differenti, fil-​bliet tagħhom fejn kienu qed jgħammru. 30 U n-​nies taʼ Babilonja għamlu lil Sukkot-benot, u n-​nies taʼ Kut+ għamlu lil Nergal, u n-​nies taʼ Ħamat għamlu lil Asima. 31 U l-​Għawwin+ għamlu lil Nibħaż u lil Tartak; u s-​Sefarwajin+ kienu jaħarqu lil uliedhom fin-​nar+ għal Adrammelek u Anammelek, l-​allat taʼ Sefarwajim. 32 U bdew jibżgħu minn Ġeħova u għamlu minn nieshom stess qassisin+ għall-​postijiet għall-​qima, u dawn kienu jaqdu għan-​nom tagħhom fis-​santwarji fil-​postijiet għall-​qima. 33 Kienu jibżgħu minn Ġeħova+ imma jqimu lill-​allat tagħhom,+ skond ir-​reliġjon tal-​ġnus minfejn ittieħdu fl-​eżilju.+

34 Sa llum għadhom jagħmlu skond ir-​reliġjonijiet tagħhom taʼ qabel.+ Ma kien hemm ħadd li jibżaʼ minn Ġeħova+ u ħadd li jagħmel skond l-​istatuti u d-​deċiżjonijiet ġudizzjarji tiegħu+ u l-​liġi+ u l-​kmandament+ li Ġeħova kien ikkmanda lil ulied Ġakobb,+ li semmieh Israel;+ 35 meta Ġeħova għamel patt+ magħhom u kkmandahom: “Tibżgħux minn allat oħrajn,+ u tmilux quddiemhom u lanqas taqduhom jew toffrulhom sagrifiċċji.+ 36 Imma minn Ġeħova, li ħariġkom mill-​art taʼ l-​Eġittu b’qawwa kbira u bi driegħ maħruġ ’il barra,+ minnu għandkom tibżgħu,+ u quddiemu għandkom tmilu,+ u lilu għandkom toffru s-​sagrifiċċji.+ 37 U r-​regolamenti+ u d-​deċiżjonijiet ġudizzjarji+ u l-​liġi u l-​kmandament li kitbilkom,+ ħudu ħsieb li tagħmluhom dejjem;+ u tibżgħux minn allat oħrajn. 38 U tinsewx il-​patt li għamilt magħkom;+ u tibżgħux minn allat oħrajn.+ 39 Imma ibżgħu minn Ġeħova+ Alla tagħkom, għax hu li jeħliskom minn id l-​għedewwa kollha tagħkom.”+

40 U m’obdewx, imma għamlu skond ir-​reliġjon tagħhom taʼ qabel.+ 41 U dawn il-​ġnus saru jibżgħu minn Ġeħova,+ imma kienu jaqdu lix-​xbihat minquxin tagħhom. U kemm uliedhom kif ukoll ulied uliedhom baqgħu jagħmlu bħal missirijiethom sa llum.

18 U ġara li fit-​tielet sena taʼ Ħosegħa+ bin Elah is-​sultan taʼ Israel, Ħeżekija+ bin Aħaż+ is-​sultan taʼ Ġuda sar sultan. 2 Ħamsa u għoxrin sena kellu meta beda jsaltan, u dam isaltan disgħa u għoxrin sena f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Abi bint Żakkarija.+ 3 U għamel dak li hu sewwa f’għajnejn Ġeħova,+ skond kulma kien għamel David missieru.+ 4 Kien hu li neħħa l-​postijiet għall-​qima*+ u kisser il-​pilastri sagri+ u qaċċat l-​arblu sagru+ u farrak is-​serp tar-​ram aħmar+ li kien għamel Mosè;+ għax sa dak iż-​żmien ulied Israel kienu baqgħu joffrulu d-​duħħan tas-​sagrifiċċji,+ u lill-​idolu kienu jsejħulu s-​serp tar-​ram aħmar.+ 5 Hu fada f’Ġeħova l-​Alla taʼ Israel;+ u warajh ma kien hemm ħadd bħalu fost is-​slaten kollha taʼ Ġuda,+ u lanqas fost dawk li ġew qablu.+ 6 U baqaʼ mqabbad maʼ Ġeħova.+ Ma warrabx minn warajh, imma kompla jħares il-​kmandamenti li Ġeħova kien ikkmanda lil Mosè.+ 7 U Ġeħova kien miegħu.+ F’kulma kien jagħmel kien jaġixxi bil-​prudenza;+ u rribella kontra s-​sultan taʼ l-​Assirja u ma qdiehx.+ 8 U kien hu li ħarbat lill-​Filistin+ sa Gaża+ kif ukoll it-​territorji tagħha, mit-​torri+ taʼ l-​għassiesa sal-​belt fortifikata.

9 U ġara fir-​rabaʼ sena tas-​Sultan Ħeżekija, jiġifieri, fis-​sebaʼ sena taʼ Ħosegħa+ bin Elah is-​sultan taʼ Israel, li Salmaneser+ is-​sultan taʼ l-​Assirja telaʼ kontra s-​Samarija u assedjaha.+ 10 U rebħuha+ wara kważi tliet snin; fis-​sitt sena taʼ Ħeżekija, jiġifieri, fid-​disaʼ sena taʼ Ħosegħa s-​sultan taʼ Israel, is-​Samarija ntrebħet.+ 11 Wara dan, is-​sultan taʼ l-​Assirja+ ħa lil Israel fl-​eżilju+ lejn l-​Assirja u ħalliehom f’Ħala+ u f’Ħabor+ ħdejn ix-​xmara Gożan u fil-​bliet tal-​Medin,+ 12 għax ma semgħux+ minn leħen Ġeħova Alla tagħhom, imma baqgħu jiksru l-​patt tiegħu,+ iva, kulma kien ikkmandahom+ Mosè,+ il-​qaddej taʼ Ġeħova. La semgħuh u lanqas wettquh.

13 U fis-​sena erbatax tas-​Sultan Ħeżekija, Sennakerib+ is-​sultan taʼ l-​Assirja+ telaʼ kontra l-​bliet fortifikati kollha taʼ Ġuda u ħadhom f’idejh. 14 Għalhekk, Ħeżekija s-​sultan taʼ Ġuda bagħat jgħid lis-​sultan taʼ l-​Assirja f’Lakis: “Jien dnibt. Tiġġilidx iktar kontrija. Se nagħmel kulma timponi fuqi.”+ Għaldaqstant, is-​sultan taʼ l-​Assirja ordna li Ħeżekija s-​sultan taʼ Ġuda jagħtih tliet mitt talent fidda+ u tletin talent deheb. 15 Għalhekk, Ħeżekija tah il-​fidda kollha li kienet fid-​dar taʼ Ġeħova+ u fit-​teżori taʼ dar is-​sultan.+ 16 U Ħeżekija qalaʼ l-​bibien tat-​tempju taʼ Ġeħova+ u l-​koxox tal-​bibien li Ħeżekija s-​sultan taʼ Ġuda kien kesa+ u ta d-​deheb tagħhom lis-​sultan taʼ l-​Assirja.

17 U s-​sultan taʼ l-​Assirja+ bagħat lit-​Tartan*+ u lir-​Rabsaris* u lir-​Rabsake*+ minn Lakis+ lejn Ġerusalemm għand is-​Sultan Ħeżekija b’qawwa militari kbira, sabiex jitilgħu u jmorru Ġerusalemm. U dawn telgħu u waslu u waqfu ħdejn il-​kanal+ taʼ l-​għadira taʼ fuq,+ ħdejn it-​triq ewlenija li tagħti għall-​għalqa tal-​ħassiel.+ 18 U bdew isejħu lis-​sultan, imma minflok ħarġu jiltaqgħu magħhom Eljakim+ bin Ħilkija, li kien jieħu ħsieb id-​dar, u Sebnah+ is-​segretarju u Ġowaħ bin Asaf ir-​reġistratur.

