श्रेष्ठगीत
१ गीतहरूमध्ये श्रेष्ठ गीत, जुन सुलेमानले रचे:+
३ तिम्रो तेलको मगमग बास्नाले मनै हर्छ।+
तिम्रो नाम शिरमा खन्याइएको सुगन्धित तेलजस्तै छ।+
त्यसैले पो रहेछ, युवतीहरू तिमीलाई देखेर मोहित भएका।
४ राजाले मलाई तिनको भित्री कोठामा ल्याइसके!
आऊ, मलाई यहाँबाट लैजाऊ, हामी कतै टाढा भागौँ!
म तिमीसितै खुसी हुन पाऊँ र रमाउन सकूँ।
मद्यभन्दा पनि मीठो तिम्रो मायाको कुरा गरौँ।
त्यसैले पो तिनीहरू* तिमीदेखि हुरुक्कै भएका रहेछन्।
५ हे यरुसलेमकी छोरीहरू हो, म काली भए पनि हिस्सी परेकी छु,
मेरा दाजुभाइ मसित रिसाएका थिए,
तिनीहरूले मलाई अङ्गुर बगान हेर्ने जिम्मा दिए
तर आफ्नै बगानको भने मैले ख्याल गर्नै पाइनँ।
तिम्रा साथीहरूका बगालमाझ
म शोकमा परेको बेला आफ्नो अनुहार छोप्ने स्त्रीजस्तै हुन नपरोस्।”
८ “हे परमसुन्दरी, तिनलाई खोज्न चाहन्छ्यौ भने
बगालको पाइला पछ्याउँदै जाऊ,
तिम्रा बाख्राका पाठाहरू गोठालाहरूको पालको छेउमै चराऊ।”
९ “हे मेरी प्रियतमा, तिम्रो रूपको बयान म कसरी गरूँ?
तिमी फारोको* रथको शोभा बढाउने सुन्दर घोडीजस्तै छ्यौ।+
१० गहनाले सजिएका तिम्रा गाला* कत्ति राम्रा!
ती तिम्रा गलामा हारजस्तै छन्।
११ हामी तिम्रो लागि चाँदीका दाना जडेका
सुनका गहना* बनाइदिन्छौँ।”
१२ “राजा मेरो सामने टेबुलकै छेउमा बसेका छन्
१५ “हे मेरी रूपवती प्रेयसी,
हे मेरी रूपवती प्रेयसी, तिमी कत्ति सुन्दरी छ्यौ! तिम्रा नयन ढुकुरका जस्तै छन्।”+
१६ “हे मेरो प्यारा, तिमी कत्ति सुन्दर, हेरिरहुँ जस्तो।+
आऊ, हामी ती हरिया पातहरूमा ढल्कौँ।
१७ देवदारका रूखहरू हाम्रो घरका* खाँबा
र सल्लाका रूखहरू हाम्रो घरको छाना हुन्।
२ “युवतीहरूमाझ कसैसित दाँज्न नमिल्ने मेरी प्रेयसी
काँडेझारहरूबीच फक्रने लिली फूलजस्तै छे।”
३ “युवकहरूमाझ कसैसित दाँज्न नमिल्ने मेरो प्रेमी
जङ्गलका रूखहरूबीच पलाएको स्याउको बोटजस्तै छ,
जसको छायामुनि बस्न मेरो मन हतारिन्छ,
जसको फल मलाई साह्रै मीठो लाग्छ।
४ उसले मलाई ठूलो भोजमा लग्यो,
उसको माया कसैको नजरबाट लुक्न सकेन।
मैले नचाहेसम्म ममा प्रेमराग जगाउने कोसिस नगर।+
८ मैले मेरो प्रेमीको स्वर सुनेँ!
हेर, ऊ आउँदै छ,
पहाड उक्लँदै र डाँडा छिचोल्दै ऊ आउँदै छ।
९ मेरो प्रेमी मृगजस्तै र घोर्ले जरायोजस्तै छ।+
हेर त, ऊ हाम्रो पर्खालबाहिर उभिरहेको छ।
झ्यालबाट एकटक लाएर हेर्दै छ,
आँखीझ्यालबाट चियाउँदै छ।
१० मेरो प्रेमीले मलाई बोलाउँदै छ:
‘उठ! मेरी प्रेयसी,
हे मेरी सुन्दरी, आऊ, सँगै जाऔँ।
११ हेर, हिउँद* कटिसक्यो;
पानी पर्न पनि बन्द भइसक्यो।
१३ अन्जिरको बोटमा पहिलो बेत पाक्न थालिसक्यो;+
अङ्गुरको बोटमा कोपिला फक्रिसकेको छ र त्यसको मगमग बास्ना चारैतिर फैलँदै छ।
उठ, मेरी प्रेयसी!
