Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • nwt Jeremías 1:1-52:34
  • Jeremías

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Jeremías
  • Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Biblia Aymara. Machaq Mundon Jakirinakataki
Jeremías

JEREMÍAS

1 Aka arunakasti Benjamín oraqenkkäna Anatot+ markan sacerdotëkarakïna uka Hilquías chachan Jeremías* yoqapan arunakapawa: 2 Amón+ chachan Josías+ sat yoqapan urunakapanwa Jehová Diosajj nayar parlitäna, ukapachajj 13 maranakaw jupajj Judá markan reyit apnaqaskäna. 3 Judá markan reyipäkäna uka Josías chachan Jehoiaquim+ yoqapan urunakapan Diosajj ukhamarakiw parlitäna. Judá markan reyipäkäna uka Josías chachan Sedequías+ yoqapajj 11 maranak apnaqañ tukuyjjäna ukhakamasa, Jerusalén markajj phesqëri phajjsin yaqha markar preso apatäjjäna ukhakamas ukhamarakiw parlitäna.+

4 Jehová Diosajj akham sasaw parlitäna:

 5 “Janïr mamaman matrizapan lurkayäsma ukhaw jumarojj uñtʼjjayäsma,*+

janïr jumajj naskayäta* ukhaw nayajj santor tukuyjjayäsma.*+

Nayajj yaqha markanakan profetäñamatakiw jumar uttʼaysma” sasa.

 6 Ukampis nayajj akham sayätwa: “¡Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tata!

Nayajj wawäsktwa,*+ janiw parlañ yatkti”+ sasa.

 7 Ukatsti Jehová Diosajj akham sitänwa:

“Jan jumajj ‘nayajj wawäsktwa’ sasin samti.

Jumajj taqe khitinakarutï nayajj khitkäma ukar sarañamawa,

taqe kunanaktï nayajj siskäma ukanak parlañamawa.+

 8 Jan jupanakar ajjsaramti,+

‘jumar salvañatakejj nayaw jumampïskta’,+ naya Jehová Diosaw ukham sista” sasa.

9 Jehová Diosasti amparap loqatatasaw nayan lakaj llamktʼitu.+ Ukatjja Jehová Diosajj akham sarakituwa: “Nayaw juman lakamarojj arunakaj uchta.+ 10 Nayaw jichhürojj markanakjjarus reinonakjjarus* autoridad chursma, ukhamat jikʼsuñamataki, tʼunjañamataki, tukjañamataki, tinkuyañamataki, lursuñamataki, ayruñamataki”*+ sasa.

11 Jehová Diosajj wasitat akham sasin parlitäna: “Jeremías, ¿kuns jumajj uñjta?” sasa. Ukatwa akham sayäta: “Nayajj mä almendro qoqan* ramap uñjta” sasa.

12 Jehová Diosajj sarakituwa: “Jumajj sum uñjtajja, nayajj arunakajan phoqasiñapatakejj uñnaqaskaktwa” sasa.

13 Jehová Diosasti wasitat akham sasin parlitäna: “¿Kuns jumajj uñjta?” sasa. Ukatwa akham sayäta: “Nayajj wallaqeskiri* mä phuku* uñjta, uka phukun lakapasti alay toqet* altʼayanitawa” sasa. 14 Ukatjja Jehová Diosajj akham sitänwa:

“Jan waltʼäwejj alay toqet* antutatäniwa,

uka oraqen taqe jakirinak contra.+

15 Kuna laykutejj ‘alay toqenkir reinonakan* taqe familianakaparuw nayajj jawsthapiskta’, sistwa naya Jehová Diosajja,+

‘uka familianakajj jutapjjaniwa. Jupanakan reyinakapasti sapa mayniw tronop uttʼayasini,

Jerusalén markan punkunakap mantañ cheqaru,+

muyuntir taqe murallanakap contra,

ukhamarak Judá oraqen taqe markanakap contra.+

16 Ukatsti jupanakan taqe jan wal lurapjjatapat jupanak contraw nayan juicionakaj yatiyäjja,

kuna laykutejj nayarojj apanukupjjetuwa,+

yaqha diosanakaruw sacrificionak jewqʼeyapjje,+

pachpa amparanakapamp luratanakaruw altʼasipjjaraki’.+

17 Ukampis jumajj kun lurañatakis wakichtʼatäñamawa,*

jumajj saram, taqe kuntï nayajj sisksma ukanak jupanakar yatiyanim.

Jan jupanakar ajjsaramti,+

ukhamat nayajj jupanak nayraqatan jumar jan ajjsarayañataki.

18 Kuna laykutejj nayaw jichhürun jumarojj mä jachʼa perqanakamp muyuntat markar tukuysma,

hierrot lurat mä columnaru, cobret lurat murallanakaru, ukhamat taqpach oraq contra saytʼañamataki,+

Judá markan reyinakap nayraqatana, principenakap nayraqatana,

Judá markan sacerdotenakap nayraqatana ukhamarak markankir jaqenak nayraqatana.+

19 Jupanakajj cheqpachapuniw juma contrajj nuwasipjjani,

ukampis janiw jupanakajj jumar atipjapkätamti,

kuna laykutejj ‘nayaw jumampïskta’+ sasaw naya Jehová Diosajj arsta, ‘ukhamat jumar salvañataki’” sasa.

2 Jehová Diosajj akham sitänwa: 2 “Saram, Jerusalén markarojj akham sasin yatiyanim: ‘Jehová Diosajj akham siwa:

“Nayajj sum amtasiskta, jumajj tawaqökasin munasiñampiw* nayar uñjirïstajja,+

nayamp casarasiñatak parlatäjjayäta ukhajj nayar munasitamwa uñachtʼayistajja.+

Kunjamsa jumajj wasaran nayar arkirïta,

jan yapuchat oraqena, uks amtasiraktwa.+

 3 Israelajj Jehová Diosatakejj santönwa,+ cosechapat nayrïr achunakapänwa” sasa’.

‘Kawkïritejj jupar usuchjkäna ukajj juchañchatänwa.

Jan waltʼäwiw jupanakjjar jutarakïna’, siw Jehová Diosajja”.+

 4 Jehová Diosan arup istʼapjjam, Jacob chachat jutirinakampi,

Israel markan taqe familianakapampi.

 5 Jehová Diosajj akham siwa:

“¿Kunan pantjasitajsa nayra awkinakamajj nayan uñjapjjäna,+

ukhamat nayat wali jayar jitheqtapjjañapataki,

ukhamarak jan kunatak servir idolonakar+ arkasajj jupanak pachpa jan kunatak servirir tukuñataki?+

 6 Jupanakajj janiw akham sasin jisktʼasipkänti: ‘¿Kawkinkis Jehová Diosajja,

khititejj Egipto oraqet apsunkistu,+

khititejj wasara cheq irpankistu,

pʼiyanakani chʼusa pampa oraqenak irpankistu,+

wali chʼamak waña oraq irpankistu,+

jan khitis viajki

jan khitis jakki uka oraqenjja?’ sasa.

 7 Ukatjja nayajj huertanakani oraqeruw irpanipjjsmajja,

ukhamat suma achunakap manqtʼasipjjañamataki, kunatï sumäki ukanakamp kusisipjjañamataki.+

Ukampis jumanakajj oraqejar mantasaw qʼañuchapjjtajja,

herenciajsa jan kunatak serviriruw tukuyapjjtajja.+

 8 Sacerdotenakajj janiw ‘¿kawkinkis Jehová Diosajja?’ sasin jisktʼasipkänti.+

Khitinakatejj Ley yatichapjjañapäkäna ukanakajj janiw nayar uñtʼapkitänti,

awatirinakas naya contraw saytʼapjjäna,+

profetanakas Baal+ diosan sutipjjaruw profecianak arsupjjäna,

jupanakar jan kunans yanaptʼkäna uka diosanakaruw arkapjjäna.

 9 ‘Ukhamasti nayajj mayampiw jumanak contra arsuskakëjja’,+ siw Jehová Diosajja,

‘wawanakaman wawanakap contras arsuskakïwa’ sasa.

10 ‘Ukampis jumanakajj kitim sat jaqenakan+ islanakapar sarapjjam, uñjapjjarakim.

Quedar+ markar mä yatiyäwi apayasajj sum amuytʼapjjarakim.

Mä ukhamajj pasänti janicha uk uñjapjjarakim.

11 ¿Mä kutis mä markajj diosanakaparojj jan diosanakäpki ukanakampejj turkiti?

Ukampis pachpa markajaw musparkañ chʼamani Diosätaj kunatï jan servirïki ukanakamp turkitu.+

12 Alajjpachanaka, akanak wali musparañampi uñtapjjam,

wal ajjsarañats khatatipjjam’, sistwa naya Jehová Diosajja.

13 ‘Kuna laykutejj pä jan walinakwa markajajj luri:

jupanakajj nayaruw apanukupjjetu, jakañ churir umaru,+

jupanakajj estanquenak allsusipjje,*

um jan achtʼayiri kʼakʼatatat estanquenaka’ sasa.

14 ‘¿Israelajj mä serviriti? ¿Utan nasiri mä esclavoti?

Ukhamajj ¿kunatsa jupajj katuntat uñjasi?

15 Chʼamani leonanakajj jupa contraw wararipjje.+

Jupanakajj wali jachʼat arnaqasipjje.

Jupan oraqep wali ajjsarañaruw tukuyapjje.

Jupan markanakapajj phichantatawa, janirakiw ni mä jaqes ukan jakjjeti.

16 Nof*+ ukhamarak Tahpanés+ markankir jaqenakas qʼara pʼeqer tukuyañkamaw mururapjjtam.

17 ¿Janit juma pachpajj ukhamar purtʼaskayäta,

Jehová Diosamar apanukutam layku,+

jupajj thakin irpkayätam ukapachajja?

18 Jichhajj ¿kunatsa jumajj Egiptor sarki uka thak sarañ munta,+

ukhamat Sihor* jawiran umanakap umtʼañataki?

¿Kunatsa jumajj Asiria markar sarki uka thak sarañ munta,+

ukhamat Éufrates jawiran umanakap umtʼañataki?

19 Jumarojj jan wali luratamaw cheqañchañapa,

kutkatasitamaw jumarojj toqenoqañapa.

Yateqam, kunja jan walisa kunja llakkañasa+

Jehová Diosamar apanukuñajja.

Jumajj janiw nayarojj ajjsarkistati’,+ sistwa naya Taqe Kunjjar Munañani Dios Tatitojja, ejercitonakan Jehová Diosapa.

20 ‘Nayajj nayra tiempotpach yukum jiskʼa jiskʼa tʼunjayäta,+

cadenanakams tʼaqararakiyätwa.

Ukampis jumajj “janiw jumar sirvkämati” sasaw sistajja,

kuna laykutejj jumajj jachʼa lomanakansa jachʼa qoqa* jakʼanakansa,+

winktʼataw mä prostitutjam qʼañunak luraskayätajja.+

21 Jumarojj suma ajllit wila uvasjam ayrusiyäsmajja,*+ suma jathat jilsuri.

Ukhamajj ¿kunjamatarak jumajj pampan jiliri yaqha uvas alir tukjjayätasti?’+ sasa.

22 ‘Jumajj álcali jayumpis jareqasiskam, walja lejiampis* jareqasiskam,

juman juchamajj naya nayraqatan mä manchäskakiniwa’,+ sistwa naya Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojja.

23 ¿Kunjamaraki jumajj ‘nayajj janiw qʼañuchaskti,

janiw Baal diosanakarojj adorkti’* sasin sasmasti?

Kunjamsa jumajj vallen sarnaqta uk uñjam.

Kunsa jumajj lurta uk amuytʼam.

Jumajj mä ratuk sariri ankut qachu camellor uñtasitätawa,

janis kawksar sarañ yatkaspa ukham uks aks sariri,

24 wasarar yatinoqtat mä salvaje qachu asno,

orqonak thaqas mukhiri.

¿Khitis juparojj katusiñ munki ukhajj jarkʼaspa?

Janiw ni mä orqo asnos jupar thaqasajj qarkaniti,

katusiñ munkani uka tiempopan* jupar katjapjjani.

25 Jan jumajj jukʼamp tʼijuskakimti, jan ukasti qʼara kayuw tuküta,

mallqʼamas wañkatjjarakiniwa.

Ukampis jumajj akham sistawa: ‘¡Janiwa! ¡Janiw ukhamäkaniti!+

Nayajj extranjeronakatwa* enamorastjja,+

jupanakan qhepap sararakëjja’+ sasa.

26 Kunjamtï mä lunthatajj katjatäsin phenqʼaskejja,

ukhamarakiw israelitanakajj phenqʼachat uñjasipjje,

jupanakasa, reyinakapasa, principenakapasa,

sacerdotenakapasa, profetanakapasa.+

27 Mä qoqarojj* ‘jumaw tatajätajja’+ sapjjewa,

mä qalarusti ‘jumaw mamajätajja’ sapjjarakiwa.

Ukampis nayar uñkatañat sipansa kutikipstapjjewa.+

Jan waltʼäwejj jupanakjjar jutani ukhajj akham sapjjaniwa:

‘¡Jutam, salvapjjeta!’+ sasa.

28 Jichhasti ¿jumatak luraskta uka diosanakajj kawkinkapjjesa?+

Jupanakajj jutapjjpanaya, ukhamat puedipjjchi ukhajj jan waltʼäwi horasamat jumar salvañataki,

kuna laykutejj Judá marka, juman diosanakamajj markanakamar uñtat waljapunëjjewa.+

29 ‘¿Kunatsa jumanakajj naya contra quejasisipkakta?

¿Kunatsa taqe jumanakajj naya contra saytʼasipjjta?’,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

30 Nayajj inamayakiw wawanakamarojj castigta.+

Jupanakajj janiw nayan cheqañchäwij katoqasipkiti.+

Jumanakan pachpa espadanakamaw profetanakamar manqʼanti,+

wali colerat leonar uñtasita.

31 Aka tiempon jakir jaqenaka, Jehová Diosan arunakap amuytʼapjjam.

¿Israel markatakejj mä wasararut tuktjja,

jan ukajj wal llakisiyiri chʼamak oraqeruch tuktjja?

¿Kunatsa nayan markajajj ‘nanakajj librëjjapjjtwa,

janiw mayampis juman ukar kuttʼanipkäti’ sasin sapjje?+

32 ¿Mä virgen tawaqojj adornonakapat armasispati?

¿Mä noviajj pechor uchasiñ fajapat* armasispati?

Ukampis nayan markajajj wali jaya tiempow nayat armasjje.+

33 ¡Ay warmi, jumajj wali amuyumpiw jumar munir chachanak thaqtajja!

Juma pachpaw jan wali thakinakan sarnaqañatakejj yatichastajja.+

34 Juman isinakamas jan juchani pobrenakan wilapampi manchatawa,+

janis jupanakarojj wali chʼamampi utamar mantir uñjkstjja,

jupanakan wilapajj taqpach isimankiwa.+

35 Ukampis jumajj ‘janiw nayajj juchanïkti.

Diosajj nayatak colerasitap apjtayasjjpachawa’ sistawa.

Jichhajj nayaw jumarojj juicior apäma,

‘janiw nayajj juch lurkti’ satam layku.

36 ¿Kunatsa maysar maysar saranukutam janis kunäkaspa ukham uñjta?

Jumajj Egiptot phenqʼasirakïtawa,+

kunjamtï Asiria markat phenqʼaskayäta ukhama.+

37 Ukatwa jumajj amparanakamas pʼeqemar uchat mistüta,+

kuna laykutejj Jehová Diosaw khitinakarutï jumajj confiykta ukanakarojj apanuku,

jupanakajj janiw jumarojj nayrar sartayapkätamti” sasa.

3 Jaqenakajj akham sasaw jisktʼasipjje: “Mä chachatï warmipat divorciasispa, warmipajj jupar jaytasin yaqha chachampëjjarakispa ukhajja, ¿uka chachajj uka warmimp mayamp kutthapispati?” sasa.

¿Janit uka oraqejj taqpach qʼañuchatäki?+

“Jumar muniri walja chachanakampiw jumajj mä prostitutjam sarnaqtajja,+

jichhajj ¿nayan ukar kuttʼaniñamajj wakisispati?”, sistwa naya Jehová Diosajja.

 2 “Jumajj jiskʼa qollunak toqer uñtam, uñjarakim.

¿Kawkinsa jumarojj jan violapktamjja?

Jumajj thakinak jakʼanwa jupanak laykojj qontʼasiyätajja,

wasaran qontʼasiri mä árabe jaqjama.

Oraqerojj qʼañuchaskaktawa,

prostitutjam sarnaqasa, jan walinak lurasa.+

 3 Ukatwa wal purintir jallunakajj jarkʼantataraki,+

janirakiw qhepa jallojj purjjeti.

Prostitutat sarnaqer mä casarat warmjamaw jan phenqʼani uñnaqtajja,

janirakiw phenqʼasiñ munktati.+

 4 Ukampis jichhajj akham sasaw wal ruwtʼasistajja:

‘¡Awkiy, jumaw tawaqotpach nayan suma amigojätajja!+

 5 ¿Wiñayatakit maynejj chuym usuyasispa,

jan ukajj wiñayatakich maynitak wali coleratäspa?’ sasa.

Ukham sistaw jumajja,

ukampis kuntï lurirjamäkta ukarjamajj jan walinak luraskaktawa”.+

6 Josías+ reyin urunakapansti, Jehová Diosajj akham sitänwa: “‘¿Kunsa kutkatasiri Israel warmejj luri uk uñjtati? Jupajj taqe alto qollunakaruw makati, taqe jachʼa qoqanak* jakʼar sarasaw mä prostitutjam qʼañunak luraraki.+ 7 Taqe ukanaksa jupajj lurkchejja, nayan ukar kuttʼanjjañapatakejj mayiskakiyätwa,+ ukampis jupajj janiw kuttʼaniñ munkiti. Judá markajj traicionasir kullakaparojj uñchʼukiskakiwa.+ 8 Uk uñjasasti nayajj adulterio jucha luratapatwa+ kutkatasiri Israelarojj khitanukjjta, mä divorcio papel jupar churarakta.+ Ukampis traicionasir Judá kullakapajj janiw ajjsarkänti, jupajj sarasaw prostitutjam sarnaqarakïna.+ 9 Jupatakejj janiw prostitutat sarnaqañajj kunäkänsa, oraqerojj qʼañuchaskakïnwa, qalanakaru qoqanakar* adorasaw* adulterio juch luraskakïna.+ 10 Taqe ukanak pasipansa, traicionasir Judá kullakapajj janiw nayan ukar taqe chuymapamp kuttʼankänti, kuttʼankaspas ukhamakiw yanasïna’, sistwa naya Jehová Diosajja” sasa.

11 Ukatsti Jehová Diosajj akham sitänwa: “Traicionasir Judá markat sipansa, kutkatasir Israelaw jukʼamp cheqapätap uñachtʼayi.+ 12 Saram, alay toqen* aka arunak yatiyanim:+

”‘“Kutkatasir Israel, kuttʼanjjam” sistwa naya Jehová Diosajja’.+ ‘“Janiw nayajj jumar colerat uñtanjjämati,+ nayajj jan jaytjasirïtaj layku” sistwa naya Jehová Diosajja’. ‘“Janirakiw wiñayatak chuyma usuyaskäti. 13 Juman juchamak uñtʼasjjam, kuna laykutejj Jehová Diosam contraw jumajj saytʼtajja. Jumajj extranjeronakampiw* jachʼa qoqanak* jakʼan ikintastajja, ukampis jumanakajj janiw arunakaj istʼapkayätati”, sistwa naya Jehová Diosajja’”.

14 “Kutkatasir wawanaka, kuttʼanjjapjjam”, sistwa naya Jehová Diosajja. “Kuna laykutejj nayaw jumanakan cheqpach esposomätjja. Jumanakarojj sapa markatjja maya, sapa familiatsti paya apanisaw Sionar apanjjapjjäma.+ 15 Jumanakarojj munañaj* lurir awatirinak churapjjäma,+ jupanakajj uñtʼañampi yatiñampiw manqʼayapjjarakïtam. 16 Uka urunakansti jumanakajj waljaptasaw oraqen waljanir tukupjjäta”, sistwa naya Jehová Diosajja.+ “Jupanakajj janiw mayampis ‘¡Jehová Diosasan pactor mantat arcapawa!’ sapkaniti. Janiw ukajj jupanakan pʼeqepankjjaniti, janiw ukat llakisjjapjjaniti, janirakiw ukat amtasjjapjjaniti, ni mayampis ukajj lurasjjaniti. 17 Uka tiemponsti jupanakajj Jehová Diosan tronopa sasaw Jerusalenar sapjjani.+ Taqe markanakaw Jehová Diosan sutip Jerusalén markan jachʼañchañatak jawsthapitäpjjani,+ janirakiw jan wali chuymapar arkañpun munapkaniti”.

18 “Uka urunakansti Judá markasa Israel markas mayakiw sarnaqapjjani, mayajj mä ladona, maynisti maysa ladonaraki.+ Jupanakajj juntukiw alay toqenkir* oraqet jutapjjani, nayra awkinakamar herenciat churkta uka oraqeru.+ 19 Nayajj akham sasaw amuyta: ‘¡Kunja kusisitas nayajj wawanakaj taypir uchsma, wali munkañ oraqe jumar chursma, markanak taypin mä suma herencia!’+ sasa. Jupanakajj ‘¡nayan awkija!’ sapjjetaniwa, janirakiw nayar arkañat saraqapkitaniti sasaw jumanakat amuyarakiyäta. 20 ‘Ukampis kunjamtï mä warmejj chachapar traicionki, jaytjkaraki, ukhamarakiw jumanak israelitanakajj nayar traicionapjjestajja’,+ sistwa naya Jehová Diosajja”.

21 Jiskʼa qollunakanwa mä suynirejj istʼasi,

israelitanakan jachatapawa, wal ruwtʼasitapawa,

kuna laykutejj thakipwa qʼewinukupjje.

Jupanakajj Jehová Diosapatwa armasipjje.+

22 “Kutkatasir wawanaka, kuttʼanjjapjjam.

Nayaw jumanakar qollapjjäma, jumanakajj janiw kutkatasirëjjapjjätati”.+

Cheqpachans nanakajj akham sapjjäwa: “¡Nanakajj akankasipktwa! Juman ukaruw jutapjjta,

nanakan Jehová Diosajätam layku.+

23 Cheqas jiskʼa qollunakana jachʼa qollunakan wal ojjosajj* nanak pachpaw engañjasipjjta.+

Cheqpachans Jehová Diosasaw Israelan salvacionapajja.+

24 Ukampis wayn tawaqöpkta ukhatpachaw jan kuna valorani diosajj* nayra awkinakasan wali chʼamampi trabajipkäna uk manqʼanti,+

ovejanakapsa, vacanakapsa,

yoqanakapsa, phuchanakapsa.

25 Nanakajj wali phenqʼaniw ikipjjañajäspa,

jan waltʼäwiw nanakarojj imjjatañapa,

kuna laykutejj nanakan Jehová Diosaj contraw juchachasipjjta,+

nanakasa, nayra awkinakajasa, wayn tawaqöpkayäta ukhat jichhürkama,+

janirakiw nanakan Jehová Diosajan arupar istʼapkti” sasa.

4 Naya Jehová Diosajj akham sistwa: “Israel marka, jumatï kuttʼanjjasmajja,

jumatï nayan ukar kuttʼanjjasma,

naya nayraqatatsa ajjtaskañ idolonakam chhaqtayjjasma ukhajja,

jumajj janiw imantasiñatak escapjjasmati.+

 2 Jumatï mä juramento lurasma,

‘¡kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäkejja!’, sasin cheq parlasa cheqaparjam mä juramento lurasmajja,

markanakajj jupanak pachpatakiw jupa* taypi bendicionanak katoqapjjani,

jupa kawsarakiw jupanakajj jachʼañchasipjjani”.+

3 Judá markampin Jerusalén markampin jakir chachanakarojj akham siw Jehová Diosajja:

“Yapuchañjamäki uka oraq jumanakatak qhollipjjam,

jan jumanakajj chʼapinak taypir phawantasipkakimti.+

 4 Naya Jehová Diosatak jumanakajj circuncidasipjjam,*

chuymanakam circuncidasipjjam,+

Judá markankir chachanaka, Jerusalén markan jakirinaka,

ukhamat colerasiñajajj mä ninjam jan nakhañapataki,

jan khitins jiwtʼayañjam jan nakhañapataki,

jumanakan jan wali luratanakam layku”+ sasa.

 5 Judá markansa Jerusalén markansa uk yatiyapjjam.

Taqe aka oraqen arnaqasipjjam, pututs phustʼapjjarakim.+

Jachʼat arnaqasipjjam, akham sasa: “Tantachtʼasipjjam,

jachʼa perqanakamp muyuntat markanakar escapjjañäni.+

 6 Sion toqer mä señal* saytʼayapjjam.

Mä imantasiñ lugar thaqtapjjam, jan ukhamakïpjjamti”,

kuna laykutejj alay toqetpachwa* mä jan waltʼäw apanëjja,+ mä jachʼa jan waltʼäwi.

 7 Enemigojj mä leonar uñtataw alinak taypit uñstani,+

markanak tʼunjirïki ukaw mistuni.+

Aka oraqer wali ajjsarañar tukuyañatakiw jupajj lugarapat mistuni.

Markanakamajj laqayar tukuyataw uñjasini, jan khiti jakirini.+

 8 Ukhamasti jumanakajj llakisiñ isi* uchasipjjam,+

wal llakisipjjam,* jachʼat wararipjjarakim,

Jehová Diosan wali colerasiñapajj jiwasanak taypinkatap layku.

 9 “Uka urunsti”, siw Jehová Diosajja, “reyin chuymapajj wal ajjsarayasini,+

principenakan chuymapas ukhamaraki.

Sacerdotenakajj wal ajjsarayasipjjani, profetanakas wal musparapjjarakini”+ sasa.

10 Ukatsti nayajj akham sasaw sayäta: “¡Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tata! ‘Jumanakajj sumankapjjätawa’+ sasajj cheqpachapuniw aka markarusa+ Jerusalén markarus engañjtajja, ukampis espadajj kunkanakaj jakʼankaskiwa”* sasa.

11 Uka tiemponsti aka markarusa Jerusalén markarus akham sasiniwa:

“Mä nakhantir juntʼu thayaw chʼusa pampankir jiskʼa qollunakatpach

markajan phuchapar* thaytʼanini,

janiw ukajj aleq phustʼañatakis ni qʼomachañatakis jutkaniti.

12 Wali chʼamamp thaytʼanir thayajj nayan ordenataw uka lugaranakatpach juti.

Jichhasti nayajj juchañchäwinak markaj contrajj arsöjja.

13 Enemigojj chʼiyar qenayanakar uñtasitaw jutani,

carronakapajj mä jachʼa thayar uñtataw jutarakini.+

Caballonakapajj pakanakat sipans jukʼamp ratukiw sarapjje.+

‘¡Ay jiwasat kunakïkani, jan walinkapuntanwa!’.

14 Jerusalén marka, salvasiñatakejj chuymamay jan walinakat qʼomachasim.+

¿Kunapachkamas jan wali amuyunakajj juman utjani?

15 Kuna laykutejj mä aruw Dan markat yatiyäwinak yatiyi,+

Efraín markan qollunakatpachwa jan waltʼäwinak yatiyi.

16 Markanakar uk yatiyapjjam,

Jerusalén contra yatiyapjjam”.

“Marka uñjir guardianakaw* jaya oraqet jutasipki,

Judá oraqenkir markanak contraw guerran nuwasiñatak arnaqasipjjani.

17 Jupanakajj oraqenak uñjirinakjamaw taqe toqet muyuntapjjani,+

naya contra saytʼapjjatap layku”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

18 “Juman sarnaqäwimasa luratanakamasa jumjjaruw jutani.+

¡Juman jan waltʼäwin uñjasitamajj sinti jan waliwa,

chuymamar cheqak purtʼatap layku!”.

19 ¡Nayajj wali llakitätwa!* ¡Nayajj wali llakitapunïtwa!

Walpun chuymajan usuyasta.

Chuymajajj walpun naya manqhan putuqeraki.

Janiw nayajj amuktʼañ puedkti,

kuna laykutejj pututun suynatap istʼta,

ukajj guerran nuwasiñatak mä señalawa.*+

20 Mä jan waltʼäwjjarojj yaqha jan waltʼäwi utjatapaw yatiyasi,

taqpach markar qʼal tukjasitap layku.

Mä akatjamatwa carpanakajajj tukjat uñjasi,

mä chʼipjjtanakwa telat lurat carpanakajajj tukjatäpjje.+

21 ¿Kunapachkamas mä señal* uñjaskakëjja?

¿Kunapachkamas pututun suynatap istʼaskakëjja?+

22 “Kuna laykutejj markajankirinakajj jan amuytʼasir jaqenakäpjjewa,+

janirakiw nayarojj istʼapkituti.

Wawanakajajj jan amuytʼasirïpjjewa, janirakiw amuyunïpkiti.

Jupanakajj jan walinak lurañatakejj wali chʼikïpjjewa,

ukampis janiw kunatï walïki uk lurañ yatipkiti”.

23 Nayajj jupanakan oraqenakap uñtta, janiw oraqenakapan kunas utjkänti, chʼusakëjjarakïnwa.+

Alajjpachanak uñkatarakta, qhanapajj chhaqatäjjarakïnwa.+

24 Qollunak uñtasasti, khatatiskir uñjarakta,

jiskʼa qollunakas wal thalasipjjarakïna.+

25 Uñtasasti, jan khitin utjatapwa uñjarakta,

jamachʼinakas taqeniw escapjjapjjarakitayna.+

26 Uñtasasti, huertajj mä wasarar tukutapwa uñjarakta,

taqe markanakapan qʼala tʼunjatätap uñjarakta.+

Jehová Diosaw ukanak utjayi,

wali coleratätap layku.

27 Kuna laykutejj akham siw Jehová Diosajja: “Taqpach aka oraqejj chʼusakëjjaniwa,+

ukampis janiw taqpach tukjkäti.

28 Ukhamïpansti oraqejj wal llakisini,+

alajjpachanakas chʼamaktʼaniwa.+

Kuna laykutejj nayaw ukham arsta, nayaw ukham amtarakta,

janiw amuyuj mayjtʼaykäti ni qheparus kuttʼkarakïti.+

29 Caballot saririnakana ukhamarak arcomp flechtʼirinakan suynatap istʼasajja,

taqpach markaw escapjjaraki.+

Jaqenakajj alinak taypinwa imantasipjje,

qarqanak* mistupjjaraki.+

Taqe markanakaw apanukut uñjasipjje,

janirakiw khitis ukanakan jakjjeti” sasa.

30 ¿Ukham qʼala tukjatäsajj kuns luräta?

Nayrajj llijkir wila isimpiw isthapisiyätajja,

qori adornonakampiw kʼachachtʼasiyätajja,

nayranakaman jukʼamp sumäñapatakejj chʼiyar pintasiñampiw nayranakam pintasiyätajja.

Ukampis inamayaw wali suma uñnaqtʼanïñatak kʼachachtʼasiyätajja,+

kuna laykutejj jumar wal munirinakajj apanukupjjtamwa.

Jichhajj jiwayañ munapjjtamjja.+

31 Cheqas nayajj usut warmin arupjam istʼta,

nayrïr wawap ususir warmin tʼaqesitapjam istʼarakta.

Sionan phuchapajj wali chʼamampiw samsuraki.

Amparap loqatatasajj akham sarakiwa:+

“¡Ay kunakïkäjja! ¡Jaqe jiwayirinak kawsajj wali qaritätwa!” sasa.

5 Jerusalén markan callenakap muytanipjjam.

Taqe toqer wali amuyump uñtapjjam.

Plazanakapan thaqtanipjjam,

inach jumanakajj cheqaparjam lurir mä jaqer katupjjäta,+

confiykayäñatak chʼamachaski uka jaqeru,

ukapachaw nayajj markar perdonäjja.

 2 Jupanakajj “¡kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäkejja!” sasaw sasipkaspa,

ukhampachas jupanakajj kʼari juramento lurasipkaspa.+

 3 Jehová Dios Tata, ¿janit juman nayranakamajj confiykañ jaqenak thaqki?+

Jupanakarojj castigayätawa, ukampis jupanakajj janiw llakisipkänti.*

Jupanakarojj tukjayätawa, ukampis janiw cheqañchäw katoqasiñ munapkänti.+

Jupanakajj chuymanakap* qarqat* sipans jukʼamp qalarayasipjjäna,+

janirakiw juman ukar kuttʼaniñ munapkänti.+

 4 Ukampis nayajj akham sasiyätwa: “Jupanakajj jan yatjjatat pobren jakasir jaqenakäpjjpachawa.

Jupanakajj jan amuytʼasir jaqenakjamaw sarnaqapjje, kuna laykutejj janiw Jehová Diosan thakip uñtʼapkiti,

mä arunjja Diosapan leyip janiw uñtʼapkiti.

 5 Nayajj wali importante jaqenakamp parliriw saräjja,

jupanakaw Jehová Diosan thakipat sum amuyapjjpacha,

mä arunjja Diosapan leyipata.+

Ukampis taqeniw yuku* pʼakjapjjatayna,

chinuñanakaps tʼaqarapjjatayna” sasa.

 6 Ukatwa montenkir* mä leonajj jupanak contra saytʼi,

chʼusa pampankir qamaqew* jupanakar tukjaskaraki,

markanakap jakʼansti mä leopardo animalaw suyjjataskaraki.

Jupaw taqe khitinakatï markanakat mistupki ukanakar jiskʼa jiskʼa tukji.

Kuna laykutejj jupanakan juchanakapajj waljapuniwa,

walja kutirakiw Diosar apanukupjje.+

 7 ¿Kunjamarak ukat perdonämasti?

Wawanakamajj apanukupjjetuwa,

kunatï jan Diosäki uka laykuw juramento lurapjje.+

Kunanakatï jupanakar faltkäna ukanaks churayätwa,

ukampis jupanakajj adulterio jucha lurasipkakïnwa,

tampachaw mä prostitutan utapar sarapjje.

 8 Jupanakasti maynimp wal ikintasiñ munasajj caballonakjamäpjjewa,

yaqha jaqen warmipan qhepap sarapjjaraki.+

 9 “¿Janit nayajj taqe ukanakat jupanakar cuenta mayiñajäkaspa?”, siw Jehová Diosajja.

“¿Janit nayajj aka markat vengasiñajäkaspa?”.+

10 “Jerusalén markan uvas yapunakapar sarapjjam, tukjapjjarakim,

ukampis janiw qʼal tukjapjjätati.+

Jichhak jilsur ramanakap khuchurapjjam,

jan Jehová Diosankatap layku.

11 Kuna laykutejj Israel markasa Judá markasa,

qʼalpun nayarojj traicionapjjetu”, siw Jehová Diosajja.+

12 “Naya Jehová Diosar jan istʼasajj akham sapjjarakiwa:

‘Jupajj janiw kuns lurkaniti.*+

Janiw kuna jan waltʼäwis jiwasjjar jutkaniti,

jiwasanakajj janiw guerrsa ni manqʼat pistʼañsa uñjkañäniti’+ sasa.

13 Profetanakajj jupanak pachpaw chʼusa arunak parlapjje,

Diosan arunakapajj janiw jupanakan chuymapankkiti.

¡Jupanakarojj uka kikparak paspan!”.

14 Ukhamasti ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

“Niyakejjay uka chachanakajj ukham parlapjjchejja,

arunakajarojj ninäkaspas ukham lakaman* tukuyaskta,+

aka markajj phayañ lawarakiwa,

uka ninaw jupanakarojj qʼal nakhantarakini”+ sasa.

15 “Israelitanaka, jumanak contrajj mä markaruw nayajj wali jayat apasinkta”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

“Uka markajj nayra tiempotpachaw utj-jjäna.

Nayra markarakiwa,

janiw kuna artï parlapki uk jumajj uñtʼktati,

kuna artï parlapki uk janiw entiendkaraktati.+

16 Flechanak uchañ bolsapajj jistʼarat sepulturar uñtasitawa,

taqe jupanakajj guerran nuwasirïpjjewa.

17 Jupanakajj cosechamsa tʼantʼamsa manqʼantapjjaniwa.+

Jupanakajj yoqanakamarus phuchanakamarus jiwarayapjjaniwa.

Jupanakajj ovejanakamsa vacanakamsa manqʼantapjjaniwa.

Jupanakajj uvas alinakamsa higos qoqanakamsa* manqʼantapjjaniwa.

Jumajj confiykta uka jachʼa perqanakamp muyuntat markanakamarojj ejercitonakapaw tukjani”.

18 “Ukhampachas uka urunakanjja”, sistwa naya Jehová Diosajja, “janiw jumanakarojj taqpach tukjapkämati.+ 19 ‘¿Kunatsa Jehová Diosasajj taqe ukanak luristu?’ sasin jupanakajj jisktʼasipjjani ukhajja, jumajj akham sañamawa: ‘Kunjamtï jumanakan oraqenakaman yaqha markan diosapar serviñatak jaytjapkistajja, ukhamarakiw jan jumanakankki uka oraqen extranjeronakar servipjjäta’+ sasa”.

20 Jacob chachat jutirinakarojj akanak yatiyapjjam,

Judá markarus akanak yatiyapjjarakim, akham sasa:

21 “Ak istʼam, jan amuytʼasiri* pisi amuyun marka,+

nayranïkasin jan uñjir marka,+

jiñchunïkasin jan istʼir marka:+

22 ‘¿Jumanakajj janit ajjsarapkista?’, siw Jehová Diosajja,

‘¿Janit jumanakajj nayar ajjsarapjjañamäkaspa?

Nayaw chʼallanak uchasajj lamar qotan qorpap uttʼayta,

uka leyejj jaya tiempotakiwa, janirakiw mayjtʼayaskaspati.

Oladanakapajj wals sartapkchejja, janiw atipjapkaspati,

walsa suynapkchejja, janiw jukʼamp khurirojj pasapkaspati.+

23 Ukampis aka markajj qalarat jan istʼasir chuymaniwa.

Jupanakajj thakij apanukusajj jupanakan pachpa thakip sarapjje.+

24 Jupanakajj janiw chuymapan akham sapkiti:

“Jichhajj Jehová Diosasar ajjsarapjjañäni,

jupa sapakiw tiempopar jallunak puriyi,

nayra jallumpi qhepa jallumpi,

juparakiw cosechañatak uttʼayatäki uka semananak phoqasiyarapistu”+ sasa.

25 Jumanakan pachpa pantjasitanakamaw ukanak jan katoqapjjañamatak jarkʼapjjtam,

pachpa juchanakamaw kunatï sumäki uk jan katoqapjjañamatak jarkʼapjjtam.+

26 Kuna laykutejj nayan pachpa markajanwa jan wali jaqenakajj utjapjje.

Jupanakajj mä kun katjañatakiw wal uñchʼukisipki, kunjamtï jamachʼi katurinakajj suyjjatapki ukhama.

Jupanakajj mä jiwayir trampa uchapjje.

Jupanakajj jaqenakaruw katuntapjjaraki.

27 Kunjamtï mä jaulajj jamachʼinakamp phoqantatäkejja,

ukhamarakiw utanakapajj kunanakatï engañomp jikjjataski ukanakamp phoqantat uñjasi.+

Ukhamatwa jupanakajj qamiriru ukhamarak wali munañaniru tukupjje.

28 Jupanakajj likʼintapjjewa, jañchinakapajj llijkirikiwa.

Kunatï jan walïki ukanakajj jupanakan jilarkiriwa.

Jan awkini wajchanakarojj* janiw cheqaparjam uñjatäpjjañapatak arjjatapkiti,+

ukhamat jupanak pachpajj sumar sarapjjañapataki,

pobrenakarus janiw cheqaparjam uñjapkiti’”.+

29 “¿Janit nayajj taqe ukanakat jupanakar cuenta mayiñajäkaspa?”, siw Jehová Diosajja.

“¿Janit nayajj aka markat vengasiñajäkaspa?

30 Wal sustjasiñampi mä jan walimpiw markan pasi:

31 profetanakajj kʼari profecianak arsupjje,+

sacerdotenakajj munañaparjamaw yaqhanakar apnaqapjje.

Pachpa markajaruw ukham lurañajj wal gusti.+

Ukampis taqe ukanakajj tukusjjani ukhajj ¿kunsa lurapjjäta?”.

6 Benjamín chachan wawanakapa, jarkʼaqatäñatakejj Jerusalén markat yaqha cheqar escapjjapjjam.

Tecoa+ markan putut phustʼapjjam.+

¡Bet-Hakerem sat lugaran mä señaljam nina naktayapjjam!

Kuna laykutejj alay toqetwa* mä jan waltʼäwejj jakʼachasisinki, wali jachʼa tʼunjäwiw jakʼachasisinki.+

 2 Sionan phuchapajj wali suma uñnaqtʼani wali qʼayachat warmjamawa.+

 3 Awatirinakajj uywanakapampiw jutapjjani.

Jupanakajj jupar muyuntatwa carpanakap saytʼayapjjarakini,+

sapa maynirakiw uñjañapäki uka uywanakaparojj uñjani.+

 4 “Jerusalén contra guerran nuwasir sarañatak wakichasipjjam.

¡Sartasipjjam, chika urun jupa contra saytʼapjjañäni!”.

“¡Ay jiwasat kunakïkani, niyaw jaypʼthapiski,

chʼamakthapiskiwa!”.

 5 “¡Sarañäni! Aruman jupa contra saytʼapjjañäni,

jachʼa torrenakap tukjapjjañäni”.+

 6 Kuna laykutejj akham siw ejercitonakan Jehová Diosapajja:

“Lawanak khuchurapjjam, Jerusalén markar atacañatakejj mä laqʼa montón montontʼapjjam.+

Uka markaw cuenta churañapa,

uka markan tʼaqesiñakiw utjaski.+

 7 Kunjamtï mä uma phujut chʼuchʼu umajj jalskejja,

ukhamarakiw aka markat jan walinakajj mistu.

Nuwasiñampi tukjañampiw uka markan istʼasi,+

usunakampi jan walinakampikiw naya nayraqatan utjaski.

 8 Ay Jerusalén marka, cheqañchäw katoqasim, jan ukajj ajjtasisaw jumat jitheqtjjäma,+

jumarojj chʼusak jaytäma, jan khiti jakirin oraqjama”+ sasa.

 9 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

“Jiltʼir israelitanakajj uvas alin jiltʼir uvasanakjamäpjjewa.

Jumaw taqpach apthapiñama, kunjamtï maynejj jiltʼir uvasanak mä canastar apthapki ukhama” sasa.

10 “¿Khitirus parlañajäspa? ¿Khitirus ewjjtʼañajäspa?

¿Khitis istʼani?

Jiñchunakapajj llupantatawa,* janirakiw istʼasirjamäpkiti.+

Jehová Diosan arunakaparojj jiskʼachapjjewa,+

janirakiw jupanakar gustkiti.

11 Ukatwa nayajj Jehová Diosan colerasiñapamp phoqtʼatätjja,

janirakiw aguantirjamäjjti”.+

“Nayan colerasiñaj callenkir wawanakjjar yatiyam,+

tantachtʼat waynanakjjarus ukhamaraki.

Taqeniw katuntat uñjasipjjani, mä chachajj warmipamp chika,

jilïr jaqenakajj wali awkinakamp chikaraki.+

12 Utanakapajj yaqhanakar churatäniwa,

oraqenakapas warminakapas ukhamaraki.+

Kuna laykutejj uka oraqen jakirinak contrajj nayaw amparaj loqatatäjja”, siw Jehová Diosajja.

13 “Kuna laykutejj jiskʼat jachʼakamaw mayninakat kʼarimp kʼarimpi beneficionak apsupjje,+

profetat qalltasajj sacerdotenakamppachaw mayninakar engañjapjje.+

14 Jupanakajj akham sasakiw markajan heridanakap qollañ munapjje:

‘¡Sumankañaw utji! ¡Sumankañaw utji!’ sasa.

Ukampis janiw sumankañajj utjkiti.+

15 ¿Ajjtaskañ luratanakapat markajajj phenqʼasiti?

¡Cheqas janiw jupanakajj kunats phenqʼasipkiti!

¡Janirakiw kunjamas phenqʼachatäñajj uks yatipkiti!+

Ukatwa jupanakajj tinkurinak taypinkapjjani.

Jupanakar castigkä ukapachajj lanktʼasipjjaniwa”, siw Jehová Diosajja.

16 Jehová Diosajj akham sarakiwa:

“Thakinakajj jikiski uka cheqar saytʼapjjam, uñjapjjarakim.

Nayra thakinakat jisktʼasipjjam,

kawkïris suma thakejj uk jisktʼasipjjam, uka thaki sarapjjarakim,+

ukatsti jumanakatakejj samarañ jikjjatapjjarakïta” sasa.

Ukampis jupanakajj akham sapjjewa: “Janiw nanakajj uka thak sarapkäti”+ sasa.

17 “Ukatsti nayajj marka uñjir guardianak* uttʼayta,+ jupanakajj akham sapjjarakïnwa:

‘¡Pututun suynatapar istʼapjjam!’+ sasa”.

Ukampis jupanakajj akham sapjjänwa: “Nanakajj janiw uk istʼapkäti”+ sasa.

18 “Ukhamajj ¡istʼapjjam markanaka!

Yatipjjam jaqenaka,

kunatï Jerusalén markar paskani uk yatipjjam.

19 ¡Istʼapjjam oraqenkir markanaka!

Nayajj mä jan waltʼäwi aka markatak apasinkta,+

ukajj kuna jan walinaktï lurañ amtasipkäna ukarjamawa,

kuna laykutejj janiw arunakajar istʼapkiti,

leyijs* maysaruw apanukupjje”.

20 “Saba* markatpach janqʼo incienso apanitamasa,

jaya oraqetpach suma olorani caña apanitamas ¿kuna walirak nayatakisti?

Jumanakan nakhantayat ofrendanakamajj janiw katoqatäkiti,

janirakiw sacrificionakamas chuymar purtʼkituti”.+

21 Ukhamasti akham siw Jehová Diosajja:

“Jichhasti aka markatakejj lanktʼasiñanak uchäjja,

ukanakampiw jupanakajj lanktʼasipjjani,

awkinakajj yoqanakapamp chika,

vecinonakajj amigonakapamp chika,

taqenirakiw jiwarapjjani”+ sasa.

22 Jehová Diosajj akham siwa:

“Mä markaw alay toqenkir* oraqet jutaski,

wali jaya oraqenkir mä jachʼa markaw sartani.+

23 Jupanakajj flechtʼañ arcompi lanzampi katupjjani.

Janiw jupanakan sinttʼasiñapajj utjkiti, janirakiw khuyaptʼayasipkaniti,

arunakapajj lamar qotar uñtataw suynani,

caballonakar qonjjatataw jutapjje.+

Sionan phuchapa, jupanakajj kunjamtï mä guerran nuwasir chachajj wakichtʼaski ukhamaw juma contra guerran nuwasiñatak formtʼasipjje”.

24 Nanakajj uka toqet yatiyäwinak istʼapjjtwa.

Amparanakajajj jan chʼamaniruw tukuraki,+

wali llakisiñaw nanakar katuntapjjetu,

kunjamtï mä ususir warmejj wal tʼaqeski* ukhama.+

25 Jan camponkir oraqer mistumti,

jan thakin sarnaqamti.

Enemigojj mä espadanïtap layku.

Taqe cheqanwa wal ajjsarayasiñajj utji.

26 Ay markajan phuchapa,

llakisiñ isi* uchasim,+ qhella patjjan suntʼisim.

Mä sapa yoqall wawatjam wal llakisim, wali jachʼat wararirakim,+

kuna laykutejj mä akatjamatwa tukjirïki ukajj jiwasanakjjar jutani.+

27 “Nayaw jumarojj* qorimp qollqemp qʼomachirjam markaj taypin uchsma,

wali suma yatjjatirïñamataki.

Jumajj kunjamsa markajajj sarnaqe ukanak sum amuytʼañamawa, sum uñakipañamawa.

28 Taqe jupanakajj jan istʼasir jaqenakäpjjewa,+

mayninakar kʼarintasaw sarnaqapjjaraki.+

Jupanakajj cobrempir hierrompir uñtasitäpjjewa.

Taqe jupanakajj jan walinak lurirïpjjewa.

29 Nina phusañajj* nakhantatäjjewa.

Plomo sat metalaw ninat mistjjaraki.

Metalanak qʼomachirejj inamayakiw wal trabajiski,+

jan wali jaqenakajj janiw markat apsutäpkiti.+

30 Ukajj jan munat qollqe metalawa sasaw jaqenakajj cheqpachans jupanakat sapjjani,

kuna laykutejj Jehová Diosaw jupanakarojj rechazjjaraki”.+

7 Jehová Diosajj akham sasaw Jeremiasar säna: 2 “Jehová Diosan uta punkupan saytʼasim, ukatsti akham sasin yatiyarakim: ‘Jehová Diosan arunakap istʼapjjam, taqe Judá markan jakirinaka, khitinakatï Jehová Dios nayraqatan altʼasiñatak aka punku mantapkta ukanaka. 3 Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Thakinakamsa luratanakamsa cheqañchasipjjam, nayasti aka lugaran jakasipkakiñamatakiw jaytapjjäma.+ 4 Jan jumanakajj kʼari arunakar confiyasajj akham sapjjamti: ‘¡Akajj* Jehová Diosan templopawa! ¡Jehová Diosan templopawa! ¡Jehová Diosan templopawa!’+ sasa. 5 Jumanakatï cheqpachans thakinakamsa luratanakamsa cheqañchasipjjäta, cheqas jumanakatï mä chachampin jaqe masipampin quejanakap cheqaparjam uñjapjjäta,+ 6 jumanakatï extranjero jaqenakarusa, wajchanakarusa,* viudanakarus jan tʼaqesiyapkäta,+ jan juchan jaqenakan wilapsa aka lugaran jan wartapkäta, jumanakatï jumanak pachpa usuchjasiñatak yaqha diosanakan qhepap jan sarapkarakïta ukhajja,+ 7 nayasti aka lugaran jakasipkakiñamatakiw jaytapjjäma, nayra awkinakamar wiñayatak* churkta uka oraqena” sasa’”.