19 Għaldaqstant, ir-​Rabsake+ qalilhom: “Jekk jogħġobkom, għidu lil Ħeżekija, ‘Hekk qal is-​sultan il-​kbir,+ is-​sultan taʼ l-​Assirja: “X’inhi din il-​fiduċja li fdajt fiha?+ 20 Int għedt (imma bil-​kliem biss), ‘Għandi l-​istrateġija+ u s-​setgħa għall-​gwerra.’ Issa f’min fdajt, biex irribellajt+ kontrija? 21 Ara, int fdajt fl-​appoġġ taʼ din il-​qasba mkissra,+ l-​Eġittu,+ li jekk raġel iserraħ fuqha tidħol fil-​pala taʼ idu u tinfidhielu. Hekk hu l-​Fargħun,+ is-​sultan taʼ l-​Eġittu, għal kulmin jafda fih. 22 U jekk tgħiduli, ‘F’Ġeħova+ Alla tagħna fdajna,’+ mhux tiegħu kienu l-​postijiet għall-​qima+ u l-​artali li neħħa Ħeżekija,+ filwaqt li jgħid lil Ġuda u Ġerusalemm, ‘Milu quddiem dan l-​artal f’Ġerusalemm’?”’+ 23 Mela issa, agħmel imħatra,+ jekk jogħġbok, maʼ sidi s-​sultan taʼ l-​Assirja: nagħtik elfejn żiemel u naraw jekk, min-​naħa tiegħek, intix kapaċi tqiegħed rikkieba fuqhom.+ 24 Allura kif tistaʼ tkeċċi gvernatur li huwa fost wieħed mill-​iċken qaddejja taʼ sidi,+ meta int trid tafda fl-​Eġittu għall-​karrijiet+ u r-​rikkieba taż-​żwiemel?+ 25 U issa taħseb li jien tlajt kontra dan il-​post biex nagħmlu ħerba mingħajr l-​awtorizzazzjoni taʼ Ġeħova? Ġeħova nnifsu qalli,+ ‘Itlaʼ kontra dan il-​pajjiż, u agħmlu ħerba.’”

26 Għal dan, Eljakim+ bin Ħilkija u Sebnah+ u Ġowaħ+ qalu lir-​Rabsake:+ “Jekk jogħġbok, tkellem mal-​qaddejja tiegħek bil-​lingwa Sirjana,+ għax aħna nifhmuk; u tkellimniex bil-​lingwa tal-​Lhud+ ħalli ma jisimgħux in-​nies taʼ fuq is-​sur.” 27 Imma r-​Rabsake qalilhom: “Jaqaw sidi bagħatni ngħid dan il-​kliem lil sidkom u lilkom? Mhux lill-​irġiel bil-​qiegħda fuq is-​sur, sabiex jieklu ħmieġhom stess+ u jixorbu l-​awrina tagħhom stess magħkom?”+

28 U r-​Rabsake baqaʼ wieqaf hemmhekk, jgħajjat b’leħen għoli bil-​lingwa tal-​Lhud;+ u kompla jitkellem u jgħid: “Isimgħu l-​kelma tas-​sultan il-​kbir,+ is-​sultan taʼ l-​Assirja. 29 Hekk qal is-​sultan, ‘Tħallux lil Ħeżekija jqarraq bikom, għax hu ma jistax jeħliskom minn taħt idejja.+ 30 U tħallux lil Ħeżekija jġegħelkom tafdaw f’Ġeħova,+ billi jgħidilkom: “Żgur li Ġeħova se jeħlisna,+ u din il-​belt ma tingħatax f’idejn is-​sultan taʼ l-​Assirja.”+ 31 Tisimgħux minn Ħeżekija; għax hekk qal is-​sultan taʼ l-​Assirja: “Agħmlu ftehim miegħi, u oħorġu u ejjew għandi, u ħa jiekol kull wieħed minnkom mid-​dielja tiegħu u kull wieħed mit-​tina tiegħu+ u ħa jixrob kull wieħed l-​ilma tal-​ġiebja tiegħu,+ 32 sakemm niġi u niħodkom f’art bħall-​art tagħkom,+ art tal-​qmuħ u taʼ l-​inbid ġdid, art tal-​ħobż+ u taʼ l-​għelieqi tad-​dwieli,+ art tas-​siġar taż-​żebbuġ u taʼ l-​għasel;+ u tibqgħu tgħixu u ma tmutux. U tisimgħux minn Ħeżekija għax hu qed jipprova jħajjarkom billi jgħidilkom, ‘Ġeħova nnifsu se jeħlisna.’+ 33 Jaqaw kien hemm xi wieħed mill-​allat tal-​ġnus li b’xi mod ħeles+ lil artu minn taħt idejn is-​sultan taʼ l-​Assirja?+ 34 Fejn huma l-​allat taʼ Ħamat+ u Arfad?+ Fejn huma l-​allat taʼ Sefarwajim,+ Ħena,+ u Iwwa?+ Ħelsuha lis-​Samarija minn taħt idejja?+ 35 Min fost l-​allat kollha taʼ l-​artijiet ħeles lil artu minn taħt idejja,+ biex Ġeħova jeħles lil Ġerusalemm minn taħt idejja?”’”+

36 U n-​nies baqgħu siktin+ u ma wiġbuhx+ kelma, għax il-​kmand tas-​sultan kien jgħid: “Twiġbuhx.”+ 37 Imma Eljakim+ bin Ħilkija, li kien jieħu ħsieb id-​dar, u Sebnah+ is-​segretarju u Ġowaħ+ bin Asaf ir-​reġistratur marru għand Ħeżekija bi ħwejjiġhom imċarrtin+ u qalulu bil-​kliem tar-​Rabsake.

19 U ġara li malli s-​Sultan Ħeżekija+ semaʼ dan, hu ċarrat ħwejġu+ u libes ilbies taʼ l-​ixkora+ u daħal fid-​dar taʼ Ġeħova.+ 2 Barra minn hekk, hu bagħat lil Eljakim,+ li kien jieħu ħsieb id-​dar, u lil Sebnah+ is-​segretarju u lix-​xjuħ fost il-​qassisin għand il-​profeta Isaija+ bin Għamoż+ lebsin ilbies taʼ l-​ixkora. 3 U qalulu: “Hekk qal Ħeżekija, ‘Dan il-​jum huwa jum taʼ niket,+ taʼ ċanfir,+ u taʼ insolenza bi stmerrija;+ għax l-​ulied waslu f’fomm il-​ġuf,+ imma m’hemmx saħħa biex jitwieldu.+ 4 Għandu mnejn Ġeħova Alla tiegħek jismaʼ+ l-​kliem kollu tar-​Rabsake* li ntbagħat minn sidu s-​sultan taʼ l-​Assirja biex iwaqqaʼ għaċ-​ċajt+ lill-​Alla l-​ħaj, u jitlob kont minnu għall-​kliem li semaʼ Ġeħova Alla tiegħek.+ U int itlob+ għan-​nom tal-​fdal+ li għad baqaʼ.’”