हे मेरी सुन्दरी, आऊ, सँगै जाऔँ।
१४ चट्टान र पहरामा लुकेकी, हे मेरी ढुकुर!+
बाहिर निस्क, मदेखि नलुक,
मलाई तिम्रो मुहार देखाऊ र तिम्रो स्वर सुनाऊ,+
तिम्रो स्वर मीठो छ र तिम्रो रूप सुन्दर।’”+
१५ “हाम्रो अङ्गुरको बगानमा भर्खरै फूल फुल्न थालेको छ,
बगानलाई बिगार्ने फ्याउराहरूलाई पक्र,
ती चकचके फ्याउराहरूलाई समात।”
१६ “मेरो प्रेमी मेरै हो र म उसकी!+
लिली फूलहरूमाझ+ ऊ बगाल चराउँदै छ।+
१७ मन्दमन्द बतास चल्नुअघि अनि घामको छाया बिलाउनुअघि
हे मेरो प्यारा, फर्केर आऊ।
हामीबीच तेर्सिएका यो बिछोडको पहाडलाई*
मृग+ र घोर्ले जरायोले जस्तै+ छिचोलेर आऊ।
३ “रातैपिच्छे ओछ्यानमा ढल्कँदा
म आफ्नो प्रेमीलाई सम्झेर छटपटाएँ।+
मैले उसलाई खोजेँ तर फेला पार्न सकिनँ।+
२ म उठेर उसलाई सहरमा खोज्न निस्कनेछु;
गल्ली-गल्ली र चोकहरूमा,
म आफ्नो प्रेमीलाई खोज्नेछु।
मैले उसलाई खोजेँ तर फेला पारिनँ।
३ सहरमा गस्ती गरिरहेका पहरेदारहरूले मलाई भेट्टाए+
अनि मैले सोधेँ, ‘मेरो प्रेमीलाई कतै देख्नुभयो कि?’
४ तर म अलि पर मात्र के पुगेकी थिएँ,
मैले मेरो प्रियलाई फेला पारेँ।
मैले उसलाई च्याप्प समातेँ
र उसलाई मेरी आमाको घरमा,
मलाई जन्म दिने आमाको कोठामा नल्याएसम्म छोड्दै छोडिनँ।+
५ हे यरुसलेमका छोरीहरू हो, म तिमीहरूलाई
मृग र मुडुली मृगको नाममा कसम खान लगाउँछु:
मैले नचाहेसम्म ममा प्रेमराग जगाउने कोसिस नगर।”+
६ “निर्जनभूमिबाट धुवाँको मुस्लोजस्तो केही उठिरहेको छ,
व्यापारीले ल्याएको मर्र* र सेतो धूपजस्तो,*
थरिथरिका सुगन्धित जडीबुटीको बास्ना आइरहेको छ।”+
७ “हेर! सुलेमानको पाल्की आउँदै छ,
इस्राएलका साठी जना वीर पुरुषले
त्यसलाई चारैतिरबाट घेरेका छन्।+
८ तिनीहरू सबैले तरबार भिरेका छन्,
तिनीहरू लडाइँ गर्नमा पोख्त छन्,
रातमा हर खतरासित जुझ्न
तिनीहरूले कम्मरमा तरबार भिरेका छन्।”
९ “त्यो पाल्की राजा सुलेमानको हो।
लेबनानको काठबाट तिनी आफैले त्यो बनाउन लगाएका हुन्।+
१० त्यसका डन्डीहरू चाँदीको,
त्यसको आसन सुनको हो।
११ “हे सियोनका छोरीहरू हो, बाहिर निस्क,
शिरमा फूलको पगरी लगाएका राजा सुलेमानलाई हेर,
तिनकी आमाले गुथेको त्यो पगरी विवाहको दिन तिनको शिरमा सजिएको थियो,+
त्यस दिन तिनको हृदय खुसी नै खुसीले भरिएको थियो।”
४ “हे मेरी रूपवती प्रेयसी,
हे मेरी रूपवती प्रेयसी, तिमी कत्ति सुन्दरी छ्यौ!