8 “Ukampis jumanakajj kʼari arunakaruw confiyasipktajja.+ Ukajj janiw jumanakarojj kunans yanaptʼapkätamti. 9 ¿Jumanakajj lunthatasisasa,+ jaqe jiwayasasa, adulterio jucha lurasasa, kʼari juramentonak+ lurasasa, Baal+ diosar sacrificionak loqtasasa,* jan uñtʼapkayäta uka diosanakar arkasasa, 10 taqe uka ajjtaskañanak lurkasas sutij apir aka utar jutasati naya nayraqatan saytʼasisin ‘cheqpachans nanakajj salvasipjjäwa’ sasin sapjjasma? 11 ¿Jumanakatakejj sutij apir aka utajj lunthatanakan utapäjjeti?+ Naya pachpaw uk uñjta”, sistwa naya Jehová Diosajja.

12 “‘Ukampis jichhajj Siló+ markankki uka santuariojar sarapjjam, qalltan sutijatak ajlliskta uka lugararu,+ ukatsti kuntï nayajj Israel markajan jan walinak luratapat uka lugarar lurkta uk uñjapjjam.+ 13 Ukampis jumanakajj taqe ukanak lurasipkaktawa’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘jumanakarojj kutin kutinis parlapksmajja,* janiw istʼasipktati.+ Nayasti jumanakarojj jawsapjjayäsmawa, ukampis jumanakajj janiw jaysapkistati.+ 14 Kunjamtï Siló markar lurktjja, uka pachparakwa jumanakajj confiyapkta+ uka sutij apir utarojj luräjja,+ aka templorus ukhamaraki, uksti jumanakampiru nayra awkinakamampiruw churayäta.+ 15 Jumanakarusti taqeniruw naya nayraqatat apanukupjjäma, kunjamtï Efrainat jutapki taqe uka jilanakamar apanukkta ukhama’+ sasa.

16 ”Ukhamasti jumajj* jan aka marka laykojj oración luramti. Jan jupanak laykojj arnaqasimti, jan oración luramti ni wals ruwistati,+ nayajj janiw istʼkämati.+ 17 ¿Janit jumajj kunsa Judá oraqenkir markanakansa Jerusalén markan callenakapans lurasipki uk uñjkta? 18 Wawanakasti lawanak pallthapisipki, awkinakajj nina naktayasipkaraki, warminakasti Alajjpachankir Reinar*+ tʼantʼanak sacrificiot loqtañatakiw masa chapuntasipki,* vino ofrendanak yaqha diosanakar loqtasipkaraki, ukhamat nayar colerayañataki.+ 19 ‘Ukampis jupanakajj ¿nayarut usuchjapjjetu?’,* sistwa naya Jehová Diosajja. ‘¿Janit jupanak pachpa usuchjasisipki, ukhamat phenqʼachatäñataki?’.+ 20 Ukatwa Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj akham saraki: ‘Colerasitajasa wal colerasiñajasa aka oraqjjaruw jutani,+ jaqenakjjaru, animalanakjjaru, camponkir qoqanakjjaru,* oraqen achunakapjjaru. Nayan colerasitajajj mä ninar uñtataw wal aqtasin jan jiwarkaniti’+ sasa.

21 ”Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Jumanakajj lurasipkakim, mayni sacrificionakamarojj enterpach nakhantayat ofrendanakamp yaptʼapjjam, jumanak pachparak aychanak manqʼapjjam.+ 22 Kunapachatï nayajj nayra awkinakamar Egipto oraqet apsunkayäta ukhajja, janiw enterpach nakhantayat ofrendanakatsa ni sacrificionakatsa jupanakar parlkayätti ni kuns ordenkayätti.+ 23 Jan ukasti ak jupanakar ordenayätjja: “Aruj istʼapjjam, nayasti jumanakan Diosamäyäwa, jumanakajj nayan markajäpjjarakïtawa.+ Kawki thaktï khitapkäma uka thakpun sarapjjañama, ukhamat jumanakajj sumaru sarapjjañamataki”+ sasa’. 24 Ukampis jupanakajj janiw kasusipkänti, ni atencionampis istʼapkänti,+ antisaw amtanakaparjam* sarnaqapjjäna, jan istʼasisaw jan wali chuymapamp apayasipjjäna.+ Jupanakajj qheparuw sarapjjäna, janiw nayrar sarapkänti, 25 kunürutï nayra awkinakamajj Egipto oraqet mistunipkäna uka urut jichhürkama.+ Ukatwa jumanakarojj nayar serviri taqe profetanakajarojj khitanipjjayäsma, sapüru, kutin kutiniraki.*+ 26 Ukampis jupanakajj janiw nayar istʼañ munapkitänti, janirakiw ni atencionampis istʼapkitänti,+ antisas jan istʼasiriw tukupjjäna. ¡Nayra awkinakapat sipans jukʼamp jan walinak lurapjjäna!

27 ”Jumajj taqe uka arunak arsuskäta,+ ukampis jupanakajj janiw istʼapkätamti, jupanakarojj jawsätawa, ukampis janiw jaysapkätamti. 28 Ukatsti jupanakarojj akham sätawa: ‘Aka markaw Jehová Diosapar jan istʼir markajja, janirakiw cheqañchäwi katoqasiñ munkiti. Jan apanukusiñajj chhaqtjjewa, janirakiw jupanak taypin uka toqet parljjapjjeti’+ sasa.

29 ”Jan khuchurat ñikʼutam* khuchurasim, jaqtarakim, ukatsti jiskʼa qollunakan mä llakkañ canción cantarakim, kuna laykutejj aka tiempon jakir jaqenakarojj Jehová Diosajj apanukuwa, jaytanukurakiniwa, jupar wal colerayapjjatap layku. 30 ‘Judá markajj kunatï naya nayraqatan jan walïki ukanak lurapjje’, sistwa naya Jehová Diosajja. ‘Jupanakajj sutij apki uka utarojj ajjtaskañ idolonakap uchapjje, ukhamat uka ut qʼañuchañataki.+ 31 Jupanakajj Tófet lugaran alto cheqankir sagrado lugaranak lurasipjje, uka lugarajj Hinón+ vallenkiwa,* ukhamat yoqall wawanakaparus imill wawanakaparus ninar phichantañataki,+ janiw nayajj ukham lurapjjañap maykayätti, janipuniw chuymajansa* uk munkayätti’.+

32 ”‘Ukatwa urunakajj jakʼachasisinki’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘ukapachasti uka lugarajj janiw Tófet satäjjaniti, ni Hinón valle* satäjjanisa, jan ukasti Jiwarayañ valle satäjjaniwa. Jupanakajj Tófet lugaranwa jiwatanak imtʼapjjani, imtʼañatak lugarajj jan utjkani ukhakama.+ 33 Aycha manqʼani jamachʼinakampi salvaje animalanakampiw aka markan jiwat cuerponakap manqʼapjjani, janirakiw khitis uka animalanakarojj alisnukkaniti.+ 34 Judá oraqenkir markanakansa Jerusalén markan callenakapansa, nayaw kusisiñat arnaqasitanakapsa, wali kusisiñat arnaqasitanakapsa, casarasir waynan arupsa, casarasir tawaqon arupsa chhaqtayäjja,+ kuna laykutejj markajj laqayar tukuyatäniwa’”.+

8 “Uka tiemponsti”, sistwa naya Jehová Diosajja, “Judá markan reyinakapan chʼakhanakapasa, principenakapan chʼakhanakapasa, sacerdotenakan chʼakhanakapasa, profetanakan chʼakhanakapasa, Jerusalén markan jakirinakan chʼakhanakapasa sepulturanakapat apsutäniwa. 2 Ukanaksti intitaki, phajjsitaki, alajjpachankir taqe ejercitonakatakiw waratatapjjani, jupanakajj ukanakaruw munasipjjäna, servipjjäna, arkapjjäna, thaqapjjäna, altʼasipjjarakïna.+ Janiw uka chʼakhanakajj apthapitäpkaniti ni imtʼatäpkarakinisa. Ukanakajj oraq patjjan wanur uñtasitäpjjaniwa”.+

3 “Ukatjja taqe aka jan wali familiat jiltʼirinakar anatatkä uka lugaranakanjja, jakañ ajllisiñat sipansa jiwañ ajllisipjjani”, sistwa naya ejercitonakan Jehová Diosapajja.

4 “Jupanakarojj akham sañamawa: ‘Jehová Diosajj akham siwa:

“¿Janit jupanakajj tinkusajj mayamp saytʼasipkani?

Maynitï qhepar kuttʼaspajja, ¿janit maynejj qhepar kuttʼkarakispa?

 5 ¿Kunatsa aka Jerusalén markajj nayat jitheqtañ munapuni?

Jupanakajj janiw kunatï engañöki uk apanukuñ munapkiti,

janiw nayan ukar kuttʼaniñ munapkiti.+

 6 Nayajj wali amuyumpiw istʼayäta, istʼaskakiyätwa, ukampis jupanakajj janiw kunatï cheqäki uk parlapkänti.

Janiw ni maynis jan wali luratapat arrepentiskänti, janirakiw ‘¿kuns lurtjja?’ sasin jisktʼasipkänti.+

Sapa mayniw kawki thaktï waljanejj sarapki uka thak sarasipki, guerran nuwasiñatak thoqsuwayki uka caballor uñtasita.

 7 Cigüeña sat jamachʼis kunapachas yaqha cheqar sarjjani uk yatisiwa.*

Qhorukutusa, vencejo, tordo* sat jamachʼinakas kunapachas kuttʼanipjjañapa uks yatisipjjarakiwa.

Ukampis markajajj janiw kunapachas naya Jehová Diosajj jupanakar juzgä uk amuykiti”’.+

 8 ‘¿Kunjamarak jumanakajj “nanakajj yatiñanïpjjtwa, Jehová Diosan leyipaw* utjapjjetu” sasin sapjjasmasti?

Cheqpachans escribanakajj* kʼarinak qellqañatakikiw qellqañ instrumento apnaqapjje.+

 9 Yatiñan jaqenakajj phenqʼachataw uñjasipjje.+

Jupanakasti wali ajjsarayatäpjjewa, mä trampan katuntataw uñjasipjjani.

Jupanakajj Jehová Diosan arunakap apanukupjjewa,

ukhamajj ¿kuna yatiñanïpjjarakispasti?

10 Ukatwa nayajj warminakaparojj yaqha chachanakar churäjja,

oraqenakapsti yaqha dueñonakaruraki.+

Kuna laykutejj jiskʼat jachʼakamaw mayninakat kʼarimp kʼarimp beneficionak apsupjje,+

profetat qalltasajj sacerdotenakamppachaw mayninakar engañjapjje.+

11 Jupanakajj akham sasakiw markajan phuchapan heridanakap qollañ munapjje:

“¡Sumankañaw utji! ¡Sumankañaw utji!” sasa.

Ukampis janiw sumankañajj utjkiti.+

12 ¿Ajjtaskañ luratanakapat markajajj phenqʼasiti?

¡Cheqas janiw jupanakajj kunats phenqʼasipkiti!

¡Janirakiw kunjamas phenqʼachatäñajj uks yatipkiti!+

Ukatwa jupanakajj tinkurinak taypinkapjjani.

Jupanakar castigkä ukapachajj lanktʼasipjjaniwa’,+ siw Jehová Diosajja.

13 ‘Kunapachatï jupanakar tantachthapkä ukhajja, jupanakarojj tukjäwa’, sistwa naya Jehová Diosajja.

‘Janiw uvas alin kuna uvasas jiltʼkaniti, janirakiw higos qoqan* kuna higos utjkaniti, hojanakas suwartjjarakiniwa.

Ukatjja kuntï jupanakar churkta uksa aptʼasipjjaniwa’”.

14 “¿Kunatsa jiwasajj akan qontʼatäsktan?

Tantachtʼasipjjañäni, ukatsti jachʼa perqanakamp muyuntat markanakar mantapjjañäni,+ ukanwa jiwarakiñäni.

Jehová Diosasajj jiwasanakar tukjistaniwa.

Jupasti venenon uma umayistani,+

Jehová Dios contra jucha lurapjjatas layku.

15 Jiwasajj sumankañ suyasipkayätanjja, ¡ukampis janiw kuna sumas jutkiti!

Qollatäñ tiempo suyasipkayätanjja, ¡ukampis wali ajjsarañaw utji!+

16 Enemigon caballonakapan wali chʼamampi samsutapajj Dan markatpachaw istʼasi.

Guerran nuwasir caballonakapan warartatipanjja,

oraqpachaw khatati.

Jupanakajj mantanisaw oraq tukjapjjani,

markampiru ukan jakirinakampiru”.

17 “Kuna laykutejj asirunakwa* jumanak taypir khitanisipksma,

jan khitimpis apnaqayasipki uka venenon asirunaka,

ukanakaw cheqas jumanakar achutatapjjätam”, sistwa naya Jehová Diosajja.

18 Llakijajj janiw qollañjamäkiti,

wali llakisiñaw chuymajan utji.

19 Yanaptʼayasiñatak arnaqasinir mä aruw wali jaya oraqetpach istʼasi,

markajan phuchapan arupawa:

“¿Janit Jehová Diosajj Sionankki?

Jan ukajj ¿janit reyipajj ukankki?”.

“¿Kunatsa jupanakajj idolonakapampi jiskʼachapjjetu,

jan kunatak serviri yaqha markankir diosanakapampi?”.

20 “Cosechajj tukusjjewa, juntʼupachas tukusjjewa,

¡ukampis nanakajj janiw salvatäpkti!”.

21 Markajan phuchapan heridanakapampejj qʼala aynachtʼatapunïtwa.+

Nayajj wali llakitapunïtwa.

Nayarojj wal sustjasiñaw katuntitu.

22 ¿Janit Galaad toqen bálsamo aceitejj utjki?+

¿Janit uka cheqan qollirejj utjkpacha?+

¿Kunatsa markajan phuchapajj jichhakamas jan kʼumaraptki?+

9 ¡Ojalay pʼeqejajj jachampi phoqtʼat mä uma phujur tukuspa,

nayranakajas jachan jalsunakaparakïspa!+

Arumay uruw jachirista,

markajan jiwarapki ukanak layku.

 2 ¡Ojalay viajirinakan alojasiñapatakejj mä lugaras wasaran utjitaspa!

Nayasti markajarojj jaytjjeristwa, jupanakat jitheqtjjarakiristwa,

kuna laykutejj taqeniw adulterio jucha lurir jaqenakäpjje,+

traicionasir jaqenakäpjje.

 3 Jupanakajj jankʼakïpjjew kʼarisiñataki, kunjamtï mä flechtʼañ arcojj mäki flechtʼañatak wakichtʼatäki ukhama.

Oraqejj kʼarisiñampi phoqantatawa. Kunatï cheqäki ukajj janiw utjkiti.+

“Jan walit jukʼamp jan waliruw sarapjje,

janirakiw nayarojj istʼapkituti”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

 4 “Taqenis jaqe masipat amuyaspan,

janirak pachpa jilaparus confiyaspanti.

Kuna laykutejj taqe jilanakaw engañasiñ yatipjje,+

taqe jaqe masirakiw maynir kʼarintañ yati.+

 5 Sapa mayniw jaqe masipar engañjaraki,

janiw khitis cheq parlkiti.

Jupanakajj lajjranakapar kʼarisiñ yatichapjje.+

Kunatï jan walïki uk lurasajj qariratäjjapjjewa.

 6 Jumajj kʼarisiñ taypinwa jaktajja.

Jupanakajj kʼarisipjjewa, janirakiw uñtʼañ munapkituti”, siw Jehová Diosajja.

 7 Ukhamasti akham siw ejercitonakan Jehová Diosapajja:

“Jumanakarojj umatatayasaw yantʼapjjäma,+

kuna laykutejj ¿kunampsa markajan phuchap laykojj lurirista?

 8 Jupanakan lajjrapajj jiwayir flechanakar uñtasitaw kʼarinak parlapjje.

Laka mayakiw jaqe masiparojj sumankañat parlapjje,

ukampis chuyma manqhapan mä akatjamat katuntañ amtasipki” sasa.

 9 “¿Janit nayajj taqe ukanakat jupanakar cuenta mayiñajäkaspa?”, siw Jehová Diosajja.

“¿Janit nayajj aka markat vengasiñajäkaspa?+

10 Nayajj qollunak kawsaw jachäjja, wal llakisirakëjja,

wasarankir pastonak laykojj mä llakkañ canción cantäjja,

kuna laykutejj ukanak naksuyapjjewa, ukhamat jan khitis uka cheq pasañapataki,

janirakiw uywanakan suynatapas istʼasjjeti.

Jamachʼinakas animalanakas escapjjapjjewa, sarjjapjjarakiwa.+

11 Nayasti Jerusalén markarojj qala montonaruw tukuyäjja,+ chacal sat animalanakan putuparu.*+

Judá oraqenkir markanakarus chʼusak jaytäjja, jan khiti jakirini.+

12 ¿Khitis taqe ukanak amuytʼañatakejj yatiñanïspa?

¿Khitirus Jehová Diosajj parli, ukhamat uk yatiyañapataki?

¿Kunatsa oraqejj tukusi?

¿Kunatsa oraqejj wasarar uñtat nakharat uñjasi,

janirak khitis uka cheq paski?”.

13 Jehová Diosajj akham sasaw säna: “Jupanakar churat leyij* apanukupjjatap layku, janirakiw uk phoqapkänti, ni arujarus istʼapkänti. 14 Antisas jupanakajj jan istʼasisaw chuymapamp apayasipjjäna,+ Baal idolonakaruw arkapjjäna, kunjamtï awkinakapajj jupanakar yatichkäna ukhama.+ 15 Ukhamasti akham siw Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajja: ‘Nayajj ajenjo aka jaqenakar manqʼayäjja, venenon um umayarakëjja.+ 16 Jupanakampin nayra awkinakapampin jan uñtʼatäki uka yaqha markanak taypiruw jupanakarojj ananuköjja,+ ukatsti mä espada jupanakan qhepap apayäjja, qʼal jiwarayañkama’+ sasa.

17 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

‘Kunatï pasaski uk amuytʼapjjam.

Llakkañ cancionanak cantir warminakar jawsthapipjjam,+

suma yatjjattʼatäpki uka warminakan jutapjjañapatak jawsayapjjam,

18 ukhamat jupanakajj ratuk jutasin jiwasatak mä llakkañ canción cantapjjañapataki,

ukhamarak nayranakasajj jachañapataki,

jachanakasas ajanusan jalarañapataki.+

19 Kuna laykutejj Sionatpachwa ayqoñajj istʼasi:+

“¡Jiwasanakajj kunja tukjatätansa!

¡Kunja phenqʼachatätansa!

Jiwasanakarojj oraqe jaytayapjjestu, utanakassa tinkuyapjjewa”+ sasa.

20 Warminaka, jumanakajj Jehová Diosan arunakap istʼapjjam.

Jiñchunakamajj jupan arunakap katoqasipjjpan.

Phuchanakamarojj aka llaki yatichapjjam,

maynit maynikam aka llakkañ canción yatichasipjjarakim.+

21 Kuna laykutejj ventananakasatwa jiwañajj mantani,

jachʼa torrenakasaruw mantani,

ukhamat wawanakarojj callenakat apasjjañataki,

waynanakarojj plazanakat apasjjañataki’.+

22 Jumajj akham sätawa: ‘Jehová Diosajj akham siwa:

“Jiwat cuerponakajj wanur uñtataw oraqen jaqortani,

kunjamtï yawirejj ukhak yawirat granonak filak qhepapar jaytki,

janirak khitis uk apthapki ukhama”+ sasa’”.

23 Jehová Diosajj akham siwa:

“Yatiñan jaqejj jan yatiñapat jachʼañchaspanti,+

wali chʼamanïki uka jaqejj jan chʼamapat jachʼañchaspanti,

qamir jaqejj jan walja utjiripat jachʼañchaspanti”+ sasa.

24 “Ukampis khititï jachʼañchaski ukajj akat jachʼañchaspan:

suma amuytʼasirïtapata, nayar uñtʼatapata,+

nayan Jehová Diosätaj yatitapata, nayajj munasiñat jan jaytjasirïtaj uñachtʼayta, cheqaparjamaw uñjta, oraqen cheqaparjamaw lurarakta,+

kuna laykutejj ukanakaw nayarojj gustitu”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

25 “Urunakajj jakʼachasisinkiwa”, sistwa naya Jehová Diosajja, “uka urunakanwa nayajj taqe circuncidatäpki* ukampis cheqpachans jan circuncidatäpki uka jaqenakarojj cuenta mayëjja,+ 26 Egipto+ markaru, Judá+ markaru, edomitanakaru,+ ammonitanakaru,+ moabitanakaru+ ukhamarak taqe khitinakatï para ladot ñikʼutanakapajj khuchuratäki, wasaran jakapkaraki ukanakaru.+ Kuna laykutejj taqe markanakaw jan circuncidatäpkiti, israelitanakas janiw chuymapan circuncidatäpkiti”.+

10 Israelitanaka, Jehová Diosajj kuntï jumanak contrajj arski ukanak istʼapjjam. 2 Jehová Diosajj akham siwa:

“Jan jumanakajj markanakan costumbrenakap yateqasipjjamti,+

alajjpachanakan señalanakajj utjki ukanakat janirak wal sustjasipjjamti,

markanakajj ukanakamp wali sustjatäpjjatap layku.+

 3 Kuna laykutejj markanakan costumbrenakapajj mä engañokiwa,*

monten* utjki uka khuchoqat qoqakiwa,*

mä artesanon amparanakapaw herramientapampejj mä kunar uñtasit lurjjaraki.+

 4 Jupanakajj qollqempi qorimpiw ukar adornapjje,+

jan jalaqtañapatakejj martillomp clavonakampiw achtʼayapjjaraki.+

 5 Uka idolonakajj pepino yapun jamachʼinak sustjañatak utjki uka tʼejjetanakar uñtasitakiwa, ukanakajj janiw parlañ puedipkiti.+

Jan sarnaqañ puedipjjatap laykojj apnaqatäpjjañapawa.+

Jan ukanakar ajjsarapjjamti, janiw kuna jan walsa lurapkaspati,

janirakiw kuna sumanaksa lurapkaspati”+ sasa.

 6 Jehová Dios Tata, janiw khitis jumjamajj utjkiti.+

Jumajj wali jachʼätawa, sutimajj wali jachʼawa, wali chʼamanirakiwa.

 7 Markanakan Reyipa,+ ¿khitirak jumarojj jan ajjsarkiristamsti? Cheqans jumar ajjsarañajj wakisipuniwa.

Kuna laykutejj markanakankir taqe yatiñan jaqenak taypinsa taqe reinonakap* taypinsa,

janipuniw kunäkipans jumjamajj utjkiti.+

 8 Taqe jupanakajj jan amuytʼañ muniri, jan amuytʼasirinakäpjjewa.+

Mä qoqat* jutir yatichäwejj engañokipuniwa.*+

 9 Jupanakajj juchʼus qollqe planchanak Tarsis+ toqet apanipjje, qorsti Ufaz lugarataraki.

Ukanakampiw artesanonakasa metalamp trabajirinakas maderanakar uchapjje.

Jaqenakasti azul hilompi morado chʼankhampiw isthapiyapjje.

Taqe uka idolonakajj wali yatjjattʼat jaqenakan luratarakiwa.

10 Ukampis Jehová Diosakiw cheqpach Diosajja.

Jupaw jakkir Diosajja,+ wiñay Reyirakiwa.+

Jupan wal colerasitapatwa oraqejj khatatini,+

janirakiw ni markanakas colerasiñap aguantkaniti.

11 * Jupanakarojj akham sapjjañamawa:

“Kawkir diosanakatï alajjpachanaksa oraqsa jan lurapki ukanakajja,

oraqetsa alajjpachat aynachankki ukatsa chhaqtayatäpjjaniwa”+ sasa.

12 Jupaw chʼamapampejj oraq luri,

jupaw achunak churir oraqsa yatiñamp wali sum uttʼayaraki,+

jupaw alajjpachanaksa mä telar uñtasit yatiñamp* janatataraki.+

13 Kunapachatï arup istʼayasi ukhajja,

alajjpachankir umanakajj wal suynapjje,+

oraq tukuyanakatpachwa qenayanak* makatayi.+

Jallutakisti lliju llijunak luraraki,

ukatjja imañ utanakapatwa thaya apsuraki.+

14 Jaqenakajj taqeniw jan amuytʼasisa jan kun yatis sarnaqapjje.

Cheqpachans taqe metalamp trabajirinakaw idolonak kawsajj phenqʼachatäpjjani.+

Metalat lurat idolonakapajj kʼarikiwa,

janirakiw uka idolonakajj vidanïpkiti.*+

15 Ukanakajj mä engañokiwa,* larusiñatak luratakiwa.+

Juchañchatäpkani uka urojj purinjjani ukhajj chhaqtjjapjjaniwa.

16 Ukampis Jacobun Diosapajj janiw uka idolonakjamäkiti,

kuna laykutejj jupaw taqe kuns luri,

Israelaw herenciapan thujrupajja.+

Jupajj ejercitonakan Jehová Diosapa satawa.+

17 Qʼepim oraqet apthapisjjam,

enemigomp muyuntat warmi.

18 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham siwa:

“Jichhaw aka oraqen jakirinakarojj aka oraqet qʼorawtʼäjja,+

jupanakarojj tʼaqesiñanakanwa uñjasiyarakëjja” sasa.

19 ¡Ay kunakïkäjja, qʼala aynachtʼatapunïtwa!*+

Heridajajj jan qollkañawa.

Nayajj saraktwa: “Cheqpachans akajj nayan usujäpachawa, aguantañajarakiwa.

20 Nayan carpaj qʼal tukjapjje, pitanakapsa* tʼaqarapjjewa.+

Wawanakajajj jaytjjapjjetuwa, janirakiw utj-jjapjjeti.+

Carpajan telanakap janatatirisa, telat lurat carpaj saytʼayiris janiw utj-jjeti.

21 Kuna laykutejj awatirinakajj jan amuytʼasisaw sarnaqapjjäna,+

janirakiw Jehová Diosar jisktʼasipkänti.+

Ukatwa jupanakajj jan sum amuytʼasis kuns lurapjjäna,

taqe uywanakapas anatatataw uñjasirakïna”+ sasa.

22 ¡Mä yatiyäw istʼapjjam!

Alay toqenkir* oraqetpachaw wali khatatiñajj jutaski,+

ukhamat Judá oraqenkir markanak chʼusak jaytañataki, chacal sat animalanakan putupar* tukuyañataki.+

23 Jehová Dios Tata, nayajj ak sum yatta, janiw jaqerojj pachpa thakip ajlliñajj waktʼkiti.

Janirakiw jaqerojj chellqtatanakap amtañas waktʼkiti.+

24 Jehová Dios Tata, cheqañchita, cheqaparjam juzguita,

ukampis jan colerasiñamanjja,+ ukhamat nayar jan tukjañamataki.+

25 Jumar jan uñtʼir tukupki uka markanakarojj castigam,+

juman sutim jan artʼasipki uka familianakarus ukhamaraki.

Kuna laykutejj Jacoburuw jupanakajj manqʼantapjje,+

Jacoburojj qʼal chhaqtayañkamaw manqʼantapjje,+

jupajj naskäna uka markapsa qʼalwa tukjapjje.+

11 Jehová Diosajj akham sasaw Jeremiasarojj säna: 2 “¡Markankirinaka! ¡Aka pacton arunakap istʼapjjam!

”Judá markankir chachanakampiru Jerusalén markan jakirinakampir parlam,* 3 jupanakarojj akham sarakim: ‘Israelan Jehová Diosapajj akham siwa: “Aka pacton arunakap jan istʼir jaqejj maldisitawa,+ 4 nayaw uka arunak nayra awkinakamarojj Egipto oraqet irpsunkayäta uka urojj jupanakar churayäta,+ cheqas hierro umatatayañ hornot irpsunkayäta+ uka uruw jupanakarojj akham sasin churayäta: ‘Nayan arunakaj istʼapjjam, taqe kunanaktï jumanakar mayipksma ukanak lurapjjam, jumanakasti nayan markajäpjjätawa, nayasti jumanakan Diosamarakïyäwa,+ 5 ukhamat nayajj nayra awkinakamar juramento lurkayäta uk phoqañajataki, kawkjantï leches miskʼis+ wal utjki uka oraqe churañataki’ sasa. Uka oraqenwa jumanakajj jichhürkam jakasipktajja”’”.

Nayasti akham sasaw jaysarakiyäta: “Amén,* Jehová Dios Tata” sasa.

6 Ukatsti Jehová Diosajj akham sitänwa: “Judá oraqenkir markanakansa Jerusalén markan callenakapansa, jumajj akham sasin taqe aka arunak yatiyam: ‘Aka pacton arunakap istʼapjjam, phoqapjjarakim. 7 Kuna laykutejj nayra awkinakamar Egipto oraqet apsunkayäta uka urut jichhürkamajja, nayajj “aruj istʼapjjam”+ sasaw jupanakarojj kutin kutin ewjjtʼayäta.* 8 Ukampis jupanakajj janiw istʼañ munapkänti, janirakiw ni atencionampis istʼapkänti, antisas taqeniw jan istʼasis jan wali chuymapar arkañ amtapjjäna.+ Jupanakajj janiw kuntï lurapjjañapatak maykayäta uk phoqapkänti, ukatwa aka pacton arunakap jupanak contra apaniyäta’ sasa”.

9 Ukatsti Jehová Diosajj akham sitänwa: “Judá markankir chachanakampi Jerusalén markan jakirinakampejj jupanakkamaw naya contra saytʼañatak arustʼasisipki. 10 Jupanakajj kunjamtï nayra tiempon nayra awkinakapajj pantjasipkäna uka pachparuw kuttʼapjje, nayra awkinakapajj janiw arunakaj istʼañ munapkänti.+ Jupanakajj ukhamarakiw yaqha diosanakar arkapjje, servipjjaraki.+ Israel markankirinakasa Judá markankirinakasa nayra awkinakapamp lurkayäta uka pacto pʼakintapjje.+ 11 Ukatwa naya Jehová Diosajj akham sista: ‘Nayajj mä jan waltʼäwi jumanakjjar apasinkta,+ janiw ukat escapañ puedipkätati. Yanaptʼayasiñatak ruwtʼasipjjetani ukhajj janiw jupanakar istʼkäti.+ 12 Ukatsti Judá oraqenkir markanakasa Jerusalén markan jakirinakasa sacrificionak loqtapki* uka diosanakaruw sarapjjani, ukatsti yanaptʼayasiñatakiw ruwtʼasipjjani,+ ukampis kunapachatï jan waltʼäwejj jupanakjjar jutkani ukhajja, uka diosanakajj janipuniw kunjamatsa jupanakar salvapkaniti. 13 Kuna laykutejj Judá marka, juman diosanakamajj markanakamar uñtat waljapunëjjewa. Jumajj altaranakwa lurastajja, uka altaranakjjaruw phenqʼaskay* Baal diosarojj sacrificionak loqttajja.+ Uka altaranakajj Jerusalenan callenakapar uñtasit waljapuniwa’.

14 ”Ukhamasti jumajj* jan aka markatakejj oración luramti. Jan jupanakatakejj ruwtʼasimti, jan jupanakatak oración luramti,+ jan waltʼäwin uñjasipjjatap layku artʼasinipjjetani ukhajj janiw nayajj istʼkäti.

15 ¿Nayan munat markajajj kuna derechonis utajankañatakejja,

waljanin jan walinak lurapjjatapatjja?

Jumjjar* jan waltʼäwejj jutkani ukhajja, ¿sagrado aychanakampit* jumar jarkʼaqapjjätam?

¿Ukapachajj kusisïtati?

16 Naya Jehová Diosajj jachʼa olivo qoqa* sasaw nayrajj sutichasiyäsmajja,

suma achunak achoqer qoqa sasina.

Nayajj wali jachʼat suynasaw jumarojj ninamp naktaysmajja,

ukatsti jupanakajj ramanakam pʼakirapjjaraktam.

17 ”Jumar ayrusiri* naya ejercitonakan Jehová Diosapajja,+ jumjjar mä jan waltʼäwi jutañapatakiw arsurakta, Judá markankirinakampi Israel markankirinakamp jan walinak lurapjjatap layku, jupanakajj Baal diosar sacrificionak loqtasaw nayar colerayapjjetu”.+

18 Jehová Diosaw nayan yatiñajatak yatiyitäna.

Diosajay, uka tiemponwa kuntï jupanakajj lurasipkäna uk uñjayistajja.

19 Nayasti kharinukuñatak apatäki uka manso orqo ovejar uñtasitäyätwa.

Janiw nayajj akham sasin naya contra arustʼasisipkatap yatkayätti:+

“Uka qoqarojj* achunakapamppach tukjañäni,

jakirinakan oraqepat khuchunukuñäni,

ukhamat sutipajj jan mayampis amtatäjjañapataki” sasa.

20 Ukampis ejercitonakan Jehová Diosapajj cheqaparjamaw juzgui,

jupasti amuyunaksa* chuymsa uñantiwa.+

Diosajay, jupanakjjar vengaskäta uk uñjayita,

kuna laykutejj jumaruw nayajj quejaj yatiysma.

21 Ukhamasti Anatot+ markankir chachanakarojj akham siw Jehová Diosajja, khitinakatejj jumar jiwayañ thaqasipki, khitinakatejj “jan jumajj Jehová Diosan sutipjjar profecianak arsumti,+ jan ukasti amparanakajamp jiwayataw uñjasïta” sasin sapki ukanakaru, 22 ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Nayaw jupanakarojj cuenta mayëjja. Waynanakajj espadamp jiwayataw uñjasipjjani,+ yoqanakapasa phuchanakapas manqʼatjamaw jiwarapjjarakini.+ 23 Janiw jupanakat ni maynis jiltʼkaniti, kuna laykutejj jupanakar cuenta maykä uka maranjja, Anatot+ markankir chachanakjjarojj mä jan waltʼäwi apayanëjja” sasa.

12 Jehová Dios Tata, jumajj cheqap Diosätawa.+ Kunapachatï nayajj jumar quejassma ukhasa,

juicionakamat parlksma ukhasa, jumajj cheqaparjamaw uñjtajja.

Ukampis ¿kunatsa jan wali jaqenakan luratanakapajj sumarupun sari?+

¿Kunatsa traicioniri jaqenakajj jan kuna llakin jakasipjje?

 2 Jumaw jupanakar ayrunttajja,* jupanakajj saphintapjjarakiwa.

Jupanakajj jilsupjjewa, achoqapjjarakiwa.

Jupanakajj jumat parlapjjapuniwa, ukampis chuymanakapajj* jumat jayarstʼatawa.+

 3 Jehová Dios Tata, ukampis jumajj sum uñtʼistajja,+ uñjarakistawa,

jumaw chuymajs uñantistajja, jumampïskatapwa uñjaraktajja.+

Jupanakarojj khariñatak ovejanakarjam ajlliram,

jiwarayañ urutak jupanakar yaqhacham.

 4 ¿Kunapachkamas aka oraqejj wañantani,

taqpach oraqenkir alinakas wañsuni?+

Ukan jakirinakan jan walinak lurapjjatap laykojja,

animalanakas jamachʼinakas chhaqtjjapjjewa.

“Jupajj janiw kunas jutïrin pasistani uk uñjkiti” sapjjatap layku.

 5 Ukatsti Diosajj akham sitänwa: “Jumatï kayuk* sarir chachanakampi tʼijusin qarstajja,

¿kunjamarak caballonakamp chik tʼijusmasti?+

Jumajj sumankañ oraqen janiw kunats llakisktati.

Ukampis ¿Jordanan utjki uka walja alinak taypin kamachätasa?

 6 Kuna laykutejj tataman pachpa utapan jakapki uka jilanakamaw

jumar traicionapjjtamjja.+

Jupanakaw juma contra jachʼat arnaqasipjje.

Jumar sumanak parlkipansa,

jan jupanakar confiyasimti.

 7 Nayajj utaj apanukusinta,+ herenciaj apanukusirakta.+

Munat markajarojj enemigonakapan amparaparuw katuyarakta.+

 8 Herenciajajj montenkir* mä leonar uñtataw nayatak tukjje.

Jupajj naya contraw warari.

Ukatwa nayajj jupar uñisjjarakta.

 9 Herenciajajj mä aycha manqʼani walja coloranakani jamachʼir uñtasitawa.

Aycha manqʼani yaqha jamachʼinakajj jupar muyuntasaw katjañ munapjjaraki.+

Jutapjjam, taqe salvaje animalanaka,

manqʼer jutapjjam.+

10 Walja awatirinakaw uvas yapuj tukjapjje.+

Jupanakaw nayar waktʼkitu uka oraq taksuraqapjjetu.+

Jupanakaw nayar waktʼkitu uka munat oraqej mä wasarar tukuyaraqapjjetu.

11 Mä chʼusa oraqer tukuyatawa.

Suwartatäjjewa,*

naya nayraqatan chʼusa oraqewa.+

Taqpach oraqew chʼusa oraqer tukuyataraki,

ukampis janiw khitirus importkiti.+

12 Tukjirinakajj wasara oraq paski taqe uka thakichsut thakinak jutapjje,

kuna laykutejj Jehová Diosan espadapaw oraqerojj taqpach tukjaski.+

Janiw khititakis sumankañajj utjkiti.

13 Jupanakajj trigo phawantapjjäna, ukampis chʼapinak apthapipjje.+

Jupanakajj inamayakiw wal qaripjje.

Cosecha apthapipjjatapajj jupanakatak mä phenqʼäniwa,

Jehová Diosajj wali coleratätap layku” sasa.

14 Jan wali vecinonakajarojj akham siw Jehová Diosajja, khitinakatï Israel markajar churkta uka herenciar llamktʼasipki ukanakaru:+ “Nayajj oraqepatwa jupanakarojj jikʼinukuskta,+ Judá markarojj jupanak taypitwa jikʼinukurakëjja. 15 Ukampis jupanakar jikʼinukusajja, wasitat jupanakat khuyaptʼayasëjja, sapa mayniruw herenciapar oraqepar kuttʼayanëjja”.

16 “Ukampis jupanakatï markajan sarnaqatap cheqpachapun yateqapjjani, jupanakatejj ‘¡kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäkejja!’ sasin mä juramento sutij-jjar lurapjjani, kunjamtï jupanakajj Baal diosar mä juramento lurañ markajar yatichapkäna ukhamjja, jupanakarojj markaj taypinwa mä lugar churäjja. 17 Ukampis jupanakatï jan istʼasiñ munapkanejja, uka markarojj jikʼinukurakïwa, ukatsti tukjarakïwa” siw Jehová Diosajja.+

13 Jehová Diosajj akham sitänwa: “Linot lurat mä cinturón alasinim, cinturamaruw uk uchasïta, ukampis janiw uk umar jakʼayätati” sasa. 2 Ukhamasti nayajj Jehová Diosan arunakaparjamaw mä cinturón alasta, cinturajaruw uchasirakta. 3 Ukatsti payïr kutinwa Jehová Diosajj nayar parlarakitu, akham sasa: 4 “Jumajj alaskta, uchatäkarakta uka cinturón katusajja, Éufrates jawirar saram, ukanwa mä jachʼa qarqan* kʼakʼatapar imantarakïta” sasa. 5 Ukhamasti nayajj kunjamtï Jehová Diosajj siskitäna ukarjamaw Éufrates jawir jakʼar sarasin imantanta.

6 Ukampis walja urunakatjja, Jehová Diosajj akham sitänwa: “Éufrates jawirar saram, kawkïr cinturontï ukar imantaniñamatak mayksma uk aptanjjam” sasa. 7 Ukatwa nayajj Éufrates jawirar sarasajja, kawki cheqarutï imantkayäta uka cheqat cinturón apsunjjayäta. Ukampis cinturonan jan walëjjätap uñjayäta, janirakiw kunatakis sirvjjänti.

8 Ukatjja Jehová Diosajj akham sasaw nayar yatiyitäna: 9 “Naya Jehová Diosajj akham sistwa: ‘Judá markan jachʼa jachʼa tukutapasa Jerusalén markan wal jachʼanchasitapasa, aka cinturonar uñtasitaw tukuni.+ 10 Arunakaj jan istʼañ muniri aka jan wali jaqenakajja,+ khitinakatï jan istʼasis chuymapamp apayasipjje,+ yaqha diosanakar arkapjje, servipjje, altʼasipjjaraki ukanakajja, jan kunatak serviri aka cinturonar uñtasitäpjjaniwa’. 11 ‘Kunjamtï mä cinturonajj mä jaqen cinturapar kattʼkejja, ukhamarakiw taqpach Israel markasa Judá markasa nayar katuntatäpjjäna’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘ukhamat markajäñapataki,+ nayan uñtʼatäñajataki,+ jachʼañchatäñajataki, wali sumäñapataki. Ukampis jupanakajj janiw istʼasipkänti’.+

12 ”Ukatsti akham sasaw jupanakar yatiyañamaraki: ‘Israelan Jehová Diosapajj akham siwa: “Taqe jachʼa wakullanakaw vinomp phoqantasiñapa” sasa’. Jupanakasti akham sapjjarakïtamwa: ‘¿Janit nanakajj taqe jachʼa wakullanakajj vinomp phoqantatäñap yatipktjja?’ sasa. 13 Jupanakarojj akham sarakim: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Nayaw aka oraqen taqe jakirinakarojj vinomp phoqantaskta,+ David reyin tronopan qontʼasipki ukanakaru, sacerdotenakaru, profetanakaru ukhamarak Jerusalén markan taqe jakirinakaru, jupanakan umjasipjjañapkama. 14 Jupanakkam tukjasiyäjja, awkinakarus yoqanakarus mä igualak uñjäjja”, sistwa naya Jehová Diosajja.+ “Janiw jupanakat khuyaptʼaskäti ni sinttʼaskarakïsa, janiw jupanakar tukjañatakejj kunas jarkʼkitaniti” sasa’.+

15 Istʼapjjam, wali amuyump istʼapjjam.

Jan jumanakajj jachʼa jachʼa tukupjjamti, Jehová Diosaw parlaski.

16 Jumanakan Jehová Diosamar jachʼañchapjjam,

janïr jupajj chʼamak apankipana,

janïra jumanakan kayunakamajj qollunakan chʼamakthapki ukhajj lanktʼaskipana.

Jumanakajj qhanwa suyapjjäta,

ukampis jupajj chʼamak apanini,

uksti wali chʼamakaruw tukuyarakini.+

17 Jumanakatï jan istʼasiñ munapkätajja,

jachʼa jachʼa tukupjjatam laykojj jamasan jachäjja.

Nayajj wal jachäjja, nayranakajas jacha mayakïniwa,+

Jehová Diosan tamapar+ preso katuntat apapjjatap layku.

18 Reyimpiru mamapampirojj+ akham sasin yatiyam: ‘Mä jiskʼachat lugaran qontʼasipjjam.

Kuna laykutejj suma coronanakamajj pʼeqenakamat jalaqtaniwa’ sasa.

19 Aynach toqenkir* markanakan punkunakapajj llawintatawa,* janirakiw khiti llawiriris utjkiti.

Taqpach Judá markarojj yaqha markaruw preso apasjjapjje, taqeniruw preso apasjjapjje.+

20 Uñtam, alay toqet* jutasipki ukanakar uñjam.+

¿Kawkinkis jumar churaskäna uka tamajja, wali suma ovejanakamajja?+

21 ¿Kamsätas castigomajj purinkani ukhajja,

qalltatpach wali suma amigonakamarjam uñjkayäta uka amigonakamat jutkani ukhajja?+

¿Janit jumajj kunjamtï mä warmejj ususiñatak tʼaqeski ukham tʼaqeskarakïta?+

22 Kunapachatï jumajj ‘¿kunatsa taqe akanakajj pasitu?’+ sasin chuymaman säta ukhajja,

wal pantjasitam laykuw faldamajj chʼiyaqat uñjasi,+

juman kayu talonanakamajj wal usuyasiraki.

23 ¿Mä cusita* jaqejj jañchi lipʼichip cambiasispati? ¿Jan ukajj mä leopardo animalach manchanakap cambiasispa?+

Ukhamäspa ukhajja, jumanakajj jan walinak lurañatak yatichsutpachasa,

kunatï walïki uk lurapjjarakismawa.

24 Ukatwa nayajj wasarankir thayan apat pajar uñtasit jupanakar willitatäjja.+

25 Ukaw jumarojj pasätam. Uka parte jumarojj chursma”, sistwa naya Jehová Diosajja,

“kuna laykutejj nayatwa jumajj armasistajja,+ kunanakatï kʼarïki ukaruw confiyaraktajja.+

26 Ukatwa nayajj faldam ajanum patjjakam aptäma,

taqenin uñjkataw jumar phenqʼachäma.+

27 Adulterio juchanak luratamasa,+ mä caballor uñtasit katusiñ munasin wararitamasa,

prostitutjam mä phenqʼa sarnaqatamas uñjatarakïniwa.

Jiskʼa qollunakansa pampa oraqenakansa,

nayajj ajjtaskañ sarnaqatam uñjta.+

¡Ay kunakïkäta, Jerusalén marka!

¿Kunapachkamas jumajj qʼañüskakïta?”.+

14 Jehová Diosajj akham sasaw Jeremiasarojj sequianakat parläna:+

 2 Judá markajj llakisitaw uñjasi,+ punkunakapas chhaqtjjarakiwa.

Wali llakitaw oraqen jaqosisipki,

Jerusalenan jachʼat wararitapajj alajjpachanakkamaw puri.

 3 Patronanakajj servirinakaparuw* um thaqanipjjañapatak khitapjje.

Jupanakajj uma estanquenakar* sarasajja, janirakiw kuna umsa katupkiti.

Chʼusa wakullanakampikiw kuttʼanjjapjje.

Phenqʼachata chuymas pʼakintata ukhamäpjjewa,

pʼeqenakapsa imtʼasipjjarakiwa.

 4 Oraqen kʼakʼanoqtatätap laykusa

oraqer jallojj jan purjjatap laykusa,+

yapuchirinakajj janiw kuns lurtʼasirjamäpkiti, pʼeqenakapsa imtʼasipjjarakiwa.

 5 Camponkir venado* animalas jichhak nasit qalluparojj apanukjjarakiwa,

chʼojjña alinakan jan utj-jjatap layku.

 6 Salvaje asnonakajj jiskʼa qollunakan saytʼatäpjjewa,

chacal sat animalanakar uñtasitaw samaqepjjaraki.

Pastonakan jan utjatap laykojja, nayranakapas chʼamaktʼjjarakiwa.+

 7 Pachpa pantjasitanakajaw juchanïpjjataj uñachtʼayi,

Jehová Dios Tata, sutim laykuy yanaptʼapjjeta.+

Walja kutipuniw jumar apanukupjjsma,+

juma contraw nanakajj juch lurapjjta.

 8 Israelan suytʼäwipa, llakisiñ tiemponakan Salviripa,+

¿kunatsa jumajj aka markan mä extranjero jaqjamäta,

aruman iktʼañatakik quedasiri viajero jaqjamäta?

 9 ¿Kunatsa jumajj mä muspariri chachar uñtasitäta?

¿Kunatsa jumajj wali chʼamani chachar uñtasitajj markamar jan salvkta?

Jehová Dios Tata, jumajj nanak taypinktawa,+

nanakaw sutim apapjjarakta,+

janikiy jaytanukupjjestati.

10 Jehová Diosajj aka markat akham siwa: “Jupanakarojj mä cheqat yaqha cheqar sarañajj wal gusti,+ janiw kayunakap jarktʼapkiti.+ Ukatwa naya Jehová Diosajj jupanakamp jan kusisitäkti.+ Jichhaw nayajj pantjasitanakap amtasëjja, juchanakapatsti cuenta mayirakëjja”+ sasa.

11 Ukatsti Jehová Diosajj akham sasaw sitäna: “Jan jumajj aka markan sumar sarañapatak oración luramti.+ 12 Kunapachatï ayunapki ukhajja, janiw nayajj ruwtʼasitanakap istʼkti,+ enterpach nakhantayat ofrendanak loqtatapasa grano ofrenda loqtatapasa janiw nayarojj kusisiykituti.+ Jupanakarojj espadampi, manqʼat pistʼañampi ukhamarak usumpiw* qʼal tukjäjja”+ sasa.

13 Ukatwa nayajj akham sista: “¡Ay, Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tata! Profetanakajj akham sasaw jupanakar sasipki: ‘Jumanakajj janiw kuna espadsa uñjapkätati, janirakiw jumanakjjarojj manqʼat pistʼañas jutkaniti, antisas Diosaw jumanakarojj cheqpach sumankañ aka lugaran churapjjätam’+ sasa”.

14 Ukatjja Jehová Diosajj akham sasaw nayar sitäna: “Profetanakajj kʼari profecianakwa nayan sutij-jjarojj arsusipki.+ Janiw nayajj jupanakar khitankti, janirakiw jupanakarojj kuns ordenkti ni kunsa siskarakti.+ Jupanakajj kʼari visionanakampi, jan kunatak servir adivinacionampi, chuymanakapan utjki uka kʼarinakampi profecía arunakjam jumanakar parlapjjtamjja.+ 15 Ukhamasti janis nayajj jupanakar khitankstjja, naya Jehová Diosan sutij-jjaru profecianak parlir profetanakarojj akham sistwa, khitinakatejj janiw espadas ni manqʼat pistʼañas aka oraqen utjkaniti sapki uka profetanakaru: ‘Espadampi manqʼat pistʼañampiw uka profetanakajj tukusipjjani.+ 16 Profecianakap istʼir jaqenakajja, Jerusalén markan callenakapanwa manqʼatjama ukhamarak espada kawsa jaqortapjjani. Janiw khitis jupanakar imtʼkaniti,+ ni warminakaparusa, ni yoqanakaparusa, ni phuchanakaparusa, kuna laykutejj nayaw jupanakar waktʼki uka jan waltʼäwi jupanakjjar apanëjja’.+

17 ”Jupanakarojj aka arunak parlam:

‘Nayranakajajj arumay uruy jacha mayakïpan, jan saytʼas jachasipkakpan,+

kuna laykutejj markajan virgen phuchapajj qʼala nuwjatawa, tukjatarakiwa,+

heridapajj sinti jan walipuniwa.