5 Għalhekk, il-​qaddejja tas-​Sultan Ħeżekija marru għand Isaija.+ 6 U Isaija qalilhom: “Dan għidulu lil sidkom, ‘Hekk qal Ġeħova:+ “Tibżax+ minħabba l-​kliem li smajt u li l-​qaddejja tas-​sultan taʼ l-​Assirja maqdruni bih.+ 7 Ara, se nqiegħed spirtu+ fih, u hu jismaʼ rapport+ u jmur lura lejn pajjiżu; u nġiegħlu jaqaʼ bis-​sejf f’pajjiżu stess.”’”+

8 Wara dan, ir-​Rabsake+ semaʼ li s-​sultan taʼ l-​Assirja kien telaq minn Lakis,+ u għalhekk reġaʼ lura għandu u sabu jiġġieled kontra Libna.+ 9 U semagħhom jgħidu dwar Tirħaka s-​sultan taʼ l-​Etjopja: “Ara! Ħareġ jiġġieled kontrik.” Għaldaqstant reġaʼ bagħat messaġġiera+ għand Ħeżekija biex jgħidlu: 10 “Hekk għidulu lil Ħeżekija s-​sultan taʼ Ġuda, ‘Tħallix lil Alla tiegħek li qed tafda fih iqarraq bik,+ billi jgħidlek: “Ġerusalemm+ mhix se tingħata f’idejn is-​sultan taʼ l-​Assirja.”+ 11 Ara! Int stess smajt x’għamlu s-​slaten taʼ l-​Assirja lill-​pajjiżi kollha, kif ħarbtuhom;*+ u taħseb li int se teħlisha?+ 12 Jaqaw ħelsuhom l-​allat+ tal-​ġnus li missirijieti għamluhom ħerba, lil Gożan+ u Ħaran+ u Reżef u wlied Għeden+ li kienu f’Tel-assar?+ 13 Fejn hu—is-​sultan taʼ Ħamat+ u s-​sultan t’Arfad+ u s-​sultan tal-​bliet taʼ Sefarwajim, taʼ Ħena, u taʼ Iwwa?’”+

14 Imbagħad Ħeżekija ħa l-​ittra minn id il-​messaġġiera u qraha,+ u Ħeżekija telaʼ lejn id-​dar taʼ Ġeħova u firixha quddiem Ġeħova.+ 15 U Ħeżekija beda jitlob+ quddiem Ġeħova u jgħid: “O Ġeħova l-​Alla taʼ Israel,+ li qiegħed bil-​qiegħda fuq il-​kerubini,+ int waħdek l-​Alla l-​veru tas-​saltniet kollha+ taʼ l-​art.+ Int għamilt is-​smewwiet+ u l-​art.+ 16 Mejjel widintek u ismaʼ,+ O Ġeħova. Iftaħ għajnejk+ u ara, O Ġeħova, u ismaʼ l-​kliem li Sennakerib bagħat biex iwaqqaʼ għaċ-​ċajt+ lill-​Alla l-​ħaj. 17 Huwa fatt, O Ġeħova, li s-​slaten taʼ l-​Assirja ħarbtu lill-​ġnus u l-​artijiet tagħhom.+ 18 U tefgħulhom l-​allat tagħhom fin-​nar, għax ma kienu allat+ xejn imma xogħol idejn il-​bniedem,+ injam u ġebel; għalhekk qerduhom. 19 U issa, O Ġeħova Alla tagħna,+ salvana,+ jekk jogħġbok, minn idejh, sabiex is-​saltniet kollha taʼ l-​art ikunu jafu li int, O Ġeħova, int waħdek Alla.”+

29 “‘U dan ikun is-​sinjal għalik:+ Din is-​sena jittiekel dak li jinbet miż-​żerriegħa mxerrda,+ u fit-​tieni sena l-​qmuħ li jinbtu waħedhom; imma fit-​tielet sena iżirgħu ż-​żerriegħa+ u aħsdu u ħawlu l-​għelieqi bid-​dwieli u kulu frotthom.+ 30 U dawk taʼ dar Ġuda li jeħilsuha, dawk li jifdal,+ se jniżżlu l-​għeruq u jtellgħu l-​frott.+ 31 Għax minn Ġerusalemm se joħroġ fdal,+ u mill-​Muntanja Sijon ikun hemm dawk li jeħilsuha.+ Iż-​żelu nnifsu+ taʼ Ġeħova taʼ l-​armati se jagħmel dan.

32 “‘Huwa għalhekk li Ġeħova qal dan dwar is-​sultan taʼ l-​Assirja:+ “Ma jidħolx f’din il-​belt+ u ebda vleġġa+ ma jispara hemmhekk, u la jersaq lejha b’tarka u lanqas itellaʼ kontriha rampa għall-​assedju.+ 33 Mit-triq li ġie minnha se jerġaʼ lura, u f’din il-​belt ma jidħolx, hija l-​kelma taʼ Ġeħova.+ 34 U żgur niddefendi+ din il-​belt biex insalvaha minħabba fija stess+ u minħabba David il-​qaddej tiegħi.”’”+

35 U ġara dak il-​lejl li l-​anġlu taʼ Ġeħova ħareġ u qatel mija u ħamsa u tmenin elf ruħ fil-​kamp+ taʼ l-​Assirjani.+ Meta n-​nies qamu kmieni fil-​għodu, sabuhom ilkoll iġsma mejtin.+ 36 Għalhekk, Sennakerib+ is-​sultan taʼ l-​Assirja rtira mill-​battalja u telaq u mar lura,+ u qagħad Ninwe.+ 37 U ġara li meta kien qed imil fid-​dar taʼ Nisrok+ l-​alla tiegħu,+ uliedu Adrammelek u Sareser qatluh bis-​sejf,+ u huma nfushom ħarbu lejn l-​art t’Ararat.+ U ibnu Esar-ħaddon+ beda jsaltan minfloku.

20 Dak iż-​żmien Ħeżekija marad u kien qed imut.+ Għaldaqstant, il-​profeta Isaija+ bin Għamoż daħal ħdejh u qallu: “Hekk qal Ġeħova, ‘Agħti ordnijiet lil taʼ darek,+ għax m’intix se ddum ħaj; dalwaqt tmut.’”+ 2 Għalhekk, dar wiċċu mal-​ħajt+ u beda jitlob lil Ġeħova+ u jgħid: 3 “Nissupplikak,* O Ġeħova, ftakar,+ jekk jogħġbok, kif jien imxejt+ quddiemek bil-​verità+ u b’qalb sħiħa,+ u għamilt dak li hu tajjeb f’għajnejk.”+ U Ħeżekija beka fuq li beka.+

4 U ġara li lanqas laħaq ħareġ fil-​bitħa tan-​nofs li ma ġietx għand Isaija kelmet Ġeħova+ tgħid: 5 “Erġaʼ lura u għid lil Ħeżekija l-​mexxej+ tal-​poplu tiegħi, ‘Hekk qal Ġeħova l-​Alla+ taʼ David missierek: “Jien smajt+ it-​talba tiegħek.+ Rajt id-​dmugħ tiegħek.+ Ara, se nfejqek.+ Fit-​tielet jum se titlaʼ fid-​dar taʼ Ġeħova.+ 6 U nżidlek ħmistax-il sena oħra maʼ ħajtek, u lilek u lil din il-​belt neħliskom minn idejn is-​sultan taʼ l-​Assirja, u niddefendi+ lil din il-​belt minħabba fija stess u minħabba David il-​qaddej tiegħi.”’”+

7 U Isaija żied jgħid: “Ġibu ċappa tin niexef u pressat.”+ Għalhekk, ġabuha u qegħduhielu fuq il-​musmar,+ u wara dan hu fieq.+

8 Sadanittant, Ħeżekija kien qal lil Isaija: “X’inhu s-​sinjal+ li juri li Ġeħova se jfejjaqni u li fit-​tielet jum se nitlaʼ fid-​dar taʼ Ġeħova?” 9 Għal dan, Isaija qal: “Dan hu s-​sinjal+ mingħand Ġeħova li Ġeħova se jwettaq il-​kelma li qal: Trid li d-​dell jimxi għaxar tarġiet ’il quddiem jew għaxra lura?” 10 U Ħeżekija qal: “Ħaġa ħafifa li d-​dell jitwal għaxar tarġiet, imma mhux li d-​dell imur għaxar tarġiet lura.”+ 11 U l-​profeta Isaija beda jsejjaħ lil Ġeħova; u d-​dell li kien niżel mexxieh lura bil-​mod il-​mod fuq it-​taraġ, jiġifieri, fuq it-​taraġ t’Aħaż, għaxar tarġiet lura.+