घुम्टोभित्र लुकेका तिम्रा नयन ढुकुरका जस्तै छन्।
तिम्रो केश गिलादको पहाडबाट गुटुटु झरेका
बाख्राको बथानजस्तै देखिन्छ।+
२ तिम्रा दाँत भर्खरै कत्रिएको
र नुहाइदिएको भेडाको बगालजस्तै सेता छन्।
ती सबै जोडी मिलेका
र एउटै पनि पाठो नहराएको बगालजस्ता छन्।
३ तिम्रो ओठ चहकिलो रातो धागोजस्तै छ।
तिम्रो बोली कत्ति मीठो!
घुम्टोभित्र लुकेको तिम्रो गाला
दुई फ्याक परेको अनारजस्तै छ।
४ तिम्रो कण्ठ+ दाउदको मिनारजस्तै*+ सुन्दर छ,
ढुङ्गाले बनेको स्तम्भजस्तै।
त्यहाँ एक हजार ढाल झुन्डाइएका छन्,
पराक्रमी योद्धाहरूका गोला ढालहरू।+
८ लेबनानबाट मसितै आऊ मेरी दुलही,
लेबनानबाट मसितै आऊ।+
अमानाको चुचुरोबाट* तल ओर्ल,
सेनिरको चुलीबाट, हर्मोनको चुलीबाट ओर्ल।+
सिंहको गुफाबाट, चितुवा हिँड्ने डाँडाबाट तल ओर्ल।
९ हे मेरी बहिनी, हे मेरी दुलही,
तिम्रो एक नजरले मेरो मनै चोऱ्यो,+
तिम्रो गलाको हारले मेरो मनै हऱ्यो।
१० मेरी बहिनी, मेरी दुलही, तिम्रो माया कत्ति चोखो!+
११ मेरी दुलही, तिम्रो ओठबाट मह तपतप चुहिन्छ,+
तिम्रो जिब्रोमुनि मह र दूध छ।+
अनि तिम्रो वस्त्रको सुगन्ध लेबनानको अत्तरजस्तै छ।
१२ मेरी बहिनी, मेरी दुलही बार लगाएको बगैँचाजस्तै छे;
बन्द गरेर राखिएको बगैँचा, थुनेर राखिएको पानीको मुहानजस्तै।
१३ तिमी मीठामीठा फल लाग्ने बोटले भरिएको बगैँचाजस्तै छ्यौ,
तिम्रा हाँगा* अनारले झुलेका छन्।
त्यहाँ मेहदी र जटामसीका बोट पनि छन्।
१४ हो, तिमी जटामसी+ र केशर, बोझो*+ र दालचिनी,+
थरीथरीका सेतो धूप, मर्र, अगरु*+
अनि मगमग बास्ना आउने रूखले भरिएको बगैँचाजस्तै छ्यौ।+
१५ तिमी बगैँचाको पानीको मुहान, निर्मल पानीको कुवा,
लेबनानबाट कलकल बग्ने खोला हौ।+
१६ हे उत्तरको पवन,
हे दक्षिणको पवन,
सुस्तरी बहँदै मेरो बगैँचामा आऊ,
मेरो बगैँचाको सुवास चारैतिर फैलाऊ।”
“मेरो प्रेमी मेरो बगैँचामा आओस्,
मीठामीठा फल खाओस्।”
५ “हे मेरी बहिनी, हे मेरी दुलही,
म मेरो बगैँचामा पसेँ;+
मह र महको चाका खाएँ;
मद्य र दूध पिएँ।”+
“ए मेरा प्यारा मित्रहरू हो! खाओ! पिओ!
मायाको नशामा चुर्लुम्म डुब।”+
२ “म निदाएँ तर मेरो मन भने जागै थियो।+
मेरो प्रेमीले ढोका ढकढक्याएको मैले सुनेँ।
‘ढोका खोल मेरी बहिनी, मेरी प्रेयसी!
मेरी ढुकुर, तिमी सुन्दरी र चोखी छ्यौ!
शीतले मेरो शिर भिजेको छ,
रातको चिसोले मेरो कपाल भिजेको छ।’+
३ मैले लुगा फेरिसकेँ,
अब फेरि लगाउनु?
मैले गोडा धोइसकेँ,
अब फेरि मैला पार्नु?
४ मेरो प्रियले छेस्कनी खोल्न प्वालमा पसाएको हात झिक्यो,
त्यो चाल पाएर मेरा भावनाहरू उर्लिएर आए।
५ ढोका खोल्न म जुरुक्क उठेँ,
मेरो हात मर्रको तेलले भिजेको थियो।
मेरा औँलाबाट त्यो तपतप चुहिन थाल्यो
र आग्लोमा लाग्यो।
६ मैले मेरो प्याराको लागि ढोका खोलेँ
तर ऊ त फर्केर गइसकेछ!