18 Kunapachatï marka anqäjjar mistta ukhajja,

¡espadampi jiwarayatanakaruw uñjta!+

Kunapachatï markar mantta ukhajja,

¡manqʼat pistʼañajj apanki uka usunak uñjarakta!+

Profetasa sacerdotesa jupanakan jan uñtʼat oraqer sarasaw muyupjje’+ sasa”.

19 ¿Judá markarojj qʼalpunti apanukta? ¿Sionarojj walti uñista?+

¿Kunatsa jumajj nanakar nuwantapjjesta? Jichhajj janiw nanakajj qollañjamäpkti.+

Nanakajj sumankañ suyasipkayäta, ukampis janiw kuna sumas jutkiti.

Qollatäñ tiempo suyasipkayäta, ¡ukampis wali ajjsarañaw utji!+

20 Jehová Dios Tata, kuna jan walinaktï nanakajj lurapjjta uk yatisipjjtwa,

nayra awkinakajan pantjasitanakapsa ukhamaraki,

kuna laykutejj juma contraw juch lurapjjta.+

21 Sutim laykojj jan nanakar apanukupjjestati,+

janirak kʼajkir tronomar jiskʼachamti.

nanakamp lurkta uka pacto jan armasimti, janirak uka pacto pʼakintamti.+

22 ¿Markanakankir jan kunatak servir idolonakat maynikis jallu puriyaspati?

Jan ukajj ¿alajjpachanakakich jallu wal purintayaspa?

Nanakan Jehová Diosaja, juma sapakiw uk lurasmajja.+

Nanakajj jumaruw suytʼasipksma,

taqe ukanak jumak luratam layku.

15 Ukatsti Jehová Diosajj akham sitänwa: “Moisesampi Samuelumpis naya nayraqatar uñstanisipkpan,+ janiw ukhas nayajj aka markar sumat uñjkäti. Jupanakarojj nayan ukat apanukjjam. Sarjjapjjarakpan. 2 Jupanakatï ‘¿kunas nanakar pasapjjetani?’ sasin sapjjätamjja, jumajj akham sasaw jupanakar säta: ‘Jehová Diosajj akham siwa:

“¡Khitirutï mä jiwayir usojj waktʼani ukajja, jiwayir usumpiw jiwani!

¡Khitirutï mä espadajj waktʼani ukajja, espadampiw jiwani!+

¡Khitirutï manqʼat awtjatäñajj waktʼani ukajja, manqʼatjamaw jiwani!

¡Khitirutï preso katuntatäñajj waktʼani ukajja, preso katuntatäniwa!”+ sasa’.

3 ”‘Nayajj pusi jan waltʼäwinak* jupanakjjar apayanëjja’,+ sistwa naya Jehová Diosajja, ‘jiwarayañatakejj espada, jiwat cuerponakap qatatnaqañatakejj anunaka, jupanakar manqʼantañapatakis tukjañapatakis aycha manqʼani jamachʼinakampi salvaje animalanakampi.+ 4 Jupanakarojj oraqenkir taqe reinonakatakejj* wali ajjsarkañaruw tukuyäjja.+ Uksti kunanaktï Judá markan reyipäkäna uka Ezequías chachan Manasés yoqapajj Jerusalenan lurkäna uka kawsaw luräjja.+

 5 Jerusalén marka, ¿khitis jumat khuyaptʼayasini?

¿Khitis jumat sinttʼasïtamjja?

¿Khitis kunjamäsktasa sasin jisktʼañatak jutani?’.

 6 ‘Jumajj nayaruw apanukustajja’, sistwa naya Jehová Diosajja.+

‘Jumajj nayat jitheqtaskaktawa.*+

Ukatwa nayajj amparaj juma contra loqatatasajj tukjäma.+

Jumat sinttʼasiñatakejj qaritäjjtwa.

 7 Aka oraqen punkunakapanwa jupanakarojj khuysöjja, ukhamat thayamp apatäpjjañapataki.

Jan wawanakan jaytäjja.+

Markajarojj tukjäwa,

thakinakap jan apanukuñ munapjjatap layku.+

 8 Viudanakapajj lamar qotanakan chʼallanakapat sipansa waljapunïniwa.

Chika urunwa jupanak contrajj mä tukjiri apayanëjja, mamanak contra yoqanakap contra.

Mä akatjamatwa jupanakjjarojj wal llakisiñampi wal ajjsarayasiñampi phoqantäjja.

 9 Paqallqo wawanak ususir warmejj desmayjjewa.

Janiw samsuñ puedkiti.

Urükchisa jupajj chʼamakanwa uñjasi,*

jupasti phenqʼachata, jiskʼachataw uñjasiraki’.

‘Jupanakat mä qhawq jiltʼapki ukanakarojja,

enemigonakapan espadaparuw katuyäjja’, sistwa naya Jehová Diosajja”.+

10 ¡Ay mamitaja, nayar ususitam laykojj kunakïkäjja!+

Taqe markansti nuwasiñanakan chʼajjwañanakan uñjasiyapki uka chachätwa.

Janiw nayajj kuns maytʼkti ni maytʼaskaraktsa,

ukampis jupanakajj taqeniw nayar maldisipjjetu.

11 Jehová Diosajj akham sänwa: “Nayajj cheqpachapuniw yanaptʼäma.

Nayajj cheqpachapuniw enemigo nayraqatan juma toqet saytʼasëjja,

jan waltʼäwi tiemponakana, llakisiñ tiemponakana.

12 ¿Maynejj mä hierro metala,

alay toqenkir* hierro metaläskpasa cobrëskpas jiskʼa jiskʼa pʼakjaspati?

13 Juman wali utjirinakamsa wali valoraninakamsa, enemigonakaman amparaparuw katuyäjja,+

ina ukhamak jupanakar churäjja, taqe oraqenakaman taqpach juchanakam layku.

14 Ukanakjja enemigonakamaruw churäjja,

ukhamat jan uñtʼkta uka oraqer apasjjapjjañapataki.+

Kuna laykutejj nayan colerasitajaw nina naktayi,

uka ninajj jumanak contraw nakharaki”+ sasa.

15 Jehová Dios Tata, jumajj tʼaqesitaj sum yattajja,

nayat amtasikitaya, wali amuyumpiy uñtanita.

Nayar arknaqapkitu ukanakat vengasimaya.+

Jan jupanakar pacienciampi uñjasajj nayan jiwañajatak jaytistati.

Juma laykuw taqe uka jiskʼachir arunak aguantta, uk jumajj amuyakimaya.+

16 Kunapachatï juman arunakamajj nayan ukar jutkäna ukhajja, manqʼäkaspas ukham arunakam manqʼantta,+

arunakamasti wali kusisiñaruw tukjjaraki, chuymajan wali kusisiñaparu,

kuna laykutejj nayajj juman sutim apta, ejercitonakan Jehová Diosapa.

17 Khitinakatï kusistʼañak thaqapki ukanakampejj janiw nayajj qontʼaskti, janiw jupanakampejj kusiskti.+

Niyakejjay juman munañamankstjja, nayajj sapakiw qontʼasta,

kuna laykutejj jumajj colerasiñampiw* phoqantistajja.+

18 ¿Kunatsa llakijajj jan chhaqtirjamäki, heridajas jan qollañjamäki?

Janirakiw heridajajj jakthapkiti.

¿Jumajj jan umanïki uka uma jalsurut nayatak tuküta,

jan confiyañjamäki ukaru?

19 Ukhamasti Jehová Diosajj akham siwa:

“Jumatï kuttʼanjjätajja, sumaruw tukuyjjäma,

naya nayraqatan saytʼatäjjarakïtawa.

Jumatï jan kunatak servirïki ukat kunatï wali valoranïki uk yaqhachjjätajja,

jumajj nayan lakajäkasmas ukhamaw tuküta.*

Jupanakajj juma toqeruw kutikipstanipjjani,

ukampis jumajj janiw jupanak toqer kutikipstkätati”.

20 “Aka markatakejja, wali chʼollqhe mä cobre perqaruw tukuyäma.+

Jupanakajj cheqpachapuniw juma contrajj nuwasipjjani,

ukampis janiw jumar atipjapkätamti,+

kuna laykutejj nayaw jumar salvañatakis jarkʼaqañatakis jumampïskta”, siw Jehová Diosajja.

21 “Nayaw jan wali jaqenakan amparanakapat salväma,

tʼaqesiyirinakan amparanakapats salvarakïma”.

16 Mä kutimpiw Jehová Diosajj akham sitäna: 2 “Jan jumajj aka oraqen jumatak mä esposa thaqamti, janirak yoqanakanïkamsa ni phuchanakanïkamsa. 3 Kuna laykutejj aka oraqen nasiri yoqanakatsa phuchanakatsa ukhamarak mamanakapatsa tatanakapatsa, akham sistwa naya Jehová Diosajja: 4 ‘Jupanakajj jiwayir usunakampiw jiwapjjani,+ ukampis janiw jupanakatjam khitis jachkaniti, ni khitis jupanakar imtʼkarakiniti, jupanakajj oraq patjjan wanur uñtasitäpjjaniwa.+ Jupanakajj espadampi ukhamarak manqʼatjamaw jiwapjjani,+ aycha manqʼani jamachʼinakampi salvaje animalanakampiw jiwat cuerponakap manqʼapjjani’ sasa.

 5 Naya Jehová Diosajj akham sistwa:

‘Jan jumajj maynin jiwatapat llakitäsipki uka utar mantamti,

jan jumajj ukar jachiris ni jaqet sinttʼasiris saramti’.+

‘Kuna laykutejj nayaw aka markarojj sumankañaj apaqta’, sistwa naya Jehová Diosajja,

‘munasiñat jan jaytjasirïtajsa khuyaptʼayasitajsa apaqaraktwa.+

 6 Importante jaqenakasa aleq jaqenakas aka oraqenwa jiwapjjani.

Janiw jupanakajj imtʼatäpkaniti,

janiw khitis jupanakat llakiskaniti,

janirakiw khitis jupanak laykojj cuerponakap kharinoqaskaniti, ni ñikʼutanakapsa afeitaskaniti.*

 7 Khitinakatï jiwiritjam llakisipki ukanakarojj janiw khitis manqʼa churkaniti,

jiwatanakapat jupanakar chuymachañataki.

Chuymachasir vinonïki uka copsa janirakiw khitis churkaniti,

tatapan jan ukajj mamapan jiwatapat umtʼapjjañapataki.

 8 Ukatsti fiestanïki uka utarojj jan mantamti,

ukhamat jupanakamp manqʼañataki umañataki’.

9 ”Kuna laykutejj Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham sistwa: ‘Aka lugaranjja, jumanakan pachpa nayranakaman uñjkataw nayajj jakapkta uka urunakaman kusisiñat arnaqasitanaksa, wali kusisiñat arnaqasitanaksa, casarasir waynan arupsa, casarasir tawaqon arupsa chhaqtayäjja’.+

10 ”Kunapachatï aka markarojj taqe aka arunak yatiyäta ukhajja, jupanakajj akham sasaw jisktʼapjjätam: ‘¿Kunatsa Jehová Diosajj taqe aka jan waltʼäwi nanak contrajj arsu? ¿Kunans nanakajj Jehová Diosaj contrajj pantjasipjjta, kuna juchs nanakajj lurapjjta?’+ sasa. 11 Jumasti jupanakarojj akham sasaw jaysañama: ‘“Jumanakan nayra awkinakamajj nayar apanukupjjatap laykuwa”,+ siw Jehová Diosajja, “jupanakajj yaqha diosanakaruw arkasipkakïna, ukanakaruw servipjjarakïna, altʼasipjjarakïna.+ Nayarojj apanukupjjetänwa, janirakiw leyijs phoqapkänti.+ 12 Ukampis jumanakajj nayra awkinakamat sipansa jukʼamp jan walinak lurapjjtajja.+ Nayar istʼañat sipans sapa mayniw jan istʼasiri jan wali chuymanakamamp apayasipjjtajja.+ 13 Ukatwa nayajj aka oraqet kawkïr oraqtï nayra awkinakamasa jumanakasa jan uñtʼapkta uka oraqer alisnukupjjäma,+ ukanwa jumanakajj yaqha diosanakar uruy arum servipjjäta,+ kuna laykutejj janiw nayajj jumanakat khuyaptʼayasipkämati”’.

14 ”‘Ukampis urunakajj jakʼachasisinkiwa’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘ukhaw jupanakajj akham sasin jan parljjapjjaniti: “¡Kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäkejja, jupaw Israel markarojj Egipto oraqet apsunïna!”+ sasa. 15 Antisas akham sapjjaniwa: “¡Kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäkejja, jupaw Israel markarojj alay toqenkir* oraqetsa jupanakar anatatkäna taqe uka oraqenakatsa apanjjäna!” sasa. Nayasti oraqenakaparuw apanjjäjja, kawkïr oraqtï nayra awkinakaparojj churkayäta uka oraqeru’.+

16 ‘Nayajj walja chawlla katurinakwa jawsthapiyäjja’, sistwa naya Jehová Diosajja,

‘uka chawlla katurinakaw jupanakarojj katurapjjani.

Ukatjja walja animal katurinak jawsthapëjja,

jupanakaw sapa qollunsa, sapa jiskʼa qollunsa,

qarqanakan* kʼakʼatanakapansa katurapjjani.

17 Kuna laykutejj nayan nayranakajajj jupanakan taqe luratanakapjjankiwa.*

Jupanakajj janiw nayat imantasipkaspati,

janirakiw jupanakan pantjasitapsa nayranakajat imantapkaspati.

18 Nayraqatasti jupanakan pantjasitapatsa juchapatsa phoqatpachwa castigäjja,+

kuna laykutejj jan vidanïpki* uka ajjtaskañ idolonakampiw jupanakajj oraqej jiskʼachapjje,

herenciajarojj jupanakan ajjtaskañanakapampiw phoqantapjje’”.+

19 Jehová Dios Tata, nayan chʼamaja, imantasiñ lugaraja,

llakinakan uñjaskta uka urun escapañatak lugaraja,+

juman ukaruw markanakajj oraq tukuyanakatpach jutapjjani,

akham sapjjarakiniwa: “Nayra awkinakajajj falso diosanakar adorañwa* herenciat katoqapjje,

inamayäki jan kunatak servirïkaraki ukanaka”+ sasa.

20 ¿Mä jaqejj diosanak lurasispati?

Jupajj lurki ukanakajj janiw cheqpach diosanakäkiti.+

21 “Ukhamajj nayaw jupanakar uñachtʼayäjja,

jichha kutejj chʼamajampi wali chʼamanïtajampwa uñachtʼayäjja,

ukatsti jupanakajj Jehová sutinïtaj yatipjjani”.

17 “Judá markan juchapajj hierrot lurat cincelampi qellqatawa.

Chuymanakaparojj diamante puntampi leqʼsutawa,

altaranakapan wajjranakapans ukhamaraki,

 2 ukañkamasti wawanakapajj uka altaranakampit sagrado postenakampit amtasipjje,+

ukanakajj jachʼa qoqanak* ladonkiwa, jachʼa lomanak patjjana,+

 3 camponkir qollunak patjjans ukhamaraki.

Juman utjirinakamsa taqe kunanakatï juman wali valoranïki ukanaksa, nayajj katuntasipjjañapatakiw churäjja,+

cheqas adorañatak* lugaranakam* churäjja, taqe oraqenakaman taqpach juchanakam layku.+

 4 Jumajj amtamatwa churksma uka herencia apanuküta.+

Ukatsti jan uñtʼkta uka oraqen enemigonakamar serviñamatakiw obligäma,+

kuna laykutejj jumanakaw colerasiñaj mä ninar uñtasit naktayapjjtajja.*+

Wiñayatakiw ukajj nakharakini”.

 5 Jehová Diosajj akham siwa:

“Aleq jaqenakar confiyki uka chachajj* maldisitawa,+

kawkïritejj jaqen chʼamapar confiyaski,+

chuymapas Jehová Diosat jitheqtkaraki ukajja.

 6 Jupajj wasarankki uka mä sapa qoqar* uñtasitäniwa.

Kunanakatï sumäki uk janiw uñjkaniti,

jan ukasti wasarankir waña lugaranakanwa jakani,

kawkjantï jan khitis jakirjamäki uka jayukʼar oraqena.

 7 Jehová Diosar confiyki uka chachajj* bendisitawa,

jupajj Jehová Diosaruw confiyasi.+

 8 Jupajj umanak jakʼar ayruntatäki* uka qoqar* uñtasitäniwa,

saphinakapajj jalir umanak toqeruw saphitataraki.

Lupejj wal juntʼutatkani ukhas janiw kamachkanisa,

jan ukasti laphinakapajj jilaskakiniwa.+

Waña marajj purinkani ukhajj janiw llakiskaniti,

achoqaskakiniwa.

 9 Jaqen chuymapajj taqe kunat sipans jukʼamp engañasiriwa, ratukiw kuns muni.*+

¿Khitis jaqen chuymap uñtʼaspa?

10 Naya Jehová Diosaw jaqen chuymap uñakipaskta,+

jaqen amuyunakap* uñakipaskarakta,

ukhamat sapa mayniru sarnaqataparjam churañataki,

luratanakaparjam churañataki.+

11 Kunjamtï mä pʼisaqajj jupan jan uchat kʼawnanak apthapiskejja,

ukhamaw walja utjirinak engañomp* jikjjatir jaqejja.+

Mä qhawqha tiempotjja uka utjirinakapajj jupar apanukjjaniwa,

tukuyarusti jupan jan amuytʼasirïtapaw qhanstani”.

12 Qalltatpach jachʼañchatäki uka kʼajkir tronojja,

santuariosan lugarapawa.+

13 Jehová Dios Tata, Israelan suytʼäwipa,

taqe khitinakatï jumar apanukupktam ukanakajj phenqʼachatäpjjaniwa.

Jumat* saranukurinakan* sutinakapajj laqʼar qellqatäniwa,+

jakañ churir umäki uka Jehová Diosar apanukupjjatap layku.+

14 Jehová Dios Tata, qolltʼasikitaya, nayajj qollatäjjäwa.

Salvakitaya, nayajj salvatäjjäwa,+

kuna laykutejj jumaruw nayajj jachʼañchsma.

15 Yaqhepanakajj akham sapjjetuwa:

“¿Kunatsa Jehová Diosan arunakapajj jichhakam jan phoqaski?+

¡Mirä amp suma, arunakapajj phoqasikpanaya!”.

16 Ukampis nayajja, awatirjamajj juman qhepam arkaskaksmawa,

janirakiw jan wali urun jutañap maykti.

Taqe kuntï lakajajj arski uk jumajj sum yattajja.

¡Taqe kunas juma nayraqatamanwa pasaraki!

17 Jan jumajj nayar wal ajjsarayistati.

Jumaw jan waltʼäw urun imantasiñajätajja.

18 Nayar arknaqerinakajajj phenqʼachat uñjasipjjpan,+

ukampis jan nayajj phenqʼachat uñjaskäti.

Jupanakajj wal ajjsarayasipjjpan,

ukampis jan nayajj wal ajjsarayaskäti.

Jupanakjjarojj jan waltʼäwi uru apanim,+

jupanakarojj tukjam, qʼal tukjarakim.*

19 Jehová Diosajj akham sasaw sitäna: “Saram, kawki punktï Judá markan reyinakapajj mist mantapjje uka markan yoqanakapan punkupa satäki uka punkun saytʼasim, Jerusalén markan taqpach punkunakapampina.+ 20 Jumajj akham sasaw jupanakar sañama: ‘Jumanaka, Judá markan reyinakapa, taqe Judá markankirinaka, Jerusalén markan taqe jakirinaka, uka punkunak mantirinaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam. 21 Jehová Diosajj akham siwa: “Kuntï lurapkta ukanakat sum amuyasipjjam. Jan jumanakajj kuna qʼepsa sábado urun apapjjamti, janirak ukanak qʼeptʼasitajj Jerusalén markan punkunakap mantapjjamti.+ 22 Jan jumanakajj sábado urun kuna qʼepsa utanakamat apsupjjamti, janirak kuna trabajsa lurapjjamti.+ Sábado ururojj sagradot uñjasipkakim, kunjamtï nayra awkinakamar maykayäta ukhama.+ 23 Ukampis jupanakajj janiw istʼapkänti, janirakiw amuyump istʼapkänti. Jupanakajj janipuniw istʼasiñ munapkänti, janirakiw cheqañchäwi katoqasiñs munapkänti”+ sasa’.

24 ”‘“Ukampis jumanakatï nayar cheqpachapun istʼapjjetäta”, siw Jehová Diosajja, “janirak sábado urun aka markan punkunakap kuna qʼepsa apantanipkäta, jan kuna trabajo lurasin sábado ururojj sagradot uñjasipkakïta ukhajja,+ 25 Davidan tronopar+ qontʼasir reyinakasa principenakas carronakapata ukhamarak caballonakapar qonjjatataw aka markan punkunakap mantanipjjarakini: jupanakampi, principenakapampi, Judá markankir chachanakampi, Jerusalén markan jakirinakampi.+ Wiñayatakiw aka markan jakirinakajj utjani. 26 Judá oraqenkir markanakapatsa, Jerusalén marka jakʼankir lugaranakatsa, Benjamín tribun oraqenakapatsa,+ pampa oraqenakatsa,+ qollunak toqenkir oraqenakatsa, Négueb toqenkir* oraqenakatsa jaqenakaw jutapjjani. Jupanakasti enterpach ninar phichantat ofrendanakampi,+ sacrificionakampi,+ grano ofrendanakampi,+ janqʼo inciensompi, yuspärañatak sacrificionakampi Jehová Diosan utapar apanipjjani.+

27 ”’”Ukampis jumanakatï sábado urur sagradot uñjaskakiñatsa, sábado urun qʼepinak jan apañatsa, ukanak qʼeptʼasit Jerusalén markan punkunakap jan mantañatsa nayar jan istʼapkitäta ukhajja, nayaw punkunakap phichantäjja. Uka ninaw cheqpachans Jerusalén markan jachʼa torrenakap nakhantani,+ janirakiw uka ninajj jiwarkaniti”’”.+

18 Jehová Diosajj akham sasaw naya Jeremiasarojj sitäna: 2 “Sañunak luririn utapar saraqam,+ ukanwa nayajj jumamp parläjja” sasa.

3 Ukatwa nayajj sañunak luririn utapar saraqayäta, jupasti sañunak luririn tornopampiw trabajiskäna. 4 Ukampis ñeqʼet luraskäna uka phukojj janiw sañunak luririn amparapan waltʼjjänti. Ukatwa sañunak lurirejj kunjamtï munkän ukarjam yaqha phuku luräna.

5 Ukatsti Jehová Diosajj akham sitänwa: 6 “‘Israelitanaka, ¿janit nayajj kunjamtï aka sañunak lurirejj lurki ukham lurapkirisma?’, sistwa naya Jehová Diosajja. ‘Israelitanaka, kunjamtï ñeqʼejj sañunak luririn amparapankkejja, ukhamarakiw jumanakajj nayan amparajankapjjtajja.+ 7 Nayatï mä markaru jan ukajj mä reinor* jikʼinukuñata, tinkuyañata, tukjañata parlä,+ 8 ukatsti contra parlkayäta uka jan walinaktï uka markajj apanukjjani ukhajja, uka markar jan waltʼäwi apayañ amtkayäta uka amuyuj mayjtʼayjjäwa.+ 9 Ukampis nayatï mä marka jan ukajj mä reino* saytʼayañata ayruntañata* parlä, 10 ukatsti uka markajj kunatï nayatak jan walïki uk lurani, janirak nayar istʼkitani ukhajja, kuna sumtï jupanakatak lurañ munkayäta uka toqet janiw pachpa amuyjjäti’.

11 ”Mirä amp suma, jichhajj Judá markankir chachanakarusa Jerusalenan jakirinakarusa, akham sañamawa: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Nayajj mä jan waltʼäwi jumanakatak wakichaskta, kunjamsa jumanakar castigapjjerisma uk amuytʼaskarakta. Mirä amp suma, jan wali thakinakamat kuttʼanjjapjjam, thakinakamsa luratanakamsa askichapjjam”+ sasa’”.

12 Ukampis jupanakajj akham sapjjänwa: “¡Ukajj inamayakiwa!+ Nanakajj kuntï amtapkta ukarjamaw sarnaqapjjäjja, jan istʼasiri jan wali chuymanakajarjamaw sarnaqapjjarakëjja”+ sasa.

13 Ukhamasti Jehová Diosajj akham siwa:

“Mirä amp suma, jumanak pachpa yaqha markanak taypin jisktʼapjjam.

¿Khitis ukar uñtasit istʼi?

Israelan phuchapajj mä jan walpun luri.+

14 ¿Líbano toqenkir qollu parkinakan qarqanakapat* khunojj chhaqtiti?

Jan ukajj ¿wali jayat jutir chʼuchʼu umanakach wañsuspa?

15 Ukampis markajajj nayat armasjjewa.+

Jupanakajj jan kunatak serviri diosanakaruw sacrificionak loqtapjje,*+

chachanakarojj thakinakapan lanktʼasiyapjje, nayra thakinakapana,+

ukhamat jan pampachata jan nivelata* thakinakar saranukupjjañapataki.

16 Ukhamasti jupanakan oraqenakapajj wali ajjsarkañaruw tukuni.+

Jaqenakajj uka oraqe uñjasajj jiskʼachasaw khuyusipjjani.+

Taqe khititejj uka cheq paskani ukajj wali musparataw uñchʼukini, pʼeqepsa khiwirakiniwa.+

17 Jupanakarojj inti jalsu toqet jutir thayar uñtatwa enemigo nayraqatan anatatäjja.

Jupanakan jan waltʼäwi urupansti, jupanakar uñtañat sipansa maysaruw uñtäjja”.+

18 Jupanakajj akham sapjjänwa: “Jutapjjam, Jeremías contra arustʼasiñäni,+ kuna laykutejj sacerdotenakasan leyipasa,* yatiñan chachanakan ewjjtʼapasa, profetanakan arunakapasa janiw chhaqtkaniti. Jutapjjam, jupa contra parlañäni,* janirak kuntï jupajj parlki ukar istʼapjjañäniti” sasa.

19 Jehová Dios Tata, istʼakitaya.

Kuntï enemigonakajajj parlapki uk istʼakimaya.

20 ¿Kunatï walïki ukarojj jan walimpit kuttʼayasispa?

Jupanakajj vidaj apaqañatakiw mä pʼiya allsupjje.*+

Kunjamsa nayraqataman saytʼatajj jupanakat sumanak parlayäsma uk amtakimaya,

ukhamat colerasiñamajj jupanakat apaqtjjañapataki.

21 Ukhamasti wawanakaparojj manqʼatjam jiwarañapatak jaytam,

jupanakarojj espadan chʼamapar katuyam.+

Warminakapajj wawanakaps chachanakaps aptʼasipjjpan.+

Chachanakapajj mä jan wali usumpi jiwarapjjpan,

wayna chachanakapas espadampi guerran jiwarapjjpan.+

22 Jupanakan artʼasipjjatapajj utanakapatpach istʼaspan,

mä akatjamat jupanakan ukar saqueyjirinak khitkäta ukapachajja.

Kuna laykutejj nayar katuntañatakiw mä pʼiya allsupjje,*

kayunakajatakejj trampanak uchapjjaraki.+

23 Ukampis juma Jehová Diosajja,

nayar jiwayañatak arustʼasitanakap sum yattajja.+

Janikiy jupanakan pantjasitap perdonamti,

janikiy juchanakap juma nayraqatat chhaqtayamti.

Juma nayraqatan lanktʼasipjjañapatak jaytam,+

wali colerasiñaman jupanakar castigkäta ukapachana.+

19 Jehová Diosajj akham sänwa: “Jumajj sarasin mä machaq yuru sañunak luririt alanim.+ Markan mä qhawqha ancianonakapampi* sacerdotenakan mä qhawqha ancianonakapamp irpasim, 2 ukatsti Hinón+ valleruw* saräta, Jikʼillitanakan Punkupa satäki uka punku mantañaru. Ukanwa nayajj sisksma uka arunak yatiyäta. 3 Akham sätawa: ‘Judá markan reyinakapa, Jerusalén markan jakirinaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam. Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

”’“Nayajj niyaw mä jan waltʼäwi aka lugaratak apanëjja, khititejj uk istʼkani ukajj walpun musparani.* 4 Uksti nayaru apanukupjjatap layku aka lugarar jan uñtʼkañar tukuyapjjatap laykuw luräjja.+ Aka lugaranwa jupanakajj yaqha diosanakar sacrificionak loqtasipki, janirakiw nayra awkinakapasa ni Judá markan reyinakapasa ukanak uñtʼapkänti. Jichhasti jupanakajj jan juchaninakan wilapampiw aka lugarar phoqantapjje.+ 5 Jupanakajj Baal diosar adorañatakiw* alto cheqankir sagrado lugaranak lurapjjäna, ukhamat yoqall wawanakaparojj ninar phichantat ofrendanakjam Baal diosar loqtañataki,+ janiw nayajj ukham lurapjjañap maykayätti, janipuniw chuymajansa* uk munkayätti”+ sasa’.

6 ”‘“Ukatwa urunakajj jakʼachasisinki”, sistwa naya Jehová Diosajja, “ukapachasti aka lugarajj janiw Tófet satäjjaniti, ni Hinón valle* satäjjanisa, jan ukasti Jiwarayañ valle satäjjaniwa.+ 7 Nayajj Judá markampin Jerusalén markampin amtanakap ina chʼusaruw aka lugaran tukusiyäjja, jupanakar jiwayañ thaqasipki uka enemigonakap nayraqatanwa jupanakarojj espadamp tukjäjja. Jupanakan jiwat cuerponakapsti, aycha manqʼani jamachʼinakampiru salvaje animalanakampiruw manqʼapjjañapatak churäjja.+ 8 Aka markarojj wali sustjaskañaru khuyusiñaruw tukuyäjja. Taqe khitinakatï uka cheq pasapkani ukanakajj wali sustjataw uñchʼukipjjani, taqe jan waltʼäwinakap kawsajj khuyusipjjaniwa.+ 9 Nayajj yoqanakapana phuchanakapana aychanakap manqʼasiyäjja, sapa mayniw jaqe masipan aychap manqʼani, kuna laykutejj muyuntatäpjjaniwa, janirakiw kun lurirjamäpkanisa, kunapachatï enemigonakapasa jupanakan vidap apaqañ munirinakas muyuntapjjani ukapachana”+ sasa’.

10 ”Ukatsti jumamp chik sarapki uka chachanak nayraqatan uka yuru pʼakjam. 11 Jupanakarojj akham sarakim: ‘Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Aka jaqenakarusa aka markarusa ukham tʼunjäjja, kunjamtï maynejj sañunak luririn luratap pʼakjki, uka pʼakitajj janirak askichañjamäki ukhama. Jupanakajj Tófet lugaranwa jiwatanak imtʼapjjani, imtʼañatak lugarajj jan utjkani ukhakama”+ sasa’.

12 ”‘Aka lugararojj ukham luräjja’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘aka lugaran jakirinakarus ukhamaraki, ukhamat aka markajj Tófet lugarjam tukuñapataki. 13 Jerusalén markankir utanakasa Judá markan reyinakapan utanakapasa, aka Tófet lugarjam qʼañuw tukupjjani.+ Kuna laykutejj jupanakajj techonak patjjanwa alajjpachankir taqe ejercitonakar sacrificionak loqtapjjäna,+ yaqha diosanakarus vino ofrendanak loqtapjjarakïna’”.+

14 Kunapachatï Jehová Diosajj profecianak arsuñapatak Jeremiasar khitkäna, ukatsti jupajj Tófet lugarat kuttʼjjäna ukhajja, Jehová Diosan utapan utjkäna uka patiopanwa saytʼasïna, markankir taqe jaqenakarojj akham sarakïnwa: 15 “Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Kuntï aka marka contrasa taqe jiskʼa markanakap contras arskta uka jan waltʼäwi apasinkta, nayan arunakaj janipun istʼañ munapjjatap layku’+ sasa”.

20 Kunapachatï Jeremiasajj taqe uka profecianak arsuskäna ukhajja, sacerdotëkäna, Jehová Diosan utapan uñjirinakat jilïrïkäna, Imer chachan yoqapäkarakïna uka Pasjur chachaw istʼaskäna. 2 Ukatsti Pasjur chachajj Jeremiasaruw nuwantäna, juparusti Benjaminan Alto Punkupan utjkäna uka ceporuw* ucharakïna,+ ukajj Jehová Diosan utapankänwa. 3 Qhepürusti Pasjur chachajj Jeremiasar cepot apsjjäna ukhajja, Jeremiasajj akham sasaw jupar säna:

“Jehová Diosasti Pasjur suti lantejj Magormisabib* sutimpiw uchtamjja.+ 4 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham siwa: ‘Juma pachpatakisa taqe amigonakamatakis ajjsarañaruw tukuyäma. Jupanakajj enemigonakapan espadapamp tukjatäpjjaniwa, nayranakamaw uk uñjarakini.+ Nayaw taqe Judá markarojj Babilonia markan reyipan amparapar katuyäjja, jupaw jumanakarojj Babilonia markar katuntat apasjjapjjätam, espadampiw jiwarayapjjarakïtam.+ 5 Ukatsti aka markan taqe wali valoraninakapsa, taqe utjirinakapsa, taqe kunanakatï sumäki ukanaksa, Judá markan reyinakapan wali valoraninakapsa enemigonakapan amparaparuw churäjja.+ Jupanakaw taqe ukanak saqueyjapjjani, katuntasipjjani, Babilonia markaruw ukanak apasjjapjjarakini.+ 6 Juma Pasjur chachasa utaman taqe jakirinakas yaqha markar preso apataw uñjasipjjäta. Jumasti Babiloniaruw saräta, ukanwa jiwäta, ukanwa taqe amigonakamamp chik imtʼjjapjjarakïtam, kʼari profecianak arsutam layku’+ sasa”.

 7 Jehová Dios Tata, nayajj yaqha amuyunïkchiyätsa, jumaw iyawsayistajja.

Jumajj nayat sipans jukʼamp chʼamanïtam uñachtʼaytajja, atipjarakistawa.+

Jichhasti jurnälpachaw nayat larusipjjetu,

taqeniw burlasipjjetu.+

 8 Arunakamat sapa kuti parlkta ukhajja, nayajj jachʼat arnaqasiñajawa, akham sasin yatiyañajarakiwa:

“¡Nuwasiñampi tukjañampi!” sasa.

Jehová Diosan arunakap laykuw nayajj insultat uñjasta, jurnälpachaw nayat burlasipjje.+

 9 Ukatwa nayajj akham sista: “Nayajj janiw jupat parljjäti,

janipuniw sutipjjarojj jukʼamp parljjäti”+ sasa.

Ukampis chuymajanjja, arunakapajj chʼakhaj manqhankir mä nakhir ninjamänwa.

Nayajj amukïñat qaritäjjayätwa,

janipuniw amuktʼirjamäjjayätti.+

10 Jaqenakarojj jan walinak parlirwa nayajj istʼta,

wal sustjasiñaw nayar muyuntitäna.+

Jupanakajj akham sapjjewa: “¡Jupar juchañchapjjam! ¡Juchañchapjjañäni!” sasa.

Khitinakatï nayamp sumankkaspas ukham tukupki ukanakajja, nayan jan wal lurañaj suyasipkäna:+

“Inas jupajj jan amuytʼasis pantjaschini,

jiwasanakajj atipjasaw jupat vengasiraksna” sasa.

11 Ukampis Jehová Diosaw guerran nuwasiri mä ajjsarkañ chachar uñtasit nayampïskäna.+

Ukatwa nayar arknaqerinakajj lanktʼasipjjani, janirakiw atipjapkaniti.+

Jupanakajj wali phenqʼachataw uñjasipjjani, kunanaktï lurapkani ukajj janiw sumar sarkaniti.

Wiñayatakiw jupanakajj jiskʼachat uñjasipjjani, janipuniw ukajj armatäkaniti.+

12 Ukampis Tatay, ejercitonakan Jehová Diosapa, jumaw cheqap jaqerojj uñakipasktajja.

Jumaw amuyunaksa* chuymsa uñanttajja.+

Jupanakjjar vengaskäta uk uñjayita,+

kuna laykutejj jumaruw nayajj quejaj yatiysma.+

13 ¡Jehová Diosar cantapjjam! ¡Jehová Diosar jachʼañchapjjam!

Jupaw pobre jaqenakarojj jan walinak lurir jaqenakan amparapat salvi.

14 ¡Naskta uka urojj maldisitäpan!

¡Mamajajj wawachaskitäna uka urojj janirak bendisitäkpanti!+

15 Tatajar suma yatiyäwinak yatiyir jaqejj maldisitäpan, jupasti sänwa:

“¡Mä yoqall wawaw nasiraptam, mä yoqall wawawa!” sasa.

Ukhamatwa tatajar wal kusisiyäna.

16 Uka jaqejj Jehová Diosajj jan sinttʼasis tukjki uka markanakjamäpan.

Alwanjja jupajj arnaqasiñanak istʼpan, chika ururusti guerran nuwasiñatak mä señal istʼarakpan.

17 ¿Kunatsa jupajj matrizankkayäta ukhajj nayar jan jiwaykitu?

Mamajan matrizapajj mä sepulturar uñtasitäspänwa,

mamajajj wiñayatakiw usur jaqëskasapäna.+

18 ¿Kunatsa nayajj mamajan matrizapat mistpachäta,

ukhamat tʼaqesiñampi llakisiñampi uñjañataki,

urunakajs wali phenqʼachat tukuyañajataki?+

21 Ukatsti Jeremiasajj Jehová Diosan arunakap katoqäna, ukapacharakiw Sedequías+ reyejj Malkías chachan Pasjur+ sat yoqapampiru Maaseya sacerdoten Sofonías+ sat yoqapampirojj Jeremiasan ukar khitäna, akham sasin mayipjjañapataki: 2 “Mirä amp suma, kunas pasani ukay Jehová Diosar jisktʼaraqapjjeta, Babilonian Nabucodonosor* sat reyipaw nanakar atacasipkitu.+ Inas Jehová Diosajj nanakar yanaptʼañatakejj musparkañanak lurchispa, ukhamat uka reyejj nanakan ukat sarjjañapataki”+ sasa.

3 Jeremiasajj akham sasaw jupanakar säna: “Sedequiasarojj akham sapjjañamawa: 4 ‘Israelan Diosapäki uka Jehová Diosajj akham siwa: “Pachpa amparanakamankki uka guerran nuwasiñatak armanakjja, jumanak contraw kutjtayaskta. Uka armanakampiw jichhajj Babilonian reyipatsa murallanak anqäjjan muyuntapktam uka caldeonakatsa jarkʼaqasisipktajja.+ Nayasti aka marka taypiruw uka guerran nuwasiñatak armanak* tantachtʼäjja. 5 Naya pachpaw jumanak contrajj nuwasëjja,+ ampar loqatatasa, chʼaman amparampi, colerasiñampi, wali colerasiñampi.+ 6 Aka markan jakirinakarusti, jaqenakarus animalanakarus tukjäwa. Jupanakajj mä sinti jan wali usumpiw* jiwarapjjani”’.+

7 ”‘“Ukanak pasatatsti”, sistwa naya Jehová Diosajja, “Judá markan Sedequías reyiparusa, servirinakaparusa, aka markankir jaqenakarusa, khitinakatï jan wali usumpita,* espadampita, manqʼat pistʼañampit jiltʼapkani ukanakarojja, Babilonian Nabucodonosor* reyipan amparapampiru, enemigonakapan amparapampiru, khitinakatï jupanakar jiwayañ thaqasipki ukanakan amparapampiruw katuyäjja.+ Jupajj espadampiw jiwarayani. Janiw jupanakat sintiskaniti, janirakiw khuyaptʼayaskaniti, ni sinttʼaskanisa”’.+

8 ”Aka markarojj akham sañamawa: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Jumanakan ajllisipjjañamatakiw nayajj jiwañatak thakimpi jakañatak thakimpi uchaskta. 9 Khitinakatï aka markan quedasipkani ukanakajja, espadampi, manqʼat pistʼañampi, jan wali usumpi* jiwayataw uñjasipjjani. Ukampis khitinakatï muyuntapktam uka caldeonakatak mistusin rendiskani ukanakajja, jakasipkakiniwa, janiw vidap aptʼasipkaniti”’.*+

10 ”‘“Kuna laykutejj aka markar sumanak apaniñat sipansa jan waltʼäwi apaniñatakipuniw nayajj amtta”,+ sistwa naya Jehová Diosajja. “Aka markarojj Babilonia markan reyipan amparaparuw nayajj katuyäjja,+ jupaw ninamp phichantani”.+

11 ”’Judá markan reyipan utapankirinaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam. 12 Davidan familiapa, Jehová Diosajj akham siwa:

“Sapürus kunatï cheqapäki uk arjjatapjjam,

khitinakatï lunthatayasipki ukanakarojj engañjirinakan amparapat salvapjjam,+

ukhamat walpun colerasitajajj mä ninar uñtat jan naktañapataki,+

janirak jan khitin jiwarayirjam wal naktañapataki,

jan wali luratanakam layku”+ sasa’.

13 ‘Vallen jakiri, nayajj juma conträtwa,

pampa oraqenkir qarqa’,* sistwa naya Jehová Diosajja.

‘Khitinakatï akham sapkta: “¿Khitis nanak contrajj jutani?

¿Khitis utanakajar mantani?” sasa.

14 Nayajj luratanakamarjamaw

cuenta mayipjjäma’,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

‘Monteparojj* ninampiw aqtayäjja,

ukaw taqe kunanakatï ukar muytatäki ukanak qʼal nakhantani’”.+

22 Jehová Diosajj akham siwa: “Judá markan reyipan utapar* saraqam, ukatsti aka yatiyäwi yatiyam. 2 Jumasti akham sañamawa: ‘Davidan tronopan qontʼasir Judá markan reyipa, jumasa, punkunak mantapki uka servirinakamasa, markamasa, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam. 3 Jehová Diosajj akham siwa: “Kunatï cheqapäki uk arjjatapjjam. Khitinakatï lunthatayasipki ukanakarojj engañjirinakan amparapat salvapjjam. Jan jumanakajj ni khiti extranjero jaqerus ni jan awkin wajcha wawarus* ni viudarus tʼaqesiyapjjamti.+ Jan jumanakajj jan juchani jaqenakan wilap aka markan wartapjjamti.+ 4 Jumanakatï aka arunak wali amuyumpipun phoqapjjätajja, Davidan tronopar+ qontʼasir reyinakajj carronakapata ukhamarak caballonakapar qonjjatataw aka utan* punkunakap mantanipjjani, jupanakajj servirinakapampi markapampi”’.+

5 ”‘Ukampis jumanakatï uka arunakar jan istʼapkätajja, sutij-jjaruw mä juramento lurta’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘aka utajj* mä chʼusa lugarar tukuyatäniwa’.+

6 ”Kuna laykutejj Judá markan reyipan utapankirinakatjja* akham sistwa naya Jehová Diosajja:

‘Nayatakejj Galaad toqenkir monter* uñtasitätawa,

Líbano qollunak patjjankir monter uñtasitätawa.

Ukampirus nayajj mä wasararuw tukuyäma.

Taqe markanakamaw jan khiti jakirini uñjasini.+

 7 Juma contrajj tukjirinak uttʼayäjja,*

sapa maynis armanakapampi.+

Jupanakaw suma cedro qoqanakam* khuchurapjjani,

ukanaksti ninaruw liwintapjjarakini.+

8 ”’Walja markanakankir jaqenakaw aka marka pasapjjani, ukatsti jupanakkamajj akham sasipjjaniwa: “¿Kunatsa Jehová Diosajj aka jachʼa markarojj ukham lurpacha?”+ sasa. 9 Jupanakasti akham sasaw jaysapjjarakini: “Jehová Diosapajj jupanakampi mä pacto lurkäna uk apanukupjjatap laykuwa, jupanakajj yaqha diosanakaruw altʼasipjjäna, servipjjarakïna”+ sasa’.

10 Jan jumanakajj jiwat reyitjam jachapjjamti,

jan jupatjam llakisipjjamti.

Antisas yaqha markar apatäjjani uka jaqetjam wal jachapjjam,

jupajj janiw naski uka oraqepar kuttʼanjjaniti.

11 ”Kuna laykutejj akham siw Jehová Diosajj Josías chachan Salum*+ yoqapatjja, khititejj Judá markan Josías+ sat tatap lantejj reyit apnaqaski, aka lugarat sarjjaraki ukatjja: ‘Jupajj janiw mayampis aka oraqer kuttʼankaniti. 12 Kawkïr markarutï apapki uka lugaranwa jupajj jiwani, janirakiw aka oraq jukʼamp uñj-jjaniti’+ sasa.

13 Ay kunakïkani khititejj* utap engañompi luraski,

patjja cuartonakaps jan wali luratanakampi luraski ukajja,

khititejj jaqe masipampi inak serviyaski,

janirak pagop churañ munki ukajja,+

14 khititejj akham siski: ‘Nayajj wali jachʼa uta lurasëjja,

patjjankir jachʼa cuartonakani.

Ukarojj ventananakampi uchäjja,

perqanakaparojj cedro maderampiw uchäjja, bermellón sat wila colorampiw pintsurakëjja’ sasa.

15 ¿Walja cedro maderanakamp mä uta* utachasisat jumajj reyit apnaqaskakïta?

Tatamajj manqʼarakïnwa, umarakïnwa,

ukampis jupajj kunatï cheqapäki ukarjamaw luräna,+

ukhamatwa jupajj sumar saräna.

16 Jupajj pobrenakampin tʼaqesirinakampin quejanakap arjjatänwa,

ukatwa taqe kunas sumarupun saräna.

‘¿Janit nayar uñtʼasajj ukham lurkänjja?’, sistwa naya Jehová Diosajja.

17 ‘Ukampis nayramas chuymamas kunjamanakats mayninakat engañomp beneficionak apsusma ukak thaqaski,

jan juchaninakan wilap wartañampi,

mayninakar engañjañampi, kʼarimp kʼarimpi apaqañampi’.

18 ”Ukhamasti akham siw Jehová Diosajj Josiasan yoqapäki Judá markan reyipäki uka Jehoiaquim reyitjja:+

‘Janiw jupat akham sasin ayqopkaniti:

“¡Ay jilaja! ¡Ay kullakaja!” sasa.

Janiw jupat akham sasin ayqopkaniti:

“¡Ay uywirija! ¡Jupan jachʼañchäwipajj tukusjjewa!” sasa.

19 Juparojj mä asnorjamaw imtʼjjapjjani,+

qatatipjjaniwa, anqaruw jaqsupjjarakini,

Jerusalén markan punkunakap anqaru’.+

20 Líbano toqer makatasin arnaqasim,*

Basán toqen artʼasim,

Abarim+ toqetpach artʼasim,

kuna laykutejj jumar wal munirinakamajj taqeniw jiskʼa jiskʼa tukjatäpjje.+

21 Jumajj sumas jakaskasma ukham amuyaskayäta ukhaw ewjjtʼayäsmajja.

Ukampis jumajj akham sayätawa: ‘Nayajj janiw istʼaskäti’+ sasa.

Tawaqotpachaw jumajj ukham sarnaqayätajja,

kuna laykutejj janiw jumajj aruj istʼktati.+

22 Mä thayaw awatirinakamarojj irpanukuni,+

jumar wal munirinakamajj yaqha markar preso apataw uñjasipjjani.

Ukapachaw jumajj taqe jan waltʼäwinakam kawsajj phenqʼachata jiskʼachata uñjasïta.

23 Líbano+ toqen jakiri,

cedro qoqanakan* tapachasiri,+

wal usuyasiñajj purinkätam ukhajj kunjak ayqkäta,

tʼaqesiñamajj mä ususir warmin tʼaqesitapjamäniwa”.+

24 “‘¡Kunjamtï nayajj cheqpachapuni jakasktjja’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘Judá markan Jehoiaquim+ reyin Conías*+ yoqapa, jumatï kupi amparajankir sellañatak anillösmajja, uka cheqat jaqonukurismawa! 25 Jumarojj vidam apaqañ thaqasipki ukanakan amparaparuw katuyäma, jumajj ajjsarkta ukanakan amparapampiru, Babilonia markan Nabucodonosor* reyipan amparapampiru, caldeonakan amparapampiru.+ 26 Nayajj jumarusa jumar ususir mamamarus yaqha oraqeruw jaqtapjjäma, jan nasipkta uka oraqeru, ukanwa jiwapjjarakïta. 27 Jupanakajj janipuniw wal kuttʼañ munapki uka oraqer kuttʼapkaniti.+

28 ¿Aka Conías chachajj apanukut mä pʼakit phukukiti,

jan khitin munat phukukiti?

¿Kunatsa juparusa jupat jutirinakarus aynachar jaqoqapjje,

jupanakan jan uñtʼat oraqerus jaqtapjjaraki?’.+

29 Oraqen jakir jaqenaka,* Jehová Diosan arunakap istʼapjjam.

30 Jehová Diosajj akham siwa:

‘Aka chacharojj jan wawanakani chachjam qellqantapjjam,

jakañ vidapan* jan nayrar sartir chachjama,

kuna laykutejj janiw jupat jutirinakat ni maynis

Davidan tronopar qontʼaskaniti, ukhamat Judá markar mayamp apnaqañapataki’+ sasa”.

23 “¡Ay kunakïkani nayajj awatkta uka ovejanakajar tukjapki anatatapkaraki uka awatirinakatjja!”, sistwa naya Jehová Diosajja.+

2 Ukhamasti markajar awatipki uka awatirinak contrajj akham siw Israelan Jehová Diosapajja: “Jumanakaw ovejanakaj anatatapjjtajja, ananukusipkaktawa, janirakiw sum uñjapktati”.+

“Ukatwa nayajj jan wali luratanakamat jumanakar castigapjjäma”, sistwa naya Jehová Diosajja.

3 “Ukatsti jiltʼir ovejanakajarojj taqe oraqenakar nayajj anatatkta uka oraqenakatwa tantachthapëjja,+ pastonakaparuw anakinjjarakëjja,+ jupanakajj mirtapjjaniwa, waljanëjjapjjarakiniwa.+ 4 Nayajj suma amuyump uñjir awatirinakwa jupanakjjar uttʼayäjja.+ Janiw ajjsarjjapjjaniti, ni sustjasjjapjjanisa, janiw ni mayas faltkarakiniti”, sistwa naya Jehová Diosajja.