12 Dak iż-​żmien Berodak-baladan+ bin Baladan is-​sultan taʼ Babilonja+ bagħat xi ittri+ u rigal lil Ħeżekija għax kien semaʼ li Ħeżekija kien marad. 13 U Ħeżekija semaʼ mill-​irġiel u wriehom kulma kien hemm fid-​dar tat-​teżor tiegħu,+ il-​fidda u d-​deheb+ u ż-​żejt tal-​balzmu+ u ż-​żejt tajjeb u l-​armerija tiegħu u kulma kien hemm fit-​teżori tiegħu. Ma kien hemm xejn f’daru u fid-​dominju kollu tiegħu li Ħeżekija ma wrihulhomx.+

14 Imbagħad il-​profeta Isaija mar għand is-​Sultan Ħeżekija u qallu:+ “X’qalu dawn l-​irġiel u minfejn ġew għandek?”+ U Ħeżekija qallu: “Ġew minn art imbiegħda, minn Babilonja.” 15 U kompla jgħidlu: “X’raw mid-​dar tiegħek?” U Ħeżekija qal: “Kulma hawn f’dari rawh. Ma kien hemm xejn li ma wrejthomx mit-​teżori tiegħi.”+

16 Imbagħad Isaija qal lil Ħeżekija: “Ismaʼ l-​kelma taʼ Ġeħova,+ 17 ‘“Ara! Għad jiġu jiem meta kulma hu f’darek+ u kulma ħażnu missirijietek sa llum se jinġarr lejn Babilonja.+ Xejn ma jitħalla,”+ qal Ġeħova. 18 “U xi wħud minn uliedek stess, li se joħorġu minnek u li int se ssir missierhom, se jittieħdu+ u jsiru uffiċjali+ tal-​palazz fil-​palazz tas-​sultan taʼ Babilonja.”’”+

19 Għal dan, Ħeżekija qal lil Isaija: “Il-​kelma taʼ Ġeħova li għedt hi tajba.”+ U żied jgħid: “Mhux hekk hu, ladarba l-​paċi u l-​verità+ se jkomplu fi żmieni?”+

20 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ħeżekija u l-​atti setgħanin kollha tiegħu u kif għamel l-​għadira+ u l-​kanal+ u mbagħad ġab l-​ilma fil-​belt, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 21 Fl-aħħar, Ħeżekija mtedd maʼ missirijietu;+ u ibnu Manasse beda jsaltan minfloku.+

21 Tnax-il sena kellu Manasse+ meta beda jsaltan, u dam isaltan ħamsa u ħamsin sena f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Ħefsiba. 2 U għamel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova,+ skond l-​affarijiet mistkerrhin tal-​ġnus+ li Ġeħova kien keċċa minn quddiem ulied Israel. 3 Għalhekk, reġaʼ bena l-​postijiet għall-​qima* li kien qered missieru Ħeżekija,+ u tellaʼ artali lil Bagħal u għamel arblu sagru, bħalma kien għamel Aħab+ is-​sultan taʼ Israel; u beda jmil quddiem+ l-​armata kollha tas-​smewwiet+ u jaqdihom.+ 4 U bena artali fid-​dar taʼ Ġeħova,+ li dwarha Ġeħova kien qal: “F’Ġerusalemm se nqiegħed ismi.”+ 5 U bena artali għall-​armata kollha tas-​smewwiet+ f’żewġ btieħi tad-​dar taʼ Ġeħova.+ 6 U għadda lil ibnu stess min-​nar,+ u pprattika l-​maġija+ u fittex sinjali li bihom jaqra l-​futur u ħatar medji taʼ l-​ispirti+ u nies li xogħolhom kien li jbassru+ l-​ġrajjiet. Għamel kemm felaħ dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova, biex joffendih.

7 Iktar minn hekk, ix-​xbieha skolpita+ taʼ l-​arblu sagru li kien għamel qegħedha fid-​dar+ li dwarha Ġeħova kien qal lil David u lil ibnu Salamun: “F’din id-​dar u f’Ġerusalemm, li jien għażilt mit-​tribujiet kollha taʼ Israel, se nqiegħed ismi għal żmien indefinit.+ 8 U ma nerġax inġiegħel lil sieq Israel twarrab mill-​art li tajt lil missirijiethom,+ dment li joqogħdu attenti li jagħmlu skond kulma kkmandajthom,+ iva, il-​liġi kollha li kkmandahom il-​qaddej tiegħi Mosè.” 9 Imma ma tawx widen,+ u Manasse baqaʼ jħajjarhom biex jagħmlu iktar ħażen+ mill-​ġnus+ li Ġeħova kien qered għalkollox minn quddiem ulied Israel.

10 U Ġeħova kompla jitkellem permezz tal-​qaddejja tiegħu l-​profeti,+ u jgħid: 11 “Minħabba li Manasse+ s-​sultan taʼ Ġuda għamel dawn l-​affarijiet mistkerrhin,+ l-​azzjonijiet tiegħu kienu agħar minn dak kollu li għamlu l-​Amurrin+ li ġew qablu, u ġiegħel lil Ġuda jidneb+ bl-​idoli tiegħu moqżieża daqs id-​demel. 12 Huwa għalhekk li Ġeħova l-​Alla taʼ Israel qal dan, ‘Ara, se nġib gwaj fuq Ġerusalemm+ u Ġuda, li jekk xi ħadd jismaʼ dwaru widnejh it-​tnejn iżarżru.+ 13 U se nifrex fuq Ġerusalemm il-​ħabel tal-​kejl+ li ntuża għas-​Samarija+ u l-​istess invell li ntuża għal dar Aħab;+ u se nimsaħ+ lil Ġerusalemm bħalma wieħed jimsaħ skutella bla widna, li jimsaħha u jaqlibha wiċċha ’l isfel.+ 14 U se nitlaq lill-​fdal+ taʼ wirti+ u nagħtihom f’idejn l-​għedewwa tagħhom, u jsiru għall-​għedewwa kollha tagħhom bħal priża li tinħataf u tinsteraq,+ 15 talli għamlu dak li hu ħażin f’għajnejja u baqgħu joffenduni, minn dakinhar li missirijiethom ħarġu mill-​Eġittu sal-​ġurnata taʼ llum.’”+

16 U Manasse xerred ukoll kwantità kbira wisq taʼ demm innoċenti,+ sakemm mela lil Ġerusalemm minn tarf sa tarf, minbarra d-​dnub li bih ġiegħel lil Ġuda jidneb billi jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova.+ 17 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Manasse u kulma għamel u d-​dnub li dineb bih, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 18 Fl-aħħar, Manasse mtedd maʼ missirijietu+ u ndifen fil-​ġnien taʼ daru, fil-​ġnien t’Użża;+ u ibnu Amon beda jsaltan minfloku.

19 Tnejn u għoxrin sena kellu Amon+ meta beda jsaltan, u dam isaltan sentejn+ f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Mesullemet bint Ħarus minn Ġotba. 20 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova, bħalma kien għamel missieru Manasse.+ 21 U baqaʼ miexi fit-​triq kollha li mexa fiha missieru,+ u kompla jaqdi lill-​idoli moqżieża daqs id-​demel+ li kien qeda missieru u jmil quddiemhom. 22 B’hekk, telaq lil Ġeħova+ l-​Alla taʼ missirijietu, u ma mexiex fit-​triq taʼ Ġeħova.+ 23 Fl-aħħar, xi wħud mill-​qaddejja t’Amon ikkonfoffaw kontrih u qatlu lis-​sultan+ f’daru stess. 24 Imma n-​nies tal-​pajjiż qatlu lil dawk kollha li kkonfoffaw+ kontra s-​Sultan Amon. Imbagħad in-​nies tal-​pajjiż għamlu lil ibnu Ġosija+ sultan minfloku. 25 U l-​bqija tal-​ġrajjiet t’Amon, dak li għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 26 Għalhekk, difnuh f’qabru fil-​ġnien t’Użża;+ u ibnu Ġosija+ beda jsaltan minfloku.