उसलाई नदेखेर म साह्रै दुःखी भएँ,*
मैले उसलाई खोजेँ तर फेला पारिनँ।+
मैले उसलाई बोलाएँ तर जवाफ पाइनँ।
७ सहरमा गस्ती गर्ने पहरेदारहरूले मलाई भेट्टाए।
तिनीहरूले मलाई पिटे, मलाई घाइते बनाए
अनि मैले ओढेको खास्टो खोसे।
८ हे यरुसलेमका छोरीहरू हो, म तिमीहरूलाई कसम खान लगाउँछु:
मेरो प्रेमीलाई भेट्यौ भने
म उसको प्रेममा पागल भएकी छु भनिदेओ।”
९ “ए परमसुन्दरी!
तिम्रा प्रेमी अरूभन्दा विशेष छन् अरे! कसरी?
तिम्रा प्रेमीमा त्यस्तो विशेष के छ,
जसको लागि तिमी हामीलाई यस्तो शपथ खान लगाउँदै छ्यौ?”
१० “मेरो प्रेमी सुन्दर र खाइलाग्दो छ;
दस हजारको माझमा पनि उसको रूप बिछट्टै सुन्दर देखिन्छ।
११ उसको शिर निखुर सुनजस्तै छ,
१३ उसका गाला जडीबुटीको ड्याङजस्तै छन्,+
मगमगाउँदो जडीबुटीको थुप्रोजस्तै।
उसका ओठ लिली फूलजस्तै छन्, ती तपतप चुहिने मर्रले भरिएका छन्।+
१४ उसका हात बहुमूल्य रत्नहरू* जडिएको सुनका डन्डाजस्तै छन्
अनि उसको पेट नीलम जडिएको हस्तिदन्तजस्तै।
१५ उसका गोडा निखुर सुनले बनेको जगमाथि बसालिएका सङ्गमर्मरका खम्बाजस्तै छन्।
ऊ लेबनानजस्तै सुन्दर र देवदारझैँ अग्लो छ।+
१६ उसको ओठमा महको जस्तै मिठास छ।
उसको सबै कुरा मलाई मन पर्छ।+
हे यरुसलेमका छोरीहरू हो, यही हो मेरो प्रेमी, मेरो प्रियको वर्णन।”
६ “ए परमसुन्दरी,
तिम्रा प्रेमी कहाँ गए?
तिम्रा प्रेमी कता लागे?
तिनलाई खोज्न हामी पनि तिमीसितै आउँछौँ।”
३ मेरो प्रेमी मेरै हो
र म उसकी!+
लिली फूलहरूमाझ ऊ बगाल चराउँदै छ।”+
४ “हे मेरी प्रियतमा, तिमी सुन्दर सहर तिर्जाहजस्तै छ्यौ,+
यरुसलेमजस्तै राम्री,+
फरफराएको ध्वजा बोक्ने सेनाजस्तै प्रतापी।+
तिम्रो केश गिलादको पहाडबाट गुटुटु ओर्लिरहेको
बाख्राको बथानजस्तै देखिन्छ।+
६ तिम्रा दाँत भर्खरै कत्रिएको
र नुहाइदिएको भेडाको बगालजस्तै सेता छन्।
ती सबै जोडी मिलेका
र एउटै पनि पाठो नहराएको बगालजस्ता छन्।
७ घुम्टोभित्र लुकेका तिम्रा गाला,
दुई फ्याक परेको अनारजस्तै छ।
९ मेरी ढुकुर त तिमी मात्र हौ,+ सुन्दरी र चोखी।
आमाकी अति प्यारी,
मन पर्ने एक्ली छोरी।
तिमीलाई देख्ने युवतीहरू तिम्रो तारिफ गर्छन्,
रानीहरू र भित्रिनीहरू तिम्रो गुणगान गाउँछन्।
१० ‘यिनी को हुन्, जसको रूप उषाको लालीजस्तो छ,
पूर्णिमाको सुन्दर जूनजस्तो छ,
सूर्यको निर्मल तेजजस्तो छ?