5 “Urunakajj jakʼachasisinkiwa”, sistwa naya Jehová Diosajja, “ukhaw nayajj Davidat jutir cheqaparjam uñjir mä reyirojj tronor uttʼayäjja.*+ Jupaw cheqpachans reyit apnaqani,+ suma amuyumpi uñjani, kunatï cheqapäki uks janirakiw oraqen chhaqtaykaniti.+ 6 Jupan urunakapanjja Judá markajj salvatäniwa,+ Israelajj jan kuna llakiniw jakasini.+ Jupajj aka sutinëjjarakiniwa: cheqaparjam uñjañajj Jehová Diosatwa juti”.+

7 “Ukampis urunakajj jakʼachasisinkiwa”, sistwa naya Jehová Diosajja, “ukhaw jupanakajj akham sasin jan parljjapjjaniti: ‘¡Kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäkejja, jupaw Israel markarojj Egipto oraqet apsunïna!’+ sasa. 8 Antisas akham sapjjaniwa: ‘¡Kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäkejja, jupaw Israel markat jutirinakarojj alay toqenkir* oraqetsa jupanakar anatatkäna taqe uka oraqenakatsa apanjjäna!’ sasa. Jupanakasti pachpa oraqepanwa jakapjjani”.+

9 Nayajj profetanakarojj akham sistwa:

Naya manqhanjja chuymajajj pʼakintatawa.

Taqe chʼakhanakajarakiw khatatitu.

Nayajj mä umat jaqjamätwa,

vinomp machjat jaqjamätwa,

Jehová Dios kawsa, sagrado arunakap kawsa.

10 Kuna laykutejj aka oraqejj adulterio jucha luririnakamp phoqantatawa.*+

Oraqejj maldisitätap laykojj wali llakitawa,+

wasarankir pastonakas wañsjjarakiwa.+

Jan walinak lurapjje, chʼamapampejj munañaparjamaw kuns lurapjje.

11 “Profetasa sacerdotesa qʼañuchatäpjjewa.*+

Pachpa utajanwa nayajj jan wali luratanakap katjta”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

12 “Ukhamasti thakipajj llustʼäniwa, chʼamakarakïniwa.+

Jupanakajj nuktʼatäpjjaniwa, jaqosipjjarakiniwa.

Kuna laykutejj mä jan waltʼäwi jupanakjjar apanëjja,

castigatäpkani uka marana”, sistwa naya Jehová Diosajja.

13 “Samaria+ markan profetanakapan mä ajjtaskañ uñjta.

Jupanakajj Baal diosan sutipjjaruw profecianak arsupjjäna.

Israel markajarojj maysaruw saranukuyapjjaraki.

14 Jerusalén markan profetanakapansti, sinti jan walinakpun uñjta.

Jupanakajj adulterio jucha lurapjje,+ kʼarinak parlapjjaraki.+

Jupanakajj jan wali luririnakaruw apoyapjje,*

janirakiw jan wali luratanakap jaytapkiti.

Nayatakejj taqe jupanakajj Sodoma markar uñtasitäpjjewa,+

markan jakirinakajj Gomorra markar uñtasitäpjjarakiwa”.+

15 Ukatwa ejercitonakan Jehová Diosapajj profetanak contrajj akham arsu:

“Jupanakarojj ajenjo manqʼayäjja,

venenon um umayarakëjja.+

Kuna laykutejj Jerusalén markan profetanakapajj apostasiampiw* oraq phoqantapjje” sasa.

16 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

“Jumanakar profecianak arsuri profetanakan arunakap jan istʼapjjamti.+

Jumanakarojj engañasipktamwa.

Jupanakan pachpa chuymapat mistsuri visionatwa parlasipktamjja,+

janiw kunatï Jehová Diosan lakapat jutki uk parlapktamti.+

17 Khitinakatï jan respetapkitu ukanakarojj kutin kutiniw jupanakajj akham sapjje:

‘Jehová Diosajj akham siwa: “Suman jakasiñaw jumanakatak utjani”+ sasa’.

Jan istʼasir chuymapar arkirinakarojj akham sapjjewa:

‘Janiw kuna jan waltʼäwis jumanakjjar jutkaniti’+ sasa.

18 ¿Khitis Jehová Diosan amigonakap taypinki,

ukhamat arunakap uñjañataki istʼañataki?

¿Khitis arunakap wali amuyump istʼi?

19 Jehová Diosan colerasiñapajj mä jachʼa thayjamaw mistunini.

Mä thaya tutukjamaw muytas muytas jan wali jaqenakan pʼeqepjjarojj saraqanini.+

20 Jehová Diosan colerasiñapajj janiw apjtkaniti,

kuna amtanakatï chuymapan utjki ukanak phoqasiyañkama, lurañkama.

Qhepa urunakanwa jumanakajj sumpach uk amuyapjjäta.

21 Janiw nayajj profetanakar khitankti, ukampis jupanakajj tʼijukamaw jutapjje.

Janiw jupanakarojj parlkti, ukampis jupanakajj profecianak arsupjje.+

22 Ukampirus jupanakatï nayan amigonakaj taypinkapjjasapänjja,

markajarojj arunakaj istʼayapjjasapänwa,

jan wali thakipsa jan wali luratanakapsa jaytayapjjasapänwa”.+

23 “¿Jakʼankta ukhakit nayajj Diosätjja?”, sistwa naya Jehová Diosajja, “¿jayankta ukhajj janit Diosäkaraktjja?”.

24 “¿Mä jaqejj kawkjantï jupar jan uñjkirista uka imantasiñ lugarar imantasispati?”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

“Alajjpachansa oraqensa taqe kunwa nayajj uñjta”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

25 “Nayan sutij-jjaru kʼari profecianak arsur profetanakarojj akham arsur istʼta: ‘¡Nayajj samkastwa!’ ‘¡Nayajj samkastwa!’+ sasa. 26 ¿Kunapachkamas profetanakan chuymanakapan kʼari profecianak arsuñajj utjaskakini? Jupanakasti pachpa chuymapat kʼarinak parlir profetanakäpjjewa.+ 27 Jupanakkam samkanakat parlasaw markajarojj sutij armasiyañ munapjje, kunjamtï tatanakapajj Baal diosar adorasajj* sutijat armasipkäna ukhama.+ 28 Mä samkanïki uka profetajj samkapat parlpan, ukampis nayan arunakajanïki uka profetajj arunakaj cheq parlarakpan”.

“¿Kunansa pajampi granompejj kikpakïpjje?”, sistwa naya Jehová Diosajja.

29 “¿Janit arunakajajj ninar uñtasitäki?”,+ sistwa naya Jehová Diosajja, “¿janit jachʼa qarqar* tʼunjiri mä combor uñtasitäkaraki?”.+

30 “Ukatwa nayajj profetanakar castigäjja”, sistwa naya Jehová Diosajja, “yaqha profetanakat arunakaj apaqas qʼewjapki uka profetanakaru”.+

31 “Nayajj profetanakar castigäwa”, sistwa naya Jehová Diosajja, “khitinakatï lajjrapampi ‘¡jupajj akham siwa!’ sapki ukanakaru”.+

32 “Nayaw kʼari samkanak parlir profetanakarojj castigäjja”, sistwa naya Jehová Diosajja, “khitinakatï kʼarinakapampi, jachʼañchasir arunakapampi markajar saranukuyapki ukanakaru”.+

“Ukampis janiw nayajj jupanakar khitankti ni kuns ordenkarakti. Ukhamajj janiw ukanakajj kunans aka markar yanaptʼkaniti”,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

33 “Ukatsti kunapachatï aka markasa, mä profetasa jan ukajj mä sacerdotes ‘¿kunas Jehová Diosan yatiyäwipajja?’* sasin jisktʼätam ukhajja, jumajj akham sasaw jaysañama: ‘“¡Jumanakajj chʼama tukuñäpjjtawa! Jumanakarojj apanukupjjämawa”,+ siw Jehová Diosajja. 34 Kawkïritï profetatsa, sacerdotetsa jan ukajj markankiritsa, ‘Jehová Diosan yatiyäwipawa’* siskani uka chacharojj castigäwa, utapankirinakarus ukhamaraki. 35 Sapa mayni jumanakat akham sasaw jaqe masiparus jilaparus sasipktajja: ‘¿Kamsasas Jehová Diosajj jaysani? ¿Kamsis Jehová Diosajja?’ sasa. 36 Jan jumanakajj Jehová Diosan yatiyäwipat* jukʼamp parlapjjamti, kuna laykutejj jumanakan pachpa arunakamakiw uka yatiyäwejja,* jumanakajj jakkir Diosan arunakapsa mayjtʼayapjjtawa, jiwasan Diosasäki uka ejercitonakan Jehová Diosan arunakapa.

37 ”Profetarojj akham sañamawa: ‘¿Kamsasas Jehová Diosajj jaysantam? ¿Kamsis Jehová Diosajja? 38 Jumanakatï “¡Jehová Diosan yatiyäwipawa!”* sasin sasipkakïtajja, Jehová Diosajj akham sarakiwa: “Jumanakarojj ‘janiw “¡Jehová Diosan yatiyäwipawa!”* sapjjätati’, sapkchiyäsmasa, ‘aka arunakajj Jehová Diosan yatiyäwipawa’* sasin sasipkaktawa, 39 ukatwa nayajj jumanakar aptasajj naya nayraqatat jayar jaqtapjjäma, jumanakarusa jumanakampiru nayra awkinakamampir churkta uka markarusa. 40 Jumanakjjarusti wiñay phenqʼachatäñampi wiñay jiskʼachatäñampi apanëjja, ukasti janipuniw armatäkaniti”+ sasa’”.

24 Kunapachatï Babilonia markan Nabucodonosor* sat reyipajj Jehoiaquim+ chachan yoqapäki uka Judá markan Jeconías*+ sat reyiparojj principenakapampiru, artesanonakampiru, metalamp trabajirinakampir* Jerusalenat Babilonia markar preso katuntat apjjäna uka qhepatjja,+ Jehová Diosan templop nayräjjan uchat higonakan pä canastanakwa Jehová Diosajj uñachtʼayitäna. 2 Mä canastajj nayrïr poqtʼat wali suma higonakanïnwa, ukampis mä canastasti jan manqtʼañjam sinti jan wali higonakanirakïnwa.

3 Ukatsti Jehová Diosajj akham sasaw jisktʼitäna: “Jeremías, ¿kuns uñjta?” sasa. Uk satasti nayajj akham sarakiyätwa: “Nayajj higonak uñjta, suma higonakajj sumapuniwa, jan wali higonakajj sinti jan walipuniwa, sinti jan walïtapat janirakiw manqtʼañjamäkiti”+ sasa.

4 Ukatjja Jehová Diosajj akham sitänwa: 5 “Israelan naya Jehová Diosapajj akham sistwa: ‘Aka suma higonakar uñtasitaw nayajj Judá markat preso apatäpki ukanakarojj kunatï sumäki uk luräjja, khitinakarutï nayajj aka lugarat caldeonakan oraqepar apaykta ukanakaru. 6 Nayranakajajj kunatï jupanakatak sumäki uk lurañatakiw jupanakar uñchʼukini, aka oraqeruw jupanakar kuttʼayanirakëjja.+ Nayajj jupanakar saytʼayäwa, janiw tinkuykäti, jupanakarojj ayruntäwa,* janiw jikʼinukkäti.+ 7 Nayasti jupanakarojj nayar sum uñtʼañ munir chuym churäjja, ukhamat Jehová Diosätaj yatipjjañapataki.+ Jupanakajj markajäpjjaniwa, nayasti jupanakan Diosaparakïyäwa,+ kuna laykutejj taqe chuymaw nayar kuttʼanjjapjjani.+

8 ”’Ukampis sinti jan walïtapat jan manqtʼañjamäki uka jan wali higonakatjja,+ Jehová Diosajj akham siwa: “Judá markan Sedequías+ reyiparusa, principenakaparusa, aka oraqen jiltʼapki uka Jerusalén markankirinakarusa, khitinakatï Egipto oraqen jakapki ukanakarus ukhamarak uñjäjja.+ 9 Kunapachatï aka oraqenkir taqe reinonakajj* kunjamsa jupanakjjar mä jan waltʼäwi apanï uk uñjapjjani ukhajja,+ jupanakajj wali ajjsarkañaruw tukupjjani. Jaqenakajj jupanakar insultapjjaniwa, jan waltʼäwimp tʼaqesiyat jaqenakarjamaw uñjapjjani, kawkirutï jupanakar anatatkä uka lugaranakansti,+ jupanakat burlasipjjaniwa, maldisipjjarakiniwa.+ 10 Ukatsti jupanak contrajj espadampi,+ manqʼat awtjatäñampi, usumpi* apayäjja,+ jupanakampiru nayra awkinakapampir churkta uka oraqet jupanakar chhaqtaykä ukapachkama” sasa’”.

25 Kunapachatï Josías chachan Jehoiaquim+ sat yoqapajj Judá markan pusi maranak reyit apnaqaskäna, Babilonia markan Nabucodonosor* reyipas mä mara apnaqaskarakïna ukhajja, Diosajj aka arunakwa taqpach Judá markat Jeremiasar yatiyäna. 2 Taqpach Judá markatsa Jerusalenan taqe jakirinakatsa,* Jeremías profetajj akham sänwa:

3 “Amón chachan Josías+ sat yoqapajj Judá markan 13 maranak apnaqaskäna ukhat jichhürkamajja, 23 maranakaw Jehová Diosajj nayar parlitu, nayajj kutin kutiniw jumanakar parlapjjsmajja,* ukampis jumanakajj janiw istʼapkistati.+ 4 Jehová Diosajj taqe profeta servirinakaparuw jumanakan ukar khitanïna, jupanakarojj kutin kutiniw khitanïna,* ukampis janiw jupanakar istʼapkayätati, janiw ni atencionampis istʼapkayätati.+ 5 Jupanakajj akham sapjjänwa: ‘Mirä amp suma, jumanakat sapa maynejj jan wali thakinakamatsa jan wali luratanakamatsa kuttʼanjjapjjam,+ ukhamatwa Jehová Diosajj jumanakampiru nayra awkinakamampir churapkayätam uka oraqen walja tiempo jakasipkakïta. 6 Jan jumanakajj yaqha diosanakan qhepap sarapjjamti, jan servipjjamti, jan jupanakatakejj altʼasipjjamti, ukhamat amparanakamamp lurat idolonakamp jupar jan colerayapjjañamataki. Jumanakatï ukham lurapjjätajja, mä jan waltʼäwi jumanakjjar apanëjja’ sasa.

7 ”‘Ukampis jumanakajj janiw nayar istʼapkistati’, siw Jehová Diosajja. ‘Antisas jumanak pachpa jan waltʼäwir purtʼasipjjañamatakiw amparanakaman luratanakamamp colerayapjjestajja’.+

8 ”Ukhamasti ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘“Niyakejjay arunakaj jan istʼapkstajja, 9 nayajj alay toqenkir* taqe familianakaruw jawsthapiskta”,+ sistwa naya Jehová Diosajja, “nayar serviri Babilonia markan Nabucodonosor* sat reyiparuw jawsayaskarakta,+ nayaw jupanakarojj aka oraq contra,+ aka oraqen jakirinak contra, aka jakʼankir markanak contra apanëjja.+ Jupanakarojj tukjäwa, wali ajjsarkañaruw tukuyäjja, jupanakat khuyusipjjaniwa, wiñayatak laqayar tukuyatäpjjarakiniwa. 10 Jupanakan kusisiñat arnaqasitanaksa, wali kusisiñat arnaqasitanaksa, casarasir waynan arupsa, casarasir tawaqon arupsa,+ qhona qalan istʼasitapsa, lamparan qhanapsa chhaqtayäwa.+ 11 Ukatsti taqe aka oraqejj laqayar tukuyatäniwa, wali ajjsarkañar tukuyatarakïniwa, aka markanakasti Babilonia markan reyiparuw 70 maranak servipjjani”’.+

12 ”‘Ukampis kunapachatï 70 maranakajj phoqasjjani+ ukhajja, nayajj Babilonia markan reyipampin markapampin pantjasipjjatapat cuenta mayëjja’,*+ sistwa naya Jehová Diosajja, ‘caldeonakan oraqeparojj wiñayatakiw mä chʼusa oraqer tukuyäjja.+ 13 Nayajj kunanaktï uka oraq contrajj arskta taqe uka arunakajwa uka oraq contra apanëjja, taqe uka arunakajj aka libron qellqatawa, Jeremiasaw taqe markanak contrajj uka profecía arunak arsurakïna. 14 Kuna laykutejj walja markanakampi munañan reyinakampiw+ jumanakarojj esclavor tukuyapjjätam,+ nayaw uka markanakarojj luratanakaparjama ukhamarak pachpa amparanakapamp luratanakaparjam kuttʼayäjja’”.+

15 Israelan Diosapäki uka Jehová Diosajj akham sitänwa: “Amparajankki uka colerasiñ vino copa katoqeta, uksti khitksma taqe uka markanakar umtʼayanim. 16 Jupanakasti umtʼasajj liwi liwiw sarnaqapjjani, jupanak taypir mä espada apayataj laykojj loqhenakar uñtataw tukupjjani”+ sasa.

17 Ukatwa nayajj Jehová Diosan amparapankkäna uka copa katoqayäta, ukatsti Jehová Diosajj khitkitäna taqe uka markanakaruw umtʼayarakiyäta:+ 18 nayraqatajj Jerusalén markampiru Judá oraqen markanakapampiru,+ reyinakaparu, principenakaparu, ukhamat tukjatäpjjañapataki, wali ajjsarkañar tukuyatäpjjañapataki, jupanakat khuyusipjjañapataki, maldisitäpjjañapataki,+ kunjamtï jichhürun paski ukhama; 19 ukjjarusti Egipto markan faraón reyiparu, servirinakaparu, principenakaparu, taqpach markaparu,+ 20 Egipto markan jakapkäna taqe uka extranjeronakaru; Uz oraqenkir taqe reyinakaru; filisteonakan+ oraqepankir taqe uka reyinakaru; Asquelón,+ Gaza, Ecrón markanakaru ukhamarak Asdod markat jiltʼirinakaru; 21 edomitanakaru,+ moabitanakaru,+ ammonitanakaru;+ 22 Tiro markan taqe reyinakaparu, Sidón+ markan taqe reyinakaparu, lamar qotankir islanakan reyinakaparu; 23 Dedán,+ Temá, Buz lugaranakaru ukhamarak khitinakatï para ladot ñikʼutanakap khuchurasipki ukanakaru;+ 24 arabenakan+ taqe reyinakaparu, wasara oraqenkir kunayman taqe markanakan jakir reyinakaparu; 25 Zimrí lugaran taqe reyinakaparu, Elam+ toqenkir taqe reyinakaparu, Media+ sat toqenkir taqe reyinakaparu; 26 ukjjarusti jakʼankapki jayankapki taqe uka alay toqenkir* reyinakaru, maynit mayniru, oraqenkir taqe mayni reinonakamppacharu;* Sesac*+ markan reyipajj jupanakjjaruw umtʼarakini.

27 “Jupanakarojj akham sañamawa: ‘Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Umtʼapjjam, umjasipjjam, waqʼaqepjjam,* jan saytʼirjam liwirtapjjam,+ jumanak taypir mä espada apayasinkataj layku” sasa’. 28 Jupanakatï amparamankki uka copat jan umtʼañ munapkanejja, jupanakarojj akham sarakim: ‘Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “¡Jumanakajj umtʼapjjañamawa! 29 Nayatï sutij apki uka markar jan waltʼäwinak nayraqat apayaniristjja,+ ¿janit jumanakar castigañajj wakisjjaspa?”+ sasa’.

”‘Janiw jumanakajj castigot salvasipkätati, kuna laykutejj nayaw aka oraqen taqe jakirinak contrajj mä espada apayasinkta’, sistwa naya ejercitonakan Jehová Diosapajja.

30 ”Jumasti taqe uka profecía arunakwa jupanakarojj arsuñama, akham sasa:

‘Jehová Diosajj wali altotpachaw mä leonar uñtat warartatani,

sagrado utjäwipatpachwa arup istʼayasini.

Jupan jakañ lugarap contraw jachʼat warartatani.

Uvas chʼirwirinakar uñtataw jupajj wali kusisit arnaqasini,

aka oraqen taqe jakirinak contraw jupajj mä atipjäwi cantani’.

31 ‘Oraq tukuyanakkamaw mä suynirejj istʼasini,

Jehová Diosajj markanak contra mä quejanïtap layku.

Jupa pachpaw taqe jaqenakarojj juzgani.+

Jan wali jaqenakarojj espadamp jiwayatäpjjañapatakiw apjjaruyani’, siw Jehová Diosajja.

32 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

‘Mä jan waltʼäwiw mä markat yaqha markar saratataski,+

wali jaya oraqenakatpachaw mä jachʼa thayajj sartani.+

33 ”’Uka urun naya Jehová Diosamp jiwayatäpkani ukanakajj oraqen mä thiyapat mä thiyapkamaw* jaqortapjjani. Janiw khitis jupanakatjam llakiskaniti, janiw apthapitäpkaniti ni imtʼatäpkanisa. Jupanakajj oraq patjjan wanur uñtasitäpjjaniwa’.

34 ¡Awatirinaka, jumanakajj jachapjjam, jachʼat arnaqasipjjarakim!

¡Ovejanakan jilïrinakapa, jumanakajj oraqen suntʼipjjam,

jumanakar kharinukuñ horasasa, jumanakan anatatatäñ horasas purinjjewa,

ñeqʼet lurat wali valorani sañur uñtataw jaqoqtapjjäta!

35 Janiw awatirinakan kawkir escapañas utjkiti,

ovejanakan jilïrinakapatakejj janirakiw kawkir escapañas utjkiti.

36 ¡Istʼapjjam! Awatirinakan arnaqasitanakapawa,

ovejanakan jilïrinakapan jachatanakapawa,

kuna laykutejj Jehová Diosaw jupanakan pastonakap qʼal tukjaski.

37 Suman jakasiñ lugaranakan janiw jakañajj utj-jjeti,

Jehová Diosan colerasitapajj ninjam naktatap layku.

38 Jupajj wali colerat chʼaman mä leonar uñtataw utjäwip jaytjje,+

kuna laykutejj jupanakan oraqenakapajj wali ajjsarkañar tukuyatawa,

jupajj jan khuyaptʼayasis espada aptatap layku,

jupan wali colerasitapajj ninjam naktatap layku”.

26 Judá markan reyipäkäna Josías reyin yoqapäkarakïna uka Jehoiaquim+ reyejj apnaqañ qalltaskäna ukhajja, Jehová Diosan aka arunakapaw Jeremiasar jutäna: 2 “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Jehová Diosan utapan utjki uka patiopan saytʼasim, ukatsti Jehová Diosan utapan adorañatak* jutapki taqe uka Judá oraqen markanakapankir* jaqenakar parlam. Taqe kunanaktï jumar siskäma ukanakwa jupanakar sañama, janiw ni mä arsa apaqañamäkiti. 3 Jupanakajj inas istʼapjjchini, sapa maynis jan wali thakip apanukupjjarakchini, ukatsti nayajj kuna jan waltʼäwtï jupanakan jan wali luratanakapat apaniñ amtkta uks mayjtʼayarakiristwa.+ 4 Jupanakarojj akham sañamawa: “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Jumanakatï churapksma uka leyij* phoqañan jan istʼapkitäta, 5 jumanakan ukar kutin kutin khitankta* uka nayar serviri profetanakajan arunakap jan istʼapkätajja,+ 6 nayajj aka utarojj Siló+ markar uñtasit tukuyäjja, aka markarojj tukjäwa, oraqenkir taqe markanakarakiw jupanakarojj maldicionanakapan aytasipjjani’ sasa”’”.+

7 Sacerdotenakasa, profetanakasa, taqpach markas Jehová Diosan utapanwa Jeremiasarojj uka arunak parlir istʼapjjäna.+ 8 Kunapachatï Jeremiasajj taqpach markar kuntï sañapatak Jehová Diosajj maykäna taqe uka arunak parlañ tukuyjjäna ukhajja, sacerdotenakasa, profetanakasa, taqpach markas jupar katuntasaw akham sapjjäna: “Jumajj cheqpachans jiwätawa. 9 ¿Kunatsa jumajj ‘aka utajj Siló markar uñtasit tukuyatäniwa, aka markas jan khiti jakirini qʼala tukjatäniwa’ sasin Jehová Diosan sutipjjar uka profecía arunak arsta?” sasa. Ukatjja taqpach markarakiw Jehová Diosan utapan Jeremiasar muyuntat tantachasipjjäna.

10 Kunapachatï Judá markan principenakapajj uka arunak istʼapjjäna ukhajja, reyin utapat* Jehová Diosan utaparuw sarapjjäna, Jehová Diosan utapankki uka machaq punkun mantañaparuw qontʼasipjjarakïna.+ 11 Sacerdotenakampi profetanakampejj principenakarusa taqpach markarus akham sapjjänwa: “Aka chachajj jiwañapatak juchañchatäñapawa,+ kuna laykutejj aka marka contraw jupajj profecianak parli, kunjamtï jumanak pachpa istʼapkta ukhama”+ sasa.

12 Ukatsti Jeremiasajj principenakampiru taqpach markampirojj akham sänwa: “Jehová Diosaw nayarojj aka uta contrasa aka marka contras profecía arunak arsuñajatak khitanitu, taqe uka arunakwa istʼapjjaraktajja.+ 13 Ukhamasti jichhajj thakinakamsa luratanakamsa askichapjjam, jumanakan Jehová Diosaman arup istʼapjjam, Jehová Diosasti kuna jan waltʼäwinaktï jumanak contrajj arski uka amuyup mayjtʼayarakiniwa.+ 14 Ukampis nayajj jumanakan amparanakamanktwa. Kunatï jumanakatak walïki cheqaparjamäki uk nayar lurasipkakita. 15 Ukampis jumanakatï nayar jiwayapjjetätajja, jumanakasa, aka markasa, aka markan jakirinakasa jan juchan jaqer jiwayapjjatamat juchanïpjjätawa, cheqas Jehová Diosaw kuna arunaktï istʼapkta taqe uka arunak parlañajatak nayar khitanitu” sasa.

16 Ukatsti principenakasa taqpach markas akham sasaw sacerdotenakarusa profetanakarus sapjjäna: “Aka chachajj janiw jiwañapatak juchañchatäñapäkiti, jupajj Jehová Diosasan sutipjjaruw parlistu” sasa.

17 Ukhamarus markan yaqhep ancianonakapajja, sartasaw tantachtʼat taqpach markarojj akham sapjjäna: 18 “Judá markan Ezequías+ reyipajj apnaqkäna uka urunakanjja, Moréset markankir Miqueas+ profetajj akham sasaw taqpach Judá markarojj säna: ‘Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

“Sionajj mä oraqjam qhollitäniwa,

Jerusalenajj qʼala tukjatäniwa,+

qollu patjjankir templosti, qoqanakan* phoqantat mä jiskʼa qollur uñtasitarakïniwa”+ sasa’.

19 ”¿Judá markan Ezequías reyipas taqpach Judá markas jupar jiwayapjjänti? ¿Janit reyejj Jehová Diosar ajjsarkänjja, Jehová Diosarus wal ruwtʼaskarakïnjja, ukhamat Jehová Diosajj kuna jan waltʼäwtï jupanak contra arskäna uk mayjtʼaykarakïnjja?+ Ukhamajj jiwas pachpaw mä jan waltʼäwi jiwasanakjjar apjjatasiñampïsktanjja.

20 ”Ukatjja Jehová Diosan sutipjjar profecía arunak arsur yaqha chachaw utjarakïna, Quiryat-Jearim+ markankir Semaya chachan Uriya sat yoqapänwa, jupasti aka marka contrasa aka oraq contrasa Jeremiasan profecía arunakap kikpa arsurakïna. 21 Jehoiaquim+ reyisa, guerran nuwasir chʼamani taqe jaqenakapasa, taqe principenakas arunakap istʼapjjänwa, reyisti jupar jiwayañwa amtarakïna.+ Uk istʼasasti Uriya profetajj ajjsarayasïnwa, ukatwa Egiptor escapjjäna. 22 Ukatjja Jehoiaquim reyejj Acbor chachan Elnatán+ sat yoqaparuw yaqha chachanakamp chik Egipto markar khitäna. 23 Jupanakajj Uriya profetar Egiptot apanisajj Jehoiaquim reyin ukaruw apapjjäna, uka reyisti espadampiw jupar jiwayäna,+ jiwat cuerpopsti aleq jaqenakan sepulturaparuw liwintarakïna”.

24 Ukampis Safán+ chachan Ahicam+ sat yoqapaw Jeremiasar yanaptʼäna, ukhamatwa jupajj markankir jaqenakarojj jiwayatäñatak jan katuyatäkänti.+

27 Kunapachatï Judá markan Josías reyin Jehoiaquim sat yoqapajj reyit apnaqañ qalltaskäna ukhajja, Jehová Diosaw Jeremiasar parläna. 2 Ukatsti Jeremiasajj akham sänwa: “Jehová Diosajj akham situwa: ‘Lazonakampi yukunakampi lurasim, ukanaksti kunkamar uchasirakim. 3 Ukatsti Judá markan Sedequías reyipan ukar Jerusalenar jutapki uka chachanakampiw ukanak Edom+ markan reyipar apayañama, Moab+ markan reyiparusa, ammonitanakan+ reyiparusa, Tiro+ markan reyiparusa, Sidón+ markan reyiparusa apayañamarakiwa. 4 Jupanakan reyinakapatakejj aka arunak säta:

”’“Kuntï reyinakamar sapjjañamäki ukjja, Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: 5 ‘Nayaw aka oraqsa, jaqenaksa, aka oraqenkir animalanaks jachʼa chʼamajampi chʼamani amparajampi lurta, khitirutï nayajj churañ munkta ukaruw taqe ukanak churarakta.+ 6 Jichhasti taqe aka markanakjja, Babilonia markankki uka nayar serviri Nabucodonosor+ reyin amparaparuw katuyjjta, jupar servipjjañapatakejj salvaje animalanakamppach jupar katuyarakta. 7 Taqe markanakaw juparusa, yoqaparusa, allchhiparus pachpa markapajj tukuskani ukapachkam servipjjani,+ ukapachasti walja markanakampi munañani reyinakampiw juparojj esclavopar tukuyapjjani’.+

8 ”’”‘Kawkïr markatï jan ukajj reinotï* Babilonia markan Nabucodonosor reyipar jan serviñ munkani, janirak Babilonia markan yukupampi kunkapar uchayasiñ munkani ukajja, espadampi,+ manqʼat pistʼañampi, usumpiw* uka markar castigäjja, jupan amparapampi qʼal tukjaykä ukapachkama’, siw Jehová Diosajja.

9 ”’”‘Ukhamasti “janiw Babilonian reyiparojj servipkätati” sapktam uka profetanakamarusa, yatirinakamarusa, samkasirinakamarusa, magianak luririnakamarusa, layqanakamarus jan istʼapjjamti. 10 Jupanakajj kʼari profecianak parlasipktam, jumanakatï jupanakar istʼapjjätajja, oraqenakamat jayar apatäpjjätawa. Nayasti jumanakarojj anatatapjjämawa, jiwarapjjarakïtawa.

11 ”’”’Ukampis Babilonia markan reyipan yukupampi kunkapar uchayaskani, jupar servirakini uka markarojja, pachpa markaparuw jaytäjja, ukan yapuchasiñapataki, ukan jakañapataki’, siw Jehová Diosajja”’”.

12 Judá markan Sedequías+ reyiparojj uka pachparak sista, akham sasa: “Babilonia markan reyipan yukupamp kunkanakamar uchayasipjjam, jupampiru markapampir servipjjarakim, ukhamatwa jumanakajj jakasipkakïta.+ 13 ¿Kunatsa jumasa markamasa espadampi,+ manqʼat pistʼañampi,+ usumpi*+ jiwapjjañamäspa, kunjamtï Jehová Diosajj Babilonia markan reyipar jan sirvkani uka markat arskäna ukhama? 14 ‘Jumanakajj janiw Babilonia markan reyipar servipkätati’+ sapktam uka profetanakan arunakap jan istʼapjjamti, jupanakajj kʼari profecianak parlasipktamjja.+

15 ”‘Janiw nayajj jupanakar khitankti’, siw Jehová Diosajja, ‘jupanakajj kʼari profecianak sutij-jjar parlasipki, jumanakatï jupanakar istʼapjjätajja, nayajj anatatapjjämawa, jumanakajj jiwarapjjarakïtawa, jumanakasa jumanakar profecía arunak parlasipktam ukanakasa’”.+

16 Sacerdotenakarusa taqpach markarus nayajj akham sayätwa: “Jehová Diosajj akham siwa: ‘“¡Kunanakatï Jehová Diosan utapan serviñatak wakiski ukanak niyaw Babiloniat kuttʼayanjjapjjani!”+ sapktam uka profetanakan arunakap jan istʼapjjamti, jupanakajj kʼari profecianak parlasipktam.+ 17 Jan jupanakar istʼapjjamti. Babilonia markan reyipar servipjjam, jakasipkarakïtawa.+ ¿Kunatsa aka markajj qʼala tukjatäñapa? 18 Ukampis jupanakatï profetanakäpjjchi, Jehová Diosan arunakap katoqapjjarakchi ukhajja, mirä amp suma, ejercitonakan Jehová Diosapar ruwtʼasipjjpan, ukhamat Jehová Diosan utapan serviñatak kunanakatï wakiski uka jiltʼirinaksa, Judá markan reyipan utapampin* Jerusalén markampin jiltʼki ukanaksa, jan Babiloniar apasipjjañapataki’ sasa.

19 ”Kuna laykutejj columnanakatsa,+ Lamar Qota sat uma estanquetsa,*+ carritonakatsa,+ kunanakatï templon serviñatak wakiski ukanakat markan jiltʼki ukanakatsa, akham siw ejercitonakan Jehová Diosapajja, 20 ukanaksti kunapachatï Nabucodonosor reyejj Jehoiaquim chachan yoqapäki Judá markan reyipäkarakïna uka Jeconías reyir preso katuntat apkäna ukhajj janiw apaskänti, juparojj Judá markampin Jerusalén markampin wali importante jaqenakapamp chikaw Jerusalén markat Babilonia markar apäna.+ 21 Cheqas kunanakatï Jehová Diosan utapan serviñatak wakiski uka jiltʼanakatsa, Judá markan reyipan utapampin* Jerusalén markampin jiltʼki ukanakatsa, akham siw Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajja: 22 ‘“Ukanakajj Babilonia markar apatäniwa,+ kunapachatï ukanakar* uñtankä ukapachkamaw ukankapjjani. Ukatsti nayajj ukanak kuttʼayanjjäwa, aka lugararuw mayamp uchjjarakëjja”,+ siw Jehová Diosajja’”.

28 Uka pachpa maransti, kunapachatï Judá markan Sedequías+ reyipajj apnaqañ qalltaskäna uka pusïr marana, phesqëri phajjsinjja, Gabaón+ markankiri Azur chachan Hananías sat profeta yoqapaw sacerdotenakana ukhamarak taqpach marka nayraqatan Jehová Diosan utapan parlitäna, akham sasa: 2 “Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Nayajj Babilonia markan reyipan yukup pʼakjäjja.+ 3 Pä maratsti, kunanakatï Jehová Diosan utapan serviñatak wakiski taqe ukanakjja, aka lugararuw kuttʼayanjjäjja. Babilonia markan Nabucodonosor reyipaw ukanak aka lugarat apasajj Babiloniar apäna’+ sasa”. 4 “‘Ukatsti nayajj Jehoiaquim+ chachan yoqapäki Judá markan reyipäkaraki uka Jeconiasarojj+ aka lugararuw kuttʼayanjjäjja, Babilonia markar apatäpkäna taqe ukanakarus ukhamaraki’,+ siw Jehová Diosajja, ‘kuna laykutejj Babilonia markan reyipan yukup nayajj pʼakjäjja’”.

5 Ukatjja Jeremías profetajj Jehová Diosan utapan saytʼatäsipkäna uka sacerdotenakampin taqpach markampin nayraqatapanwa Hananías profetarojj parläna. 6 Jeremías profetajj akham sänwa: “¡Amén!* ¡Jehová Diosajj ukham lurpan! ¡Jumajj arskta uka profecía arunak Jehová Diosajj phoqpan, kunanakatï Jehová Diosan utapan serviñatak wakiski ukanaksa, preso katuntat apatäpkäna taqe uka jaqenakarus Babilonia markat kuttʼayanjjarakpan! 7 Ukampis mirä amp suma, kuntï nayajj juman istʼkatas taqpach markan istʼkatas parlkta uk istʼam. 8 Nayat nayra utjapkäna jumat nayra utjapkäna uka nayra profetanakajja, walja markanakatakisa jachʼa reinonakatakisa* guerranakjjata, jan waltʼäwinakata, usunakatwa* profecianakapan arsupjjerïna. 9 Mä profetatï sumankañjjat parlir profecía arunak arsuspa, ukatsti uka profetan arupajj phoqasirakispa ukhajja, uka profetajj cheqpachapun Jehová Diosan khitanitätapaw yatisirakispa” sasa.

10 Uk satasti Hananías profetajj Jeremías profetan kunkapankkäna uka yuku apaqasaw pʼakjäna.+ 11 Ukatjja Hananías profetajj taqpach marka nayraqatanwa akham säna: “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Akat pä mararojj Babilonia markan Nabucodonosor reyipajj taqe markanakan kunkanakapjjar uchki uka yukjja, uka pachparak pʼakjäjja’+ sasa.” Ukatsti Jeremías profetajj thakip sarjjäna.

12 Hananías profetajj Jeremías profetan kunkapankir yuku pʼakjäna uka qhepatjja, Jehová Diosajj akham sasaw Jeremiasar säna: 13 “Jumajj Hananiasan ukar sarasajj akham sasaw jupar säta: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Jumajj lawat lurat mä yuku pʼakjtajja,+ jichhasti uka lantejj hierrotwa yaqha yuku luräta” sasa. 14 Kuna laykutejj Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Taqe aka markanakan kunkaparojj hierrot lurat mä yuku uchäjja, ukhamat Babiloniankir Nabucodonosor reyir servipjjañapataki, jupanakasti juparuw servipjjarakini.+ Salvaje animalanakamppach jupar katuyäjja”+ sasa’”.

15 Ukatsti Jeremías profetajj akham sasaw Hananías+ profetar säna: “¡Hananías, mirä amp suma, istʼam! Jehová Diosajj janiw jumar khitanktamti, ukampirus kunatï kʼarïki ukaruw aka markar confiyasiytajja.+ 16 Jehová Diosasti akham siwa: ‘Jumarojj aka oraqet chhaqtayämawa. Jichha maraw jumajj jiwäta, naya Jehová Dios contra saytʼasipjjañapatak aka markar parlatam layku’+ sasa”.

17 Hananías profetasti uka maraw jiwjjäna, paqallqöri phajjsina.

29 Akajj Jeremías profetajj apaykäna uka cartan arunakapawa, jupajj Jerusalenatwa yaqha markar apatäpkäna uka taypinkir ancianonakampiru, sacerdotenakampiru, profetanakampiru, taqpach markampir apayäna. Jupanakarusti Nabucodonosor reyiw Jerusalenat Babiloniar apäna, 2 kunapachatï Jeconías+ reyisa, reyin mamapasa,+ palacion trabajir jilïrinakasa, Judá markampin Jerusalén markampin principenakapasa, artesanonakasa, metalamp trabajirinakasa* Jerusalén markat sarjjapjjäna uka qhepat apayäna.+ 3 Jupajj Safán+ chachan Elasá sat yoqap taypi ukhamarak Hilquías chachan Guemarías sat yoqap taypiw uka carta apayäna, uka chachanakaruw Judá markan Sedequías+ reyipajj Babilonia markan Nabucodonosor reyipan ukar Babiloniar khitäna. Uka cartanjja akham sänwa:

4 “Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj yaqha markar apatäpki taqe uka jaqenakarojja, Jerusalén markat Babiloniar apayki ukanakarojj akham siwa: 5 ‘Utanak lurasipjjam, ukan jakapjjarakim. Achunak churiri alinak ayrusipjjam,* achunakapat manqʼapjjarakim. 6 Casarasipjjam, yoqanakanïpjjam, phuchanakanïpjjam. Yoqanakamarojj casarapjjam, phuchanakamarojj casarapjjarakim, ukhamatwa jupanakajj yoqanakanïpjjani phuchanakanïpjjani. Ukansti waljanir tukupjjam, jan jukʼaptapjjamti. 7 Kawkïr markarutï nayajj preso apayapksma uka markan sumankañap thaqapjjam, uka markatakejj Jehová Diosar oración lurapjjarakim, uka markan sumankañ utjatapatjja jumanakajj sumankapjjarakïtawa.+ 8 Kuna laykutejj Israelan Diosapäki uka ejercitonakan naya Jehová Diosapajj akham sistwa: “Jumanak taypin utjki uka profetanakampis yatirinakampis jan engañayasipjjamti,+ samkasipki uka samkanakapsa jan istʼapjjamti. 9 Kuna laykutejj ‘nayan sutij-jjaruw jupanakajj kʼari profecianak arsusipktamjja. Nayajj janiw jupanakar khitankti’,+ sistwa naya Jehová Diosajja”’”.

10 “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Babilonia markankapjjatamajj 70 maranak phoqasjjani ukhajja, nayaw jumanakarojj uñtanipjjäma,+ jumanakar aka lugarar mayamp kuttʼayanisaw promesa arunakaj phoqäjja’+ sasa.

11 ”‘Kunanaktï nayajj jumanakatak amtkta ukanak sum yatta’, siw Jehová Diosajja, ‘nayajj jumanakar sumankañ churapjjäma, janiw jan waltʼañ churapkämati.+ Nayajj mä suytʼäwi jutïritak churañ munapjjsma.+ 12 Jumanakasti nayaruw jawsapjjetäta, nayaruw oracionan mayisipjjetäta, nayasti jumanakarojj istʼapjjämawa’.+

13 ”‘Jumanakajj thaqapjjetätawa katupjjarakitätawa,+ kuna laykutejj taqe chuymaw nayar thaqapjjetäta.+ 14 Nayasti jumanakampejj katuyasïwa’,+ siw Jehová Diosajja. ‘Yaqha markan katuntatäpkta ukat kuttʼayanjjapjjämawa, jumanakarojj anatatapksma taqe uka markanakatsa taqe lugaranakatsa apthapipjjämawa’,+ siw Jehová Diosajja. ‘Ukatsti kawkjattï preso katuntat apayapksma uka lugararuw kuttʼayanjjapjjarakïma’.+

15 ”Ukampis jumanakajj akham sapjjtawa: ‘Jehová Diosajj profetanak Babilonia markan saytʼayarapistu’ sasa.

16 ”Jehová Diosajj akham siw Davidan tronopar qontʼaski uka reyirusa,+ Jerusalén markan jakiri taqe jaqenakarusa, kawkïri jilanakamatejj jumanakamp chika yaqha markar jan apatäpkäna ukanakaru: 17 ‘Ejercitonakan naya Jehová Diosapajj akham sistwa: “Nayajj jupanak contraw espadampi, manqʼat pistʼañampi, usumpi*+ apayasinkta, jupanakarojj ñusat* higonakar uñtasit tukuyäjja, sinti jan walïtap laykojj janiw manqtʼañjamäkaniti”’.+

18 ”‘Nayajj espadampi,+ manqʼat pistʼañampi, usumpiw* jupanakar arknaqäjja, oraqenkir taqe reinonakatakejj* wali ajjsarkañaruw tukuyäjja,+ kawki markanakarutï jupanakar anatatkä uka markanak taypinjja, mä maldicionaru, wali musparkañaruw tukuyäjja, jupanakat khuyusipjjañapataki,+ jupanakar jiskʼachapjjañapataki,+ 19 nayar serviri profetanakajamp apayankta uka arunakaj jan istʼapjjatap layku’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘jupanakarojj kutin kutiniw khitanirakiyäta’.*+

”‘Ukampis jumanakajj janiw istʼapkayätati’,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

20 ”Ukhamasti naya Jehová Diosan aruj istʼapjjam, jumanaka, yaqha markar taqe apatanaka, khitinakarutï nayajj Jerusalén markat Babilonia markar apaykta ukanaka. 21 Nayan sutij-jjaru kʼari profecianak arsusipki+ uka Colaya chachan Acab yoqapatsa Maaseya chachan Sedequías yoqapatsa akham siw Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajja: ‘Babilonia markan Nabucodonosor* reyipan amparaparuw jupanakar katuyäjja, jupasti jumanakan uñjkataw jupanakar jiwarayani. 22 Kunanakatï uka chachanakar paskani ukajja, Judá markat Babilonia markar apatäpki ukanakajja maldicionanakapanwa jupanakar aytasipjjani. Jupanakasti akham sapjjaniwa: “¡Kunjamtï Sedequías chachampiru Acab chachampir lurki uka kikparak Jehová Diosajj jumar lurpan, Babilonia markan reyipaw jupanakarojj ninar kankantäna!” sasa. 23 Kuna laykutejj uka chachanakajj phenqʼaskañwa Israel markan sarnaqapjjäna,+ jaqe masinakapan warminakapampi adulterio jucha lurasaw sarnaqapjjäna, nayan sutij-jjarojj kʼari arunak parlapjjaraki, janiw nayajj ukanak ordenkayätti.+

”’“Nayaw uk yatta, nayarakiw ukat testigötjja”,+ siw Jehová Diosajja’”.

24 “Nehelam lugarankir Semaya+ chacharojj akham sarakïtawa: 25 ‘Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Jumajj Jerusalén markankapki uka jaqenakarusa, Maaseya chachan Sofonías+ sat yoqapäki sacerdotëkaraki uka chacharusa, taqe sacerdotenakarus juman sutimjjaruw cartanak akham sas apaytajja: 26 ‘Juma Sofonías chacharojj Jehová Diosaw Jehoiadá sacerdote lantejj sacerdotet uttʼaytamjja, Jehová Diosan utapan supervisoräñamataki, ukhamat kawkïritejj profetätwa siski uka loqhe jaqerojj cepor* uchañamataki.+ 27 Ukhamajj ¿kunatsa jumajj profetätwa sapktam uka Anatot+ markankir Jeremías profetarojj jan toqenoqkta?+ 28 Jupajj Babilonia markarus akham sasaw aka yatiyäwi apayanipjjetu: “¡Walja tiempow jumanakajj yaqha markankapjjäta! Utanak lurasipjjam, ukan jakapjjarakim. Achunak churiri alinak ayrusipjjam,* achunakapat manqʼapjjarakim...”+ sasa’”’”.

29 Kunapachatï Sofonías+ sacerdotejj Jeremías profetan istʼkat uka carta liytʼäna ukhajja, 30 Jehová Diosajj akham sasaw Jeremiasar säna: 31 “Yaqha markar apatäpki ukanakarojj akham sasin qellqam: ‘Jehová Diosajj akham siw Nehelam lugarankir Semaya chachatjja: “Janis nayajj Semaya chachar khitankstjja, jupajj profecía arunak jumanakar parlapjjtamjja, ukatsti kʼari arunakar confiyapjjañamatakiw parlapjjaraktamjja,+ 32 ukhamasti naya Jehová Diosajj akham sistwa: ‘Nayajj Nehelam lugarankir Semaya chacharus jupat jutirinakarus castigäwa. Aka markanjja janiw ni mä chachas familiapat jiltʼkaniti. Jupajj janiw kuna sumanaktï markajatak lurkä uk uñjkaniti’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘kuna laykutejj naya Jehová Dios contra saytʼapjjañapatakiw jupajj chʼamañchi’ sasa”’”.

30 Jeremiasajj aka arunakwa Jehová Diosat katoqäna: 2 “Israelan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Kunanaktï nayajj sisksma taqe ukanak mä libror qellqañamawa. 3 Kuna laykutejj “urunakajj jakʼachasisinkiwa”, sistwa naya Jehová Diosajja, “ukapachaw nayajj preso katuntatäpki uka Israel markajampir Judá markajampir tantachtʼäjja”,+ sistwa naya Jehová Diosajja, “ukatsti nayra awkinakapar churkayäta uka oraqeruw jupanakarojj mayamp kuttʼayanjjarakëjja, uka oraqejj wasitat jupanakankjjarakini”’”.+

4 Jehová Diosajj aka arunak Israel markampir Judá markampirojj parläna.

 5 Jehová Diosajj akham siwa:

“Nanakajj wal sustjasiñat arnaqasitanakwa istʼapjjta.

Wali sustjasiñaw utji, janiw sumankañajj utjkiti.

 6 Mirä amp suma, jisktʼasipjjam, ¿mä chachajj ususispati?

Ukhamajj ¿kunatsa chʼamani chachanakajj amparanakamp purakap kattʼasipjje,

mä ususir warmir uñtata?+

¿Kunatsa ajanunakajj qʼellur tukjje?

 7 ¡Llakkañäniwa! ¡Wali sustjaskañ* urüniwa!+

Janiw ukham urojj utjkiti.

Jacobutakejj wali llakisiñ tiempöniwa.

Ukampis nayaw jupar salväjja”.

8 “Uka urunsti”, sistwa ejercitonakan naya Jehová Diosapajja, “nayajj kunkamankir yuku pʼakjäjja, payaruw lazonakam* tʼaqjarakëjja. Janiw extranjeronakajj* mayampis jupar* esclavor tukuyapkaniti. 9 Markajajj Jehová Diosapampir David reyipampiruw cheqpachans servipjjani, juparuw nayajj jupanakatak saytʼayäjja”.+

10 “Nayar serviri Jacob, jumajj jan ajjsarayasimti”, sistwa naya Jehová Diosajja,

“Israel, janirak wal sustjasimti.+

Jumarojj jaya lugarat salväma,

juman wawanakamarojj kawki oraqentï preso katuntatäpki uka oraqet salvarakëjja.+

Jacobojj kuttʼanjjaniwa, tranquilokïniwa, jan kuna llakini,

janirakiw khitis jupar sustjkaniti”.+

11 “Kuna laykutejj nayaw jumampïskta”, sistwa naya Jehová Diosajja, “jumaru salvañataki.