22 Tmien snin kellu Ġosija+ meta beda jsaltan, u dam isaltan wieħed u tletin sena f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Ġedida bint Għadaja minn Boskat.+ 2 U għamel dak li hu sewwa f’għajnejn Ġeħova+ u mexa fit-​triq kollha taʼ David missieru,+ u ma żvijax lejn il-​lemin jew lejn ix-​xellug.+

3 U ġara fis-​sena tmintax tas-​Sultan Ġosija li s-​sultan bagħat lil Safan,+ bin Asalija, bin Mesullam, is-​segretarju, lejn id-​dar taʼ Ġeħova, u qallu: 4 “Itlaʼ s’għand Ħilkija+ l-​qassis il-​kbir,+ u ħa jlesti l-​flus+ li qed jinġiebu fid-​dar taʼ Ġeħova+ u li l-​għassiesa tal-​bibien+ ġabru mingħand il-​poplu; 5 u ħa jingħataw f’idejn dawk li jieħdu ħsieb ix-​xogħol+ fid-​dar taʼ Ġeħova, dawk li nħatru, sabiex jagħtuhom lil dawk li qegħdin fid-​dar taʼ Ġeħova biex isewwu x-​xquq tad-​dar,+ 6 lin-nies tas-​sengħa u lill-​bennejja u lill-​ħaddiema fil-​ġebel, u biex jixtru l-​injam u l-​ġebel minġur ħalli jsewwu d-​dar.+ 7 Imma m’għandux jintalab kont minnhom tal-​flus li qed jingħataw f’idejhom,+ għax qed jaħdmu b’fedeltà.”+

8 Iktar tard, Ħilkija+ l-​qassis il-​kbir qal lil Safan+ is-​segretarju:+ “Sibt il-​ktieb tal-​liġi+ fid-​dar taʼ Ġeħova!” Għalhekk, Ħilkija ta l-​ktieb lil Safan, u dan beda jaqrah. 9 Imbagħad Safan is-​segretarju daħal għand is-​sultan u wieġeb lis-​sultan u qal: “Il-​qaddejja tiegħek battlu l-​flus li kien hemm fid-​dar, u tawhom f’idejn dawk li qed jieħdu ħsieb ix-​xogħol fid-​dar taʼ Ġeħova, dawk li nħatru.”+ 10 U Safan is-​segretarju kompla jgħid lis-​sultan: “Ħilkija l-​qassis tani ktieb.”+ U Safan beda jaqrah quddiem is-​sultan.

11 U ġara li, malli semaʼ l-​kliem tal-​liġi, is-​sultan minnufih ċarrat ħwejġu.+ 12 Imbagħad is-​sultan ordna lil Ħilkija l-​qassis, lil Aħikam+ bin Safan, lil Għakbor bin Mikaja, lil Safan is-​segretarju, u lil Għasaja+ l-​qaddej tas-​sultan u qalilhom: 13 “Morru, staqsu+ lil Ġeħova għan-​nom tiegħi u tal-​poplu u taʼ Ġuda kollu dwar il-​kliem taʼ dan il-​ktieb li nstab; għax kbira l-​korla taʼ Ġeħova+ li xegħlet kontrina minħabba li missirijietna+ ma semgħux mill-​kliem taʼ dan il-​ktieb u m’għamlux skond kulma hemm miktub dwarna.”+

14 Għaldaqstant, Ħilkija l-​qassis u Aħikam, Għakbor, Safan, u Għasaja marru għand il-​profetessa Ħulda+ mart Sallum, bin Tikwa, bin Ħarħas, dak li kien jieħu ħsieb l-​ilbies,+ waqt li kienet qed tgħammar f’Ġerusalemm fil-​parti l-​ġdida tal-​belt; u marru jkellmuha.+ 15 U hi qaltilhom: “Hekk qal Ġeħova l-​Alla taʼ Israel,+ ‘Għidu lir-​raġel li bagħatkom għandi: 16 “Hekk qal Ġeħova, ‘Ara, se nġib gwaj+ fuq dan il-​post u fuq l-​abitanti tiegħu,+ iva, il-​kliem kollu+ li s-​sultan taʼ Ġuda qara fil-​ktieb;+ 17 talli telquni u marru joffru d-​duħħan tas-​sagrifiċċji lil allat oħrajn+ sabiex joffenduni bix-​xogħol kollu taʼ idejhom,+ u l-​korla tiegħi xegħlet kontra dan il-​post u mhix se tintefa.’”’+ 18 U lis-​sultan taʼ Ġuda li bagħatkom tistaqsu lil Ġeħova, dan għandkom tgħidulu, ‘Hekk qal Ġeħova l-​Alla taʼ Israel inkwantu għall-​kliem li smajt:+ 19 “Talli rattabt qalbek,+ u b’hekk umiljajt+ ruħek minħabba Ġeħova meta smajt dak li jien għedt kontra dan il-​post u l-​abitanti tiegħu, li se jsir oġġett taʼ stagħġib u saħta,+ u ċarratt+ ħwejġek u bdejt tibki quddiemi, jien, iva, jien, smajtek,” hija l-​kelma taʼ Ġeħova.+ 20 “Għalhekk, se niġbrok+ maʼ missirijietek, u se tinġabar fis-​sliem+ fil-​post tiegħek tad-​dfin, u għajnejk ma jarawx il-​gwaj kollu li se nġib fuq dan il-​post.”’” U wasslu r-​risposta lis-​sultan.

23 Imbagħad is-​sultan bagħat jiġbor għandu lix-​xjuħ kollha taʼ Ġuda u Ġerusalemm.+ 2 U s-​sultan telaʼ lejn id-​dar taʼ Ġeħova, u miegħu l-​irġiel kollha taʼ Ġuda u l-​abitanti kollha taʼ Ġerusalemm, kif ukoll il-​qassisin+ u l-​profeti u n-​nies kollha, mill-​kbir saż-​żgħir;+ u beda jaqralhom+ il-​kliem kollu tal-​ktieb+ tal-​patt+ li kien instab fid-​dar taʼ Ġeħova.+ 3 U s-​sultan qagħad wieqaf ħdejn il-​kolonna+ u għamel il-​patt+ quddiem Ġeħova, biex jimxi+ wara Ġeħova u jħares il-​kmandamenti+ u t-​testimonjanzi*+ u l-​istatuti tiegħu+ b’qalbu kollha+ u b’ruħu kollha+ billi jwettaq il-​kliem taʼ dan il-​patt li kien miktub f’dan il-​ktieb.+ Għaldaqstant, in-​nies kollha qablu mal-​patt.+

4 U s-​sultan ordna lil Ħilkija+ l-​qassis il-​kbir u lill-​qassisin tat-​tieni grad u lill-​għassiesa tal-​bibien+ biex joħorġu mit-​tempju taʼ Ġeħova l-​għodod kollha li kienu ntgħamlu għal Bagħal+ u għall-​arblu sagru+ u għall-​armata kollha tas-​smewwiet.+ Imbagħad ħaraqhom barra Ġerusalemm fir-​rabaʼ mtarraġ taʼ Kidron,+ u ġab it-​trab tagħhom f’Betel.+ 5 U temm ix-​xogħol tal-​qassisin taʼ l-​allat barranin, li s-​slaten taʼ Ġuda kienu ġabuhom biex joffru d-​duħħan tas-​sagrifiċċji fil-​postijiet għall-​qima* fil-​bliet taʼ Ġuda u l-​inħawi taʼ madwar Ġerusalemm, kif ukoll taʼ dawk li kienu joffru d-​duħħan tas-​sagrifiċċji lil Bagħal,+ lix-​xemx u lill-​qamar u lill-​kostellazzjonijiet taż-​żodjaku u lill-​armata kollha tas-​smewwiet.+ 6 Iżjed minn hekk, hu ħareġ l-​arblu sagru+ mid-​dar taʼ Ġeħova u ħadu barra Ġerusalemm, lejn il-​wied* taʼ Kidron, u ħarqu+ fil-​wied taʼ Kidron u ġabu trab u tefaʼ t-​trab tiegħu fejn kienu jindifnu+ n-​nies komuni. 7 Barra minn hekk, hu ġarraf id-​djar tal-​prostituti rġiel tat-​tempju+ li kienu fid-​dar taʼ Ġeħova, fejn in-​nisa kienu jinsġu t-​tined bħala santwarji għall-​arblu sagru.