को हुन् यिनी, जसको रवाफ फरफराएको ध्वजा बोक्ने सेनाजस्तो छ?’”+
११ “बेँसीमा* नयाँ पालुवा लाग्यो कि,
अङ्गुरको बोटमा मुना पलायो कि,
अनारको बोटमा फूल फुल्यो कि भनेर हेर्न,
म ओखरका रूखहरू भएको ठाउँमा गएँ।+
१२ यी कुराहरू हेर्ने मेरो इच्छाले गर्दा मलाई होसै भएन,
कुन बेला मेरा असल मानिसहरूको शाही रथमा चढ्न पुगेछु,
मैले चालै पाइनँ।”
१३ “फर्क, फर्क, ए सुलम्मेनी!
नजाऊ, यता फर्क।
धीत नमरुन्जेल तिमीलाई हेर्न देऊ!”
“तिमी किन सुलम्मेनीलाई एकटक लाएर हेर्छौ?”+
“ऊ महनैमको* नाचजस्तै छे!”
७ “हे गुणवती छोरी!
चिटिक्क परेको जुत्तामा सजिएका तिम्रा पाउ कत्ति राम्रा!
अनि तिम्रा सुडौल नितम्ब
निपुण कारिगरले कुँदेका गहनाजस्तै छन्।
२ तिम्रो नाभि प्यालाजस्तै छ,
त्यसमा मसला हालेको मद्यको कहिल्यै अभाव नहोस्।
तिम्रो पेट लिली फूलले घेरेको
गहुँको थुप्रोजस्तै छ।
३ तिम्रा वक्ष मृगका पाठाजस्तै छन्,
मुडुली मृगका जुम्ल्याहा पाठाजस्तै।+
४ तिम्रो कण्ठ+ हस्तिदन्तको मिनारजस्तै* छ।+
तिम्रो नाक लेबनानको मिनारजस्तै छ,
जसको मोहडा दमिसकतिर फर्केको छ।
तिम्रो बाक्लो, सल्सलाउँदो केशले राजालाई मुग्ध पारेको छ।
६ तिम्रो मुहार बिछट्टै राम्रो अनि आकर्षक छ।
हे मेरी प्रिया, तिम्रो सौन्दर्यलाई माथ गर्ने अरू के छ र?
८ मैले भनेँ, ‘म खजुरको बोटमा चढ्नेछु,
फलले झुलेका हाँगा समात्नेछु।’
तिम्रा वक्ष अङ्गुरका झुप्पाजस्तै होऊन्,
तिम्रो सास स्याउको बास्नाजस्तै मगमगाओस्।
९ तिम्रो मुखको मीठो बोली उच्च कोटीको मद्यजस्तै छ।”
“सरर्र बग्दै मेरा प्रियतमको ओठसम्म त्यो पुगोस्,
त्यसैमा ऊ मदहोश बनोस्।
१० म उसकी हुँ,+
ऊ पनि मेरो तिर्सना गर्छ।
१२ बिहान सबेरै उठेर अङ्गुर बगानमा पसौँ,
अङ्गुरको बोटमा टुसा लाग्यो कि,
त्यसमा मुना पलायो कि,+
अनारको बोटमा कोपिला लाग्यो कि, हेरौँ।+
त्यहाँ म तिमीलाई आफ्नो प्रेम प्रकट गर्नेछु।+
१३ हाम्रो ढोकामा ताजा अनि सुकाइएका
मीठामीठा फलफूल छन्।+
८ “तिमी मेरी आमाकै दूध खाएर हुर्केको
मेरा दाजुभाइजस्तै भए त
तिमीलाई बाटोमा भेट्दा पनि म म्वाइँ खाने थिएँ +
र कसैले मलाई वचन लाउने थिएन।
अनि तिमीलाई मसला मिसाइएको मद्य दिने थिएँ,
अनारको ताजा रस दिने थिएँ।
३ उसको बायाँ हात मेरो शिरमुनि हुने थियो,
दायाँ हातले उसले मलाई अङ्गालोमा बाँध्ने थियो।+
४ हे यरुसलेमका छोरीहरू हो, म तिमीहरूलाई कसम खान लगाउँछु:
मैले नचाहेसम्म ममा प्रेमराग जगाउने कोसिस नगर।”+
५ “आफ्नो प्रेमीको कुममा शिर अड्याएर
एकलास ठाउँबाट यतातिर आइरहेकी यिनी को हुन्?”