Kawkïr markanakarutï nayajj anatatksma taqe uka markanakarojj qʼal tukjäjja,+

ukampis jumarojj janiw tukjkämati.+

Kawkikamatï wakiski ukhakamaw jumarojj cheqañchäma,

janiw jan castigonejj jaytkämati”.+

12 Kuna laykutejj akham siw Jehová Diosajja:

“Juman* jan waltʼäwimajj janiw qollañjamäkiti.+

Janiw heridamajj qollañjamäkiti.

13 Janiw quejam khitis arjjatkaniti,

janiw llagamajj* qollañjamäkiti.

Janiw jumajj qollañjamäktati.

14 Juman wal munirinakamajj taqeniw jumat armasjjapjje.+

Janiw jumarojj jukʼamp thaqjjapjjtamti.

Kuna laykutejj mä enemigor uñtataw jumar nuwantsmajja,+

Mä qhoru* jaqer uñtataw jumar castigsmajja,

juman wali juchanïtamata, walja juchanak luratam layku.+

15 ¿Kunatsa jan waltʼäwimat arnaqasta?

¡Llakimajj jan qollkañawa!

Juman wali juchanïtamata, walja juchanakanïtamatwa+

nayajj uk lursma.

16 Ukhamasti jumar tukjapktam taqe ukanakajj tukjatäpjjarakiniwa,+

taqe enemigonakamaw yaqha markar preso apatäpjjani.+

Jumar lunthatirinakajj lunthatatäpjjarakiniwa,

taqe khitinakatï jumar saqueyjapktam ukanakarojj saqueyjat uñjasiyarakëjja”.+

17 “Ukampis nayaw kʼumaraptayjjäma, heridanakams qollarakïmawa”,+ sistwa naya Jehová Diosajja,

“jumarojj janis katoqañ munapkstam, akham sasas sutichapkstam:

‘Jan khitins thaqat Sion’ sasa”.+

18 Jehová Diosajj akham siwa:

“Nayajj Jacobun carpanakaparuw kuttʼanëjja, preso katuntatäpki ukanakaruw tantachtʼäjja,+

tabernaculonakapat sinttʼasirakïwa.

Markasti pachpa jiskʼa qollupanwa mayampi saytʼayatäni,+

jachʼa torrejj lugarapar saytʼayatarakïniwa.

19 Jupanakatsti yuspärañatak cancionanakampi larusitanakampiw mistuni.+

Jupanakarojj waljaptayäwa, janiw jukʼakïpkaniti.+

Jupanakarojj waljaniruw tukuyäjja,*

janiw jukʼakïpkaniti.+

20 Jacobun wawanakapajj nayra tiemponjamäniwa,

nayaw jupanakarojj naya nayraqatan chʼamani markar tukuyäjja.+

Nayaw jupan taqe tʼaqesiyirinakaparojj castigäjja.+

21 Jupan apnaqeripajj pachpa jaqenakap taypitäniwa,

jupa taypitwa jupan apnaqeripajj mistuni.

Nayaw jupar jakʼachasiyanëjja, jupasti nayarojj jakʼachasirakitaniwa”.

“Janitï ukhamäkaspajja, ¿khitirak nayarojj jan ajjsaras jakʼachasitaspasti?”, sistwa naya Jehová Diosajja.

22 “Jumanakajj nayan markajäpjjätawa,+ nayasti jumanakan Diosamarakïyäwa”.+

23 Jehová Diosan colerasiñapajj mä jachʼa thayjamaw mistunini.+

Mä thaya tutukaw muytas muytas jan wali jaqenakan pʼeqepjjarojj saraqanini.

24 Jehová Diosan colerasiñapajj janiw apjtkaniti,

kuna amtanakatï chuymapan utjki ukanak phoqasiyañkama, lurañkama.+

Qhepa urunakanwa jumanakajj sumpach uk amuyapjjäta.+

31 “Uka tiemponsti”, sistwa naya Jehová Diosajja, “nayajj Israelan taqe familianakapan Diosapäyäwa, jupanakasti nayan markajarakïniwa”.+

 2 Jehová Diosajj akham siwa:

“Espadat salvasipki uka jaqenakajj wasaran sumat uñjatäpjjänwa,

ukapachaw Israelajj mä samarañ lugar katuñatak sarnaqaskäna”.

 3 Jehová Diosajj wali jayat nayar uñstanisaw akham sitäna:

“Nayajj wiñayatak munasiñampiw jumar munassma.

Ukatwa nayajj munasiñat jan jaytjasirïtajat nayan ukar irpansma.*+

 4 Nayajj wasitat jumar saytʼayäma, jumasti wasitat mä markäjjarakïta.+

Israelan phuchapa, jumajj wasitat panderetanakam katjjarüta,

ukatsti wali kusisitaw thoqtʼasir mistüta.*+

 5 Wasitat Samaria markan qollunakapan uvasanak ayrusïta.*+

Khitinakatï ayrupkani ukanakajj achunakap manqʼasipjjarakini.+

 6 Efraín qollunakankir marka uñjir guardianakajj* akham sasaw artʼapjjani:

‘¡Sarañäni, kawkjankkitï Jehová Diosasajj uka Sion Qollur makatañäni!’+ sasa”.

 7 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham siwa:

“Jacoburojj wali kusisit cantapjjam.

Yaqha markanakat nayrankapjjatam laykojj wal kusisipjjam.+

Yatiyapjjam, Diosarojj akham sasin jachʼañchapjjam:

‘Jehová Dios Tata, markamar salvam, Israelat jiltʼirinakaru’+ sasa.

 8 Nayajj alay toqenkir* oraqetpachwa jupanakar kuttʼayanëjja,+

oraqen wali jaya cheqanakapatpach jupanakar tantachtʼäjja.+

Jupanak taypinkaniw juykhunakasa, cojonakasa,+

usur warminakasa, niya ususir warminakasa, taqenis juntukïpjjaniwa.

Jupanakajj walja jaqenakjamaw akar kuttʼanipjjani.+

 9 Jupanakajj jachtʼasisaw jutapjjani.+

Nayar wal ruwtʼasipjjañapkamajj nayaw jupanakar irpäjja.

Jupanakarojj jalir umanakaruw irpäjja,+

jan lanktʼasiyir pampachtʼat thak irpäjja.

Kuna laykutejj Israelan Awkipätwa, Efrainajj jilïr wawajarakiwa”+ sasa.

10 Markanaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam,

jayankir islanakan uk yatiyapjjam:+

“Israelitanakar anatatki ukajj anthapjjaniwa.

Jupasti kunjamtï mä awatirejj ovej tamapar uñjki ukhamaw uñjarakini.+

11 Kuna laykutejj Jehová Diosaw Jacobur salvani,+

khitinakatï jupat sipans jukʼamp chʼamanïpki ukanakan amparapatwa salvani.+

12 Jupanakajj jutasaw Sion Qollu patjjan kusisiñat arnaqasipjjani,+

jupanakajj kʼajtapjjaniw Jehová Diosan munasiñapatsa,

granonakatsa, machaq vinotsa,+ aceitetsa,

ovejanakampin vacanakampin qallunakapatsa.+

Jupanakajj wali suma qarpat jardinar uñtasitäpjjaniwa,+

janipuniw mayampis jan chʼaman uñjasipkaniti”.+

13 “Uka tiemponsti virgen tawaqojj wali kusisitaw thoqtʼasini,

waynanakajj awkinakamp chikaw thoqtʼasipjjarakini.+

Nayasti jupanakan llakinakap kusisiñaruw tukuyäjja.+

Jupanakarojj chuymachtʼäwa, tʼaqesitanakap wali kusisiñaruw tukuyäjja.+

14 Sacerdotenakarojj walja manqʼañanak churäjja,

markajajj kuna sumanaktï jupanakar churkä ukampejj phoqtʼatäpjjaniwa”,+ siw Jehová Diosajja.

15 “Jehová Diosajj akham siwa:

‘Ramá+ markan mä aruw istʼasi, ayqotampi, wal jachañampi.

Raquelaw wawanakapatjam jachaski.+

Wawanakapatjamajj janiw chuymachtʼatäñ munkiti,

jupanakajj jan jupampëjjatap layku’+ sasa”.

16 Jehová Diosajj akham siwa:

“‘Jan jachamti, jan nayranakamajj jukʼamp jachjjpanti,

nayaw juman luratamat kuttʼayjjäma’, sistwa naya Jehová Diosajja.

‘Jupanakajj enemigon oraqepat kuttʼanjjapjjaniwa’.+

17 ‘Jutïritakejj mä suytʼäwiw jumatak utji’,+ sistwa naya Jehová Diosajja.

‘Wawanakamajj pachpa oraqeparuw kuttʼjjapjjani’”.+

18 “Cheqpachapuniw nayajj Efrainan akham sasin ayqotap istʼta:

‘Jumajj cheqañchistawa, nayajj cheqañchataw uñjasta,

jan yatichat mä torillor uñtata.

Kuttʼayanjjeta, nayasti jankʼakiw kuttʼanjjarakï,

jumajj Jehová Diosajätam layku.

19 Kuttʼanjjta uka qhepat wal chuymaj usuyasta,+

amuytʼayjjapjjetu uka qhepatjja, llakitätaj laykojj lankhu charaj nuwanoqasiyäta.

Waynäkayäta uka horasan luratanakaj laykuw

nayajj phenqʼachata jiskʼachata uñjasiyäta’”.+

20 “¿Janit Efrainajj nayatak wali suma ukhamarak wali munat wawäki?+

Nayajj sapa kutiw jupar toqenoqayäta, ukhampachas jupat amtasiskaktwa.

Ukatwa nayajj jupat sinttʼasta.+

Cheqas jupat sinttʼasikipunïwa”, siw Jehová Diosajja.+

21 “Thakirojj marcanak uchasim,

señalanak uchasirakim.+

Thakim wali amuyump uñjam, kawki thaktï sarañamäki uka thaki.+

Israelan phuchapa, kuttʼanjjam. Markanakamar kuttʼanjjam.

22 Israelan apanukusir phuchapa, ¿kunapachkamas payachasiskakïta?

Jehová Diosajj mä machaq luräwi oraqen luri:

mä warmejj mä chacharuw wal thaqani”.

23 Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Kunapachatï jaya markar apatäpki ukanakar kuttʼayankä ukhajja, Judá oraqensa markanakapansa wasitat akham sapjjani: ‘Cheqapar jakañ lugara,+ sagrado qollu,+ Jehová Diosajj jumar bendispan’ sasa. 24 Judá oraqensa taqe markanakapansa taqenis mayakiw jakapjjani, yapuchirinakasa uywa awatirinakasa.+ 25 Nayaw qaritanakarojj chʼam churäjja, manqʼatjam aynachtʼatanakarus sistʼayarakïwa”+ sasa.

26 Ukhamaruw nayajj sartayäta, uñatatasirakiyätwa. Nayajj wali sumpun iktʼasiskatäta.

27 “Urunakajj jakʼachasisinkiwa”, siw Jehová Diosajja, “nayaw Israel markankirinakarusa, Judá markankirinakarus waljaptayäjja, nayarakiw uywanakaps waljaptayäjja”.+

28 “Kunjamtï jupanakarojj jikʼinukuñataki, allinukuñataki, tʼunthapiñataki, tukjañataki, jan walinak lurañatak uñchʼukkayätjja,+ ukhamarakiw saytʼayañataki, ayruntañataki* uñchʼukëjja”,+ siw Jehová Diosajja. 29 “Uka urunakanjja janiw akham sisjjapjjaniti: ‘Awk taykanakaw kʼaskʼa uvasanak manqʼapjjäna, ukampis wawanakaw lakanakapan jan wali saboran uñjasipjje’*+ sasa. 30 Antisas sapa mayniw juchapat jiwani. Kawkïr jaqetï kʼaskʼa uvasanak manqʼani ukhajja, jupaw lakapan jan wali saboran uñjasini”.

31 “Urunakajj jakʼachasisinkiwa”, siw Jehová Diosajja, “Israel markampisa Judá markampisa uka urunakanwa nayajj mä machaq pacto luräjja.+ 32 Uka pactojja, janiw kuna uruntï nayra awkinakamampi Egipto oraqet amparat irpsunisajj lurkayäta uka pactjamäkaniti,+ ‘nayajj jupanakan cheqpach uywiripäkchiyätsa,* jupanakajj pactoj pʼakintapjjänwa’,+ siw Jehová Diosajja”.

33 “Uka urunak qhepatjja aka pactwa Israel markampejj luräjja”, siw Jehová Diosajja. “Leyinakajsti jupanakaruw uskuntäjja,+ chuymanakaparuw qellqantarakëjja.+ Nayajj jupanakan Diosapäyäwa, jupanakajj nayan markajarakïniwa”.+

34 “Jupanakatjja janiw maynis jaqe masiparusa jilaparusa, ‘¡Jehová Diosar uñtʼam!’+ sasin yatichjjaniti. Jupanakajj jiskʼat jachʼakamaw taqenis nayar uñtʼjjapjjetani”,+ siw Jehová Diosajja. “Nayajj jupanakan pantjasitanakap perdonäwa, janirakiw juchanakapats jukʼamp amtasjjäti”.+

35 Jehová Diosajja,

khititï urun qhantʼañapatak inti churki,

khititï aruman qhantʼañapatak phajjsimpin warawaranakampin leyinakap uttʼayki,

khititï lamar qota onjjtayki, oladanak suynayki,

ejercitonakan Jehová Diosapa satäki ukajj akham siwa:+

36 “‘Uka leyinakatï jan walëjjaspa’, siw Jehová Diosajja,

‘ukhakiw Israelan wawanakapajj naya nayraqatan wiñayatak jan markäjjaspati’”.+

37 Jehová Diosajj akham siwa: “‘Alajjpachanakatï midtʼasispa, oraqen cimientonakapas uñakipasispa, ukhakiw nayajj Israelan taqe wawanakaparojj taqe kunanaktï lurapki ukanak kawsajj apanukurista’, siw Jehová Diosajja”.+

38 “Urunakajj jakʼachasisinkiwa”, siw Jehová Diosajja, “uka urunakanwa markajj Jehová Diosatak mayampi saytʼayatäni,+ Hananel Torret+ qalltasin Esquin Punkukama.+ 39 Mediñatak pitajj*+ Gareb jiskʼa qollukamaw cheqak jiytʼasini, ukatsti Goá toqeruw muyjtani. 40 Kawkirutï jiwatanakasa qhellas* wartaski taqe uka vallesa, Cedrón vallekam+ purki taqe uka oraqenakasa, inti jalsu toqenkki uka Caballonakan Punkupa+ sat esquinkamasa, Jehová Diosatakejj sagradöniwa.+ Markajj janipuniw mayampis tʼunjatäkaniti, ni tukjatäkanisa”.

32 Kunapachatï Judá markan Sedequías reyipajj tunka maranak apnaqaskäna, Nabucodonosor*+ reyejj 18 maranak apnaqaskarakïna ukhaw Jehová Diosajj Jeremiasar parläna. 2 Uka tiemponsti, Babilonia markan reyipan ejercitonakapaw Jerusalenar muyuntapjjarakïna, Jeremías profetajj Judá markan reyipan utap* ladonkkäna uka Guardianakan Patiopankir+ utanwa preso katuntatäskäna. 3 Judá markan Sedequías reyipaw akham sasin jupar llawintäna:+ “¿Kunatsa jumajj uka profecía arunak arsta? Jumajj akham sistawa: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Aka markarojj Babilonia markan reyipan amparaparuw katuyäjja, jupaw katuntani.+ 4 Judá markan Sedequías reyipajj janiw caldeonakat escapkaniti, cheqas Babilonia markan reyipan amparaparuw katuyäjja. Jupasti ajanuy ajanuw nayranakapar uñkatas parlani”+ sasa’. 5 ‘Jupasti Sedequiasarojj Babiloniaruw apani, ukatsti kuntï jupar lurañ amtkä ukapachkamaw jupajj ukankani’, siw Jehová Diosajja. ‘Jumanakajj caldeonak contrajj nuwasisipkakchïtasa, janiw atipjapkätati’”.+

6 Jeremiasajj akham sänwa: “Jehová Diosajj akham sasaw parlitäna: 7 ‘Salum sat tioman* Hanamel yoqapaw juman ukar jutasajj akham sätam: “Anatot markankir oraqej alasita,+ jumaw uk alasiñatakejj nayraqat derechonïtajja”+ sasa’”.

8 Kunjamtï Jehová Diosajj siskänjja, ukhampunwa Hanamel sat primojajj Guardianakan Patiopan ukarojj nayan ukar jutäna, jupajj akham sitänwa: “Mirä amp suma, Benjamín oraqen Anatot markan utjkitu uka oraqej alasim, jumaw uka oraqe katusiñamatakisa, uka oraqe alasiñamatakis derechonïtajja. Jumatak alasjjam” sasa. Ukhaw Jehová Diosajj ukham munatap amuyjjayäta.

9 Ukatwa nayajj Hanamel primojat Anatot markankir oraqe alayäta. Nayajj qollqe pestʼarapiyäta:+ paqallqo siclonakampi* tunka qollqe metalanakampi. 10 Ukatjja nayajj mä documento qellqtʼayäta,+ selljjatasajj firmtʼañatakiw testigonak jawsayäta,+ balanzanwa qollqe pestʼayäta. 11 Leyinakarjama ukhamarak kunanakatï leyinakarjam mayiski uka selljjatat documento katusasa jan selljjatatäkäna uka documento katusasa, 12 Hanamel sat primojan uñjkata, oraq alañatak documento firmtʼapkän uka testigonakana ukhamarak Guardianakan Patiopan+ qontʼatäpkäna uka judionakan nayraqatapanwa Nerías+ chachan Baruc+ yoqapar uka documento churayäta, Nerías chachajj Mahseya chachan yoqapänwa.

13 Jupanakan uñjkataw Baruc chacharojj akham sasin ordenayäta: 14 “Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Uka documentonak katum, selljjatatäki uka oraq alat documentompi jan selljjatatäki uka documentompi, ukanaksti mä yurur ucham, ukhamat uka documentonakajj jaya tiempo aguantañapataki’ sasa. 15 Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Utanakasa, oraqenakasa, uvas yapunakas wasitatwa aka markan alasini’+ sasa”.

16 Nerías chachan Baruc yoqapar oraq alata documento churasajja, Jehová Diosaruw akham sasin oración lurta: 17 “¡Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tata! Jumaw jachʼa chʼamamampi chʼamani amparamampi alajjpachanaksa oraqsa lurtajja.+ Janiw jumatakejj kunas jan lurañjamäkiti. 18 Jumaw waranq waranqa jaqenakarojj munasiñat jan jaytjasirïtam uñachtʼaytajja, ukampis wawanakarojj tatanakapan juchanakapat tʼaqesipjjañapatakiw jayttajja.+ Jumaw cheqa Diosätajja, kʼajkiri wali chʼamani Diosätajja, sutimajj ejercitonakan Jehová Diosapa satawa. 19 Jumajj jachʼa amtanakanïtawa, chʼamamampiw kuns lurtajja.+ Nayranakamajj jaqenakan taqe sarnaqatanakapwa uñji,+ ukhamat sarnaqatanakaparjama, luratanakaparjama sapa maynir churañataki.+ 20 Egipto oraqenjja milagronakampi señalanakampi jumajj lurayätajja, jichhürkamaw ukanakat yatisiraki, ukhamatwa Israel markansa taqe jaqenak taypinsa sutim uñtʼayasiraktajja,+ kunjamtï sutimajj jichhürun uñtʼatäki ukhama. 21 Ukatsti Israel markamarojj señalanakampi milagronakampi Egipto oraqet irpsuntajja, chʼamani amparamampi loqatatat amparamampi, wali sustjaskañ luratanakampi.+

22 ”Tiempompejj nayra awkinakapar churañatak juramentomp arskayäta uka oraqe churaraktajja,+ lechempi miskʼimpi wal utjir oraqe.+ 23 Jupanakasti mantasaw uka oraqe katuntasipjjäna, ukampis jupanakajj janiw arunakam istʼapkänti, janirakiw leyimarjam sarnaqapkänti. Jupanakajj janiw kunanaktï lurapjjañapatak ordenkayäta uk phoqapkänti, ukatwa taqe aka jan waltʼäwinak jupanakjjar apayantajja.+ 24 Chachanakaw markar katuntañatakejj laqʼa montonanak montontʼir jutapjje,+ espada laykusa,+ manqʼa pistʼañ utjatap laykusa, usunak* utjatap laykusa+ jupanak contra nuwasipki uka caldeonakan amparaparuw markajj katuyatäni. Kunjamtï uñjktajja, taqe kunanaktï jumajj arskta ukajj phoqasiwa. 25 Ukampis Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tata, markajj caldeonakan amparapar katuyatäkchinisa, jumajj ‘qollqemp oraq alasim, testigonak jawsayarakim’ sasaw nayar sayätajja”.

26 Ukhaw Jehová Diosajj Jeremiasar akham säna: 27 “Nayajj Jehová Diosätwa, taqe jaqenakan Diosapätwa. ¿Nayatakejj kunarak jan lurañjamäspasti? 28 Ukatwa naya Jehová Diosajj akham sista: ‘Aka markarojj caldeonakampiru Babilonia markan Nabucodonosor* reyin amparapampiruw katuyäjja, jupaw aka marka katuntani.+ 29 Ukatsti aka markamp nuwasipki uka caldeonakajj mantanisaw aka markan nina aqtayapjjani, ninampiw aka marka phichantapjjani.+ Jaqenakajj nayar colerayañatak techo patjjanakan Baal diosar sacrificionakampi yaqha diosanakar vino ofrendanakampi loqtapkäna uka utanaks phichantapjjarakiniwa’.+

30 ”‘Kuna laykutejj Israel markasa Judá markas wayn tawaqotpachaw kunanakatï naya nayraqatan jan walïki ukanak lurapjje,+ Israel markajj luratanakapamp colerayasipkakituwa’, sistwa naya Jehová Diosajja. 31 ‘Aka markajja, lurapkäna ukürut jichhürkamajj nayarojj colerayituwa, walpun colerayarakitu,+ ukatwa aka markajj naya nayraqatat chhaqtayatäñapajj wakisi,+ 32 Israel markankir jaqenakasa Judá markankir jaqenakas nayar colerayañatak jan walinak lurapjjatap layku, jupanakasa, reyinakapasa,+ principenakapasa,+ sacerdotenakapasa, profetanakapasa,+ Judá markankir chachanakasa, Jerusalén markan jakirinakasa. 33 Nayar ajanupampi uñkatañat sipansa maysaruw jupanakajj kutikipstapjjäna,+ nayajj jupanakar kutin kutiniw yatichañ* yantʼayäta, ukampis janiw ni maynis istʼañ munkänti, ukhamat cheqañchayasiñataki.+ 34 Jupanakajj nayan sutij apki uka utaruw ajjtaskañ idolonakap uchapjjäna, ukhamat uka uta qʼañuchañataki.+ 35 Ukatsti Hinón+ vallenwa* Baal diosatak sagrado alto cheqanak lurapjjäna, ukhamat yoqall wawanakaparu imill wawanakapar ninar phichantasajj Mólek+ diosatak sacrificiot loqtañataki, janiw nayajj uk lurapjjañap ordenkayätti,+ janipuniw chuymajan* uka jan wal lurapjjañap munkayätti, ukhamat Judá markajj juchachasiñapataki’.

36 ”Ukhamasti espadampi, manqʼat pistʼañampi, usumpi* utjatap laykuw Babilonia markan reyipan amparapar katuyatäni sapkta uka markatjja, Israelan Diosapäki uka Jehová Diosajj akham siwa: 37 ‘Nayaw jupanakarojj kawki oraqenakarutï colerasiñajana, cheqas wali colerasiñajan anatatkayäta taqe uka oraqenakat tantachthapëjja,+ wasitat jupanakarojj aka lugarar kuttʼayanëjja, nayaw jupanakarojj jan kun ajjsaras jakayäjja.+ 38 Jupanakajj nayan markajäpjjaniwa, nayasti jupanakan Diosaparakïyäwa.+ 39 Nayaw jupanakan chuymapsa+ thakipsa cambiäjja, ukhamat wiñayatak nayar ajjsarapjjañapataki, jupanakan waltʼapjjañapataki, jupanak qhepatsti wawanakapan waltʼapjjañapataki.+ 40 Jupanakampisti mä wiñay pacto luräjja:+ kunatï jupanakatak sumäki ukanak luraskakïwa,+ chuymanakaparojj nayar ajjsarañ uchäjja, ukhamat nayat jan jitheqtapjjañapataki.+ 41 Kunanakatï jupanakatak sumäki ukanak lurasajj wal kusisëjja,+ aka oraqeruw jupanakar wali sum ayruntäjja,*+ taqe chuymajampi taqe almajampiw* ukanak luräjja’”.

42 “Kuna laykutejj naya Jehová Diosajj akham sistwa: ‘Kunjamtï nayajj aka markar taqe aka jan waltʼäwinak apayanktjja, ukhamarakiw nayajj mä promesa lurasin jupanakar arsuskta taqe uka sumanak apayanëjja.+ 43 Aka oraqensti wasitat oraqenakajj alatäni,+ jumanakajj akham sasipksta ukasa: “Aka oraqejj chʼusakiwa, janiw jaqenakasa ni animalanakas utjkiti, aka oraqejj caldeonakan amparapar katuyatarakiwa” sasa’.

44 ”‘Oraqenaksti qollqempiw alasipjjani, oraq alat documentonakajj registratäniwa selljjatatarakïniwa, ukatsti Benjamín+ oraqensa, Jerusalén marka jakʼanakansa, Judá oraqen markanakapansa,+ qollunak toqenkir markanakansa, pampa oraqenkir markanakansa, aynach toqenkir* markanakansa+ testigonak jawsayapjjani, kuna laykutejj nayaw yaqha markar preso apatäpki ukanakarojj kuttʼayanëjja’,+ sistwa naya Jehová Diosajja”.

33 Kunapachatï Jeremiasajj Guardianakan Patiopan+ katuntatäskäna, ukhaw Jeremiasajj Jehová Diosan arunakap payïri kutin katoqäna, akham sasa: 2 “Khititï oraq lurki uka Jehová Diosajj akham siwa, Jehová Diosaw oraq lurasajj sum uttʼayaraki, sutipajj Jehová satawa: 3 ‘Nayar jawsita, nayasti jaysarakïmawa, ukatsti kunatï jachʼäki jan amuytʼañjamäkaraki ukanakwa nayajj jumar säma, ukanaksti janiw jumajj yatkayätati’+ sasa”.

4 “Naya Israelan Diosapäkta uka Jehová Diosajj akham sistwa, atacañatak laqʼa montonanak lurasitapata ukhamarak espada kawsa allthapita aka markan utanakapatsa, Judá markan reyinakapan utanakapatsa,+ 5 caldeonak contra nuwasir jutapki uka chachanakatsa, jan wali luratanakapamp aka markat armtʼasiyapkitäna ukhamarak nayan wali colerasitaj layku jiwaraykayäta uka chachanakan jiwat cuerponakapamp phoqantat utanakatsa, 6 akham sistwa: ‘Nayaw juparojj qolläjja, kʼumaraptayarakëjja.+ Nayaw jupanakar qollasajj sumankañsa kunatï cheqäki uksa walj churäjja.+ 7 Judá markat Israel markat yaqha markan preso katuntatäpki ukanakarojj kuttʼayanïwa,+ wasitat jupanakarojj qalltanjam bendisirakëjja.+ 8 Naya contra juchanak lurapki taqe uka pantjasitanakapat qʼomachäwa,+ naya contra lurapki taqe uka juchanakapsa pantjasitanakapsa perdonäwa.+ 9 Aka markan sutip istʼasajj wal kusisëjja, kuna sumanaktï nayajj markajar churkä uk istʼasajj aka oraqenkir taqe markanakaw nayar alabapjjetani jachʼañchapjjetani, suma markat uñjatarakïniwa.+ Kuna sumanaktï nayajj jupar churkä ukanakatsa sumankañatsa+ markanakajj ajjsarayasipjjaniwa khatatipjjarakiniwa’+ sasa”.

10 “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Aka lugarajj chʼusakiwa, janiw jaqenakanïkiti, janirakiw uywanakas utjkiti. Judá oraqen markanakapasa Jerusalén markan callenakapas chʼusakiwa, janiw jaqenakanïkiti, janiw khiti jakiris ukan utjkiti ni uywanakas utjkarakiti sasin sapkta uka markanjja, wasitat istʼasini 11 wali kusisiñat arnaqasiñanakasa, kusisiñat arnaqasitanakasa,+ casarasir waynan arupasa, casarasir tawaqon arupasa. Akham sirinakan arunakapa: “¡Ejercitonakan Jehová Diosapar yuspärapjjam, Jehová Diosajj suma Diosawa,+ munasiñat jan jaytjasirïtapajj wiñayatakiwa!”+ sasa’.

”‘Jupanakajj yuspärañatak ofrendanakwa Jehová Diosan utapar apapjjani,+ kuna laykutejj nayaw yaqha markan katuntatäpki ukanakarojj oraqer mayamp qalltanjam kuttʼayanëjja’, siw Jehová Diosajja”.

12 “Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Jan jaqenakani jan uywanakani aka chʼusa lugaransa, taqe markanakapansa, wasitat pastonakajj jiltani, ukhamat awatirinakajj ovejanakapar ukan samartʼayapjjañapataki’.+

13 ”‘Qollunak toqenkir markanakansa, pampa oraqenkir markanakansa, aynach toqenkir* markanakansa, Benjamín oraqensa, Jerusalén marka jakʼanakansa,+ Judá oraqen markanakapansa,+ wasitat awatirinakajj ovejanakap jaktʼapjjani’, siw Jehová Diosajja”.

14 “‘Urunakajj jakʼachasisinkiwa’, siw Jehová Diosajja, ‘ukapachaw nayajj Israel markatsa Judá markatsa suma promesa arskta uk phoqäjja.+ 15 Uka urunakansa uka tiemponsa nayajj Davidan familiapat jutiri cheqaparjam uñjiri mä wawa uñstayäjja,*+ jupaw cheqaparjama ukhamarak leyinakarjam oraqen uñjani.+ 16 Uka urunakansti Judá markajj salvatäniwa,+ Jerusalén markasti jan ajjsarasaw jakarakini.+ Aka sutinëjjarakiniwa: cheqaparjam uñjañajj Jehová Diosatwa juti’+ sasa”.

17 “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Tronon qontʼasiñatakejj Davidat jutiri mä wawajj Israelan utjapuniniwa,+ 18 levita sacerdotenak taypinjja naya nayraqatan serviñatakejj mä chachajj utjapuniniwa, ukhamat nakhantayat ofrendanakampi, nakhantayat grano ofrendanakampi, sacrificionakamp loqtañapataki’ sasa”.

19 Jehová Diosajj wasitat Jeremiasar akham säna: 20 “Naya Jehová Diosajj akham sistwa: ‘Jumanakatï arumampi urumpi lurkta uka pactoj pʼakintapjjasma, ukhamat urusa arumasa jan tiempopar puriniñapataki,+ 21 ukhakiw David servirijampi lurkta uka pactojj pʼakintasispa,+ ukhamat jupan yoqapajj jan mä reyjam tronopan qontʼat apnaqañapataki.+ Ukhakirakiw nayar serviri levita sacerdotenakamp lurkta uka pactojj pʼakintasispa.+ 22 Kunjamtï alajjpachankir ejercitonakajj jan jaktʼañjamäki, lamar qotankir chʼallanakasa jan jaktʼañjamäkejja, ukhamarakiw nayajj David servirijan wawanakaparusa nayar servipkitu uka levitanakarus waljaptayäjja’ sasa”.

23 Jehová Diosajj wasitat Jeremiasarojj akham säna: 24 “¿Kuntï aka jaqenakajj sapki uk janit amuykta? ‘Ajlliski uka pä familiarojj Jehová Diosajj jaytjjaniwa’ sasaw jupanakajj sapjje. Pachpa markajarus janiw respetompi uñjapkiti, janirakiw mä markarjamas uñj-jjapjjeti.

25 ”Naya Jehová Diosajj akham sistwa: ‘Kunjamtï nayajj urumpis arumampis mä pacto lurkta,+ alajjpachatakis oraqetakis leyinak uttʼayktjja,+ 26 nayajj janipuniw Jacobun wawanakaparusa ni David servirijan wawanakaparus jaytkäti. Nayasti Abrahanata, Isaacata, Jacobuta jutirinakar apnaqapjjañapatakejj Davidat jutirinak taypit apnaqerinak ajlliskakïwa. Nayasti jupanakat katuntatäpki ukanakarojj kuttʼayanjjäwa,+ jupanakat sinttʼasirakïwa’+ sasa”.

34 Kunapachatï Babilonia markan Nabucodonosor* reyipasa, taqpach ejercitopasa, jupamp apnaqata oraqenkir taqe reinonakasa,* taqe markanakasa, Jerusalén contra taqe markanakap contra nuwasisipkäna ukapachaw Jehová Diosajj akham sasin Jeremiasar parläna:+

2 “Israelan naya Jehová Diosapajj akham sistwa: ‘Judá markan Sedequías+ reyipan ukar saram, juparojj akham sarakim: “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Babilonia markan reyipan amparaparuw aka marka katuyaskta, jupasti aka mark ninampiw phichantani.+ 3 Jumajj janiw jupan amparapat escapkätati, jumar katuntasajj juparuw katuyapjjätam.+ Babilonia markan reyipampejj ajanuy ajanuw uñkatasipjjäta, jupampiw parläta, Babilonia markar apatarakïyätawa’+ sasa. 4 Ukampirus Judá markan Sedequías reyipa, Jehová Diosan aka arunakap istʼam: ‘Jehová Diosajj jumjjat akham siwa: “Janiw espadamp jiwayatäkätati. 5 Jumajj sumakiw jiwjjäta,+ kunjamtï awkinakamäkäna uka jumat nayra utjir reyinakatak suma olorani qollanak nakhayapkänjja, uka kikparakiw jaqenakajj jumatak nakhayapjjani, ‘¡ay nanakan reyija!’ sasaw jumatjam jachapjjarakini. ‘Nayaw uka arunak arsta’ siw Jehová Diosajja”’”’”.

6 Jeremías profetajj Jerusalén markanwa taqe uka arunak Judá markan Sedequías reyipar parläna, 7 ukapachaw Babilonia markan reyipan ejercitopajj Jerusalén marka contra, Lakís+ ukhamarak Azecá+ markanak contra nuwasiskäna. Judá oraqen utjkäna uka markanakatjja,+ uka oraqenakakiw jachʼa perqanakamp muyuntat markanakat jan katuntatäkänti.

8 Sedequías reyejj Jerusalén markankir jaqenakampi mä pacto lurkäna uka qhepatwa Jehová Diosajj Jeremiasar parläna. Uka pactojj esclavonak antutañatakïnwa,+ 9 taqenis hebreo esclavonakapar antutañapataki, chachäpansa warmïpansa, ukhamat jan khitis judío masipar esclavot serviyasiñapataki. 10 Taqpach principenakasa taqpach jaqenakasa ukarjamaw lurapjjäna. Jupanakajj esclavonakaparu esclavanakaparu antutañatakiw mä pacto lurapjjäna, ukhamat jupanakarojj jan jukʼamp esclavot serviyasiñataki. Jupanakajj istʼasipjjänwa, esclavonakaparojj khitjjapjjarakïnwa. 11 Ukampis qhepatjja, antutapkäna uka esclavonakaparusa esclavanakaparus wasitat kuttʼayanjjapjjäna, jupanakarojj wasitat esclavot servipjjañapatak obligapjjäna. 12 Ukatwa Jehová Diosajj Jeremiasar parläna, Jehová Diosajj akham sänwa:

13 “Israelan naya Jehová Diosapajj akham sistwa: ‘Kunapachatï nayra awkinakamarojj esclavöpkäna+ uka Egipto oraqet irpsunkayäta uka urunwa nayajj jupanakamp mä pacto lurayäta,+ akham sasa: 14 “Paqallqo maranak tukuyatarojja, jumanakat sapa mayniw hebreo jilanakamarojj esclavot serviyasiñatak alasipkta, sojjta maranak jumanakar servipkaraktam ukanakarojj antutjjapjjañama, jupanakarojj librew khitjjapjjañama”+ sasa. Ukampis nayra awkinakamajj janiw istʼapkitänti ni atencionampis istʼapkänti. 15 Jichhakiw* jumanakajj cambiapjjtajja, jaqe masimaru esclavöñat antutasajj kunatï naya nayraqatan cheqapäki uk lurapjjtajja. Ukatjja nayan sutij apki uka utanwa naya nayraqatan mä pacto lurapjjaraktajja. 16 Ukampis jumanakajj qheparuw kuttʼapjjtajja, kawkirutï sarañ munapkäna ukar sarapjjañapatak libre antutapkayäta ukanakar esclavota esclavata kuttʼayanisaw sutij jiskʼachapjjtajja,+ jupanakarusti esclavot servipjjañapatakiw mayamp obligapjjtajja’.

17 ”Naya Jehová Diosajj akham sistwa: ‘Jumanakajj libre antutañ toqet janiw istʼapkistati, janiw jilamarusa jaqe masimarusa esclavot libre antutapktati.+ Ukampis nayajj libre antutapjjäma’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘jumanakarojj espadampita, usumpita,* manqʼat pistʼañampit+ jiwapjjañamatakiw libre antutapjjäma, aka oraqenkir taqe reinonakatakejj* wali ajjsarkañaruw tukuyapjjäma.+ 18 Khitinakatï naya nayraqatan mä pacto lurasajj mä torillo payar kharinoqapkäna, ukatsti uka pä chikat taypi pasapkäna,+ ukampis uka pacton arunakap jan phoqapkäna uka chachanakarojj akaw pasani, 19 Judá markan principenakaparu, Jerusalén markan principenakaparu, palacion trabajir jilïrinakaru, sacerdotenakaru, payar kharinoqat torillo taypi pasapkäna taqe aka oraqenkir jaqenakaru: 20 nayasti jupanakarojj enemigonakapan amparaparu, khitinakatï jupanakar jiwayañatak thaqapki ukanakan amparaparuw katuyäjja, jiwat cuerponakapjja aycha manqʼani jamachʼinakampi salvaje animalanakampiw manqʼapjjani.+ 21 Judá markan Sedequías reyiparusa principenakaparusa, enemigonakapan amparaparu, jiwayañ munapki ukanakan amparaparu ukhamarak Babilonia markan ejercitopan amparaparuw katuyäjja,+ jupanakajj jumanak contra saytʼañatwa sarjjasipki’.+

22 ”‘Nayajj mä orden churäjja’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘ejercitonakarojj wasitat aka markar kuttʼayanëjja, jupanakasti aka marka contraw nuwasipjjani, katuntapjjaniwa, ninampiw phichantapjjarakini.+ Judá oraqen markanakaparojj chʼusak jaytäjja, jan khiti jakirini’”.+

35 Josiasan yoqapäkäna Judá markan reyipäkarakïna uka Jehoiaquim+ reyin urunakapanjja, Jehová Diosajj akham sasaw Jeremiasar säna: 2 “Recabitanakan+ familiapan ukar saram, jupanakamp parlasajja, Jehová Diosan utapankki uka comedoranakat* mayaruw jupanakar irpäta, ukatsti jupanakarojj vino churäta” sasa.

3 Ukatwa nayajj Habazinías chachan allchhipäki Jeremías chachan yoqapäkaraki uka Jaazanías chachampiru, jilanakapampiru, taqpach yoqanakapampiru, recabitanakan taqpach familianakapampirojj 4 Jehová Diosan utapar irpayäta. Jupanakarojj Hanán chachan yoqanakapan comedoraparuw irpayäta, ukajj principenakan comedorap ladonkänwa, principenakan comedorapajj porterökäna uka Salum chachan Maaseya sat yoqapan comedorap patjjankänwa. Hanán chachajj cheqpach Diosar serviripäkäna uka Igdalías chachan yoqapänwa. 5 Ukatsti nayajj recabitanakan familiapankir chachanak nayraqataruw vinon phoqtʼat vasonakampi copanakampi uchayäta, jupanakarojj akham sarakiyätwa: “Vino umtʼasipjjam” sasa.

6 Ukampis jupanakajj akham sapjjänwa: “Janiw nanakajj vino umtʼapkäti, Recab chachan Jehonadab*+ sat yoqapäkäna uka nayra awkijajj akham sapjjetänwa: ‘Janipuniw vino umtʼapjjätati, ni jumanakasa ni wawanakamasa. 7 Janirak utanaks lurasipjjamti, ni jathanaks phawapjjamti, ni uvasanaks ayrusipjjamti,* ni uvas yapunakanïpjjamsa. Antisas carpanakanpun jakapjjam, ukhamat extranjerot jakapkta uka oraqen walja tiempo jakapjjañamataki’ sasa. 8 Ukhamasti nanakajj Jehonadab chachan yoqapäkäna uka Recab sat nayra awkijan arunakapsa taqe kunanaktï mayipkitäna ukanaks istʼasipkaktwa, ukatwa nanakasa, esposanakajasa, yoqanakajasa, phuchanakajasa janipun vino umtʼapkti. 9 Janirakiw ukan jakañatakejj utanaks lurasipkti, janiw uvas yapunakanïpktsa, janirakiw oraqenakasa, ni jathanakasa utjapkituti. 10 Nanakajj carpanakanwa jakasipkakta, taqe kunanaktï Jehonadab* sat nayra awkijajj mayipkitäna ukanak phoqasipkaktwa. 11 Ukampis kunapachatï Babilonia markan Nabucodonosor* sat reyipajj aka oraqe contra makatanïna ukhajja,+ nanakajj akham sapjjtwa: ‘Sarañäni, caldeonakampin sirionakampin ejercitonakapat escapjjañatakejj Jerusalén markar sarjjañäni’ sasa. Jichhasti Jerusalén markanwa jakasipkarakta” sasa.

12 Ukatsti Jehová Diosajj akham sasaw Jeremiasar parläna: 13 “Naya Israelan Diosapäkta uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham sistwa: ‘Jumajj Judá markankir jaqenakarus Jerusalén markan jakirinakarus akham sanim: “¿Janit nayajj arunakajar istʼapjjañamatakejj kutin kutin mayipksma?”,+ sistwa naya Jehová Diosajja. 14 “Recab chachan Jehonadab sat yoqapasti, jupat jutirinakarojj jan vino umapjjañapatakiw mayïna, jupanakasti jichhürkamaw jan vino umasajj jupan arunakapar istʼapjje, ukhamatwa nayra awkiparojj istʼapjjaraki.+ Ukampis nayajj kutin kutinis parlapksmajja,* jumanakajj janiw nayar istʼapkistati.+ 15 Nayar serviri taqe profetanakajarojj kutin kutiniw khitanipjjsma,*+ jumanakar akham sapjjañapataki: ‘¡Mirä amp suma, jumanakat sapa maynejj jan wali thakip apanukjjpan,+ kunatï walïki ukarak lurpan! Jan yaqha diosanakar arkasajj servipjjamti. Ukhamatwa jumanakampiru nayra awkinakamampir churapksma uka oraqen jakasipkakïta’+ sasa. Ukampis jumanakajj janiw istʼapkistati, ni amuyumpis istʼapkistati. 16 Recab chachan Jehonadab sat yoqapat jutirinakajj kuntï nayra awkipajj jupanakar maykäna uk phoqapjjewa,+ ukampis aka markajj janiw nayar istʼkituti” sasa’”.

17 “Ukhamasti naya Israelan Diosapäkta, ejercitonakan Diosapäkarakta uka Jehová Diosajj akham sistwa: ‘Kuntï Judá markjjarusa Jerusalén markan taqe jakirinakjjarus apaniñ arskayäta taqe uka jan waltʼäwinakwa apanëjja.+ Nayasti jupanakarojj parlayätwa, ukampis jupanakajj janiw istʼapkitänti, jupanakarojj jawsaskakiyätwa, ukampis jupanakajj janiw jaysasipkänti’+ sasa”.

18 Ukatsti Jeremiasajj akham sasaw recabitanakan utapankirinakar säna: “Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Jumanakajj Jehonadab sat nayra awkiman mayitaparojj istʼapjjtawa, taqe kunanaktï mayipktam ukanaks phoqasipktawa, kunjamtï sapktam ukarjampuniw lurasipkaraktajja, 19 ukatwa naya Israelan Diosapäkta uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham sista: “Recab chachan Jehonadab* sat yoqapat jutirinakat naya nayraqatan serviñatakejj utjapuniniwa” sasa’”.

36 Josías chachan Jehoiaquim+ sat yoqapajj Judá markan pusi maranak reyit apnaqaskäna ukhaw Jehová Diosajj Jeremiasar akham säna: 2 “Mä rollo katusajja, kunanaktï Josiasan urunakapan nayrïr urut jichhürkamajj+ Israel marka contrasa, Judá marka contrasa,+ taqe markanak contras+ sisksma uka arunakwa ukar qellqantäta. 3 Inas Judá markankirinakajj kuna jan waltʼäwinaktï nayajj jupanakjjar apaniñ amtaskta taqe ukanak istʼasajj jan wali thakinakap apanukupjjchispa, ukhamatwa nayajj jupanakan pantjasitapsa juchapsa perdonjjerista”+ sasa.

4 Ukatsti Jeremiasajj Nerías chachan Baruc+ yoqapar jawsasajja, kuntï Jehová Diosajj siskäna taqe uka arunakwa Baruc chacharojj qellqantañapatak dictäna. Baruc chachasti mä rolloruw uka arunak qellqantäna.+ 5 Ukatjja Jeremiasajj akham sasaw Baruc chacharojj säna: “Nayajj Jehová Diosan utapar mantañatakejj jarkʼatätwa. 6 Ukhamajj jumaw mantasajj Jehová Diosan arunakap rollor qellqayksma uka arunak jachʼat liytʼañama. Jehová Diosan utapar mantasaw markan istʼkatajj mä ayunañ urun liytʼañama, ukhamatwa markanakapat jutapki taqe uka Judá markankirinakatak liytʼarapïta. 7 Inas jupanakan ruwtʼasitanakapajj Jehová Diosan ukar purchispa, jaqenakat sapa maynejj jan wali thakinakap apanukupjjarakchispa, Jehová Diosajj aka marka contra arski uka colerasiñapasa wali colerasiñapasa wali jachʼawa” sasa.

8 Nerías chachan Baruc yoqapajj taqe kuntï Jeremías profetajj siskäna ukanakwa luräna. Jupajj rollon qellqatäkäna uka Jehová Diosan arunakapwa Jehová Diosan utapan jachʼat liytʼäna.+

9 Kunapachatï Josías chachan Jehoiaquim+ sat yoqapajj Judá markan phesqa maranak reyit apnaqaskäna, ukhaw Jerusalenankir taqe jaqenakasa khitinakatï Judá oraqen markanakapat Jerusalén markar puripkäna taqe ukanakas llätunkïri phajjsin Jehová Dios nayraqatan ayuno lurañ qalltapjjäna.+ 10 Ukatsti Baruc chachajj rollotwa Jeremiasan arunakap Jehová Diosan utapan jachʼat liytʼäna. Jupajj taqpach markan istʼkataw Safán+ sat copianak luriri* chachan Guemarías+ yoqapan cuartopan* liytʼäna, uka cuartojj alto lugarankir pationkänwa, Jehová Diosan utapar mantañ machaq punkuna.+

11 Kunapachatï Safán chachan allchhipäki Guemarías chachan yoqapäkaraki uka Micaya chachajj rollonkir Jehová Diosan taqe arunakap istʼäna ukhajja, 12 reyin utaparuw* saraqäna, secretarion utaparu.* Ukansti taqpach principenakaw* qontʼatäsipkäna: Elisamá+ sat secretariompi, Semaya chachan Delayá yoqapampi, Acbor+ chachan Elnatán+ yoqapampi, Safán chachan Guemarías yoqapampi, Hananías chachan Sedequías yoqapampi ukhamarak taqpach mayni principenakampi. 13 Baruc chachajj taqpach markan istʼkat rollot liytʼäna uka arunakatjja, Micayajj kuntï istʼkäna taqe uka arunakwa jupanakar säna.

14 Ukatsti taqpach principenakajj Jehudí chacharuw Baruc chachan ukar khitapjjäna, Jehudí chachajj Netanías chachan yoqapänwa, jupajj Selemías chachan yoqapänwa, jupajj Cusí chachan yoqapänwa, akham saniñapataki: “Jumajj jutam, markan istʼkat liytʼkta uka rollo apanim” sasa. Nerías chachan Baruc yoqapasti, rollo katusajj jupanakan ukaruw saräna. 15 Jupanakajj akham sasaw jupar sapjjäna: “Mirä amp suma, qontʼasim, nanakatakejj jachʼat liytʼarapipjjeta” sasa. Ukatwa Baruc chachajj jupanakatak liytʼarapïna.

16 Taqe uka arunak istʼasasti, jupanakajj wali sustukiw jupanakkam uñkatasipjjäna, Baruc chacharojj akham sapjjarakïnwa: “Taqe uka arunak reyir yatiyañajj wakisipuniwa” sasa. 17 Ukatsti jupanakajj akham sasaw Baruc chachar jisktʼapjjäna: “Mirä amp suma, sapjjetaya. ¿Jeremiasat taqe uka arunak qellqaytam?” sasa. 18 Uk satasti Baruc chachajj akham sasaw jupanakar säna: “Ukhamäskapuniwa, pachpa lakapampiw jupajj taqe uka arunak situ, nayasti tintampiw uka arunak aka rollor qellqantarakta” sasa. 19 Principenakajj akham sasaw Baruc chachar sapjjäna: “Jumasa Jeremiasasa, sarapjjam, imantasinipjjam, kawkinkapjjtas uk janirak khitis yatpanti”+ sasa.

20 Ukatsti jupanakajj reyin ukaruw sarapjjäna, reyejj pationkaskarakïnwa. Elisamá sat secretarion utapar* uka rollo imasasti, jupanakajj kuntï istʼapkäna uk taqpach reyir yatiyapjjäna.