8 Imbagħad ħareġ lill-​qassisin kollha mill-​bliet taʼ Ġuda, sabiex il-​postijiet għall-​qima fejn il-​qassisin kienu joffru d-​duħħan tas-​sagrifiċċji ma jħallihomx adattati għall-​qima, minn Geba+ sa Bir-​xeba;+ u ġarraf il-​postijiet għall-​qima li kienu fid-​daħla tal-​bieb taʼ Ġożwè, il-​kap tal-​belt, li kien fuq ix-​xellug int u dieħel minn bieb il-​belt. 9 Imma l-​qassisin+ tal-​postijiet għall-​qima ma kinux jitilgħu ħdejn l-​artal taʼ Ġeħova f’Ġerusalemm, imma kienu jieklu ħobż bla ħmira+ fost ħuthom. 10 U lil Tofet,+ li qiegħed fil-​wied taʼ wlied Ħinnom,+ ma ħalliehx adattat għall-​qima, sabiex ħadd ma jkun jistaʼ jgħaddi lil ibnu jew lil bintu min-​nar+ għal Molek.+ 11 U ż-​żwiemel li s-​slaten taʼ Ġuda kienu taw lix-​xemx ma ħallihomx ikomplu jidħlu fid-​dar taʼ Ġeħova, ħdejn il-​kamra taʼ l-​ikel+ taʼ Natan-melek, l-​uffiċjal tal-​palazz, li kienet fil-​portiċi; u l-​karrijiet tax-​xemx+ ħaraqhom fin-​nar. 12 U l-​artali li kienu fuq il-​bejt+ taʼ l-​għorfa t’Aħaż li għamlu s-​slaten taʼ Ġuda, u l-​artali+ li għamel Manasse fiż-​żewġ btieħi tad-​dar taʼ Ġeħova, is-​sultan ġarrafhom u farrakhom hemmhekk, u tefaʼ t-​trab tagħhom fil-​wied taʼ Kidron. 13 U l-​postijiet għall-​qima li kienu quddiem+ Ġerusalemm u fuq il-​lemin tal-​Muntanja tar-​Rovina,* li Salamun+ is-​sultan taʼ Israel kien bena lil Għastoret,+ il-​ħaġa moqżieża tas-​Sidonin, u lil Kemos,+ il-​ħaġa moqżieża taʼ Mowab, u lil Milkom,+ il-​ħaġa mistkerrha taʼ wlied Għammon, is-​sultan ma ħallihomx adattati għall-​qima. 14 U kisser+ il-​pilastri sagri u qaċċat l-​arbli sagri u mela posthom bl-​għadam tal-​bnedmin. 15 Barra minn hekk, l-​artal li kien f’Betel,+ il-​post għall-​qima li kien għamel Ġerobogħam+ bin Nebat, li ġiegħel lil Israel jidneb,+ iva, l-​artal u l-​post għall-​qima ġarrafhom. Imbagħad ħaraq il-​post għall-​qima; ġabu trab u ħaraq l-​arblu sagru.

16 Imbagħad Ġosija dar u ra l-​postijiet għad-​dfin li kien hemm fuq il-​muntanja. Għalhekk, bagħat iġib l-​għadam mill-​postijiet għad-​dfin u ħaraqhom+ fuq l-​artal, sabiex ma jħallihx adattat għall-​qima, skond il-​kelma taʼ Ġeħova+ li kien xandar il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru,+ li kien xandar dawn l-​affarijiet. 17 Imbagħad qal: “X’inhi din il-​lapida li qed nara?” U n-​nies tal-​belt qalulu: “Dan hu l-​post fejn indifen+ il-​bniedem taʼ l-​Alla l-​veru li ġie minn Ġuda+ u li xandar dawn l-​affarijiet li int għamilt kontra l-​artal taʼ Betel.”+ 18 Għalhekk, qalilhom: “Ħalluh jistrieħ.+ Tħallu ’l ħadd iċaqlaq l-​għadam tiegħu.” Għaldaqstant ħallewlu għadmu kif kien m’għadam il-​profeta+ li kien ġie mis-​Samarija.

19 Iżjed minn hekk, Ġosija neħħa s-​santwarji kollha+ fil-​postijiet għall-​qima li kien hemm fil-​bliet+ tas-​Samarija u li kienu bnewhom is-​slaten+ taʼ Israel biex joffendu+ lil Alla. U għamlilhom eżatt kif għamel f’Betel.+ 20 Għaldaqstant, lill-​qassisin kollha+ tal-​postijiet għall-​qima li kien hemm issagrifikahom fuq l-​artali u ħaraq fuqhom l-​għadam tal-​bnedmin.+ Imbagħad reġaʼ lura Ġerusalemm.

21 Imbagħad is-​sultan ordna lill-​poplu kollu: “Iċċelebraw Qbiż+ lil Ġeħova Alla tagħkom skond kif hemm miktub f’dan il-​ktieb tal-​patt.”+ 22 Għax ma kien sar l-​ebda Qbiż bħal dan minn żmien l-​imħallfin li kienu jiġġudikaw lil Israel,+ u lanqas matul iż-​żmien kollu tas-​slaten taʼ Israel u s-​slaten taʼ Ġuda.+ 23 Imma fis-​sena tmintax tas-​Sultan Ġosija ġie ċelebrat dan il-​Qbiż lil Ġeħova f’Ġerusalemm.+

24 U Ġosija neħħa wkoll il-​medji taʼ l-​ispirti+ u dawk li xogħolhom kien li jbassru l-​ġrajjiet+ u t-​terafim*+ u l-​idoli moqżieża daqs id-​demel+ u l-​qżiżijiet kollha+ li kienu tfaċċaw fl-​art taʼ Ġuda u f’Ġerusalemm, sabiex ikun jistaʼ verament iwettaq il-​kliem tal-​liġi+ li kien miktub fil-​ktieb+ li Ħilkija l-​qassis kien sab fid-​dar taʼ Ġeħova.+ 25 U qablu ma kienx hemm sultan bħalu li reġaʼ lura lejn+ Ġeħova b’qalbu kollha u b’ruħu kollha+ u bil-​forza kollha tiegħu, skond il-​liġi kollha taʼ Mosè; u lanqas warajh ma qam wieħed bħalu.

26 Madankollu, Ġeħova ma reġax lura mit-​tħeġġiġ kbir tar-​rabja tiegħu, li bih ir-​rabja tiegħu kienet qed tħeġġeġ kontra Ġuda+ minħabba l-​affarijiet kollha li bihom Manasse ġegħelhom joffenduh.+ 27 Imma Ġeħova qal: “Lil Ġuda+ wkoll se nneħħih minn quddiem wiċċi,+ bħalma neħħejt lil Israel;+ u se niċħad lil din il-​belt li għażilt, iva, lil Ġerusalemm, u lid-​dar li dwarha għedt, ‘Ismi se jibqaʼ hemmhekk.’”+

28 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġosija u kulma għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 29 Fi żmienu l-​Fargħun Neko,+ is-​sultan taʼ l-​Eġittu, kien tielaʼ jiltaqaʼ mas-​sultan taʼ l-​Assirja ħdejn ix-​xmara Ewfrat+ u s-​Sultan Ġosija mar għal kontrih;+ imma qatlu+ f’Megiddo+ malli rah. 30 Għalhekk, il-​qaddejja tiegħu ġarrewh mejjet f’karru minn Megiddo u ġabuh Ġerusalemm+ u difnuh f’qabru. Imbagħad in-​nies tal-​pajjiż ħadu lil Ġeħogħaħaż+ bin Ġosija u dilkuh u għamluh sultan minflok missieru.