“स्याउको बोटमुनि मैले तिमीलाई ब्युँझाएँ,
जहाँ तिम्री आमालाई बेथा लागेको थियो,
जहाँ तिम्रो जन्म भएको थियो।
६ नमेटिने छापजस्तै मलाई तिम्रो हृदयमा बसाऊ,
पाखुरामा छाप लगाएझैँ लगाऊ।
किनकि प्रेम मृत्युजत्तिकै शक्तिशाली हुन्छ,+
साँचो मायाको वफादारी पनि चिहानजस्तै* कहिल्यै झुक्दैन।
प्रेम दन्केको आगो हो, याहको* ज्वाला हो।+
मानिसले आफ्नो सारा सम्पत्ति खर्चे पनि
मायाको सामने त्यसको* कुनै मोल हुँदैन।”
८ “हाम्री एउटी सानी बहिनी छे,+
उसका छाती उठिसकेका छैनन्।
कसैले उसलाई माग्न आउँदा
हामी के गरौँ?”
९ “ऊ पर्खाल भएकी भए
हामी ऊमाथि चाँदीका बुर्जा बनाउने थियौँ;
ऊ ढोका भएकी भए
देवदारको फल्याक ठोकेर उसलाई छेक्ने थियौँ।”
१० “म पर्खाल हुँ
अनि मेरा वक्ष किल्ला।
त्यसैले मेरो मन शान्त छ,
जुन कुरा उसको नजरबाट लुकेको छैन।
११ बाआल-हामोनमा सुलेमानको अङ्गुर बगान थियो;+
तिनले त्यो बगान किसानहरूलाई कमाउन दिए
अनि अङ्गुरको सट्टा तिनीहरूले सुलेमानलाई चाँदीका एक हजार टुक्रा टक्य्राउँथे।
१२ हे सुलेमान, म आफ्नै अङ्गुर बगानमा सन्तुष्ट छु।
चाँदीका हजार टुक्रा तपाईँकै रहून्
अनि दुई सय टुक्राचाहिँ बगानको रखवाली गर्नेहरूको।”
१३ “हे बगैँचामा बस्ने मेरी प्रेयसी,+
साथीहरू तिम्रो स्वर सुन्न चाहन्छन्।
म पनि तिम्रो स्वर सुन्न चाहन्छु।”+
१४ “हे मेरो प्यारा, झट्टै आऊ।
जडीबुटीका पहाडहरू छिचोलेर
मृगजस्तै दौडेर आऊ,+
घोर्ले जरायोजस्तै कुदेर आऊ।”
अङ्गुरबाट बनेको रक्सी।
अर्थात्, युवतीहरू।
वा “घुरेर नहेर।”
मिश्रका राजाहरूको एउटा उपाधि।
वा सम्भवतः “चुल्ठाबीच सजिएका गाला।”
वा “ताज।”
शा., “जटामसीको।”
शब्दावली हेर्नुहोस्।
वा “भव्य घरका।”
वा “समुद्री किनारको।”
शा., “केशर फूल।”
वा “पानी पर्ने मौसम।”
वा सम्भवतः “धाँजा परेको पहाड।” वा “बेथेर पहाड।”
शब्दावली हेर्नुहोस्।
शब्दावली हेर्नुहोस्।
वा “बैजनी रङ्गको ऊनबाट बनाइएको थियो।”
वा “पाल्कीको भित्री भागलाई।”
वा “धरहराजस्तै।”
शब्दावली हेर्नुहोस्।
शब्दावली हेर्नुहोस्।
वा “पूर्वी लेबनान पर्वतमालाबाट।”
वा सम्भवतः “त्वचा।”
एक किसिमको बास्नादार नर्कट।
यसले बाइबलकालीन समयमा अत्तर बनाउन प्रयोग गरिने बास्नादार तत्त्व भएको रूखलाई जनाउँछ।
शब्दावली हेर्नुहोस्।
वा सम्भवतः “उसको बोली सुन्दा मलाई मेरो ज्यानै जाला जस्तो लाग्यो।”
शा., “कागजत्तिकै कालो।”
वा सम्भवतः “खजुरको झुप्पाझैँ।”
वा सम्भवतः “झरनामा।”
वा “क्रिसोलाइटहरू।”
वा “वादीमा।”
उत्प ३२:२ को फुटनोट हेर्नुहोस्।
वा “धरहराजस्तै।”
एक किसिमको कन्दमूल, जसले गर्भधारण गर्ने क्षमता बढाउँछ भन्ने विश्वास गरिन्थ्यो।
हिब्रू भाषामा शिओल। शब्दावली हेर्नुहोस्।
“याह,” यहोवा नामको छोटो रूप हो।
वा सम्भवतः “उसको।”