21 Reyejj Jehudí+ chacharuw rollo aptaniñapatak mayïna. Jehudí chachajj Elisamá sat secretarion utapatwa* rollo aptanïna, ukatsti reyin istʼkata ukhamarak reyi ladon saytʼatäsipkäna uka principenakan istʼkataw liyiñ qalltäna. 22 Niyakejjay llätunkïri phajjsïchïnjja,* reyejj juyphipacha utan qontʼatäskänwa, jupa nayraqatansti juntʼurtʼasiñatak mä nina aqaskiriw utjarakïna. 23 Kunapachatï Jehudí chachajj kimsa jan ukajj pusi partenak liytʼañ tukuyäna ukhajja, reyejj liytʼkäna uka cheq secretarion cuchillopampi khuchoqasaw ninajj aqaskäna ukar liwjjatäna, ukhamatwa taqpach rollojj ninankjjäna. 24 Janiw reyisa ni istʼapkäna taqe uka servirinakapas taqe uka arunak istʼasajj ajjsarapkänti, ni isinakapsa chʼiyanoqasipkänti. 25 Elnatán+ chachasa, Delayá+ chachasa, Guemarías+ chachas uka rollo jan phichantañapatakiw reyirojj wal ruwtʼapjjäna, ukampis reyejj janiw jupanakar istʼkänti. 26 Reyejj antisaw reyin Jerahmeel sat yoqaparusa,* Azriel chachan Seraya yoqaparusa, Abdeel chachan Selemías yoqaparusa, Baruc secretariompiru Jeremías profetampir katuntapjjañapatakiw ordenäna, ukampis Jehová Diosaw jupanakarojj imantaskäna.+

27 Kunapachatï reyejj Jeremiasan mayitaparjam Baruc chachan qellqatäkäna uka arunakani rollo phichantäna uka qhepatjja, Jehová Diosajj wasitat Jeremiasar parläna,+ akham sasa: 28 “Yaqha rollo katusajja, Judá markan Jehoiaquim reyipajj phichantki uka nayrïr rollon kuna arunakatï qellqatäkäna uka pachpa arunak uka rollor qellqantam.+ 29 Judá markan Jehoiaquim reyip contrajj ak sañamarakiwa: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Jumajj akham sasaw aka rollo phichanttajja: ‘¿Kunatsa jumajj “Babilonia markan reyipaw jutasin aka marka tʼunthapini, jan jaqeni jan animalanakani jaytarakini” sasin ukar qellqta?’+ sasa. 30 Ukhamasti Judá markan Jehoiaquim reyip contrajj akham sistwa naya Jehová Diosajja: ‘Janiw jupat jutir wawanakat khitis Davidan tronopan qontʼaskaniti,+ jupan jiwat cuerpopajj lupi juntʼun jaqosiskani, lojjontaskir aruman jaqosiskarakini.+ 31 Jupanakan pantjasitapatjja, juparusa, jupat jutir wawanakaparusa, servirinakaparus cuenta mayëjja. Ukatsti jupanakjjarusa, Jerusalén markan jakirinakjjarusa, Judá markankirinakjjarusa, nayar jan istʼañ munapjjatap laykojj+ kuna jan waltʼäwtï jupanak contra apaniñ arskayäta uka jan waltʼäwi apanëjja’+ sasa”’”.

32 Ukatsti Jeremiasajj yaqha rollo katusajj Nerías chachan yoqapäkäna secretariökarakïna uka Baruc chacharuw churäna,+ jupasti kuntï Jeremiasajj siskäna ukarjamaw uka rollor qellqantarakïna. Jupajj Judá markan Jehoiaquim reyipajj ninampi phichantkäna uka rollonkir taqe arunakwa qellqäna.+ Uka rollorojj uka arunakar uñtasit jukʼamp yaqha arunakampiw yaptʼasirakïna.

37 Ukatjja Josías chachan Sedequías+ yoqapaw Jehoiaquim chachan Conías*+ sat yoqap lantejj reyit apnaqjjäna, juparojj Babilonia markan Nabucodonosor* reyipaw Judá oraqen reyit uttʼayäna.+ 2 Ukampis jupasa, servirinakapasa, oraqenkir jaqenakasa, kuntï Jehová Diosajj Jeremías profeta taypi parlkäna uka arunak janiw istʼapkänti.

3 Sedequías reyejj Selemías chachan Jehucal+ yoqapampiru Maaseya sacerdoten Sofonías+ yoqapampiruw Jeremías profetan ukar khitäna, akham sapjjañapataki: “Mirä amp suma, Jehová Diosasaruy jiwasatakejj oración luram” sasa. 4 Jeremiasajj janïraw carcelan llawintatäkänti, ukatwa jupajj marka taypin libre sarnaqaskäna.+ 5 Uka tiemponsti caldeonakajj Jerusalén marka muyuntasipkäna, ukampis faraonan ejercitopajj Egiptot mistunipjjatap yatipjjäna ukhajja,+ jupanakajj Jerusalén marka contra saytʼañat sarjjapjjänwa.+ 6 Ukatsti Jehová Diosajj akham sasaw Jeremías profetar säna: 7 “Israelan naya Jehová Diosapajj akham sistwa: ‘Nayar jisktʼañatak khitanipktam uka Judá markan reyiparojj akham sapjjañamawa: “Jumanakar yanaptʼañataki jutaski uka faraonan ejercitopajj Egipto markaparuw kuttʼjjani.+ 8 Caldeonakajj kuttʼanipjjaniwa, aka marka contraw nuwasipjjani, katuntasajj ninampiw phichantapjjarakini”+ sasa. 9 Naya Jehová Diosajj akham sistwa: “‘Caldeonakajj jiwasan ukat sarjjapjjapuniniwa’ sasajj jan jumanak pachpajj engañjasipjjamti. Jupanakajj janiw sarjjapkaniti. 10 Jumanak contra nuwasipki uka ejercitorojj taqpachanirus tukjapkchismajja, usuchjat chachanakakis jupanakat jiltʼapkchispajja, jupanakajj carpanakapat sartasaw aka markar ninamp phichantapjjaspa”+ sasa’”.

11 Kunapachatï caldeonakan ejercitopajj faraonan ejercitop kawsajj Jerusalén contra saytʼañat sarjjapjjäna ukhajja,+ 12 Jeremiasajj Jerusalenat mistusaw Benjamín oraqer sarjjäna,+ ukhamat marka masinakap taypin kunatï jupar waktʼkäna uk katoqañataki. 13 Ukampis Jeremiasajj Benjaminan Punkupar purïna ukhajja, Hananías chachan allchhipäkäna, Selemías chachan yoqapäkäna, guardianakat encargatäkarakïna uka Iriya sat chachajj Jeremías profetar katuntasaw akham säna: “¡Jumajj caldeonakan ukaruw escapasktajja!” sasa. 14 Jeremiasajj akham sarakïnwa: “¡Janiw ukhamäkiti! ¡Janiw nayajj caldeonakan ukar escapkti!” sasa. Ukampis Iriya chachajj janiw jupar istʼkänti. Jeremiasar preso katuntasajj principenakan ukaruw apäna. 15 Principenakajj walpun Jeremiasatak colerasipjjäna,+ jupar nuwjasajj carcelaruw llawintapjjarakïna,+ Jehonatán sat secretarion utaparu, uka utajj carcelar tukuyatänwa. 16 Jeremiasarojj calabozoruw* uchapjjäna, walja urunakaw ukankarakïna.

17 Ukatsti Sedequías reyejj Jeremiasaruw irptayanïna, utapanwa* juparojj jamasat jisktʼäna.+ Juparojj akham sasaw jisktʼäna: “¿Janit jumajj Jehová Diosan kuna arunakaps katoqkta?” sasa. Jeremiasajj sarakïnwa: “¡Katoqtwa!” sasa, ukatsti akham sarakïnwa: “¡Jumajj Babilonia markan reyipan amparapar katuyatäyätawa!”+ sasa.

18 Jeremiasajj akham sasaw Sedequías reyir sarakïna: “Nayaru carcelar llawintapjjañamatakejj ¿kuna juchsa nayajj juma contrasa, servirinakam contrasa, aka marka contras lurtjja? 19 ‘Babilonia markan reyipajj janiw jumanak contrasa ni aka oraq contras jutkaniti’ sasin profecía arunak sapkayätam uka profetanakamajj ¿kawkinkapjjes jichhajja?+ 20 Jachʼa rey, mirä amp suma, jichhajj istʼita. Kuntï nayajj ruwtʼaskäma ukarojj iyaw sakitaya. Janikiy Jehonatán sat secretarion utaparojj kuttʼayistati,+ jan ukajj ukanwa jiwäjja”+ sasa. 21 Ukatwa Sedequías reyejj Jeremiasar Guardianakan Patiopar+ uchasajj vigilapjjañapatak mayïna. Ukatsti sapürurakiw juparojj tʼantʼa luririnakan callepat mä moroqʼo tʼantʼa churapjjäna,+ tʼantʼajj markan tukusjjän ukapachkama.+ Jeremiasasti Guardianakan Patiopankaskakïnwa.

38 Matán chachan Sefatías yoqapasa, Pasjur chachan Guedalías yoqapasa, Selemías chachan Jucal+ yoqapasa, Malkiya chachan Pasjur+ yoqapasa, kunanaktï Jeremiasajj akham sasin taqpach markar siskäna uka arunakwa istʼapjjäna: 2 “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Aka markan quedasirejj espadampi, manqʼat pistʼañampi, usumpiw*+ jiwani. Ukampis khititejj caldeonakatak rendisjjani* ukajj jakaskakiniwa, vidap salvani,*+ janirakiw jiwkaniti’ sasa. 3 Jehová Diosajj akham siwa: ‘Aka markajj cheqpachapuniw Babilonia markan reyipan ejercitopar katuyatäni, jupasti aka markarojj katuntarakiniwa’+ sasa”.

4 Principenakajj akham sasaw Sedequías reyir sapjjäna: “Mirä amp suma, aka chachajj jiwayatäpan,+ uka arunak jupanakar parlasajj aka markan jiltʼir soldadonakarus taqpach markarus aynachtʼayaskiwa. Aka chachajj janiw aka markan sumankañap thaqkiti, jan ukasti jan waltʼäwin uñjasiñap muni” sasa. 5 Sedequías reyejj akham sänwa: “Kuntï jupar lurañ munapkta uk lurasipkakim, naya reyejj janiw jumanakar jarkʼañatakejj kuns lurkäti” sasa.

6 Ukatwa jupanakajj Jeremiasar katuntasajj reyin yoqapäkäna* uka Malkiya chachan uma estanquepar uchapjjäna, ukajj Guardianakan Patiopankänwa,+ Jeremiasarojj pitanakampiw* uka estanquer warkoqapjjäna. Uka estanquejj janiw umanïkänti, ñeqʼekiw utjäna, Jeremiasasti uka ñeqʼeruw chhaqaranttäna.

7 Reyin utapankir* eunucökäna* uka Ébed-Mélec+ sat etíope chachajja, Jeremiasarojj estanquer uchapjjatapwa yatïna. Reyisti Benjaminan Punkupan+ qontʼatäskänwa, 8 ukatwa Ébed-Mélec chachajj reyin utapat* mistusajj reyir akham säna: 9 “¡Jachʼa rey, kuntï uka chachanakajj Jeremías profetar lurapki ukajj jan walipuniwa! Jupanakajj estanqueruw jaqontapjje, ukanwa jupajj manqʼatjam jiwani, janirakiw kuna tʼantʼas markan utj-jjeti”+ sasa.

10 Ukatsti reyejj Ébed-Mélec sat etíope chacharojj akham sasaw ordenäna: “Jumamp chikajj 30 chachanak aka lugarat irpasim, Jeremías profetarojj janïr jiwkipan estanquet apsunjjam” sasa. 11 Ukatwa Ébed-Mélec chachajj uka chachanak jupamp chik irpjjarusisajj reyin utapar* saräna, wali valoraninak imañ uta aynachankir mä cuartoru.+ Jupanakajj uka cheqatwa thantha traponakampi jiskʼa merqʼe telanakampi apapjjäna, ukanaksti mä pitampiw* Jeremiasatak estanquer warkoqapjjäna. 12 Ébed-Mélec sat etíope chachajj akham sasaw Jeremiasar säna: “Mirä amp suma, traponaksa jiskʼa telanaksa uka pitanakar* ucham, ukatsti uka pitanak chheqanqaramar uchasirakim” sasa. Jeremiasajj ukhamwa luräna, 13 jupanakajj uka pitanakamp* jiysusaw estanquet apsupjjäna. Ukatsti Jeremiasajj Guardianakan Patiopankaskakïnwa.+

14 Sedequías reyejj Jehová Diosan utapankkäna uka kimsïri mantañ cheqaruw Jeremías profetar irptayanïna, reyejj akham sasaw Jeremiasar säna: “Jumarojj may jisktʼañ munsma. Jan nayarojj kuns imtʼistati” sasa. 15 Ukatjja Jeremiasajj akham sasaw Sedequías reyir säna: “Jumarutï sirismajja, jumajj cheqpachapuniw jiwayitasma. Jumarutï ewjjtʼirismajja, janiw istʼkitasmati” sasa. 16 Ukatwa Sedequías reyejj Jeremiasatakejj jamasat mä juramento luräna, akham sasa: “Kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäki, juparak jakañ churkistojja, nayajj janiw jiwaykämati, janirakiw jumar jiwayañatak thaqasipktam uka chachanakarojj katuykämati” sasa.

17 Jeremiasajj akham sasaw Sedequías reyir säna: “Israelan Diosapäki ejercitonakan Diosapäkaraki uka Jehová Diosajj akham siwa: ‘Jumatï Babilonia markan reyipan principenakapatak rendisjjätajja,* jakaskakïtawa, aka markajj janiw ninamp phichantatäkaniti, jumasa utamankirinakasa jakasipkakïtawa.+ 18 Ukampirus jumatï Babilonia markan reyipan principenakapatak jan rendiskätajja,* aka markajj caldeonakan amparapar katuyatäniwa, jupanakajj ninampiw phichantapjjani,+ jumajj janiw jupanakan amparapat escapkätati’+ sasa”.

19 Ukatsti Sedequías reyejj akham sasaw Jeremiasar säna: “Caldeonakan ukar sarjjapjje uka judionakaruw ajjsarta. Jupanakarutï katuyapjjetaspajja, jupanakajj tʼaqesiyapjjetaspawa” sasa. 20 Ukampis Jeremiasajj akham sänwa: “Jumajj janiw jupanakar katuyatäkätati. Mirä amp suma, kuntï nayajj sisksma ukarjamay Jehová Diosan arup istʼam. Ukhamatwa jumajj sumar saräta, jakaskakïtawa. 21 Ukampis jumatï jan rendiskätajja,* Jehová Diosajj kunas pasani uk akham uñjayitu: 22 Judá markan reyipan utapan* jiltʼapki taqe uka warminakajja, Babilonia markan reyipan principenakapan ukar apatäpjjaniwa.+ Warminakajj akham sapjjaniwa:

‘Jumajj confiykayäta uka chachanakajj* engañjapjjtamwa, atipjapjjaraktamwa.+

Jupanakajj ñeqʼeruw kayunakam chhaqaranttayapjjtam.

Jichhasti jupanakajj kuttʼasaw sarjjapjjaraki’ sasa.

23 Taqe warminakamarusa wawanakamarus caldeonakan ukaruw apapjjani, jumajj janiw jupanakan amparapat escapkätati, jan ukasti Babilonia markan reyipaw katuntätam,+ juma kawsajj ninampiw aka mark phichantapjjani”+ sasa.

24 Ukatsti Sedequiasajj akham sasaw Jeremiasar säna: “Juman jan jiwañamatakejj janiw khitis ukanak yatiñapäkiti. 25 Principenakatï jumampi parlataj yatipjjani, ukatsti juman ukar jutasajj ‘mirä amp suma, kuntï reyir siskta uk nanakar sapjjeta. Jan kuns imtʼapjjestati, nanakajj janiw jiwayapkämati.+ ¿Reyejj kamstamsa?’ sapjjätam ukhajja, 26 jupanakarojj akham sañamawa: ‘Nayajj Jehonatán chachan utapar jan kuttʼayatäñatakiw reyirojj mayiskayäta, ukhamat ukan jan jiwañataki’+ sasa”.

27 Tiempompejja taqe principenakaw Jeremiasan ukar jutasajj jisktʼapjjäna. Jeremiasasti kuntï reyejj jupan sañapatak siskäna taqe uka arunakwa jupanakar sarakïna. Ukhamajj janiw jupanakajj kunsa jupar sisjjapjjänti, kuntï jupanakajj parlapkäna uk jan khitin istʼatap layku. 28 Jerusalén markajj katuntatäkäna ukürkamaw Jeremiasajj Guardianakan Patiopankaskakïna.+ Jerusalén markajj katuntatäjjäna ukhas ukankaskakïnwa.+

39 Kunapachatï Judá markan Sedequías reyipajj llätunka maranak apnaqaskäna, tunkïri phajjsëjjarakïna ukhajja, Babilonia markan Nabucodonosor* reyipaw taqpach ejercitopamp jutasin Jerusalén marka muyuntäna.+

2 Sedequías reyejj 11 maranak apnaqaskäna, pusïri phajjsit llätunka urunakaw saraqjjarakïna, ukhaw markan murallap tinkuyapjjäna.+ 3 Ukatsti Babilonia markan taqpach principenakapajj mantanisaw Chika Punku+ cheqan qontʼasipjjäna. Jupanakajj akanakänwa: Nergal-Sarézer sat samgar chachampi, Nebo-Sarsekim sat rabsarís* chachampi, Nergal-Sarézer sat rabmag* chachampi, Babilonia markan taqe mayni principenakapampi.

4 Kunapachatï Judá markan Sedequías reyipasa taqpach soldadonakas jupanakar uñjapjjäna ukhajja, reyin jardinap taypi pasasajj pä perqa taypinkir punku mistusaw arumajj markat escapjjapjjäna,+ Arabá toqer sarki uka thaki sarjjapjjarakïna.+ 5 Ukampis caldeonakan ejercitopaw jupanakar arktäna, Sedequías reyirojj Jericó markan wasar pampa oraqenakan jikjjatapjjäna.+ Jupar katuntasajj Babilonia markan Nabucodonosor* reyipan ukaruw Hamat+ oraqenkir Riblá sat cheqar apapjjäna,+ ukanwa juparojj juchañcharakïna. 6 Babilonia markan reyipasti, Sedequiasan yoqanakaparojj jupan uñjkataw Riblá sat cheqan jiwarayäna. Babilonia markan reyipajj Judá markan taqpach wali importante jaqenakaparuw jiwarayäna.+ 7 Ukatsti jupajj Sedequiasar juykhuptayasajj cobret lurat cadenanakampiw chinuntäna, ukhamat Babiloniar apjjañataki.+

8 Caldeonakajj reyin utapsa* markankir utanaksa phichantapjjänwa,+ Jerusalén markan murallanakaps tʼunthapipjjarakïnwa.+ 9 Guardianakan jilïripäki uka Nebuzaradán+ chachaw markan jiltʼapkäna uka jaqenakarusa, jupa toqet saytʼasjjapjjäna ukanakarusa, taqpach jiltʼirinakarus Babilonia markar preso katuntat apasjjäna.

10 Ukampis guardianakan jilïripäkäna uka Nebuzaradán chachajj mä qhawqha jan kunanïpkän uka wali pobre jaqenakaruw Judá markan jaytäna. Uka urunsti jupanakarojj uvas yapunakampi oraqenakampi trabajipjjañapatak* churäna.+

11 Ukatjja Babilonia markan Nabucodonosor* sat reyipajj guardianakan jilïripäkäna uka Nebuzaradán chacharojj akham sasaw Jeremiasjjat ordenäna: 12 “Jupar thaqtir saram, juparojj sum uñjarakïta. Janiw juparojj kuns kamachätati, kuntï maykätam uk churarakïta”+ sasa.

13 Ukhamasti guardianakan jilïripäkäna uka Nebuzaradán chachasa, Nebusazbán sat rabsarís* chachasa, Nergal-Sarézer sat rabmag* chachasa, Babilonia markan reyipan taqpach jilïrinakapasa, chachanak khitapjjäna, 14 ukhamat Guardianakan Patiopat+ Jeremiasar apsupjjañapataki, ukatsti jupanakajj Safán+ chachan allchhipäki, Ahicam+ chachan yoqapäkaraki uka Guedalías+ chacharuw katuyjjapjjäna, ukhamat utapar apjjañapataki. Ukhamatwa Jeremiasajj markankir jaqenak taypin jakäna.

15 Kunapachatï Jeremiasajj Guardianakan Patiopan+ preso katuntatäskäna ukhajja, Jehová Diosajj akham sasaw jupar säna: 16 “Jumajj Ébed-Mélec+ sat etíope chachan ukar sarasajj akham sanim: ‘Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Aka markatak nayajj arskta uka arunakaj phoqäwa, uka arunakajj jan waltʼäwitakiwa, janiw kuna sumatakïkisa. Uka urunwa jumajj phoqasitap uñjarakïta” sasa’.

17 ”‘Ukampis nayaw uka urun salväma’, siw Jehová Diosajja, ‘janiw jumajj ajjsarkta uka chachanakar katuyatäkätati’.

18 ”‘Nayaw cheqpachans jumar escapayäma, janiw espadamp jiwayatäkätati. Vidamajj salvatäniwa,+ nayaru confiyatam layku’,+ siw Jehová Diosajja”.

40 Kunapachatï guardianakan Nebuzaradán+ jilïripajj Ramá+ markat libre sarjjañapatak Jeremiasar khitjjäna uka qhepatwa Jehová Diosajj Jeremiasar parläna. Nebuzaradán chachaw Jeremiasarojj amparanakap cadenanakamp chinuntasajj uka markar apäna. Jeremiasasti khitinakatï Jerusalén markatsa Judá markatsa Babilonia markar apatäsipkäna taqe uka jaqenak taypinkänwa. 2 Ukatsti guardianakan jilïripajj Jeremiasar yaqha cheqar irpaqasaw akham säna: “Jehová Diosamaw aka lugar contrajj aka jan waltʼäw utjañapatak arsüna, 3 Jehová Diosajj kunjamtï siskäna ukhampunwa uka jan waltʼäwinak apani, jumanakajj Jehová Dios contraw juchachasipjjtajja, janirakiw arupsa istʼapktati. Ukatwa ukajj pasapjjtamjja.+ 4 Amparamar chinuntatäki uka cadenanakat jichhüruw antutjjäma. Jumatakitï walïchejja, Babilonia markar nayamp sarjjañäni, nayaw jumar uñjaskäma. Ukampis jumatï Babiloniar nayamp jan sarañ munkstajja, janirak saramti. ¡Uñjam! Taqe aka oraqpachaw juma nayraqatankaski. Kawkirutï sarañ munkta ukar sarañ ajllisim”+ sasa.

5 Jeremiasajj janïr kuttʼkäna ukhajja, Nebuzaradán chachajj akham sasaw jupar säna: “Safán+ chachan allchhipäki, Ahicam+ chachan yoqapäkaraki uka Guedalías+ chachan ukar kuttʼjjam, juparuw Babilonian reyipajj Judá oraqen markanakapjjar uttʼayi, markankirinak taypin jupamp quedasim, jan ukajj kawkirutï sarañ munkta ukar sarjjam” sasa.

Ukatjja guardianakan jilïripajj mä jukʼa manqʼampi mä regalompi churasaw Jeremiasar khitjjäna. 6 Ukatwa Jeremiasajj Mizpá+ markankir Ahicam chachan Guedalías yoqapan ukar sarjjäna, Judá oraqen jiltʼkäna uka jaqenak taypinkaskarakïnwa.

7 Tiempompejja marka anqäjjankapkäna uka ejerciton taqpach jilïrinakapasa jaqenakapasa, Babilonian reyipajj Ahicam chachan Guedalías yoqaparu markjjar uttʼayatapwa istʼapjjäna, ukhamat Babiloniar jan apatäpkäna uka pobre jaqenakar apnaqañapataki, chachäpasa, warmïpasa, wawäpasa.+ 8 Ukatwa jupanakajj Mizpá markar sarapjjäna, Guedalías chachan ukaru.+ Jupanakajj akanakänwa: Netanías chachan Ismael+ yoqapampi, Caréah chachan Johanán+ ukhamarak Jonatán sat yoqanakapampi, Tanhúmet chachan Seraya yoqapampi, Efái sat netofatita chachan yoqanakapampi, maacatita chachan Jezanías+ sat yoqapampi, jupanakan jaqenakapas ukhamaraki. 9 Safán chachan allchhipäki uka Ahicam chachan Guedalías yoqapajja, jupanakatakisa jaqenakapatakis mä juramento luräna, akham sasa: “Caldeonakar serviñ jan ajjsarapjjamti, jumanakajj pachpa oraqen jakapjjam, Babilonian reyipar servipjjarakim, ukham lurasajj walikïsipkätawa.+ 10 Nayasti Mizpá markanwa quedasëjja, ukhamat jutapkani uka caldeonak nayraqatan jumanak lanti uñstañataki.* Ukampis jumanakajj vino apthapinipjjam, frutanaksa, aceitenaksa apthapinipjjarakim, ukanaksti wakullanakamar uchapjjam, ukatjja katupkta uka markanakan utjnoqapjjam”+ sasa.

11 Moab, Ammón, Edom markanakankapkäna taqe uka judionakasa taqe yaqha oraqenkirinakasa, Babilonian reyipajj Judá oraqen jiltʼapkäna ukanakar apnaqañapatakejj Safán chachan allchhipäki uka Ahicam chachan Guedalías yoqapar uttʼayatapwa istʼapjjäna. 12 Ukatwa kawkirutï anatatatäpkäna uka lugaranakat taqe judionakajj kuttʼanipjjäna. Ukatsti Judá oraqeruw jutapjjäna, Mizpá markanwa Guedalías chachampejj jikisipjjarakïna. Jupanakajj walja vinompi walja frutampi apthapipjjäna.

13 Caréah chachan Johanán yoqapasa marka anqäjjankir ejerciton taqe jilïrinakapasa Mizpá markaruw Guedalías chachan ukar sarapjjäna. 14 Jupanakajj akham sapjjänwa: “¿Janit jumajj yatkta? Ammonitanakan+ Baalís reyipajj Netanías chachan Ismael yoqaparuw jumar jiwayañatak khitani”+ sasa. Ukampis Ahicam chachan Guedalías yoqapajj janiw jupanakar creykänti.

15 Ukatsti Caréah chachan Johanán yoqapajja, Guedalías chacharojj Mizpá markanwa jamasat akham säna: “Netanías chachan Ismael yoqapar jiwayiriw sarañ munta, janiw khitis uk yatkaniti. ¿Kunatsa jupajj jumar jiwayañapäspa? ¿Kunatsa juman ukar tantachtʼasiñatak jutapki uka Judá markankir jaqenakajj aywitatayatäpjjaspa? ¿Kunatsa Judá markan jiltʼirinakajj chhaqtayatäpjjaspa?” sasa. 16 Ukampis Ahicam chachan Guedalías+ yoqapajja, akham sasaw Caréah chachan Johanán yoqaparojj säna: “Jan uk luramti, kuntï Ismael chachat siskta ukajj kʼariwa” sasa.

41 Paqallqöri phajjsinjja, Netanías chachan yoqapäkäna, Elisamá chachan allchhipäkäna, reyin familiapat jutirïkäna reyin palaciopan trabajirinakat jilïrïkarakïna uka Ismael+ chachaw tunka chachanakamp chikajj Ahicam chachan Guedalías yoqapan ukar Mizpá markar jutapjjäna.+ Mizpá markan juntuk manqʼasipkäna ukañkamajja, 2 Netanías chachan Ismael yoqapasa jupamp chikäpkäna uka tunka chachanakas sartasaw Safán chachan allchhipäkäna uka Ahicam chachan Guedalías yoqaparojj espadampi jiwayapjjäna. Ukhamaw jupajj khitirutï Babilonian reyipajj markjjar uttʼaykäna ukarojj jiwayäna. 3 Guedalías chachamp chikäpkäna taqe uka judionakamppacharuw Ismael chachajj Mizpá markan jiwarayäna, ukankir caldeo soldadonakarus jiwarayarakïnwa.

4 Guedalías chachajj jiwayatäkäna uka qhepürojja, janïr khitis yatkipanwa, 5 Siquem,+ Siló,+ Samaria+ markanakat 80 chachanakajj jutapjjäna. Sunkhanakapas afeitasita, isinakapas chʼiyanoqasita, jañchinakapas kharinoqasita,+ amparanakaparojj grano ofrendanakampi janqʼo inciensompi apanipjjäna,+ ukhamat Jehová Diosan utapar apañataki. 6 Ukatjja Netanías chachan Ismael yoqapaw Mizpá markat mistusajj jupanakan ukar jachtʼasis saräna. Jupanakan ukar purïna ukhajja, akham sasaw jupanakar säna: “Ahicam chachan Guedalías yoqapar uñjir jutapjjam” sasa. 7 Ukampis kunapachatï jupanakajj markar mantapjjäna ukhajja, Netanías chachan Ismael yoqapampi jaqenakapampejj jupanakaruw jiwarayapjjäna, estanqueruw jaqontapjjarakïna.

8 Ukampirus uka chachanakat tunkaniw Ismael chachar akham sapjjäna: “Jan nanakar jiwayapjjestati, nanakanjja trigompi, aceitempi, miskʼimpi imantatanakaw campon utjapjjetu” sasa. Ukatwa jupajj jilanakapamp chikajj jupanakar jan jiwaykänti. 9 Ismael chachajj jiwaraykäna uka chachanakan jiwat cuerponakapjja mä jachʼa estanqueruw jaqontäna, Asá reyiw Israel markan Baasá reyipampi nuwaskäna ukhajj uka estanque luräna.+ Uka estanqueruw Netanías chachan Ismael yoqapajj jiwarayat chachanakan cuerponakapamp phoqantäna.

10 Ismael chachajj Mizpá markan jiltʼapkäna taqe uka jaqenakaruw katuntäna,+ reyin phuchanakaparusa Mizpá markan jiltʼir taqe jaqenakarus aparakïnwa, Nebuzaradán sat guardianakan jilïripaw uka jiltʼirinakar uñjañapatakejj Ahicam chachan Guedalías+ sat yoqapar uttʼayäna. Netanías chachan Ismael yoqapaw jupanakarojj preso katuntäna, ammonitanakan+ oraqep toqer paskatañatakiw sarjjapjjarakïna.

11 Kunapachatï Caréah chachan Johanán+ yoqapasa ejercitonakan taqpach jilïrinakapas Netanías chachan Ismael yoqapajj sinti jan walinak luratap yatipjjäna ukhajja, 12 jupanakajj taqpach chachanakampiw Netanías chachan Ismael yoqap contra nuwasir sarapjjäna, juparusti Gabaón markanwa jachʼa estanque* jakʼan katupjjäna.

13 Kunapachatï Caréah chachan Johanán yoqaparojj ejerciton taqpach jilïrinakapamp chik uñjapjjäna ukhajja, Ismael chachampi chikäpkäna uka jaqenakajj walpun kusisipjjäna. 14 Ukatsti Ismael chachajj Mizpá+ markat preso katuntat apankäna taqe uka jaqenakajja, kutjtasaw Caréah chachan Johanán yoqapamp chik sarjjapjjäna. 15 Ukampis Netanías chachan Ismael yoqapampi jupan kimsaqallqo jaqenakapampejj Johanán chachat escapjjapjjänwa, ammonitanakan oraqeparuw sarjjapjjarakïna.

16 Caréah chachan Johanán yoqapampi jupamp chikäpkäna uka ejerciton taqpach jilïrinakapampejja, Mizpá markan jiltʼapkän uka jaqenakaruw apasjjapjjäna. Jupanakarojj kunapachatï Netanías chachan Ismael yoqapajj Ahicam chachan Guedalías+ yoqapar jiwaykäna uka qhepatwa Ismael chachat salvapjjäna. Jupanakasti Gabaón markatwa chachanakarusa, soldadonakarusa, warminakarusa, wawanakarusa, palacion trabajir jilïrinakarus kuttʼayanipjjäna. 17 Ukhamasti jupanakajj sarasaw Belén+ marka jakʼankkäna uka Kimham sat alojasiñ lugaran quedasipjjäna. Jupanakasti viajisajj Egipto markar puriñwa amtapjjäna,+ 18 kuna laykutejj caldeonakaruw ajjsarapjjäna. Jupanakajj Netanías chachan Ismael yoqapajj Ahicam chachan Guedalías yoqapar jiwaykäna ukhatwa caldeonakar ajjsarapjjäna, Babilonia markan reyipaw Guedalías chacharojj markar apnaqañapatak uttʼayäna.+

42 Ukatsti ejerciton taqpach jilïrinakapasa, Caréah chachan Johanán+ yoqapasa, Hosaya chachan Jezanías* yoqapasa, taqpach jaqenakas jiskʼat jachʼakam Jeremiasar jakʼachasipjjäna, 2 ukatsti Jeremías profetarojj akham sapjjänwa: “Mirä amp suma, nanakan wal ruwtʼasitaj istʼapjjakitaya. Jehová Diosamaruy akan jiltʼapkta taqe ukanakatakejj oracionan maytʼarapipjjeta. Kunjamtï uñjktajja, waljanïpkayäta ukanakat mä jukʼanikiw jiltʼjjapjjta.+ 3 Jehová Diosamay kawki thaksa sarapjjañajäspa, kunsa lurapjjañajäspa uk sapjjetpan” sasa.

4 Jeremías profetajj akham sasaw jupanakar säna: “Walikiwa. Nayaw kuntï mayipkista ukarjamajj jumanakan Jehová Diosamarojj oracionan mayëjja. Kuntï Jehová Diosajj jumanakatak siskani ukjja, ukhampach yatiyapjjarakïma. Janiw nayajj ni mä arsa imtʼapkämati” sasa.

5 Jupanakajj akham sasaw Jeremiasar sapjjäna: “Nanakatejj kuntï Jehová Diosajj juma taypi arskani uk jan sum phoqapkäjja, Jehová Diosay nanak contrajj mä confiykañ testigot saytʼpan. 6 Walïpansa jan walïpansa, khitin ukarutï khitasipksma uka Jehová Diosajan arunakap istʼapjjäwa. Ukhamatwa nanakan Jehová Diosajar istʼapjjatajat walikïsipkäjja” sasa.

7 Tunka urunak pasatatwa Jehová Diosajj Jeremiasar parläna. 8 Ukatwa Jeremiasajj Caréah chachan Johanán yoqaparusa, jupamp chikäpkäna uka ejerciton taqpach pʼeqtʼirinakaparusa, taqpach jaqenakarus jiskʼat jachʼakam jawsayäna.+ 9 Jeremiasajj akham sasaw jupanakar säna: “Jumanakan ruwtʼasitanakam jupar yatiyañajatak khitapkista uka Israelan Jehová Diosapajj akham siwa: 10 ‘Jumanakatï aka oraqen jakasipkakïtajja, nayajj jumanakjjar mä jan waltʼäwi apanitajat llakthapisïwa,+ jumanakarojj saytʼayapjjämawa, janiw tʼunjapkämati, ayruntapjjämawa,* janiw jikʼinukupkämati. 11 Jumanakajj ajjsarapkta uka Babilonian reyiparojj jan ajjsarapjjamti’.+

”‘Jan juparojj ajjsarapjjamti’, siw Jehová Diosajja, ‘nayaw jumanakampïskta, nayaw jupan amparapat salvapjjäma, antutayapjjarakïma. 12 Nayajj jumanakat khuyaptʼayasipjjämawa,+ jupasti jumanakat khuyaptʼayasipjjarakïtamwa, markamaruw kuttʼayanjjapjjätam.

13 ”’Ukampis jumanakatï “¡janiwa, nanakajj janiw aka markan quedasipkäti!” sapjjäta, ukatsti janirak jumanakan Jehová Diosaman arunakapar istʼasipkäta, 14 jumanakajj “janiwa, ukat sipans nanakajj Egipto oraqeruw sarjjapjjäjja,+ ukan janiw nanakajj guerranak uñjapkäti, janiw soldadonakan guerrar sarañapatakejj pututu phustʼasir istʼapkäti, janirakiw manqʼat pistʼapkäti, ukanwa nanakajj jakapjjäjja” sapjjarakïta ukhajja, 15 Judá markan jiltʼirinaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam. Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Jumanakatï Egiptor sarañatak amtapjjapunsta, ukatsti ukar jakiri sarjjapjjarakïta* ukhajja, 16 Egiptonkasipkäta ukhaw ajjsarapkta uka enemigomajj espadampi jumanak contra jutani, jumanakajj ajjsarapkta uka manqʼat pistʼañaw Egipton utjani, ukanwa jiwarapjjarakïta.+ 17 Khitinakatï Egiptor sarañatak amtatäpki, ukan jakapkarakini taqe uka chachanakajja, espadampi, manqʼat pistʼañampi, usumpiw* jiwarapjjani. Jupanakjjar apankä uka jan waltʼäwit janiw ni maynis jupanakat salvaskaniti, ni escapkanisa” sasa’.

18 ”Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Kunjamtï nayan colerasiñajasa wal colerasitajasa Jerusalén markan jakirinakjjar jutkänjja, ukhamarakiw Egiptor sarapjjät ukhajj nayan wal colerasitajajj jumanakjjar jutani.+ Jumanakajj maldisitäpjjätawa, wali ajjsarkañaruw tukupjjäta, insultapjjätamwa,+ jiskʼachapjjarakïtamwa, janirakiw mayampis aka lugar uñj-jjapjjätati’ sasa.

19 ”Judá markan jiltʼirinaka, Jehová Diosaw jumanak contrajj arsu. Jan jumanakajj Egiptor sarapjjamti. Amtasipjjapunim, jumanakarojj jichhüruw ewjjtʼasipksma, 20 jumanakatï pantjasipjjätajja, vidanakam aptʼasipjjäta. Jumanakaw Jehová Diosar akham sasin jisktʼañajatak mayipjjestajja: ‘Jehová Diosamaruy nanakatakejj oracionan maytʼarapipjjeta. Kuntï Jehová Diosamajj siskätam ukanak ukhampach sapjjetäta, nanakasti ukarjamaw lurapjjarakëjja’+ sasa. 21 Jichhüruw nayajj jumanakar sasipksmajja, ukampis jumanakajj janiw Jehová Diosaman arunakapar istʼasipkätati, ni kuntï jupajj jumanakar sañatak siskitu uksa lurapkätati.+ 22 Ukhamasti kawkjarutï jakir sarañ munapkta uka lugaranjja, cheqpachans espadampi, manqʼat pistʼañampi, usumpiw* jiwapjjäta”.+

43 Kunanaktï jupanakan Jehová Diosapajj taqe jaqenakar sañapatak Jeremiasar siskäna, ukatsti Jeremiasajj Jehová Diosapan taqe uka arunakap taqpach jaqenakar yatiyañ tukuyjjäna ukhajja, 2 Hosaya chachan Azarías yoqapasa, Caréah chachan Johanán+ yoqapasa, jachʼa jachʼa tukuri taqe chachanakasa Jeremiasarojj akham sapjjänwa: “¡Kuntï siskta ukajj kʼariwa! Nanakan Jehová Diosajajj janiw jumarojj ‘jan Egipto oraqer jakir sarapjjamti’ sañamatakejj nanakan ukar khitanktamti. 3 Antisas Nerías chachan Baruc+ yoqapakiw ukham parlayasktamjja, ukhamat caldeonakar katuyatäpjjañajataki, jiwayatäpjjañajataki jan ukajj Babiloniar preso apatäpjjañajataki”+ sasa.

4 Caréah chachan Johanán yoqapasa, ejercitonakan taqe jilïrinakapasa, taqe jaqenakasa, kuntï Jehová Diosajj Judá oraqen quedasipjjañapatak siskäna uka arunakar janiw istʼasipkänti. 5 Antisaw Caréah chachan Johanán yoqapasa, ejerciton taqe jilïrinakapasa, kawkïr judionakatï anatatatäpkäna ukatsti Judá markan mayamp jakañatak taqe uka markanakat kuttʼanipkäna uka jiltʼir judionakar munkir jan munkir Egiptor apapjjäna.+ 6 Jupanakajj chachanakaru, warminakaru, wawanakaru, reyin phuchanakaparu, khitinakarutï guardianakan Nebuzaradán+ sat jilïripajj Safán+ chachan allchhipäki Ahicam+ chachan yoqapäkaraki uka Guedalías+ chachar jaytkäna taqe ukanakaru, Jeremías profetaru ukhamarak Nerías chachan Baruc yoqaparuw apapjjäna. 7 Jupanakajj Jehová Diosan arupar jan istʼasisaw Egipto oraqer sarapjjäna, Tahpanhés+ markakamaw puripjjarakïna.

8 Ukatsti Jehová Diosajj Tahpanhés markanwa Jeremiasar parläna, akham sasa: 9 “Tahpanhés markan faraonan palaciopar mantañäki uka oraqenkir ladrillonakjjarojja, jachʼa qalanak uchasajj cementompi imjjatam, uksti judío chachanakan uñjkataw luräta. 10 Ukatsti jupanakarojj akham sätawa: ‘Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Nayan servirijäki Babilonia markan reyipäkaraki uka Nabucodonosor* reyiruw jawsayanëjja,+ ukatsti nayajj imjjatkta uka qalanak patjjaruw tronop usköjja, uka patjjaruw jupajj carpap saytʼayani.+ 11 Jupajj jutasaw Egipto oraq tukjani.+ Yaqhepajj mä jiwayir usumpiw jiwani. Yaqhepajj preso katuntat apatäniwa. Yaqhepasti espadampi jiwayatäniwa.+ 12 Egipto markan diosanakapan templonakaparojj* ninampiw wiykatäjja,+ jupasti phichantasajj katuntat preso apasjjani. Kunjamtï uywa awatirejj isip facilak uchaskejja, ukhamarakiw jupajj Egipto oraqe katuntani, atipjarakiniwa.* 13 Egipto oraqenkir Bet-Semes* columnanak jiskʼa jiskʼa tukjani, Egipton diosanakapan templonakapsa* phichantarakiniwa” sasa’”.

44 Kawkïr judionakatï Egipto oraqensa,+ Migdol+ lugaransa, Tahpanhés+ markansa, Nof*+ markansa, Patrós+ oraqensa jakapkäna taqe uka judionakatakiw Jeremiasajj Diosan arunakap katoqäna, akham sasa: 2 “Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Jumanakajj kunjamsa nayajj Jerusalén markjjarusa+ Judá oraqen taqe markanakapjjarus jan waltʼäwinak apankta uk uñjapjjtawa. Jichhasti uka markanakajj laqayar tukuyatawa, janirakiw khitis ukan jakkiti.+ 3 Nayar colerayañatak jan walinak lurapjjatap laykuw ukanakajj pasäna. Jumanakajj kawkïr diosanakarutï jumanakasa nayra awkinakamas jan uñtʼapkayäta uka yaqha diosanakaruw sacrificionak jewqʼeyapjjayätajja,+ ukanakaruw servipjjarakiyätajja.+ 4 Nayar serviri taqe profetanakajaruw nayajj jumanakan ukar khitaniyäta, jupanakarojj akham sapjjañapatakiw kutin kutin khitaniyäta:* “Mirä amp suma, nayajj uñiskta uka ajjtaskañanak jan lurapjjamti”+ sasa. 5 Ukampis jupanakajj jan wali luratanakap apanukuñatakejj janiw istʼapkänti, ni amuyumpis istʼapkänti, yaqha diosanakarojj sacrificionak loqtasipkakïnwa.+ 6 Ukatwa colerasitajasa wal colerasiñajas Judá oraqen markanakapjjarusa Jerusalén markan callenakapjjarus jutasin mä ninar uñtat aqäna. Ukatsti uka markanakajj laqayar tukuyatäpjjänwa, chʼusakëjjapjjarakïnwa, jichhüruns ukhamäskarakiwa’+ sasa.

7 ”Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘¿Kunatsa jumanak pachpajj jan waltʼäwin uñjasipjjta, ukhamat chachanakasa, warminakasa, wawanakasa, asu wawanakasa Judá markan jiwarañapataki, jan khitis jumanakat jiltʼañapataki? 8 ¿Kunatsa jumanakajj jakir sarapkta uka Egipto oraqen yaqha diosanakar sacrificionak loqtasajj luratanakamamp nayar colerayapjjesta? Jumanakajj jiwarapjjätawa, taqe markanak taypins maldisitäpjjätawa, jiskʼachatäpjjarakïtawa.+ 9 ¿Jumanakajj janit nayra awkinakaman jan wali luratanakapsa, Judá markan reyinakapan jan wali luratanakapsa,+ warminakapan jan wali luratanakapsa,+ jumanakan jan wali luratanakamsa, warminakaman jan wali luratanakapsa,+ Judá oraqempin Jerusalenan callenakapampin jan wali luratanaks amtasipkta? 10 Jichhürkamas jupanakajj janiw humillasipkiti, janiw respetapkituti,+ janirakiw jumanakampir nayra awkinakapampir churkta uka leyirjamas sarnaqapkiti’+ sasa.

11 ”Ukhamasti Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Nayajj mä jan waltʼäwi jumanakjjar apaniñ amtjjta, ukhamat taqpach Judá markar tukjañataki. 12 Khitinakatï Judá markan jiltʼapki, Egipto oraqen jakañatak sarañ amtapkarakïna ukanakarojj katuntäwa, Egipto oraqenwa taqenis jiwarapjjarakini.+ Jupanakajj espadampi manqʼat pistʼañampiw jiwarapjjani, jiskʼat jachʼakamaw espadampi manqʼat pistʼañampi jiwarapjjani. Jupanakajj maldisitäpjjaniwa, wali ajjsarkañar tukuyatäpjjaniwa, insultatäpjjaniwa, jiskʼachatäpjjarakiniwa.+ 13 Egipto oraqen jakasipki ukanakarojja, kunjamtï nayajj Jerusalenar castigkta ukhamwa castigäjja. Jupanakarojj espadampi, manqʼat pistʼañampi, usumpiw* castigäjja.+ 14 Khitinakatï Judá oraqen jiltʼapkäna, Egipto oraqen jakañatak sarapkäna ukanakajja, janiw escapapkaniti, ni Judá oraqer kuttʼañatakis jakapkaniti. Jupanakajj wal kuttʼañ munapjjani, ukampis janiw kuttʼapkaniti, escapapkani uka mä jukʼanikiw kuttʼapjjani’ sasa”.

15 Kawkïr chachanakatï warminakapan yaqha diosanakar sacrificionak loqtatap yatipkäna taqe uka chachanakasa, ukan saytʼatäsipkäna taqe uka warminakasa, mä arunjja taqe uka chachanakas warminakapasa, Egipto oraqenkir+ Patrós+ lugaran jakasipkäna taqe uka jaqenakasa, akham sasaw Jeremiasar sapjjäna: 16 “Nanakajj janiw Jehová Diosan sutipjjar parlapkista uka arunak istʼapkäti. 17 Antisas kuntï nanakajj arsupkta uka arunak taqpach phoqapjjäjja: Alajjpachankir Reinaruw* sacrificionak loqtapjjäjja, jupatakiw vino ofrendanak+ wartapjjäjja, kunjamtï nanakasa, nayra awkinakajasa, reyinakajasa, principenakajasa, Judá oraqen markanakapampin Jerusalenan callenakapampin lurapkäna ukhama. Ukapachansti nanakajj manqʼat sistʼatäpjjayätwa, janirakiw kunas faltapkitänti, ni kuna jan waltʼäwsa uñjapkayätti. 18 Alajjpachankir Reinar* sacrificionak jan loqtjjapjjta, vino ofrendanak jan wartaraqjjapjjta ukhat aksarojj taqe kunaw nanakar faltjjapjjetu, espadampit manqʼat pistʼañampit jiwariris utjarakiwa” sasa.

19 Ukjjarusti warminakajj akham sapjjarakïnwa: “Alajjpachankir Reinar* sacrificionak loqtapkayät ukhasa, jupatak vino ofrendanak wartarapipkayät ukhasa, sacrificiot loqtañatak reinar uñtasit tʼantʼanak lurapkayät ukhasa, jupatak vino ofrendanak wartarapipkayät ukhasa, ¿janit esposonakajan autorizatajj ukanak lurapkayätjja?” sasa.

20 Ukatjja taqe jaqenakarusa, chachanakarusa, warminakaparusa, jupar parlapkäna taqe uka jaqenakarus akham sasaw Jeremiasajj säna: 21 “Kawkïr sacrificionaktï jumanakasa, reyinakamasa, principenakamasa, aka oraqenkir jaqenakas Judá oraqen markanakapampin Jerusalenan callenakapampin lurapkayäta ukanakajja...+ ¡Jehová Diosajj amtasiskänwa, janiw ukanakat armaskänti! 22 Qheparusti Jehová Diosajj jan wali luratanakamsa ajjtaskañ luratanakamsa janiw aguantjjänti, jumanakan oraqemajj chʼusa lugaräjjänwa, wali ajjsarkañar tukuyatäjjänwa, maldisitäjjänwa, jan khiti jakirini, kunjamtï jichhürun uñjaski ukhama.+ 23 Jumanakajj sacrificionak lurapjjayätajja, Jehová Diosan arunakap jan istʼasaw Jehová Dios contrajj jucha lurapjjayätajja, janirakiw leyipsa ni amtayäwinakapsa phoqapkayätati, ukatwa aka jan waltʼäwejj jumanakjjar jutäna, kunjamtï jichhürun uñjaski ukhama”+ sasa.

24 Jeremiasajj akham sasaw taqe jaqenakarusa warminakarus saskakïna: “Egipto oraqen jakapkta taqe uka Judá markankirinaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam. 25 Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Kuntï jumanakasa warminakamas lakampi arsupkta ukjja, amparanakamampiw phoqapjjtajja, akham sapjjarakiyätawa: “Alajjpachankir Reinar* sacrificionak lurañatak arsupkta uksa vino ofrendanak wartarapiñatak arsupkta uksa phoqapjjapunïwa”+ sasa. Warminaka, jumanakajj arsupkta uk phoqapjjapunïtawa, kuntï mä promesa lurasin arsupkta uksa phoqapjjarakïtawa’ sasa.