31 Tlieta u għoxrin sena kellu Ġeħogħaħaż+ meta beda jsaltan, u dam isaltan tliet xhur f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Ħamutal+ bint Ġeremija minn Libna. 32 U beda jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova, skond kulma kienu għamlu missirijietu.+ 33 U l-​Fargħun Neko+ rabtu+ f’Ribla+ fl-​art taʼ Ħamat, biex ma jħallihx isaltan f’Ġerusalemm, u mbagħad ta multa+ lill-​pajjiż taʼ mitt talent fidda+ u talent wieħed deheb.+ 34 Iżjed minn hekk, il-​Fargħun Neko għamel lil Eljakim+ bin Ġosija sultan minflok missieru Ġosija u biddillu ismu għal Ġeħojakim; u lil Ġeħogħaħaż qabdu u ħadu l-​Eġittu, fejn eventwalment miet.+ 35 U Ġeħojakim ta l-​fidda+ u d-​deheb lill-​Fargħun. Imma sabiex jagħti l-​fidda skond l-​ordni tal-​Fargħun intaxxa+ lill-​pajjiż. U ġabar il-​fidda u d-​deheb mingħand in-​nies tal-​pajjiż skond ir-​rata individwali tat-​taxxa+ taʼ kull wieħed, biex jagħtihom lill-​Fargħun Neko.

36 Ħamsa u għoxrin sena kellu Ġeħojakim+ meta beda jsaltan, u dam isaltan ħdax-il sena f’Ġerusalemm.+ U ommu kien jisimha Żebida bint Pedaja minn Rumah. 37 U kompla jagħmel dak li hu ħażin+ f’għajnejn Ġeħova, skond kulma kienu għamlu missirijietu.+

24 Fi żmienu ġie Nebukadnessar+ is-​sultan taʼ Babilonja, u Ġeħojakim sar qaddej tiegħu+ għal tliet snin. Imma mbagħad dan dar u rribella kontrih. 2 U Ġeħova beda jibgħat kontrih qtajjaʼ taʼ ħallelin Kaldin+ u qtajjaʼ taʼ ħallelin Sirjani u qtajjaʼ taʼ ħallelin Mowabin+ u qtajjaʼ taʼ ħallelin minn ulied Għammon, u baqaʼ jibgħathom kontra Ġuda biex jeqirdu, skond il-​kelma+ li Ġeħova kien qal permezz tal-​qaddejja tiegħu l-​profeti. 3 Kien biss bl-​ordni taʼ Ġeħova li dan seħħ kontra Ġuda, biex ineħħih+ minn quddiem wiċċu minħabba d-​dnubiet taʼ Manasse+ għal kulma kien għamel; 4 kif ukoll għad-​demm innoċenti+ li kien xerred, u b’hekk mela lil Ġerusalemm b’demm innoċenti, u Ġeħova ma riedx jaħfer.+

5 U l-​bqija tal-​ġrajjiet taʼ Ġeħojakim+ u kulma għamel, m’humiex dawn miktubin fi ktieb+ il-​ġrajjiet taʼ żmien is-​slaten taʼ Ġuda? 6 Fl-aħħar, Ġeħojakim imtedd maʼ missirijietu,+ u ibnu Ġeħojakin beda jsaltan minfloku.

7 U s-​sultan taʼ l-​Eġittu qatt iżjed+ ma ħareġ minn pajjiżu,+ għax is-​sultan taʼ Babilonja kien ħa kulma kellu s-​sultan taʼ l-​Eġittu+ mill-​wied*+ taʼ l-​Eġittu sax-​xmara Ewfrat.+

8 Tmintax-il sena kellu Ġeħojakin+ meta beda jsaltan, u dam isaltan tliet xhur f’Ġerusalemm.+ U ommu kien jisimha Neħusta bint Elnatan minn Ġerusalemm. 9 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova, skond kulma kien għamel missieru.+ 10 Matul dak iż-​żmien, il-​qaddejja taʼ Nebukadnessar is-​sultan taʼ Babilonja telgħu Ġerusalemm, u b’hekk il-​belt kienet assedjata.+ 11 U Nebukadnessar is-​sultan taʼ Babilonja telaʼ kontra l-​belt, waqt li l-​qaddejja tiegħu kienu qed jassedjawha.+

12 Fl-aħħar, Ġeħojakin is-​sultan taʼ Ġuda ħareġ għand is-​sultan taʼ Babilonja,+ hu flimkien m’ommu+ u l-​qaddejja tiegħu u l-​prinċpijiet tiegħu u l-​uffiċjali tal-​palazz tiegħu; u s-​sultan taʼ Babilonja ħadu bħala lsir fit-​tmien+ sena tiegħu bħala sultan. 13 Imbagħad ħareġ minn hemmhekk it-​teżori kollha tad-​dar taʼ Ġeħova u t-​teżori taʼ dar is-​sultan,+ u kisser l-​għodod kollha tad-​deheb+ li Salamun is-​sultan taʼ Israel kien għamel fit-​tempju taʼ Ġeħova, eżatt kif kien qal Ġeħova. 14 U ħa fl-​eżilju+ lil Ġerusalemm kollha u lill-​prinċpijiet kollha+ u lill-​irġiel setgħanin u qalbenin kollha+—għaxart elef ħa fl-​eżilju—kif ukoll lil kull bniedem tas-​sengħa+ u lil kull bennej tas-​swar. Ħadd ma tħalla ħlief il-​klassi baxxa+ tan-​nies tal-​pajjiż. 15 Għalhekk, ħa lil Ġeħojakin+ fl-​eżilju lejn Babilonja;+ u lil omm is-​sultan+ u n-​nisa tas-​sultan u l-​uffiċjali tal-​palazz tiegħu+ u l-​irġiel importanti tal-​pajjiż ġarrhom bħala eżiljati minn Ġerusalemm għal Babilonja. 16 U lill-​qalbenin kollha, sebat elef raġel, u lin-​nies tas-​sengħa u lill-​bennejja tas-​swar, elf ruħ, l-​irġiel setgħanin kollha tajbin għall-​gwerra, is-​sultan taʼ Babilonja ħadhom Babilonja bħala eżiljati.+ 17 Iżjed minn hekk, is-​sultan taʼ Babilonja+ qiegħed lil zijuh Mattanija+ minfloku. Imbagħad biddillu ismu f’Sedekija.+

18 Wieħed u għoxrin sena kellu Sedekija+ meta beda jsaltan, u dam isaltan ħdax-il sena f’Ġerusalemm. U ommu kien jisimha Ħamutal+ bint Ġeremija minn Libna. 19 U kompla jagħmel dak li hu ħażin f’għajnejn Ġeħova, skond kulma kien għamel Ġeħojakim.+ 20 Dan il-​ħażen qanqal ir-​rabja+ taʼ Ġeħova għal Ġerusalemm u Ġuda, sakemm keċċiehom minn quddiem wiċċu.+ U Sedekija rribella kontra s-​sultan taʼ Babilonja.+

25 U ġara li fid-​disaʼ+ sena tiegħu bħala sultan, fl-​għaxar xahar, fl-​għaxar+ jum tax-​xahar, ġie Nebukadnessar,+ is-​sultan taʼ Babilonja,+ hu u l-​qawwa militari kollha tiegħu, kontra Ġerusalemm u waqqaf il-​kamp kontriha u bena ħajt taʼ l-​assedju dawramejt.+ 2 U l-​belt baqgħet assedjata sas-​sena ħdax tas-​Sultan Sedekija. 3 Fid-disaʼ+ jum tar-​rabaʼ xahar il-​ġuħ+ ħrax fil-​belt, u ma kienx hemm ħobż+ għan-​nies tal-​pajjiż. 4 U l-​belt ġiet minfuda,+ u l-​gwerriera kollha ħarbu bil-​lejl mill-​bieb taʼ bejn iż-​żewġ ħitan li hemm ħdejn il-​ġnien tas-​sultan,+ waqt li l-​Kaldin+ kienu madwar il-​belt kollha; u s-​sultan telaq+ fid-​direzzjoni taʼ l-​Għaraba.+ 5 U waħda mill-​qawwiet militari tal-​Kaldin+ marret għal wara s-​sultan, u laħquh+ fil-​pjanuri tad-​deżert taʼ Ġeriko;+ u l-​qawwa militari kollha li kellu miegħu xterdet. 6 Imbagħad qabdu lis-​sultan+ u ħaduh għand is-​sultan taʼ Babilonja f’Ribla,+ sabiex tinqatagħlu s-​sentenza. 7 U wlied Sedekija nqatlu quddiem għajnejh;+ u lil Sedekija għamieh,+ u mbagħad rabtu bi rbit tar-​ram aħmar+ u ħadu f’Babilonja.+

8 U fil-​ħames xahar fis-​sebaʼ jum tax-​xahar, jiġifieri, fis-​sena dsatax+ tas-​Sultan Nebukadnessar, is-​sultan taʼ Babilonja, Nebużaradan,+ il-​kap tal-​gwardji persunali tas-​sultan, il-​qaddej tas-​sultan taʼ Babilonja, ġie f’Ġerusalemm.+ 9 U ħaraq id-​dar taʼ Ġeħova+ u d-​dar tas-​sultan+ u d-​djar kollha f’Ġerusalemm;+ u d-​dar taʼ kull raġel importanti ħaraqha bin-​nar.+ 10 U l-​qawwa militari kollha tal-​Kaldin li kienet mal-​kap tal-​gwardji ġarrfu s-​swar taʼ Ġerusalemm dawramejt.+ 11 U lill-​bqija tan-​nies+ li kien għad fadal fil-​belt u lil dawk li kienu marru jagħtu ruħhom f’idejn is-​sultan taʼ Babilonja u lill-​bqija tal-​folla, Nebużaradan, il-​kap tal-​gwardji, ħadhom fl-​eżilju.+ 12 U lil xi wħud mill-​foqra+ tal-​pajjiż il-​kap tal-​gwardji ħalliehom jibqgħu biex jieħdu ħsieb id-​dwieli u jagħmlu xogħol obbligatorju.+ 13 U l-​Kaldin kissru biċċiet il-​kolonni+ tar-​ram aħmar li kienu fid-​dar taʼ Ġeħova u l-​karrijiet+ u l-​baħar tar-​ram aħmar+ li kienu fid-​dar taʼ Ġeħova, u ġarrew ir-​ram tagħhom lejn Babilonja.+ 14 U ħadu r-​reċipjenti għall-​irmied u l-​pali u l-​imqassijiet li jitfu l-​ftila u l-​kwies u l-​għodod kollha+ tar-​ram aħmar li kienu jużaw biex jaqdu bihom. 15 U l-​kap tal-​gwardji ħa r-​reċipjenti għall-​ġamar u l-​iskutelli li kienu tad-​deheb pur+ u dawk tal-​fidda pura.+ 16 U inkwantu għaż-​żewġ kolonni, il-​baħar, u l-​karrijiet li Salamun kien għamel għad-​dar taʼ Ġeħova, ma kienx hemm mezz kif jintiżen ir-​ram aħmar taʼ dawn l-​għodod kollha.+ 17 Kull kolonna kienet twila tmintax-il kubitu,+ u l-​kaptell+ taʼ fuqha kien tar-​ram aħmar; u l-​għoli tal-​kaptell kien tliet kubiti; u l-​parti maħduma xibka u r-​rummien+ mad-​dawra kollha tal-​kaptell kienu kollha tar-​ram aħmar; u t-​tieni kolonna kellha l-​istess affarijiet fuq il-​parti maħduma xibka.

18 Iktar minn hekk, il-​kap tal-​gwardji ħa lil Seraja,+ il-​qassis ewlieni, u lil Sofonija,+ it-​tieni qassis, u lil tliet għassiesa tal-​bibien;+ 19 u mill-​belt ħa wkoll uffiċjal tal-​palazz li kien jikkmanda lill-​gwerriera, u lil ħamest irġiel minn dawk li kienu jistgħu jersqu quddiem is-​sultan u li nstabu fil-​belt; u lis-​segretarju tal-​kap taʼ l-​armata, dak li jiġbor lin-​nies tal-​pajjiż għall-​militar, u lil sittin raġel min-​nies tal-​pajjiż li nstabu fil-​belt;+ 20 u lil dawn Nebużaradan,+ il-​kap tal-​gwardji, imbagħad qabadhom+ u ħadhom għand is-​sultan taʼ Babilonja f’Ribla.+ 21 U s-​sultan taʼ Babilonja darabhom+ u tahom il-​mewt f’Ribla fl-​art taʼ Ħamat.+ B’hekk, Ġuda telaq minn artu u mar fl-​eżilju.+

22 U lin-​nies+ li tħallew fl-​art taʼ Ġuda, li Nebukadnessar, is-​sultan taʼ Babilonja, ħalliehom warajh, ħatrilhom fuqhom lil Gedalija,+ bin Aħikam,+ bin Safan.+ 23 Meta l-​kapijiet kollha tal-​qawwiet militari,+ huma u l-​irġiel li kellhom magħhom, semgħu li s-​sultan taʼ Babilonja kien ħatar lil Gedalija, huma minnufih ġew għand Gedalija f’Mispa,+ jiġifieri, Ismagħel bin Netanija u Ġoħanan bin Kareja u Seraja bin Tanħumet in-​Netofati u Ġagħżanija bin il-​Magħkati, huma u l-​irġiel li kellhom magħhom. 24 Imbagħad Gedalija ħalfilhom,+ lilhom u lill-​irġiel li kellhom magħhom, u qalilhom: “Tibżgħux tkunu l-​qaddejja tal-​Kaldin. Għammru fil-​pajjiż u aqdu lis-​sultan taʼ Babilonja, u jaħbtilkom tajjeb.”+

25 U ġara fis-​sebaʼ+ xahar li Ismagħel,+ bin Netanija, bin Elisama, min-​nisel irjali, ġie flimkien m’għaxart irġiel u ħabtu għal Gedalija+ u qatluh, lilu u lil-​Lhud u l-​Kaldin li kienu miegħu f’Mispa.+ 26 Imbagħad in-​nies kollha, miż-​żgħir sal-​kbir, u l-​kapijiet tal-​qawwiet militari qamu u marru l-​Eġittu;+ għax bdew jibżgħu mill-​Kaldin.+

27 Fl-aħħar ġara fis-​sena sebgħa u tletin taʼ l-​eżilju taʼ Ġeħojakin,+ is-​sultan taʼ Ġuda, fit-​tnax-il xahar, fis-​sebgħa u għoxrin tax-​xahar, li Evil-merodak,+ is-​sultan taʼ Babilonja, fis-​sena li sar sultan, refaʼ ras+ Ġeħojakin, is-​sultan taʼ Ġuda, u ħarġu mill-​ħabs; 28 u beda jkellmu b’qalb tajba, u mbagħad għolla t-​tron tiegħu ’l fuq mit-​tronijiet tas-​slaten li kienu miegħu f’Babilonja.+ 29 U biddel il-​ħwejjeġ tiegħu tal-​ħabs,+ u baqaʼ jiekol il-​ħobż+ quddiemu tul ħajtu kollha. 30 U s-​sultan baqaʼ jagħtih porzjon taʼ ikel,+ dak li kien imissu kuljum, tul ħajtu kollha.