26 ”Ukhamasti Egipto oraqen jakapkta taqe uka Judá markankirinaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam: ‘“Nayajj jachʼa sutij-jjaruw mä juramento lurta”, siw Jehová Diosajja, “Egipto oraqen jakirinakatjja, janiw Judá markankir khiti jaqes+ ‘¡kunjamtï Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj cheqpachapun jakkir Diosäkejja!’ sasin mä juramento lurañatakejj sutij aytaskaniti.+ 27 Nayajj mä jan waltʼäwi jupanakjjar apayaniñ munaskta, ukajj janiw jupanakatak walïkaniti.+ Egipto oraqenkapki uka Judá markankir taqe jaqenakajj espadampi manqʼat pistʼañampiw jiwarapjjani, jupanakan qʼal chhaqtapjjañapkama.+ 28 Mä qhawqhanikiw espadat escapasajj Egipto oraqet Judá markar kuttʼapjjani.+ ¡Egipto oraqer jakir sarapki uka Judá markat jiltʼirinakajja, kawkïr arunakas phoqasi ukwa yatipjjani, jupanakan arunakapati, jan ukajj nayan arunakajacha!” sasa’”.

29 “‘Akaw jumanakatak mä señaläni’, siw Jehová Diosajja, ‘jumanak contra amtkta uka jan waltʼäwinak phoqasiñap yatipjjañamatakejja, aka lugaranwa jumanakarojj castigapjjäma. 30 Naya Jehová Diosajj akham sistwa: “Egipto markan reyipäki uka Hofrá sat faraonarojja, enemigonakapan amparapampiru jupar jiwayañatak munapki ukanakampiruw katuyäjja, kunjamtï Judá markan Sedequías reyiparojj Babilonia markan Nabucodonosor* reyipar katuyktjja ukhama, jupajj enemigopänwa, jiwayañwa munarakïna”+ sasa’”.

45 Kunapachatï Nerías chachan Baruc+ yoqapajj kuntï Jeremiasajj jupar dictaskäna ukanak mä rollor qellqaskäna,+ Josías chachan yoqapäkäna uka Jehoiaquim+ reyejj Judá markan pusi maranak apnaqaskäna ukhaw Jeremiasajj jupar akham säna:

2 “Baruc, Israelan Jehová Diosapajj jumar akham sistamwa: 3 ‘Jumajj akham sayätawa: “¡Ay kunakïkäjja, Jehová Diosajj tʼaqesiñampiw llakijar apjjatitu! Wal ayqosajj qaritäjjtwa, janirakiw samarkti” sasa’.

4 ”Juparojj akham sañamawa: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Kuntï nayajj saytʼaykta ukjja, tinkuyäwa, kuntï nayajj ayruntkta* uksti, jikʼinuküwa. Nayasti taqpach markanwa uk luräjja.+ 5 Ukampis jumajj kunatï jachʼäki ukwa jumatak thaqasktajja. Jan ukanak jukʼamp thaqjjamti”’.

”‘Taqe jaqenakjjaruw mä jan waltʼäwi apanëjja’,+ siw Jehová Diosajja, ‘ukampis kawkirutï sarkäta ukanjja, vidamajj jarkʼaqatapunïniwa’*+ sasa”.

46 Jeremías profetajj aka arunakwa markanakjjat Jehová Diosat katoqäna,+ 2 Egipto+ markatakejja, Egipto markan reyipäki uka Nekó+ sat faraonan ejercitopatakiw aka yatiyäwejj utjäna. Juparojj Carquemis markanwa Babilonia markan Nabucodonosor* reyipajj Éufrates jawira jakʼan atipjäna, ukapachasti Josías chachan yoqapäkäna uka Jehoiaquim+ sat reyiw Judá markan pusi maranak apnaqaskäna:

 3 “Jiskʼa escudonakamsa* jachʼa escudonakamsa wakichasipjjam,

nuwasir mistupjjam.

 4 Caballot saririnaka, caballonakam wakichtʼasisajj qonjjatapjjam.

Lugaranakamar saytʼasisajj casconakam uchasipjjam.

Lanzanakam sum afiltʼapjjam, metalat lurat chalecomp* uchasipjjam.

 5 ‘¿Kunatsa nayajj jupanakar wali sustjat uñjta?

Jupanakajj sarjjasipkiwa, guerran nuwasirinakapajj atipjatäjjapjjewa.

Jupanakajj wali sustjataw escapjjapjje, guerran nuwasirinakapajj jan qhep uñtasaw sarjjapjje.

Wali ajjsarañaw taqe cheqan utji’, siw Jehová Diosajja.

 6 ‘Ratuk tʼijurinakajj janiw tʼijtirjamäpkiti, guerran nuwasirinakajj janiw escapirjamäpkiti.

Alay toqensti,* Éufrates jawira jakʼanwa

lanktʼasisajj tinkupjje’.+

 7 ¿Khitirak Nilo jawirar uñtasit makatasinkisti,

wali chʼamampi jutir umanakani jawiranakar uñtasita?

 8 Egipto markajj Nilo jawir kikpakiw makatani,+

wali chʼamampi jutir umanakani jawiranakar uñtasita,

akham sasa: ‘Makatasaw nayajj oraqe qʼal chhaqtayäjja.

Markarusa ukan jakirinakarusa tukjarakïwa’ sasa.

 9 ¡Caballonaka, makatanipjjam!

¡Carronaka, wali chʼamampi sarapjjam!

Guerran nuwasirinakajj sarasipkakpan,

escudo apnaqapkta uka Cus* ukhamarak Put toqenakankir chachanakasa,+

flechtʼañ arco apnaqapki dobltʼapkaraki+ uka ludim+ sat jaqenakasa.

10 ”Uka urusti Taqe Kunjjar Munañani Tatitüki uka ejercitonakan Jehová Diosapankiwa, uka vengasiñ urojj enemigonakapat vengasiñ urüniwa. Espadaw jupanakarojj sistʼasiñkam manqʼantani, sistʼasiñkamaw wilanakaps umantani, kuna laykutejj Taqe Kunjjar Munañani Tatitüki uka ejercitonakan Jehová Diosapaw alay toqenkir* oraqen Éufrates jawira+ jakʼan mä sacrificio* wakichi.

11 Galaad toqer makatasajj bálsamo+ sat aceite katunim,

Egipto markan virgen phuchapa.

Inamayaw ukhataq qollanak thaqantajja,

jumajj janiw qollañjamäktati.+

12 Yaqha markanakajj juman phenqʼachat uñjasitam istʼapjjewa,+

arnaqasitanakamajj oraq phoqanti.

Kuna laykutejj guerran mä nuwasirejj guerran yaqha nuwasirimpiw lanktʼasi,

panpachaniw jaqosipjjaraki”.

13 Babilonia markan Nabucodonosor* reyipajj Egipto oraqer atipjkani uka toqetjja, Jehová Diosajj akham sasaw Jeremías profetar säna:+

14 “Egipton yatiyapjjam, Migdol+ lugaran yatiyapjjam,

Nof* markansa Tahpanhés+ markans yatiyapjjarakim.

Akham sasa: ‘Lugaranakaman saytʼasipjjam, wakichtʼasipjjam,

mä espadaw jumanak jakʼankir jaqenakarojj qʼal manqʼantani.

15 ¿Kunatsa wali chʼamani soldadonakamajj tukjat uñjasipjje?

Jupanakajj janiw saytʼat quedasipkiti,

kuna laykutejj naya Jehová Diosaw jupanakarojj tinkuyta.

16 Waljaniw lanktʼasisajj tinkusipki.

Jupanakkamaw akham sasipjje:

“¡Sarjjañäni! Markasampir oraqesampir kuttʼjjañäni,

jan sinttʼasir espadat escapjjañäni” sasa’.

17 Ukansti akham sasaw yatiyapjje:

‘Egipton reyipäki uka faraonajj wal parli, ukampis janiw kuns lurkiti.

Kunatï tiempopar lurañatak amtatäkäna uk ina ukhamak pasayaraki’+ sasa.

18 ‘Kunjamtï nayajj cheqpachapun jakasktjja’, sistwa naya Reyejja, ejercitonakan Jehová Diosapa satarakïtwa,

‘jupajj* jutaniwa, qollunak taypinkir Tabor+ sat qollur uñtasitäniwa,

qota jakʼankir Carmelo+ qollur uñtasitäniwa.

19 Yaqha markar preso apatäñatak qʼepinakam wakichasipjjam,

Egipton jakirinaka.

Nof* markajj wali ajjsarkañaruw tukuni,

ninampiw wiykatapjjani,* jan khiti jakirini jaytapjjarakini.+

20 Egiptojj mä suma ternerar uñtasitawa.

Ukampis alay toqetpachwa* mosquitonakajj jupar michʼintir jutapjjani.

21 Ukan utjir contratat soldadonakapas likʼi terneronakar uñtasitäpjjewa,

ukampis jupanakajj kuttʼasaw taqpachan mayak escapjjapjje.

Janiw jupanakajj ukan saytʼat quedasirjamäpkänti,+

jupanakan tʼaqesiñ urupajj purinjjatap layku,

jupanakar cuenta mayiñ horasarakiwa’.

22 ‘Jupan suynatapajj qatatnaqtir mä asirur* uñtataw istʼasi,

kuna laykutejj wali chʼamampiw jupan qhepap hachanakamp jutapjje,

qoqanak* jaqorpayir* chachanakar uñtata.

23 Jupanakajj montenkir qoqanakap* khuchurapjjani’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘janis ukar mantañjamäkchi ukasa.

Kuna laykutejj jupanakajj langostanakat* sipans jukʼamp waljäpjjewa, janirakiw jaktʼañjamäpkiti.

24 Egipton jakir jaqenakajj phenqʼachataw uñjasipjjani.

Alay toqenkir* jaqenakan amparaparuw jupanakarojj katuyapjjani’.+

25 ”Israelan Diosapäki uka ejercitonakan naya Jehová Diosapajj akham sistwa: ‘Nayajj No*+ markankir Amón+ sat diosaparuw castigäjja, faraonarusa, Egiptorusa, diosanakaparusa,+ reyinakaparusa ukhamaraki. Cheqas faraonampiru ukhamarak taqe khitinakatï jupar confiyapki ukanakampiruw castigäjja’.+

26 ”‘Khitinakatï jupar jiwayañ munapki ukanakaruw katuyäjja, Babilonian Nabucodonosor*+ sat reyiparu ukhamarak jupan servirinakaparu. Ukampis qhepatjja, nayra tiemponjamaw ukan jakirinakajj mayamp utjani’, sistwa naya Jehová Diosajja.+

27 ‘Ukampis nayar serviri Jacob, jumajj jan ajjsaramti,

Israel, jumajj jan sustjasimti.+

Nayaw jumarojj jaya oraqet salvanïma,

juman wawanakamarus ukhamaraki, kawkirutï preso katuntat apatäpkta uka oraqeta.+

Jacobojj kuttʼaniniwa, jan kuna llakini, sumakiw jakasini,

janirakiw khitis jupar ajjsaraykaniti.+

28 Nayar serviri Jacob, ukhamajj jan ajjsaramti’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘kuna laykutejj nayaw jumampïskta.

Kawki markanakarutï anatatksma taqe uka markanakarojj qʼal tukjäjja,+

ukampis jumarojj janiw tukjkämati.+

Kawkikamatï wakiski ukhakamaw jumarojj cheqañchäma,+

ukampis janiw jan castigonejj jaytkämati’”.

47 Faraonajj Gaza markar janïr atackäna ukhajja, Jeremías profetajj aka arunakwa filisteonakjjat+ Jehová Diosat katoqäna. 2 Jehová Diosajj akham siwa:

“Alay toqet* umanakaw juti.

Uka umanakajj jilarkir umanakaruw tukuni,

oraqeruw uka umanakajj chhaqtayani, taqe kunatï ukan utjki ukarusa,

markarusa ukan jakirinakarusa.

Jaqenakajj arnaqasipjjaniwa,

markan taqe jakirinakasa jachapjjaniwa.

 3 Caballonakan kayunakap oraqer taktʼasipjjatap istʼasasa,

guerran nuwasiñatak carronakapan chholloqetap istʼasasa,

ruedanakapan suynatap istʼasasa,

janiw awkinakas wawanakapar yanaptʼañatakejj qhepar uñtapkaniti,

amparanakapajj jan chʼamanëjjatap layku.

 4 Cheqas puriniñampïski uka urojj taqpach filisteonakaruw tukjani,+

Tiro+ markampin Sidón+ markampin jiltʼapki, jupamp mayachtʼasipki taqe jupanakaruw tukjani.

Jehová Diosajj filisteonakaruw tukjani,

Caftor*+ islankirinakat jiltʼapki ukanakaru.

 5 Pʼeq qʼaräñajj* Gaza markaruw purini.

Asquelón markajj amuktʼayatawa.+

Valle pampanakapan jiltʼirinaka,

¿kunapachkamas jumanak pachpajj kharinoqasipjjäta?+

 6 ¡Jehová Diosan espadapa!+

¿Kunapachkamas jan aleqtʼkäta?

Espada imañamar kuttʼjjam.

Samartʼasajj amuktʼam.

 7 ¿Kunjamarak aleqtʼanisti?

¿Janit Jehová Diosajj mä orden churki?

Jupaw Asquelón contra qota jakʼankir contra nuwasiñapatakejj+

espadar ordeni”.

48 Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siw Moab+ markatakejja:

“¡Nebo+ markajj kunakïkani, jupajj tukjatäjjatap layku!

Quiryataim+ markajj katuntataw uñjasi, markachirinakapajj phenqʼachataw uñjasipjjaraki.

Alto lugaranakan wali seguro jakasirinakajj phenqʼachataw uñjasipjje, wal ajjsarayasipjjaraki.+

 2 Janiw khitis Moab markar jachʼañchjjeti.

Hesbón+ markanwa enemigonakapajj Moab markar tukjañatak arustʼasipjjäna, akham sasa:

‘Jutapjjam, jupanakarojj markpachar tukjañäni’ sasa.

Madmén marka, jumajj amukïñamarakiwa,

espadajj jumar arktaniskatap layku.

 3 Horonaim+ markatpachwa arnaqasitanakajj istʼasi,

uka markajj tukjatäjjatap layku, qʼal aynachtʼatap layku.

 4 Moab markajj tukjatawa.

Jiskʼanakapas jachtʼasisaw arnaqasipjje.

 5 Jaqenakajj Luhit lugarar makatkasajj wal jachapjje.

Jan waltʼäwi utjatapatsti, Horonaim lugarar saraqkasajj wali llakisiñat arnaqasitanakwa istʼapjje.+

 6 ¡Tʼijtjjapjjam, jan jiwañ munasajj escapjjapjjam!

Wasarankir mä enebro qoqar* uñtasitäpjjañamawa.

 7 Moab marka, luratanakamampiru wali valoraninakamampiruw confiytajja,

ukatwa jumajj katuntat uñjasïta.

Kemós+ diosajj yaqha markar apataw uñjasini,

sacerdotenakapampi principenakapampi.

 8 Tukjir enemigojj taqe markanakaruw mantani,

janiw ni mä markas jupat escapkaniti.+

Valle oraqejj jiwaniwa,

pampa oraqejj tukjatäniwa, kunjamtï Jehová Diosajj siskän ukhama.

 9 Moab markatakejj mä señal thakir uchapjjam,

markanakapajj laqayar tukuyatäjjani ukhasti, markachirinakapajj escapjjapjjaniwa.

Markanakapajj wali ajjsarkañaruw tukuni,

jan khiti jakirini.+

10 ¡Khititï Jehová Diosan mayitap jan ganasan* lurki ukajj maldisitäpan!

¡Khititï espadapamp jan wil wartañ munjje ukajj maldisitäpan!

11 Moabitanakajj wayn tawaqotpachaw tranquilok jakasipjjäna,

kunjamtï vinojj pachpa qoñchupjjan jan onjjtki ukhama.

Jupanakajj janiw mä wakullat yaqha wakullar warakipatäpkänti,

janiw kunapachas yaqha markar apat uñjasipkänti.

Ukatwa saborapas pachpakïski,

olorapas pachpakïskaraki.

12 ”‘Ukhamasti urunakajj jakʼachasisinkiwa’, sistwa naya Jehová Diosajja, ‘ukapachaw nayajj uka wakullanak tinkuyapjjañapatak chachanak khitäjja. Jupanakaw uka wakullanak tinkuyasajj qʼal wartapjjani, jachʼa wakullanakap jiskʼa jiskʼa tʼunjapjjarakini. 13 Moabitanakajj Kemós diosat phenqʼasipjjaniwa, kunjamtï israelitanakajj Betel markan falso diosanakar confiyapjjatapat phenqʼasipki ukhama.+

14 ¿Kunjamarak jumanakajj “guerran nuwasiri chʼamani chachanakäpjjtwa, guerran nuwasiñatakis wakichtʼatäpjjtwa”+ sapjjasmasti?’.

15 ‘Moab markajj tʼunjatäjjewa,

markanakaparuw mantapjje,+

wali chʼamani waynanakaparus jiwarayapjjewa’,+

sistwa naya Reyejja, ejercitonakan Jehová Diosapa satarakïtwa.+

16 Moabitanakan jan waltʼäwipajj niyaw purinini,

aynachtʼañapajj jankʼakiw jakʼachasisinki.+

17 Jupanak jakʼankirinakajj jupanakat khuyaptʼayasipjjañapawa,

taqe khitinakatï jupanakan sutinakap uñtʼapki ukanaka.

Jupanakarojj akham sapjjam: ‘¡Uñjapjjam, kunjamas chʼamani varajj pʼakit uñjasi, suma thujrojj pʼakitawa!’ sasa.

18 Juman jachʼañchäwim apanukjjam,

umat pharjat* qontʼasim, Dibón+ markan jakirinaka,

kuna laykutejj Moab markan tukjiripaw jumanak contrajj juti,

jachʼa perqanakamp muyuntat lugaranakams qʼal tʼunjarakini.+

19 Aroer+ markan jakiri, thaki jakʼan saytʼasisin uñtam.

Escapaski uka chacharusa warmirusa, ‘¿kunas kamachi?’ sasin jisktʼam.

20 Moab markajj phenqʼachataw uñjasi, wali sustjatarakiwa.

Jachapjjam, arnaqasipjjam.

Moab markan tʼunjatäjjatap Arnón+ vallen yatiyapjjam.

21 ”Pampa oraqer+ castigañ horasaw purinjje, Holón, Jáhaz,+ Mefaat+ markanak contra, 22 Dibón,+ Nebo,+ Bet-Diblataim markanak contra, 23 Quiryataim,+ Bet-Gamul, Bet-Meón+ markanak contra, 24 Queriyot+ ukhamarak Bozrá markanak contra, Moab oraqenkki uka jayankiri jakʼankiri taqe markanak contra.

25 ‘Moab markan chʼamap tukjapjje,*

amparap pʼakjapjje’, siw Jehová Diosajja.

26 ‘Moab markar machjayapjjam,+ Jehová Dios contra jachʼañchasitap layku.+

Moab markajj pachpa waqʼaqsutapanwa* suntʼiski,

jupat burlasipjjarakiwa.

27 ¿Janit Israel markajj jumatak mä burlasiñ markäkänjja?+

¿Lunthatanak taypinti jupar katjapjje,

ukhamat pʼeqem khiwisisajj jupa contra parlañamataki?

28 Moab markan jakirinaka, markanak jaytjjapjjam, jachʼa qarqanakan* jakapjjam,

barranconakan tapachasir palomanakjamäpjjam’”.

29 “Moab markajj kunja jachʼa jachʼa tukuris uk istʼapjjtwa. Jupajj wali jachʼañchasiriwa.

Wali wali tukurïtapsa, jachʼa jachʼa tukurïtapsa, pʼeqe waytatätapsa, chuymapan jachʼañchasirïtapsa istʼapjjaraktwa”.+

30 “‘Nayajj jupan wal colerasitap yatwa’, siw Jehová Diosajja,

‘ukampis chʼusa arunakapajj inamayakiwa.

Jupanakajj janiw kunsa lurapkaniti.

31 Ukatwa nayajj Moab markatjam jachäjja,

taqpach Moab marka kawsaw nayajj arnaqasëjja,

Quir-Heres markankir chachanak kawsaw ayqöjja.+

32 Jazer+ markatjam jachatajat sipansa,

Sibmá+ markankir uvas alitjamaw wal jachäjja.

Juman wal alintir jiskʼa alinakamajj lamar qota paskatapjje.

Lamar qotakamaw puripjje, Jazer markakama.

Frutanakamjjaru uvas cosechanakamjjaruw

tukjirïki ukajj saraqani.+

33 Kusisiñasa wal kusisiñasa huertot chhaqtjjewa,

Moab markatsa ukhamaraki.+

Uvas chʼirwañ lugarat janiw vino jalayjjäti.

Janiw khitis uvasanak wali kusisit takkaniti.

Arnaqasitanakapajj mayjäjjaniwa’”.+

34 “‘Hesbón+ markat Elealé+ markakamajj mä arnaqasiriw istʼasi.

Jáhaz+ markakamaw jachʼat arsupjje,

Zóar markat Horonaim+ lugarkama, Eglat-Selisiyá sat lugarkama.

Nimrim lugaran umanakapamppachaw qʼal wañantani.+

35 Alto cheqankir sagrado lugaranakar ofrendanak apirirusa,

diosapar sacrificionak loqtirirusa,

nayaw jupanakarojj Moab markat chhaqtayäjja’, siw Jehová Diosajja.

36 ‘Ukatwa chuymajajj mä flautar* uñtasit Moab markatjam ayqoni,+

chuymajajj mä flautar* uñtasitaw Quir-Heres sat markatjam ayqoni.

Kuna laykutejj wali valoraninak utjaykäna ukajj tukusjjaniwa.

37 Taqpachaniw pʼeq qʼaräpjje,+

taqpach sunkhanakaw khuchurataraki.

¡Taqpach amparanakapaw kharinoqat uñjasi,+

llakisiñ isimpiw* cinturanakapar uchasipjje!’”.+

38 “‘Moab markan taqpach techonakapansa

taqpach plazanakapansa,

jachañakiw utjaski.

Moab markar jiskʼa jiskʼa tukjataj layku,

kunjamtï mä wakullar pʼakjaski ukhama,’ siw Jehová Diosajja.

39 ‘¡Moab markajj wali sustjatawa! ¡Jachapjjam!

¡Moab markajj phenqʼachataw sarjje!

Moab markajj burlasiñ markar tukuyatawa,

jupa jakʼankirinakatakejj wali sustjaskañawa’”.

40 “Jehová Diosajj akham siwa:

‘Kunjamtï mä pakajj mä animalar katjañatak ratuk jaljjatkejja,+

ukhamarakiw enemigojj chheqanakap janatatasajj Moab markjjar jaljjatani.+

41 Jiskʼa markanakajj katuntatäpjjaniwa,

jachʼa perqanakamp muyuntat lugaranakapajj katuntatarakïniwa.

Uka urunsti, Moab markankir guerran nuwasiri chachanakan chuymanakapajja,

ususiskir mä warmin chuymapjamäniwa’”.

42 “‘Moab markajj tukjatäniwa, janiw markäjjaniti,+

Jehová Dios contra jachʼañchasitap layku.+

43 Juma nayraqatansti, wali ajjsarañampi, mä pʼiyampi, mä trampampiw utji,

ay Moab markan jakirinaka’, siw Jehová Diosajja.

44 ‘Wali ajjsarañat escapaski ukajj pʼiyaruw jalantani,

pʼiyat misturisti, tramparuw jaltʼani’.

‘Moab markarojj nayan ajllit maranwa castigäjja’, siw Jehová Diosajja.

45 ‘Hesbón markan jarkʼaqatäñatak escapapki ukanakajja, janiw yanaptʼa katoqapkaniti.

Kuna laykutejj Hesbón markat ninaw mistuni,

Sehón marka taypitsti aqaskir ninaw misturakini,+

uka ninaw Moab markan parap nakhantani,

guerran wali nuwasir jaqenakan pʼeqe chʼakhanakaps ukhamaraki’.+

46 ‘¡Moab marka, jumajj kunakïkäta!

Kemós+ diosamajj chhaqtayatäjjewa.

Yoqanakamajj yaqha markar preso apatäjjapjjewa,

phuchanakamajj yaqha markan katuntatäjjapjjarakiwa.+

47 Ukampis khitinakatï Moab markat preso katuntat apatäpki ukanakarojja, qhepa urunakan tantachthapjjäwa’, siw Jehová Diosajja.

‘Akjaruw Moab markar juzgañatak yatiyäwejj tukuyjje’”.+

49 Jehová Diosajj akham siw ammonitanakatakejja:+

“¿Janit Israelajj yoqanakanïki?

¿Janit jupajj herencia katoqerinïki?

¿Kunatsa Malcam+ diosajj Gad oraqe katuntasi?+

¿Kunatsa adoririnakapajj* Israelan markanakapan jakapjje?” sasa.

 2 “‘Ukhamasti urunakajj jakʼachasisinkiwa’, siw Jehová Diosajja,

‘ukapachaw nayajj ammonitanakan+ Rabá+ markap contrajj guerran nuwasiñatak mä señal* istʼasiyäjja.

Uka markajj chʼusa laqayar tukuyatäniwa,

uka marka jakʼankir markanakaparojj ninampiw wiykatapjjani’.

‘Israel markasti, khitinakatï oraq aparapki ukanakatwa oraqe apararakini’,+ siw Jehová Diosajja.

 3 ‘¡Hesbón marka, Hai markan tukjatäjjatap laykojj jacham!

Rabá markan jiskʼa markanakapa, arnaqasipjjam.

Llakisiñ isi* uchasipjjam.

Qala uyunak* taypin uks aksa jachtʼasis sarnaqapjjam,

kuna laykutejj Malcam diosajj yaqha markar apatäniwa,

sacerdotenakapampi principenakapamp chika.+

 4 ¿Kunatsa vallenakat jachʼañchasta,

suma oraqenakamatsa jachʼañchasta, apanukusir phucha?

Jumajj wali valoraninakamaruw confiyastajja,

akham saraktawa: “¿Khitis naya contrajj jutani?” sasa’”.

 5 “‘Kunatï wali sustjaskañäki uk jumjjarojj apanëjja’, siw Taqe Kunjjar Munañani Tatitüki uka ejercitonakan Jehová Diosapajja,

‘juma jakʼankapki taqe ukanakatwa jutani.

Jumanakajj taqe cheqar anatatatäpjjätawa,

escapapkani ukanakarojj janiw khitis tantachthapkaniti’”.

 6 “‘Ukampis qhepatjja katuntatäpki uka ammonitanakaruw tantachtʼäjja’, siw Jehová Diosajja”.

7 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siw edomitanakatakejja:

“¿Janit Temán+ markan yatiñajj utj-jje?

¿Janit amuytʼasirinakan suma ewjjtʼanakapajj utj-jje?

¿Janit jupanakan yatiñapajj sirvjje?

 8 ¡Kutjtapjjam, escapjjapjjam!

¡Dedán+ markan jakirinaka, sarjjasin manqha lugaranakan imantasipjjam!

Nayasti mä jan waltʼäwi Esaú chachjjarojj apanëjja,

jupar castigañ tiempojj nayatak purinkani ukapachana.

 9 Uvas cosechirinakatejj juman ukar jutapjjaspa ukhajja,

¿janit apthapisiñatakejj mä qhawqha uvasanak jiltʼayapkaspa?

Arumatï lunthatanakajj jutapjjaspa ukhajja,

qhawqtï tukjañ munapkaspa ukhakwa tukjapjjaspa.+

10 Ukampis Esaú chacharojj jan kunan jaytäjja.

Nayajj imantasiñ lugaranakap uñstayäjja,

ukhamat jupajj jan imantasiñapataki.

Wawanakapasa, jilanakapasa, jupa jakʼan jakirinakasa taqeniw tukjatäpjjani,+

jupajj janiw utj-jjaniti.+

11 Jan awkin wajcha wawanakamarojj* nayar jaytita,

nayaw jupanakar jakayaskäjja,

viuda warminakamas nayaruw confiyapjjetani”.

12 Jehová Diosajj akham siwa: “Colerasiñ copat umtʼañatak jan juchañchatäpki ukanakatï umtʼapjjañapächejja, ¿janit jumajj jan castigat uñjaskäta? Jumajj umtʼañamawa, castigatäñamarakiwa”+ sasa.

13 “Nayan sutij-jjaruw mä juramento lurta”, siw Jehová Diosajja, “Bozrá markajj wali ajjsarkañaruw tukuni,+ jiskʼachatarakïniwa, tukjatäniwa, maldisitäniwa, taqe markanakapajj wiñayatak laqayar tukuyatäniwa”.+

14 Nayajj mä yatiyäwi Jehová Diosat katoqta,

mayniruw markanakar akham sañapatak khitasiraki:

“Tantachtʼasipjjam, uka marka contra jutapjjam,

nuwasiñatak wakichtʼasipjjam”+ sasa.

15 “Markanak taypinjja jan yäqat markaruw nayajj tukuysma,

jaqenak taypinsa uñisita.+

16 Yaqhanakar ajjsaraykta ukaw jumar engañtamjja,

chuymaman jachʼa jachʼa tukutapaw engañtamjja,

jachʼa qarqan* imantasiñ cheqanakan jakiri,

qollu patan jakiri.

Pakanakjamas wali alto cheqanakan tapachaskchïtajja,

nayaw jumarojj uka cheqat saraqayanïma”, siw Jehová Diosajja.

17 “Edom markajj wali ajjsarkañaruw tukuñapa.+ Taqe khititï uka cheq paskani ukajj wali ajjsarasaw uñchʼukini, taqe jan walinakap uñjasajj khuyusipjjaniwa. 18 Kunjamtï Sodoma, Gomorra markanakasa uka markanak jakʼankir markanakas tukjatäpkänjja ukhamarakïniwa”,+ siw Jehová Diosajja, “janiw khitis uka markan jakjjaniti, janirakiw khiti jaqes ukan utjnoqkaniti.+

19 ”Jordán jawira jakʼankir walja alinak taypit mistunki uka leonar uñtasitaw maynejj Edom markan jan tukuskir pastonakap contra makatani,+ ukampis nayajj jankʼakiw jupanakarojj* oraqepat escapayäjja. Nayaw jupatakejj nayan ajllita mä pʼeqtʼir uttʼayäjja. ¿Khitis nayjamajja? ¿Khitis naya contra saytʼaspa? ¿Khiti awatirisa nayan amtaj contra saytʼaspa?+ 20 Ukhamasti jaqenaka, kuntï Jehová Diosajj Edom marka contra amtki Temán+ markan jakirinak contra amtki uk istʼapjjam:

jupanak kawsajj janiw pastonakajj utj-jjaniti,+

tamankir jiskʼa ovejanakarojj qatatisaw apasjjapjjani.

21 Jupanakan tinkutapan suynatapampejja oraqejj khatatiwa.

¡Arnaqasitanakaw istʼasi!

Suynatajj Mar Rojo+ qotakamaw istʼasi.

22 Jupajja kunjamtï mä pakajj altor jalkatasin mä animalar katjañatak ratuk jaljjatkejja,+

ukhamarakiw Bozrá marka contrajj chheqanakap ayatatasini.+

Uka urunsti, Edom markankir guerran nuwasiri chachanakan chuymanakapajja

ususiskir mä warmin chuymapjamäniwa”.

23 Damasco+ markatak mä yatiyäwi:

“Hamat+ markasa Arpad markasa phenqʼachatäpjjewa,

jan wali yatiyäwinak istʼasajja.

Jupanakajj wal ajjsarayasipjje.

Jaqenakajj wal suynir lamar qotar uñtatäpjjewa.

24 Damasco markajj wal ajjsarayasjje.

Escapañatakiw kutjti, ukampis wal ajjsarayasiñaw jupar katunti.

Llakisiñampi usuyasiñampiw juparojj katunti,

ususir mä warmir uñtasita.

25 ¿Kunjamsa jachʼañchat markajj jan apanukut uñjasi,

kusisiñamp phoqtʼatäki uka markasti?

26 Wayna chachanakapajj plazanakapanwa jiwarat jaqortapjjani,

taqpach soldadonakaw uka urojj jiwapjjani”, siw ejercitonakan Jehová Diosapajja.

27 “Damascon murallaparuw ninamp wiykatäjja,

uka ninasti Ben-Hadad chachan jachʼa torrenakap nakhantani”.+

28 Babilonian Nabucodonosor* reyipajj katuntkäna uka Quedar+ markatakisa Hazor toqenkir reinonakapatakisa,* Jehová Diosajj akham siwa:

“Sarapjjam, Quedar markar makatapjjam,

inti jalsu toqen jakirinakar tukjapjjam.

29 Carpanakapasa, uywanakapasa,

carpan telanakapasa, utjirinakapas aparatäpjjaniwa.

Camellonakapwa apasipjjani,

akham sasaw jupanakar artʼapjjani: ‘¡Wal ajjsarayasiñaw taqe cheqan utji!’ sasa”.

30 “¡Escapjjapjjam, wali jayar sarjjapjjam!

Hazor markan jakirinaka, sarjjasin manqha lugaranakan jakapjjam”, siw Jehová Diosajja.

“Kuna laykutejj Babilonia markan Nabucodonosor* reyipajj kunjamsa jumanak contra saytʼaspa ukwa amti,

kunjamsa jumanakar atipjaspa uk amuytʼaraki”.

31 “¡Sarapjjam, jan kuna llakinïki uka marka contra makatapjjam,

jan ajjsarasaw jupajj jakasi!”, siw Jehová Diosajja.

“Janiw punkunakanïkisa, ni trancanakanïkisa. Jupanakajj wali jaya cheqanakan jakasipjjaraki.

32 Camellonakaparojj katuntasaw apasipjjani,

walja uywanakapsa ukhamaraki.

Taqe toqeruw jupanakar anatatäjja,

para ladot ñikʼutanakap khuchurasipki ukanakaru,+

taqe toqenakatwa jan waltʼäwinak jupanakjjar apanëjja”, siw Jehová Diosajja.

33 “Hazor toqejj chacal sat animalanakan putuparuw* tukuni,

wiñayatakiw mä chʼusa lugarar tukuni.

Janiw khitis uka markan jakjjaniti,

janirakiw khiti jaqes ukan utjnoqkaniti”.

34 Kunapachatï Judá markan Sedequías+ reyipajj apnaqañ qalltaskäna ukhaw Jeremías profetajj Jehová Diosat aka arunak Elam+ markjjat katoqäna: 35 “Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Nayajj Elam+ markan flechtʼañ arcop pʼakjäjja, ukankiw jupanakan chʼamapajja. 36 Nayajj Elam markjjarojj alajjpachan pusi toqenakapatpach pusi thayanak apanëjja, jupanakarusti uksa toqenakaruw anatatäjja. Taqe markanakaruw Elam markankirinakajj anatatatäpjjani’ sasa”.

37 “Elamitanakarojj enemigonakap nayraqatansa jupanakar jiwayañ munapki ukanak nayraqatansa qʼal tukjäjja. Jupanakjjarojj mä jan waltʼäwi apanëjja, nayan wal colerasiñaj apanëjja”, siw Jehová Diosajja. “Jupanakan qhepap mä espada khitanëjja, jupanakar qʼal chhaqtayañkama”.

38 “Elam+ markanwa tronoj uttʼayäjja, reyiparus principenakaparus tukjäwa”, siw Jehová Diosajja.

39 “Ukampis qhepa urunakanjja, khitinakatï Elam markat preso katuntat apatäpki ukanakarojj tantachthapjjäwa”, siw Jehová Diosajja.

50 Caldeonakan oraqepäki uka Babilonia markatjja, Jehová Diosajj aka arunakwa Jeremías profeta taypejj arsüna:+

 2 “Aksti markanak taypin arsupjjam, yatiyapjjam.

Mä señal* saytʼayapjjam, yatiyapjjam.

¡Jan kuns imtʼapjjamti!

Akham sapjjam: ‘Babilonia markajj katuntatawa.+

Bel diosajj phenqʼachatawa.+

Merodac diosajj wali sustjatawa.

Idolonakapajj phenqʼachatäpjjewa.

Ajjtaskañ idolonakapajj* wali sustjatäpjjewa’ sasa.

 3 Kuna laykutejj mä markaw alay toqet* jupa contrajj juti.+

Wali ajjsarkañaruw oraqep tukuyi.

Janirakiw khitis ukan jakjjeti.

Jaqenakas animalanakas escapjjapjjewa,

sarjjapjjewa”.

4 “Uka urunakansa uka tiemponsa”, siw Jehová Diosajja, “Israel markasa Judá markasa juntukiw jutapjjani.+ Jachtʼasisaw sarnaqapjjani,+ juntukiw Jehová Diosapar thaqapjjarakini.+ 5 Sionar sarki uka thakit jisktʼasipjjani, uka toqer uñtataw akham sapjjani:+ ‘Jutapjjam, Jehová Diosampejj jan armkaña jan tukuskir mä pacton mayachasipjjañäni’+ sasa. 6 Markajajj chhaqat ovej tamäjjewa.+ Pachpa awatirinakapaw jupanakar chhaqarayi.+ Qollunakar anakisajja, qollunakana jiskʼa qollunakanwa uks aks sarnaqayapjje, samarañ lugaranakapats armtʼasjjapjjewa. 7 Kunapachatï enemigonakapajj jupanakar katjapjjäna ukhajja, manqʼantapjjänwa.+ Enemigonakapajj akham sapjjarakïnwa: ‘Janiw nanakajj juchanïpkti, jupanakaw Jehová Dios contrajj juchachasipjje, khititejj justicia utjayki, nayra awkinakapan suytʼäwipäkaraki uka Jehová Dios contra’ sasa”.

 8 “Babilonia markat escapjjapjjam,

Caldeonakan oraqepat mistjjapjjam,+

taman nayraqatap sariri orqo cabranakjamäpjjam, orqo ovejanakjamäpjjam.

 9 Nayajj Babilonia marka contra tantachtʼasaw khitaskarakta,

alay toqenkir* oraqet jutiri mayachtʼat jachʼa markanaka.+

Guerran nuwasiñatak formtʼasitaw jupa contrajj jutapjjani.

Uka lugaratpachwa jupar katuntapjjani.

Flechanakapajj guerran nuwasirinakan flechanakapjamawa,

uka flechanakasti jan sinttʼasisaw awkinakarojj jan wawanakani jayti,+

jupanakasti janiw flechtʼasajj pantjapkiti.

10 Caldea oraqejj saqueyjataw uñjasini.+

Taqe khitinakatï jupar saqueyjapkani ukanakajj chuymas chuymäpjjaniwa”,+ siw Jehová Diosajja.

11 “Jumanakajj wali kusisitäpjjayätawa,+ fiestachapjjarakiyätawa,

nayan herenciaj saqueyjapkayäta ukapachajja.+

Mä ternerar uñtasitaw paston thoqnaqapjjayätajja,

guerran nuwasir caballonakar uñtasitaw wararipjjayätajja.

12 Jumanakan taykamajj phenqʼachataw uñjasi.+

Jumanakar ususirejj chuyma pʼakintataw uñjasi.

Jupajj taqe markanakat sipans wali jiskʼakiwa,

jan umani wasar oraqewa, mä chʼusa lugarawa.+

13 Jehová Diosan wal colerasitap laykojj janiw khitis ukan jakkaniti.+

Uka markajj chʼusakëjjaniwa, janiw khitis ukan jakkaniti.+

Taqe khititï Babilonia marka paskani ukajj wali ajjsarasaw uñchʼukini,

taqe jan waltʼäwinakap uñjasasti khuyusipjjarakiniwa.+

14 Babilonia marka contrajj guerran nuwasiñatak formtʼasis taqe toqet jutapjjam,

taqe jumanaka, flechtʼañ arco dobltʼirinaka.

Jupar flechtʼapjjam, jan flechanakam imasipjjamti,+

Jehová Dios contra juchachasitap layku.+

15 Jupa contrajj taqe toqet guerran nuwasiñatak artʼasipjjam.

Jupajj katuntayasjjewa.

Columnanakapajj tinkurjjapjjewa, murallanakapasti allthapitawa,+

Jehová Diosaw vengasi.+

Jupat vengasipjjam.

Kuntï jupajj lurkäna uka kikparak jupar lurapjjam.+

16 Jathanak phawirirojj Babiloniat chhaqtayapjjam,

cosecha apthapiris chhaqtayatäpan.+

Jan sinttʼasir espada kawsajj sapa mayniw pachpa markanakapar kuttʼjjani,

sapa mayniw pachpa oraqenakapar escapjjani.+

17 ”Israel markankirinakajj anatatat ovejanakawa.+ Leonanakaw jupanakarojj aywitatayapjje.+ Nayraqatasti Asiria markan reyipaw jupanakar manqʼantäna,+ ukjjarusti Babilonia markan Nabucodonosor* reyipaw chʼakhanakap tʼururjjarakïna.+ 18 Ukhamasti Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Kunjamtï Asiria markan reyipar castigktjja,+ ukhamarakiw Babilonia markan reyiparus oraqeparus castigäjja. 19 Israelarojj wasitat pastonakapar kuttʼayanëjja,+ Carmelo qolluna ukhamarak Basán+ toqenwa pasto manqʼasini. Efraín+ ukhamarak Galaad+ qollunakanwa sistʼasini’”.

20 “Uka urunakansa uka tiemponsa”, siw Jehová Diosajja,

“Israelan pantjasitanakapajj thaqatäniwa,

ukampis janiw kunas utjkaniti,

Judá markan juchanakapas janiw katutäkaniti,

kuna laykutejj khitinakarutï nayajj jiltʼaykta ukanakarojj perdonäwa”.+

21 “Merataim oraq contra Pecod+ toqen jakirinak contra makatam.

Jupanakajj jiwarayatäpjjpan, qʼala tukjatäpjjpan”, siw Jehová Diosajja.

“Kuntï jumar ordenksma uk taqpach luram.

22 Guerran nuwasiñatak suynataw markan istʼasi,

ukajj mä jachʼa jan waltʼäwiwa.

23 ¡Kunjamaraki oraqpachan markanakap tukjiri combojj jaljtisti, pʼakjasisti!+

¡Kunjamarak Babilonia markajj markanakatak wali ajjsarkañar tukusti!+

24 Babilonia marka, mä trampa jumatak ucharapsma, ukampiw jumajj katjayastajja,

ukampis janiw uk amuyaskayätati.

Jumajj katjata katuntataw uñjastajja,+

Jehová Dios contra saytʼasitam layku.

25 Jehová Diosajj armamentonakap imañ lugarap llawiri,+

wal colerasitap uñachtʼayañatakiw uka armanak apsu.

Kuna laykutejj Taqe Kunjjar Munañani Tatitüki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj mä lurañaniw

caldeonakan oraqepanjja.

26 Wali jaya cheqanakatpach jupa contra jutapjjam.+

Jupan manqʼa imañ utanakap llawirapjjam.+

Juparojj grano montonanakjam montontʼapjjam.

Qʼal jupar tukjapjjam,+

jan khitis ukan jiltʼpanti.

27 Taqpach torillonakaparojj jiwarayapjjam,+

mataderor saraqapjjpan.

¡Ay jupanakat kunakïkani, jupanakar cuenta mayiñ urojj purinjjewa,

jupanakar castigañ tiempopa!

28 Escapirinakan arunakapaw istʼasi,

Babilonia oraqet escapirinakan arunakapa,

ukhamat Jehová Diosan vengasitap Sionan yatiyañataki,

jupajj templop laykuw vengasi.+

29 Arco flechtʼirinakar Babilonia contra jawsthapipjjam,

flechtʼañ arco taqe dobltʼirinakaru.+

Carpanak aka markar muyuntat saytʼayapjjam. Jan khitirus escapayapjjamti.

Juparojj kuntï lurki ukarjam kuttʼayapjjam.+

Kuntï jupajj lurki uka pachparak jupar lurapjjam.+

Kuna laykutejj Jehová Dios contraw jachʼa jachʼa tuku,

Israelan Santo Diosap contra.+

30 Ukatwa wayna chachanakapajj plazanakapan jiwat jaqortapjjani,+

uka urunwa taqpach soldadonakapajj jiwarayatäpjjani”,* siw Jehová Diosajja.

31 “Jachʼa jachʼa tukuri Babilonia marka,+ nayajj juma conträtwa”,+ siw Taqe Kunjjar Munañani Tatitüki uka ejercitonakan Jehová Diosapajja,

“kuna laykutejj jumar cuenta maykäma uka urojj purininiwa, jumar castigkäma uka tiempo.

32 Ay kutkatasiri, jumajj lanktʼasïtawa, jaqosirakïtawa,

janiw khitis jumarojj waytkätamti.+

Juman apnaqat markanakarojj ninampiw aqkatayäjja.

Juma jakʼankirinak qʼal nakhantarakini”.

33 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

“Israel markankir jaqenakasa Judá markankir jaqenakas tʼaqesiyatäpjjewa,

jupanakar katuntat apapki taqe ukanakan katuntatäpjjewa.+

Janiw jupanakar antutañ munapkiti.+

34 Ukampirus jupanakan naya Salviripajj* chʼamanïtwa.+

Nayajj ejercitonakan Jehová Diosapa satätwa.+

Cheqpachapuniw nayajj markajar cheqaparjam uñjayäjja,+

ukhamat jupanakan markapar sumankañ churañataki,+

Babilonia markan jakirinakarojj wal ajjsarayañataki”.+

35 “Mä espadaw caldeonak contrajj jutani”, siw Jehová Diosajja,

“Babilonia markan jakirinak contra, principenakap contra, yatiñani jaqenakap contra.+

36 Chʼusa arunak parlirinak* contrajj mä espadaw jutani, jupanakajj jan amuytʼasirinakjamaw kuns lurapjjani.

Guerran nuwasiri chachanakap contrajj mä espadaw jutani, jupanakajj wal ajjsarapjjani.+

37 Mä espadaw caballonakap contrasa, guerran nuwasiñatak carronakap contrasa,

jupa taypin utjki uka kunayman taqe markanakankir jaqenak contras jutani,

jupanakasti ajjsarir warminakar uñtasitäpjjaniwa.+

Mä espadaw jupan wali valoraninakap contrajj jutani, ukanakasti saqueyjatäniwa.+

38 Ay umanakapat kunakïkani, uka umanakasti wañsjjaniwa,+

idolonakamp phoqantat markätap layku,+

wali ajjsarkañ visionanakap laykojj loqhenakjamaw sarnaqapjje.

39 Ukatwa wasarankir animalanakajj awullir animalanakamp chik ukan jakapjjani,

avestruz sat animalanakaw ukan jakapjjani.+

Janipuniw jaqenakajj ukan jakjjapjjaniti,

wiñayatakiw jaqenakajj ukan jan utjkaniti”.+

40 “Kunjamtï Diosajj Sodoma, Gomorra+ markanaksa uka markanak jakʼankir markanaks+ tukjkänjja ukhamarakïniwa”, siw Jehová Diosajja, “janiw khitis uka markan jakjjaniti, janirakiw khiti jaqes ukan utjnoqkaniti.+

41 ¡Uñtapjjam! Mä markaw alay toqet* jutani,

mä jachʼa markampi jachʼa reyinakampiw jutapjjani,+

oraqen wali jaya cheqanakapatpacha.+

42 Jupanakajj flechtʼañ arconakampi lanzanakampi armantatäpjjewa.+

Jupanakajj jan sinttʼasirïpjjewa, janiw khuyaptʼayasipkaniti.+

Suynatapajj lamar qotan suynatapjamaw+

caballonakapat sarasajja.

Babilonian jakirinaka, jumanak contraw jupanakajj mä sapa chachjam jutapjjani, guerran nuwasiñatak formtʼasita.+

43 Babilonian reyipajj jupanakjjat mä yatiyäwi istʼi,+

amparanakapajj janiw chʼamanëjjeti.+

Wal llakisiñaw jupar katunti,

ususir mä warmejj usuyaski ukhamaw usuyasi.

44 ”Jordán jawira jakʼankir walja alinak taypit mistunki uka leonar uñtasitaw maynejj Edom markan jan tukuskir pastonakap contra makatani, ukampis nayajj jankʼakiw jupanakarojj* oraqepat escapayäjja. Nayaw jupatakejj nayan ajllita mä pʼeqtʼir uttʼayäjja.+ ¿Khitis nayjamajja? ¿Khitis naya contra saytʼaspa? ¿Khiti awatirisa nayan amtaj contra saytʼaspa?+ 45 Ukhamasti jaqenaka, kuntï Jehová Diosajj Babilonia marka contra amtki+ caldeonakan oraqep contra amtki uk istʼapjjam:

jupanak kawsajj janiw pastonakajj utj-jjaniti,+

tamankir jiskʼa ovejanakarojj qatatisaw apasjjapjjani.

46 Babilonia markar katuntatäki uka suynatampiw oraqejj khatatini,

wali jachʼat mä arnaqasitaw markanak taypin istʼasini”.+

51 Jehová Diosajj akham siwa:

“Nayajj mä tukjir thaya sartayäjja,

Babilonia marka contra+ ukhamarak Leb-Camái* oraqen jakirinak contra.

 2 Babilonia markarojj khuysurinak khitäjja,

jupanakaw khuysusajj oraqep chʼusak jaytapjjani.

Babilonia contrajj taqe toqetwa jan waltʼäwi urun jutapjjani.+

 3 Babilonian arcomp flechtʼirinakapajj janiw flechtʼañ arcopamp flechtʼjjapjjaniti.

Soldadonakapajj janiw metalat lurat chalecopamp* uchasit saytʼjjapjjaniti.

Jupan wayna chachanakapat jan sinttʼasipjjamti.+

Taqpach ejercitopar jiwarayapjjam.

 4 Caldeonakan oraqep taypinwa jupanakajj jiwat jaqortapjjani,

callenakapan jiwirpach usuchjataraki.+

 5 Ejercitonakan Jehová Diosapajj janiw Israel markarusa Judá markarus apanukkiti. Jupanakajj janiw mä viuda warmir uñtasitäpkiti.+

Ukampis caldeonakan* oraqepajj Israelan Santo Diosapäki ukatakejj juchampi phoqantatawa.

 6 Babilonia markat escapjjapjjam,

jakañ munasajj escapjjapjjam.+

Pantjasitapat jan jiwapjjamti,

kuna laykutejj Jehová Diosan vengasiñ horasapajj purinjjewa.

Jupaw lurataparjamajj kunatï jupar waktʼki uk kuttʼayani.+

 7 Babilonia markasti, Jehová Diosan amparapankir mä qori copänwa.

Uka markaw oraqpachar macharayi.

Markanakajj uka vinopatwa umtʼapjjaraki,+

ukatwa markanakajj loqherjjapjje.+

 8 Mä akatjamatwa Babiloniajj tinku, jiskʼa jiskʼa pʼakitarakiwa.+

¡Jupatjam jachapjjam!+

Usuchjatapatakejj bálsamo sat aceite jikirapipjjam, inas jupajj ukhamat qollatächispa”.

 9 “Babiloniarojj qollañatakiw yantʼapjjayätanjja, ukampis janiw qollañjamäkänti.

Jaytjjasin sarjjañäni, sapa maynis oraqesaru.+

Jupan juchapajj alajjpachanakkamaw puri,

qenayanakjam wali altonkarakiwa.+

10 Jehová Diosajj kunatï cheqapäki uk jiwasatak apani.+

Sarañäni, Jehová Diosasan luratanakapat Sionan parlapjjañäni”.+

11 “Flechanakam afiltʼapjjam,+ escudonakam wakichtʼasipjjam.*

Jehová Diosaw medonakan reyinakapan chuymaparojj mä amuy uchi,+

jupajj Babilonia markar tʼunjañ munatap layku.

Kuna laykutejj Jehová Diosan vengasitapawa, templop laykuw vengasiraki.

12 Babilonian murallanakap contrajj mä señal* saytʼayapjjam.+

Jukʼamp vigilapjjam, vigilirinakarojj puestonakapar uchapjjam.

Mä akatjamat tukjapkani ukanakarojj wakichtʼapjjam.

Jehová Diosajj kunjamsa lurani uk amuytʼjjewa,

kuntï Babilonia markan jakirinak contrajj lurañ amtki uka arsutap phoqaniwa”.+

13 “Walja umanak patjjan jakir warmi,+

juman wali valoraninakamajj waljawa,+

jumasa ganancianakamasa tukusjjewa.+

14 Ejercitonakan Jehová Diosapajj sutipjjaruw mä juramento luri, akham sasa:

‘Nayasti jumarojj chachanakampiw phoqantäma, langostanakar* uñtasit waljäpjjaniwa,

jumar atipjasajj wali kusisitaw cantapjjani’+ sasa.

15 Jupaw chʼamapampejj oraq luri,

jupaw achunak churir oraqsa yatiñamp wali sum uttʼayaraki,+

jupaw alajjpachanaksa mä telar uñtasit yatiñamp* janatataraki.+

16 Kunapachatï arup istʼayasi ukhajja,

alajjpachankir umanakajj wal suynapjje,

oraq tukuyanakatpachwa qenayanak makatayi.

Jallutakisti lliju llijunak luraraki,

ukatjja imañ utanakapatwa thaya apsuraki.+

17 Jaqenakajj taqeniw jan amuytʼasisa jan kun yatis sarnaqapjje.

Cheqpachans taqe metalamp trabajirinakaw idolonak kawsajj phenqʼachatäpjjani.+

Metalat lurat idolonakapajj kʼarikiwa,

janirakiw uka idolonakajj vidanïpkiti.*+

18 Ukanakajj mä engañokiwa,*+ larusiñatak luratakiwa.

Juchañchatäpkani uka urojj purinjjani ukhajj chhaqtjjapjjaniwa.

19 Ukampis Jacobun Diosapajj janiw uka idolonakjamäkiti,

kuna laykutejj jupaw taqe kuns luri,

Jacobun thujruparakiwa.+

Jupajj ejercitonakan Jehová Diosapa satawa”.+

20 “Jumasti nayatakejj guerran nuwasiñatak mä jawqʼañätawa, guerran nuwasiñatak mä armaraki,

jumampiw markanak tʼunjäjja.

Jumampiw reinonak* tukjäjja.

21 Jumampiw caballonaksa caballot saririnaksa tukjäjja.

Jumampiw guerran nuwasiñatak carronaksa carro apnaqerinaksa tukjäjja.

22 Jumampiw chachanaksa warminaksa tukjäjja.

Jumampiw jilïr jaqenaksa waynanaksa tukjäjja.

Jumampiw waynanaksa tawaqonaksa tukjäjja.

23 Jumampiw awatirinaksa uywanaksa tukjäjja.

Jumampiw yapuchirinaksa qhollir animalanaksa tukjäjja.

Jumampiw gobernadoranaksa sullka apnaqerinaksa tukjäjja.

24 Babiloniampiru Caldea oraqen taqe jakirinakampirojj kunatï jupanakar waktʼki uk kuttʼayäjja,

jumanakan uñjkat Sionan jan walinak lurapjjatap layku”,+ siw Jehová Diosajja.

25 “Tukjir qollu, nayajj juma conträtwa”,+ siw Jehová Diosajja,

“oraqpach tukjir qollu.+

Nayajj juma contraw amparaj loqatatäjja, qarqanakatwa* qorumiyarakïma,*

qʼala phichantat qolluruw tukuyarakïma”.

26 “Jaqenakajj janiw mä esquin jachʼa qalsa ni mä cimiento qalsa jumat apsupkaniti,

kuna laykutejj wiñayataki chʼusa oraqer tukuyatäyätawa”,+ siw Jehová Diosajja.

27 “Mä señal* markan saytʼayapjjam.+

Markanak taypin pututu phustʼapjjam.

Jupa* contra saytʼañatakejj markanak uttʼayapjjam.*

Ararat,+ Miní, Askenaz+ sat reinonak* jupa contrajj jawsthapipjjam.

Jupa contrajj ejerciton mä oficialapar uttʼayapjjam.

Caballonakarojj jan chheqani walja langostanakar uñtasit makatayapjjam.

28 Jupa contra saytʼañatakejj markanak uttʼayapjjam:*

Media+ oraqen reyinakaparu, gobernadoranakaparu, taqpach sullka apnaqerinakaparu,

jupanakajj apnaqapki taqe uka oraqenakaru.

29 Oraqejj khatatiniwa, ajjsarthapirakiniwa,

kuna laykutejj kuntï Jehová Diosajj Babilonia contra amtki ukajj phoqasiniwa,

ukhamatwa Babilonia oraqejj wali ajjsarkañar tukuni, jan khiti jakirini.+

30 Babilonian guerran nuwasiri chachanakapajj janiw nuwasjjapjjeti.

Jupanakajj jachʼa perqanakamp muyuntat lugaranakanwa qontʼasipjje.

Jupanakan chʼamapajj tukusjjewa.+

Jupanakajj warminakar uñtasitäjjapjjewa.+

Jupan utanakapajj ninamp nakhantayatäjjewa.

Punkunakapan trancanakapas pʼakiratäjjewa.+

31 Cartanak apirejj yaqha cartanak apirin ukaruw tʼijukam sarani,

yatiyäwi apirejj yaqha yatiyäwi apirin ukaruw sararakini,

ukhamat Babilonia markan reyiparojj taqpach markanakapan katuntatätap yatiyañataki,+

32 kawkjatï jawir umajj pasañjamäki uka cheqanak katuntasipjjatapa,+

papirot* lurat barconak ninampi phichantapjjatapa,

ukhamarak soldadonakajj wali sustjatäpjjatapa”.

33 Israelan Diosapäki uka ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

“Babilonia markan phuchapajj grano takiyañ cheqar uñtasitawa.

Jupan suma taksutäñap horasawa.

Jupatakejj niyaw cosecha apthapiñ horasajj purinini”.

34 “Babilonia markan Nabucodonosor* reyipaw manqʼantitu,+

ajjsarañ mantayitu.

Chʼusa phukur uñtat jaytitu.

Mä jachʼa asirur* uñtataw oqontitu,*+

kunatï nayan wali sumäki ukampiw purakap phoqantasi,

umamp chikaw kutsuyanitu.

35 ‘¡Nayar usuchjapkitu ukasa, cuerpoj usuchjapkitu ukasa, Babilonia markjjar purpan!’, siw Sionan jakirejja.+

‘¡Nayan wilajajj Caldea oraqen jakirinakjjar purpan!’, siw Jerusalenajja”.

36 Ukhamasti Jehová Diosajj akham siwa:

“Nayaw juman* quejasitam arjjataskta,+

nayaw juma laykojj vengasirakëjja.+

Lamar qotapsa phujunakapsa wañtʼayäwa.+

37 Babilonia markajj mä qala montonar tukuyatäniwa,+

chacal sat animalanakan putuparu,*+

wali ajjsarkañaruraki.

Jupatsti khuyusipjjaniwa,

janirakiw khitis ukan jakkaniti.+

38 Mä wawakiw taqenis chʼamani leonanakar uñtat wararipjjani,

león qallunakjamaw wararipjjarakini” sasa.

39 “Kunapachatï walpun munapjjatapajj jiljjattani ukhajja, nayajj mä jachʼa manqʼäwi jupanakar churäjja, machjayarakïwa,

ukhamat wal kusisipjjañapataki.+

Ukatsti jaya tiempow ikipjjani,

janirakiw uka ikit sartapkaniti”,+ siw Jehová Diosajja.

40 “Jupanakarojj mataderoruw ovejanakar uñtat apaqäjja,

orqo ovejanakampir cabranakampir uñtata”.

41 “¡Sesac* markajj katuntatawa!+

¡Oraqpachan jachʼañchatäkäna uka markajj kunjam katuntatas uk uñjapjjam!+

¡Kunjamsa Babilonia markajj markanak taypin wali ajjsarkañäjje uk uñjapjjam!

42 Lamar qotajj Babilonia markakamaw makati,

walja oladanakapajj qʼal chhaqtayaraki.

43 Markanakapajj wali ajjsarkañaruw tukjje, jan umani wasara oraqeru.

Jan khiti jakirin oraqeru, janirakiw khiti jaqes uka cheq paskaniti.+

44 Nayajj Babilonian Bel+ diosaparuw tukjäjja,

kuntï oqontki* uk lakapat apsurakëjja.+

Markanakajj janiw jupan ukar sarjjapjjaniti,

Babilonia markan murallapajj tinkuniwa.+

45 ¡Nayan markaja, Babilonia markat mistjjapjjam!+

¡Jan jiwañ munasajj escapjjapjjam!+ ¡Jehová Diosan wal colerasiñapat escapjjapjjam!+

46 Markan yatiyäwinak istʼasajj jan ajjsarapjjamti ni sustjasipjjamsa.

Mä maransti mä yatiyäwiw purinini,

jutir maransti yaqha yatiyäwiraki,

markan jan waltʼäwinak utjatapa ukhamarak mä apnaqerejj yaqha apnaqeri contra saytʼatapaw yatiyasini.

47 Ukhamasti urunakajj jakʼachasisinkiwa,

ukapachaw nayajj Babilonia markan idolonakap tukjäjja.

Taqpach oraqepaw phenqʼachatäni,

taqpach jiwaririnakapaw jupa taypin jaqortani.+

48 Alajjpachanakasa, oraqesa, kunanakatï ukanakan utjki ukanakasa,

Babiloniajj tinkkani ukhajj kusisiñat arnaqasipjjaniwa,+

kuna laykutejj alay toqetwa* tukjirinakajj jupa contra jutapjjani”,+ siw Jehová Diosajja.

49 “Babiloniajj janiw Israel markankirinakat jiwirinakarukejj jaqortaykiti,+

jan ukasti oraqpachat jiwirinakas Babilonia markan jaqortapjjarakiwa.

50 Espadat escapirinaka, sarasipkakim. ¡Jan saytʼapjjamti!+

Jayankirinaka, Jehová Diosat amtasipjjam,

Jerusalenajj chuymanakamankpan”.+

51 “Nanakajj phenqʼachatäpjjtwa, insultonak istʼapjjarakta.

Ajanunakajajj humillatäñampi imjjatatawa,

kuna laykutejj extranjeronakaw* Jehová Diosan utapan sagrado lugaranakap contrajj jutapjje”.+

52 “Ukhamasti urunakajj jakʼachasisinkiwa”, siw Jehová Diosajja,

“ukapachaw jupan idolonakap tukjäjja,

taqpach oraqepanwa usuchjatanakajj ayqopjjani”.+

53 “Babiloniajj alajjpachkamas makataskpan,+

jukʼampis jachʼa torrenakap chʼamañchaskpan,

jupan ukar khitkä uka tukjirinakajj puripjjaniwa”,+ siw Jehová Diosajja.

54 “¡Istʼapjjam! Arnaqasitanakaw Babilonia markatpach istʼasi,+

caldeonakan oraqepat mä jan waltʼäwin suynatapaw istʼasi,+

55 kuna laykutejj Jehová Diosaw Babiloniar tʼunjaski.

Jupaw jachʼa arup amuktʼayani.

Oladanakapajj walja umanakjamaw wararipjjani,

jupanakan arsutapajj istʼasiniwa.

56 Kuna laykutejj Babilonia contraw tukjirïki ukajj jutani,+

guerran nuwasirinakapajj katuratäniwa,+

flechtʼañ arconakapajj jiskʼa jiskʼa tukjatäniwa,

Jehová Diosajj cheqaparjam castigatap layku.+

Jupajj cheqpachapuniw uka markat vengasini.+

57 Nayajj principenakaparusa, yatiñani jaqenakaparus machjayäwa,+

gobernadoranakaparusa, sullka apnaqerinakaparusa, guerran nuwasirinakaparus machjayarakïwa.

Jupanakajj jaya tiempow ikipjjani,

janirakiw sartapkaniti”,+ siw Reyejja, ejercitonakan Jehová Diosapa satarakiwa.

58 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:

“Babilonian murallapajj anchöskpansa, qʼala tukjatäniwa,+

punkunakapajj altöskpansa, ninampi nakkatayatäniwa.

Markanakajj inamayakiw wal trabajipjjani,

yaqha markanakajj nina jukʼamp nakhayañatakikiw qaripjjani”+ sasa.

59 Kunapachatï Judá markan Sedequías reyipajj pusi maranak apnaqaskäna, Seraya chachajj Sedequías reyimp chik Babiloniar sarkäna, ukhaw Jeremías profetajj Serayar aka orden churäna. Serayajj Nerías+ chachan yoqapänwa, Mahseya chachan allchhiparakïnwa. Serayajj reyitakiw trabajirakïna.* 60 Jeremiasaw Babilonia markjjar jutañapäkäna taqe uka jan waltʼäwinak mä libror qellqäna, taqe uka arunakwa Babilonia marka contrajj qellqäna. 61 Jeremiasajj akham sasaw Serayar säna: “Babilonia markar purisasti, taqe uka arunak jachʼat liytʼañamawa. 62 Ukatsti akham sätawa: ‘Jehová Dios Tata, aka markan tukjatäñapataki, jan khitin jakañapataki, jan jaqeni, jan animalanakani uñjasiñapataki, wiñayatak chʼusäñapatakiw aka marka contra arsuyätajja’+ sasa. 63 Aka libro liytʼañ tukuyasasti, mä qalamp aka libror chintʼam, ukatsti Éufrates jawiran chika taypipar liwintarakim. 64 Ukatsti akham sarakim: ‘Ukhamaw Babilonia markajj chhaqaranttani, kuna jan waltʼäwtï apaykä ukampejj janirakiw mayampis sartkaniti,+ ukan jakirinakajj wali qaritäpjjarakiniwa’+ sasa”.

Akjaruw Jeremías profetan arunakapajj tukuyjje.

52 Sedequías+ chachajj 21 maranïkäna ukhaw reyëjjäna, 11 maranakaw Jerusalén markan reyit apnaqäna. Jupan mamapajj Hamutal+ satänwa, Libná markankir Jeremías chachan phuchaparakïnwa. 2 Sedequías reyejj kunatï Jehová Dios nayraqatan jan walïkäna ukanak luraskakïnwa, kunjamtï Jehoiaquim+ reyejj lurkäna ukhamwa jupajj lurarakïna. 3 Jehová Diosan colerasitap laykuw Jerusalén markansa Judá markansa taqe ukanakajj pasäna, qheparusti Diosajj jupa nayraqatatwa jupanakar apanukjjäna.+ Ukatjja Sedequías reyiw Babilonia markan reyip contra saytʼasïna.+ 4 Sedequías reyejj llätunka maranakaw apnaqaskäna, tunkïri phajjsit tunka urunakaw saraqjjarakïna, ukhaw Babilonia markan Nabucodonosor* sat reyipajj taqpach ejercitopamp Jerusalén contra jutäna. Jupanakajj Jerusalén contraw campamentop saytʼayapjjäna, mä perqampiw markar muyuntapjjarakïna.+ 5 Sedequías reyejj 11 maranak apnaqaskän ukapachkamaw Jerusalenajj muyuntatäskäna.

6 Kunapachatï pusïri phajjsit llätunka urunak saraqaskäna ukhajja,+ manqʼat pistʼañajj walipuniw markan utjäna, markankirinakatakejj janiw manqʼañajj utjkänti.+ 7 Jupanakajj markan murallap qʼasantapjjäna, reyin jardinap jakʼankkäna uka pä perqa taypinkir punku mistusaw taqpach soldadonakajj aruman markat escapjjapjjarakïna, uka horasasti caldeonakajj markaruw muyuntasipkäna. Jupanakajj Arabá toqer sarki uka thaki sarjjapjjarakïna.+ 8 Ukampis caldeonakan ejercitopaw Sedequías+ reyir arktäna, Jericó markan wasar pampa oraqenakan katjapjjarakïna, jupan soldadonakapajj taqpachaniw jupan ukat aywitatjjapjjäna. 9 Ukatsti reyir katuntasajj Hamat oraqenkir Riblá markaruw Babilonia markan reyipan ukar apapjjäna, ukanwa reyejj jupar juchañchäna. 10 Babilonia markan reyipajj Sedequías reyin uñjkataw yoqanakaparojj jiwarayäna, ukatsti Riblá markanwa Judá markan taqe principenakapar jiwarayarakïna. 11 Ukatjja Babilonia markan reyipajj Sedequiasaruw juykhuptayäna,+ cobre cadenanakamp chinuntasaw Babilonia markar apjjarakïna, ukansti jiwañapkamaw preso katuntäna.

12 Babilonia markan Nabucodonosor* reyipajj 19 maranakaw apnaqaskäna, phesqëri phajjsit tunka urunakaw saraqaskarakïna, ukhaw Babilonian reyipan yanapiripäkäna uka Nebuzaradán sat guardianakan jilïripajj Jerusalén markar purïna.+ 13 Nebuzaradán chachajj Jehová Diosan utapsa, reyin utapsa,* Jerusalenankir taqe utanaksa, wali importante jaqenakan utanakapsa phichantänwa.+ 14 Jerusalén markar muyuntkäna uka murallanaksti, guardianakan jilïripamp chikäpkäna uka caldeonakan taqpach ejercitopaw allinuküna.+

15 Nebuzaradán sat guardianakan jilïripajja, humilde jakasir jaqenakat mä qhawqhanimpiru, markan jiltʼapkäna uka jaqenakampiruw preso katuntat apjjäna. Ukatjja Babilonia markan reyip toqet saytʼasjjapjjäna ukanakampiru wali yatjjattʼat artesanonakat jiltʼapkäna ukanakampiruw preso katuntat apasjjapjjäna.+ 16 Ukampis guardianakan jilïripäkäna uka Nebuzaradán chachajja, uka markan wali pobren jakasiri jaqenakarukiw jiltʼayäna, ukhamat jupanakajj uvas yapunakan trabajipjjañapataki ukhamarak yapuchirjam obligat trabajipjjañapataki.+

17 Jehová Diosan utapankir cobret lurat columnanaksa,+ Jehová Diosan utapan utjkäna uka carritonaksa,+ cobret lurat Lamar Qota+ sat uma estanksa jiskʼa jiskʼa caldeonakajj tʼunjapjjäna, ukatjja Babiloniaruw uka cobre taqpach apasjjapjjäna.+ 18 Qhellatak baldenaksa, lampanaksa, pabilonak khuchoqañatak tijeranaksa, pʼujru* platonaksa,+ copanaksa,+ kunanakatï templon serviñatak cobret luratäkäna ukanaksa apasjjapjjarakïnwa. 19 Guardianakan jilïripaw fuentenaksa,+ braserillonaksa, pʼujru* platonaksa, qhellatak baldenaksa, candelabronaksa,+ copanaksa, suma qorita suma qollqet lurat pʼujru platonaksa apasjjäna.+ 20 Salomón reyejj Jehová Diosan utapatak pä columnanakampi, Lamar Qota sat uma estanquempi, Lamar Qota sat uma estanquet manqha toqenkkäna uka cobret lurat 12 toronakampi,+ carritonakampi lurkäna taqe uka cobrejja, waljätapat qhawqhas pesäna ukajj janiw yatiñjamäkänti.

21 Columnanakasti, sapa mä columnajj altorojj kimsaqallqo metronïnwa,* phesqa metrots jila* mediñatak mä pitampiw* muytpachajj midtʼasispäna,+ uka columnan cobrepajj pusi lukʼana* ukchʼa thurünwa,* phusarakïnwa. 22 Columna patjjar uchat capitel* sat adornojj cobret luratänwa, altorojj 2 metro 20 centimetronïnwa.*+ Capitel muytpachar uchat granada frutanakar uñtasit adornonakasa mallapasa cobret luratkamakïnwa. Payïr columnajj maynïr columna kikpa luratarakïnwa, granada frutanakar uñtasitanakas ukhamaraki. 23 Ladonakanjja 96 granada frutanakar uñtasit adornonakaw utjäna, taqpachajj 100 granada frutanakar uñtasitanakaw mallar muytäna.+

24 Guardianakan jilïripajja, Seraya+ sat jilïr sacerdoterusa, Sofonías+ sat payïri sacerdoterusa, kimsa porteronakarus katuntarakïnwa.+ 25 Ukatsti jupajj akanakaruw markat apasïna: soldadonakan comandantepäkäna uka palacion trabajir jilïriru, markankasipkäna uka reyin paqallqo amuytʼayirinakaparu, ejército pʼeqtʼirin secretariopäkäna, mä arunjja ejercitotak markankir jaqenak tantachtʼirïkäna uka jaqeru, markan jiltʼapkäna uka 60 aleq jaqenakampiru. 26 Nebuzaradán sat guardianakan jilïripasti, jupanakar katuntasajj Riblá markaruw Babilonian reyipan ukar apäna. 27 Babilonian reyipajj Hamat oraqenwa Riblá+ markan jupanakar jiwarayäna. Ukhamaw Judá markajj yaqha markar preso apat uñjasïna.+

28 Nabucodonosor* reyejj paqallqo maranak apnaqaskäna ukhajja, 3.023* judionakaruw katuntat apjjäna.+

29 Nabucodonosor* reyejj 18 maranak apnaqaskäna ukhajja,+ 832 jaqenakaruw Jerusalén markat apäna.

30 Nabucodonosor* reyejj 23 maranak apnaqaskäna ukhajja, guardianakan jilïripäki uka Nebuzaradán chachaw 745 judionakar katuntat apjjäna.+

Taqpachanejj 4.600 jaqenakaw katuntat apatäpjjäna.

31 Ukatsti Judá markan Joaquín+ reyipajj 37 maranakaw preso apatäjjäna, tunka payanïr phajjsit 25 urunakaw saraqjjarakïna, ukhaw Babilonia markan Evil-Merodac sat reyipajj Judá markan Joaquín reyiparojj carcelat apsjjäna. Evil-Merodac chachajj uka maranwa reyëjjäna.+ 32 Jupajj khuyaptʼayasiñampiw Joaquín reyirojj uñjäna, Babilonia markankapkäna uka mayni reyinakan tronopat sipansa jukʼamp jachʼaruw Joaquín reyin tronop aptäna. 33 Ukhamatwa Joaquín reyejj preso isip apsusjjäna, jiwañapkamaw Evil-Merodac reyin mesapan manqʼasirakïna. 34 Jupajj jiwañapkamaw Babilonia markan reyipan arsutaparjamajj taqe jakäwipan sapüru manqʼañ katoqarakïna.

Uka sutejja, inas “Jehová Diosaw jachʼañchi” sañ munchi.

Jan ukajja, “ajlljjayäsma”.

Hebreo arunjja, “janïr jumajj matrizat mistkayäta”.

Jan ukajja, “nayajj yaqhachjjayäsma”.

Jan ukajja, “waynitukïsktwa”.

Jan ukajja, “gobiernonakjjarus”.

Variante: “mallkiñamataki”.

Jan ukajja, “arbolan”. Hebreo arunjja, “Nayajj mä sartirin”.

Hebreo arunjja, “phuskatata”, ukham sasajj manqhat ninamp phuskatañat parlaski.

Jan ukajja, “mä jachʼa lakan phuku”.

Jan ukajja, “norte toqet”.

Jan ukajja, “norte toqet”.

Jan ukajja, “norte toqenkir gobiernonakan”.

Hebreo arunjja, “caderam wakʼantasiñamawa”.

Jan ukajja, “munasiñat jan jaytjasiñampiw”.

Variante: “jatʼsusipjje”. Jan ukajja, “kʼutsusipjje”. Inas ukanakajj qarqaru (jaqheru) luratächïna.

Jan ukajja, “Menfis”.

Ukajja, Nilo sat jachʼa jawirat saraqer yaqha jawirat parlaski.

Jan ukajja, “árbol”.

Variante: “mallkiyäsmajja”.

Jan ukajja, “jabonampis”.

Jan ukajja, “yupaychkti”.

Hebreo arunjja, “phajjsiparuw”.

Jan ukajja, “yaqha markankir diosanakatwa”.

Jan ukajja, “arbolarojj”.

Jan ukajja, “casarasiñatak cintapat”.

Jan ukajja, “arbolanak”.

Jan ukajja, “arbolanakar”.

Jan ukajja, “yupaychasaw”.

Jan ukajja, “norte toqen”.

Jan ukajja, “yaqha markanakan diosanakampiw”.

Jan ukajja, “arbolanak”.

Hebreo arunjja, “chuymajarjam”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Variante: “chʼajjwasajj”.

Jan ukajja, “phenqʼachir diosajj”.

“Jupa” sasinjja, Jehová Diosat parlaski.

“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “mä poste señaljam”.

Jan ukajja, “norte toqetpachwa”.

“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “chuym leqʼesipjjam”.

Jan ukajja, “ukampis nanakajj mä espadampiw niya jiwayatäsipkta”.

Poesianwa jaqëkaspas ukham parli, inas llakisitapa jan ukajj sinttʼasitap uñachtʼayañatakïchi.

Jan ukajja, “Centinelanakaw”. Hebreo arunjja, “Vigilirinakaw”. Ukajja, marka uñchʼukirinakatwa parlaski, jupanakajj kunapachas mä marka contra saytʼapjjani uk yatiñatakiw mä marka uñchʼukipjjerïna.

Hebreo arunjja, “¡Ay jiphillanakaja!”.

Ukajja, “guerran nuwasiñatak arnaqasitan suynatapawa” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “mä poste señaljam”.

Variante: “jaqhenak”.

Hebreo arunjja, “ukampis jupanakajj janiw jan chʼamanejj uñjasipkänti”.

Hebreo arunjja, “ajanunakap”.

Variante: “jaqhet”.

Ukajja, Diosar istʼas sarnaqañat parlaski.

Jan ukajja, “bosquenkir”.

Hebreo arunjja, “lobo animalaw”. Uka animalajj qamaqer jan ukajj zorror uñtatawa, qamaqet sipansa jachʼarakiwa.

Ukajja, “Jupajj janiw utjkiti” sasaw jaqokipasirakispa.

Ukajja, Jeremiasan lakapat parlaski.

Jan ukajja, “arbolanakamsa”.

Hebreo arunjja, “jan chuymani”.

Variante: “iñunakarojj”.

Jan ukajja, “norte toqetwa”.

Hebreo arunjja, “jiñchunakapajj janiw circuncidatäpkiti”.

Jan ukajja, “centinelanak”.

Jan ukajja, “yatichäwijs”.

Jan ukajja, “Seba”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Hebreo arunjja, “partomp wal tʼaqeski”.

“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.

“Jumarojj” sasinjja, Jeremiasat parlaski.

Hebreo arunjja, “fuellejj”. Ukajj metalanak qʼomachirin mä herramientapänwa, ukampiw aire phuskatasajj hornor jukʼamp juntʼuchkatirïna.

Hebreo arunjja, “Akanakajj”. Ukham sasinjja, templon utjkäna taqe uka utanakat parlaski.

Jan ukajja, “jan awkin wajcha (iñu) wawanakarusa”.

Jan ukajja, “wiñayatpach wiñayatak”.

Jan ukajja, “sacrificio jewqʼeyasasa”.

Hebreo arunjja, “jumanakarojj alwatpach sartasas parlapksmajja”.

“Jumajj” sasinjja, Jeremiasat parlaski.

Ukajj mä warmi diosänwa, juparuw apóstata israelitanakajj adorapjjerïna (yupaychapjjerïna). Uka diosaw warminakarojj wawanïñapatak yanaptʼi sasaw jupanakajj sapjjerïna.

Variante: “ñatjasipki”.

Jan ukajja, “jiskʼachapjjetu; colerayapjjetu”.

Jan ukajja, “arbolanakjjaru”.

Jan ukajja, “amuytʼatanakaparjam”.

Hebreo arunjja, “sapürus alwatpach sartasa, khitasaraki”.

Jan ukajja, “Katuyat ñikʼutam”.

Hebreo arunjja, “Hinón chachan yoqapan vallepankiwa”. “Gehena” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “janipuniw amuyujansa”.

Hebreo arunjja, “Hinón chachan yoqapan vallepa”. “Gehena” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “señalat tiemponakap yatisiwa”.

Ukajja, “grulla” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “yatichäwipaw”.

Jan ukajja, “secretarionakajj”.

Jan ukajja, “arbolan”.

Jan ukajja, “katarinakwa”.

Variante: “utaparu”.

Jan ukajja, “yatichäwij”.

“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “jan kunatak serviriwa”.

Jan ukajja, “bosquen”.

Jan ukajja, “arbolakiwa”.

Jan ukajja, “gobiernonakap”.

Jan ukajja, “arbolat”.

Jan ukajja, “jan kunatak serviripuniwa”.

Qalltanjja, aka 11 versiculojj arameo arun qellqatänwa.

Jan ukajja, “amuytʼasiñamp”.

Jan ukajja, “urpunak”.

Jan ukajja, “samananïpkiti”.

Jan ukajja, “jan kunatak serviriwa”.

Jan ukajja, “qʼala tʼunapunïtwa”.

Variante: “kawuyanakapsa”.

Jan ukajja, “Norte toqenkir”.

Variante: “utapar”.

Amuyatajja, Jeremiasaruw parlaskäna.

Jan ukajja, “Ukhamäpan”.

Hebreo arunjja, “sapürus alwatpach sartas ewjjtʼayäta”.

Jan ukajja, “sacrificionak jewqʼeyapki”.

Jan ukajja, “phenqʼachir”.

“Jumajj” sasinjja, Jeremiasat parlaski.

“Jumjjar” sasinjja, Judá markat parlaski.

Ukajja, templon loqtat sacrificionakat parlaski.

Jan ukajja, “árbol”.

Variante: “mallkiri”.

Jan ukajja, “arbolarojj”.

Hebreo arunjja, “riñonanaksa”.

Variante: “mallkinttajja”.

Hebreo arunjja, “riñonanakapajj”.

Variante: “kayut”.

Jan ukajja, “bosquenkir”.

Ukajja, “Llakitawa” sasaw jaqokipasirakispa.

Variante: “jaqhen”.

Jan ukajja, “Sur toqenkir”.

Jan ukajja, “muyuntatawa”.

Jan ukajja, “norte toqet”.

Jan ukajja, “Mä etíope”.

Jan ukajja, “jiskʼanakaparuw”.

Jan ukajja, “uma qʼawanakar”.

Jan ukajja, “taruja”. Ukajja, qachu venadotwa parlaski.

Hebreo arunjja, “pestempiw”.

Ukajja, “pusi kasta juicionaka” sasaw jaqokipasirakispa. Hebreo arunjja, “pusi familianaka”.

Jan ukajja, “gobiernonakatakejj”.

Ukajja, “Jumajj qheparuw saraskaktajja” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “Jupan intipajj urükipanwa jalantjje”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Jan ukajja, “juchañchir yatiyäwimpiw”.

Jan ukajja, “jumajj nayan sutij-jjaruw parläta”.

Maynejj jiwjjäna ukhaw yaqha markankirinakajj uka costumbrenak lurapjjerïna. Amuyatajja, Diosat jitheqtir Israel markanwa ukanak lurapjjerïna.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Variante: “jaqhenakan”.

Hebreo arunjja, “taqe thakinakapjjankiwa”.

Hebreo arunjja, “jiwatäpki”.

Jan ukajja, “yupaychañwa”.

Jan ukajja, “arbolanak”.

Jan ukajja, “yupaychañatak”.

Hebreo arunjja, “alto cheqankir sagrado lugaranakam”.

Ukajja, “kuna laykutejj mä ninjamaw colerasiñaj naktayapjjtajja” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “chʼamani chachajj”.

Jan ukajja, “arbolar”.

Jan ukajja, “chʼamani chachajj”.

Variante: “mallkintatäki”.

Jan ukajja, “arbolar”.

Ukajja, “janiw kamachañjamäkisa” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “riñonanakap”.

Jan ukajja, “jan cheqaparjam”.

Amuyatajja, Jehová Diosat parlaski.

Hebreo arunjja, “Nayatak apostatanakjam saytʼapki ukanakan”. “Apóstata” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “pä kuti jupanakar tukjarakim”.

Jan ukajja, “aynach (sur) toqenkir”.

Jan ukajja, “gobiernor”.

Jan ukajja, “gobierno”.

Variante: “mallkintañata”.

Variante: “jaqhenakapat”.

Jan ukajja, “sacrificionak jewqʼeyapjje”.

Jan ukajja, “jan lurata”.

Jan ukajja, “yatichäwipasa”.

Hebreo arunjja, “lajjrasamp usuchjañäni”.

Variante: “jatʼsupjje”.

Variante: “jatʼsupjje”.

Jan ukajja, “jilïr irpirinakapampi”.

Hebreo arunjja, “Hinón chachan yoqapan valleparuw”.

Hebreo arunjja, “ukan jiñchunakapajj walpun chiririni”.

Jan ukajja, “yupaychañatakiw”.

Jan ukajja, “janipuniw amuyujansa”.

Hebreo arunjja, “Hinón chachan yoqapan vallepa”.

“Cepo” siski uk glosarion liytʼäta.

Uka sutejja, “taqe cheqan sustjasiña” sañ muni.

Hebreo arunjja, “riñonanaksa”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Ukajja, “jaqenak” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “epidemiampiw”.

Hebreo arunjja, “epidemiampita”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “epidemiampi”.

Jan ukajja, “vidapampiw escapjjapjjani”.

Variante: “jaqhe”.

Jan ukajja, “Bosqueparojj”.

Jan ukajja, “palaciopar”.

Jan ukajja, “ni wajchanakarus (iñunakarus)”.

Jan ukajja, “palacion”.

Jan ukajja, “palaciojj”.

Jan ukajja, “palaciopankirinakatjja”.

Jan ukajja, “bosquer”.

Hebreo arunjja, “sagrador tukuyäjja”.

Jan ukajja, “arbolanakam”.

Jupajj Jehoacaz satarakiwa.

13 versiculot 17 versiculkamajj Judá markan Jehoiaquim sat reyipat parlaski.

Jan ukajja, “palacio”.

Amuyatajja, Jerusalenaruw parlaski.

Jan ukajja, “arbolanakan”.

Jupajj Joaquín, Jeconías satarakiwa.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “Oraqe, oraqe, oraqe”.

Hebreo arunjja, “urunakapan”.

Hebreo arunjja, “ukhaw nayajj Davidatak cheqapar uñjir mä ali alsuyanëjja”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Jan ukajja, “Diosat jitheqtir jaqenakamp phoqantatawa”.

Jan ukajja, “apostatäpjjewa”.

Hebreo arunjja, “jan wali luririnakan amparanakaparuw chʼamañchapjje”.

“Apostasía” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “yupaychasajj”.

Variante: “jaqher”.

Jan ukajja, “jathi yatiyäwipajja”. Hebreo arun uñstki uka arojj aka pä toqet parlañatakiw apnaqasi: ‘Diosan mä jathi yatiyäwipa’, jan ukajj ‘kunatï chʼam tukuyaski uka’.

Jan ukajja, “jathi yatiyäwipawa”.

Jan ukajja, “jathi yatiyäwipat”.

Jan ukajja, “jathi yatiyäwejja”.

Jan ukajja, “jathi yatiyäwipawa”.

Jan ukajja, “jathi yatiyäwipawa”.

Jan ukajja, “jathi yatiyäwipawa”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jupajj Joaquín, Conías satarakiwa.

Ukajja, “jarkʼaqasiñatak perqanak luririnakampir” sasaw jaqokipasirakispa.

Variante: “mallkintäwa”.

Jan ukajja, “gobiernonakajj”.

Hebreo arunjja, “pestempi”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “Taqpach Judá markarusa Jerusalenan taqe jakirinakarusa”.

Hebreo arunjja, “nayajj alwatpach sartasaw parlapjjsmajja”.

Hebreo arunjja, “jupanakarojj alwatpach sartasaw khitanïna”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “castigäwa”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Jan ukajja, “gobiernonakamppacharu”.

Amuyatajja, uka sutejj Babel (Babilonia) markan yaqha sutipawa.

Jan ukajja, “vomitapjjam”.

Variante: “mä qawayapat mä qawayapkamaw”.

Jan ukajja, “yupaychañatak; altʼasiñatak”.

Jan ukajja, “markanakapjjat”.

Jan ukajja, “yatichäwij”.

Hebreo arunjja, “alwatpach sartas khitankta”.

Jan ukajja, “palaciopat”.

Jan ukajja, “arbolanakan”.

Jan ukajja, “gobiernotï”.

Hebreo arunjja, “pestempiw”.

Hebreo arunjja, “pestempi”.

Jan ukajja, “palaciopampin”.

Ukajja, templon utjki uka cobret lurat Lamar Qota sat uma estanquet parlaski.

Jan ukajja, “palaciopampin”.

Ukajja, “jupanakar” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “¡Ukhamäpan!”.

Jan ukajja, “gobiernonakatakisa”.

Hebreo arunjja, “pestenakatwa”.

Ukajja, “jarkʼaqasiñatak perqanak luririnakasa” sasaw jaqokipasirakispa.

Variante: “mallkisipjjam”.

Hebreo arunjja, “pestempi”.

Ukajja, “phallat” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “pestempiw”.

Jan ukajja, “gobiernonakatakejj”.

Hebreo arunjja, “alwatpach sartasaw khitanirakiyäta”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo qellqatanjja, pä aruw uka cheqan uñsti, mä arusti kayunakar uchaski uka cepot parli, maynïristi amparanakampir peqʼempir uchaski uka cepot parlaraki. “Cepo” siski uk glosarion liytʼäta.

Variante: “mallkisipjjam”.

Hebreo arunjja, “Jachʼa”.

Hebreo arunjja, “chinuñanakam”.

Jan ukajja, “yaqha markankirinakajj”.

Jan ukajja, “jupanakar”.

“Juman” sasinjja, Sionat parlaski.

Jan ukajja, “ulceramajj”. Ukajja llejjtir uñtasitawa.

Variante: “phiru”.

Ukajja, “jachʼañchäwa” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “munasiñat jan jaytjasirïtaj uñachtʼayaskaksma”.

Jan ukajja, “ukatsti khitinakatï kusisitäpki ukanakan thoqoñaparuw mistüta”.

Variante: “mallkisïta”.

Jan ukajja, “centinelanakajj”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Variante: “mallkintañataki”.

Hebreo arunjja, “ukampis wawanakan laka chʼakhanakapaw gastat uñjasi”.

Ukajja, “esposopäkchiyätsa” sasaw jaqokipasirakispa.

Variante: “kawuyajj”.

Jan ukajja, “grasani qhellas”. Ukajja, loqtat sacrificionakan grasanakapampi kitantat qhellatwa parlaski.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “palaciop”.

“Tioman” sasinjja, tatapan jilapat parlaski.

Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Hebreo arunjja, “pestenak”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “alwatpach sartasaw yatichañ”.

Hebreo arunjja, “Hinón chachan yoqapan vallepanwa”. “Gehena” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “janipuniw amuyujan”.

Hebreo arunjja, “pestempi”.

Variante: “mallkintäjja”.

“Alma” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “sur toqenkir”.

Jan ukajja, “sur toqenkir”.

Hebreo arunjja, “nayajj Davidatak cheqapar uñjir mä ali chʼichtayäjja”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “gobiernonakasa”.

Hebreo arunjja, “Jichhüruw”.

Hebreo arunjja, “pestempita”.

Jan ukajja, “gobiernonakatakejj”.

Jan ukajja, “cuartonakat”.

Hebreo arunjja, “Jonadab”. Ukajj jiskʼaptayat sutipawa.

Variante: “mallkisipjjamti”.

Hebreo arunjja, “Jonadab”. Ukajj jiskʼaptayat sutipawa.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “alwatpach sartasas parlapksmajja”.

Hebreo arunjja, “alwatpach sartasaw khitanipjjsma”.

Hebreo arunjja, “Jonadab”. Ukajj jiskʼaptayat sutipawa.

Jan ukajja, “escriba”.

Jan ukajja, “comedorapan”.

Jan ukajja, “palacioparuw”.

Jan ukajja, “oficinaparu”.

Jan ukajja, “palacion trabajir taqpach jilïrinakaw”.

Jan ukajja, “oficinapar”.

Jan ukajja, “oficinapatwa”.

Ukajj noviembre chika phajjsit diciembre chika phajjsikamänwa. Apéndice B15 uñjjattʼäta.

Jupajj inas reyin utapankirinakat maynïchïna.

Jupajj Joaquín, Jeconías satarakiwa.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “oraq manqhankir carcelaruw”.

Jan ukajja, “palaciopanwa”.

Hebreo arunjja, “pestempiw”.

Hebreo arunjja, “caldeonakan ukar mistjjani”.

Jan ukajja, “vidapampiw escapani”.

Jupajj inas reyin utapankirinakat maynïchïna.

Variante: “kawuyanakampiw”.

Jan ukajja, “palaciopankir”.

Jan ukajja, “palacion trabajir jilïrïkäna”. “Eunuco” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “palaciopat”.

Jan ukajja, “palaciopar”.

Variante: “kawuyampiw”.

Variante: “kawuyanakar”.

Variante: “kawuyanakamp”.

Hebreo arunjja, “principenakapan ukar mistütajja”.

Hebreo arunjja, “principenakapan ukar jan mistkätajja”.

Hebreo arunjja, “jan mistkätajja”.

Jan ukajja, “palaciopan”.

Jan ukajja, “Jumamp sumankir chachanakajj”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “Nergal-Sarézer, Samgar-Nebo, Sarsekim, Rabsarís”. Hebreo arut qellqatarjamajja, ukhamaw uka arunakajj jaljtayasirakispa.

Jan ukajja, “magianak luririnakan (warawaranak uñchʼukisin yatirinakan) jilïripa”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “palaciopsa”.

Ukajja, “obligat trabajipjjañapatak” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “palacion trabajir jilïri”.

Jan ukajja, “magianak luririnakan (warawaranak uñchʼukisin yatirinakan) jilïripa”.

Hebreo arunjja, “saytʼañataki”.

Hebreo arunjja, “jachʼa umanak”.

2 Reyes 25:23 textonjja, Jaazanías sutiw uñsti; Jeremías 43:2 textonsti, Azarías sutiw uñstaraki.

Variante: “mallkintapjjämawa”.

Jan ukajja, “ukan mä qhawqha tiempo jakapjjarakïta”.

Hebreo arunjja, “pestempiw”.

Hebreo arunjja, “pestempiw”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “utanakaparojj”.

Hebreo arunjja, “jupajj sumakiw sarjjani”. Jan ukajja, “jupajj jan kamachtʼatarakïniwa”.

Jan ukajja, “Intin Utapa (Templopa)”. Ukajja, Heliópolis markawa.

Hebreo arunjja, “utanakapsa”.

Jan ukajja, “Menfis”.

Hebreo arunjja, “alwatpach sartasaw khitaniyäta”.

Hebreo arunjja, “pestempiw”.

Ukajj mä warmi diosänwa, juparuw apóstata israelitanakajj adorapjjerïna (yupaychapjjerïna). Uka diosaw warminakarojj wawanïñapatak yanaptʼi sasaw jupanakajj sapjjerïna.

Ukajj mä warmi diosänwa, juparuw apóstata israelitanakajj adorapjjerïna (yupaychapjjerïna). Uka diosaw warminakarojj wawanïñapatak yanaptʼi sasaw jupanakajj sapjjerïna.

Ukajj mä warmi diosänwa, juparuw apóstata israelitanakajj adorapjjerïna (yupaychapjjerïna). Uka diosaw warminakarojj wawanïñapatak yanaptʼi sasaw jupanakajj sapjjerïna.

Ukajj mä warmi diosänwa, juparuw apóstata israelitanakajj adorapjjerïna (yupaychapjjerïna). Uka diosaw warminakarojj wawanïñapatak yanaptʼi sasaw jupanakajj sapjjerïna.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Variante: “mallkintkta”.

Jan ukajja, “vidanpach escapayäma”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “Broquelanakamsa”. Flechtʼañ arco apnaqerinakaw uka jiskʼa escudonak apnaqapjjerïna.

Guerranjja uka chalecompiw soldadonakajj jarkʼaqasipjjerïna.

Jan ukajja, “Norte toqensti”.

Jan ukajja, “Etiopía”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Jan ukajja, “jiwarayañ”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “Menfis”.

“Jupajj” sasinjja, Egipto markar katuntirit parlaski.

Jan ukajja, “Menfis”.

Ukajja, “chʼusa oraqeruw tukuni” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “norte toqetpachwa”.

Jan ukajja, “katarir”.

Jan ukajja, “arbolanak”.

Jan ukajja, “phayasiñ lawanak apthapir”.

Jan ukajja, “bosquenkir arbolanakap”.

“Langosta” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “Norte toqenkir”.

Ukajja, Tebes markawa.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “Norte toqet”.

Ukajja, Creta islat parlaski.

Ukajja, jaqenakajj llakisiñampita, phenqʼachatäñampit pʼeq afeitasipjjatapatwa parlaski.

Jan ukajja, “arbolar”.

Jan ukajja, “jan suma amuyumpi”.

Variante: “wañjat”. Ukajja, “waña oraqer” sasaw jaqokipasirakispa.

Hebreo arunjja, “wajjrap pʼakjapjje”.

Jan ukajja, “vomitsutapanwa”.

Variante: “jaqhenakan”.

Ukajja, jaqe imäwin wali llaki utjatap uñachtʼayañatak tuktʼasirïkäna uka flautat parlaski.

Ukajja, jaqe imäwin wali llaki utjatap uñachtʼayañatak tuktʼasirïkäna uka flautat parlaski.

“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “yupaychirinakapajj”.

Ukajja, “guerran nuwasiñatak arnaqasitan suynatap” sasaw jaqokipasirakispa.

“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “Ovej uyunak”.

Variante: “iñu wawanakamarojj”.

Variante: “jaqhen”.

“Jupanakarojj” sasinjja, inas Edom markan jakirinakat parlaskchi.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “gobiernonakapatakisa”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Variante: “utaparuw”.

Jan ukajja, “Mä poste señaljam”.

“Ajjtaskañ idolonaka” sañatakejj hebreo arun “animalanakan jamapat” parlañatak aytaski uka arumpejj niya kikpakiwa, uka arojj jiskʼachañatakiw apnaqasi.

Jan ukajja, “norte toqet”.

Jan ukajja, “norte toqenkir”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “amuktʼayatäpjjani”.

Hebreo arunjja, “Mayamp Aliripajj”.

Jan ukajja, “Falso profetanak”.

Jan ukajja, “norte toqet”.

“Jupanakarojj” sasinjja, inas Babilonia markan jakirinakat parlaskchi.

Amuyatajja, uka sutejj Caldea oraqen yaqha sutipawa.

Guerranjja uka chalecompiw soldadonakajj jarkʼaqasipjjerïna.

Hebreo arunjja, “jupanakan”.

Ukajja, “flechanak uchañ bolsanakam phoqtʼapjjam” sasaw jaqokipasirakispa.

Jan ukajja, “mä poste señaljam”.

“Langosta” siski uk glosarion liytʼäta.

Jan ukajja, “amuytʼasiñamp”.

Jan ukajja, “samananïpkiti”.

Jan ukajja, “jan kunatak serviriwa”.

Jan ukajja, “gobiernonak”.

Variante: “jaqhenakatwa”.

Variante: “qolumiyarakïma”.

Jan ukajja, “Mä poste señaljam”.

“Jupa” sasinjja, Babilonia markat parlaski.

Hebreo arunjja, “sagrador tukuyapjjam”.

Jan ukajja, “gobiernonak”.

Hebreo arunjja, “sagrador tukuyapjjam”.

“Papiro” siski uk glosarion liytʼäta.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “katarir”.

Variante: “mallantitu”.

“Juman” sasinjja, Sionat jan ukajj Jerusalenat parlaski.

Variante: “utaparu”.

Amuyatajja, uka sutejj Babel (Babilonia) markan yaqha sutipawa.

Variante: “mallantki”.

Jan ukajja, “norte toqetwa”.

Jan ukajja, “jan uñtʼatanakaw”.

Inas jupajj tropanakan manqʼañanakapata jan ukajj yaqha ukhamanakat encargatächïna, jan ukajj inas reyin viajenakapan reyin ikiñ cuartonakapat encargatächïna.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “palaciopsa”.

Jan ukajja, “hondo”.

Jan ukajja, “hondo”.

Hebreo arunjja, “18 codonakanïnwa”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Hebreo arunjja, “12 codonakani”.

Variante: “kawuyampiw”.

Apéndice B14 uñjjattʼäta.

Variante: “lankhünwa”.

“Capitel” siski uk glosarion liytʼäta.

Hebreo arunjja, “phesqa codonakanïnwa”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Jan ukajja, “kimsa waranqa pä tunka kimsani”.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

Hebreo arunjja, “Nabucodorosor”. Uka sutejj qellqañanwa mayjtʼi.

    Aymara qellqatanaka (2005-2025)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki