ISAÍAS
1 Amoz chachan Isaías*+ yoqaparojja kunatï Judá ukhamarak Jerusalén markanakarojj paskani ukwa Diosajj mä visionan uñjayäna, kunapachatï Uzías,+ Jotán,+ Acaz,+ Ezequías+ reyinakajj Judá+ marka apnaqapkäna uka urunakanwa uka visión uñjayäna:
2 alajjpachankirinaka istʼapjjam, oraqenkirinaka wali amuyump istʼapjjam,+
kuna laykutejj Jehová Diosajj akham sasaw säna:
3 Torojja pachpa dueñoparojj uñtʼasiwa,
asnojja kawkjarus dueñopajj manqʼa liwi uksa uñtʼasirakiwa.
Ukampis Israel markajj janiw nayarojj uñtʼkituti,*+
pachpa markajajj jan amuytʼasisaw kuns luri” sasa.
4 ¡Ay jucharar marka,+
pantjasitanak qʼeptʼat marka,
jaqenakan jan wali wawanakapa, jan walinak lurir wawanaka!
Jumanakajj Jehová Diosaruw apanukupjjtajja,+
Israelan Santo Diosaparuw jan respetomp uñjapjjtajja,
jumanakajj Diosatwa jitheqtapjjtajja.
5 ¿Kunatarak jumanakajj jukʼamp castigatäpjjañamasti? ¿Kunatarak kutkatasirïsipkaktasti?+
Pʼeqenakamajj usuchjatawa,
chuymanakamas usuntatarakiwa.+
6 Kayu plantat pʼeqekamajja janiw ni mä akchʼas sanöpktati.
Usuchjata, chhojjriñchjata ukhamäpjjtawa, llaganakamas* janiw jakkiti,
ukanakajj janïraw qolltʼatäpkiti, janiw vendampis chʼoqtʼatäpkiti ni aceitempis qoñaptayatäpkiti.+
7 Jumanakan oraqemajj chʼusakiwa.
Markanakamajj ninamp phichantatawa.
Jumanak nayraqatanwa extranjero jaqenakajj oraqeman utjki uka manqʼañanak tuksupjje.+
Oraqemajj extranjero jaqenakamp qʼala tukjat oraqer uñtasitawa.+
8 Sionan phuchaparojja uvas yapunkir ramanakamp lurat carparjamaw jaytawayapjje,
pepino yapun utjki uka pajat lurat carparjamaw jaytawayapjje,
enemigonakamp muyuntat markarjamaw jaytawayapjje.+
9 Janitï ejercitonakan Jehová Diosapajj mä qhawqhanir jiltʼaykistaspäna ukhajja,
jiwasajj Sodoma markjamaw uñjasisänjja,
Gomorra+ markjamarakiw uñjasisänjja.
10 Sodoma marka apnaqerinaka, Jehová Diosan arunakap istʼapjjam.+
Gomorra markankir jaqenaka, Diosasan leyip* wali amuyump istʼapjjam.+
11 Jehová Diosajj akham siwa: “¿Kunatakirak walja sacrificionakamajj nayar servitusti?”.+
“Nakhantayat ofrendjam loqtapkta uka orqo ovejanakatsa+ suma manqʼayat animalanakan likʼipatsa+ amjatäjjtwa,
torillonakana,+ corderonakana, cabranakan+ wilapajj+ janiw kusisiykituti.
12 Jumanakajj nayan ukaruw jutapjjtajja,+
ukampis ¿khitirak jutapjjañamatak mayipjjtamsti?
¿Khitirak pationakaj taksupjjañamatak mayipjjtamsti?+
13 Jan kunatak servir grano ofrendanakjja jan jukʼamp apanjjapjjamti.
Jumanakan inciensomajj nayatakejj ajjtaskañawa.+
Jumanakajj machaq phajjsinaksa,*+ sábado urunaksa+ amtapjjtawa, tantachäwinakatakis jawsthapipjjaraktawa.+
Ukampis sagrado tantachäwinak amtkasinjja jumanakajj layqasipjjaraktawa, janiw nayajj uk aguantjjti.+
14 Machaq phajjsinakamsa* fiestanakamsa nayajj uñistwa.
Ukanakajja jathi qʼepiruw nayatakejj tukupjje,
ukanak aguantkäwejj qaritäjjtwa.
15 Kunapachatï jumanakajj orasiñatak amparanakam loqtapkta ukhajja,
janiw nayajj yäqapksmati.+
16 Jareqasipjjam, qʼomachasipjjarakim,+
jan wali luratanakamsa nayraqatajat apanukupjjam,
jan walinaksa jan jukʼamp lurjjapjjamti.+
17 Kunatï walïki uk lurañ yateqapjjam, kunatï cheqapäki uk thaqapjjam,+
tʼaqesiyirirojj cheqañchapjjam,
jan awkin wajcha wawanakan* derechonakapsa arjjatapjjam,
viudanakarus yanaptʼapjjarakim”.+
18 Jehová Diosajj akham siwa: “Jutapjjam, kuna asuntonaksa jiwaskam askichañäni”.+
“Juchanakamajj llijkir wila colorjamäkchisa,
khunur uñtasit janqʼor tukuyatäniwa.+
Juchanakamajj wila color isjamäkchisa,
janqʼo tʼarwar uñtasit tukuyatäniwa.
19 Jumanakatï jankʼak nayar istʼapjjetäta ukhajja,
kunanakatï oraqen sumäki ukanakwa manqtʼasipjjäta.+
20 Ukampis jumanakatï jan istʼasiñ munapkäta, naya contra saytʼasipjjarakïta ukhajja,
espadampi tukjataw uñjasipjjäta,+
kuna laykutejj Jehová Diosan lakapaw uk arsu”.
21 ¡Kunjamarak Diosat jan jitheqtiri markajj+ mä prostitutar tukuwayjjesti!+
Uka markajj kunatï cheqapäki ukamp phoqantatänwa,+
kunatï cheqapäki ukaw ukan utjarakïna,+
ukampis jichhajj jaqe jiwayirinakakiw utj-jje.+
23 Principenakamajja jan istʼasirïpjjewa, lunthatanakampiw chikachasipjjaraki.+
Taqe jupanakajja qollqe chilltayasiñ wal munapjje, regalonakwa thaqapjjaraki.+
24 Cheqpach Tatitüki, ejercitonakan Jehová Diosapäki,
Israelan Wali Chʼamani Diosapäki ukajj akham siwa:
“¡Istʼapjjam! Naya contra saytʼirinakatjja nayajj librasïwa,
enemigonakajatsa vengasirakïwa.+
25 Nayajj castigämawa,
qʼañunakamjja mä lejiampjamaw* qʼomachäjja,
taqe qʼañunakamwa chhaqtayarakëjja.+
26 Kunjamtï qalltan juezanakamajj utjkayätamjja, ukhamarakiw juezanakamajj wasitat utj-jjätam,
ewjjtʼirinakamas qalltanjamarakiw utj-jjätam.+
Uka qhepatjja jumarojj Cheqapar Lurir Marka, Diosat Jan Jitheqtir Marka sapjjätamwa.+
27 Sionajj cheqaparjam salvatäniwa,+
kuttʼanipkani uka jaqenakajj cheqaparjam salvatäpjjarakiniwa.
28 Kutkatasirinakasa juchararanakasa taqeniw tukjatäpjjani,+
Jehová Diosar apanukurinakasti tukusipjjarakiniwa.+
29 Jumanakajj munapkayäta uka jachʼa qoqanakatjja* jupanakajj phenqʼasipjjaniwa,+
jumanakajj ajllisipkta uka jardinanakatjja* phenqʼasipjjarakïtawa.+
30 Kuna laykutejj jumanakajj wañsuskir laphinakani jachʼa qoqar* uñtasitäpjjätawa,+
jan umani jardinar uñtasitäpjjarakïtawa.
31 Chʼamani jaqejj pajaruw tukuni,
trabajopajj mä jiskʼa nina sankʼaruw tukurakini.
Ukanakajj ninanwa nakhapjjani,
janiw khitis jiwtʼaykaniti”.
2 Amoz chachan Isaías yoqapajja akwa Judá ukhamarak Jerusalén markanakat mä visionan uñjäna:+
kawkjantï Jehová Diosan utapajj jikjjataski uka qollojja,
taqe qollunakat sipansa jukʼamp jachʼäniwa, suma uttʼayatarakïniwa,+
lomanakat sipansa jukʼamp jachʼäniwa,
uka qollurusti taqe markanakaw sarapjjani.+
3 Walja markanakaw sarapjjani, akham sapjjarakiniwa:
“Jutapjjam, Jehová Diosan qollupar makatapjjañäni,
Jacobun Diosapan utapar makatapjjañäni.+
Diosajj thakinakapatwa yatichistani,
jiwasasti thakinakapanwa sarnaqarakiñäni”+ sasa.
4 Jupaw markanak taypin juezäni,
kunanakatï walja markanak taypin jan walïki ukanakjja jupaw cheqañchani.
Markanakajja espadanakap aradon rejanakaparuw tukuyapjjani,
Markanakajja janiw yaqha markanak contrajj espada aytjjapjjaniti,
janirakiw jukʼampejj guerran nuwasiñatak yateqjjapjjaniti.+
5 Jacobut jutir wawanakapa, jutapjjam,
Jehová Diosan qhanapan sarnaqapjjañäni.+
6 Diosay, jumajja Jacobut jutir wawanakaparuw apanuktajja,+
kuna laykutejja jupanakajj inti jalsu toqenkir markanakan walja costumbrenakaparjamaw sarnaqjjapjje.
Filisteonakjamaw jupanakajj magia lurapjje,+
jupanak taypinjja extranjeronakan walja wawanakapaw utj-jjaraki.
7 Jupanakan markapajj qollqempi qorimpi phoqantatawa,
wali valorani yänakapas* waljapuniwa.
Jupanakan markapajj caballonakampi phoqantatawa,
carronakapas waljapunirakiwa.+
8 Jupanakan markapajja jan kunatak servir diosanakamp phoqantatawa.+
Pachpa amparanakapamp lurapki ukanakaruw jupanakajj altʼasipjje,
pachpa lukʼananakapamp lurapki ukanakaruw jupanakajj altʼasipjje.
9 Ukhamaw jaqenakajj altʼasipjje, humillasipjjaraki,
jumajj janipuniw jupanakarojj perdonkasmati.
10 Qarqa* pʼiyanakar mantapjjam, laqʼar imantasipjjam,
kuna laykutejj Jehová Diosan colerasiñapajj wali ajjsarkañawa,
jupajj wali chʼaman Diosarakiwa.+
11 Jachʼa jachʼa tukurinakajja pʼeqenakapwa altʼasipjjani,
wali wali tukur jaqenakas jiskʼachatäpjjarakiniwa.
Uka urunjja Jehová Diosakiw jachʼañchatäni.
12 Kuna laykutejj ejercitonakan Jehová Diosapan urupawa.+
Diosan uka urupajja taqe jachʼa jachʼa tukuri jaqenak contra wali wal tukur jaqenak contraw jutaski,
taqe jaqenak contraw jutaski, importante jaqenak contra, jan yäqat jaqenak contraw jutaski,+
13 uka urunjja Líbano qollunakankir taqpach jachʼa cedro qoqanakaw* tinkupjjani,
Basán toqenkir taqpach roble qoqanakaw tinkupjjani,
14 taqpach jachʼa qollunakajj tukjatäpjjaniwa,
taqpach jachʼa lomanakas pampa tukuyatäpjjaniwa,
15 taqpach jachʼa torrenakasa taqpach jachʼa murallanakas allthapitäpjjaniwa,
16 Tarsis toqenkir taqpach barconakas jiskʼa jiskʼa tʼunjatäpjjaniwa,+
taqpach suma barconakas jiskʼa jiskʼa tʼunjatäpjjaniwa.
17 Jachʼa jachʼa tukur jaqejj jiskʼachatäniwa,
wali wal tukur jaqenakajj jiskʼachatäpjjarakiniwa.
Uka urunjja Jehová Diosakiw jachʼañchatäni.
18 Jan kunatak servir diosanakajj qʼala chhaqtayatäpjjaniwa.+
19 Jaqenakajj qarqanakan* pʼiyanakaparuw mantapjjani,
oraqen pʼiyanakaparuw mantapjjarakini,+
kuna laykutejj Jehová Diosan colerasiñapajj wali ajjsarkañawa,
wali chʼaman Diosarakiwa,+
kunapachatï oraqer wali ajjsarañat khatatiyañatak jupajj sartaskani ukhaw ukajj pasani.
20 Uka urunjja qollqeta qorita lurat jan kunatak serviri diosanakaparuw jaqenakajj aptapjjani,
jupanak nayraqatan altʼasiñatak lurapkäna uka diosanakaparuw aptapjjani,
ukatjja kawkjantï musaraña* sat animalanakasa murciélago sat animalanakas jakapki uka cheqaruw jaqtjjapjjani,+
21 ukhamat qarqa* pʼiyanakar mantañataki,
jachʼa qarqa taypinakan imantasiñataki,
kuna laykutejj Jehová Diosan colerasiñapajj wali ajjsarkañawa,
wali chʼaman Diosarakiwa,
kunapachatï oraqer wali ajjsarañat khatatiyañatak jupajj sartaskani ukhaw ukajj pasani.
22 Aleq jaqerojj jan jukʼamp confiyjjapjjamti,
jaqejj jiwirikiwa.
¿Kunatarak maynejj jaqer confiyañapäspasti?
3 ¡Uñjapjjam! Cheqpach Dios Tatitojja, ejercitonakan Jehová Diosapajja,
Jerusalén markatsa Judá markatsa taqe kasta yanapanakjja apaqaniwa,
tʼantʼsa umsa apaqaniwa,+
2 chʼamani chacharusa, guerran nuwasir chacharusa,
juezarusa, profetarusa,+ yatirirusa, ancianorusa* jupajj apaqaniwa,
3 phesqa tunka chachanakar pʼeqtʼirirusa,+ respetat jaqerusa, ewjjtʼirirusa,
magianak lurañatak suma yatjjattʼat jaqerusa, layqarusa jupajj apaqaniwa.+
4 Waynitunakarojja jupanakan principenakaparuw nayajj tukuyäjja,
jupanakajja amuyunakap sapa kuti mayjtʼayir jaqenakamp* apnaqatäpjjaniwa.
5 Jaqenakajja jupanakkamaw tʼaqesiyasipjjani,
sapa mayniw jaqe masipar tʼaqesiyani.+
Mä waynitojja mä jilïr jaqeruw jan waltʼayani,
jan yäqat mä jaqejja respetat mä jaqeruw qallasini.+
6 Sapa mayniw awkipan utapankir jilaparojj katuntapjjani, akham sapjjarakiniwa:
“Jumaw mä mantonïtajja, jumay nanakar apnaqapjjeta.
Jumay aka qʼala tʼunjat lugarat encargasim” sasa.
7 Ukampis uka urunjja akham sasaw jupajj arusini:
“Janiw nayajj jumanakan heridanakam qolltʼkäti,*
janiw utajan manqʼas ni isis utjkituti.
Jan markar apnaqañajatakejj uttʼayapjjestati” sasa.
8 Jerusalén markajj lanktʼasiwa,
Judá markajj tinkurakiwa,
kuna laykutejj uka markanakajja parlatanakapampis luratanakapampis Jehová Dios conträpjjewa,
kʼajtatap nayraqatansa kutkatasir markanakäpjjewa.+
9 Ajanunakapan uñnaqapajja jupanak contraw qhanañchi,
Sodoma markjamaw juchap yatiyapjjaraki,+
janiw kunsa imtʼapkiti.
¡Ay jupanakat kunakïkani, jupanak pachpaw jan waltʼäwinak thaqasisipki!
10 Cheqap sarnaqer jaqenakarojja taqe kunas sumaw jumanakatakejj sarani sasin sapjjam,
11 ¡Ay jan wali jaqenakat kunakïkani!
¡Jupanakajj jan waltʼäwinakanwa uñjasipjjani,
kuntï jupanakajj amparanakapamp lurapki uka pachpaw jupanakar lurasini!
12 Nayan markajan capatazanakapajja tʼaqesiyirinakäpjjewa,
jupanakarojj warminakaw apnaqapjje.
Nayan markaja, pʼeqtʼirinakamajj jan waliruw apasipktamjja,
jupanakajj thakinakamatwa saranukuyapjjtamjja.+
13 Jehová Diosajj juchañchañatakiw wakichasiski,
markanakar juchañchañatakiw jupajj saytʼasiski.
14 Jehová Diosajja markapan ancianonakampiru principenakampirojj juchañchaniwa.
Diosajj jupanakar akham saniwa: “Jumanakajj uvas yapu phichantapjjtajja,
pobrenakar lunthatapkta ukanakajj utanakamankiwa”+ sasa.
15 Taqe Kunjjar Munañani Tatitojja, ejercitonakan Jehová Diosapajja akham sarakiwa: “¿Kunatarak markajar aynachtʼayapjjtasti,
kunatarak pobrenakar wal tʼaqesiyapjjtasti?”+ sasa.
16 Jehová Diosajj akham siwa: “Niyakejjay Sionan phuchanakapajj jachʼa jachʼa tukurïpjjchejja,
pʼeqe waytataw sarnaqapjje,
nayranakapampi coqueteasa, jiskʼat jiskʼar chellqtasa,
kayunakapankir adornonakap chholloqeyasaw sarnaqapjjaraki,
17 Jehová Diosajja Sionan phuchanakapan pʼeqenakapar qarachrantayasaw castigani,
pʼeqenakapsa Jehová Diosajj qʼarstayaniwa.+
18 Uka urunjja Jehová Diosajj taqpach adornonakapwa apaqani: kayur uchasiñ brazaletenakapsa,
pʼeqer uchasiñ cintanaksa, phajjsir uñtasit adornonaksa,+
19 aretenaksa, brazaletenaksa, velonaksa,
20 pʼeqer uchasiñ adornonaksa, kayur uchasiñ cadenanaksa, pechor uchasiñ fajanaksa,*
perfume uchañ frasconaksa, munachanaksa,*
21 lukʼanar uchasiñ anillonaksa, nasar uchasiñ anillonaksa,
22 importante urun uskusiñ isinaksa, patjja isinaksa, mantonaksa, bolsanaksa,
23 jiskʼa espejonaksa,+ linot lurat isinaksa,*
turbantenaksa, velonaksa apaqaniwa.
24 Bálsamo sat aceiten+ suma olorap lantejja, tʼamantat olorakiw utjani,
mä cinturón lantejja, mä pitakiw* utjani,
suma askichtʼat ñikʼutanakap tukstayasisajja, pʼeq qʼarakëjjapjjaniwa,+
jila alani isi lantejja, llakisiñ isikiw*+ utjani,
suma uñnaqtʼanïpkchisa, parintayat hierromp marcatäpjjaniwa.
25 Chachanakamajja espadampi jiwarayatäpjjaniwa,
wali chʼamani chachanakamas guerranwa jiwarapjjarakini.+
26 Markar mantañ lugaranakas jachapjjaniwa, llakisipjjarakiniwa,+
uka markajj utjirinakap aparat warmir uñtasitäniwa, chʼusa oraqeruw qontʼasini”.+
4 Uka urunsti paqallqo warminakaw mä chachat katuntasipjjani,+ akham sapjjarakiniwa:
“Nanakajj pachpa tʼantʼajwa manqtʼasipjjäjja,
nanak pachpaw isinakajsa jikjjatasipjjäjja,
nanakajj jumamp casarasiñakwa munapjjta, sutim apañ munapjjarakta,
2 Uka urunjja kuntï Jehová Diosajj jiltaykani ukajja, musparkañäniwa, sumarakïniwa, khitinakatï Israel markat jakasipkakini ukanakatakejja oraqen achunakapajj mä orgullöniwa, kusiskañarakïniwa.+ 3 Taqe khitinakatï Sionan quedasipki ukanakasa taqe khitinakatï Jerusalenan quedasipki ukanakasa santo satäpjjaniwa, taqe khitinakatï Jerusalenan jakañatak qellqatäpki ukanakajj santo satäpjjaniwa.+
4 Kunapachatï Jehová Diosajj Jerusalenatak wal coleraskani juzgkarakini, ukhamat Sionan phuchanakapan taqe qʼañunakap* jareqkani,+ wila wartaskäna uksa Jerusalén taypit qʼomachkarakini ukhajja,+ 5 Sion Qollojj jikjjataski taqe uka lugaranakansa Sion Qollun apaski uka tantachasiñ lugaranakansa Jehová Diosajj jewqʼer uñtata mä qenaya urutakejj utjayani, arumatakisti qhantʼir mä nina utjayarakini,+ kuna laykutejj taqpach kʼajkir lugarajj jarkʼaqatäniwa. 6 Chʼiwirtʼasiñatakejja ramanakamp lurat mä carpaw ukan utjani, ukhamat urun calorapat jarkʼaqasiñataki,+ uka carpajj jachʼa thayampita jallumpit imantasiñataki ukhamarak jarkʼaqasiñatakiw servini.+
5 Mirä amp suma, munatajar cantayapjjakitaya,
munatajatsa uvas yapupatsa mä canción cantayapjjakitaya.+
Munatajajj mä uvas yapunïnwa, ukajj qollu iramankir suma achunak churir oraqenkänwa.
2 Jupajja oraqwa allsüna, qalanakwa apsurakïna.
Ajllita wila color uvasanakwa ayrurakïna,*
uka uvas yapu taypirojja mä torre saytʼayäna,
uvas chʼirwañ mä lugarwa ukan wakicharakïna.+
Ukatjja uka yapun suma uvasanak achuñapwa jupajj suyaskäna,
ukampis kʼitha uvasanakakiw achoqjjäna.+
3 Ukatwa jupajj akham säna: “Jerusalén markankir jaqenaka, Judá markankir chachanaka,
mirä amp suma, nayampiru uvas yapujampirojj jumanakay juzgapjjam.+
4 ¿Kunampsa uvas yapujampejj lurañajäspänjja,
kunrak nayajj jan lurkpachätsti?+
Nayajj suma uvasanak achuñapwa suyaskayäta,
¿kunatarak kʼitha uvasanakak achoqjjesti?
5 Mirä amp suma, jichhajj ak yatiyapjjäma,
kuntï uvas yapujampejj lurkä uk yatiyapjjäma:
kunanakampitï uvas yapujajj muytayatäki ukjja nayajj apthapïwa,
phichantatarakïniwa.+
Uvas yapun qala perqapsa nayajj allthapïwa,
taksutarakïniwa.
6 Uka uvas yapurojj apanukut oraqeruw tukuyäjja,+
janiw khuchuratäkaniti ni qoratäkanisa.
Chʼapinakampi jan wali qoranakampikiw phoqantjjani,+
qenayanakarojja uka yapur jallu jan purjjatayanipjjañapatakiw mä orden churäjja.+
7 Kuna laykutejj ejercitonakan Jehová Diosapan uvas yapupajja Israelan utapawa,+
Judá markankir jaqenakajja Diosan munat yapupänwa.
Jupajj justicia utjañapwa suyaskäna,+
ukampis janiw justiciajj utjkänti.
Jupajj cheqapar uñjasiñapwa suyaskäna,
ukampis khitinakatï tʼaqesipkäna ukanakan wararitanakapakiw utjäna”.+
8 ¡Ay kunakïkani, utanakapar jukʼamp utanakamp yaptʼapki ukanakatjja,+
ay kunakïkani, walja oraqenak jikjjatapki ukanakatjja,+
jupanakakiw taqe kunatsa dueñöjjapjje,
jupanakakiw aka oraqensa jakjjapjjaraki!
9 Ejercitonakan Jehová Diosaparojja mä juramento lurirwa nayajj istʼta,
walja utanakajj jachʼanakäpkchisa wali sumanakäpkchisa,
laqayar tukuyatäpjjaniwa,
janirakiw khitis ukan jakjjaniti.+
10 Pusi hectárea uvas yaputjja 22 litrokiw* vinojj apsusini,
niya 160 kilo* trigo jathatjja niya 16 kilonakakiw* trigojj achoqani.+
11 ¡Ay kunakïkani, alcohol umañatak alwat sartasipki ukanakatjja!+
Jupanakajj arumkam umasipkakiwa, vinojj jupanakar machjayañapkama.
12 Jachʼa manqʼäwinakapanjja arpanaka, cuerdanakan instrumentonaka,
panderetanaka, flautanaka, vino ukanakaw utji.
Ukampis kunanaktï Jehová Diosajj lurki ukanakarojj janiw jupanakajj importancia churapkiti,
kuntï amparanakapamp lurki uksa janirakiw uñjapkiti.
13 Nayar jan uñtʼatap laykojja,+
markajajj yaqha markar apataw uñjasini,
markan wali respetat jaqenakapas manqʼat awtjatäpjjaniwa,+
taqpach jaqenakapas umat pharjatäpjjarakiniwa.*
14 Ukatwa Sepulturajj* wali jachʼaptatäjje,
lakapsa wali jachʼwa jistʼararaki,+
Jerusalenan kʼajkiripasa,* ojjori* walja jaqenakapasa, fiesta wal muniri jaqenakapasa,
cheqpachapuniw uka Sepulturar saraqapjjani.
15 Jaqenakajj altʼasipjjaniwa,
humillatäpjjarakiniwa,
jachʼa jachʼa tukuri jaqenakajj jiskʼachatäpjjarakiniwa.
16 Ejercitonakan Jehová Diosapajja cheqapar uñjirïtap laykojj jachʼañchatäniwa,
cheqpach Diosajja, Santo Diosajja,+ kunatï cheqapäki uka taypiw santo Diosätap uñachtʼayani.+
17 Pachpa pastonakapans manqʼapkaspa ukhamwa ovejanakajj pasto manqʼapjjani.
Extranjeronakajja apanukut lugaranakanwa manqʼapjjani, kawkjantï nayrajj suma manqʼayat animalanakajj utjkäna uka lugaranakanwa manqʼapjjani.
18 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï kʼarisipki ukanakatjja, jupanakajj pantjasitanakaparu juchanakaparu chinkatatäpjjewa,
jupanakajja carretar chinkatat mä uywar uñtasitäpjjewa, carretajj kawkjarutï uywajj sarki ukaruw qatatiyasi!
19 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï akham sapki ukanakatjja: “Kuntï jupajj lurki uk jankʼakiy lurpan,
uka luratapajj jankʼakiy jutpan, ukhamat uñjañasataki,
Israelan Santo Diosan amtapajj* phoqaspan,
ukhamat uka amtap uñtʼañasataki”!+
20 ¡Ay kunakïkani, kunatï walïki ukarojj janiw walïkiti sapki ukanakatsa, kunatï jan walïki ukarojj waliwa sapki ukanakatsa!+
¡Ay kunakïkani, khitinakatï qhanarojj chʼamakawa sapki ukanakatsa, khitinakatï chʼamakarojj qhanawa sapki ukanakatsa!
¡Ay kunakïkani, khitinakatï mojjsarojj kʼallkʼuwa sapki ukanakatsa, khitinakatï kʼallkʼurojj mojjsawa sapki ukanakatsa!
21 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï pachpa nayranakapatak yatiñanïpki ukanakatjja!
¡Ay kunakïkani, khitinakatï suma amuytʼasirïpkaspas ukham amuyasipki ukanakatjja!+
22 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï vino umirit uñtʼatäpki ukanakatjja!
¡Ay kunakïkani, khitinakatï machjayir umañanak mezclañ sum yatipki ukanakatjja!+
23 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï qollqe chilltayasisajj jan wali jaqerojj jan juchan jaqet uñjapki+
ukhamarak cheqap sarnaqer jaqenakaru jan cheqaparjam uñjapki ukanakatjja!+
24 Kunjamatï ninajj pajar nakhantkejja,
waña pastos ninan qʼal nakhantkarakejja,
ukhamarakiw uka markan saphinakapajj ñusantani,
panqaranakapajj laqʼa polvor uñtasitaw taqe toqer willisipjjani,
kuna laykutejj ejercitonakan Jehová Diosapäki ukan leyipwa* jupanakajj apanukupjjäna,
Israelan Santo Diosapan arunakaparojj janiw respetapkänti.+
25 Ukatwa Jehová Diosajj markap contrajj wal colerasi,
jupanakar castigañatakiw Diosajj amparap loqtani.+
Qollunakasti khatatipjjaniwa,
jupanakan jiwat cuerponakapas basurar uñtasitaw callenakankapjjani.+
Ukhampachas Diosajj janiw colerap apjtayaskiti,
jan ukasti castigañatakejj amparapajj loqtatakïskiwa.
26 Diosajja jaya lugarankir markatakiw mä señal* aptäna,+
oraq thiyanakatpach* jutapjjañapatakiw jupanakar khuytʼäna.+
¡Uñtapjjam! Jupanakajj ratukiw jutasipki.+
27 Janiw khitis jupanakat qaritäkiti ni lanktʼaskisa.
Janiw khitis ik puriyaskiti ni ikkarakisa.
Cinturanakapar uchatäki uka cinturonanakapas suma segurtʼatakïskiwa,
janirakiw wiskhunakapan* chinuñanakapas tʼaqaskiti.
28 Taqe flechanakapajj afiltʼatäpjjewa,
taqpach flechtʼañ arconakapas dobltʼatäpjjewa.*
Caballonakapan kayu sillunakapas chʼollqhe qalanakjamäpjjewa,
carronakapan ruedanakapas wali jachʼa thayar uñtasitäpjjewa.+
29 Uka jaqenakajj leonanakjamaw wararipjje,
waynpach leonanakjamaw jupanakajj wararipjje.+
Warartatasaw jupanakajj mä animalar katupjjani,
apasipjjarakiniwa, ukampis janiw khitis uk aparkaniti.
30 Uka urunjja jupanakajj uka animal katusajj warartatapjjaniwa,
kunjamtï lamar qotajj wali jachʼat suynki ukhama.+
Taqe khitinakatï oraqe uñtapkani ukanakajja wali llakkañ chʼamakwa uñjapjjani,
qenayanak kawsajj intis chʼamaktʼaniwa.+
6 Uzías reyejj jiwjjäna uka maranjja,+ Jehová Diosaruw nayajj jachʼa ukhamarak alto tronon qontʼat uñjta,+ uchtʼasitäkäna uka largo isipasti temploruw phoqantäna. 2 Jupa muytpachanjja serafín* angelanakaw saytʼatäsipkäna, sapa maynejj sojjta chheqanakanïpjjänwa. Sapa mayniw pä chheqanakampejj ajanup imtʼasipjjäna, pä chheqanakampisti kayunakapwa imtʼasipjjäna, pä chheqanakampejj jalnaqapjjarakïnwa.
3 Uka angelanakajj jupanakkamaw jachʼat akham sasipjjäna:
“Ejercitonakan Jehová Diosapajja santo, santo, santo Diosawa.+
Taqe oraqpachajj jachʼa chʼamapampi phoqantatawa” sasa.
4 Arnaqasitanakap laykojja punkunakan bisagranakapajj khatatipjjänwa, utas jewqʼe phoqakirakïnwa.+
5 Ukatjja nayajj akham sayätwa: “¡Ay nayat kunakïkani!
¡Jichhajj cheqpachapuniw jiwäjja,
kuna laykutejj nayajj jucharar jaqëtwa, kunatï jan qʼomäki ukwa parlarakta,
kunatï jan qʼomäki uk parlir marka taypinwa jakarakta,+
nayranakajajj Reyiruw uñjapjje, ejercitonakan pachpa Jehová Diosaparuw uñjapjje!” sasa.
6 Ukatsti serafín angelanakat mayniw nayan ukar jutäna, amparapanjja mä nina sankʼaw utjäna,+ ukjja altaratwa tenazanakamp apanitayna.+ 7 Jupajj lakajatwa llamktʼitäna, akham sarakïnwa:
“¡Uñtam! Aka nina sankʼampiw nayajj lakamat llamktʼsma.
Juchamajj chhaqtayatäjjewa,
juchanakamjja Diosajj perdonjjewa” sasa.
8 Ukatjja Jehová Diosan arupwa nayajj istʼayäta, jupajj akham sänwa: “¿Khitirus nayajj khitäjja, khitis jiwas lanti sarani?”+ sasa. Nayasti akham sarakiyätwa: “¡Nayajj akankasktwa! ¡Nayar khitita!”+ sasa.
9 Jupasti akham sarakïnwa: “Saram, uka markar akham sanim:
‘Jumanakajj kutin kutiniw istʼapjjäta,
ukampis janiw entiendipkätati.
Jumanakajj kutin kutiniw uñjapjjäta,
ukampis janiw kuna yatiñsa jikjjatapkätati’+ sasa.
10 Aka markarojj qala chuymanir tukuyam,+
jiñchunakapsa llupantam,+
nayranakapsa jistʼantam,
ukhamat nayranakapamp jan uñjapjjañapataki,
janirak jiñchunakapamp istʼapjjañapataki,
ukhamat chuymanakapajj jan amuyapjjañapataki,
janirak nayan ukar kuttʼanisinsa qollatäpjjañapataki”+ sasa.
11 Ukatjja nayajj akham sayätwa: “Jehová Dios Tata, ¿ukajj kunapachkamarakïnisti?” sasa. Jupasti akham sarakitänwa:
“Markanakajj qʼala tukjatäpjjañapkama, jan jaqeni laqayar tukuyatäpjjañapkama,
utanakas jan jaqeni quedasipjjañapkama,
oraqes qʼala tukjata chʼusaki uñjasiñapkama,+
12 Jehová Diosajj jaqenakar jayar apañapkama,+
oraqet jilapartejj wasarar tukuñapkama.
13 Ukampis Israel markanjja sapa tunkat mayniw jiltʼani, ukatjja wasitatwa markajj phichantatäni. Israel markajj mä jachʼa qoqar* uñtasitäniwa, mä jachʼa roble qoqar uñtasitäniwa, kunapachatï qoqajj khuchoqatäjje ukhajja jiskʼa troncopakiw jiltʼjje, khuchoqat uka jiskʼa troncojja mä santo jathäniwa” sasa.
7 Acaz+ chachajj Judá markan reyipäkäna uka urunakanjja, Siria markan Rezín sat reyipampi Israel markan Pécah+ sat reyipampiw Jerusalén contra guerran nuwasiñatak makatapjjäna, Pécah chachajj Remalías chachan yoqapänwa, ukampis janiw jupajj uka marka katuntkänti.*+ Acaz chachajja Jotán chachan yoqapänwa, Jotán chachajj Uzías chachan yoqaparakïnwa. 2 Davidan utapankirinakarojj akham sasaw yatiyasïna: “Siria markajj Efrainampiw guerran nuwasiñatak mayachtʼasi” sasa.
Acaz chachan chuymapasa markapankir jaqenakan chuymanakapasa ajjsarañatwa khatatipjjäna, kunjamtï montenkir* qoqanakajj* thayamp khatatipki ukhama.
3 Ukatjja Jehová Diosajj akham sasaw Isaiasarojj säna: “Mirä amp suma, Sear-Jasub* yoqamampejj Acaz chachamp jikisir sarapjjam,+ patjja toqenkir uma estanquen canalapajj tukuyki uka jakʼana,+ isi tʼajjsurin oraqepar sarki uka thakina. 4 Juparojj akham sañamawa: ‘Amuyasim, tranquilokïma. Aqaskir aka pä jiskʼa lawanakar jan ajjsaramti, janirak desanimasimti, Siria markan Rezín sat reyin wal colerasitapatsa Remalías+ chachan yoqapan wal colerasitapatsa jan ajjsaramti. 5 Siria markampi, Efrainampi, Remalías chachan yoqapampejj jumar jan waltʼayañatakiw amtapjje, jupanakajj akham sapjjewa: 6 “Judá marka contra makatapjjañäni, qʼal tʼunjañäni,* katuntarakiñäni,* uka markan reyipäñapatakejj Tabeel chachan yoqapar uttʼayarakiñäni”+ sasa.
7 ”’Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj akham siwa:
“Ukajj janiw sumar sarkaniti,
janiw phoqaskaniti.
8 Kuna laykutejj Siria markan capitalapajj Damasco markawa,
Damasco markan reyipajj Rezín sat chachawa.
Sojjta tunka phesqani maranakanakwa
Efrainajj qʼala tʼunjatäni, janiw markäjjaniti.+
Janitï jumanakajj taqe chuyma confiyapkäta* ukhajja,
janiw jumanakan reinomajj* suma uttʼayatäkaniti” sasa’”.
10 Jehová Diosajj akham sasaw Acaz chacharojj saskakïna: 11 “Jehová Diosamarojj mä señal mayim,+ uka señalajj Sepultura* wali manqhankpasa jan ukajj alajjpachan wali altonkpasa mayiskakim” sasa. 12 Ukampis Acaz chachajj akham sänwa: “Janiw nayajj kunsa maykäti, janirakiw Jehová Diosarojj yantʼkäti” sasa.
13 Ukatjja Isaías chachajj akham sänwa: “Davidan utapankirinaka, mirä amp suma, istʼapjjam. ¿Jaqenakan pacienciap yantʼañajj janit jumanakatakejj bastäki? ¿Diosan pacienciap yantʼapjjarakïtati?+ 14 Jehová Dios pachpaw jumanakarojj mä señal churapjjätam. Mä tawaqow usuriptani, jupasti mä yoqall wawa ususirakini,+ Emmanuel* sasaw sutiyarakini.+ 15 Kunapachatï uka wawajj kunatï jan walïki uk rechazañ yatjjani, kunatï walïki uk ajlliñ yatjjarakini ukhajja, mantequillampi miskʼimpwa manqʼasini. 16 Uka wawajj janïraw kunatï jan walïki uk rechazañ yatkaniti, janirakiw kunatï walïki uk ajlliñ yatkaniti, ukhaw jumajj ajjsarkta uka pä reyinakan oraqepajj qʼala apanukut uñjasini.+ 17 Acaz rey, Jehová Diosajj juma contrasa, markam contrasa, awkiman utapankirinak contrasa mä jan waltʼañ tiempo apanini, Efrainajj Judá markat jaljtkäna ukhat aksarojj janipuniw ukhamajj paskiti,+ Diosajj Asiria markan reyiparuw khitanini.+
18 ”Uka urunjja Jehová Diosajj Egipto markankki uka wali jaya Nilo jawiran canalanakankir chhichhillankhanakaruw khuytʼani, Asiria oraqenkir abejanakaruw khuytʼarakini, 19 taqe jupanakaw jutapjjani, manqha vallenakana, qarqa* qʼawanakana, taqe chʼapinakana, kawkjantï animalanakajj uma umtʼapki taqe uka lugaranakanwa jupanakajj utjantasipjjani.
20 ”Uka urunjja Éufrates jawira toqet alquilat navajampiwa, mä arunjja Asiria markan reyip taypiw+ Jehová Diosajj pʼeqe ñikʼutsa kayu tʼarwsa afeitani, uka navajajja sunksa apaqarakiniwa.
21 ”Uka urunjja mä chachaw uywanak taypitjja mä ternerampi pä ovejanakamp jakayaskakini. 22 Niyakejjay walja lechejj utjchinejja, jupajj mantequillwa manqʼani, kuna laykutejj taqe khitinakatï uka oraqen jiltʼapkani ukanakajja mantequillampi miskʼimpwa manqʼapjjani.
23 ”Uka urunjja kawkjanakantï 1.000 uvas alinakajj 1.000 siclo* qollqe metal valoranïkäna uka cheqanakanjja chʼapinakampi jan wali qoranakampikiw utj-jjani. 24 Uka lugararojja chachanakajj flechtʼañ arconakampi flechanakampiw sarapjjani, kuna laykutejj markpachaw chʼapinakampi jan wali qoranakampi phoqantatäni. 25 Chʼapinakaru jan wali qoranakaru ajjsaratam laykojja nayrajj azadonampi qʼomachaskäna uka qollunakarojj janiw jakʼachaskätati. Uka qollunakajj toronakan pasto manqʼañ lugararuw tukjjani, ovejanakan taksut oraqeruw tukjjarakini”.
8 Jehová Diosajj akham sitänwa: “Mä jachʼa tabla aptasinjja+ ukarojj qhana liytʼkañ arunakampi* ‘Maher-Salal-Has-Baz’* sasin qellqantam. 2 Uka arunakan qellqasitap uñachtʼayasiñapatakejja confiykañ testigonakwa nayajj munta, jupanakajj qellqantasaw testigöpjjatap uñachtʼayapjjañapa, Urías+ sacerdotempiru Jeberekías chachan Zacarías yoqapampiruw nayajj testigot munta” sasa.
3 Ukatsti profetisa warmimpiw* nayajj ikthapiyäta,* jupajj usuriptänwa, tiempompejj mä yoqall wawa ususirakïna.+ Jehová Diosajj akham sitänwa: “Maher-Salal-Has-Baz sutimpi ucham, 4 uka wawajj janïraw ‘papitu’, ‘mamita’ sasin artʼasiñ yatkaniti, ukhaw kunanakatï Damasco markan utjki ukanaksa, kunanakatï Samaria markat saqueysuski ukanaksa Asiria markan reyip nayraqataparuw apasjjapjjani”+ sasa.
5 Jehová Diosajj mayampiw akham sasin sitäna:
6 “Niyakejjay aka markajj Siloé canalan kʼachat jalir umanakap jan munkchejja,+
niyakejjay Rezín sat chachatsa Remalías chachan yoqapatsa jupanakajj kusisipjjchejja,+
7 Jehová Diosajj jupanak contraw
jawiran* wali chʼamani walja umanakap apanini,
Asiria markan reyipampiru+ taqe chʼamapampiruw apanini.
Jupaw taqe uma jalirinakap jilarayani,
taqpach jawiranakapwa umajj phoqantarakini,
8 taqpach Judá oraqnamaw pasarakini.
Jupaw umamp phoqantayani, pasakiparakini, kunkakamaw purirakini.+
9 Markanaka, jumanakajj jan waltʼayapjjam, ukampis qʼala tʼunjatäpjjätawa.
¡Oraqen wali jayan jakirinaka, taqe jumanakajj istʼapjjam!
¡Guerratak wakichasipjjam, ukampis qʼala tʼunjatäpjjätawa!+
¡Guerratak wakichasipjjam, ukampis qʼala tʼunjatäpjjätawa!
10 ¡Kuntï lurañ munapkta uk amtapjjam, ukampis uka amtajj janiw phoqasiyatäkaniti!
11 Kunapachatï Jehová Diosajj nayar parlitäna ukhajja, jupan chʼamapaw nayjjar jutäna, aka jaqenakar jan arkañatakiw jupajj mä orden churitäna. Jupajj akham sänwa:
12 “Kunapachatï aka markajj ‘¡jiwas contraw arustʼasipjje!’ sasin sapjje ukhajja, jan jumanakajj ‘¡jiwas contraw arustʼasipjje!’ sasin sapjjamti,
kunarutï jupanakajj ajjsarapki ukarojj jan ajjsarapjjamti,
kunarutï ajjsarapki ukatakejj jan khatatipjjamti.
13 Jumanakajj akwa amtapjjañama, ejercitonakan Jehová Diosapakiw santo Diosajja,+
juparuw jumanakajj ajjsarapjjañama,
jupaw jumanakarojj khatatiyañapa”+ sasa.
14 Jupajj mä santuarior uñtasitäniwa,
ukampis Israelan paypach reinonakatakejja,*
jupajj chocantañ mä qalar uñtasitarakïniwa,
Jerusalén markankirinakatakejja,
mä trampar uñtasitäniwa, mä sipitar uñtasitarakïniwa.
15 Jupanakat waljaniw lanktʼasipjjani, liwisipjjani, qʼala tukjat uñjasipjjarakini,
jupanakajj sipitaruw jaltʼapjjani, katuntatäpjjarakiniwa.
16 ¡Kawkïr rollontï yatiyäwejj qellqatäki uk rollthapim,
discipulonakajan leyipar* sello ucharakim!
17 Jehová Diosaruw nayajj wal suytʼäjja,+ jupajj Jacobut jutir wawanakaparojj janiw uñkatañ munkiti,+ juparuw nayajj suytʼäjja.
18 ¡Uñtapjjam! Israelanjja nayasa Jehová Diosajj churkitu uka wawanakasa,+ Sion Qollun jakiri, ejercitonakan Jehová Diosapan señalanakaparu,+ milagronakapar uñtasitäpjjtwa.
19 Jupanakatï “jiwatanakamp parlirinakaru jan ukajj jiskʼat parlasiri, laka manqhat parlasiri yatirinakar jisktʼapjjam” sasin sapjjätam ukhajja, ¿janit mä markajj Diosapar jisktʼasiñapäkaspa? ¿Jakirinakan askipatakejj jiwatanakarut jupanakajj jisktʼasipjjañapa?+ 20 ¡Ukanak lurañat sipansa, jupanakajj leyiruw jisktʼasipjjañapa, qellqatäki uka yatiyäwsa phoqapjjañaparakiwa!
Kunapachatï Diosan arunakaparjam jan parlapki ukhajja, jupanakajj janiw qhananïpkiti.*+ 21 Jupanakat sapa mayniw oraqnamajj wali llakita, manqʼat awtjata pasapjjani,+ ukham manqʼat awtjata, colerata jikjjatasisajj alayar uñtasaw reyipampiru Diosapampirojj maldisipjjani. 22 Ukatjja oraqeruw jupajj uñtanini, ukanjja llakisiñampi chʼamakampikwa uñjani, chʼiwimpi chʼama tiemponakampikwa uñjani, chʼamakakwa uñjani, janiw kuna qhansa uñjkaniti.
9 Ukampis uka chʼamakajj janiw nayrjamäkaniti, janiw oraqejj llakisiñan uñjaskäna ukhamäkaniti, janirakiw Zabulón oraqesa Neftalí oraqes jiskʼachatäkäna ukhamäkaniti.+ Ukampis tiempompejja jupajj* uka oraqeruw jachʼañchani, mä arunjja lamar qotar sarir thakiru, Jordán toqena, yaqha markankirinakan Galileaparuw jachʼañchani.
2 Chʼamakan sarnaqkäna uka markajja,
mä jachʼa qhana uñjäna.
Wali chʼamak oraqen jakirinakarojja,
mä qhanaw jupanakjjar qhantʼäna.+
3 Markarojja jumajj jachʼaptaytawa,
kusisiñapsa jachʼaptayaraktawa.
Juma nayraqatanjja jupanakajj wal kusisipjje,
kunjamtï jaqenakajj cosecha tiempon kusisipki ukhama,
kunjamtï jaqenakajj saqueysutanak wali kusisit jaljasipki ukhama.
4 Jupanakajj apapkäna uka yukjja jumajj tʼunjtawa,
kallachinakapankkäna uka varjja tʼunjtawa, capatazankkäna uka thujrjja jumajj tʼunjtawa,
kunjamtï Madián markajj atipjat uñjaskäna uka urun lurkayäta ukhama.+
5 Marchasin oraq khatatiyapki taqe uka botasanakasa,
taqpach wilarar isinakasa,
ninampi phichantatäpjjaniwa.
Jupajja Yatiñani Ewjjtʼiri,+ Wali Chʼamani Dios,+ Wiñay Awki, Sumankañan Principepa satäniwa.
7 Apnaqäwipajj jiltaskakiniwa, janiw tukuskaniti,
sumankañas janiw tukuskaniti,+
Davidan tronopansa+ reinopansa,*
ukhamat uka reino justiciampi+ cheqapampi,+
sum uttʼayañataki+ ukhamarak katjjasiñataki,
jichhat uksarusa wiñayatakisa.
Cheqpachansa ejercitonakan Jehová Diosapaw uk lurani.
8 Jehová Diosajj Jacob contraw mä yatiyäwi apayanïna,
uka yatiyäwejj Israel contraw jutäna.+
9 Taqpach markaw uk yatini,
Efrainampi Samaria markankirinakampiw uk yatipjjani,
jupanakajj jachʼa jachʼa tukusa jan respetompiw akham sapjje:
10 “Ladrillot lurat utanakajj liwirtjjapjjewa,
ukampis nanakajj kʼutsut qalanakampiw mayampi saytʼayapjjäjja.+
Sicómoro qoqanakajj* khuchuratäpjjewa,
ukampis uka qoqanak lantejj cedro qoqanakwa nanakajj uchapjjäjja”* sasa.
11 Jehová Diosajja Rezín chachan enemigonakaparuw Efraín contrajj sartayani,
pachpa enemigonakaparuw Israel marka contrajj saytʼayani,
12 Siria markajj inti jalsu toqetwa sartani, filisteonakajj inti jalanta toqetwa sartapjjarakini,+
jupanakaw lak jistʼarasin Israel markar manqʼantapjjani.+
Ukhampachas Diosajj janiw colerap apjtayaskiti,
jan ukasti castigañatakejj amparapajj loqtatakïskiwa.+
13 Kuna laykutejj markajja janiw castiguiripan ukarojj kuttʼkiti,
ejercitonakan Jehová Diosaparojj janiw jupanakajj thaqapkiti.+
14 Jehová Diosajja Israel markaruw khuchoqani,
pʼeqsa, wichʼinksa, chʼichtanir alsa, cañsa* mä urunakwa khuchoqani.+
15 Pʼeqejja wali respetat ancianonakawa,
wichʼinkasti kʼarinak yatichir profetanakawa.+
16 Aka markar irpirinakajja thakipatwa jupanakar saranukuyasipki,
khitinakatï irpatäpki ukanakarojj pantjasiyapjjewa.
17 Ukatwa Jehová Diosajj uka markankir waynanakampejj* jan kusiskaniti,
janirakiw jan awkini wajcha wawanakatsa* viuda warminakatsa khuyaptʼayaskaniti,
kuna laykutejj taqe jupanakajj apostatanakäpjjewa,* jan walinak luririnakäpjjarakiwa,+
kunanakatï jan walïki ukanakwa taqenejj parlapjjaraki.
Ukhampachas Diosajj janiw colerap apjtayaskiti,
jan ukasti castigañatakejj amparapajj loqtatakïskiwa.+
18 Kuna laykutejj kunatï jan walïki ukajj mä ninjamaw aqaski,
chʼapinakampiru jan wali qoranakampiruw nakhantaski.
Montenkir* walja alinakaruw nakhantani,
nakhantat alinakan jewqʼepajj qenayanakar uñtasitaw makatarakini.
19 Ejercitonakan Jehová Diosapajj wali coleratawa,
ukatwa jupanakan oraqepajj nakhantaski,
markajj ninampi qʼala nakhantatäniwa.
Janiw khitis khuyaptʼayaskaniti, ni pachpa jilapatsa khuyaptʼayaskaniti.
20 Maynejja kupi toqenkir aychwa khareqani,
ukampis manqʼat awtjatakïskaniwa.
Maynejj chʼeqa toqenkir aychwa manqʼani,
ukampis janiw sistʼaskaniti.
Sapa mayniw pachpa amparapan aychap manqʼantani.
21 Manasesajj Efrainaruw manqʼantani,
Efrainasti Manasesaruw manqʼantarakini.
Panpachanejj Judá conträpjjaniwa.+
Ukhampachas Diosajj janiw colerap apjtayaskiti,
jan ukasti castigañatakejj amparapajj loqtatakïskiwa.+
10 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï jan waltʼayir leyinak apsupki ukanakatjja,+
khitinakatï yaqha jaqenakar tʼaqesiyañatak decretonak sapa kuti qellqapki ukanakatjja.
2 Jupanakajj pobrenakan derechonakap rechazañatakiw ukanak lurapjje,
markajankir jan khiti yanapirin jaqenakar jan cheqaparjam uñjañatakiw ukanak lurapjje,+
viuda warminakan utjirinakapwa katuntasipjje,
jan awkin wajcha wawanakaruw* saqueysupjjaraki!+
3 ¿Kunsa jumanakajj juicio urun* lurapjjäta,+
kunapachatï tʼunjäwejj wali jayat jutkani ukhajja?+
¿Khitin ukarus yanaptʼayasiñatak tʼijupjjäta,+
kawkirus utjirinakam jaytapjjäta?
4 Katuntat jaqenak taypin altʼasiñakiw wakisjjani,
jan ukajj jiwatanak taypin jaqosjjañakiw wakisjjani.
Ukhampachas Diosajj janiw colerap apjtayaskiti,
jan ukasti castigañatakejj amparapajj loqtatakïskiwa.+
5 “¡Asiria markar* uñtapjjam!+
Jupaw colerasiñaj uñachtʼayañatak varajajja,+
wali colerasitaj uñachtʼayañatak thujrojj jupan amparapankiwa.
6 Apóstata* mä marka contraw juparojj khitäjja,+
wal coleraykitu uka marka contraw khitäjja,
mä orden churarakëjja, ukhamat saqueysuñapataki, kunanaktï saqueyski ukanak apasiñapataki,
callenakankir ñeqʼerjam jupanakar taksuñapataki.+
7 Ukampis Asiria markajj janiw uk lurañ amtkaniti,
janiw chuymapan ukham lurañ amtkaniti,
kuna laykutejj chuymapajj tukjañwa muni,
janiw mä qhawqha markanakaruk tukjañ munkiti, jan ukasti walja markanakaruw tukjañ muni.
8 Kuna laykutejj Asiria markan reyipajj akham siwa:
‘¿Janit taqpach principenakajajj reyinakäpki?+
9 ¿Janit Calnó+ markajj Carquemis+ markjamäki?
¿Janit Hamat+ markajj Arpad+ markjamäki?
¿Janit Samaria+ markajj Damasco+ markjamäki?
10 ¡Jan kunatak servir diosanakani reinonakarojj* amparajajj katuntjjewa,
uka reinonakanjja Jerusalenat sipansa Samariat sipansa jukʼamp walja idolonakapaw utjäna!+
11 ¿Janit Jerusalenampiru idolonakapampirojj
kunjamtï nayajj Samariarusa jan kunatak servir diosanakaparus lurkta ukham lurkarakiristjja?’+ sasa.
12 ”Kunapachatï Jehová Diosajj Sion Qollunsa Jerusalenansa taqe kunanakatï lurañapäki ukanak tukuyjjani ukhajja, Asiria markankir reyiruw jan respetasir chuymanïtapata, jachʼa jachʼa tukurïtapata, wali wal tukurïtapat jupajj castigani.*+ 13 Kuna laykutejj jupajj akham siwa:
‘Pachpa amparajan chʼamapampiw uk luräjja,
yatiñajampiw uk luräjja, nayajj yatiñanïtaj layku.
Markanakan qorpanakapwa nayajj chhaqtayäjja,+
wali valorani utjirinakapsa saqueysurakïwa,+
markachirinakaparojja guerran nuwasir wali chʼamani chachjamaw nayajj atipjäjja.+
14 Kunjamatï mä jaqejj jamachʼin tapapar amparap loqantkejja,
ukhamarakiw kunanakatï markanakan utjki ukanak amparajajj katuntani,
kunjamatï maynejj apanukuta kʼawnanak apthapkejja,
ukhamarakiw nayajj taqpach oraqenakap katuntäjja,
janiw khitis chheqanakap jawqʼaraskaniti, janirakiw chhurupsa jistʼarkaniti, ni chhiweqkanisa’ sasa”.
15 ¿Mä hachajja hachampi trabajir jaqet sipansa jukʼamp jilankkaspas ukham amuyasispati?
¿Mä sierrajja sierra apnaqer jaqet sipansa jukʼamp jilankkaspas ukham amuyasispati?
¿Mä thujrojja+ thujru aytirirojj uks aks onoqeyaspati?
Jan ukajj ¿mä varajja lawa katjjasirirojj altor aptaspati?
16 Ukhamasti cheqpach Tatitojja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapajja,
likʼi jaqenakaparojj* tʼukhaptayaniwa,*+
Asiria markajj janiw mayampis jachʼañchasjjaniti. Ninas qʼal nakhantkaspa ukhamäniwa.+
17 Israelan Qhanapajj+ ninaruw tukuni,+
Santo Diosapajj aqkir ninaruw tukurakini,
aqtasaw Asiria markan jan wali qoranakapsa chʼapinakapsa mä urunak nakhantani.
18 Jupajj Asiria markan wali muspkañ bosquepsa huertopsa qʼalwa tʼunjani,
kunjamtï mä jaqerojj usojj jukʼat jukʼat qʼal aynachtʼayki ukhamäniwa.+
19 Bosquepan jiltʼir qoqanakajja*
wali jukʼakëjjaniwa, mä jiskʼa yoqall wawans jaktʼañjamakëjjaniwa.
20 Uka urunjja Israel markat jiltʼirinakasa,
Jacobun utapankirinakat jakasipkakini ukanakasa,
janiw jupanakar atacapkäna ukanakan yanapap thaqjjapjjaniti,+
jan ukasti jupanakajj Jehová Diosan yanapapwa thaqapjjani,
mä arunjja Israelan Santo Diosapan yanapapwa thaqapjjani, janirakiw jupat jitheqtapkaniti.
21 Mä qhawqhanikiw kuttʼanipjjani,
Jacobut jutir wawanakapat mä qhawqhanikiw Wali Chʼamani Diosan ukar kuttʼanipjjani.+
22 Israel marka, markamankir jaqenakajj waljanïpkchisa,
lamar qotankir chʼallar uñtasita waljanïpkchisa,
jupanakat mä qhawqhanikiw kuttʼanipjjani.+
Diosajj markapar tukjañ amtki ukajj phoqasipuniwa,+
23 Jïsa, Taqe Kunjjar Munañani Tatitojj tukjañ amtkäna ukajja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapajj tukjañ amtkäna ukajja,
taqpach markjjaruw jutani.+
24 Ukhamasti Taqe Kunjjar Munañani Tatitojja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Sionan jakiri nayan markaja, varampi nuwantktam+ ukhamarak Egipto markjam thujrup juma contra aytki+ uka Asiria markarojj jan ajjsaramti. 25 Mä jukʼa tiempompejja, juchañchäwijajj tukusjjaniwa, Asiria marka contraw nayajj colerasëjja, ukhamat jupanakar tukjañataki.+ 26 Ejercitonakan Jehová Diosapajj jupanak contraw mä chicote aytani,+ kunjamtï madianitanakar Oreb qarqa* jakʼan tukjkäna ukhama.+ Thujrupasti lamar qotjjankaniwa, kunjamtï Egipto markamp lurkäna ukhamwa thujrup aytarakini.+
27 Uka urunsti asirionakan qʼepipajja kallachimat apaqatäniwa,+
yukupas kunkamat apaqatarakïniwa,+
aceite kawsasti yukojj pʼakjatarakïniwa”+ sasa.
28 Jupanakajj Ayat sat markaruw jutapjjäna,+
Migrón marknamaw pasapjjäna,
Micmash+ cheqaruw jupanakajj utjirinakap jaytapjjaraki.
29 Jupanakajj makatañjam jawirnamaw pasawayapjjäna,
arumajj Gueba+ markanwa quedasipjjäna,
Ramá markajj khatatiwa, Saulan Guibeá+ markapajj escapjjewa.+
30 ¡Galim markan phuchapa, taqe chʼamamampi artʼasim!
¡Laisa marka, wali amuyump istʼam!
¡Anatot+ marka, ay jumat kunakïkani!
31 Madmená cheqan jakirinakajj escapapjjewa.
Guebim cheqan jakirinakajj imantasiñwa thaqapjje.
32 Uka pachpa urunwa jupanakajj Nob+ markan saytʼapjjani.
Sionan phuchapan qollup contraw jupanakajj amparap moqochtʼasipjje,
kawkjantï Jerusalenajj jikjjataski uka qollu contraw moqochtʼasipjje.
33 ¡Uñtapjjam! Cheqpach Tatitojja, ejercitonakan Jehová Diosapajja,
wali jachʼat suynayasaw ramanak khuchuraski,+
wali jachʼa qoqanakajj* apsutäpjjewa,
jachʼanakasti jiskʼachatäpjjewa.
34 Jupajj hierrot lurat mä herramientampiw* montenkir* alinak qʼal tukji,
Líbano qollunakankir qoqanakarojj* kawkïritejj wali chʼamanïki ukaw tukjani.
11 Jesé chachan jiskʼa troncopatjja+ mä jiskʼa ramaw jiltanini,+
saphinakapat chʼichtanir+ mä alejja achoqaniwa.
2 Jehová Diosan espiritupaw jupjjankani,+
ukatwa jupajj yatiñanïni,+ wali suma amuytʼasirïni,
suma ewjjtʼanak churani, chʼamanïni,+
taqe kun uñtʼani, Jehová Diosarus ajjsararakini.
3 Jupajj Jehová Diosar ajjsaratapatwa kusisini,+
janiw aleq uñkatasakejj juzgkaniti,
janirakiw aleq istʼasakejj cheqañchkaniti.+
4 Jan khiti yanapirin jaqenakarojja cheqaparuw juzgani,*
oraqenkir llampʼu chuyman* jaqenakan askipatakiw cheqaparjam cheqañchani.
Lakapankir varampiw oraqerojj jawqʼatatani,+
5 Justiciajja cinturapan cinturonapäniwa,
jan apanukusirïñajja caderapan cinturonapäniwa.+
6 Qamaqejj* ovejamp chikaw jakasini,+
leopardojja cabritompiw jiptʼasini,
vaca qallusa, leonasa, likʼintayat animalasa juntukïpjjaniwa,*+
mä jiskʼa yoqall wawakiw jupanakarojj irpani.
7 Vacampi osampejj juntukiw manqʼapjjani,
qallunakapas juntukiw winkurtʼasipjjarakini.
Leonajj vacjamaw pasto* manqʼani.+
8 Mä wawajj* cobra sat asirun* pʼiyapanwa anatasini,
ñuñu tʼaqat mä jiskʼa wawajj venenoni mä asirun tapaparuw amparap loqantani.
janiw jupanakajj kuna jan walsa lurapkaniti,
janirakiw kuna jan waltʼäwsa utjayapkaniti,+
kuna laykutejj oraqejja Jehová Diosar uñtʼañampi phoqantatäniwa,
kunjamtï umajj lamar qotar phoqantkejja ukhamaw phoqantani.+
10 Uka urunjja mayniw Jesé+ chachan familiapat* mä señaljam* markanakatakejj saytʼani,+
markanakajja jupan ukaruw jisktʼasiñatakejj sarapjjani,*+
samarañ lugarapasa jachʼañchatäniwa.
11 Uka urunjja Jehová Diosajj mayampiw chʼamap* uñachtʼayani, ukhamat Asiria,+ Egipto,+ Patrós,+ Cus,+ Elam,+ Sinar,* Hamat markanakata ukhamarak lamar qotankir islanakampita markapat jiltʼapki ukanakar recuperañataki.+ 12 Markanakatakejja mä señalwa* saytʼayani, Israelat taqe toqer ananukutanakaruw tantachthapini, Judá oraqet taqe toqer ananukutanakaruw tantachthapini,+ oraqen pusi thiyanakapatpachwa* tantachthapini.+
13 Efrainan envidiasiñapajj chhaqtjjaniwa,+
Judá contra saytʼasipki ukanakajj tukjatäpjjaniwa,
Efrainajj janiw Judat envidiasjjaniti,
Judá ukasti janirakiw Efraín contrajj saytʼkaniti.+
14 Jupanakasti filisteonakan qollu parkinakaparuw inti jalanta toqen atacapjjani,
mayachtʼataw jupanakajj inti jalsu toqenkir jaqenakarojj saqueysupjjani.
Nakhantir juntʼu phustʼatapampejj jawiran paqallqo uma jalirinakapwa wañtʼayani,
16 Markapat jiltʼir jaqenakatakejja Asiria markat misturi+ mä thakiw utjani,+
kunjamatï Egipto markat mistunipkäna uka urojj israelitanakatak mä thakejj utjkäna ukhama.
12 Uka urunjja cheqpachapuniw jumajj akham säta:
“Jehová Dios Tata, nayajj yuspärsmawa,
jumajj nayatak coleratäskchiyätasa,
coleramajj jukʼat jukʼatwa pasarjjäna, ukatsti chuymachtʼistawa.+
2 Diosaw nayan salvirijajja.+
Juparuw nayajj confiyäjja, janiw ajjsarkäti,+
kuna laykutejj Jah* Diosawa, mä arunjja Jehová Diosaw chʼamajajja, arjjatir chʼamajasa,
jupaw nayan salvirijarojj tukuwayi”+ sasa.
3 Salvasiñ churiri uma jalsunakatjja,+
jumanakajj wali kusisitaw um apsupjjäta.
4 Uka urunjja jumanakajj akham sapjjätawa:
“¡Jehová Diosar yuspärapjjam, sutipat artʼasipjjam,
markanak taypin luratanakapat yatiyapjjam!+
Sutipajj jachʼañchatätap yatiyapjjam.+
5 Jehová Diosar alabanzanak cantapjjam,*+ kuna laykutejj jupajj musparkañanakwa luri.+
Ukajj taqe oraqpachan yatiyaspan.
6 Sionan jakiri,* jumajj kusisiñat artʼasim, arnaqasirakim,
kuna laykutejj Israelan Santo Diosapajj juma taypin wali jachʼawa” sasa.
13 Aka arunakajj Babilonia+ contra arsut arunakawa, uksti Amoz chachan Isaías+ yoqapaw mä visionan uñjäna:
2 “Qarqanakani* mä qollu patjjan mä señal* saytʼayapjjam.+
Artʼapjjam, amparamp khiwtʼapjjam,
ukhamat jupanakajj pʼeqtʼir jaqenakan punkunakapnam mantapjjañapataki.
3 Khitinakarutï uttʼaykta* ukanakarojj mä orden nayajj churta.+
Colerasitaj uñachtʼayañatakejja guerran nuwasirinakajaruw nayajj jawsthapta,
jupanakajj jachʼañchasisaw kusisipjje.
4 ¡Istʼapjjam! ¡Walja jaqenakaw qollunakankasipki!
¡Wali jachʼa markjamaw suynaski!
Ejercitonakan Jehová Diosapajj guerratakiw ejercitorojj jawsthapi.+
5 Jehová Diosasa colerasiñapan armanakapasa
wali jaya oraqetpacha,+
alajjpachanakan tukuyäwipatpachwa jutasipki,
ukhamat taqpach oraqer tukjañataki.+
6 ¡Wararipjjam, kuna laykutejj Jehová Diosan urupajj jakʼankiwa!
Uka urojja Taqe Chʼamani Diosatwa mä tʼunjäwir uñtata jutani.+
7 Ukatwa taqe amparanakajj jan chʼamani uñjasipjjani,
taqe jaqenakan chuymapajj ajjsarañatwa khatatini.+
8 Jaqenakajj walpun ajjsarayasipjje.+
Tʼaqesiñampi llakisiñampiw jupanakarojj katunti,
kunjamtï parto waytayasir warmirojj katuntki ukhama.
Wal ajjsarasaw jupanakkam uñkatasipjje,
tʼaqesitanakapajj ajanunakapanwa qhan amuyasi.
9 ¡Uñtapjjam! Jehová Diosan urupajj jutaskiwa,
wali colerasiñampi sinti colerasiñampiw jutaski, uka urojj janiw khititsa khuyaptʼayaskaniti,
ukhamat uka oraqet jaqenakajj wal sustjasipjjañapataki,+
ukhamarak uka oraqet juchararanakar chhaqtayañataki.
10 Alajjpachanakankir warawaranakasa qotuchtʼat warawaranakasa,*+
janiw qhantʼapkaniti,
intejj jalsunkani ukhajja, chʼamakakïniwa,
phajjsis janiw qhantʼankaniti.
11 Oraqen jakirinakarojja jan wali luratanakapatwa cuenta mayëjja,+
jan wali jaqenakarojja pantjasitanakapatwa cuenta mayirakëjja.
Wali wal tukuri jaqenakan jachʼa jachʼa tukutanakapjja tukjäwa,
mayninakar tʼaqesiyirinakan jachʼa jachʼa tukutanakapjja jiskʼachäwa.+
12 Jaqerojja qʼomachat qorit sipansa jukʼampiw jukʼaptayäjja,+
jaqenakarojja Ofir lugarankir qorit sipansa jukʼampiw jukʼaptayäjja.+
13 Wali colerasiñ urujanjja, naya ejercitonakan Jehová Diosapajja,
wali colerataw alajjpachanak khatatiyäjja,
oraqejj thaljatäniwa, lugarapatsa mistjjarakiniwa.+
14 Alisnaqat gacela animalar uñtata, jan khiti anthapirini uywanakar uñtataw
sapa maynejj markapar kuttʼjjani,
sapa mayniw pachpa oraqepar escapjjarakini.+
15 Taqe khitinakarutï jikjjatapkani ukanakarojja lanzampiw maysat maysa passuyapjjani,
taqe khitinakatejj katjatäpkani ukanakajja espadampi jiwayatäpjjaniwa.+
16 Wawanakaparojj jupanakan uñjkataw jiskʼa jiskʼa tukuyapjjani,+
utanakapsa saqueysupjjaniwa,
esposanakaparus violapjjaniwa.
17 Jupanak contrajj medonakaruw khitäjja,+
jupanakatakejj qollqejj janiw kuna valoranïkisa,
janirakiw qoris jupanakar kusisiykiti.
18 Flechtʼañ arconakapajja waynanakaruw qʼal tukjani,+
wawanakatsa janiw sinttʼasipkaniti,
ni khuyaptʼayasipkanisa.
19 Reinonakat* sipansa jukʼamp jachʼañchatäki uka Babilonia markajja,+
caldeonakajj jachʼañchasipki uka suma markajja,+
Diosajj tukjkäna uka Sodoma ukhamarak Gomorra markanakjam tukuyatäniwa.+
20 Janipuniw khitis ukan jakjjaniti,
wiñayatakiw ukan jan khitis jakkaniti,+
janiw khiti árabe jaqes ukan carpap saytʼaykaniti,
janirakiw awatirinakajj uywanakap samartʼayañatakejj ukar anakipkaniti.
21 Ukanjja wasaran jakiri animalanakaw winkurapjjani,
utanakapanjja jukunakaw* phoqäjjani.
Avestruz sat animalanakaw ukan jakjjapjjarakini,+
salvaje cabranakaw* uksar aksar ukan thoqnaqapjjarakini.
22 Torrenakapanjja salvaje animalanakaw awullipjjani,
suma palacionakapanjja chacal sat animalanakaw awullipjjarakini.
Castigatäña tiempopajj jakʼachasinjjewa, urunakapajj janiw waljaptayatäkaniti”.+
14 Kuna laykutejj Jehová Diosajj Jacobut khuyaptʼayasitapwa uñachtʼayani,+ Israelarojj mayampiw ajllini.+ Oraqeparuw jupanakarojj uttʼayani,*+ extranjero jaqenakas jupanakamp juntukëjjapjjaniwa, Jacobun utaparuw mayachasjjapjjarakini.+ 2 Yaqha markanakankir jaqenakaw jupanakarojj pachpa lugarapar kuttʼayjjapjjani, Jehová Diosan oraqepanjja uka yaqha markankir jaqenakajj sirvientenakampiru sirvientanakampiruw tukupjjani, Israelan utapankirinakaruw servipjjani,+ jupanakar esclavor tukuyapkäna ukanakarojj esclavoruw tukuyapjjani, jupanakar munkir jan munkir trabajiyapkäna* ukanakarojj munañaparuw apnaqapjjarakini.
3 Kuna uruntï Jehová Diosajj llakimatsa, tʼaqesitamatsa, wali chʼam tukusa esclavot servitamatsa samartʼaykätam ukhajja,+ 4 jumajj akham sasaw Babilonia markankir reyipat burlasïta:
“¡Yaqhanakar munkir jan munkir trabajiykäna ukajj* tukusjjewa!
¡Tʼaqesiñas tukusjjewa!+
5 Jehová Diosajj jan wali jaqenakan varapwa pʼakji,
marka apnaqerinakan thujrupwa pʼakji.+
6 Khititï markanakar wali colerat jan samartʼasa jan waltʼaykäna ukarusa,+
khititï markanakar wali colerat munañapar apnaqkäna, jan sinttʼasis arknaqkäna ukarusa tukjiwa.+
7 Jichhajj oraqpachaw wali sum samartʼasjje,
jaqenakas kusisiñatwa arnaqasipjje.+
8 Kunatï jumarojj paskayätam ukatjja enebro qoqanakas* kusisipjjewa,
Líbano qollunakankir cedro qoqanakas kusisipjjarakiwa.
Jupanakajj akham sapjjewa: ‘Jumajj jiwjjta ukhatjja,
janiw khitis nanakar khuchurejj jutjjeti’ sasa.
9 Sepulturasa* uka manqhan wal muspari,
ukhamat jumajj purkäta ukhajj jumar katoqañataki.
Sepulturajj juma laykuw jiwatanakarojj sartayi,
oraqenkir taqpach tʼaqesiyir pʼeqtʼirinakarus* sartayiwa.
Taqe markanakan reyinakaparus trononakapatwa sartayi.
10 Taqe jupanakaw parlañ qalltapjje, akham sapjjaraktamwa:
‘¿Nanakjamarakit jumajj jan chʼamanëjjta?
¿Nanakjamarakit jumajj tukjjta?
11 Jachʼa jachʼa tukutamajj Sepulturar* jaqontatäjjewa,
cuerdani instrumentonakan suynatapas Sepulturar jaqontatäjjewa.+
Mä ikiñjam aywitatat muchinak patjjaruw winktʼastajja,
laqʼonakas jumar imjjatir sabanawa’ sasa.
12 ¡Kʼajkir warawara, qhantatin wawapa,
alajjpachatwa jumajj jalaqtantajja!
¡Jumajj markanakarus atipjchiyätajja,
oraqer jaqoqanitäjjtawa!+
13 Chuymaman akham sayätawa: ‘Alajjpachanakaruw makatäjja.+
Diosan warawaranakapat sipansa jukʼamp altoruw tronoj uttʼayäjja,+
tantachasiñ qollunwa qontʼasëjja,
mä arunjja alay toqenkir* wali jaya lugaranakanwa qontʼasëjja.+
14 Qenayanakat sipansa jukʼamp altoruw makatäjja,
Jachʼa Diosjamarakïyäwa’ sasa.
15 Ukampis jumajj Sepultura* manqhar jaqontataw uñjasïta,
sepultura wali manqhakam jaqontataw uñjasïta.
16 Khitinakatï jumar uñjapkätam ukanakajja wal uñchʼukipjjätam,
jumar sum uñakipasajj akham sapjjaniwa:
17 ¿Jaqenakani oraqerojj wasarar tukuykäna,
markanakapsa tukjkäna,+
preso katuntatanakapar utar jan kuttʼayañ munkäna ukati?’+ sasa.
18 Markanakan taqpach yaqha reyinakapajja,
jïsa, taqe jupanakajj jachʼañchataw imatäjjapjjäna,
sapa maynejj sepulturapar* imatäjjapjjänwa.
19 Ukampis jumarojj jaqtapjjtamwa, jan sepulturaniw jaytapjjtamjja,
uñisit chʼichtanir alir* uñtataw jaqtapjjtamjja,
cuerpomajj espadamp jiwayat jaqenakampi imjjatatawa,
uka jiwayat jaqenakajja mä sepulturan qalanakapjjaruw jaljjattapjje,
takichat mä jiwat cuerpor uñtasitaw jaqtapjjtamjja.
20 Janiw jumajj jupanakamp chikajj mä sepulturar imatäkätati,
kuna laykutejj jumajj pachpa oraqemwa tukjtajja,
pachpa markamankirinakaruw jiwaytajja.
Jan walinak lurir jaqenakan wawanakapan sutinakapajj janiw amtatäjjaniti.
21 Jupan wawanakapar jiwarayañatak mä lugar wakichapjjam,
jupanakan nayra awkinakapan juchanakap layku,
ukhamat jupanakajj sartasisin oraq jan katuntapjjañapataki,
janirak aka oraqjja markanakapampi phoqantapjjañapataki”.
22 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Nayajj jupanak contraw saytʼasëjja”+ sasa.
Jehová Diosajj akham sarakiwa: “Babilonia markan sutipsa, jiltʼirinakaparusa, jutïr wawanakaparusa, wawanakapan wawanakaparusa nayajj chhaqtayäwa”+ sasa.
23 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Babilonia markarojja puercoespín sat animalanakampiw phoqantayäjja, siniyanakani* mä lugararuw tukuyäjja, qʼal tukjiri pichañampiw pichanuköjja”+ sasa.
24 Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham sasaw mä juramento luri:
“Kunjamtï nayajj amtktjja ukhamaw pasani,
kuntï nayajj amtktjja ukajj phoqasiniwa.
25 Asiria markarojja* oraqejanwa tukjäjja,
qollunakajanwa taksurakëjja,+
yukupajj markajat apaqatäniwa,
qʼepipajj markajan kallachipat apaqatäniwa”+ sasa.
26 Diosajj ukhamwa taqe uka oraq contrajj amtawayi,
ukaw taqe markanak contra loqtatäki* uka amparajja.
27 Kuna laykutejj ejercitonakan Jehová Diosapaw uk amtawayi,
¿khitirak uk jan phoqasiñapatak jarkʼaspasti?+
Amparapajj loqtatakïskiwa,
¿khitirak amparap qhepar kuttʼayaspasti?+
28 Acaz reyejj jiwjjäna uka marajja,+ Diosajj sänwa:
29 “Filistea marka, markachirinakamat jan maynis kusispanti,
jumar nuwkayätam ukan thujrupajj pʼakjasitap laykukejj jan kusisimti,
kuna laykutejj asirun* wawapatjja+ venenoni mä asiruw mistuni,+
wawapajja venenoni thoqkatasir asirüniwa.
30 Jan khiti yanapirin jaqenakan jilïr wawanakapajj sistʼasiñkamaw manqtʼasipjjani,
pobrenakasti jan ajjsarasaw iktʼasipjjani,
ukampis juman wawamarojj manqʼatwa jiwayäjja,
juma taypin jiltʼirinakajj jiwarayatäpjjaniwa.+
31 ¡Punku, jumajj wararim! ¡Marka, jumajj arnaqasim!
¡Filistea marka, taqe jumanakajj desanimasipjjätawa!
Kuna laykutejj alay toqetwa* mä jewqʼejj jutaski,
formtʼat ejercitopatjja janiw maynis qhepar quedaskaniti” sasa.
32 ¿Kamsasas markan yatiyirinakaparojj jaysasiñapa?
Jehová Diosaw Sionan cimientop uchi,+
markapan jan khiti yanapirin jaqenakasa ukanwa imantasipjjani sasaw sapjjañapa.
15 Aka arunakajj Moab marka contra arsut arunakawa:+
niyakejjay Moab markajj mä arumanak qʼala tukjatächïnjja,
Moab markankir Ar+ sat markajj amuktʼayatawa,
niyakejjay Moab markajj mä arumanak qʼala tukjatächïnjja,
Moab markankir Quir+ sat markajj amuktʼayatawa.
Moab markajj Nebo+ markatsa Medebá+ markatsa warariwa.
Taqe jaqenakan pʼeqenakapajj afeitatawa,+ sunkhanakapas khuchuratawa.+
3 Callenakapanjja jaqenakajj llakisiñ isi* uchasipjje.
4 Hesbón markasa Elealé+ markasa wararipjjewa.
Wararitanakapajj Jáhaz+ markakamaw istʼasi.
Ukatwa Moab markankir soldadonakajj arnaqasisipkaki.
Markajj khatatiskiwa.
5 Chuymajajj Moab markatjamajj warariwa.
Moab markan escapir jaqenakapajja, Zóar+ ukhamarak Eglat-Selisiyá+ markanakkamaw escapapjje.
Luhit lugaran utjki uka cuesta makatkasajj jachapjjewa.
Horonaim lugarar sarki uka thakinjja, jan waltʼäwi utjatapat wararipjjewa.+
6 Kuna laykutejj Nimrim lugarankir umanakas qʼalwa wañsjjapjje.
Chʼojjña pastos wañsjjarakiwa,
janiw pastojj utj-jjeti, ni kuna chʼojjña alis utj-jjeti.
7 Ukatwa jupanakajj kunatï imatanakapatsa wali valorani utjirinakapatsa jiltʼki ukanak apasipki,
álamo qoqanakajj* utjki uka vallnamaw pasasipki.
8 Wararitanakajj Moab markan taqpach lugaranakanwa istʼasi.+
Eglaim cheqakamaw jachatanakajj istʼasi,
Beer-Elim cheqakamaw jachatanakajj istʼasiraki.
9 Dimón lugarankir umanakajj wilampi phoqantatawa.
Dimón lugaratakejj akaw imatäskaraki:
Moab markat escapirinakatakisa
markan jiltʼirinakatakisa mä leonaw imatäski.+
16 Marka apnaqerirojj mä orqo oveja apayapjjam,
Sela lugarat wasarnam apayapjjam,
Sionan phuchapan qollupkam apayapjjam.
2 Arnón vallen utjki uka pasañjam jawir umanakanjja,
Moab markan phuchanakapajj+ tapapat chhukunukuyat mä jamachʼir uñtasitäpjjaniwa.+
3 “Ewjjtʼapjjam, kunatï amtatäki uksa phoqapjjarakim.
Chika urojja chʼiwimarojj arum chʼamakar uñtat tukuyam,
taqe toqer ananukutanakarojj imantam, escapirinakarojj jan traicionamti.
4 Moab marka, taqe toqer ananukutanakajajj juma taypin jakapjjpan.
Tukjir enemigo kawsajj jupanakatakejj mä imantasiñ lugarar tukum.+
Tʼaqesiyirejj janiw utj-jjaniti,
tʼunjäwejj tukusjjaniwa,
mayninakar takichasirinakajj oraqet chhaqtjjapjjaniwa.
5 Ukatjja munasiñat jan jaytjasiñjjaruw mä tronojj uttʼayasini.
Khititï Davidan familiapat uka tronor qontʼaskani ukajja jan jaytjasirïniwa,+
jan khitir yaqhachasaw jupajj juzgani, jankʼakiw justicia lurarakini”.+
6 Moab markajj jachʼa jachʼa tukur markätapa, wali jachʼa jachʼa tukur markätapwa jiwasajj istʼtanjja,+
Moab markajj wali wal tukur markätapa, jachʼa jachʼa tukur markätapa, wali colerasiri markätapwa istʼaraktanjja,+
ukampis ina chʼusa arunakapajj janiw kunarus apkaniti.
7 Moab markajj Moab markatjamwa wararini,
taqe jupanakaw wararipjjani,+
jan waltʼäwin uñjasirinakajj Quir-Haréset sat markankir uvas pasasanakatjamwa* wararipjjani.+
8 Kuna laykutejj Hesbón+ markankir oraqenakajj wañsjjewa,
Sibmá+ markankir uvas alinakas wañsjjarakiwa,
markanakan apnaqerinakapajj kʼajkir wila color ramanakapwa takichasipjje,
uka ramanakajj Jazer+ markakamaw puripjjäna,
wasarnamaw uka ramanakajj puripjjäna.
Chʼichtanir alinakapajja jiltasajj lamar qotakamaw puripjjäna.
9 Ukatwa nayajj Sibmá markankir uvas alinakat jachäjja, kunjamtï Jazer markatjam nayajj jachkta ukhama.
Hesbón marka, Elealé+ marka, jachanakajampiw nayajj chʼaranjäma,
kuna laykutejj juntʼupacha achunakamat arnaqasiñasa cosechamat arnaqasiñas tukusjjewa.
10 Huertotjja kusisiñas kʼuchisiñas chhaqtjjewa,
uvas yapunakanjja janiw arnaqasiñanakasa kusiskañ cancionanakas istʼasjjeti.+
Uvas chʼirwañ lugaranakanjja janiw khitis uvasanak takjjeti,
kuna laykutejj nayaw arnaqasiñanak chhaqtayta.+
11 Ukatwa chuymajajj Moab+ markatjam khatatiski,
kunjamtï arpan cuerdanakapajj khatatki ukhama,
nayajj Quir-Haréset+ markatjamajj wali llakitätwa.
12 Moab markajj jan qarjtasas alto lugarar adorañatak* sarkchinejja, santuariopar oración luriris sarkchinejja, janiw kunsa jikjjatkaniti.+
13 Jehová Diosajj uka arunakwa Moab markat arsüna. 14 Jichhajj Jehová Diosajj akham siwa: “Akat kimsa maranakatjja,* Moab markan jachʼañchäwipajj kunayman jan waltʼäwinakampi jiskʼachatäniwa, khitinakatï jiltʼapkani ukanakajj jukʼanikëjjapjjaniwa, pisi chʼamakëjjapjjarakiniwa”+ sasa.
17 Aka arunakajja Damasco marka contra arsut arunakawa:+
“Damasco markajj janiw mä markäjjaniti,
qala montonar tukuyatäniwa.+
2 Aroer+ markankir markanakajj apanukutäpjjaniwa,
uka markanakajj uywanakan jipirtʼasiñ lugaranakaruw tukjjapjjani,
janiw khitis uka uywanakarojj sustj-jjaniti.
3 Efrainatjja+ jachʼa perqanakamp muyuntat markanakajj chhaqtjjapjjaniwa,
Damasco+ markatsa reinojj* chhaqtjjaniwa,
Siria markat jiltʼirinakan jachʼañchäwipajj
israelitanakan jachʼañchäwipjamaw chhaqtjjani”, ukham sasaw ejercitonakan Jehová Diosapajj arsu.
5 Jacobojj kunjamtï grano apthapirejj camponkir granonak apthapkejja ukhamäniwa,
amparapampejj trigo puyanakwa* apthapiraki,
kunjamtï maynejj Refaím+ vallen jiltʼir granonak apthapkejja ukhamäniwa.
6 Oraqenjja mä qhawqha achunakakiw jiltʼani,
kunjamtï lawamp jawqʼsuta olivo qoqan* mä qhawqha aceitunanakakejj jiltʼki ukhama,
puntankir ramapanjja mä paya jan ukajj mä kimsa poqorat aceitunanakakiw jiltʼi,
suma achoqer ramanakapanjja mä pusi jan ukajj mä phesqa aceitunanakakiw jiltʼi”,+ ukham sasaw Israelan Jehová Diosapajj arsu.
7 Uka urunjja jaqejj Luririparuw uñtani, nayranakapajj Israelan Santo Diosaparuw uñtani. 8 Jaqejja janiw amparanakapampi lurat+ altaranakarojj uñtkaniti,+ janirakiw lukʼananakapamp luratanakarojj uñtkaniti, ni sagrado postenakarusa ni incienso loqtañatak altaranakarus uñtkaniti.
9 Uka urunjja jachʼa perqanakamp muyuntat markanakapajj monten* apanukut mä lugarjamaw tukupjjani,+
israelitanak nayraqatan apanukut mä ramar uñtasitaw tukupjjani,
chʼusa lugarar tukuyatäniwa.
10 Kuna laykutejj salvir Diosamatwa jumajj armastajja,+
Ukatwa jumajj wali suma jardinanak lurastajja,
uka taypirojja jan uñtʼatan* chʼichtanir alipwa ayrunttajja.*
11 Urojja jumajj ayruskta* ukarojj wali cuidadompiw mä cercampi muytaytajja,
alwasti jathanakamwa jiltaytajja,
ukampis kunapachatï jumajj wal usuntkäta jan chuymachtʼkañ llakisirakïta ukhajja, cosechamajj chhaqtjjaniwa.+
12 ¡Istʼapjjam! ¡Walja markanakanwa chʼajjwañajj utji!
Lamar qotanakjamaw ojjopjje.*
¡Markanakajj wal arnaqasipjje!
Wali chʼamani umanakan suynatapjamaw ojjopjje.*
13 Markanakajj walja umanakan suynatapjamaw ojjopjjani.*
Diosasti jupanakarojj toqenoqaniwa, jupanakasti jayaruw escapapjjani,
kunjamtï thayajj qollunakankir pajarojj apkejja, ukhamaw jupanakajj escapapjjani,
kunjamtï wali jachʼa thayajj waña chʼapirojj* apkejja, ukhamaw escapapjjani.
14 Jaypʼu toqerojj wali ajjsarañaw utji.
Janïr alwäkipanjja jupanakajj chhaqtjjapjjewa.
Khitinakatejj jiwasar lunthatapkistu ukanakajja ukwa katoqapjjani,
khitinakatï jiwasar saqueysupkistu ukanakarojj ukaw waktʼani.
18 ¡Ay kunakïkani, laqʼonakajj chheqanakap chhireqeyapki uka oraqetjja!
¡Ay kunakïkani, Etiopía markan utjki uka jawiranak toqenkir oraqetjja!+
2 Jupanakajj lamar qotnamwa yatiyirinakar khitapjje,
papirot* lurat barconakatwa lamar qotnamajj khitapjje, akham sasa:
“Sarapjjam, jankʼak yatiyirinaka,
jachʼa jaqenakani, qoña jañchin jaqenakani markaru,
taqe cheqan ajjsarat markaru,+
wali chʼamani ukhamarak yaqha markanakar katuntir markaru,
uka markan oraqepajj jawiranakampi apatawa” sasa.
3 Oraqen taqe jakirinaka, oraqen utjirinaka,
kuntï jumanakajj uñjapkta ukajja, qollunakjjar uchata mä señaljamäniwa,*
pututun tuktʼasitapjamwa istʼapjjarakïta.
4 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham situwa:
“Nayajj janiw kamskäsa, uttʼayat lugarajaruw* uñtarakëjja,
ukham luratajajj nakhantasirpach intin qhanapar uñtatäniwa,
wali caloräki uka cosecha tiempon purjjatir sullar uñtatäniwa.
5 Janïr cosecha tiempökipana,
kunapachatï panqarañ tiempojj tukuyjjani, uvasanakas poqoraskarakini ukhajja,
chʼichtanir alinakajj jusimpi* yawsutäpjjaniwa,
zarcillonakas khuchuratäpjjarakiniwa.
6 Jupanakan jiwat cuerponakapajja, qollunakankir aycha manqʼani jamachʼinakataki,
oraqenkir animalanakatak jaytatäniwa.
Aycha manqʼani jamachʼinakajj uka jiwat cuerponak manqʼasaw juntʼupach pasapjjani,
oraqenkir taqe animalanakajj uka jiwat cuerponak manqʼasaw cosecha tiempo pasapjjani.
7 Uka tiemponjja ejercitonakan Jehová Diosapatakejj mä regalo apanipjjani,
uka regaljja jachʼa jaqenakani, qoña jañchin jaqenakani markata,
taqe cheqan ajjsarat markata,
wali chʼamani ukhamarak yaqha markanakar katuntir markata,
jawiranakamp apata mä markatwa apanipjjani,
ejercitonakan Jehová Diosapan sutip apki uka lugararuw apanipjjani, mä arunjja Sion Qolluruw apanipjjani”.+
19 Aka arunakajja Egipto marka contra arsut arunakawa:+
Jehová Diosajja ratuki sarir mä qenayjjatwa saraski, Egipto markaruw mantaskaraki.
Jupa nayraqatanjja Egipto markan jan kunatak servir diosanakapajj khatatipjjaniwa,+
egipcionakan chuymanakapajj wal ajjsarapjjani.
2 “Egipcionakarojja pachpa egipcionak contraw saytʼayäjja,
jupanakkamaw nuwasipjjani,
sapa maynejja pachpa jilap contra ukhamarak vecinop contraw nuwasini,
mä markajj yaqha marka contraw nuwasini, mä reinojj yaqha reino* contraw nuwasini.
3 Egipcionakajj janiw kamachtʼasirjamäpkanisa,
amtanakapsa nayajj mayjtʼayäwa.+
Jupanakajj jan kunatak servir diosanakaruw jisktʼasipjjani,
layqanakaru, jiwatanakamp parlirinakaru ukhamarak yatirinakaruw jisktʼasipjjani.+
4 Egipto markarojja mä qhoru* patronan amparaparuw katuyäjja,
jan sinttʼasir mä reyiw jupanakarojj apnaqarakini”,+ ukham sasaw cheqpach Tatitojja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapajj arsu.
5 Lamar qotan umapajj wañsjjaniwa,
jawirajj tukstjjaniwa, wañsjjarakiniwa.+
6 Jawiranakajj thujsapjjaniwa,
Egipto markan utjki uka Nilo jawiran canalanakapas tukstjjaniwa, wañsjjarakiniwa.
Cañanakasa junco* sat alinakas ñusantjjaniwa.+
7 Nilo jawir lakankir plantanakasa Nilo jawir jalanta jakʼanakankir plantanakas wañsjjaniwa,
Nilo jawir jakʼanakan yapuchat taqe oraqenakas wañsjjaniwa.+
Thayajj taqpachwa apasjjani, janiw jukʼamp utj-jjaniti.
8 Chawlla katurinakajj llakitäpjjaniwa,
Nilo jawirar anzuelonak jaqontirinakajj wararipjjaniwa,
qänanakap* umar jaqontirinakajj jukʼanikëjjapjjaniwa.
9 Linot+ isinak luririnakasa,
telaranakampi janqʼo telanak luririnakas phenqʼachatäpjjaniwa.
10 Egipto markankir sawurinakajj aynachtʼapjjaniwa,
sueldot trabajir taqe jaqenakas llakisipjjaniwa.
11 Zoan+ markan principenakapajj jan amuytʼasirinakäpjjewa.
Faraonan wali yatiñan ewjjtʼirinakapas jan sum amuytʼasisaw ewjjtʼapjje.+
¿Kunjamarak jumanakajj faraonarojj
“nayajj yatiñan jaqenakat jutirïtwa,
nayra reyinakat jutirïtwa” sasin sapjjasmasti?
12 Ukhamajj ¿kawkinkarak yatiñan jaqenakamasti?+
Jupanakatï yatipjjchi ukhajja, kuntï ejercitonakan Jehová Diosapajj Egipto markar lurañ amtki uk jupanakay faraonar yatiyapjjpan.
13 Zoan markan principenakapajj jan amuytʼasisaw kuns lurapjje,
Nof*+ markan principenakapajj engañjatäpjjewa,
Egipto markajja tribu pʼeqtʼirinakapan jan wali thakir saranukuyataw uñjasi.
14 Jehová Diosajja Egipto markarojj pantjasiyaniwa,+
uka pʼeqtʼirinakaw taqe kuntï Egipto markajj lurki ukanakat maysar saranukuyapjje,
kunjamtï mä machantat jaqejj pachpa waqʼaqsutapan* llustʼanaqtki ukhama.
15 Egipto markajja janiw kuns lurirjamäkaniti,
janirakiw pʼeqesa, wichʼinkasa, chʼichtanir alisa, junco sat alisa* kuns lurirjamäkaniti.
16 Uka urunjja, egipcionakajj warminakjamaw tukupjjani, khatatipjjaniwa, ajjsarayasipjjarakiniwa, ejercitonakan Jehová Diosapajj egipcionak contra amparap loqtatap layku.+ 17 Judá oraqejj Egipto markarojj wal ajjsarayani. Judá oraqet parlir istʼasakiw egipcionakajj ajjsarayasipjjani, ejercitonakan Jehová Diosapajj jupanak contra amtatap layku.+
18 Uka urunjja, Egipto oraqenjj Canaán+ oraqen arup parlir phesqa markanakaw utjani, uka markanakajj ejercitonakan Jehová Diosaparuw jupat jan jitheqtañatak mä juramento lurapjjani. Uka markanakat maynïrejj Tukjat Marka satäniwa.
19 Uka urunjja, Egipto oraq taypinjja mä altaraw Jehová Diosatakejj utjani, Egipto markan qorpapanjja Jehová Diosar jachʼañchañatak mä columnaw utjarakini. 20 Ejercitonakan Jehová Diosapatakejj mä señaljama ukhamarak mä testigjamaw Egipto oraqen servini, kuna laykutejj tʼaqesiyirinak kawsaw jupanakajj Jehová Diosar wal ruwtʼasipjjani, jupasti mä salviri jupanakan ukarojj khitanini, jïsa, mä jachʼa salviri khitanini, jupaw jupanakarojj salvani. 21 Jehová Diosajj egipcionakan uñtʼat Diosäniwa, uka urunwa egipcionakajj Jehová Diosar uñtʼapjjani, sacrificionakampi regalonakampwa churapjjani, Jehová Diosar mä promesa lurasajj phoqapjjarakiniwa. 22 Jehová Diosajj Egipto+ markaruw castigani, castiganiwa ukatjja qollarakiniwa, jupanakasti Jehová Diosan ukaruw kuttʼapjjani, jupasti ruwtʼasitanakaparojj jaysaniwa ukatjja qollarakiniwa.
23 Uka urunjja, Egipto markat Asiria markakamajj mä thakiw utjani,+ asirionakajj Egipto markaruw mantapjjani, egipcionakajj Asiria markaruw mantapjjani. Egipto markajj Asiria markamp chikaw Diosar servini. 24 Uka urunjja, Israel markajj Egipto markampi Asiria+ markampiw mayachasjjani, Israel markajja oraqetakejj mä bendicionäniwa. 25 Kuna laykutejj ejercitonakan Jehová Diosapajj akham sasaw jupanakar bendisini: “Egipto markajajj bendisitäpan, amparanakajampi lurat Asiria markasa, herenciajäki uka Israel markas bendisitäpan”+ sasa.
20 Kuna marantï Asiria markan Sargón reyipajj Asdod+ markar tartán* jaqer khitkäna ukhajja, uka tartán jaqejj Asdod marka contraw nuwasïna, ukatjja katuntarakïnwa.+ 2 Uka tiemponjja, Jehová Diosajj Amoz chachan Isaías+ yoqap taypiw parläna, akham sasa: “Saram, cinturamankki uka llakisiñ isi* apsusim, wiskhunaksa* kayunakamat apsusirakim” sasa. Jupasti ukhamwa luräna, qʼalala* ukhamarak qʼara kayukiw sarnaqäna.
3 Ukatjja Jehová Diosajj akham sänwa: “Egipto+ marka Etiopía+ marka contra mä señalata,+ mä advertenciat serviñapatakejja, Isaías servirijajj qʼalala ukhamarak qʼara kayukiw kimsa mara sarnaqäna, 4 ukhamarakiw Asiria markan reyipajj Egipto markankir jaqenakarusa Etiopía markankir jaqenakarus preso apasjjani,+ waynäskpasa jilïriskpasa qʼalala, qʼara kayu, cinturat aynacharus qʼalala ukhamaw apasjjani, ukhamat Egipto markajj mä phenqʼa uñjatäñapataki. 5 Jupanakajj wal ajjsarayasipjjani, confiyapkäna uka Etiopía markatsa phenqʼasipjjaniwa, jachʼañchasipkäna* uka Egipto markatsa phenqʼasipjjaniwa. 6 Uka urunjja, lamar qota jakʼan utjki uka oraqen jakirinakajj akham sapjjaniwa: ‘¡Khitirutejj confiykayätan, khitirutejj yanaptʼayasiñatak escapkayätan, khitirutï Asiria markan reyipat salvasiñatak escapkayätan ukarojj kunatï paski uk uñtapjjam! ¿Kunjamarak jichhajj escapañänisti?’ sasa”.
21 Aka arunakajj lamar qotar uñtasitäki uka wasar* contra arsut arunakawa:+
jan waltʼäwejja aynach toqen* qʼal pichthapir wali jachʼa thayar uñtasitaw jutaski,
wasarata, wali ajjsarkañ oraqetwa jutaski.+
2 Wali ajjsarkañ mä visionaw nayarojj uñachtʼayasitu:
traicionir markajja traicionaskakiwa,
tukjir markajja tukjaskakiwa.
¡Elam marka, makatam! ¡Media+ sat marka, atacam!
Jupajj* utjayki taqe uka llakisiñanakjja nayajj chhaqtayäwa.+
3 Ukatwa nayajj wali llakitätjja.+
Kunjamtï mä warmejj ususkasin tʼaqeskejja,
ukhamwa nayajj tʼaqesta.
Istʼañatakis wali llakitätwa,
uñjañatakis qʼala mayjtʼatätwa.
4 Chuymajajj janiw walëjjeti, ajjsarañatsa wal khatatta.
Arumtʼjjañapjja nayajj wal munayäta, ukampis jichhajj arumtʼjje ukhajj wal khatatjjta.
5 ¡Mesa uchapjjam, asientonaksa wakichapjjam!
¡Manqʼapjjam, vinsa umapjjarakim!+
¡Principenaka, sartapjjam, escudorojj aceitempi warjjattʼapjjam!
6 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham situwa:
“Saram, vigilir mä jaqer uskum, ukhamat kuntï jupajj uñjkani uk yatiyañapataki” sasa.
7 Uka vigilir jaqejja, pä caballonakamp qatatit guerran nuwasiñatak mä carro uñjäna,
asnonakamp qatatit guerran nuwasiñatak mä carro uñjäna,
camellonakamp qatatit guerran nuwasiñatak mä carro uñjäna.
Jupajj wali amuyumpi wali atencionampiw uñchʼukïna.
8 Ukatjja mä leonar uñtataw jupajj akham sasin wararïna:
“Jehová Dios Tata, nayajj uru jurnälaw vigilañatak torren saytʼatäskta,
sapa arumaw guardia lurañatak lugarajan quedasta.+
9 Kunatï jutaski uk uñtapjjam:
¡chachanakaw pä caballonakamp qatatit guerran nuwasiñatak mä carron jutasipki!”+ sasa.
Ukatjja akham sasaw jachʼat säna:
“¡Atipjatäjjewa! ¡Babiloniajj atipjatäjjewa!+
¡Jupaw diosanakapan taqe idolonakapjja oraqer phallayi!”+ sasa.
10 Nayan markaja, jumajj granonakjam taksutaw uñjasiyätajja,
jumajj grano takiyañ lugarajankir granötawa,*+
kuntï nayajj ejercitonakan Jehová Diosapata, mä arunjja Israelan Diosapat istʼkta ukjja jumanakarojj yatiyapjjsmawa.
11 Aka arunakajj Dumá* contra arsut arunakawa:
mayniw Seír markatpach akham sasin arnaqasinkitu:+
“Guardia, ¿niyat alwäjjani?
Guardia, ¿niyat alwäjjani?” sasa.
12 Guardiajj akham sarakiwa:
“Alwajj purisinkiwa, arumas purisinkarakiwa.
Jumanakatï jisktʼañ munapjjsta ukhajja, jisktʼasipkakim.
¡Mayamp jutapjjam!” sasa.
13 Aka arunakajj wasar pampa contra arsut arunakawa:
14 Temá oraqen jakir jaqenaka,+
sarapjjam, umat pharjat* jaqetakejj um aparapipjjam,
escapaski uka jaqetakejj tʼantʼa aparapipjjam.
15 Kuna laykutejj jupanakajj espadanakatwa escapapjje, imañapat apsuta espadatwa escapapjje,
flechtʼañatak dobltʼat arcota ukhamarak tʼaqesiyir guerratwa jupanakajj escapapjje.
16 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham sasaw situ: “Akat mä maratjja,* Quedar+ sat markan taqpach jachʼañchäwipajj tukusiniwa. 17 Khitinakatï Quedar sat markat flechtʼañ arcompi guerrar nuwasir sarapki ukanakajj jukʼanikëjjapjjaniwa, kuna laykutejj Israelan Jehová Diosapaw ukham arsu” sasa.
22 Aka arunakajja Visionanak Uñjañatak Vallet* parlir arunakawa:+
¿kunatsa jumanakajj terrazanak patjjar* makatapjjta?
2 Markamajj chʼajjwañanakampi phoqantatänwa,
wali ojjori* markayätawa, jachʼa jachʼa tukuri markayätawa.
Jiwapkäna uka jaqenakamajja janiw espadamp jiwayatäpkänti,
janirakiw nuwasïwinsa jiwapkänti.+
3 Taqe jan wali pʼeqtʼirinakamajj juntukiw escapapjjäna.+
Flechtʼañ arco jan aptasakiw jupanakarojj preso apasjjapjjäna.
Taqe khitinakarutï katjapkäna ukanakarojj preso apasjjapjjäna,+
wali jayarus escapapkchïnjja preso apasjjapjjäna.
4 Ukatwa nayajj akham sista: “Jan nayar uñchʼukipjjestati,
nayajj walpun jachäjja.+
Markajan phuchapajj tukjat uñjasitapat
jan chuymachapjjestati.+
5 Visionanak Uñjañatak Vallenjja
jan kamachtʼasiñjam uruwa, atipjatäña ukhamarak wali ajjsarañ uruwa,+
uka urojja Taqe Kunjjar Munañani Tatituta, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapatwa juti.
Murallanakajj allthaptaskiwa,+
jaqenakajj qollu toqer uñtataw yanap mayiñatak arnaqasipjje.
6 Elam+ markajja flechanak uchañ bolsa apti,
carronakat sarir chachanakampi caballonakat sarir chachanakampiw jutaski,
Quir+ sat markajja escudo wakichtʼaraki.
7 Wali suma vallenakamajja,
guerran nuwasiñatak carronakampi phoqantatäniwa,
caballonakajj* punkunwa sayarapjjani,
8 kunatï Judá markar jarkʼaqkäna ukajja apaqatäniwa.
”Uka urunjja, jumajj guerran nuwasiñatak armanakajj imatäki uka Bosquenkir Utaruw uñtäta,+ 9 Davidan Markapan perqanakapanjja jumanakajj walja pʼiyanakwa uñjapjjäta.+ Aynach toqenkir estanqueruw uma imapjjarakïta.+ 10 Jerusalén markankir utanak jaktʼasasti, murallanak reforzañatakiw uka utanak allthapipjjäta. 11 Uka pä murallanak taypirojja nayra estanquen umapatakejj mä depósito lurapjjäta, ukampis janiw jumanakajj Jachʼa Luririparojj uñtapkätati, khititï nayra tiempon uk lurkäna ukarojja janiw uñtapkätati.
12 Uka urunjja, Taqe Kunjjar Munañani Tatitojja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapajja
jachañataki, llakisiñataki,+
pʼeqe afeitasiñataki, llakisiñ isimpi* isthapisiñatakiw jawsani.
13 Ukampis uk lurañat sipansa, jumanakajj fiestankapjjtawa, kusistʼasipkaraktawa,
vacanakampi ovejanakampwa kharirasipktajja,
aycha manqʼasipktajja, vino umasipkaraktajja.+
‘Manqtʼasiñäni, umtʼasiñäni, qharürojj jiwjjchiñänejjaya’+ sasa”.
14 Ukatjja ejercitonakan Jehová Diosapan arupwa nayajj istʼta, akham siri: “‘Jumanakajj jiwapkäta ukapachkamajja janiw aka juchajj perdonatäkaniti’+ sasaw Taqe Kunjjar Munañani Tatitojja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapajj arsu”.
15 Taqe Kunjjar Munañani Tatitojja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa: “Sebná+ sat mayordomon ukar saram, jupaw utat* encargatajja, juparojj akham sañamawa: 16 ‘¿Kuna derechompis jumajj akan mä sepultura lurasta?’ sasa. Jupajj alto lugaranwa sepulturap lurasiski, mä jachʼa qarqaruw* jupajj mä sepultura* lurasiski. 17 ‘Jehová Diosajj wali chʼamampiw katthapïtam, jan sinttʼasisaw wali chʼamamp aynachar jaqtarakïtam. 18 Jupajj wali chʼamampiw rollthapïtam, mä pelotar uñtataw wali jachʼa oraqer jaqtʼarakïtam, ukanwa jumajj jiwäta, wali suma carronakamas ukanwa tukusini, patronaman utapatakis mä phenqʼa. 19 Ukatjja nayajj puestomatwa apaqäma, cargomatsa alisnukurakïmawa.
20 ”’Uka urunjja, nayajj Eliaquim+ servirijaruw jawsäjja, mä arunjja Hilquías chachan yoqaparuw jawsäjja, 21 kayukam purir isimampiw juparojj isthapiyäjja, usktʼasitäskta uka wakʼampiw sum wakʼantayarakëjja,+ juman utjktam uka autoridadjja jupan amparaparuw katuyäjja. Jerusalén markan jakirinakatakisa, Judá markankirinakatakisa jupajj mä awkjamäniwa. 22 Davidan utapan llavepjja Eliaquim chachan kallachipjjaruw usköjja.+ Jupaw llawirani, janiw khitis llawintkaniti, jupaw llawintani janiw khitis llawirkaniti. 23 Mä clavor uñtatwa juparojj mä chʼollqhe perqar leqʼentäjja, awkipan utapatakis mä jachʼañchkañ tronor uñtasitarakïniwa. 24 Ukatjja awkipan utapan taqpach jachʼañchäwipajj jupjjar warktʼatäniwa, jutïr wawanakasa, chʼichtanir alinakasa,* taqpach jiskʼa pʼujru* platonakasa, pʼujru platonakasa, jachʼa wakullanakasa jupjjar warktʼatäpjjaniwa.
25 ”’Ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa, uka urunjja, chʼollqhe perqar leqʼentatäkäna uka clavojja apsutäniwa,+ khuchoqatäniwa, jalaqtarakiniwa, kunatï uka clavor warktʼatäkäna ukajja qʼala tʼunjatäniwa, kuna laykutejj Jehová Dios pachpaw ukham arsu’”.
23 Aka arunakajja Tiro+ markat arsut arunakawa:
¡Tarsis+ toqenkir barconaka, wararipjjam!
Kuna laykutejj puertojj tʼunjatawa, janiw ukarojj mantañjamäkiti.
Kitim+ sat islatwa yatiyäwejj jupanakar purïna.
2 Lamar qota jakʼan jakirinaka, amuktʼapjjam.
Lamar qotnam sarir Sidón+ markankir comerciantenakaw jumarojj utjirinakamp phoqtʼayapjjtamjja.
3 Sihor* jawir jakʼankir trigonakapasa* Nilo jawir jakʼankir cosechanakapasa,
walja umanak taypnam apatäpjjänwa.+
Tiro markaw ukanakat ganancia apsüna, yaqha markanakas ganancia apsupjjarakïnwa.+
4 Sidón marka, lamar qotankir imantasiñ marka, phenqʼasim,
kuna laykutejj lamar qotajj akham siwa:
“Janiw partompejj tʼaqeskti, janirakiw ususkti,
janirakiw yoqall wawanak uywkti ni imill wawanakarus* yatichkti”+ sasa.
5 Kunjamtï Egipto markat yatiyäwi istʼasajj llakisipkänjja,+
ukhamarakiw jaqenakajj Tiro markat yatiyäwi istʼasajj llakisipjjani.+
6 ¡Tarsis toqer escapapjjam!
¡Lamar qota jakʼan jakirinaka, wararipjjam!
7 ¿Aka markajj jumanakan markamati, nayra tiempotpacha qalltäwipatpacha kusisiri jachʼañchasiri markati?
Kayunakapajj jaya markanakaruw irpäna, ukhamat uka markanakan jakañataki.
8 ¿Reyinak uttʼaykäna,
comerciantenakapas principenakäpkäna,
negociantenakapas oraqpachan jachʼañchatäpkäna
uka Tiro markarojj khitis castigañ amti?+
9 Ejercitonakan Jehová Diosapaw uk amti,
ukhamat wali suma markätapat jachʼañchaskäna uk ina chʼusar tukuyañataki,
ukhamarak oraqpachan jachʼañchayasipkäna taqe ukanakar jiskʼachañataki.+
10 Tarsis toqenkir jaqenaka, kunjamtï Nilo jawirajj paski ukhamarak markam taypi pasapjjam.
Barconak lurañatakisa askichañatakis janiw mä lugarajj utj-jjeti.*+
11 Diosajj lamar qota toqeruw amparap ayti,
reinonakarus* thaljiwa.
Fenicia markan utjki uka imantasiñ lugaranakajj tʼunjatäñapatakiw Jehová Diosajj mä orden churi.+
12 Jupajj akham siwa: “Sidón markan virgen phuchapa, tʼaqesiyat phuchapa,
janiw jukʼampejj kusisjjätati.+
Sartasisin Kitim sat islar escapjjam.+
Janiw ukansa tranquilo samartʼkätati” sasa.
13 ¡Caldeonakan oraqep uñtapjjam!+
Jupanakajj caldeonakawa, janiw asirionakäkiti,+
caldeonakaw monte* animalanakan jakapjjañapatak mä lugarar juparojj* tukuyapjjäna.
Caldeonakaw marka muyuntayañatak torrenakap saytʼayapjjäna,+
jupan jachʼa torrenakapwa jupanakajj allthapipjjäna,
laqayar tukuyañkama.
14 Tarsis toqenkir barconaka, wararipjjam,
kuna laykutejj imantasiñ lugaramajj tukjatawa.+
15 Uka urunjja, Tiro markajj 70 maranakaw armatäni,+ mä reyin jakañ urunakapjama. 70 maranak tukuyarojja kuntï prostituta warmin cancionapajj siski ukaw Tiro markarojj pasani, uka cancionajj akham siwa:
16 “Armanukut prostituta warmi, mä arpa apjjarusin marka muytanim.
Arpam sum tuktʼasim,
walja cancionanak cantam,
ukhamat jupanakajj jumat amtasipjjañapataki” sasa.
17 Kunapachatï 70 maranakajj tukuyjjani ukhajja, Jehová Diosajj Tiro markatwa amtasini, ukatjja Tiro markajj nayra jakäwiparuw kuttʼani, oraqpachan utjki uka reinonakampiw* prostituta warmjam sarnaqani. 18 Ukampis uka prostituta warmin ganancianakapasa pagopasa Jehová Diosatak yaqhachatäniwa. Janiw ukajj imatäkaniti ni imkatatäkanisa, kuna laykutejj uka prostituta warmin pagopajja Jehová Dios nayraqatankasipki ukanakatakïniwa, ukhamat jupanakajj sistʼasiñkam manqʼasipjjañapataki ukhamarak suma isinakamp isthapisipjjañapataki.+
24 Jehová Diosajj taqe jaqenakaruw aka oraqet* apsuski, chʼusa oraqeruw tukuyaski.+
Aynach toqer uñtatwa uka oraqerojj jupajj usku,+ ukan jakirinakarus aywitatayarakiwa.+
2 Taqeniruw ukham pasani:
markankirirusa sacerdoterusa,
sirvienterusa patronaparusa,
sirvientarusa señora patronaparusa,
alasirirusa aljirirusa,
maytʼirirusa maytʼasirirusa,
qollqe maytʼir jaqerusa qollqe manuni jaqerusa.+
4 Oraqejj wali llakitawa,*+ tukusiskarakiwa.
Achunak churir oraqejj wañsuskiwa, tukusiskarakiwa.
Aka oraqenkir importante jaqenakajj aynachtʼasipkiwa.
5 Oraqejja khitinakatï ukan jakapki ukanakamp qʼañuchatawa,+
kuna laykutejj leyinakwa jupanakajj pʼakintapjje,+
decretsa cambiapjjewa,+
6 Ukatwa maldicionajj aka oraqer manqʼantaski,+
uka oraqen jakirinakajj juchanit uñtʼatäpjjewa.
Ukatwa aka oraqen jakir jaqenakajj jukʼanikëjjapjje,
chachanakas wali jukʼanikëjjapjjewa.+
7 Machaq vinojj wali llakitawa,* uvas alis wañsuskiwa,+
taqe khitinakatï kusisit chuymanïpki ukanakas llakirtʼasipjjewa.+
8 Panderetanakan kusisiñapas tukusjjewa,
fiestachir jaqenakan ojjopjjatapajj* tukusjjewa,
arpan wali kusisit suynatapas tukusjjarakiwa.+
9 Vino umapki ukhajja, janiw cancionanakajj utj-jjeti,
alcohol umirinakatakis alcoholajj wali kʼallkʼöjjewa.
10 Wasarar tukuyat markajj qʼala allthapitawa,+
taqe utanakajj jistʼantatawa, janiw khitis mantkaspati.
11 Vino jan utjatapatjja callenakanwa arnaqasipjje.
Kusisiñajj qʼalaw chhaqtjje,
oraqenjja janiw kusisiñajj utj-jjeti.+
12 Markajja laqayar tukuyatawa,
punkojj qʼala allthapitawa.+
13 Kuna laykutejj aka oraqen akaw pasani, markanak taypin akaw pasani:
kunjamtï olivo qoqajj* jawqʼaski ukhajj mä qhawqha achunakak jiltʼki ukhamäniwa,+
kunjamtï cosecha tukuyarojj mä qhawqha uvasanakak jiltʼki ukhamäniwa.+
14 Jupanakajj jachʼatwa arnaqasipjjani,
kusisiñatwa arnaqasipjjani.
Lamar qotatpachwa* jupanakajj Jehová Diosan jachʼañchäwipat yatiyapjjani.+
15 Ukatwa Jehová Diosarojj inti jalsu toqen jachʼañchapjjani,+
lamar qotankir islanakanjja Jehová Diosan sutipwa jachʼañchapjjani, mä arunjja Israel markan Diosapan sutipwa jachʼañchapjjani.+
16 Oraqen thiyanakapatpachwa* jiwasajj akham siri cancionanak istʼtanjja:
“¡Cheqapar uñjir Diosajj jachʼañchatäpan!”+ sasa.
Ukampis nayajj akham sistwa: “¡Nayajj tukusisktwa, nayajj tukusisktwa!
¡Ay nayat kunakïkani! Traicionirinakajj jaqe masiparuw traicionapjje,
jïsa, traicionirinakajj jaqe masipar traicionasipkakiwa”+ sasa.
17 Aka oraqen jakiri, wali ajjsarkañanakampi, pʼiyanakampi, trampanakampwa jumarojj suyasktamjja.+
18 Khititejj wali ajjsarkañ suynir istʼasajj escapkani ukajja pʼiyaruw jalantani,
khititejj pʼiyat mistkani ukajja tramparuw jaltʼani.+
Kuna laykutejj alajjpachankir umanakan punkunakapajj jistʼaratäniwa,
oraqen cimientonakapas khatatipjjaniwa.
20 Aka oraqejj mä machantat jaqjamaw liwinaqti,
kunjamtï ramanakamp lurat carpajj uksar aksar thayamp onoqkejja ukhamaw onoqeski.
Juchapajja uka oraqerojj walpun jatji,+
jan mayamp sartañatakiw uka oraqejj tinkurakini.
21 Uka urunjja, Jehová Diosajj alayankir ejercitompiru,
oraqenkir reyinakampiruw castigani.
22 Jupanakajj tantachthapitäpjjaniwa,
kunjamtï presonakajj mä pʼiyan tantachthapitäpki ukhama,
calabozor jistʼantatäpjjaniwa,
walja urunak qhepatjja castigatäpjjarakiniwa.
23 Phajjsejj urtʼankani ukhajja, phajjsejj phenqʼachatäniwa,
kʼajkir intejj jiskʼachatäniwa,+
kuna laykutejj ejercitonakan Jehová Diosapaw Sion Qollunsa+ Jerusalenansa Reyëjje,+
jupajj markapankir ancianonakap nayraqatanwa kʼajkiri apnaqani.+
25 Jehová Dios Tata, jumaw nayan Diosajätajja.
Jumaruw nayajj jachʼar aptsma, sutimsa jachʼañcharaktwa,
kuna laykutejj musparkañanakwa jumajj lurtajja,+
ukanakjja nayra tiempotpachwa amtayätajja,+
jumajj arunakam phoqtawa,+ confiykañarakïtawa.
2 Kuna laykutejj mä markarojj qala montonaruw tukuytajja,
jachʼa perqanakamp muyuntayat markarojj laqayaruw tukuytajja.
Extranjero jaqenakan markapajj janiw markäjjeti,
janirakiw mayampis saytʼayatäkaniti.
3 Ukatwa chʼamani mä markajj jumar jachʼañchätam,
tʼaqesiyir markanakan markapajj jumarojj ajjsarätamwa.+
4 Kuna laykutejj jan khiti yanapirin jaqetakejja jachʼa perqanakamp muyuntayat markaruw jumajj tuktajja,
tʼaqesir pobre jaqetakisa jachʼa perqanakamp muyuntayat markaruw tuktajja,+
wal jalluntki ukhasa mä imantasiñ lugararuw tuktajja,
wali caloräki ukhasa chʼiwiruw tuktajja.+
Kunapachatï tʼaqesiyir jaqenakan colerasitapajj perqa contra jawqʼsur jallur uñtasitäki ukhasa,
5 kunapachatï tʼaqesiyir jaqenakan colerasitapajj mä waña oraqen calorapar uñtasitäki ukhasa,
jumaw jan uñtʼat jaqenakan ojjotapjja* amuktʼaytajja.
Kunjamtï mä qenayan chʼiwipajj calorar ratuk chhaqtaykejja,
ukhamarakiw tʼaqesiyir jaqenakan cancionap amuktʼaytajja.
6 Aka qollunjja,+ ejercitonakan Jehová Diosapajj taqe markanakatakiw
suma manqʼanakampi,+
suma vinompi,
suma aychanakamp* phoqtʼat manqʼanakampi,
cernit suma vinompi mä jachʼa manqʼäwi wakichani.
7 Aka qollunjja, taqe markanakar imjjatki uka telwa jupajj chhaqtayjjani,*
taqe markanakar imjjatki uka sawut telwa* chhaqtayjjani.
8 Jupajj wiñayatakiw jiwañarojj chhaqtayjjani,*+
Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojja taqe jaqenakan jachanakapwa picharani.+
Markapajja taqe oraqpachanwa jiskʼachat uñjasïna, ukampis ukjja jupajj chhaqtayjjaniwa,
kuna laykutejj Jehová Dios pachpaw ukham arsu.
9 Uka urunjja, jupanakajj akham sapjjaniwa:
“¡Uñtapjjam! ¡Jupaw jiwasan Diosasajja!+
¡Jupaw Jehová Diosajja!
Juparuw jiwasajj suytʼayätanjja,
wal kusisipjjañäni, kʼuchisipjjañäni, kuna laykutejj jupatwa salvacionajj juti”+ sasa.
10 Jehová Diosan amparapaw aka qollur jarkʼaqani,*+
Moab markajj pachpa oraqepan takichatäniwa,+
kunjamtï pajajj wanu montonjjar takichaski ukhama.
11 Jupajj amparanakap loqatatasaw Moab markarojj nuwatatani,
kunjamtï uman nadir jaqejj amparanakapampi umar nuwatatki ukhama,
jachʼa jachʼa tukutapjja tukjaniwa,+
amparanakap wali suma apnaqañ yatitapampiw jachʼa jachʼa tukutap tukjani.
12 Jachʼa perqanakamp muyuntayat markarojja, mä arunjja jan mantkañ jachʼa murallanakan markarojja,
jupajj allthapiniwa,
oraqeruw jaqtʼani, laqʼa polvoruw jaqtʼani.
26 Uka urunjja, aka cancionaw+ Judá oraqen cantasini:+
“Jiwasajj chʼamani mä markanïtanwa.+
Jupaw* salvacionjja murallanakäkaspasa jarkʼaqasiñatak murallanakäkaspas ukham markatakejj usku.+
2 Punkunak jistʼarapjjam,+ ukhamat cheqapar lurir markajj mantañapataki,
uka markajj Diosat jan jitheqtir markawa.
3 Jumar taqe chuyma confiyapki ukanakarojj jarkʼaqätawa,
sumankañjja jupanakarojj churapunïtawa,+
kuna laykutejj jumaruw confiyasipjjtamjja.+
4 Jehová Diosar wiñayatak confiyapjjam,+
kuna laykutejj Jah* Diosajja, mä arunjja Jehová Diosajj wiñay Qarqawa.*+
5 Jupaw alto lugaran jakirinakarojja, alto lugarankir markarojj jiskʼachi.
Jupaw uka markarojj aynachar jaqtʼi,
oraqeruw jaqtʼi,
laqʼa polvoruw jaqtʼi.
6 Uka markajj takichatäniwa,
tʼaqesirinakan kayunakapampi ukhamarak jan khiti yanapirin jaqenakan kayu plantanakapampi takichatäniwa”.
7 Cheqapar sarnaqer jaqenakan thakipajj cheqapawa.*
Niyakejjay jumajj cheqapar uñjirïstajja,
cheqapar sarnaqer jaqenakan thakipjja planochtʼätawa.
8 Jehová Dios Tata, cheqap thakiman sarkasajja,
nanakajj jumaruw confiyasipjjsma.*
Sutimarojj wali valoranitwa nanakajj uñjapjjta, sutimajj amtatapunïspa ukwa munapjjarakta.*
9 Arumajj taqe almajampiw* nayajj jumar suysma,
jïsa, taqe chuymajampiw nayajj jumar thaqaskaksma,+
kunapachatï jumajj oraqer juzgkta ukhajja,
ukan jakirinakajj kunatï cheqapäki ukwa yateqapjje.+
10 Jan wali jaqejj suma uñjatäkchinisa,
janiw kunatï cheqapäki uk yateqkaniti.+
Kunatï cheqapäki uk luraski uka oraqenjja jupajj jan walinakwa lurani,+
Jehová Diosajj kunja jachʼasa uksa janiw uñjkaniti.+
11 Jehová Dios Tata, amparamajj loqtatäkchisa janiw jupanakajj uk uñjapkiti.+
Qhawqsa jumajj markamar munasta ukwa uñjapjjani, ukatjja phenqʼachatäpjjaniwa.
Jïsa, juman ninamaw enemigonakamarojj nakhantani.
12 Jehová Dios Tata, jumaw sumankañ churapjjetäta,+
kuna laykutejj taqe kunanaktï nanakajj lurapkta ukanakjja,
jumaw nanakatak lurawaytajja.
13 Jehová Dios Tata, nanakan Diosaja, jumas nanakar apnaqkchiyätajja, yaqha patronanakas apnaqapjjarakitänwa,+
ukampis nanakajj sutimakwa jachʼañchapjjta.+
14 Jupanakajj jiwatäpjjewa, janiw jakapkaniti.
Niyakejjay jiwjjasajj jan chʼamanïpkchejja, janiw sartapkaniti.+
Kuna laykutejj jumaw jupanakarojj juzgtajja,
ukhamat jupanakar tukjañataki, jaqenakas jupanakat jan amtasjjapjjañapataki.
15 Jehová Dios Tata, jumaw markamarojj jachʼaptaytajja,
jumaw markamarojj jachʼaptaytajja,
jachʼañchasiraktawa.+
Aka oraqen taqe qorpanakapjja jumaw wali jachʼar jithitataytajja.+
16 Jehová Dios Tata, tʼaqesisipkäna ukhajja, juman yanaptʼamwa thaqapjjäna,
cheqañchkayäta ukhajja, jupanakajj taqe chuymaw jumar mayisipjjayätamjja.+
17 Jehová Dios Tata, kunjamatï mä usur warmejj niya ususiñampïski ukhajj
partomp wal tʼaqeski, usutapat wal wararkarakejja,
ukhamwa jumajj nanakar uñjasiyapjjestajja.
18 Nanakajj usuriptapjjayätwa, partompiw tʼaqesipjjarakiyäta,
ukampis thaysa ususipkirista ukhamänwa.
Janiw aka oraqerojj salvación apanipkti,
janiw khitis aka oraqen jakañatakejj naskiti.
19 “Jiwatanakamajj jakapjjaniwa.
Markajan jiwat cuerponakapajj sartapjjaniwa.+
¡Sartapjjam, kusisiñat arnaqasipjjam,
laqʼa polvon jakirinaka!+
Kuna laykutejj sullamajj alwa sullar* uñtasitawa,
khitinakatï jiwjjasin jan chʼamanïpki ukanakarojja oraqejj jaktayaniwa.
Mä rat imantasim,
Diosan colerasiñapajj pasañapkama.+
21 Kuna laykutejj Jehová Diosajj lugarapatwa jutaski,
ukhamat aka oraqen jakirinakar pantjasitanakapat cuenta mayiñataki,
wilajj oraqer wartaski ukajj qhanaw uñjasini,
oraqejj janiw jiwatanakaparojj imantkaniti”.
27 Uka urunjja, Jehová Diosajj wali ari, jachʼa ukhamarak chʼollqhe espadapampiw+
Leviatanarojj* castigani, mä arunjja qatatnaqtir asirurojj* castigani,
Leviatanaruw castigani, linkʼu linkʼu sarir asiruruw castigani,
jupajj lamar qotankir jachʼa animalaruw jiwayani.
2 Uka urunjja, akham sasin jupar* cantapjjam:
“¡Walja vino churir uvas yapu!+
3 Naya Jehová Diosaw jupar jarkʼaqta.+
Sapa kutiw nayajj umamp regarakta.+
Uruy arumaw jarkʼaqta,
ukhamat jan khitis jupar jan wal lurañapataki.+
4 Janiw nayajj coleratäkti.+
¿Khitis mä nuwasïwin chʼapinakampi jan wali qoranakampejj nayamp nuwasini?
Nayasti ukanak qʼal taksöjja, ninampiw qʼal phichkatarakëjja.
5 Antisas uka jaqejj imantasiñ lugarajar imantaspan.
Nayamp sumankthappan,
sumankthappan nayampejja” sasa.
6 Jutkani uka urunakanjja, Jacobojj saphintaniwa,
Israelajj panqaraniwa, machaq ramanakanirakïniwa,+
aka oraqerojj achunakampiw jupanakajj phoqantapjjarakini.+
7 ¿Jupan ukham jan wali castigatäñapajj wakisiti?
¿Kunatarak jupajj ukham jiwayatäñapäspasti?
8 Jupar alisnukkäta ukhajja, sustjaskañ arnaqasisaw jupampejj quejar mantäta.
Phustʼatamampiw jupar alisnuküta, wali chʼamampi phustʼatamajj inti jalsu toqet phustʼanir thayar uñtasitäniwa.+
9 Ukhamatwa Jacobun pantjasitapajj perdonatäni,+
kunapachatï juchapajj apaqatäjjani ukhajj akaw pasani:
jupajj altarankir taqpach qalanakapjja
tizar uñtataw qʼal ñutʼjani,
janiw ni mä sagrado postesa ni incienso loqtañatak mä altaras utj-jjaniti.+
10 Jachʼa perqanakampi muyuntat markajja chʼusakëjjaniwa,
pastonakani oraqenakas chʼusakëjjaniwa, wasarar uñtasit chʼusa apanukutäjjaniwa.+
11 Kunapachatï jiskʼa ramanakapajj wañsjjani ukhajja,
warminakaw jutasin jikʼirapjjani,
ukanakampiw nina naktayapjjarakini.
Aka markajj jan amuytʼasir markawa.+
Ukatwa jupanakan Luriripajj jupanakat jan khuyaptʼayaskaniti,
khititï jupanakar lurki ukajja janiw jupanakat sinttʼaskaniti.+
12 Israel marka,+ kunjamtï maynejj mä qoqat* achunak apaqasin mayat mayat apthapkejja, ukhamarakiw Jehová Diosajj jumanakarojj jawirat* qalltasin Egipto markan wali chʼamamp jalir jawirapkam apthapipjjätam.+ 13 Uka urunjja, mä jachʼa pututuw tuktʼasini,+ Asiria oraqen jiwañampïsipki ukanakasa+ Egipto oraqen aywitatatäpki ukanakasa+ jutasinwa Jehová Dios nayraqatan altʼasipjjani, Jerusalén markankir sagrado qollunwa altʼasipjjani.+
28 Efraín tribunkir machantat jaqenakajja markaparojj wali jachʼañchkañ coronarjamaw* uñjapjje,+
walja achunak churir vallen utjki uka qollu patjjankir suma panqararjamaw uñjapjjaraki,
ukampis ukankir jaqenakajja vinompi machantatäpjjewa.
¡Ay jupanakat kunakïkani, jupanakan suma panqarapajj chhaqtjjaniwa!
2 Jehová Diosajj chʼamani mä jaqeruw khitanini.
Jupajj qʼejjo qʼejjonakaru, chhijchhiru, tukjir wali jachʼa thayaru,
wali chʼamani jallur uñtasitawa,
jupajj wali chʼamampiw coronjja oraqer jaqtʼani.
4 Walja achunak churir vallen utjki uka qollu patjjankir
suwartaskir panqarjam jachʼañchkay coronajja,
nayraqat achoqer suma higor uñtasitäniwa,
uka higo uñjasasti maynejj ukspachaw apaqasajj manqʼantjje.
5 Uka urunjja, khitinakatï jupan markapat jiltʼapki ukanakatakejja, ejercitonakan Jehová Diosapajj jachʼañchkañ coronampiru wali suma panqar coronampiruw tukuni.+ 6 Juezanakarojj cheqaparjamaw jupajj juzgayani, markan punkupa atakirinakat jarkʼaqapki ukanakarojja chʼamwa churani.+
7 Jupanakajj vino kawsaw saranukupjjaraki,
alcoholani umañanakapaw jupanakarojj liwinaqtayi.
Sacerdotenakampi profetanakampejj alcohol kawsaw saranukupjje.
Vinojj amuyunakap mayjtʼayiwa,
alcohol kawsajj liwinaqtapjjewa,
visionanakapas maysaruw saranukuyi,
juzgapjje ukhas lanktʼasipjjewa.+
8 Mesanakapajj ajjtaskañ waqʼaqsutanakampi* phoqtʼatawa,
janiw ni mä lugaras qʼomäkiti.
9 ¿Khitirus yatichasini,
khitirus yatiyäwit qhanañchasini?
¿Jichhak ñuñu tʼaqatäpki uka wawanakaruti?
¿Jan ñuñuyatäjjapjje uka wawanakaruti?
10 Jupajj akham siwa: “Mandatjjarojj yaqha mandato, mandatjjarojj yaqha mandato,
reglamentjjarojj yaqha reglamento, reglamentjjarojj yaqha reglamento,*+
mä jukʼajj akjana, mä jukʼajj khayjana” sasa.
11 Ukhamasti khakha jaqenak taypi ukhamarak yaqha markan parlat arumpiw aka markarojj jupajj parlani.+ 12 Mä kutejja jupajj akham sasaw jupanakar säna: “Aka lugarajj samartʼañatak lugarawa. Qaritanakajj samartʼapjjpan, aka lugarajj samartʼañatak lugarawa” sasa. Ukampis jupanakajj janiw istʼañ munapkänti.+ 13 Jehová Diosajj mayampiw jupanakar akham sani:
“Mandatjjarojj yaqha mandato, mandatjjarojj yaqha mandato,
reglamentjjarojj yaqha reglamento, reglamentjjarojj yaqha reglamento,*+
mä jukʼajj akjana, mä jukʼajj khayjana”,
ukhamat sarnaqkasajj
lanktʼasisin qhepäjj toqer liwisipjjañapataki,
atipjatäpjjañapataki, trampar jaltʼapjjañapataki.+
14 Ukhamasti Jehová Diosan arunakap istʼapjjam, jachʼa jachʼa tukur jaqenaka,
Jerusalenankir aka marka apnaqerinaka,
15 jumanakajj akham sapjjtawa:
Kunapachatï jan waltʼayir inundacionajj mä akatjamat pasani ukhajja,
janiw katjapkitaniti,
kuna laykutejj imantasiñ lugaräkaspas ukhamaw kʼarisiñarojj nanakajj imantasipjjta,
kunatï falsöki ukaruw nanakajj imantasipjjta”+ sasa.
16 Ukatwa Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj akham sejja:
“Sionanjja yantʼat mä qalwa nayajj cimientjam uskuskta,+
mä arunjja wali valorani mä esquin qalwa+ mä seguro cimientjam+ uskuskta.
Khititï confiyatap* uñachtʼaykani ukajja janiw ajjsarayaskaniti.+
Kʼarisiñ imantasiñarojja chhijchhiw chhaqtayani,
imantasiñ lugarajja umamp qʼala chhaqtayatäniwa.
18 Jiwañampi pacto lurapjjatamajja chhaqtayatäniwa,
Kunapachatï jan waltʼayir inundacionajj mä akatjamat pasani ukhajja,
ukamp tukjataw uñjasipjjäta.
19 Sapa kuti inundacionajj paskani ukhajja,
ukamp chhaqtayataw uñjasipjjäta.+
Kuna laykutejj sapa alwaw ukajj pasani,
urükchinisa arumäkchinisa ukajj pasaniwa.
Wali ajjsarayatäsakiw jupanakajj yatiyäwjja amuyapjjani”.*
20 Kuna laykutejj ikiñajj watʼatattʼasiñatakejj wali jiskʼakiwa,
sabanajja kʼiruntasiñatakejj* wali jiskʼakirakiwa.
21 Jehová Diosajja kunjamtï Perazim qollun sartaskänjja ukhamaw sartasini,
kunjamtï jupajj Gabaón marka jakʼankir vallen sartaskänjja ukhamaw sartasirakini,+
ukhamat lurañapampi phoqañataki, mayja luräwipampi phoqañataki,
ukhamarak trabajop phoqañataki, mayja trabajop phoqañataki.+
22 Jichhajj jan burlasipjjamti,+
ukhamat cadenanakamajj jan jukʼamp jiykatasiñapataki,
kuna laykutejj Taqe Kunjjar Munañani Tatitutjja, mä arunjja ejercitonakan Jehová Diosapatjja akwa nayajj istʼta,
jupajj aka oraqpach tukjañwa amti.+
23 Istʼapjjam, arunakajar istʼapjjam,
wali amuyump istʼapjjam, kuntï nayajj siskta uk istʼapjjam.
24 ¿Yapuchir jaqejj janïr satkasajj uru jurnäla vacampi qhollik qholliskaspa ukhajj walikïskaspati?
¿Jan samartʼas oraq jasaptayaskaspa, rastrillaskaspa ukhajj walikïskaspati? Janiwa.+
25 Kunapachatï oraq planochtʼjje ukhajja,
¿janit jupajj chʼiyar comino phawki, cominsa phawkaraki?
¿Janit jupajj trigsa, mijo jathsa, cebadsa lugaraparkam phawkaspa,
26 Kuna laykutejj jupajj* cheqaparuw juparojj yatichi.*
Diosapaw juparojj yatichi.+
27 Chʼiyar cominojja janiw grano takiñ tablampejj takiñäkiti,+
janirakiw cominojj grano takiñ carretan ruedanakapampejj takiñäkiti.
Jan ukasti chʼiyar cominojj mä varampi jawqʼañawa,
cominojj mä lawampi jawqʼañarakiwa.
28 ¿Grano takiski ukhajj khitirak tʼantʼa lurañatakejj grano ñutʼjaspasti?
Janiw khitis jan samartʼasajj ñutʼjañkam grano takkiti.+
Kunapachatï maynejj grano takiñ carretapan rodillopampi ukhamarak caballonakapampi grano takki ukhajja,
janiw granorojj ñutʼjkiti.+
29 Aka arunakajj ejercitonakan Jehová Diosapatwa jutaraki,
jupan amtapajj* wali musparkañawa,
29 “¡Ay Ariel* marka, Ariel marka, jumat kunakïkani, kawkjantï Davidajj carpap saytʼaykäna uka markat kunakïkani!+
Sapa mara lurapkta uka fiestanakamjja amtasipkakim,
taqe fiestanak amtasipkakim.+
2 Ukampis nayajj Ariel markarojj llakisiyäwa,+
wali llakisiñampi warariñampiw utjani,+
Ariel markajja nayatakejj Diosan altarapan nina phichañ lugarar uñtasitäniwa.+
3 Juma contra nuwasiñatakiw nayajj juma muytpachar carpanak saytʼayäjja,
juma muytpacharojj puntani lawanakwa ucharakëjja,
jumar atacañatakiw perqanak saytʼayarakëjja.+
4 Jumajj jiskʼachataw uñjasïta,
oraq pampatpachwa parläta,
laqʼa polvojj janiw arunakam istʼasiykaniti.
Arunakamajj oraq pampatwa istʼasini,+
jiwatanakamp parlir jaqen arupjamaw istʼasini,
arunakamajj wali jiskʼatakwa laqʼa polvot istʼasini.
5 Walja enemigonakamajj* laqʼa polvor uñtasitäpjjaniwa,+
tʼaqesiyir walja jaqenakajja thayamp apata pajar uñtasitäpjjaniwa.+
Ukajj mä ratukiw pasani, mä akatjamatwa pasani.+
6 Ejercitonakan Jehová Diosapaw salvätam,
qʼejjo qʼejjonakampi, terremotonakampi, jachʼa suynatampi,
jachʼa thayanakampi, qʼal nakhantir ninampiw salvätam”.+
7 Taqpach markanakankir jaqenakajja, Ariel marka contra nuwasipki ukanakajja,+
mä arunjja Ariel marka contra nuwasir markanakasa,
uka marka muytpachankir torrenakasa,
khitinakatï uka markar tʼaqesiyapki ukanakasa,
arum toqer samkasit samkaruw tukupjjani.
8 Kunjamtï maynejj manqʼat awtjatäsajj manqʼkaspas ukham samkaskejja,
ukat ikit sartasajj manqʼat awtjayaskejja ukhamäniwa,
kunjamtï maynejj umat pharjatäsajj* umsa umkaspa ukham samkaskejja,
ukat ikit sartasajj wali qarita umat pharjata sartaskejja ukhamäniwa.
Taqe markanakankir jaqenakarojj ukhamaw pasani,
khitinakatï Sion Qollu+ contra nuwasipki ukanakarojj ukhamaw pasani.
9 Jumanakajj mayawjan saytʼat quedasipjjam, wal musparapjjarakim,+
juykhuptapjjam, juykhur tukuyatäpjjarakim.+
Jupanakajj machantatäpjjewa, ukampis janiw vinomp machantatäpkiti,
jupanakajj liwinaqtasipkiwa, ukampis janiw alcohol kawsajj liwinaqtapkiti.
10 Kuna laykutejj Jehová Diosajj jiwa iki jumanakjjarojj apayani,+
profetanaka, jumanakan nayranakamjja jupajj jistʼantiwa,+
visionanak uñjir jaqenaka, jumanakan pʼeqenakamjja jupajj chʼoqantiwa.+
11 Taqe visionanakajja jumanakatakejj sellantat mä libron arunakapar uñtasitaw tuku.+ Kunapachatï jupanakajj liyiñ yatki uka jaqerojj “mirä amp suma, aka libro jachʼat liytʼam” sasin churapki ukhajja, uka jaqejj akham siwa: “Aka librojj sellantatawa, janiw liytʼañ puedkti” sasa. 12 Kunapachatï jupanakajj jan liyiñ yatki uka jaqerojj “mirä amp suma, aka libro liytʼam” sasin churapki ukhajja, uka jaqejj akham siwa: “Janiw liyiñ yatkti” sasa.
13 Jehová Diosajj akham siwa: “Aka markajj arumpikiw nayarojj adorapjjetu,*
lakampikiw jachʼañchapjjetu,+
ukampis chuymanakapajj nayat wali jayankiwa,
jaqenakan mandatonakaparjama, jupanakar yatichaski uka mandatonakarjamakiw jupanakajj nayar ajjsarapjjetu.+
14 Ukhamasti mayampiw nayajj musparkañanak aka markampejj luräjja,+
mä musparkañ luräwjjarojja yaqha musparkañ luräwinakampwa luräjja,
yatiñan jaqenakapan yatiñapajj tukusjjaniwa,
amuyasiri jaqenakapan amuytʼatanakapajj chhaqtjjaniwa”+ sasa.
15 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï jan wali amtanakap Jehová Diosat imtʼañatak kuns lurapki ukanakatjja!+
Jan wali luräwinakapjja mä chʼamak lugaranwa lurapjje,
jupanakajj akham sapjjewa: “¿Khitirak uñjistusti?
¿Kuntï lurasktan uk khitirak yatisti?”+ sasa.
16 ¡Taqe kunwa jumanakajj qʼewjjayapjjtajja!
¿Sañu lurirejj ñeqʼerjam uñjatäspati?+
¿Kunatï luratäki ukajj luriripat akham saspati,
“jupajj janiw nayar lurkituti”+ sasajja?
¿Kunatï luratäki ukajj luriripat akham saspati,
“jupajj janiw kuns amuykiti”+ sasajja?
18 Uka urunjja, oqaranakajj uka libron arunakapwa istʼapjjani,
juykhunakajja wali chʼamakat salvatäpjjaniwa, uñj-jjapjjarakiniwa.+
19 Llampʼu chuymaninakajj* Jehová Dios laykojj walpun kusisipjjani,
pobre jaqenakajj Israelan Santo Diosap laykojj wali kusisitäpjjaniwa.+
20 Kuna laykutejj tʼaqesiyir jaqenakajj chhaqtjjapjjaniwa,
jachʼa jachʼa tukurinakajj tukusipjjaniwa,
taqe khitinakatï yaqhanakar jan waltʼayañatak listokïpki ukanakajj tukjatäpjjaniwa,+
21 khitinakatï kʼari arunakampi yaqhanakar kʼarintapki ukanakasa,
khitinakatï marka punkur quejap arjjatasir sarki uka jaqer trampanak uchapki ukanakasa,+
khitinakatï cheqap sarnaqer jaqerojj kʼari arunakampi cheqaparjam jan uñjapki ukanakasa tukjatäpjjaniwa.+
22 Abrahanar+ salvkäna uka Jehová Diosajja Jacob chachan utapankirinakarojj akham siwa:
23 Kunapachatï Jacobojj wawanakaparu,
mä arunjja amparanakajampi luratäpki uka wawanakar jupa muytpachan uñjani ukhajja,+
sutijwa jupanakajj jachʼañchapjjani,
jïsa, jupanakajj Jacobun Santo Diosaparuw jachʼañchapjjani,
Israelan Diosaparojj respetapjjarakiniwa.+
24 Khitinakatï saranukutäpki ukanakajja, amuytʼasirïpjjaniwa,
quejasirinakasti yatichayasipjjarakiniwa” sasa.
30 Jehová Diosajj akham siwa: “¡Ay kunakïkani, jan istʼasir wawanakatjja,+
nayan amtaj lurañat sipansa pachpa amtanakapakwa jupanakajj lurapjje,+
yaqhanakampiw mayachasipjje,* ukampis janiw munañajarjamajj lurapkiti,
ukhamat jucharojj jukʼamp juchamp yapjjatañataki!
2 Nayar jan jisktʼasaw+ jupanakajj Egipto markar saraqapjje,+
ukhamat faraonan jarkʼaqasiñ lugarapar imantasiñataki,
ukhamarak Egipto markan chʼiwipar imantasiñataki.
3 Faraonan jarkʼaqasiñ lugarapajja jumanakan mä phenqʼa uñjasipjjañamatakïniwa,
Egipto markan chʼiwipar imantasiñajja jumanakan jiskʼachat uñjasipjjañamatakïniwa.+
4 Kuna laykutejj principenakapajj Zoan markankapjjewa,+
yatiyir jaqenakapajj Hanés lugarkamaw puripjje.
5 Taqe jupanakajj egipcionakamp phenqʼachatäpjjaniwa,
jupanakatak jan kuna beneficio apanki uka markamp phenqʼachatäpjjaniwa,
uka markajj janiw jupanakatakejj kuna yanapanaksa ni kuna beneficionaksa apankiti,
jan ukasti phenqʼachatäñampi jiskʼachatäñampikwa apani”.+
6 Aka arunakajj aynach toqen* jakiri animalanak contra arsut arunakawa:
llakisiñampi tʼaqesiñampi utjayir oraqnama,
leonana, wararir leonan oraqepnama,
asirun* oraqepnama, venenoni ukhamarak thoqkatasir asirun oraqepnamaw
jupanakajj wali valorani utjirinakap asnonakat khumupjje,
kunatï wakiski ukanakjja camellonakatwa khumupjje.
Ukampis ukanakajj janiw kunatakis markarojj sirvkaniti.
7 Kuna laykutejj Egipto markan yanaptʼapajj jan kunatak serviriwa.+
Ukatwa nayajj uka markarojj aka sutimp uchta: “Rahab,*+ jan kun lurir marka” sasa.
8 “Jichhajj saram, jupanak nayraqatan mä tʼalpha qalar* uk qellqantam,
mä libror qellqantarakim,+
ukhamat ukajj jutir urun
testigjam walja tiempo serviñapataki.+
10 Jupanakajja profetanakarojj akham sapjjewa: ‘Visionanak jan uñj-jjapjjamti’ sasa.
Visionanak uñjirinakarojj akham sapjjarakiwa: ‘Kunatï cheqäki uk parlir visionanak jan cuentapjjestati,+
antisas jachʼañchkir arunak sapjjeta, kʼari visionanak profetisapjjam.+
11 Thakit jitheqtapjjam, thakit saranukupjjam.
Israelan Santo Diosapat jan jukʼamp parljjapjjestati’+ sasa”.
12 Israelan Santo Diosapajj akham siwa:
“Jumanakajj janiw aka arunak istʼañ munapktati,+
antisas engañjañaru, kʼarisiñaruw jumanakajj confiyapjjtajja,
ukanakaruw jumanakajj atinisipjjaraktajja,+
13 ukhamasti pantjasitanakam laykojja jumanakajj kʼakʼatattat perqar uñtasitäpjjätawa,
altʼata ukhamarak niya allitattirpacha wali alto perqar uñtasitäpjjätawa.
Uka perqajj mä ratunakwa akatjamat allitattani.
14 Uka perqajj ñeqʼet lurat wakullar uñtasitaw pʼakisini,
niyakejjay qʼal pʼakischinejja, janiw ni mä jiskʼa jiltʼiripas
nina taypit sankʼanak apsuñatakejj sirvkaniti,
ni um qechsuñatakis sirvkaniti” sasa.
15 Kuna laykutejj Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojja, mä arunjja Israelan Santo Diosapajj akham siwa:
“Jumanakatejj nayan ukar kuttʼanipjjäta, pacienciamp suytʼapjjarakïta ukhajja, salvasipjjätawa,
jumanakatejj tranquilokïpjjäta, confiyapjjarakïta ukhajja, chʼamanïpjjätawa”+ sasa.
Ukampis jumanakajj janiw munapkayätati.+
16 Ukat sipansa jumanakajj akham sapjjtawa: “¡Janiwa! ¡Nanakajj caballonakatwa escapapjjäjja!” sasa.
Ukhamajj jumanakajj escapapjjätawa.
Jumanakajj akham sapjjaraktawa: “¡Ratuk tʼijur caballonakatwa sarapjjäjja!”+ sasa.
Ukhamajj jumanakar arktapkätam ukanakajj ratuk tʼijurinakäpjjaniwa.+
17 Mä jaqen amenazatakiw waranqanejj khatatipjjani,+
phesqa jaqenakan amenazatakiw jumanakajj escapapjjäta,
kuntï jumanakat jiltʼkani ukajj qollu patjjan mä postjam tukuñapkama,
jiskʼa qollu patjjankir señaltʼañatak mä postjam tukuñapkama.+
18 Ukampis Jehová Diosajj jumanakar sum uñjañatakejj pacienciampiw suytʼaski,+
jumanakat khuyaptʼayasiñatakiw jupajj sartasirakini.+
Kuna laykutejj Jehová Diosajj cheqapar uñjir Diosawa.+
Taqe khitinakatï jupar wal suytʼasipki ukanakajj kusisitäpjjewa.+
19 Kunapachatï markajj Sionana, mä arunjja Jerusalenan+ jakkani ukhajja, janiw mayampis jumajj jachjjätati.+ Yanaptʼa mayiñatak arnaqasïta ukhajja, jupajj cheqpachapuniw jumat khuyaptʼayasini, jumar istʼasinjja ukspachaw jaysarakïtam.+ 20 Jehová Diosajj tʼantʼar uñtatsa llakisiñ churkchïtamjja, umar uñtatsa tʼaqesiñ churkchïtamjja,+ Jachʼa Yatichirimajj janiw mayampis jumat imantasjjaniti. Pachpa nayranakamampiw jumajj Jachʼa Yatichirimar+ uñjäta. 21 Jumatejj kupi toqer saranuküta, jan ukajj chʼeqa toqer saranuküta ukhajja,+ juma qhepäjjamatjja aka arunakwa istʼäta: “Aka cheqaw thakejja. Uka thaknam saraskakim”+ sasa.
22 Qollqe planchampi forrat idolonakamarusa qorimp bañat idolonakamarusa qʼañutwa jumanakajj uñjapjjäta.+ Phajjsi wilatak mä pañor uñtataw jumanakajj liwtapjjäta, ukanakarojj akham sapjjarakïtawa: “¡Akat sarapjjam!”*+ sasa. 23 Ukatjja oraqer satkäta uka jathatakejja, Diosajj jallu purjjatayanini,+ oraqen achkani uka trigojja waljapunïniwa, suma alimentorakïniwa.*+ Uka urunjja uywanakamajj jachʼa oraqenakanwa pasto manqʼasipjjani.+ 24 Yap lurir toronakasa asnonakasa acedera sat alimpi mezclat pajwa manqʼapjjani, ukajj khuyuñ lampampi khuyuñ lawampi khuyutänwa. 25 Waljanejj jiwayat uñjasipkani, torrenakas tinkupjjarakini uka urunjja, taqpach jachʼa qollunakansa taqpach jachʼa lomanakansa uma jalirinakampi jawiranakampiw utjani.+ 26 Kuna uruntï Jehová Diosajj markapan heridap chʼoqtʼkani,+ nuwantasin jupajj usuchjkäna uka heridajj jakjjarakini ukhajja,+ phajjsin qhanapajj intin qhanapjamäniwa, intin qhanapasti paqallqo intinakan qhanapjam wali fuertëniwa,+ kunjamtï paqallqo urunakan intejj qhantʼkaspajja ukhamaw intejj mä urunak qhantʼani.
27 Jehová Diosajj* wali jayatwa jutaski,
chʼiyar qenayanakamp muyuntataw wali colerat jutaski.
Lakapajj colerasiñampi phoqtʼatawa,
lajjrapajj nakhantir ninar uñtasitawa.+
28 Jupan espiritupajj* kunkakam puriri jilarir walja umar uñtasitawa,
ukhamat markanakar mä tukjir susuñampi* sussuñataki,
markanakasti quijadanakapanjja mä frenonïpjjaniwa,+ ukaw jupanakarojj thakit saranukuyani.
29 Ukampis cantapkäta uka cancionajja aruman cantat cancionjamäniwa,
kunjamtï maynejj mä fiestatak wakichaskejja ukhamäniwa,+
jumanakan chuymamajj kusisiniwa,
kunjamtï flautampi sarnaqer jaqejj*
Jehová Diosan qolluparu, mä arunjja Israelan Qarqap*+ toqeru sarasin kusiskejja ukhamaw kusisipjjäta.
30 Jehová Diosajj wali chʼaman arupwa istʼasiyani,+
wali colerasitap laykojja+ amparapwa aynach toqer ayaqaskir uñachtʼayani,+
nakhantasir ninampi,+
jallumpi,+ qʼejjo qʼejjonakampi, qala chhijchhinakampwa uñachtʼayani.+
31 Jehová Diosan arup kawsajja Asiria markajj walpun ajjsarayasini,+
jupajj mä varampiw uka markarojj castigani.+
32 Jehová Diosajj sapa kuti Asiria markar
castigañ varapampi castigkani ukhajja,
panderetanakana arpanakana suynatapaw istʼasini,+
ukañkamajja jupajj amparap aytasaw jupanak contra nuwasini.+
Phichantañatak lugarjja wali manqha ancho ukhamwa jupajj luri,
ninas wal aqti, lawas waljaw utjaraki.
Jehová Diosan phustʼatapajja wali chʼamamp sarir ninar uñtataw
Tófet lugararojj ninamp naktayani.
31 ¡Ay kunakïkani, khitinakatï yanaptʼayasiñatak Egipto markar saraqapki ukanakatjja,+
ay kunakïkani, khitinakatï caballonakar confiyapki,+
guerran nuwasiñatak carronakar waljätap layku confiyapki,
guerrar sarir caballonakar* wali chʼamanïpjjatap layku confiyapki ukanakatjja.
Jupanakajj janiw Israelan Santo Diosaparojj confiyapkiti,
janirakiw Jehová Diosarus thaqapkiti!
2 Ukampis jupajj yatiñani Diosawa, jupajj mä jan waltʼäwi apayanini,
arsutanakapjja jupajj phoqaniwa.
Jan wali jaqenakan utap contraw saytʼasini,
jan walinak lurir jaqenakar yanaptʼapki ukanak contraw saytʼasirakini.+
3 Egipcionakajj aleq jaqekïpjjewa, janiw Diosäpkiti,
caballonakapajj jañchikïpjjewa, janiw espiritüpkiti.+
Kunapachatï Jehová Diosajj amparap loqatatkani ukhajja,
khititï yanaptʼañ munkani ukajja lanktʼasiniwa,
khititï yanaptʼa katoqkani ukajja tinkuniwa,
jupanakajj taqeniw mä pachpa horasanak jiwapjjani.
4 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham situwa:
“Kunapachatï uywa awatirinakajj mayachtʼasisin chʼamani mä leonaru, mä arunjja waynpach mä leonar alispayañ munapki ukhajja,
katki uka animalat jarkʼasiñatakejj wali jachʼatwa leonajj warari,
janiw awatirinakan arunakap istʼasajj ajjsarkiti,
janirakiw awatirinakan ojjopjjatapatsa* sustjaskiti,
ejercitonakan Jehová Diosapajj ukhamarakiw nuwasiñatak alajjpachat saraqanini,
Sion Qollu layku ukhamarak jiskʼa qollup layku nuwasiñatakiw alajjpachat saraqanini.
5 Kunjamtï jamachʼinakajj chhiwchhinakapar arjjatañatak jalaqanipkejja, ukhamarakiw ejercitonakan Jehová Diosapajj Jerusalén markar arjjatañatakejj jutani.+
Jerusalén markarojja jupajj arjjataniwa, salvarakiniwa.
Perdonaniwa, salvarakiniwa” sasa.
6 “Israel marka, khiti contratï jumanakajj jan phenqʼan kutkatasipkta jupan ukar kuttʼapjjam.+ 7 Uka urunjja, jumanakat sapa mayniw qollqet lurat jan kunatak servir diosanakamaru ukhamarak qorit lurat jan kunatak servir diosanakamar apanukupjjäta, pachpa amparanakamamp ukanak lurasajja jumanakajj juchachasipjjtawa.
8 Asirionakajj espadampi jiwayataw uñjasipjjani, ukampis janiw jaqen espadapampi jiwayatäpkaniti,
espadampi tukjataw uñjasipjjani, ukampis janiw jaqenakan espadapampi tukjatäpkaniti.+
Espada kawsaw jupanakajj escapapjjani,
asirio waynanakarojj chʼama tukuñ trabajonwa munkir jan munkir trabajiyapjjani.
9 Jupanakan jachʼa qarqapajja* ajjsarañat chhaqtjjaniwa,
principenakapajj señaltʼañatak poste kawsajj wal ajjsarapjjani”, ukham sasaw Jehová Diosajj arsu,
jupan qhanapajj* Sionankiwa, jupan hornopajj Jerusalenankarakiwa.
2 Jupanakat sapa maynejja thayat jarkʼaqasiñatak mä imantasiñ lugarjamäpjjaniwa,
wal purintir jallut jarkʼaqasiñatak mä imantasiñ lugarjamäpjjaniwa,
waña oraqen jalir umanakar uñtasitäpjjaniwa,+
waña oraqen mä jachʼa qarqan* chʼiwipar uñtasitäpjjaniwa.
3 Uñjapki ukanakan nayranakapajja janiw jukʼampejj lipʼthapitäjjaniti,
istʼapki ukanakan jiñchunakapajja wali atencionampiw istʼapjjani.
4 Jan sum amuytʼasis kuns lurapki ukanakan chuymanakapajja sum amuykiptʼapjjani,
khakhanakan lajjranakapajja jan khaktʼasaw qhan parljjapjjani.+
5 Jan amuytʼasir jaqejja janiw wajjtʼasir jaqewa sasin satäjjaniti,
engañjir jaqejja janiw importante jaqewa sasin satäjjaniti,
6 kuna laykutejj jan amuytʼasir jaqejja jan amuytʼasisaw kuns parlani,
chuymapajj jan walinak lurañwa amtarakini,+
ukhamat apostasía* utjañapatak chʼamañchañataki, Jehová Dios contra kʼarinak parlañataki,
manqʼat awtjat jaqejj jan manqʼat uñjasiñapataki,
umat pharjat* jaqejj jan umas umtʼata uñjasiñapataki.
7 Engañjir jaqen amuyunakapajj jan waliwa,+
jan phenqʼani jan walinak lurañatakiw jupajj chʼamañchi,
ukhamat llakit jaqer kʼarinakamp jan walir purtʼasiyañataki,+
pobre jaqejj razonanis parlkchi ukhasa.
8 Ukampis wajjtʼasir jaqejja wajjtʼasir chuymaniwa,
wajjtʼasir jaqëñatakejja jupajj chʼamachasiskakiwa.
9 “¡Confiyasir warminaka, sartapjjam, nayan arunakaj istʼapjjam!
¡Jan preocupasir warminaka,+ kuntï nayajj siskta ukarojj atencionamp istʼapjjam!
10 Akat mä mara jilarojja khitinakatï jan preocupasipkta ukanakajj khatatipjjätawa,
kuna laykutejj uvas yapu apthapiñ tukuyatarojja janiw kuna achus apthapiskaniti.+
11 ¡Confiyasir warminaka, khatatipjjam!
¡Jan preocupasir warminaka, khatatipjjam!
12 Llakisipjjatam uñachtʼayañatakejj chuym leqʼesipjjam,
munkañ yapunak layku, wal achoqer uvas ali layku chuym leqʼesipjjam.
13 Kuna laykutejj markajan oraqepajja chʼapirar alinakampi ukhamarak chʼapinakampi phoqantatäniwa,
ukanakaw kusisiñampi phoqtʼatäkäna taqe uka utanakarojj phoqantjjani,
jïsa, jachʼa jachʼa tukuri markarojj ukanakaw phoqantjjani.+
Ofel+ lugarasa vigilañatak torresa jaya tiempotak chʼusar tukuyatäniwa,
salvaje asnonakatakejj wali sumäniwa,
uywanakatakejj pastonakani oraqëniwa,+
15 Diosan espiritupajj jiwasjjar jutañapkama,+
wasarajj mä huertor tukuñapkama,
16 Ukhamatwa justiciajj wasaran jakani,
kunatï cheqapäki ukas huerton jakarakini.+
17 Kunatï cheqapäki ukajja sumankañwa apanini,+
kunatï cheqapäki ukan achupajja jaya tiempotak tranquilo jakasiñampi jan ajjsaras jakasiñampwa apanini.+
18 Markajajja sumankañajj utjki uka lugaranwa jakasini,
seguro utanakana, samartʼañ lugaranakanwa jakasini.+
19 Ukampis monterojj* chhijchhiw qʼal jawqʼsuni,
markas qʼala allthapitaw uñjasini.
20 Khitinakatï taqe umanak jakʼaru satapkta ukanakajj kusisipjjam,
khitinakatï tororus asnorus ukhamak ananukupkta ukanakajj kusisipjjam”.+
33 ¡Ay tukjir marka, jumat kunakïkani, jumajj janiw tukjatäktati,+
ay traicionir marka, jumajj janiw traicionatäktati!
Tukjañ tukuykäta ukhaw jumajj tukjat uñjasïta.+
Traicionañ tukuykäta ukhaw jumajj traicionat uñjasïta.
2 Jehová Dios Tata, sumakiy uñjapjjeta.+
Jumaruw nanakajj suytʼasipksma.
3 Ojjori* istʼasajja markanakajj escapapjjewa.
Jumajj sartaskta ukhajja, markanakajj aywitatapjjewa.+
4 Kunjamtï qʼal manqʼthapir langostanakajj* juntasipkejja, ukhamarakiw jaqenakajj jumanakan saqueysutanakam mayaruk juntthapipjjani,
langostanakjamaw jaqenakajj saqueysutanakamar jumpʼjjatapjjani.
5 Jehová Diosajj jachʼañchatäniwa,
kuna laykutejj jupajj alajjpachanwa jaki.
Jupajj justiciampi kunatï cheqapäki ukampwa Sionarojj phoqtʼayani.
6 Jupaw jumarojj salvtamjja.
Kunatï jupatak wali valoranïki ukajja* akanakawa:
jachʼa salvasiña,+ yatiña, uñtʼaña, Jehová Diosar ajjsaraña.+
7 Jupanakan jan ajjsarir soldadonakapajj callenwa arnaqasipjje.
Sumankañat yatiyirinakajj wal jachapjje.
8 Thakinakajj wasaräjjewa,
janiw khitis thaknamajj viaj-jjeti.
Jupajj* lurat pactwa pʼakinti,
jupajj markanakaruw jiskʼachi,
janiw juparojj jiwir jaqejj importkiti.+
9 Aka oraqejj wali llakitawa,* wañsuskarakiwa.
Líbano qollunakajj phenqʼasipjjewa,+ tukusisipkarakiwa.
Sarón lugarajj mä wasarar uñtataw tuku,
Basán oraqesa Carmelo qollusa laphinakapwa thalarasipjje.+
10 Jehová Diosajj akham siwa: “Jichhajj nayajj sartasïwa,
jichhajj nayajj jachʼañchasïwa,+
qhawqha chʼamanïtsa uksa jichhajj uñachtʼayarakïwa.
11 Jan wali jaqenaka, jumanakan jan wali amtanakamasa luratanakamasa jan kunatak serviriwa, ukanakajj waña qorampiru pajampir uñtasitäpjjewa.
Jan wali amuyunakamajja mä ninar uñtataw jumanakarojj qʼal nakhantapjjätam.+
12 Markanakajja nakhantat qʼatawir uñtataw tukupjjani.
uka markanakarojj khuchurat chʼapinakar uñtataw phichkatapjjani.+
13 ¡Khitinakatï jayankapkta ukanakajj kuntï nayajj lurkä uk istʼapjjam!
¡Khitinakatï jakʼankapkta ukanakajj nayajj qhawqha chʼamanïtsa uk yatipjjam!
14 Sionankir juchachasirinakajj wal ajjsarayasipjje,+
apóstata* jaqenakajj ajjsarañatwa khatatipjje, akham sapjjarakiwa:
‘¿Khitis jiwasanakat qʼal nakhantir ninajj utjki ukan jakaspa?+
¿Khitis jiwasanakat jan jiwarir nina taypin jakaspa?’ sasa.
15 Khititï cheqaparupun sarnaqki ukasa,+
khititï cheqapar arski ukasa,+
khititï ganancianak kʼarisisa engañjasa jan jikjjatañ munki ukasa,
kawkïr amparanakatï qollqe chilltatajj katoqasiñat sipansa jan katoqasipki ukanakasa,+
khititï wila wartäwinakat jan istʼañatakejj jiñchup llupantaski ukasa,
khititï jan walinak jan uñjañatakejj nayranak chʼirmthapki ukasa,
16 alto lugaranakanwa jakani,
imantasiñ lugarapasa jan puriñjam qarqanak* taypinkaniwa.
Jupajj tʼantʼapwa katoqasini,
janipuniw juparojj umajj faltkaniti”.+
17 Nayranakamajj jachʼañchat reyiruw uñjapjjani,
jaya cheqankir mä oraqwa uñjapjjani.
18 Wali ajjsarañatjja akham sasaw chuymaman amtäta:*
“¿Kawkinkis secretariojja?
¿Kawkinkis impuesto pestʼirïkäna uka jaqejja?+
¿Kawkinkis torrenak jaktʼirïkäna uka jaqejja?” sasa.
19 Jan respetasir markarojja janiw jukʼampejj uñj-jjätati,
kawkïr markatï jan entiendiñjam aru parlki,
khaktʼas khaktʼas jan entiendiñjam parlki uka markarojj janiw jukʼampejj uñj-jjätati.+
20 ¡Sionar uñtam, kawkïr markantï fiestanakas amtktan uka markar uñtam!+
Nayranakamajja Jerusalenarojj sumankañajj utjki uka utjäwirjamaw uñtani,
jan onjjtayatäkani uka carparjamaw uñjani.+
Chʼakurunakapajj janipuniw apsutäkaniti,
pitanakapajj* janiw ni mayas tʼaqaskaniti.
21 Ukanjja Jachʼa Jehová Diosajj
kunjamtï jawiranakasa canalanakasa mä markar jarkʼaqapkejja ukhamaw jarkʼaqestani,
uka marknamajj janiw guerran nuwasir barconakajj paskaniti,
janirakiw ni kuna musparkañ barconakas paskaniti.
22 Kuna laykutejj Jehová Diosaw jiwasan Juezasajja,+
Jehová Diosaw Leyinak Churir Diosasajja,+
Jehová Diosaw jiwasan Reyisajja,+
jupaw jiwasar salvistani.+
23 Enemigon pitanakapajj* jarartjjaniwa,
barcon velo uchañ lawsa janiw katjjasjjapjjaniti, janirakiw barcon velopsa apkatjjapjjaniti.
Uka tiemponjja kunatï saqueysuski ukanakajj lakiratäniwa,
cojonakas waljpunwa saqueysupjjani.+
24 Oraqen jakirinakatjja janiw khitis “usutätwa” sisjjaniti.+
Aka oraqen jakirinakajja juchanakapat perdonatäpjjaniwa.+
34 Markanaka, istʼañatak jakʼachasinipjjam,
markanaka, wali atencionamp istʼapjjam.
Oraqesa taqe kunatï oraqer phoqantki ukanakasa istʼapjjpan,
oraqpachasa taqe kunanakatï ukan utjki ukanakas istʼapjjpan.
2 Kuna laykutejj Jehová Diosajj taqe markanakatak coleratawa,+
markanakan taqe ejercitonakapatakis wali coleratawa.+
Diosaw jupanakarojj tukjani,
juparakiw jupanakarojj jiwarayani.+
3 Jiwayatanakajj anqar jaqtatäpjjaniwa,
jiwat cuerponakapajj thujsapjjaniwa,+
qollunakas wilanakapampi phoqtʼatäpjjaniwa.+
4 Alajjpachanakankir taqe ejercitonakajj ñusantjjapjjaniwa,
alajjpachanakajj mä rollor uñtat rollthapitäpjjarakiniwa.
Taqpach ejercitopajj wañsjjaniwa,
kunjamtï uvas alin wañsut laphipajj jalaqtki ukhama,
kunjamtï mä higos qoqan* wañsut higopajj jalaqtki ukhama.
5 “Alajjpachanakanjja nayan espadajajj wila mayakïniwa.+
Uka espadampiw Edom markarojj castigäjja,+
nayajj tukjatäñapatak apjjaruykta uka markaruw castigäjja.
6 Jehová Diosajj mä espadaniwa, uka espadajj wilararäniwa.
Uka espadajj likʼiraräniwa,+
corderonakana cabranakana wilapamp jawsutäniwa,
ovejanakan riñonanakapan likʼipampi jawsutarakïniwa.
Kuna laykutejj Bozrá markanjja Jehová Diosajj mä sacrificio wakichtʼi,
Edom oraqenjja nayajj walja wila wartayäjja.+
7 Salvaje toronakajja ukanakamp chikaw aynach toqer jutapjjani,
torillonakajj wali chʼamani toronakampiw aynach toqer jutapjjani.
Oraqepajj qʼala wilararäniwa,
laqʼapasti likʼi mayakirakïniwa”.
8 Jehová Diosajja enemigonakapat vengasiñatakejj mä uru ajllisi,+
castigañatakejj mä mara jupajj ajllisi, ukhamat Sionar arjjatañataki.+
9 Jawiranakapajj* alquitranar tukuyatäniwa,
laqʼapasti azufrer tukuyatäniwa,
oraqepas aqkir alquitranar tukuyatäniwa.
10 Janiw urusa ni arumasa jiwarkaniti,
jewqʼepajj wiñayatakiw jewqʼeskakini.
Qhawqha tiempos paskchinejja, uka oraqejj qʼala tukjatäskakiniwa.
Wiñayans wiñayapatakejj janipuniw khitis uka oraqnamajj paskaniti.+
11 Pelícano jamachʼisa puercoespín sat animalasa uka oraqwa katuntasipjjani,
jachʼa jiñchunakan jukunakasa cuervo jamachʼinakasa uka oraqenwa jakapjjarakini.
Diosajja midtʼañatak pitampi ukhamarak mä plomadampiw* aka oraqer midtʼani,
kuna laykutejj oraqejj jan kunatak servir chʼusa oraqer tukuñapwa jupajj amti.
12 Importante jaqenakapatjja janiw khitirus reyit uttʼayapkaniti,
taqpach principenakapas qʼala tukjatäpjjaniwa.
13 Jachʼa torrenakapanjja chʼapinakaw jilani,
imantasiñ lugaranakapansa itapallunakampi chʼapirar alinakampiw jilarakini.
Uka oraqejja chacal sat animalanakan pʼiyaparuw tukjjani,+
avestruz sat animalanakan utjäwiparuw tukjjarakini.
14 Wasarankir animalanakajja awullir animalanakampiw juntachasipjjani,
salvaje cabrajja* mayni salvaje cabranakaruw jawsarakini.
Jïsa, arum sarnaqer jamachʼejj* uka oraqenwa jakasini, mä samartʼañ lugarwa uka oraqen jikjjatani.
15 Uka oraqenwa asirojj* tapachasini, ukaruw kʼawnacharakini,
asir qallunakap ansusasti sum uñjarakini.
Jïsa, uka oraqenwa milano sat jamachʼinakajj parej parej juntachasipjjarakini.
16 Jehová Diosan libropan thaqtapjjam, jachʼat liytʼapjjarakim:
jupanakatjja janiw maynis faltkaniti,
jupanakatjja janiw maynis jan parejanïkaniti,
kuna laykutejj Jehová Diosan lakapaw mä orden churi,
jupan espiritupaw jupanakar tantachthapiraki.
17 Jupaw jupanakatakejj suertenak willti,
jupanakar waktʼi uka lugarjja pachpa amparapaw midtʼaraki.
Uka oraqjja wiñayatakiw jupanakajj katusipjjani,
qhawqha tiempos paskchinejja, jupanakajj ukan jakasipkakiniwa.
35 Wasarasa waña oraqesa kusisiñamp phoqtʼatäpjjaniwa,+
pampa wasarasa kusisiniwa, azafrán* panqarjamaw panqararakini.+
2 Uka wasarajj walpun panqarani,+
wali kusisitäniwa, kusisiñatsa arnaqasirakiniwa.
Uka wasararojj Líbano qollunakan jachʼañchäwipaw churasini,+
Carmelo+ qolluna ukhamarak Sarón+ lugaran kʼajkiripaw churasirakini.
Jupanakajj Jehová Diosan jachʼañchäwipa ukhamarak Diosasan kʼajkiripwa uñjapjjani.
3 Debiläpki uka jaqenakarojj chʼamañchapjjam,
khatatir qonqorinakarus chʼamañchapjjarakim.+
4 Chuymapan llakitäpki ukanakarojj akham sapjjam:
“Chʼamani saytʼasipjjam. Jan ajjsarapjjamti.
Jumanakan Diosamajj enemigonakapat vengasiñatakiw jutani,
Diosajj castigañatakiw jutani.+
Jupajj jutasaw jumanakar salvapjjätam”+ sasa.
6 Uka tiemponjja cojo jaqejj tʼijnaqaniwa, kunjamtï mä venadojj* mä qollur tʼijkatki ukhama,+
amut jaqejj kusisiñatwa arnaqasini.+
Wasaranjja umajj jalsuniwa,
wasar pampanjja jawiranakajj wal jaltatarakini.
7 Lupimp qʼala wañsut oraqejj cañanakamp phoqantat jiskʼa qotaruw tukjjani,
waña oraqes uma jalsunakaruw tukjjarakini.+
Kawkjanakantï chacal sat animalanakajj samartʼapkäna uka lugaranakanjja+
chʼojjña pastonakampi, cañanakampi, papiro* sat alinakampiw jilani.
Qʼañut uñjatäki uka jaqejj janiw uka thaknamajj sarkaniti.+
Uka thakejja uka thaknam sarapki ukanakatak imatawa.
Jan amuytʼasir jaqejj janiw uka thakirojj mantkaniti.
9 Ukanjja janiw ni mä leonas utj-jjaniti,
janirakiw salvaje animalanakas jakʼachasinkaniti.
Uka animalanakajj janiw ukan uñjatäjjaniti.+
Khitinakarutï Diosajj esclavöñat salvkäna* ukanakakiw ukan sarnaqjjapjjani.+
10 Khitinakarutï Jehová Diosajj salvkäna ukanakajj kuttʼanipjjaniwa,+ kusisiñat arnaqasisaw Sionar jutapjjani.+
Wiñayaw jupanakajj kusisipjjani.+
Jupanakajj kusisiñampi kʼuchisiñampi phoqtʼatäpjjaniwa,
llakisiñasa llakirtʼasiñas janiw utj-jjaniti.+
36 Ezequías reyejj 14 maranakaw apnaqaskäna, ukhaw Asiria+ markan Senaquerib sat reyipajj Judá oraqen jachʼa perqanakamp muyuntat markanakap contra makatäna, ukatsti katuntarakïnwa.+ 2 Ukatjja Asiria markan reyipajj rabsaqué*+ chacharuw khitäna, wali jachʼa ejercitompiw Lakís+ markat Jerusalén markar Ezequías reyin ukar khitäna. Jupanakajj patjja toqenkir uma estanquen canalap jakʼaruw puripjjäna,+ ukajj isi tʼajjsurin oraqepar sarki uka thakinkiwa.+ 3 Ukatjja Hilquías chachan yoqapäkäna utat* encargatäkarakïna uka Eliaquim+ chachampi, reyin Sebná+ secretariopampi, Asaf chachan yoqapäkäna uka Joá sat registriri chachampiw jupan ukar mistunipjjäna.
4 Rabsaqué chachasti jupanakarojj akham sänwa: “Mirä amp suma, Ezequías reyirojj akham sapjjam: ‘Asiria markan jachʼa reyipajj akham siwa: “¿Kunarus jumajj wal confiyasta?+ 5 ‘Guerran nuwasiñatakejj yatiñanïtwa, chʼamanirakïtwa’ sasaw jumajj sistajja, ukampis uka arunakajj inamayakiwa. ¿Khitirus jumajj confiyasta, ukhamat naya contra saytʼasiñataki?+ 6 Jumajj mä pʼakit soqos lawar uñtasitäki uka Egipto markaruw confiyastajja, mä jaqetejj uka soqosar thujrtʼasispa, uka soqosajj pʼakisirakispa ukhajja, amparapatwa jununtasispa maysat mayswa passuyasirakispa. Egipto markan faraón reyipajja, taqe khitinakatï jupar confiyapki ukanakatakejj uka soqosar uñtasitawa.+ 7 Jumanakajj ‘Jehová Diosajaruw nanakajj confiyapjjta’ sasaw sapjjestajja, ukampis ¿janit Ezequías reyejj Diosan alto cheqankir sagrado lugaranakapsa altaranakapsa chhaqtaykänjja?+ ¿Janit Ezequías reyejj Judá markampiru Jerusalén markampirojj ‘aka altar nayraqatanwa altʼasipjjañama’ sasin siskänjja?”+ sasa’. 8 Mirä amp suma, jichhajj Asiriankir+ reyijampejj mä apuesta luram: nayajj 2.000 caballonakwa churäma, jumasti caballot sarir chachanakwa uka caballonakatak jikjjatañamaraki. 9 Egipto markan carronakaparu ukhamarak caballot sarir chachanakapar confiyasajj ¿kunjamarak jumajj reyijar serviri gobernadoranakapat sinti jiskʼäki ukar atipjasmasti? 10 ¿Janit Jehová Diosan autorizatajj aka markar tʼunjañatak makatanktjja? Jehová Dios pachpaw nayar akham situ: ‘Uka marka contra makatam, qʼal tʼunjanirakim’ sasa”.
11 Uk istʼasasti Eliaquim chachasa, Sebná+ chachasa, Joá chachas akham sasaw rabsaqué+ chacharojj sapjjäna: “Mirä amp suma, nanak servirinakamarojj arameo* arut+ parlapjjeta, nanakajj uka aru yatisipktwa, jan muralla patjjankasipki uka jaqenakan istʼkatajj judionakan arupat parlapjjestati”+ sasa. 12 Ukampis rabsaqué chachajj akham sänwa: “Janiw reyijajj reyimampiru jumanakampiru yatiyañatakik khitankituti. Aka yatiyäwejj murall patjjankasipki uka chachanakampitakiwa. Jumanakasa jupanakasa pachpa jamanakam manqʼasipjjäta, pachpa chhojjom umasipjjarakïta” sasa.
13 Ukatjja rabsaqué chachajj saytʼasïnwa, akham sasaw judionakan arupat+ wali jachʼat artʼarakïna: “¡Asiria markan jachʼa reyipan arunakap istʼapjjam!+ 14 Reyejj akham siwa: ‘Jan Ezequiasampejj engañjayasipjjamti, jupajj janiw salvapkiristamti.+ 15 Ezequiasajj akham siwa: “Jehová Diosaw cheqpachans salvistani, janiw aka markajj Asiria markan reyipan amparapar katuyatäkaniti” sasa. Jan jumanakajj Ezequiasar istʼasajj Jehová Diosar confiyapjjamti.+ 16 Jan Ezequiasarojj istʼapjjamti, Asiria markan reyipajj akham siwa: “Nayampejj sumar mantjjañäni, rendisjjapjjarakim, ukhamatwa jumanakajj pachpa uvas yapunakamata, higos qoqanakamata* manqʼasipjjäta, pachpa estanquenakamatwa uma umapjjarakïta, 17 kunapachatï nayajj jumanakan ukar jutkä, oraqenakamar uñtasit oraqer apapkarakïma ukhakama.+ Uka oraqejj trigo, cebada, uvasa achuyir oraqewa, ukhamat uka achunakamp tʼantʼsa vinsa lurapjjañamataki. 18 Jan jumanakajj Ezequiasamp engañjayasipjjamti, jupajj ‘Jehová Diosaw salvistani’ sasaw engañjasipktamjja. ¿Yaqha markanakan diosanakapat kawkïr diosaraki markaparojj Asiria reyin amparapat salvisti?+ 19 ¿Kawkinkis Hamat, Arpad markanakan diosanakapajja?+ ¿Kawkinkis Sefarvaim markan diosanakapajja?+ ¿Uka diosanakajj nayan amparajat Samaria markar salvapjjeti?+ 20 ¿Uka markanakan taqpach diosanakapat kawkïr diosarak markaparojj nayan amparajat salvisti, ukhamat Jehová Diosajj Jerusalén markarojj amparajat salvañapatakisti?”+ sasa’”.
21 Ukampis jupanakajj amukiw ischʼukipjjäna, janirakiw juparojj kamsapkänsa, reyin akham satap layku: “Janiw juparojj kuns sapjjañamäkiti”+ sasa. 22 Ukatjja Hilquías chachan yoqapäkäna utat* encargatäkarakïna uka Eliaquim chachasa, reyin Sebná+ sat secretariopasa, Asaf chachan yoqapäkäna uka Joá sat registriri chachasa, isinakap chʼiyanoqasisaw Ezequías reyin ukar puripjjäna, ukatsti kuntï rabsaqué chachajj siskäna ukanakwa yatiyapjjarakïna.
37 Uka arunak istʼasasti, Ezequías reyejj isip chʼiyjasisaw llakisiñ isimp* uchasïna, ukatjja Jehová Diosan utaparuw mantäna.+ 2 Ukjjarusti utat* encargatäkäna uka Eliaquim chachampiru, Sebná sat secretariompiru, sacerdotenakan ancianonakapampiruw llakisiñ isinakamp uchtʼasit khitäna, jupanakajj Amoz chachan yoqapäki uka Isaías profetan ukaruw sarapjjäna.+ 3 Akham sasaw jupar sapjjarakïna: “Ezequías reyejj akham siwa: ‘Jichhürojj wali llakisiña, toqenoqatäña,* jiskʼachatäña uruwa. Nanakajj kunjamtï mä warmejj niya ususiñampïki, ukampis janirak ususiñatakejj chʼamanïki uka warmir uñtasitäpjjtwa.+ 4 Inas Jehová Diosamajj rabsaqué chachan arunakap istʼchini, ukhamatwa kunanaktï jupajj siski uka arunakapat Jehová Diosajj cuenta mayispa, Asiria markan reyipajj jakkir Diosat burlasiñapatakiw jupar khitani.+ Ukhamajj khitinakatejj markan jiltʼapki ukanak laykuy+ oración luram’+ sasa”.
5 Ukatsti Ezequías reyin servirinakapajj Isaiasan ukaruw mantapjjäna.+ 6 Isaías profetajj akham sasaw jupanakar säna: “Reyimarojj akham sapjjañamawa: ‘Jehová Diosajj akham siwa: “Jumajj istʼkta uka arunakarojj jan ajjsaramti,+ Asiria reyin servirinakapajj naya contra jan wali parlapki uka arunakarojj jan ajjsaramti.+ 7 Nayajj mä amuyu pʼeqepar uchäjja, ukhamatwa jupajj mä yatiyäwi istʼasajj markapar kuttʼjjani.+ Ukatsti jupajj pachpa markapanwa espadamp jiwayat uñjasirakini”+ sasa’”.
8 Ukatjja rabsaqué chachajj Asiria markan reyipajj Lakís markat sarjjatapwa yatïna, reyin ukar kuttʼasasti Libná+ marka contra nuwasiskirwa reyirojj uñjarakïna. 9 Reyejja Etiopía toqenkir Tirhacá sat reyipjjat akham parlirwa istʼäna: “Juma contra nuwasiriw jupajj juti” sasa. Uk istʼasasti jupajj wasitatwa Ezequías reyin ukarojj chachanak khitäna,+ akham sasa: 10 “Judá markan Ezequías reyiparojj akham sapjjañamawa: ‘Jumajj confiykta uka Diosamampejj jan engañjayasimti, jupajj akham sasaw engañjasktamjja: “Jerusalén markajj janiw Asiria markan reyipan amparapar katuyatäkaniti”+ sasa. 11 Asiria markan reyinakapajj taqe markanakar qʼal tukjasajj kuntï lurapki uk jumajj yatisktawa.+ ¿Juma sapakis salvasiñamäkaspa ukhamti amuyasta? 12 ¿Nayra awkinakajajj tʼunjapki uka markanakan diosanakapajj uka markanakar salviti?+ ¿Kawkinkis Gozán, Harán,+ Rézef markanakasa, Tel-Asar lugarankapkäna uka Edenankir jaqenakasa? 13 ¿Kawkinkis Hamat, Arpad, Sefarvaim,+ Hená, Ivá sat markanakan reyinakapajja?’ sasa”.
14 Ezequías reyisti yatiyäwi apanirinakan amparapat cartanak katoqasajj liytʼänwa. Ukatjja Ezequías reyejj Jehová Diosan utapar makatasaw Jehová Dios nayraqatan uka cartanak janatatäna.+ 15 Ezequías reyejj akham sasaw Jehová Diosar orasïna:+ 16 “Ejercitonakan Jehová Dios Tatitupa,+ Israelan Diosapa, jumajj querubín angelanak patjjaruw* tronoman qontʼastajja, juma sapakiw aka oraqenkir taqe reinonakan* cheqpach Diosapätajja. Jumaw oraqsa alajjpachanaksa lurtajja. 17 ¡Jehová Dios Tata, jiñchum altʼayanikimaya, istʼakimaya!+ ¡Jehová Dios Tata, nayranakam jistʼaram, uñjakimaya!+ Kawkïr arunaktï Senaquerib chachajj juma jakkir Diosat burlasiñatak apayanki taqe uka arunak istʼakimaya.+ 18 Jehová Dios Tata, cheqas Asiria markan reyinakapajj taqpach oraqenakwa tukjapjje,+ oraqepamppacha. 19 Jupanakajj ninampiw uka markanakan diosanakap phichantapjje,+ uka diosanakajj janiw cheqpach diosanakäpkiti, jan ukasti jaqenakan luratakiwa,+ maderata qalata luratakïpjjewa, ukatwa uka diosanakarojj qʼal tʼunjapjje. 20 Jichhasti Jehová Dios Tata, nanakan Diosaja, amparapat salvapjjakitaya, Jehová Dios Tata, ukhamat aka oraqen taqe reinonakapajj* juma sapaki cheqpach Diosätam yatipjjañapataki”+ sasa.
21 Ukatsti Amoz chachan Isaías sat yoqapajj akham sasaw Ezequías reyir mä yatiyäwi apayäna: “Israelan Jehová Diosapajj akham siwa: ‘Asiria markan Senaquerib reyipjjat nayar oración luratam laykojja,+ 22 Jehová Diosajj akham sasaw jupa contrajj arsuraki:
“Sionan virgen phuchapaw jumar jiskʼachtam, jumatwa burlasiraki.
Jerusalén markan phuchapaw jumat larusisajj pʼeqep khiwisi.
23 ¿Khititsa jumajj burlasta?+ ¿Khiti contras jan wal parlarakta?
¿Khiti contras jumajj wali jachʼat arsta,+
jachʼa jachʼa tukusin uñtarakta?
¡Israelan Santo Diosap contraw ukanak lurtajja!+
24 Servirinakam taypiw Jehová Dios contra saytʼastajja,+ akham saraktawa:
‘Nayajj guerran nuwasiñatak walja carronakajampiw
qollunakan alto cheqanakapar makatäjja,+
Líbano qollunakankir jaya cheqanakapkama.
Jachʼa cedro qoqanakapsa* suma enebro qoqanakapsa khuchuräwa.
Wali altonkir imantasiñanakaparusa suma montenakaparus* mantarakïwa.
25 Phujunak allsusajja* umwa umarakëjja;
kayu plantanakajampiw Egipto markan jiskʼa jawiranakap wañtʼayäjja’ sasa.
26 ¿Janit istʼkta? Ukajj nayra tiempotpach amtatäjjänwa.*
Nayra urunakatpachaw nayajj uk wakichjjayäta.+
Jichhapï uk luräjja.+
Jumajj jachʼa perqanakamp muyuntat markanakwa tʼunjäta; uka markanakajj laqayanakar tukuyatäniwa.+
27 Uka markanakan markachirinakapajj jan khiti yanapirinïpjjaniwa;
wal ajjsarayasipjjani, phenqʼachatäpjjarakiniwa.
Jupanakajj pampankir alinakjamäpjjaniwa, qoranakjamäpjjaniwa,
inti jalsu toqet jutir thayamp nakharatäki uka terrazan* jilir qoranakjamäpjjaniwa.
28 Nayajj kunanaksa jumajj lurta uk sum yatta, qontʼasitamsa, saratamsa, kuttʼanitamsa,+
naya contra wal coleratamsa yatiraktwa,+
29 cheqas naya contra wal colerasitamasa+ arnaqasitamasa jiñchujaruw purini.+
Ukatwa nayajj nasamar mä fierro ganchomp uchäma, lakamarojj mä frenompiw ucharakïma,+
ukatsti kawki thaknamtï jutkta uka pachpa thaknamaw kuttʼayäma”.
30 ”’Akäniw jumatak* mä señalajja: aka marajj justupat jilir granonak manqʼasipjjäta,* jutir maransti uka pachpa cheqan jilir grano manqʼasipjjarakïta, ukampis kimsïr maransti jathanak phawasajj yawipjjarakïtawa, uvasanak ayrusajj* achunakap manqʼapjjarakïtawa.+ 31 Judá markankirinakat escapapkani, jiltʼapkarakini ukanakajja,+ alinakjamaw manqha toqer saphintapjjani, patjja toqerusti achoqapjjarakiniwa. 32 Kuna laykutejj jiltʼirinakaw Jerusalén markat mistupjjani, escapirinakajj Sion Qollutwa mistupjjarakini.+ Cheqpachansa ejercitonakan Jehová Diosapaw uk lurani.+
33 ”’Ukhamasti Jehová Diosajj Asiria markan reyipat akham siwa:+
“Janiw jupajj aka markar mantankaniti,+
janiw mä flechsa akan flechtʼkaniti,
janirakiw mä escudompis aka marka contrajj saytʼkaniti,
ni markar atacañatakis mä laqʼa montón montontʼkaniti”+ sasa’.
34 ‘Kawki thaknamtï jutki uka pachpa thaknamaw jupajj kuttʼjjarakini;
janiw aka markar mantankaniti’ sasaw Jehová Diosajj arsu.
36 Ukatjja Jehová Diosan angelapajj mistunisaw asirionakan campamentopan 185.000 chachanakar jiwarayäna. Wali alwat sartirinakasti, taqpach jiwat cuerponakwa uñjapjjäna.+ 37 Ukatsti Asiria markan Senaquerib reyipajj sarjjänwa, Nínive markaruw kuttʼjjarakïna,+ ukanwa quedasjjarakïna.+ 38 Kunapachatï jupajj Nisroc diosapan templopan* altʼasiskäna ukhajja, Adramélec ukhamarak Sarézer sat pachpa yoqanakapaw espadamp jupar jiwayapjjäna,+ ukatsti jupanakajj Ararat oraqeruw escapjjapjjäna.+ Esar-Hadón+ sat yoqapaw jupa lantejj reyëjjarakïna.
38 Uka urunakanjja Ezequías reyiw usuntäna, niya jiwirjamarakïnwa.+ Ukatsti Amoz chachan Isaías profeta+ yoqapaw jupan ukar jutasajj akham säna: “Jehová Diosajj akham siwa: ‘Familiamarojj sum ewjjtʼawayjjam, jumajj jiwjjätawa, janiw waliptkätati’ sasa”.+ 2 Uk yatisasti Ezequiasajj perqa toqeruw kutikipstäna, akham sasaw Jehová Diosar oración lurañ qalltarakïna: 3 “Jehová Dios Tata, nayajj jumaruw ruwtʼasma, mirä amp suma, kunjamsa nayajj thakinakamat jan jitheqtas phoqat chuymampi sarnaqawayta,+ kunatï juma nayraqatan walïki ukwa nayajj lurarakta, ukanak amtasikimaya”+ sasa. Ukatjja Ezequiasajj walpun jachäna.
4 Ukatsti Jehová Diosajj akham sasaw Isaiasarojj säna: 5 “Kuttʼam, Ezequiasar akham sasin yatiyanim:+ ‘David nayra awkiman Jehová Diosapajj akham siwa: “Juman oración luratam nayajj istʼtwa,+ jachanakamsa uñjaraktwa.+ Juman vidamarojj* 15 maranakampiw yapjjatäjja,+ 6 jumarusa aka markarusa Asiria markan reyipan amparapatwa nayajj salvapjjäma, aka markarus arjjatarakïwa.+ 7 Kuntï Jehová Diosajj arski ukjja jupajj phoqaniwa, uk jumar uñachtʼayañatakejja, Jehová Diosan señalapajj akawa:+ 8 Acaz chachan gradanakapnam* saraqki uka chʼiwirojja tunka gradanakwa qhepar kuttʼayäjja”’+ sasa”. Ukatjja kawkïr gradanaktejj chʼiwejj saraqäna uka gradanakatjja tunka gradanakwa qhepar kuttʼäna.
9 Judá markan Ezequías reyin qellqat arunakapa, uka arunakjja usuntkäna, waliptjjarakïna ukhaw jupajj qellqäna.
10 Nayajj akham sayätwa: “Janïr awkiptkasaw
Sepulturan* punkunakapnam mantäjja.
Jakañ maranakajat jarkʼataw uñjasëjja” sasa.
11 Nayajj akham sarakiyätwa: “Janiw nayajj Jah* Diosarojj uñj-jjäti, janiw jakirinakan oraqepan Jah Diosarojj uñj-jjäti.+
Kunapachatï taqe kunas tukuski uka lugarankirinakamp chikäjjä ukhajja,
janiw jaqenakarojj jukʼampejj uñj-jjäti.
12 Utjäwijajj awatirinakan carpapjam allthapitawa, aparapjjarakituwa.+
Kunjamtï telaramp trabajir jaqejj sawuñ tukuyasajj uk llawthapkejja,
ukhamaw nayajj jakañ vidajar llawthapta.
Sawut isin hilonakaparjamaw jupajj khuchuritu.
Qhantatit chʼamakthapkamaw jumajj nayar tukjaskistajja.+
13 Qhepärmanthi alwakamajja sumak jikjjatasiñatakiw nayajj chʼamachasta.
Mä leonar uñtataw jupajj taqpach chʼakhanakaj pʼakiraskakitu.
Qhantatit chʼamakthapkamaw jumajj nayar tukjaskistajja.+
14 Vencejo sat jamachʼjama, jan ukajj tordo* sat jamachʼjamaw nayajj chhiweqeskta,+
mä palomjamaw nayajj ayqoskarakta.+
Alto toqer wal uñchʼukkäwejja nayranakajajj qaritawa:+
‘Jehová Dios Tata, nayajj wali llakitätwa.
¡Yanaptʼakitaya!’.+
15 ¿Nayajj kamsarakiriststi?
Jupajj nayarojj parlituwa, ukatsti jupajj lurarakiwa.
Taqpach maranakajanjja humilde chuymampiw sarnaqäjja,
wal tʼaqesitaj layku.
16 ‘Jehová Dios Tata, jumïpanwa* taqe jaqenakajj jakasipki,
jumïpanwa espiritujajj jakaskaraki.
Jumaw nayar qolltʼasitäta, jumaw jakayarakitäta.+
17 Sumaki jikjjatasiñat sipansa wali llakitäyätwa,
ukampis nayar munasitam laykojja,
jiwañan pʼiyapatwa salvistajja.+
Taqe juchanakajsa qhepäjjamaruw jaqttajja.*+
18 Kuna laykutejj Sepulturajj* janiw jumarojj jachʼañchkiristamti,+
jiwañajj janiw jachʼar aptkiristamti.+
Khitinakatï sepulturar saraqapki ukanakajja jan jaytjasir Diosätamjja janiw suytʼapkaspati.+
19 Jakasipki ukanakakiw jumarojj jachʼañchapjjeristamjja,
kunjamtï nayajj aka urun lurkirista ukhama.
Mä awkejja jan jaytjasir Diosätamwa wawanakaparojj yatiyaspa.+
20 Jehová Dios Tata, salvakitaya,
nayan cancionanakaj-jja cuerdanakan instrumentonakampiw nanakajj tukapjjäjja,+
Jehová Dios Tata, taqe jakañ urunakajanjja juman utamanwa tukapjjäjja’”.+
21 Ukatjja Isaiasajj akham sänwa: “Chʼajjsut waña higosanak apanipjjam, ukatjja llagapar* apjjatapjjam, ukhamat Ezequiasajj waliptjjañapataki”+ sasa. 22 Ukatsti Ezequiasajj akham sasaw jisktʼatayna: “Jehová Diosan utapar makatañajatakejj ¿kawkïris señalajja?”+ sasa.
39 Uka tiemponjja Babilonia markan reyipajja, mä arunjja Baladán chachan Merodac-Baladán sat yoqapajja, Ezequiasajj usutätapa ukhamarak waliptjjatapwa yatïna,+ ukatwa cartanakampi mä regalompi jupar apayäna.+ 2 Ezequías reyisti reyin khitanit jaqenakarojj wali sum katoqäna, wali valoraninak imañ utapwa uñachtʼayarakïna,+ mä arunjja qollqe, qori, bálsamo sat aceite, wali valorani yaqha aceitenaka, guerran nuwasiñatak armanakajj imaski uka lugaranaka, kunanakatï wali valorani imañ lugaranakapan utjkäna taqe ukanakwa uñachtʼayäna. Ezequías reyejja kunanakatï utapansa* taqe reinopansa* utjkäna ukanakjja, jan kun imtʼasaw taqpach uñachtʼayäna.
3 Ukatjja Isaías profetajj Ezequías reyin ukar mantasaw akham sasin jisktʼäna: “¿Kamsapjjes uka jaqenakajja? ¿Kawkitsa jutapjje?” sasa. Ezequiasajj akham sarakïnwa: “Jupanakajj wali jaya markat jutapjje, Babiloniata”+ sasa. 4 Ukjjarusti jupajj akham sasaw jisktʼarakïna: “¿Kunanaksa utaman* uñachtʼayta?” sasa. Ezequiasajj sarakïnwa: “Jupanakajj utaj* taqpach uñjapjje. Jupanakarojj wali valorani imañ lugaranakajan kunanakatï utjki ukanakjja jan kun imtʼasaw taqpach uñachtʼayta” sasa.
5 Ukatsti Isaiasajj akham sasaw Ezequías reyir säna: “Ejercitonakan Jehová Diosapan arunakapar istʼam: 6 ‘Urunakajj jakʼachasisinkiwa, taqe kunanakatï utaman* utjki ukanakasa, taqe kunanaktï nayra awkinakamajj jichhürkam jikjjatapki taqe ukanakasa, Babilonia markar apatäniwa. Janiw kunas jiltʼkaniti’+ siw Jehová Diosajja.+ 7 ‘Jumat jutir yaqhep yoqanakamajj Babiloniar apataw uñjasipjjani, ukanjja jupanakajj palacion trabajir jilïrinakäpjjaniwa, Babilonia markan reyipan palaciopanwa trabajipjjani’ sasa”.+
8 Uk satasti Ezequías reyejj akham sasaw Isaiasarojj säna: “Jehová Diosan arunakap yatiykista ukajj walikiwa” sasa. Ukatjja akham sarakïnwa: “Nayan jakañajkamatï* sumankañasa jan kuna llakini jakasiñas utjanejja, walikïniwa”+ sasa.
40 “Chuymachapjjam, markajar chuymachapjjam” siw jumanakan Diosamajja.+
2 “Jerusalén markan chuymapar parlapjjam,*
obligat lurañanakapajj tukuyjjewa sasin yatiyapjjam,
juchapajj pagatäjjewa sasin yatiyapjjam.+
Jehová Diosan amparapatjja taqe juchanakapatwa phoqatpach castigo katoqjje”.+
3 Mayniw wasaran akham sasin arnaqasiski:
“¡Jehová Diosan thakip wakichapjjam!+
Diosasatakejj mä cheqa thaki+ wasaran lurapjjam.+
4 Taqe vallenakas laqʼamp phoqantatäpjjpan,
taqe qollunakasa jiskʼa qollunakas pampachatäpjjpan.
Jan sarnaqañjam oraqejj planochtʼatäpan,
jan sarnaqañjam oraqejj pampa lugarar tukuyatäpan.+
5 Jehová Diosajj kunja kʼajkirisa ukajj qhanstayatäniwa,+
taqeniw uk uñjapjjani,+
kuna laykutejj Jehová Diosan lakapaw ukham arsu” sasa.
6 ¡Istʼam! Mayniw akham arnaqasiski: “¡Yatiyam!” sasa.
Yaqhasti akham sasaw jisktʼaraki: “¿Kunsa yatiyäjja?” sasa.
“Taqe jaqenakajj chʼojjña pastonakäpjjewa,
munasiñat jan jaytjasirïtapas camponkir panqarar uñtasitawa.+
7 Chʼojjña pastojj wañsjjakiwa,
panqaras wañsjjakirakiwa,+
Cheqas jaqenakajj chʼojjña pastokïpjjewa.
8 Chʼojjña pastojj wañsjjakiwa,
panqaras wañsjjakirakiwa,
ukampis Diosasan arupajj wiñayatakiwa”+ sasa.
9 Mä jachʼa qollur makatam,
Sionatak suma yatiyäwinak apanir warmi.+
Wali jachʼat arnaqasim,
Jerusalenatak suma yatiyäwinak apanir warmi.
Wali jachʼat arnaqasim, jan ajjsaramti.
Judá oraqenkir markanakarojj akham sasin yatiyam: “Jumanakan Diosamajj akäskiwa”+ sasa.
10 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojja wali chʼamampiw jutani,
amparapampiw jupajj apnaqani.+
Jupajj churki uka pagojj jupamp chikawa,
jupajj pagki uka pagojj jupa nayraqatankiwa.+
11 Jupajj mä awatirjamaw uywanakap sum uñjani.*+
Amparapampiw corderonakarojj juntthapini,
ichjjartʼasaw* aparakini.
Ñuñuyaskir ovejanakarojj wali cuidadompiw irparakini.+
12 ¿Khitirak amparapar umanak midtʼaspasti?+
¿Khitirak alajjpachanak amparamp chhiytʼas* midtʼaspasti?
¿Khitirak oraqen laqʼa polvop mä mediñ fuenter midtʼaspasti?+
Jan ukajj ¿khitirak qollunak mä balanzar pestʼaspasti,
jiskʼa qollunaksa mä balanzar pestʼaspasti?
13 ¿Khitirak Jehová Diosan espiritup midtʼaspasti?*
Jan ukajj ¿khitirak ewjjtʼiripäkaspas ukham jupar yatichaspasti?+
14 ¿Khitirurak jupajj kun entiendiñatakejj jisktʼasisti?
Jan ukajj ¿khitirak juparojj cheqap thakit yatichaspasti?
Jan ukajj ¿khitirak juparojj uñtʼañ toqet yatichaspasti?
Jan ukajj ¿khitirak juparojj cheqpach entiendiñan thakip uñachtʼayaspasti?+
15 Markanakajj baldenkir mä uma chʼaqar uñtasitäpjjewa,
balanzankir mä jukʼa laqʼa polvor uñtasitäpjjewa.+
Islanakarojj laqʼa polvorjamaw jupajj apti.
16 Líbano qollunakan taqpach qoqanakapajj* janiw nina aqaskakiñapatakejj alcanzkaspati,
salvaje animalanakapas janiw nakhantayat mä ofrendatakejj alcanzkaspati.
17 Jupa nayraqatanjja taqpach markanakajj janis utjkaspa ukhamawa,+
jupatakejj janiw kunäpkisa, janirakiw kuna valoranïpkisa.+
18 ¿Khitimpirak jumanakajj Diosar igualayapjjasmasti?+
¿Kunar uñtasitaw jupajj sapjjasmasa?+
19 Mä artesanojj mä ídolo luri,
metalamp trabajiristi qorimpiw uka idolorojj forraraki,+
qollqe metalatwa cadenanak luraraki.
Jupajj wali yatjjattʼat mä artesano thaqe,
ukhamat jan jalaqtir mä ídolo lurañataki.+
21 ¿Janit jumanakajj yatipkta?
¿Janit jumanakajj istʼapkta?
¿Janit jumanakar qalltatpach uk yatiyapktamjja?
¿Aka oraqen cimientonakapajj uchaski ukhatpach janipunit amuyapkta?+
22 Moroqʼo oraqet jukʼamp alto lugaranjja mayniw jakaski,+
oraqen jakirinakajj tʼiju tʼijunakjamäpjjewa.
Alajjpachanakjja mä suma gasa telarjamaw jupajj janatati,
jakañatak mä carpan telaparjamaw jupajj janatati.+
23 Jupajj gobiernonakarojj janis kunäpkaspa ukhamwa tukuyi,
oraqen juezanakaparojj* janis kuna valoranïpkaspa ukhamwa tukuyi.
24 Jupanakajja jichhak ayrut* plantanakjamäpjjewa,
kunapachatï ayruntatäjjapjje,
tallonakapas oraqer saphintasipkaraki ukhajja,
ukspachaw mä phustʼatampik wañsjjapjje,
thayasti pajarjamaw apasjjaraki.+
25 Santo Diosajj akham siwa: “¿Khitimpis jumanakajj igualayapjjetasma? ¿Khitis nayjamäspa?” sasa.
26 “Alajjpach uñtapjjam, uñjapjjarakim.
¿Khitis taqpach warawaranak luri?+
Khititï warawaranakar mä ejercitorjam mayat mayat jaktʼas mistuyki ukawa,
jupajj taqeniruw sutitkam jawsi.+
Wali chʼamanïtapatsa musparkañ chʼamanïtapatsa,+
janiw ukanakat maynis faltkiti.
27 Jacob, ¿kunatsa akham sista, Israel, kunatsa akham sista:
‘Jehová Diosatakejj thakijajj imantatawa,
ina chʼusat tʼaqesitajarojj janiw Diosajj yäqkiti’ sasajja?+
28 ¿Janit jumajj yatkta? ¿Janit jumajj istʼkta?
Mä thiyat mä thiyakam* oraqe Lurir Jehová Diosajja wiñayans wiñayapatak Diosawa.+
Jupajj janipuniw qarjtkiti, ni thayjtkisa.+
Jupan yatiñapajj* jan yatjjatkayawa.*+
30 Waynitunakajj qaripjjewa, thayjtapjjarakiwa,
waynanakajj lanktʼasipjjewa, tinkupjjarakiwa,
31 ukampis khitinakatï Jehová Diosar suytʼasipki ukanakajj mayampiw chʼam katjjatapjjani.
Pakanakjam chheqanïpkaspas ukhamwa jupanakajj wali alto jalapjjani.+
Tʼijupjjaniwa, ukampis janiw thayjtapkaniti,
sarnaqapjjaniwa, ukampis janiw qarjtapkaniti”.+
41 “Islanaka, amuki istʼapjjeta,*
markanakajj chʼam katjjatapjjpan.
Jakʼachasinipjjpan, ukatjja parlapjjpan.+
Juzgatäñatak tantachasipjjañäni.
2 ¿Khitis maynirojj inti jalsu toqet jutayi,+
ukhamat kayupäjjar* jawsasin justicia lurañataki,
ukhamat markanak jupar apjjaruyañataki,
ukhamat reyinakar apnaqañapataki?+
¿Khitis uka markanakarojj espadapampi laqʼa polvor tukuyi?
¿Khitis uka markanakarojj flechtʼañ arcopampejj thayamp apat pajarjam aywitatayi?
3 Jupasti* jupanakaruw arkti, janiw kunas juparojj avanzañatakejj jarkʼkiti,
kayunakapajj jan taktʼki uka thaknam pasawayasaw jupanakarojj arkti.
4 ¿Khitis ukanak luri?
¿Khitis jaqenakarojj qalltatpach jawsthapi?
Naya Jehová Diosaw uk lurtjja, nayaw qalltatpach Diosätjja,+
qhepa tiempon jakir jaqenakatakis nayajj pachpakïsktwa”.+
5 Islanakajj kuntï jupajj lurki uk uñjapjjewa, ukatsti ajjsarayasipjjewa.
Oraqen thiyanakapajja* khatatiñwa qalltapjje,
tantachasipjjewa jutapjjarakiwa.
6 Sapa mayniw compañeroparojj yanaptʼi,
jilaparojj akham sarakiwa: “Chʼamani saytʼasim” sasa.
7 Ukhamarakiw artesanojj metalamp trabajirirojj chʼamañchtʼi,+
khititï metal leqʼeñ martillomp mä metalar planoptayki ukajja,
khititï yunque patjjan martillomp metal leqʼeski ukaruw chʼamañchtʼaraki.
Jupajj akham sarakiwa: “Metalajj suma soldatawa” sasa.
Ukatjja jan jaqoqtañapatakejj clavonakampiw idolorojj segurtʼapjje.
8 “Ukampis Israel, jumajj nayan servirijätawa,+
Jacob, jumajj nayan ajllitajätawa,+
Abrahán amigojan wawapätawa,+
9 jumarojj oraqen thiyanakapatpachwa* nayajj irpansma,+
oraqen wali jaya lugaranakapatpachwa jawsaraksma.
Nayasti jumarojj akham sissmawa: ‘Jumajj nayan servirijätawa,+
nayaw jumarojj ajllissmajja, janiw rechazksmati.+
10 Jan ajjsaramti, nayaw jumampïskta.+
Jan llakisimti, nayaw juman Diosamätjja.+
Nayaw jumarojj chʼam churäma, jïsa, nayaw jumarojj yanaptʼäma.+
Cheqpachapuniw jumarojj cheqapar lurir kupi amparajampejj katjjasïma’ sasa.
11 Taqe khitinakatï juma contra colerasipki ukanakajja, phenqʼachatäpjjaniwa, jiskʼachatäpjjarakiniwa.+
Jumamp nuwasipki ukanakajja ina chʼusar tukuyatäpjjaniwa, chhaqtjjapjjarakiniwa.+
12 Juma contra nuwasir jaqenakarojj thaqkchïtasa, janiw jikjjatkätati.
Juma contra guerra lurapki uka jaqenakajja, janis utjapkaspa ukham ina chʼusar tukuyatäpjjaniwa.+
13 Kuna laykutejj naya Jehová Diosamaw kupi amparam katjjasiskta,
nayaw jumarojj akham sissma: ‘Jan ajjsaramti. Nayaw yanaptʼaskäma’+ sasa.
14 Jacob, jiskʼa laqʼo,* jan ajjsaramti,+
Israel marka, nayaw yanaptʼaskäma” siw Jehová Diosajja, jumar Salviri*+ Israelan Santo Diosapaw ukham arsu.
15 “Jumarojj grano takiñ tablaruw tukuysma,+
grano takiñ machaq herramientaruw tukuysma.
Qollunakaruw jumajj takichasïta, qʼal tʼunjarakïta,
jiskʼa qollunakarus tʼuna jipiruw tukuyäta.
16 Enemigonakamarojj granorjamaw jumajj khuytʼäta,
thayaw jupanakarojj apasjjani.
Wali jachʼa thayaw jupanakarojj aywitatayani.
17 “Tʼaqesiyat jaqenakasa pobre jaqenakas umwa thaqapjje, ukampis janiw umajj utjkiti.
Lajjranakapajja umatjamajj qʼala wañantatawa.+
Naya Jehová Diosaw jupanakar yanaptʼäjja.+
Naya Israelan Diosapajj janiw jupanakarojj apanukkäti.+
18 Qʼara jiskʼa qollunakanjja jawiranakwa jaltatayäjja,+
valle pampanakansa walja cheqanakanwa um jalsuyarakëjja.+
Wasararojja cañanakamp phoqantat jiskʼa qotaruw tukuyäjja,
waña oraqerojj uma jalsunakaruw tukuyarakëjja.+
Wasar pampanjja enebro qoqanakwa ayröjja,
fresno, ciprés qoqanakamp chikwa ayröjja,+
20 ukhamat taqe jaqenakajj Jehová Diosan amparapajj uk luratapa,
Israelan Santo Diosapajj uk luratap
uñjapjjañapataki, yatipjjañapataki,
atención uskupjjañapataki, amuyapjjañapatakiraki”.+
21 “Quejanakam apanipjjam” siw Jehová Diosajja.
“Kamsasas arsupjjäta uk qhanañchapjjam” siw Jacobun Reyipajja.
22 “Pruebanak apanipjjam, kunanakas pasani uk yatiyapjjeta.
Kunanakas nayrajj pasäna ukanakat parlapjjeta,
ukhamat ukanakjjat lupʼipjjañajataki,* kunanakas pasani uk yatipjjañajataki.
Jan ukajj kunanakas jutañampïski ukanak awisapjjeta.+
23 Kunas jutïrin pasani uk yatiyapjjeta,
ukhamat jumanakajj diosanakäpjjatam yatipjjañajataki.+
Jïsa, kunatï sumäki jan ukajja kunatï jan walïki uk lurapjjam,
ukhamat uk uñjasin musparapjjañajataki.+
24 Jumanakajj janis utjapkasma ukhamäpjjtawa,
kuntï jikjjatapkta ukajja janiw kunäkisa.+
Khitinakatï jumanakar ajllipktam ukanakajj ajjtaskañäpjjewa.+
25 Alay toqenkirit* mayniruw nayajj jawsta, jupasti jutaniwa,+
inti jalsu toqenkirit mayniw+ nayan sutij jachʼañchani.
Jupaw gobiernonakarojj ñeqʼer uñtat takichasini,+
kunjamtï sañu lurirejj ñeqʼe takki ukhama.
26 ¿Khitirak qalltatpach uka toqet parlisti, ukhamat jiwasan yatiñasatakisti?
Jan ukajj ¿khitirak nayra tiempotpach uka toqet parlisti, ukhamat ‘jupajj razonaniwa’ sasin sañasatakisti?+
Cheqas ¡janiw khitis uka toqet yatiykiti!
¡Janiw khitis qhanañchkiti!
¡Janiw khitis jumanakarojj kun parlirsa istʼapktamti!”.+
27 Nayaw nayraqat Sionar akham sista: “¡Uñtam! ¡Akankapjjewa!”+ sasa,
ukatjja suma yatiyäwinak yatiyir mä jaqeruw Jerusalenar khitäjja.+
28 Ukampis nayajj uñchʼukiskakiyätwa, janiw khitis utjkänti,
jupanak taypitjja janiw khiti ewjjtʼiris utjkänti.
Nayajj jisktʼaskakiyätwa, ukampis janiw khitis jayskänti.
29 Taqe jupanakajj janis utjapkaspa ukhamäpjjewa.
Luratanakapajj inamayakiwa.
Metalat lurat idolonakapajj thayar uñtasitakïpjjewa, janis utjapkaspa ukhamakïpjjewa.+
42 ¡Uñtapjjam, jupaw nayan servirijajja,+ juparuw nayajj apoyta!
¡Jupajj nayan ajllitajawa,+ nayajj wal jupat kusista!+
Jupajj jan jaytjasirïniwa, justicia apanirakini.+
4 Oraqen justicia uttʼayasiñapkamajja, jupajj janiw aynachtʼkaniti ni desanimaskanisa.+
Islanakajj jupan leyipwa* suytʼasipki.
5 Cheqpach Jehová Diosajj akham siwa,
mä arunjja alajjpachanak Luriri, alajjpachanak janatatiri Jachʼa Diosajja,+
oraq luriri, oraq achoqayiri,+
oraqen jakirinakar saman churiri,+
oraqen sarnaqerinakar espíritu churir Diosajj akham siwa:+
6 “Naya Jehová Diosaw kunatï cheqapäki uk lurañatakejj jumar jawssma,
amparamatwa kattʼaraksma.
Nayaw jarkʼaqäma, markankir jaqenakatakejj mä pactökasmas ukhamwa churäma,+
markanakan qhanapäkasmas ukhamwa churäma,+
7 ukhamat jumajj juykhunakan nayranakap jistʼarañamataki,+
preso katuntat jaqer calabozot apsuñamataki,
chʼamakan qontʼatäsipki ukanakar carcelat apsuñamataki.+
8 Nayaw Jehová Diosätjja, ukaw nayan sutijajja,
naya saparukiw adorasiñapa,* janiw khitir adorasiñap permitkäti,*
naya saparukiw jachʼañchasiñapa, janiw idolonakar jachʼañchasiñap permitkäti.+
9 Uñtapjjam, kunanaktï nayajj nayra tiempotpach sisjjayäta ukanakajj phoqasjjewa,
jichhajj kunanakatï machaqäki ukanakwa yatiyapjjsma.
Janïr ukanak paskipanwa nayajj ukanakat yatiyjjapjjsma”.+
10 Lamar qotnam viajirinaka, taqe kunanakatï ukan utjki ukanaka,
islanaka, uka islanakan jakirinaka,+
mä machaq canción Jehová Diosar cantapjjam,+
Jachʼa qarqa* lugaranakan jakirinakajj kusisiñat arnaqasipjjpan,
qollunak patjjatpach arnaqasipjjpan.
12 Taqe jupanakajj Jehová Diosar jachʼañchapjjpan,
islanakajj jupan jachʼañchäwipat yatiyapjjarakpan.+
13 Jehová Diosajj wali chʼamani guerran nuwasir mä jaqjamaw mistuni.+
Guerrar sarañ wal muniri mä jaqer uñtasitäniwa.+
Arnaqasiniwa, jïsa, guerrar saririnakjamaw arnaqasini,
enemigonakapat sipansa jukʼamp chʼamanïtapwa uñachtʼayani.+
14 “Walja tiempow nayajj amukiyätjja.
Amukiyätwa, janirakiw kamskayätsa.
Ususir warmjamaw
nayajj ayqöjja, samaqëjja, phusasirakëjja.
15 Qollunaksa jiskʼa qollunaksa qʼal tʼunjäjja,
taqpach chʼojjña alinakapwa wañsuyarakëjja.
Jawiranaksa islanakaruw tukuyäjja,
cañanakampi phoqantat jiskʼa qotanaksa wañtʼayäwa.+
Jupanak nayraqatanjja chʼamakarojj qhanaruw tukuyäjja,+
jan sarnaqañjam oraqjja plano oraqeruw tukuyäjja.+
Jupanak laykojj ukanakwa nayajj luräjja, janiw jupanakarojj apanukkäti”.
17 Khitinakatï idolonakar confiyapki ukanakarojja,
munkir jan munkirwa kuttʼayapjjani, qʼala phenqʼachataw uñjasiyapjjani,
jïsa, khitinakatï metalat lurat idolonakarojj “jumanakaw nanakan diosanakajäpjjtajja”+ sasin sapki ukanakajj ukhamaw uñjasipjjani.
18 Oqaranaka, jumanakajj istʼapjjam,
juykhunaka, jumanakajj uñtapjjam, uñjapjjarakim.+
19 ¿Khitis servirij-jam juykhojja?
¿Nayajj khitkta uka yatiyirjam khitis jukʼamp oqarajja?
¿Khitis pago katoqerjam jukʼamp juykhojja?
¿Khitis Jehová Diosan serviripjam jukʼamp juykhojja?+
20 Jumajj waljanakwa uñjtajja, ukampis janiw atención usktati.
Jumajj jiñchunakanïtawa, ukampis janiw istʼktati.+
21 Cheqapar uñjirïtap laykojja,
Jehová Diosajj leyir* jachʼañchasa kʼajkirir tukuyasajj kusisiwa.
22 Ukampis aka markajj qʼala saqueysutawa, lunthatsutarakiwa,+
taqe jupanakajj pʼiyar jaltʼasaw katuntat uñjasipjje, carcelanakan jistʼantataw uñjasipjjaraki.+
Jan khiti salvirin qʼala saqueysutaw uñjasipjje,+
apataw uñjasipjje, janiw khitis jupanakat “¡kuttʼayanipjjam!” siskiti.
23 ¿Khitis jumanak taypit uk istʼani?
¿Khitis atención uskuni, istʼarakini, ukhamat jutïrit beneficio apsuñataki?
24 ¿Khitis Jacoburojj kunanakatï saqueysutäki ukanakarjam apjjaruyi?
¿Khitis Israelarojj saqueysur jaqenakar apjjaruyi?
¿Janit jiwasanakajj Jehová Dios contra juchachasktanjja?
25 Ukhamasti Diosajj jupanakatakejj wal colerasïna,
guerran tʼaqesipjjañapatakiw jaytarakïna.+
Colerasitapajj kunanakatï jupa muytpachankkäna taqe ukanakwa nakhantäna, ukampis janiw istʼapkänti.+
Walpun jupanak contrajj colertʼasïna, ukampis jupanakajj janiw yäqapkänti.+
43 Jichhajj akham siw Jehová Diosajja,
Jacob, juman Luririmajja, Israel, juman luririmajj akham siwa:+
“Jan ajjsaramti, nayaw jumarojj salvsmajja.*+
Sutimatwa nayajj jumar jawssma.
Jumajj nayanktawa.
2 Kunapachatï jumajj umanak paskatkäta ukhajja, nayajj jumampïskäwa,+
jawiranak paskatkäta ukhajja, janiw uka jawiranakajj chhaqtaykätamti.+
Kunapachatï nina taypi paskäta ukhajja, janiw uka ninajj nakhantkätamti,
janirakiw aqaskir ninas nakharkätamti.
3 Kuna laykutejj nayaw juman Jehová Diosamätjja,
Israelan Santo Diosapätwa, juman Salvirimätwa.
Jumar salvañatakejja Egipto markaruw nayajj apjjaruyta,
juma lantejj Etiopía ukhamarak Sebá markanakaruw apjjaruyta.
Ukatwa juma lantejj jaqenakar apjjaruyäjja,
jakañ vidam lantejja markanakaruw apjjaruyarakëjja.
5 Jan ajjsaramti, nayaw jumampïskta.+
Inti jalsu toqetpachwa nayajj juman wawanakamar irpanëjja,
inti jalanta toqetpachwa jumarojj irptanirakïma.+
Jaya lugaratpach yoqall wawanakajar irpanim, oraqen thiyanakapatpach* imill wawanakajar irpanirakim,+
7 taqe khititï nayan sutejj apki ukarusa,+
khitirutï jachʼañchäwijatak nayajj lurkta ukarusa,
khitirutï nayajj lurkta ukarus irpanim’+ sasa.
8 Mä markar irpanim. Jupanakajj nayranïpkchisa janiw uñjapkiti,
jiñchunïpkchisa oqaräpjjewa.+
9 Taqe markanakajj mä pachpa lugaranak tantachasipjjpan,
markanakajj tantachasipjjpan.+
¿Khitirak jupanak taypit ak yatiyaspasti?
¿Kunanakatï nayraqatajj paskani ukanak* jupanakajj istʼayistaspati?+
Razonanïpjjatap uñachtʼayañatakejj testigonakapar irpanipjjpan,
jan ukajj yaqhanakay istʼapjjpan, akham sapjjarakpan: ‘¡Ukajj cheqäskapuniwa!’+ sasa”.
10 Jehová Diosajj akham siwa: “Jumanakaw nayan testigonakajäpjjtajja,+
jïsa, nayan ajllita servirinakajäpjjtawa,+
ukhamat jumanakajj nayar uñtʼapjjañamataki, nayar confiyapjjañamataki,*
nayajj pachpakïskataj amuyapjjañamataki.+
Naya nayrajj janiw kuna Diosas luratäkänti,
nayat qheparusti janirakiw yaqhajj utjkänti.+
11 Nayaw Jehová Diosätjja,+ nayat sipansa janiw yaqha salvirejj utjkiti”+ sasa.
12 “Kunapachatï jumanak taypin yaqha markankir diosajj jan utjkäna ukhajja,+
nayaw kunatï paskani uk yatiyayätjja, nayaw salvayätjja, uñtʼayarakiyätjja.
Ukhamajj jumanakaw nayan testigonakajäpjjtajja, nayaw Diosätjja siw Jehová Diosajja.+
Kunapachatï nayajj kuns lurta ukhajja, ¿khitirak uka lurañat jarkʼitaspasti?”.+
14 Jumanakan Salvir* Jehová Diosamajja,+ mä arunjja Israelan Santo Diosapajj+ akham siwa:
“Jumanak laykojj mayniruw Babilonia markar khitäjja, punkunakan taqpach barranakapwa aynachar jaqorpayäjja,+
caldeonakajj wali llakitaw barconakapan arnaqasipjjani.+
15 Nayaw Jehová Diosätjja, jumanakan Santo Diosamätwa,+ Israelan Luriripätwa,+ Reyimarakïtwa”+ sasa.
16 Jehová Diosajja, mä arunjja
khititï lamar qotnam mä thaki jistʼarki,
khititï wali chʼamamp sarir umanak taypnam mä thaki jistʼarki,+
17 khititï guerran nuwasiñatak carrorusa, caballorusa,+
ejercitorusa, guerrar sarir chʼamani jaqenakarus apski uka Diosajj akham siwa:
“Jupanakajj liwisipjjaniwa, janiw sartapkaniti.+
Qʼala tukjatäpjjaniwa, micha pawilon ninapar uñtat jiwtʼayatäpjjaniwa” sasa.
18 “Kunatï nayra tiempon paskäna ukanakat jan amtasipjjamti,
kunatï nayra tiempon paskäna ukanakar jan chuym uchapjjamti.
20 Camponkir salvaje animalanakasa,
chacal sat animalanakasa, avestruz sat animalanakasa respetapjjetaniwa,
kuna laykutejj nayaw wasaranjja um churtjja,
nayarakiw waña wasaranjja jawiranak churtjja,+
ukhamat ajllit markajajj+ um umtʼañapataki,
21 nayaw uka markarojj nayankañapatak uttʼaytjja,
ukhamat jupanakajj nayar jachʼañchapjjañapataki.+
22 Ukampis Jacob, janiw jumajj nayar artʼasinkistati,+
kuna laykutejj Israel, jumajj nayat qaritäjjtawa.+
23 Nakhantayat ofrendanakamatakejj janiw ovejanak apanirapkistati,
janirakiw sacrificionakamampejj jachʼañchkistati.
Janiw nayajj mä regalo apaniñamatakejj obligksmati,
janirakiw janqʼo incienso maykäwejj qariyksmati.+
24 Janiw qollqemampejj suma olorani cañanak alarapkistati,
janirakiw sacrificionakaman likʼipampejj sistʼaykistati.+
Ukat sipansa juchanakamampiw mä jachʼa qʼepïkaspas ukham apjjatistajja,
pantjasitanakamampejj qariyjjestawa.+
25 Nayaw juchanakam perdonirïtjja,+ sutij laykuw juchanakam perdontjja,+
juchanakamat janiw amtasjjäti.+
26 Juzgatäñatak sarañäni. Nayatï kuns armasisksta ukhajj amtayita.
Jumajj kamstas uk qhanañcham, razonanïtam uñachtʼayam.
28 Ukatwa nayajj sagrado lugarankir principenakarojj jiskʼachäjja,
Jacoburojja tukjatäñapatakiw apjjaruyäjja,
Israelarojj insultapjjañapatakiw apjjaruyäjja.+
44 ”Jacob nayan servirija, jichhajj istʼam,
nayan ajllit Israel, jichhajj istʼam.+
wawanakamjjarojj nayan espiritujwa warjjatanëjja,+
jumat jutir wawanakamarusti bendisirakïwa.
5 Maynejj akham saniwa: “Nayajj Jehová Diosanktwa”+ sasa.
Yaqhajj Jacobun sutipat sutinïniwa,
yaqhasti “nayajj Jehová Diosanktwa” sasaw amparaparojj qellqantasini.
Jupasti Israelan sutipwa aparakini’.
6 Jehová Diosajj akham siwa,
mä arunjja Israelan Reyipa,+ Salviripa,*+ ejercitonakan Jehová Diosapajj akham siwa:
‘Nayaw nayrïrïtjja, nayarakiw qhepïrïtjja.+
Nayat sipansa yaqha Diosajj janiw utjkiti.+
7 ¿Khitis nayjamajja?+
¡Utjchi ukhajj arspan, parlpan, uñachtʼayitpan!+
Kunanakatï pasañampïski ukanak arspan,
kunanakatï akat jutïrirojj paskani ukanak arspan,
kunjamtï nayajj nayra markar uttʼayasin arskayäta ukhama.
¿Janit nayajj janïräkipan jumanakar sapa maynir sapksma? ¿Janit yatiyktjja?
Jumanakaw nayan testigonakajäpjjtajja.+
¿Nayat sipansa yaqha Diosajj utjiti?
Janiwa, janiw yaqha Qarqajj*+ utjkiti, janiw yaqhan utjatapsa nayajj yatkti’ sasa”.
9 Taqe khitinakatï idolonak lurapki ukanakajja janiw kunäpkisa,
jupanakan wali munat yänakapajj* janiw kunatakis sirvkaniti.+
Ukanakajj* testigöñatakejj janiw uñjapkiti ni kunsa yatipkiti,+
ukatwa luririnakapajj phenqʼachat uñjasipjjani.+
10 ¿Khitirak jan kunatak serviri mä dios
jan ukajj metalat mä ídolo luraspasti?+
11 ¡Ídolo luririn compañeronakapajj taqeniw phenqʼachatäpjjani!+
Artesanonakajj aleq jaqekïpjjewa.
Jupanakajj taqeni tantachasipjjpan, lugaranakapan saytʼasipjjpan.
Jupanakajj wal ajjsarapjjani, taqpachaniw phenqʼachatäpjjarakini.
12 Metalamp trabajir jaqejja herramientapampiw hierrorojj nina sankʼa patjjar pariptayi.
Martillomp leqʼjasaw hierrorojj mä kunarus tukuyi,
amparapan chʼamapampiw hierrorojj mä kunarus tukuyi.+
Manqʼat awtjayasisasti jupajj jan chʼamaniw uñjasi,
jan um umatapatjja qaritarakiwa.
13 Madera khituri jaqejja mediñatak pitampiw midtʼi, kunjamsa trabajop lurani ukwa wila color tizamp marctʼaraki.
Mader khituñ herramientampiw kuntï munki ukar tukuyi, compás sat herramientampiw marctʼaraki.
Uka maderarojj mä jaqëkaspas ukhamaw tukuyi,
jaqer uñtat wali sumwa tukuyi,+
14 Mä jaqejj cedro qoqanak* khuchuñanwa trabaji.
Jupajj mä qoqa ajllisi, mä roble qoqa ajllisi,
montenkir* qoqanak taypin wali jachʼa, wali fuerte jilsuñapkamaw uka qoqa sum uñji.+
Mä laurel qoqa jupajj ayru,* jalluw uka qoqarojj jiltayaraki.
15 Ukatjja mä jaqew uka maderampejj nina naktayi.
Uka maderan mä partepampejj juntʼuchtʼasiwa,
ninwa aqtayi, tʼantʼwa luraraki.
Uka maderatjja mä dios lurasi, ukaruw adoraraki.*
Uka maderjja mä idoloruw tukuyi, uka nayraqatanwa altʼasiraki.+
16 Chikat maderjja ninaruw phichkati,
uka chikat maderampejj manqʼañatakiw aycha kanktʼasi, sistʼasiñkamaw manqʼaraki.
Juntʼurasisajj akham sarakiwa:
“Aka nina uñkatatajj wali sum nayajj juntʼurtʼasta” sasa.
17 Ukampis jiltʼir maderampejj mä dios lurasi, mä ídolo lurasi.
Uka nayraqatan altʼasisajj adorarakiwa.*
Uka idolorojj akham sasaw orasiraki:
“Salvakitaya, jumaw nayan diosajätajja”+ sasa.
18 Uka idolonakajj janiw kuns yatipkiti, janirakiw kuns entiendipkiti,+
kuna laykutejj nayranakapajj tapantatawa, janiw kuns uñjapkaspati,
chuymanakapajj janiw yatiñanïpkiti.
19 Janiw khitis chuymapan amuykiptʼkiti,
janirakiw yatipkisa ni amuyapkisa, ukhamajj janiw akham sapkaspati:
“Chikat maderjja ninaruw phichkatjjta,
nina sankʼanakapjjaruw tʼantʼa lurta, manqʼañatakiw aycha kankasirakta.
¿Mader jiltʼampejj mä ajjtaskañ lurañajäspati?+
¿Qoqat* apsut mä jiskʼa maderar adorañajäspati?”* sasa.
20 Jupajj qhellanakwa manqʼe.
Engañjat chuymapaw juparojj saranukuyi.
Janiw jupa pachpajj salvaskaspati, janirakiw akham jisktʼaskiti:
“¿Kunatï kupi amparajankki ukajj janit falsöki?” sasa.
21 “Jacob, ukanakat amtasim, Israel, jumajj ukanakat amtasim,
kuna laykutejj jumajj nayan servirijätawa.
Nayaw jumarojj lursma, jumajj nayan servirijätawa.+
Israel, janiw nayajj jumat armaskäti.+
22 Jan wali luratanakamjja mä qenayas tapjjatkaspa ukhamwa chhaqtayäjja,+
juchanakamjja mä chʼiyar qenayas tapjjatkaspa ukhamwa chhaqtayäjja.
Nayan ukar kuttʼanjjam, nayaw jumarojj salväma.*+
23 ¡Alajjpachanaka, kusisiñat arnaqasipjjam,
kuna laykutejj Jehová Diosajj kuntï jupajj lurañ amtkäna ukwa luri!
¡Oraqe, jumajj atipjatam laykojj jachʼat arnaqasim!
Kuna laykutejj Jehová Diosajj Jacoburuw salvi,*
Israel laykuw jupajj kunja kʼajkirisa uk uñachtʼayi”.+
24 Jumar Salviri*+ Jehová Diosamajj akham siwa,
khititï mamaman purakapankaskayäta ukhatpach jumar lurktam uka Diosajj akham siwa:
“Nayaw Jehová Diosätjja, khititï taqe kunsa lurki uka Diosätwa.
¿Khitis mä yanapirjam nayamp chikäskänjja?
25 Inamay arunak parlirinakan* señalanakap nayajj pantjasiytwa,
nayaw yatirinakar jan amuytʼasir jaqenakarjam sarnaqayta,+
nayaw yatiñani jaqenakar pantjasiyta,
kuntï jupanakajj yatipki ukjja jan kunatak serviriruw tukuyta,+
26 khititï serviripan arunakap phoqasiyki ukajj nayätwa,
khititï yatiyirinakapan arsutanakap phoqatpach phoqasiyki ukajj nayätwa,+
khititï Jerusalén markan ‘jaqenakaw jakapjjani’+ siski ukajj nayätwa,
khititï Judá oraqen markanakapajj ‘wasitat saytʼayatäniwa,+
laqayanakapas wasitat saytʼayatäniwa’+ siski ukajj nayätwa,
27 khititï wali manqha umanakarojj ‘wañsjjapjjam,
taqe jawiranakapsa wañtʼayäwa’+ siski ukajj nayätwa,
28 khititï Ciro+ chachat ‘jupaw nayan awatirijajja,
jupaw nayan munañaj phoqatpach phoqani’+ siski ukajj nayätwa,
khititï Jerusalenat ‘mayamp saytʼayatäniwa’ siski ukajj nayätwa,
khititï templot ‘cimientonakamajj uchatäniwa’+ siski ukajj nayätwa”.
45 Jehová Diosaw Ciro+ ajllitapan
kupi amparap katjjaru,+
ukhamat markanakar jupa nayraqatan munañapar apnaqañataki,+
reyinakar chʼamap apaqañataki,
jupa nayraqatan markar mantañ punkunakap jistʼarañataki,
ukhamat punkunakajj jan jistʼantatäñapataki, jupajj Ciro ajllitaparojj akham siwa:
Cobret lurat punkunaksa qʼal tʼunjäjja,
hierrot lurat barranaksa pʼakjarakïwa.+
3 Chʼamakankir wali valorani yänakwa* churäma,
jamas lugaranakankir imantat wali valorani yänakwa churäma,+
ukhamat jumajj Jehová Diosätaj yatiñamataki,
Israelan Diosapätaj yatiñamataki, khititï jumarojj sutimat jawsktam uka Diosätaj yatiñamataki.+
4 Jacob servirij layku ukhamarak Israel ajllitaj laykojja
sutimatwa nayajj jumar jawssma.
Janis jumajj nayar uñtʼkchistajja, mä respetat sutwa chursma.
5 Nayaw Jehová Diosätjja, janiw yaqhajj utjkiti,
nayat sipansa janiw yaqha Diosajj utjkiti.+
Janis jumajj nayar uñtʼkchistajja, nayaw jumar chʼamañchtʼäma,
6 ukhamat jaqenakajj
inti jalsut inti jalantkamajj
nayat sipansa yaqha Diosajj jan utjatap yatipjjañapataki.+
Nayaw Jehová Diosätjja, janiw yaqhajj utjkiti.+
7 Nayaw qhanjja lurta,+ nayaw chʼamakjja lurarakta,+
nayaw sumankañ utjayta,+ nayarakiw jan waltʼäwi utjayta,+
naya Jehová Diosaw taqe ukanak lurtjja.
8 Alajjpachanaka, alajjpachat jallu purjjatayanipjjam,+
qenayanakajj justicia purjjatayanipjjpan.
Oraqejj jistʼartpan, salvación achoqayarakpan,
justicia alsuyanirakpan.+
Naya Jehová Diosaw uk lurtjja”.
9 ¡Ay kunakïkani, khititï luriripampi jiskhiski ukatjja,
oraqen utjir yaqha jiskʼa ñeqʼenak taypinjja
jupajj mä jiskʼa ñeqʼekiwa!
¿Ñeqʼejj Sañu Luririrojj “kuns lurta” sasin saspati?+
Jan ukajj ¿“jupajj janiw amparanïkiti” sasin juman luratamajj saspati?*
10 ¡Ay kunakïkani, khititï mä awkirojj “¿kuna kasta wawan awkiparakïtasti?” sasin siski ukatjja,
ay kunakïkani, khititï mä warmirojj “¿kunarak jumajj usustasti?” sasin siski ukatjja!
11 Jehová Diosajj akham siwa, khititï jupar lurki uka Israelan Santo Diosapajj+ akham siwa:
“¿Kunanakatï jutañampïski ukanakat jiskhisipjjetätati?
¿Kunsa wawanakajampejj luräjja,+ kuntï amparanakajamp lurkta ukampejj kunsa luräjja uk ordenapjjetätati?
12 Nayaw oraqjja lurtjja,+ nayarakiw oraqjjarojj jaqer lurtjja.+
Alajjpachanakjja pachpa amparanakajampiw mä isir uñtat janatatta,+
taqpach ejercitoparuw ordenanak churarakta”+ sasa.
13 “Cheqapar uñjirïtaj laykuw nayajj mä jaqer uñstayta,+
uka jaqen taqpach thakinakapwa nayajj cheqaptayäjja.
Jupaw nayan markaj saytʼayani,+
yaqha markar apatanakajarojj jupaw salvani,+ salvañatakejj janiw kuna pagsa maykaniti ni qollqsa chilltayaskaniti”+ siw ejercitonakan Jehová Diosapajja.
14 Jehová Diosajj akham siwa:
“Egipto markan ganancianakapasa,* Etiopía markan mercaderianakapasa, sabeo wali jachʼa jaqenakasa,
juman ukaruw jutapjjani, jumankjjarakiniwa.
Jupanakajja juman qhepamwa cadenanakampi chinuntat jutapjjani.
Jutasaw jupanakajj nayraqataman altʼasipjjani.+
Wali respetompiw akham sapjjarakïtam: ‘Cheqpachapuniw Diosajj jumampïski,+
janiw yaqhajj utjkiti, janiw yaqha Diosajj utjkiti’ sasa”.
15 Cheqpachansa jumajj thakinakam imantir Diosätawa,
Israelan Dios Tatitupa, jumajj Salvir Diosätawa.+
16 Jupanakajj taqeniw phenqʼachatäpjjani, humillatäpjjarakini,
idolonak luririnakajj taqeniw phenqʼachat sarjjapjjani.+
17 Ukampis Israelajj Jehová Diosamp salvatäniwa, wiñayans wiñayapatak salvatäniwa.+
Jumanakajj janipuniw phenqʼachatäpkätati ni jiskʼachatäpkätasa.+
18 Jehová Diosajj akham siwa,
mä arunjja khititï alajjpachanak Lurki,+ cheqpach Diosäki,
oraq lurki, oraq wali sum uttʼaykaraki,+
khititï jan aleq ukhamakïñapatak* oraq lurki, jan ukajj jaqenïñapatak lurki uka Diosajj+ akham siwa:
“Nayaw Jehová Diosätjja, janiw yaqhajj utjkiti.
19 Janiw nayajj jamas lugaran parlkti,+ janiw chʼamak oraqensa parlkti,
janirakiw Jacobun wawanakaparojj
‘thaqapjjeta, ukampis chʼamachasitanakamajj inamayakïniwa’ sasajj siskti.
Nayaw Jehová Diosätjja, nayaw cheqapar parlir Diosätjja, nayaw kunatï cheqäki uk parlir Diosätjja.+
20 Tantachasipjjam, jutapjjarakim.
Markanakat escapirinaka, juntuk jakʼachasinipjjam.+
Khitinakatï idolonak aptʼat sarnaqapki ukanakajja janiw kunsa yatipkiti,
jupanakar jan salvkaspa uka diosar oración lurapki ukanakajj janiw kunsa yatipkiti.+
21 Informenakam lurapjjam, quejanakam apanipjjarakim,
jupanakkam jisktʼasipjjpan,
¿kunanakatï jutkani ukanakat khitis nayratpach sisjjäna?
¿Khitis nayra tiemponakatpach sisjjäna?
¿Janit naya Jehová Diosajj uk siskayätjja?
Nayat sipans yaqha Diosajj janiw utjkiti,
janiw nayjam cheqapar uñjiri, Salviri Diosajj utjkiti,+ janiw nayat sipans yaqha Diosajj utjkiti.+
22 Taqe oraqpachankirinaka, nayan ukar jutapjjam, salvasipjjätawa,+
kuna laykutejj nayaw Diosätjja, janiw yaqhajj utjkiti.+
23 Nayajj pachpa sutij-jjaruw juramento lurtjja,
lakajat mistki uka arunakajj cheqawa,
janiw ukajj qhepar kuttʼkaniti:+
taqe jaqenakaw nayraqatajan qonqortʼasipjjani,
taqe jaqenakaw nayat jan jitheqtañatakejj juramento lurapjjani,+
24 akham sapjjarakiniwa: ‘Cheqpachapuniw Jehová Diosajj kunatï cheqapäki uk luri, jupajj chʼamaniwa.
Taqe khitinakatï jupatak coleratäpki ukanakajj nayraqataparuw phenqʼachat jutapjjani.
25 Israelan wawanakapajj razonanïpjjatapajja Jehová Dios taypiw uñachtʼayasini,+
jupa laykuw jupanakajj jachʼañchasis parlapjjani’ sasa”.
46 Bel diosajj altʼasiwa,+ Nebo diosas altʼasirakiwa.
Idolonakapajj animalanak patjjaruw sarapjje, khumuñ uywanak patjjaruw sarapjje,+
wali qarit animalanakjjaruw jathi qʼepir uñtasit sarapjje.
2 Uka diosanakajj altʼasipjjewa, juntukiw altʼasipjjaraki,
janiw cargarojj* salvirjamäpkiti,
jupanak pachpaw preso apat uñjasipjje.
3 “Jacobun utapankirinaka, Israelan utapat taqe jiltʼirinaka, istʼapjjeta,+
khitinakarutï nasïwitpach apoyapksma, khitinakarutï purakankapkayäta ukhatpach uñjapksma ukanakajj istʼapjjeta.+
4 Jilïrëjjäta ukhasa nayajj pachpakïskäwa,+
janqʼo pʼeqekëjjäta ukhasa nayajj yanaptʼaskakïmawa.
Kunjamtï nayajj lurkayätjja ukham apaskakïmawa, yanaptʼaskakïmawa, salvaskakïmawa.+
5 ¿Khitir uñtasitaw sapjjetätasa, khitimpis igualayapjjetäta?+
¿Khitjamaw sapjjetätasa, ukar uñtasitäkiristsa ukhamjja?+
6 Yaqhep jaqenakajja bolsapankir qoripjja qʼalwa tukjapjje,
balanzaruw qollqe metaljja pestʼapjje.
Metalamp trabajir mä jaqeruw contratapjje, uka metal qollqjja mä diosaruw uka jaqejj tukuyi.+
Ukatjja jupanakajj altʼasipjjewa, jïsa, adorapjjarakiwa.*+
7 Jupanakajj kallachinakaparuw uka diosarojj apapjje,+
ukatjja lugaraparuw uchapjje, ukanwa quedasiraki.
Kawkjankkitï uka lugaratjja janiw onjjtkiti.+
Uka diosarojj artʼasipjjewa, ukampis janiw jayskiti,
janirakiw khitirus llakipat salvkaspati.+
8 Ukanakat amtasipjjam, jan ajjsarapjjamti.
Juchararanaka, taqe chuyma uk katoqasipjjam.
9 Nayra tiemponakat amtasipjjam,
nayajj Diosätaj amtasipjjam, janiw yaqhajj utjkiti.
Nayaw Diosätjja, nayjam Diosajj janiw utjkiti.+
10 Qalltatpachwa nayajj kunatï paskani uk yatiyjjta,
nayra tiempotpachaw nayajj kunanakatï janïr luraski ukanakat yatiyjjta.+
11 Inti jalsutwa nayajj aycha manqʼani mä jamachʼir jawsta,+
jaya markatwa amtaj phoqañapatak mä jaqer jawsta.+
Nayaw arsta, lurarakïwa.
Nayaw amtta, phoqarakïwa.+
12 Jan istʼasir chuyman jaqenaka, istʼapjjeta,
kunatï cheqapäki uk lurañat wali jayankapkta ukanakajj istʼapjjeta.
13 Cheqapar uñjir Diosätaj uñachtʼaykä uka tiempojj jakʼankjjewa,
janiw jayankkiti,
salvación apankä uka tiempojj janiw tardkaniti.+
Sionaruw nayajj salväjja, Israelaruw kʼajkirij churäjja”.+
47 Babilonia markan virgen phuchapa,+
saraqanim, laqʼa polvor qontʼasim.
Caldeonakan phuchapa,
oraqer qontʼasim, tronojj jan utjki uka lugarar qontʼasim,+
kuna laykutejj jaqenakajj janiw mayampis delicada ukhamarak qʼayachata sasin sisjjapjjätamti.
2 Mä qhona katusin jakʼu molerakim.
Velom apsusim.
Faldam apsusim, kayunakam taparasim.
Jawiranak paskatam.
3 Qʼalalätamajj uñjasiniwa.
Kunatsa jumajj phenqʼachat uñjasta ukjja jaqenakajj uñjapjjaniwa.
Nayajj vengasïwa,+ janiw khitis uk lurañat jarkʼkitaniti.
4 “Khititï salvkistu* ukajja,
ejercitonakan Jehová Diosapawa, ukaw jupan sutipajja,
jupajj Israelan Santo Diosapawa”.+
5 Caldeonakan phuchapa,+
amuk ukjan qontʼasim, chʼamakar mantam,
janiw mayampis jumarojj Reinonakan Señorapa* sasin sisjjapjjätamti.+
6 Markajatakejj nayajj colerastwa.+
Jiskʼachatäñapatakiw herenciajarojj* jaytarakta,+
amparamaruw apjjaruyarakta,+
ukampis jumajj janiw jupanakat khuyaptʼayasktati,+
jilïr jaqenakarus mä jathi yukumpiw apjjataraktajja.+
7 Akham saraktawa: “Nayajj wiñayatakiw Señoräyäjja”*+ sasa.
Kuntï jumajj lurkayäta ukjja janiw amuykayätati,
kunjamas taqe kunas tukuyani ukjja janiw jumajj amuykayätati.
8 Kusistʼañanak wal muniri,+ jichhajj ak istʼam,
jan ajjsarasaw jumajj qontʼastajja, akham sasaw chuymaman saraktajja:
“Naya sapakïtwa, nayat sipansa janiw yaqhajj utjkiti.+
Janiw nayajj viuda quedaskäti.
Kunjamas mä wawa aptʼasiñajj ukjja janipuniw yatkäti”+ sasa.
9 Ukampis mä pachpa urunakwa uka pä jan waltʼäwinakajj mä akatjamat jumjjar jutani:+
wawanakamaruw aptʼasïta, viudaw quedasirakïta.
Walja layqasiñanak luratamatsa layqasiñatak arsut taqe arunakamatsa+
taqe ukanakaw jumjjarojj jutani.+
10 Jan wal luratamaruw confiyastajja.
Akham saraktawa: “Janiw khitis uñjkituti” sasa.
Yatiñamasa kuntï uñtʼkta ukasa jumarojj saranukuytamwa,
chuymaman akham saraktawa: “Naya sapakïtwa, nayat sipansa janiw yaqhajj utjkiti” sasa.
11 Ukampis jan waltʼäwiw jumjjar jutani,
uk jan pasañapatakejj janiw ni mä layqasitamas jarkʼkaniti,
jan waltʼäwejj jumjjaruw jutani, janiw uk jarktʼañ puedkätati,
jan pasirïktam uka jan waltʼäwejj mä akatjamatwa jumjjarojj jutani.+
12 Ukhamajj arunakampejj layqjjaskakim, walja layqasiñanakamsa luraskakim,+
tawaqöskayäta ukhatpachwa ukanak lurañatakejj wal chʼamachastajja.
Inas kuna beneficio apschisma,
inas jaqenakar musparaychisma.
13 Walja ewjjtʼirinakamar jisktʼkäwejja, wal jumajj qartajja.
Jichhajj jupanakay sartasisin jumar salvpan,
kunanakatï alajjpachanakan utjki ukanakar adoririnakasa,* warawaranak uñchʼukirinakasa,+
kunanakatï jumarojj paskätam ukanakat machaq phajjsinakan* yatiyirinakasa,
sartasin jumar salvapjjpan.
14 ¡Uñtam! Jupanakajj pajar uñtasitäpjjewa.
Ninaw jupanakarojj qʼal nakhantani.
Janiw jupanakajj ninan chʼamapatjja salvasiñ puedipkaniti.
Aka nina sankʼanakajj janiw juntʼurasiñatakïkiti,
aka ninajj janiw uka nayraqatan qontʼasiñatakïkiti.
15 Ukaw layqanakamarojj pasani,
tawaqotpach wal trabajkayäta uka layqanakampejj ukaw pasani.
Jupanakajj mä lugarat yaqha lugarar sarasaw sarnaqapjjani, sapa maynirakiw pachpa lugarapar sarjjapjjani.
Janiw khiti salviris jumatakejj utjkaniti.+
48 Jacobun utapankirinaka, ak istʼapjjam,
Israel suti apirinaka,+
Judá markan umanakapat* misturinaka,
Jehová Diosan sutipjjar juramento luririnaka,+
Israelan Diosapar artʼasirinaka,
janis chuymatpachasa ni cheqaparjamas artʼasipksta ukhasa,+ ak istʼapjjam.
2 Kuna laykutejj jupanak pachpaw sagrado markan sutip apapjje,+
Israelan Diosapan yanaptʼapwa thaqapjjaraki,+
uka Diosan sutipajj ejercitonakan Jehová Diosapa satawa.
3 “Kunanakatï paskäna ukanakjja nayratpachaw yatiyjjapjjsma.
Pachpa lakajatwa ukanakajj mistüna,
nayaw ukanak uñtʼayarakta.+
Kun lurañtï amtkayäta ukjja akatjamatwa lurayäta, ukatjja ukanakajj phoqasirakïnwa.+
4 Jumajj jan istʼasirïtam nayajj yattwa,
mä arunjja kunkamajj hierrötapsa paramajj cobrëtapsa nayajj yattwa,+
5 ukatwa nayra tiempotpach nayajj yatiyjjsma.
Janïr kuns paskipanwa yatiyjjsma,
ukhamat jan akham sañamataki: ‘Ukjja idolojaw luri,
ukajja idolojan ordenaparjama, metalat lurat idolojan ordenaparjamaw lurasi’ sasa.
6 Taqe ukanakwa jumajj istʼtajja, uñjaraktajja.
¿Janit jumajj ukanakat yaqhanakar yatiykäta?+
Jichhat uksarojj machaq yatiyäwinakwa yatiyasksma,+
jumajj jan yatkayäta uka imantatanakatwa yatiyasksma.
7 Nayajj jichhaw ukanak luraskta, janiw nayra tiempotpach ukanak lurkti,
jichhürkamajj janipuniw ukanakat jumajj istʼktati,
ukhamat jan akham sañamataki: ‘Nayajj yatjjayätwa’ sasa.
8 Janiwa, janiw ukanakat jumajj istʼkayätati+ ni yatkayätasa,
janirakiw nayrajj istʼañs munkayätati.
9 Ukampis sutij laykojj janiw coleramp atipayaskäti,+
jachʼañchäwij laykojja janiw juma contrajj kuns lurkäti,
janirakiw jumarojj tukjkämati.+
10 Nayajj jumar qʼomachsmawa, ukampis janiw qollqe metalarjamajj jumar qʼomachksmati.+
Nayajj tʼaqesiñ hornonwa jumar yantʼsmajja.*+
Naya saparukiw adorasiñapa,* janiw khitir adorasiñap permitkäti.*
12 Jacob, istʼita, Israel, istʼarakita, nayajj jumaruw jawssma.
Nayajj pachpakïsktwa.+ Nayaw nayrïrïtjja, nayarakiw qhepïrïtjja.+
13 Pachpa amparanakajaw oraqen cimientonakap usku,+
kupi amparajarakiw alajjpachanakjja mä isir uñtat janatati.+
Kunapachatï nayajj jupanakar* jawsta ukhajja, taqeniw jutapjje.
14 Taqe jumanakajj tantachtʼasisin istʼapjjam.
¿Khitirak jupanak taypit ukanak yatiyänsti?
Khitirutejj* Jehová Diosajj munaski+
ukaw Babilonia contrajj Diosan munañap phoqani,+
amparapajj caldeonak conträniwa.+
15 Naya pachpaw arsta, nayarakiw jupar jawsta.+
Nayaw juparojj irpanta, jupasti luräwipampejj phoqaniwa.+
16 Nayar jakʼachasinipjjeta, ak istʼapjjarakim.
Qalltatpachas janipuniw nayajj jamasan parlkti.+
Kunapachatï ukajj paskäna ukhajja, nayajj ukankaskayätwa”.
Jichhajj Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatituw nayar khitanitu, espiritupas khitanirakituwa.*
17 Jehová Diosajj akham siwa, jumar Salviri* Israelan Santo Diosapajj+ akham siwa:
“Naya Jehová Diosajj juman Diosamätwa,
khititï juman askimatak yatichktam ukajj nayätwa,+
khititï sarañamäki uka thaknam irpktam ukajj nayätwa.+
18 Jumatï mandamientonakajar istʼasma ukhajja,+
sumankañamajj mä jawirar uñtasitäspawa,+
justiciamajj lamar qotan oladanakapjam jan tukuskirïspawa.+
19 Wawanakamajj chʼallar uñtasit waljäspawa,
jutïr wawanakamas chʼallar uñtasit waljäspawa.+
Jupanakan sutinakapajj janiw nayraqatajat chhaqtayatäkaspati ni tukjatäkaspasa” sasa.
20 ¡Babiloniat mistjjapjjam!+
¡Caldeonakat escapapjjam!
¡Kusisit arnaqasis yatiyapjjam! ¡Yatiyapjjam!+
Oraqen thiyanakapkam* yatiyapjjam.+
Akham sasa: “Jehová Diosajj Jacob serviriparuw salvi.*+
21 Kunapachatï jupajj qʼala tukjat lugaranaknam jupanakar irpkäna ukhajja,+ jupanakajj janiw umat pharjayasipkänti.*
22 Jehová Diosajj akham siwa: “Jan wali jaqenakatakejj janiw sumankañajj utjkiti”+ sasa.
49 Islanaka, istʼapjjeta,
jaya cheqanakankir markanaka, wali amuyumpi istʼapjjam,+
Jehová Diosajj janïr nayajj naskayäta* ukhatpachwa jawsjjetäna.+
Mamajan purakapankaskayäta ukhatpachwa jupajj sutij aytäna.
2 Jupasti afiltʼat espadjamaw lakajarojj tukuyi,
amparapan chʼiwiparuw imantitu.+
Afiltʼat mä flecharuw tukuyitu,
flecha uchañ bolsaparuw jupajj imantitu.
3 Jupajj akham situwa: “Israel, jumajj nayan servirijätawa,+
juma taypiw kʼajkirïtaj uñachtʼayäjja”+ sasa.
4 Ukampis nayajj akham sistwa: “Inamayakiw wali chʼam tukus trabajta.
Kunatï jan utjki uka laykojj inamayakiw nayajj chʼam tukta.
5 Jichhasti khititï serviripjam mamajan purakapatpach lurkitu uka Jehová Diosajja,
Jacobur jupan ukar wasitat irpaniñajatakiw mayitu,
ukhamat Israelajj jupamp tantachasiñapataki.+
Jehová Dios nayraqatanjja nayajj jachʼañchatäyäwa,
Diosajasti nayan chʼamajaruw tukurakini.
6 Jupasti akham sarakiwa: “Jumajj nayan servirijätawa,
ukampis janiw Jacobun tribunakapar saytʼayañatakik servirijäktati,
janirakiw Israel markat jakasipki* ukanakar kuttʼayañatakik servirijäktati.
Jan ukasti markanakan qhanapjamaw jumarojj churaraksma,+
ukhamat salvacionajajj oraq tukuykam puriñapataki”+ sasa.
7 Israelan Salviripäki,* Santo Diosapäki+ uka Jehová Diosajja, khititï jiskʼachatäki,+ markajj ajjtaskaraki, gobernantenakan serviripäkaraki ukarojj akham siwa:
“Reyinakajj uñjapjjaniwa, sartasipjjarakiniwa,
principenakajj altʼasipjjaniwa,
jan apanukusir Jehová Dios layku,+
jumar ajllisktam uka Israelan Santo Diosap layku”+ sasa.
8 Jehová Diosajj akham siwa:
“Nayajj suma tiemponwa jayssma,+
salvasiñ urunwa yanaptʼaraksma,+
nayajj jumar jarkʼaqaskakiyäsmawa, ukhamat jumarojj markatak mä pactorjam churañataki,+
ukhamat oraqer wasitat sumar tukuyañataki,
ukhamarak jupanakajj jaytanukut herencianakap katuntapjjañapataki,+
9 ukhamat preso katuntat jaqenakarojj ‘¡mistupjjam!’+ sañataki,
chʼamakankapki ukanakarojj+ ‘¡uñstapjjam!’ sañataki.
Jumanakajja manqʼañanakwa thaki jakʼanakan jikjjatapjjäta,
sarnaqatäki taqe uka thaki jakʼanakanjja pastonakanïpjjätawa.
10 Janiw jupanakajj manqʼat awtjayasipkaniti ni umatsa pharjayasipkaniti,*+
janirakiw nakhantir calorasa ni lupis jupanakar nakhantkaniti.+
Kuna laykutejj khititï jupanakat khuyaptʼayaski ukaw jupanakarojj irpani,+
uma jalsunakajj utjki uka cheqanaknamaw jupanakar irpani.+
11 Taqpach qollunakajarojj mä thakiruw tukuyäjja,
jachʼa thakinakajasti uka cheqankir oraqet sipansa jukʼamp altonkapjjaniwa.+
12 Ukanakasti wali jayatwa jutapjje,+
ukanakajj alay toqempita* inti jalanta toqempitwa jutapjje,
ukanakajja Sinim markatwa jutapjjaraki”.+
13 Alajjpachanaka, kusisiñat arnaqasipjjam, oraqe, jumajj kusisirakim.+
Qollunakajj kusisipjjpan, kusisiñat arnaqasipjjarakpan.+
14 Ukampis Sionajj akham saskakïnwa:
“Jehová Diosajj apanukjjetuwa,+ Jehová Diosajj nayat armasjjetuwa”+ sasa.
15 ¿Mä warmejj wawapat* armasispati?
¿Purakapankkäna uka yoqall wawat janit sinttʼaskaspa?
Mä warmejj wawapat armaskchinisa, janipuniw nayajj jumat armaskiristti.+
16 Juman sutimjja amparanakajaruw nayajj qellqantta.
Murallanakamajj naya nayraqatankapuniwa.
17 Yoqall wawanakamajj ratukiw kuttʼanipjje.
Khitinakatï jumar allthapipkayätam, qʼal tʼunjapkarakiyätam ukanakajj jumat jitheqtjjapjjaniwa.
18 Uñtam, juma muytpachar uñtarakim.
Taqe jupanakajj tantachtʼasisipkiwa.+
Juman ukaruw jutapjjaraki.
Jehová Diosajj akham siwa: “Kunjamtï nayajj cheqpachapuni jakkir Diosätjja,
adornonakäkaspas ukhamwa taqe jupanakampejj isthapisïta,
mä casarasir tawaqjamaw jupanakampejj kʼachachtʼasïta.
19 Lugaranakamajj qʼala tukjata, jan jaqeni, oraqemas laqayar tukuyata ukhamas uñjaskchïnjja,+
jichhajj ukan jakapkani ukanakatakejj wali jiskʼakëjjaniwa.+
Khitinakatï tukjapkayätam+ ukanakajj wali jayankjjapjjaniwa.+
20 Wawanakamajj jiwapkäna uka qhepat nasir wawanakajj akham sapjjätamwa:
‘Nanakatakejj aka lugarajj sinti jiskʼakiwa.
Akan jakapjjañajatakejj campo churapjjeta’+ sasa.
21 Chuymaman akham sarakïtawa:
‘Wawanakajajj jiwarjjapjjewa, nayas janiw wawanïñ puedjjti,
yaqha markar apata, preso apata ukhamätwa,
ukhamajj ¿nayajj katoqkta uka wawanakajj khitinkarakisti?
¿Khitirak jupanakar uywisti?+
22 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj akham siwa:
Yoqall wawanakamarojj ichjjarusaw jupanakajj apanipjjani,
imill wawanakamarojj kallachjjaruw apapjjarakini.+
23 Reyinakaw jumar cuidapjjätam,+
princesanakapajj juman wawa uywirimäniwa.
Jupanakajj oraqer puriñkamaw juma nayraqatan altʼasipjjani,+
kayuman laqʼa polvopwa jallqʼapjjani,+
nayajj Jehová Diosätaj-jja jumajj yatiñamawa,
khitinakatï nayar suytʼapkitu ukanakajja, janiw phenqʼachat uñjasipkaniti”+ sasa.
24 ¿Wali chʼamani mä jaqerojj presonakap aparatäspati?
¿Tʼaqesiyir jaqen presonakapajj salvatäpjjaspati?
25 Jehová Diosajj akham siwa:
Khitinakatï juma contra saytʼasipki ukanak contraw nayajj saytʼasëjja,+
yoqall wawanakamarus salvarakïwa.
26 Khitinakatï jumar tʼaqesiyapktam ukanakarojj pachpa aychapwa manqʼasiyäjja,
mojjsa vinökaspas ukhamwa pachpa wilapampejj machantasipjjani.
Taqe jaqenakaw nayan Jehová Diosätaj yatipjjañapa,+
nayaw juman Salvirimätjja,+ nayaw juman Mayamp Alasirimätjja,+
Jacobun Wali Chʼamani Diosaparakïtwa,+ uksa yatipjjañaparakiwa” sasa.
50 Jehová Diosajj akham siwa:
“¿Nayajj khitanukkayäta uka taykaman divorcio papelajj kawkinkisa?+
¿Nayajj manunïtaj laykuti jumanakar aljapjjsmajja?
Pachpa pantjasitanakamatwa+ jumanakajj aljantatäpjjayätajja,
pachpa juchanakamatwa jumanakan taykamajj khitanukutänjja.+
2 Ukhamajj ¿nayajj jutkayäta ukhajj kunatsa jan khitis utjkänjja?
Nayajj jawskayäta ukhajja ¿kunatsa jan khitis jayskänjja?+
¿Jumanakar salvañatakejj amparajajj jiskʼakiti?
¿Janit nayajj jumanakar salvañatakejj chʼamanïktjja?+
Nayajj toqenoqasaw lamar qotar wañtʼaytjja,+
jawiranaksa wasararuw nayajj tukuytjja,+
uma jan utjatapatjja chawllanakapajj jiwarjjapjjewa,
uma jan utjatapatjja chawllanakapajj thujsantjjapjjewa.
4 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatituw kuntï sañajäki uk yatichitu,+
ukhamat kunjamsa mä qarit jaqerojj wakisir arunakampi jaysirista* uk yatiñajataki,+
jupajj sapa alwaw nayarojj sartayitu,
jupajj wali atencionampiw jiñchunakajar istʼayi, kunjamtï mä yatichirejj yateqerinakapampi lurki ukhama.+
Janirakiw nayajj uksar saram satajj maysar sarkayätti.+
6 Khitinakatï nayar nuwapkitäna ukanakarojj jikhanijwa nayajj churayäta,
khitinakatï sunkhaj jikʼirapkitäna ukanakarojj ajanujwa nayajj churayäta.
Jiskʼachäwinakatsa thuskatapkitäna uka jaqenakatsa janiw nayajj ajanuj imantaskayätti.+
7 Ukampis Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatituw nayarojj yanaptʼitani.+
Ukatwa nayajj jiskʼachatäkiristsa ukham jan amuyaskäti.
Ukatwa nayajj ajanujarojj chʼollqhe qaläkaspas ukham tukuyta,+
nayajj yattwa, janiw phenqʼachat uñjaskäti.
8 Khititï cheqapar sarnaqer jaqewa sasin nayat siski ukajja jakʼankiwa.
¿Khitis nayar juchañchitaspa?*+
Juzgatäñatak juntuk saytʼasipjjañäni.
¿Khitis naya contra mä quejanejja?
Jakʼachasinpan.
9 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatituw nayarojj yanaptʼitani.
¿Khitis nayan juchanïtaj qhanañchaspa?
Taqe jupanakajj isir uñtataw tukusipjjani.
Mä thuthaw jupanakarojj thuthantani.
10 ¿Khitis jumanakat Jehová Diosar ajjsari?
¿Khitis jumanakat Diosan serviripan arupar istʼi?+
¿Khitis wali chʼamakan jan kuna qhanampi sarnaqe?
Jehová Diosan sutipar confiypan, Diosaw yanaptʼitani sasin confiypan.
11 “Taqe khitinakatï nina naktayapkta,
nina sankʼanaksa thoqtayapkta ukanakajja,
jumanakankki uka ninan qhanapan sarnaqapjjam,
naktayapkta uka nina sankʼanak taypin sarnaqapjjam.
Jumanakajj aka castigo nayat katoqapjjäta:
wal usuyasisaw liwirtapjjäta.
51 ”Kunatï cheqapäki ukan qhepap saririnaka, istʼapjjeta,
Jehová Diosar thaqerinaka, istʼapjjeta,
jumanakajj apaqatäpkayäta uka qarqat* amtasipjjam,
qala kʼutañ lugarat amtasipjjam, jumanakajj uka lugarat apsutäpjjayätawa.
2 Abrahán awkimat amtasipjjam,
Saratsa+ amtasipjjam, jupaw jumanakarojj ususipjjayätamjja.
Abrahanar nayajj jawskayäta ukhajja, jupajj sapakïnwa.+
Ukatjja nayajj jupar bendisiyätwa, wawanakaparus waljaniruw tukuyarakiyäta.+
3 Jehová Diosaw Sionarojj chuymachtʼani.+
Taqe laqayanakaparus chuymachtʼarakiniwa,+
wasaraparus Edén jardinarjamaw tukuyani,+
wasar pampaparus Jehová Diosan jardinaparjamaw tukuyani.+
Ukanjja wali kusisiñampi kʼuchisiñampiw utjani,
yuspärasiñanakampi suma cancionanakampiw utjarakini.+
4 Nayan markaja, wali atencionamp istʼita,
nayan markaja, istʼita.+
5 Nayan justiciajajj jakʼachasisinkiwa.+
6 Alajjpachanakar uñtapjjam,
oraqer uñtanipjjarakim.
Kuna laykutejj alajjpachanakajj jewqʼer uñtataw chhaqtjjapjjani,
oraqejj isir uñtataw merqʼesirakini,
oraqen jakirinakas chhichhillankhanakjamaw jiwarapjjani.
7 Kunatï cheqapäki uk uñtʼirinaka, istʼapjjeta,
khitinakatï nayan leyij* chuymanakamar katoqapkta+ ukanakajj istʼapjjeta.
Jiwir jaqenakan burlasitanakapat jan ajjsarayasipjjamti,
insultonakapatsa jan ajjsarayasipjjamti.
8 Kuna laykutejj mä thuthaw jupanakarojj isir uñtat thuthantani,
thuthajja chʼankharjamaw jupanakarojj qʼal thuthantani.+
Ukampis justiciajajj wiñayatakïniwa,
salvacionajajj wiñayatakïniwa”.+
9 ¡Sartasim! ¡Sartasim! ¡Jehová Diosan amparapa,+
chʼamampi isthapisim!
Nayra urunakanjam sartasim, nayra tiemponakanjam sartasim.
¿Janit jumajj Rahab*+ ukarojj qʼal tʼunjkayäta?
¿Janit jumajj lamar qotankir jachʼa animalar maysat maysa passuykayäta?+
10 ¿Janit jumajj qotar wañtʼaykayäta, janit jumajj walja umanak wañtʼaykayäta?+
¿Janit jumajj qotankir manqha umanakap mä thakir tukuykayäta, ukhamat salvatanakajj* uknam pasapjjañapataki?+
11 Jehová Diosan salvatanakapajj kuttʼanipjjaniwa.+
Jupanakajj kusisiñampi kʼuchisiñampi phoqtʼatäpjjaniwa,
llakisiñasa llakirtʼasiñasa chhaqtjjaniwa.+
12 “Naya pachpaw jumanakarojj chuymachtʼapjjsmajja.+
¿Kunatarak jumajj jiwir jaqer ajjsarañamäspasti?+
¿Kunatarak qorar uñtat wañsuri jaqen yoqapar ajjsarañamäspasti?
13 ¿Kunatsa Jehová Dios Luririmat armasta?+
¿Kunatsa alajjpachanak isir uñtat janatatki+ ukhamarak oraqen cimientonakap uchki uka Diosat armasta?
Uru jurnälaw tʼaqesiyirin colerasitapat ajjsartajja,
jupajj jumar tukjañatak chʼamanïkaspas ukhama.
¿Jichhajj kawkinkarak tʼaqesiyirin colerasitapasti?
14 Kʼumtʼatanakasa cadenanakampi ñachʼantatanakasa* niyaw librëjjapjjani,+
janiw jiwapkaniti, ni sepulturarus jaqontatäpkaniti,
janirakiw tʼantʼapas faltkaniti.
15 Ukampis nayaw juman Jehová Diosamätjja,
khititï lamar qota onjjtayki, oladanaksa wal sartayki uka Diosätwa,+
nayan sutijajj ejercitonakan Jehová Diosapa satawa.+
16 Lakamaruw nayajj arunakaj usköjja,
amparajan chʼiwipampiw imjjatarakïma,+
ukhamat alajjpachanak uttʼayañataki, oraqen cimientonakap uchañataki,+
ukhamarak Sionar akham sañataki: ‘Jumaw nayan markajätajja’+ sasa.
17 ¡Sartasim! ¡Sartasim! Jerusalén marka, sartasim,+
jumajj Jehová Diosan amparapatwa colerasiñ copapat umtʼtajja.
Jumajj vino copatwa umtʼaraktajja,
liwinaqtayki uka copjja chʼusak jayttajja.+
18 Jupajj ususkäna taqe uka wawanakatjja janiw khitis jupar irpañatakejj ukankkiti,
jupajj uywkäna taqe uka wawanakatjja janiw khitis amparat wayjjarkiti.
19 Aka pä jan waltʼäwinakaw jumjjar jutani.
¡Tukjatäñampi tʼunjatäñampi, manqʼat awtjatäñampi espadampi!+
¿Khitis jumat khuyaptʼayasini?
¿Khitis jumarojj chuymachtʼätam?+
20 Yoqall wawanakamajj desmayjjapjjewa.+
Taqe callenakan esquinanakapanwa jaqosisipki,
trampar jaltʼir animalanakjama.
Jehová Diosan colerasiñapampi phoqtʼatäpjjewa, Diosaman cheqañchäwipampi phoqtʼatäpjjewa”.
21 Mirä amp suma, ak istʼam,
llakisiyat warmi, machantat warmi, ukampis janiw jumajj vinomp machantatäktati.
22 Jehová Dios Tatitumajj akham siwa, mä arunjja markapar arjjatir Diosamajj akham siwa:
“Liwinaqtayir copjja amparamat apaqämawa,+
vino copjja, mä arunjja colerasiñ copaj-jja apaqarakïmawa,
janipuniw mayampis umjjätati.+
23 Jumar tʼaqesiyapktam ukanakan amparaparuw uk uchäjja,+
khitinakatï ‘¡liwnoqtam, ukhamat juma patnam pasañataki!’ sasin sapkayätam ukanakan amparaparuw uk uchäjja,
jumasti jikhanimjja oraqëkaspas ukhamwa tukuyayätajja,
jupanakan sarnaqañ callëkaspas ukhamwa tukuyarakiyätajja” sasa.
52 ¡Sartasim! ¡Sartasim! ¡Sion,+ chʼamampi isthapisim!+
¡Jerusalén, sagrado marka, suma isinakamampi isthapisim!+
Kuna laykutejj jan circuncidatanakasa* qʼañut uñjatäpki ukanakas janiw mayampejj juman ukarojj mantjjapjjaniti.+
2 Jerusalén, laqʼa polvo thalarasim, sartasim, tronor qontʼasirakim.
Preso katuntat Sionan phuchapa, kunanakatï kunkamar ñachʼantatäki* ukanak apaqasim.+
3 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham siwa:
“Kunapachatï jumanakajj aljatäpkayäta ukhajja, janiw khitis jumanakat kunsa pagkänti,+
mayamp alatäpjjäta ukhajja, janiw khitis jumanakat kuna qollqsa pagkaniti”+ sasa.
4 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj akham siwa:
“Nayraqatajja, markajajj Egipto markaruw saraqäna, ukhamat uka markan extranjeronakjam jakañataki,+
ukatjja Asiria markaw markajar ina chʼusat tʼaqesiyäna” sasa.
5 “Ukhamajj ¿kunsa nayajj akan lurañajäspa?” siw Jehová Diosajja.
“Markajarojj jan kun pagasakiw apasjjapjje.
Markajar apnaqapki ukanakajja markajat burlasipjjewa”+ siw Jehová Diosajja,
“sapa kutisa uru jurnälasa sutijajj jan respetomp uñjatawa.+
6 Ukatwa markajajj nayan sutij uñtʼani,+
ukatwa uka urunjja markajajj khititï parlki ukajj nayätaj yatini.
¡Nayaw uk arsuskta!” sasa.
7 ¡Khititï suma yatiyäwinak apanki ukan kayunakapajj kunja sumas qollunakanjja,+
khititï sumankañat yatiyki,+
khititï mä suma bendicionan suma yatiyäwinakap apanki,
khititï salvacionat yatiyki,
khititï Sionarojj “¡Diosamajj jichhajj Reyëjjewa!”+ sasin siski ukan kayunakapajj kunja sumasa!
8 ¡Istʼam! Guardianakamajj jachʼatwa arnaqasipjje.
Juntukiw kusisiñat arnaqasipjje,
kunapachatejj Jehová Diosajj Sionar mayamp tantachthapkani ukhajja, jupanakajj wali qhanwa uk uñjapjjani.
9 Jerusalenan laqayanakapa,+ kusisipjjam, kusisiñat juntuk arnaqasipjjam,
kuna laykutejj Jehová Diosaw markaparojj chuymachtʼi,+ Jerusalenarojj salvarakiwa.*+
10 Jehová Diosajj taqe markanak nayraqatanwa sagrado amparap uñachtʼayi,+
oraqenjja taqeniw kuntï Diosasajj markapar salvañatakejj lurki uk uñjapjjani.+
11 Kunanakatï Jehová Diosan utapan utjki ukanak apirinaka,+
¡jitheqtjjapjjam, jitheqtjjapjjam, uka lugarat mistjjapjjam,+ kunatï qʼañüki uk jan llamktʼapjjamti!+
Uka taypit mistjjapjjam,+ qʼomäskakiñatak chʼamachasipjjam.
12 Jumanakajj janiw uka cheqat wal ajjsarayasisajj sarapkätati,
janirakiw escapapkätati,
kuna laykutejj Jehová Diosaw jumanak nayraqat sarani,+
jumanakar yanaptʼañatakejja Israelan Diosapaw jumanak qhep sararakini.+
13 Nayan servirijajj+ sum amuytʼasisaw kuns lurani.
Juparojj mä jachʼa cargow churasini,
jachʼar aptatäniwa, jachʼañchatarakïniwa.+
14 Jupan uñnaqapajja mayni chachanakan uñnaqapat sipansa jukʼampiw mayjtʼäna,
suma cuerpopajj jaqenakan cuerpopat sipansa jukʼampiw mayjtʼäna,
ukatwa waljanejj wali musparat jupar uñchʼukipjjäna,
15 ukhamarakiw jupajj walja markanakar musparayani.+
Reyinakajj jupa nayraqatanjja jan aruniw quedasipjjani,+
kuna laykutejj kunatï jupanakar jan yatiyaskäna ukanakwa jupanakajj uñjapjjani,
53 ¿Kuntï nanakajj yatiyapkta ukarojj* khitirak confiyisti?*+
¿Khitirus Jehová Diosan chʼamapat* qhanañchasi?+
2 Jupajj mä ramar uñtataw jupa* nayraqatan mistuni,+ mä saphir uñtataw waña oraqen mistuni.
Jupajj janiw wali importante jaqjamäkiti, ni wali utjirin jaqjamäkisa,+
kunapachatï jiwasajj jupar uñjtan ukhajja, uñnaqapajj janiw munkayäkiti.
3 Jupajj jiskʼachatänwa, jaqenakansa yaqhachatänwa,+
jupajj kunas tʼaqesiñajj ukjja yatiñapänwa,* kunas usuntañajj uksa yatirakïnwa.
Ajanupajj jiwasat imantatäkaspas ukhamänwa.*
Jupajj jiskʼachatänwa, janis kuna valoranïkaspa ukhamwa jiwasajj uñjarakiyätanjja.+
Ukampis Diosas usunakamp jan waltʼaykaspa, castigkaspa, tʼaqesiykaspa ukhamwa jiwasajj jupar uñjayätanjja.
5 Ukampis juchanakas laykuw+ juparojj maysat maysa passuyapjjäna,+
pantjasitanakas laykuw juparojj wal tʼaqesiyapjjäna.+
Castigatajja jupajj aguantänwa, ukhamat jiwasajj sumankañ jikjjatañasataki,+
usuchjatanakap laykuw jiwasajj qollatäjjtanjja.+
6 Taqeniw jiwasajj ovejanakar uñtat chhaqanukut sarnaqayätanjja,+
sapa maynirakiw pachpa thakipar sarjje,
Jehová Diosasti taqe jiwasanakan pantjasitanakaswa jupjjar uchi.+
Jupajj mä ovejar uñtataw jiwayañatak apatäna.+
Kunjamtï mä ovejajj tʼarwa yawirinakapatak amukïkejja ukhamänwa,
ukatjja jupajj janiw kuns arskänti.+
8 Juparojj tʼaqesiyasa jan cheqapar juzgasa ukhamaw apapjjäna,
¿khitirak tiempopan jakir jaqenakat* llakisinisti?
9 Janis jupajj kuna jan walsa lurkchïnjja,
janis jupan lakapan kuna engaños utjkchïnjja,+
jan wali jaqenakamp chikaw juparojj mä sepultura churapjjäna,*+
jiwjjäna ukhasti wali utjirin jaqenakamp chikaw* imapjjarakïna.+
10 Jehová Diosan munañaparjamaw jupajj wali tʼaqesiyat uñjasïna, juparakiw jupan usuntañapjja permitïna.
Jumatejj jupan jakäwipa jan wali luratat ofrendjam apanïta ukhajja,+
jupajj wawanakaparuw uñjani, walja tiempow jakarakini,+
jupa toqew Jehová Diosan munañapajj phoqasirakini.+
11 Wal tʼaqesitap laykojja, kunanakatï sumäki ukanakwa jupajj uñjani, chuymas chuymaw jikjjatasirakini.
Kunanaktï uñtʼki uka toqew cheqap servirijajj+
walja jaqenakan cheqap sarnaqer jaqet uñjatäpjjañapatak yanaptʼani,+
jupanakan juchanakapwa aparakini.+
12 Ukatwa nayajj walja jaqenak taypinjja kunatï jupar waktʼki uk churäjja,
saqueysutanakjja chʼamaninakampiw jupajj jaljasini,
kuna laykutejj jupajj jiwañkamaw jakäwip churäna,+
jucharar jaqenak taypin jakhutarakïnwa,+
walja jaqenakan juchanakapwa aparakïna,+
jucharar jaqenakatakiw Diosarojj ruwtʼarakïna.+
54 “¡Jan wawanakan warmi, kusisiñat arnaqasim!+
Partomp jan tʼaqesir warmi,+ kusisim, kusisiñat arnaqasirakim,+
kuna laykutejj chachani warmin wawanakapat sipansa,
jaytjat warmin wawanakapaw jukʼamp waljanïpjje”+ siw Jehová Diosajja.
2 “Carpaman lugarapjja jukʼamp jachʼaptayam.+
Jachʼa tabernaculoman telanakap jachʼaptayam.
3 Kuna laykutejj kupi toqempiru chʼeqa toqempiruw jumajj aywitatäta.
Wawanakamaw markanak katuntapjjani,
chʼusar tukuyata markanakanwa jakapjjarakini.+
4 Jan ajjsaramti,+ kuna laykutejj janiw phenqʼachat uñjaskätati,+
humillatäkasmas ukham jan amuyasimti, kuna laykutejj janiw chuyma pʼakintat uñjaskätati.
Tawaqökasin phenqʼachat uñjaskayäta ukat armasjjätawa,
viudäkasin jiskʼachat uñjaskayäta ukatjja janirakiw jukʼampejj amtasjjätati” sasa.
5 “Jachʼa Luririmajj+ juman esposomäkaspas ukhamawa,+
jupan sutipajj ejercitonakan Jehová Diosapa satawa,
Jupajj oraqpachan Diosapa satarakïniwa.+
6 Kunapachatï Jehová Diosajj jumar jawskayätam ukhajja, apanukut warmir uñtasitayätawa, wali llaktʼat warmirakiyätawa,+
tawaqökasin casarata ukat jaytanukut warmir uñtasitayätawa” siw juman Diosamajja.
7 “Mä ratutakikiw jaytanukuyäsma,
ukampis wal khuyaptʼayasitaj laykuw nayajj mayamp irpanïma.+
8 Wal colerasitaj laykojja mä jukʼa tiempokiw ajanuj jumat imantasta,+
ukampis munasiñat jan jaytjasirïtajajj wiñayatakïniwa, nayajj jumat khuyaptʼayasirakïmawa”+ siw juman Salvir* Jehová Diosamajja.+
9 “Akajja nayatakejj Noé chachan urunakapjamawa.+
Umanakajj janipuniw mayampis oraq chhaqtaykaniti sasaw nayajj juramentompi arsuyäta,+
ukhamarakiw jumatak jan mayamp colerasiñatakisa jumar jan castigañatakisa juramentompi arsta.+
10 Qollunakajj onjjtayatäspawa,
jiskʼa qollunakajj thaljatäpjjaspawa,
ukampis munasiñat jan jaytjasirïtajajj janiw chhaqtkaniti,+
sumankañ pactojas janiw thaljatäkaniti”+ siw jumat khuyaptʼayasir Jehová Diosajja.+
11 “Tʼaqesiyat warmi,+ jachʼa thayampi asutʼjat warmi, jan chuymachtʼat warmi,+
qalanakamarojj ñeqʼempiw nayajj usköjja,
cimientonakamarusti zafiro sat suma qalanakampiw* uskurakëjja.+
12 Markaman perqa patanakapjja rubí sat suma qalanakampiw* luräjja,
punkunakamsti llijkir suma qalanakampiw* luräjja,
taqpach thiyanakamjja* suma qalanakampiw lurarakëjja.
14 Kunanakatï cheqapäki ukanak luratam laykojja jumajj suma uttʼayatäyätawa.+
Tʼaqesiñajj jumat wali jayankaniwa,+
janiw kunarus ajjsarkätati, janirakiw kunats wal ajjsarayaskätati,
kuna laykutejj janiw ukajj jumar jakʼachaskaniti.+
15 Maynitï jumar atacätam ukhajja,
janiw ukajj nayan ordenajarjamajj luraskaniti.
Khititï jumar atackätam ukajja atipjatäniwa”.+
16 “Nayaw metalamp trabajir jaqerojj lurtjja,
khititï aqkir nina sankʼanakar phustʼki ukarojj nayaw lurtjja,
khititï nuwasiñatak mä arma lurki ukarojj nayaw lurtjja.
Nayarakiw tukjir jaqerojj lurtjja, ukhamat jan waltʼäwi apaniñataki.+
17 Mä armatï jumar jan waltʼayañatak lurasini ukhajja, janiw ukajj kunatakis sirvkaniti,+
khititï juma contra parlkani ukarojja mä juicionwa juchañchäta.
Akasti Jehová Diosan servirinakapan herenciapawa,
jupanakarojj cheqapar sarnaqer jaqenakarjamaw nayajj uñjta” siw Jehová Diosajja.+
55 ¡Taqe khitinakatï umat pharjatäpkta* ukanakajj jutapjjam!+ ¡Jutapjjam, um umtʼir jutapjjam!+
Khitinakatï jan qollqenïpkta ukanakajj ¡jutapjjam, alasipjjam, manqʼapjjarakim!
Jïsa, jutapjjam, vinsa lechsa jan qollqempik alasipjjam,+ jan kun pagasak alasipjjam.+
2 ¿Kunatsa jumanakajj jan cheqpach tʼantʼäki ukat pagasipkakta?
¿Kunatsa jan sistʼayki ukanak alasa chʼaman jikjjatat qollqenakam gastapjjta?
3 Sum istʼapjjam, nayan ukar jutapjjam.+
Istʼapjjam, ukhamatwa jakasipkakïta,
cheqpachapuniw nayajj jumanakamp mä wiñay pacto luräjja,+
Davidar munasiñat jan jaytjasirïtaj uñachtʼayañ arskayät ukarjamaw uk luräjja, uka promesajj confiykañawa.+
4 Markanakatakejj mä testigoruw juparojj tukuyta,+
markanakatakejj mä pʼeqtʼiriru,+ mä gobernanteruw+ tukuyarakta.
5 Jan uñtʼkta uka markaruw jumajj jawsäta,
jan uñtʼapktam uka markatwa juman ukarojj tʼijunipjjani,
Jehová Diosam layku,+ mä arunjja Israelan Santo Diosap laykuw jutapjjani,
kuna laykutejj jupajj jachʼañchätamwa.+
6 Jikjjatañjamäkipana Jehová Diosar thaqapjjam.+
Jakʼankkipana jupar jawsapjjam.+
7 Jan wali jaqejj thakip jaytpan,+
yaqhanakar jan walinak lurir jaqejja jan wali amuyunakap jaytpan,
Jehová Diosan ukar kuttʼanjjpan, Diosasti jupat khuyaptʼayasiniwa,+
Diosasan ukar kuttʼanjjpan, jupasti taqe chuymaw juparojj perdonani.+
8 “Kuna laykutejj nayan amuyunakajajj janiw jumanakan amuyunakamäkiti,+
jumanakan thakinakamajj janiw nayan thakinakajäkiti” siw Jehová Diosajja.
9 “Kunjamtï alajjpachanakajj oraqet sipansa jukʼamp altonkkejja,
ukhamarakiw thakinakajajj jumanakan thakinakamat sipansa jukʼamp altonki,
amuyunakajas jumanakan amuyunakamat sipansa jukʼamp altonkarakiwa.+
10 Kunapachatï alajjpachat jallojj purjjatki khunus khununtki ukhajja,
oraqer sum chʼarantʼañkamajj janiw ukajj alajjpachar kuttʼkiti, jan ukasti alinakwa jiltayi, achunakwa achoqayaraki,
satir jaqerojj jathanakwa churi, manqʼañatakejj manqʼañanakwa churaraki,
Janiw nayan ukarojj jan kun lurasajj kuttʼankaniti,+
kuntï nayajj munkta ukjja cheqpachapuniw lurani,+
kun lurañatakitejj nayajj khitkta ukjja kunjamatsa phoqapuniniwa.
Qollunakasa jiskʼa qollunakasa jumanak nayraqatan kusisipjjaniwa, kusisiñat arnaqasipjjarakiniwa,+
13 Chʼapinak lantejja enebro qoqanakaw* jilapjjani.+
Itapallunak lantejja mirto qoqanakaw jilapjjani.
Ukajja Jehová Diosarojj wali uñtʼat Diosaruw tukuyani,+
wiñayatak mä señalarakïniwa, janipuniw chhaqtkaniti”.
56 Jehová Diosajj akham siwa:
“Justicia arjjatapjjam,+ kunatï cheqapäki uk lurapjjarakim,
kuna laykutejj nayajj jankʼakiw salvación apanëjja,
cheqapar uñjir Diosätajsa uñachtʼayarakïwa.+
2 Kawkïr jaqetejj uk lurki ukajj kusisitawa,
kawkïr jaqetejj uk phoqki ukajj kusisitawa,
khititï sábado uru respetki, janirak jiskʼachki,+
khititï jan walinak lurañat amuyaski ukajj kusisitawa.
3 Jehová Diosar mayachaski uka extranjero jaqejj+ janiw akham sañapäkiti:
‘Jehová Diosajj cheqpachapuniw markapat yaqhachitani’ sasa.
Eunuco* jaqejj janiw akham sañapäkiti: ‘Nayajj wañsut qoqätwa’* sasa”.
4 Kuna laykutejj Jehová Diosajj akham siwa:
“Kawkïr eunuco jaqenakatï sábado urunakajar respetompi uñjapki,
kunatï nayar kusisiykitu uk lurañ ajllipki,
pactojsa phoqapkaraki ukanakarojja,
5 utajansa murallanakaj manqhansa mä monumentompi mä sutimpwa churäjja,
ukasti yoqall wawanakanïñat sipansa imill wawanakanïñat sipansa jukʼamp sumäniwa.
Jupanakarojj mä wiñay suti churäjja,
uka sutejj janiw chhaqtkaniti.
6 Kawkïr extranjeronakatï Jehová Diosar mayachasipjje, ukhamat jupar serviñataki,
Jehová Diosan sutipar munasiñataki,+
jupan serviripäñataki,
taqe khitinakatï sábado uru respetapki, janirak jiskʼachapki,
pactojsa phoqapki ukanakarojja,
7 sagrado qollujaruw irpanëjja,+
oración lurañ utajanwa jupanakarojj kusisiñampi phoqtʼayäjja.
Altarajanjja enterpach nakhantayat ofrendanakapsa sacrificionakapsa katoqarakïwa.
Taqe markanakatakejja utajajj oración lurañ uta satäniwa”.+
8 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojja, mä arunjja Israelat aywitatatäpki ukanakar tantachthapiski uka Diosajj+ akham siwa:
“Israelan ukar tantachthapitäjjapjje ukarojja yaqhanakampiruw tantachthapëjja”+ sasa.
9 Salvaje animalanaka, taqeni manqʼer jutapjjam,
10 Marka uñjir guardianakajj* juykhunakäpjjewa,+ kunatï paskaspa uk janiw jupanakat maynis amuykiti.+
Taqe jupanakajj amut anunakäpjjewa, janiw achjasiñ puedipkiti.+
Samaqepjjewa, winkusipkarakiwa, wal ikiñ munapjjaraki.
11 Jupanakajj manqʼat jiwat anunakäpjjewa,
manqʼapkchisa janipuniw sistʼasipkiti.
Jupanakajj jan kuns entiendir awatirinakäpjjewa.+
Sapa mayniw jupanakajj thakinakapar sarjjapjje,
taqeniw jupanakajj engañjasin ganancia jikjjatañ thaqapjje, akham sapjjarakiwa:
12 “Jutapjjam, nayajj vino aptiriw sarä,
machantasiñkam alcohol umapjjañäni.+
¡Qharürojj jichhürjamäniwa, ukampis jukʼamp sumäniwa!” sasa.
57 Cheqap sarnaqer jaqejja jiwjjewa,
ukampis ukajj janiw khitirus importkiti.
Diosat jan jitheqtir jaqenakajja jiwañar apatäpjjewa,+
cheqap sarnaqer jaqen jiwatapat janiw khitis amuykiti,
jupajj jan waltʼäwi utjatapatwa jiwi.*
2 Jupajj sumankañwa jikjjati.
Taqe khitinakatï cheqapar sarnaqapki ukanakajja ikiñanakapanwa* samartʼapjje.
3 “Ukampis jumanakajj jakʼachasinipjjam,
layqa warmin wawanakapa,
adulterio jucha lurir chachampina prostituta warmimpin wawanakapa, jakʼachasinipjjam.
4 ¿Khititsa jumanakajj burlasisipkta?
¿Khiti contras lakanakam wali jachʼa jistʼarapjjta, khititakis lajjra jisksupjjta?
¿Janit jumanakajj juchan wawanakapäpkta?
¿Janit jumanakajj engañon wawanakapäpkta?+
5 ¿Janit jumanakajj jachʼa qoqanak* taypin chacha wal munañampi jan ukajj warmi wal munañampi apayasipkta?+
¿Janit taqe jachʼa qoqanakan chʼiwipan ukham lurapkarakta?+
¿Janit jumanakajj vallenakan wawanakamar jiwayapkta?+
¿Janit jumanakajj jachʼa qarqanak* taypin wawanakamar jiwayapkta?
6 Jichhajj qalat lurat idolonakwa jumajj ajllistajja, uka qalanakaw juman herenciamäni.+
Jïsa, ukanakajj jumaruw waktʼtamjja.
Ukanakarojj vino ofrendanak warjjattajja, regalonakwa churaraktajja.+
¿Taqe ukanakat nayajj kusisiñajäspati?
7 Mä alto ukhamarak jachʼa qollu patjjanwa ikiñam wakichtʼayätajja,+
ukaruw sacrificionak loqtirejj makatarakiyätajja.+
8 Punku qhepäjjarusa punkun marcoparusa adorañatak* mä señal uchtajja.
Nayar jaytanukusasti qʼalalsusiraktawa,
makatasaw ikiñaman mä lugar waktʼaytajja.
Jupanakampiw mä pacto luraraktajja.
9 Ukatjja Mélec ukaruw* aceitempi
walja perfumenakamp saraqaniyätajja.
Yatiyirinakamarojj jayaruw khitayätajja,
ukhamatwa Sepulturar* saraqtajja.
10 Walja thakinakam arkasajj jumajj qarjjtawa,
ukampis ‘¡inamayakiwa!’ sasajj janiw sisktati.
Mayampiw jumajj chʼam katjjattajja.
Ukatwa jan rendisktati.*
11 ¿Khititsa jumajj wal ajjsarayasta,
ukhamat kʼarisiñamataki?+
Jumajj janiw nayat amtaskayätati.+
Janiw kunas importkayätamti.+
Niyakejjay nayajj amuki quedaschiyätjja, janirak luratanakamsa yäqkchiyätjja,+
jumajj janiw nayarojj ajjsarkayätati.
13 Kunapachatï yanaptʼa mayiñatak arnaqasïta ukhajja,
walja idolonakamajj janiw salvkätamti.+
Thayaw uka idolonakarojj apasjjani,
mä jaqen phustʼatapakiw ukanak apasjjani,
ukampis khititï nayar imantaski ukajja aka oraqwa herenciat katoqani,
sagrado qollujanwa jakarakini.+
14 Akham sasirakiniwa: ‘¡Lurapjjam, mä thaki lurapjjam! ¡Thaki wakichapjjam!+
Markajan thakipat taqe kunanakatï jarkʼki ukanak apsupjjam’ sasa”.
15 Khititï wali Jachʼäki uka Diosajja,
mä arunjja khititï wiñayatak jakki,+ sutipajj santökaraki uka Diosajj+ akham siwa:
“Nayajj alto ukhamarak sagrado lugaranwa jakasta,+
tʼaqesiyatanakampi humilde chuyman jaqenakampiw jakasirakta,
ukhamat humilde chuyman jaqenakar chʼamañchtʼañataki,
ukhamarak tʼaqesiyatanakan chuymanakap chʼamañchtʼañataki.+
16 Kuna laykutejj janiw nayajj wiñayatak jupanak conträkäti,
janirakiw jupanakatak coleratapunïkäti,+
ukhamäspa ukhajja naya kawsaw jaqejj jan chʼamanir tukuspa,+
jïsa, nayajj lurkta uka samsur jaqesa animalanakasa jan chʼamaniruw tukupjjaspa.
17 Jupan juchapatjja nayajj colerasiyätwa, engañompi ganancianak thaqatap layku,+
ukatwa nayajj jupar castigayäta, ajanujsa imantasiyätwa, wali coleratarakïyätwa.
Ukampis jupajj mä kutkatasir jaqjamajj sarnaqaskakïnwa,+ chuymapan munañapar arkasa.
18 Jupan thakinakapjja nayajj uñjtwa,
ukampis nayajj juparojj qolltʼäwa,+ irparakïwa,+
juparusa+ jupamp chika llakitäpki ukanakarus mayampiw chuymachtʼäjja”.+
19 Jehová Diosajj akham siwa: “Jaqen lakaparuw nayajj jachʼañchir arunak uchaskta.
Jayankiris jakʼankiris sumankañ katoqaskakiniwa,+
nayaw jupanakarojj qolläjja” sasa.
20 “Ukampis jan wali jaqenakajja oladanak wal sartayiri jan tʼakurir lamar qotar uñtasitäpjjewa,
umanakapajj alinaksa ñeqʼsa jaqsusinkakiwa.
21 Jan wali jaqenakatakejj janiw sumankañajj utjkiti” siw nayan Diosajajja.+
58 “¡Wali jachʼat arnaqasim, arnaqasiskakim!
Mä pututur uñtat jachʼat arnaqasim.
Markajarojj naya contra saytʼasitapat qhanañcham,+
Jacobun utapankirinakar juchanakap qhanañcham.
2 Jupanakajj sapüruw nayar thaqapjjetu,
thakinakaj uñtʼañ walsa gustkaspa ukhamwa parlapjje,
cheqapar sarnaqer markäpkaspas ukhamwa parlapjje,
janis Diosapan leyinakap jaytanukupkaspa ukhamwa parlapjje.+
Diosar jakʼachasiñajj wals gustkaspa+
ukhamwa jupanakajj cheqaparjam juzgañajatak mayipjjetu, akham sasa:
3 ‘Nanakajj ayunapjjta ukhajj ¿kunatsa jumajj jan uñjkta?+
Nanakajj humillasipjjta ukhajj ¿kunatsa jumajj jan uñjkta?’+ sasa.
Nayajj akham sarakiyätwa, jumanakajj ayunapkta uka urojj munañanakamakwa thaqapjjtajja,
trabajirinakamarus tʼaqesiyapjjtawa.+
4 Ayunapkta ukhajja nuwasiñanakampi toqesiñanakampikiw utji,
jumanakajj jan sinttʼasisaw chʼakuntapjjaraktajja.
Kunjamtï aka urun lurapkta ukham ayunasajja, janiw arunakam alajjpachan istʼasiñap suyapkasmati.
5 ¿Nayajj mayipksma uka ayunojj akhamäñapati?
¿Humillasiñ mä urjamäñapati?
¿Altʼat mä cañar uñtat pʼeqe altʼasiñ urjamäñapati?
¿Llakisiñ isi* patjjaru, qhella patjjaru winktʼasiñ urjamäñapati?
¿Ukarut jumajj ayunowa, Jehová Diosar kusisiyir uruwa sasin sista?
6 Janiw nayajj uk maykti. Nayajj maykta uka ayunojj akhamäñapawa:
yaqhanakar tʼaqesiyir cadenanak apaqapjjam,
yukunakan chinuñanakap apaqapjjam,+
tʼaqesitanakar libre jaytapjjam,+
taqpach yukunaksa chika taypit pʼakjapjjam,
7 manqʼat awtjatanakampi tʼantʼam compartipjjam,+
pobrenakarusa jan utani jaqenakarus utamar katoqapjjam,
jan isinïpki ukanakar isthapiyapjjam,+
familirianakamar jan rechazapjjamti.
8 Ukhamatwa qhanamajj qhantatir uñtat qhantʼani,+
ratukiw jumajj waliptjjarakïta.
Justiciajj juma nayraqataw sarani,
Jehová Diosan kʼajkiripajj juma qhepwa sararakini.+
9 Ukatjja jumajj jawsätawa, Jehová Diosasti jaysaniwa,
yanap mayiñatakiw artʼasïta, jupasti ‘¡akankasktwa!’ sarakiniwa.
Jumatï yuku juma taypit apaqäta,
janirak lukʼanampis señaltʼjjäta, janirak jan wali amtamp parljjäta,+
10 jumatï manqʼat awtjatanakar kuntï jumajj munkta uk churäta,+
tʼaqesiyatäpki ukanakarus kunatï faltki ukanak churarakïta ukhajja,
qhanamajj chʼamakansa qhantʼaniwa,
chʼamakamas chika urjamäniwa.+
11 Jehová Diosajja jumarojj irpaskakïtamwa,
waña oraqensa kunatï wakiski ukjja churätamwa,+
chʼamañchtʼarakïtamwa,
jumajj suma regat mä jardinar uñtasitayätawa,+
jan wañtʼir uma jalsur uñtasitayätawa.
12 Juma laykuw nayra laqayanakajj wasitamp saytʼayatäni,+
jumaw nayra tiempon jakir jaqenakan cimientonakap wasitamp saytʼayäta.+
Qʼala tukjat murallanak askichiri sapjjätamwa,+
thakinak mayamp askichiri sapjjarakïtamwa, ukhamat uka thakinak jakʼan jaqenakajj jakapjjañapataki.
13 Jumatï sábado uru respetatam layku sagrado urujan munañanakam jan thaqkäta,+
sábado ururojj wali kusisiñ urjam uñjäta, Jehová Diosan sagrado uruparjam uñjäta, importante urut uñjarakïta,+
munañanakam thaqañat sipansa chʼusa arunak parlañat sipansa sábado uru jachʼañchäta ukhajja,
14 Jehová Dios laykojj wal kusisïta,
oraqen utjki uka alto lugaranakapwa apnaqäta.+
Jacob nayra awkiman herenciapatwa nayajj manqʼayäma,*+
kuna laykutejj Jehová Diosan lakapaw ukham arsu”.
59 Jehová Diosan amparapajja janiw wali jiskʼäkiti, ukhamat jan salvañataki,+
jiñchupajj janiw sinti oqaräkiti, ukhamat jan istʼañataki.+
2 Janiwa, jan ukasti jumanakan pantjasitanakamaw Diosamat jitheqtayapjjtamjja.+
Juchanakam kawsaw Diosajj ajanup jumanakat imantasjje,
juchanakam kawsarakiw istʼañsa jan munjjapjjtamti.+
3 Kuna laykutejj jumanakan amparanakamajj wilamp qʼañuchatawa,+
lukʼananakamajj juchampi qʼañuchatawa.
Lakanakamajj kʼarinakwa parlapjje,+ lajjranakamajj kunanakatï jan cheqapäki ukanakwa parlapjje.
4 Justicia arjjatañatakejj janiw khitis arnaqaskiti.+
Janirakiw khitis tribunalar sarasajj kunatï cheqapäki uk parlkiti.
Kunanakatï jan utjki ukanakaruw jupanakajj confiyapjje,+ jan kunatak servirïki ukanakwa parlapjjaraki.
Kunjamtï mä wawat usuriptapkejja, ukhamaw jan waltʼäwit usuriptapjje, kunatï jan walïki ukwa ususipjjaraki.+
5 Jupanakajj venenoni asirun* kʼawnanakapwa jipjjasipjje,
tela lurañatakejja kusikusin simpanakapwa sawupjje.+
Khititï uka kʼawnanak manqʼkani ukajja jiwaniwa,
pʼakiskani uka kʼawnatjja mä asiruw mistuni.
6 Lurapkani uka telajja janiw mä isjamajj sirvkaniti,
lurapkani ukampejja janiw janjjatasiñ puedipkaniti.+
Jupanakan luratanakapajj jan waliwa,
amparanakapanjja nuwasiñanakakiw utjaski.+
7 Kayunakapajj jan wal lurañatakiw tʼijupjje,
jan juchan jaqenakan wilap wartañatakejj jankʼakïpjjewa.+
Amuyunakapajj jan wali amuyunakawa,
thakinakapanjja tʼunjañampi jan waltʼäwimpikiw utji.+
8 Janirakiw sumankañ thaksa uñtʼapkiti,
thakinakapanjja janiw justiciajj utjkiti.+
Thakinakapjja qʼewinukupjjewa,
uka thakinakanjam sarnaqerinakajj janiw sumankañ uñtʼapkaniti.+
9 Ukatwa justiciajj nanakat wali jayanki,
ukatwa kunatï cheqapäki ukajj nanakar jan jikjjatapkituti.
Qhana utjañapjja nanakajj suyasipkaktwa, ukampis chʼamakakiw utji,
qhana uru utjañapwa nanakajj suyasipkta, ukampis chʼamakanwa sarnaqasipkakta.+
10 Juykhunakar uñtataw nanakajj perqat kattʼasipjjta,
jan nayraninakjamaw kattʼasis kattʼasis sarnaqasipkakta.+
Kunjamtï arumthapirojj lanktʼasipktjja ukhamaw chika urpachas lanktʼasipjjta,
chʼamani jaqenak taypinjja nanakajj jiwatanakjamäpjjtwa.
11 Osor uñtataw nanakajj taqeni wararisipkakta,
palomanakar uñtataw wali llakit ayqosipkakta.
Justicia utjañapatakiw suyasipkta, ukampis janiw utjkiti,
salvación utjañapatakiw suyasipkta, ukampis ukajj nanakat wali jayankiwa.
12 Juma contra saytʼasitanakajajj juma nayraqatan waljawa,+
juchanakajajj nanak contraw qhanañchapjje.+
Juma contra saytʼasitanakajatsa
pantjasitanakajatsa nanakajj amuyasisipktwa.+
13 Nanakajj juchachasipjjtwa, Jehová Diosaruw negapjjarakta,
Diosasarus rechazapjjaraktwa.
Tʼaqesiyañata contra saytʼasiñatwa nanakajj parlapjjta,+
chuymanakajanjja kʼarinakwa nanakajj parlapjjta, kʼari arunakampiw arusipjjarakta.+
14 Justiciarojja qhepar kuttʼañapatakiw obligapjje,+
kunatï cheqapäki ukajja wali jayanwa quedasi,+
kunatï cheqäki ukajja* plazanwa lanktʼasi,
kunatï cheqapäki ukajja janiw mantañ puedkiti.
15 Kunatï cheqäki ukajja* chhaqtawayjjewa,+
taqe khitinakatï jan walit jitheqtapki ukanakarojja saqueysupjjewa.
Jehová Diosajj uk uñjäna ukhajja, janiw gustkänti,
kuna laykutejj janiw justiciajj utjkänti.+
16 Jupajj janiw ni mä jaqerus uñjkänti,
janiw khitis jupanakat ruwtʼaskänti, uk uñjasasti jupajj musparänwa,
ukatwa amparapampejj salvación apanïna,
pachpa justiciapasa jupa favoraw saytʼasïna.
17 Ukatjja jupajj kunatï cheqapäki ukampejja pecho jarkʼaqasiñ mä chalecompjamaw uchasïna,
pʼeqeparojja salvasiñ cascompiw uskusirakïna.+
Vengasiñ isimpiw isthapisirakïna,+
kunanakatï jan walïkäna ukanak cheqañchañ wal munañampiw llawuntasïna, mä mantompis* llawuntaskaspa ukhama.
18 Jan wali luratanakapatjja jupanakajj castigo jupat katoqapjjani:+
jupa contra saytʼasirinakatakejj wal colerasini, enemigonakaparus castiganiwa.+
Islanakan jakir jaqenakajj jan wali luratanakapatwa castigo jupat katoqapjjarakini.
19 Khitinakatï inti jalanta toqenkapki ukanakajja Jehová Diosan sutiparuw ajjsarapjjani,
khitinakatï inti jalsu toqenkapki ukanakajja Diosan kʼajtataparuw ajjsarapjjani,
kuna laykutejj wali chʼamampi sarir jawirjamaw jupajj jutani,
uka jawirajja Jehová Diosan espiritupampi irpatawa.
20 Jehová Diosajj akham siwa: “Salvirejj*+ Sionaruw jutani,+
Jacobut jutir wawanakapat khitinakatï jucha apanukupkani ukanakan ukaruw jutani”+ sasa.
21 Jehová Diosajj akham sarakiwa: “Akaw jupanakamp lurat pactojajja.+ Jumjjankki uka espiritujasa, nayajj lakamar uchkta uka arunakajasa, janiw lakamatsa, wawanakaman lakapatsa, allchhinakaman lakapatsa apaqatäkaniti, jichhat uksarusa wiñayatakisa janiw apaqatäkaniti” siw Jehová Diosajja.
60 “Warmi, sartasim,+ qhantʼam, kuna laykutejj qhanamajj jutiwa.
Jehová Diosan kʼajkiripajj jumjjaruw qhantʼi.+
2 ¡Uñtam! Chʼamakaw oraqerojj imjjatani,
wali chʼamakaw markanakarojj imjjatani,
ukampis jumjjarojj Jehová Diosaw qhantʼani,
juma patjjanjja jupan kʼajkiripaw uñjasini.
4 ¡Uñtam, juma muytpachar uñatatam!
Jupanakarojj taqpachaniruw tantachthapisi, juman ukaruw jutapjjaraki.
5 Uka tiemponjja akwa jumajj uñjäta, wal kʼajtarakïta,+
chuymamajj wali chʼamampiw putuqeni, wal kusisirakini,
kuna laykutejj lamar qotan wali valorani yänakapajj* juman ukaruw jutapjjani,
markanakan utjirinakapajj juman ukaruw jutapjjani.+
6 Walja camellonakaw oraqem phoqantapjjani,
Madián ukhamarak Efá ukanakaruw wali chʼamani camellonakajj phoqantapjjani.+
Saba* markatwa taqe jaqenakajj jutapjjani,
qorimpi janqʼo inciensompwa apanipjjani.
Jupanakajj Jehová Diosaruw jaqenak nayraqatan jachʼañchapjjani.+
7 Quedar+ markankir taqe uywanakajj jumatak tantachthapitäniwa.
Nebayot+ markankir orqo ovejanakajj juman ukar apanitäpjjaniwa.*
Ukanakajj altarajaruw purinipjjani ukatjja katoqatäpjjaniwa,+
kʼajkir utajsa nayajj sumaptayarakïwa.+
8 ¿Qenayanakar uñtat jalasipki ukanakajj khitinakäpjjesa?
¿Palomanakar uñtat utanakapar* jalasipki ukanakajj khitinakäpjjesa?
9 Islanakajj nayaruw suytʼapjjetani,+
Tarsis toqenkir barconakajj nayraqatwa sarapjje,
wawanakamar wali jayat apaniñatakiw sarapjje,+
qollqepampi qoripampi apaniñatakiw sarapjje,
Jehová Diosan sutipataki, Israelan Santo Diosapataki.
Kuna laykutejj jupaw jumarojj jachʼañchätam.+
10 Murallanakamjja extranjero jaqenakaw saytʼayapjjani,
jupanakan reyinakapaw jumarojj servipjjätam,+
kuna laykutejj wal colerasitaj laykuw nayajj castigayäsma,
ukampis munasiñatwa nayajj jumat khuyaptʼayasïma.+
11 Punkunakamajj llawiratapunïniwa,+
janipuniw urusa ni arumas llawintatäkaniti,
ukhamat markanakan utjirinakapajj juman ukar apanitäpjjañapataki,
markanakan reyinakapaw nayraqat uk lurapjjani.+
12 Jumar jan servir taqe markasa jan ukajj taqe reinosa* chhaqtaniwa,
markanakajj qʼala tʼunjataw uñjasipjjarakini.+
13 Líbano qollunakan jachʼañchäwipajj juman ukaruw jutani,+
enebro, fresno, ciprés qoqanakas* taqpachaw juman ukar jutapjjani,+
ukhamat santuariojan lugarap sumaptayañataki,
kawkjarutï nayajj kayunakaj uchkta uka lugarjja nayajj jachʼañchäwa.+
14 Jumar tʼaqesiyapkayätam ukanakan wawanakapajja juman ukar jutasaw juma nayraqatan altʼasipjjani,
taqe khitinakatï jan respetompi uñjapkayätam ukanakajja kayum nayraqatanwa altʼasipjjani,
Jehová Diosan markapa sasaw sapjjätam,
Israelan Santo Diosapan Sionapa sapjjarakïtamwa.+
15 Jumajj apanukutas uñjaschiyätajja, jaqenakajj jumar uñisipchiyätamsa, janis maynis juma taypi paskchïnjja,+
wiñayatakiw nayajj jaqenakamp jumar jachʼañchayäma,
juma laykuw jutïr jaqenakas taqeni wal kusisipjjani.+
16 Markanakan lechepwa jumajj umäta,+
reyinakan pechopatwa alimentasïta,+
cheqpachapuniw jumajj ak yatïta, naya Jehová Diosamaw juman Salvirimätjja,*
17 Cobre lantejja qori nayajj apanëjja,
hierro lantejj qollqe apanëjja,
madera lantejj cobre apanëjja,
qalanak lantejj hierro apanëjja,
ukatjja sumankañarojj supervisoranakamatwa* uttʼayäjja,
18 Oraqemanjja janiw nuwasiñanakat jukʼampejj istʼasjjaniti,
qorpanakam manqhanjja janirakiw tʼunjäwinakatsa ni tukjäwinakatsa jukʼamp istʼasjjaniti.+
Murallanakamarojj Salvación sasaw säta,+ punkunakamarojj Jachʼañchäwi sarakïtawa.
19 Intejja janiw urun qhantʼir juman qhanamäjjaniti,
janirakiw phajjsin qhanapas qhantʼanjjätamti,
kuna laykutejj Jehová Diosaw juman wiñay qhanamäni.+
Diosamaw jumarojj kʼajtayätam.+
20 Intimajj janiw mayampis jalantkaniti,
phajjsiman qhanapajj janirakiw menostʼkaniti,
kuna laykutejj Jehová Diosaw jumatakejj wiñay qhanamäni,+
llakisiñ urunakamas tukusjjaniwa.+
21 Taqpach markamajja kunatï cheqapäki ukwa lurani,
jupanakajj wiñayatakiw aka oraq katupjjani.
Jupanakajj nayajj ayruntkayäta* uka chʼichtanir alïpjjewa,
amparanakajamp luratäpjjewa,+ ukhamat nayajj jachʼañchatäñajataki.+
22 Jiskʼäki ukajja waranqaniruw tukuni,
jan yäqatäki ukasti wali chʼamani markaruw tukuni.
Naya Jehová Diosaw kunanaktï arskta ukanak tiempopar ratuk phoqasiyäjja”.
61 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitun espiritupaw nayjjanki,+
Jehová Diosaw llampʼu chuymaninakar* suma yatiyäwinak yatiyañatakejj nayar ajllisitu.+
Jupajj chuyma pʼakintatanakar qollañatakiw khitanitu,
katuntatanakar libre jakasiñjjat yatiyañataki,
presonakan nayranakapajj jistʼaratäniwa sasin yatiyañataki,+
2 Jehová Diosamp katoqatäñ* marat yatiyañataki,
Diosasan vengasiñ urupat yatiyañataki,+
taqe llakitanakar chuymachtʼañataki,+
3 Sionatjam jachapki ukanakar uñjañataki,
qhellanak lantejja pʼeqetak mä adorno jupanakar churañataki,
llakisiñ lantejja kusisiñ aceite churañataki,
desanimasiñ lantejja jachʼañchkañ manto churañataki.
Justician jachʼa qoqanakapa,*
Jehová Diosan plantacionapa sasaw jupanakarojj sapjjani, ukhamat jupajj jachʼañchatäñapataki.+
4 Jupanakaw nayra laqayanak wasitamp saytʼayapjjani,
jupanakaw nayra tiempon chʼusa tukjat lugaranak saytʼayapjjani,+
jupanakaw qʼala tʼunjat markanak mayamp saytʼayapjjani,+
jupanakaw walja maranak chʼusa tukjat lugaranaksa mayamp saytʼayapjjani.+
5 “Jan uñtʼat jaqenakaw jutapjjani, jumanakan uywanakamwa awatipjjarakini,
extranjero+ jaqenakaw oraqenakamsa uvas yapunakamsa yapuchapjjarakini.+
Jumanakaw markanakan utjirinakap manqʼapjjäta,+
uka markanakan wali valorani yänakapatjja* jachʼañchasipjjätawa.
7 Phenqʼachatäñat sipansa, jumanakajj walja bendicionanakwa katoqapjjäta,
jiskʼachatäñat sipansa markajajj bendicionanak katoqasajj kusisiñatwa arnaqasini.
Jïsa, jupanakajj oraqepan may katoqasajj mä ukhampwa katoqapjjani.+
Wiñayaw jupanakajj kusisitäpjjani.+
8 Naya Jehová Diosajja kunatï cheqapäki ukar munasir Diosätwa,+
lunthatasiñarusa kunatï jan cheqapäki ukarus nayajj uñistwa.+
Pagonakapjja jan faltaw nayajj jupanakar churäjja,
jupanakampejj mä wiñay pacto lurarakëjja.+
9 Jupanakan wawanakapajj markanak taypin uñtʼatäpjjaniwa,+
jutïr wawanakapas markanak taypin uñtʼatäpjjaniwa.
Taqe khitinakatï jupanakar uñjapkani ukanakajja,
Jehová Diosan bendisit wawanakarjamaw uñtʼapjjani”.+
10 Jehová Dios laykojja nayajj wali kusisitäyäwa.
Diosaj laykojj taqe chuyma kusisitäyäwa.+
Kuna laykutejj jupajj salvasiñ isimpiw isthapiyitu,+
justician isipampiw* llawuntitu,
kunjamtï mä casarasir waynajj sacerdoten turbantepjam uchaski ukhama,+
kunjamtï mä casarasir tawaqojj adornonakapampi kʼachachtʼaski ukhama.
11 Kunjamtï oraqejj alinak jiltaykejja,
kunjamtï jardinajj ukar satatanak jiltaykejja,
ukhamarakiw Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj
justiciampi+ jachʼañchäwimpi+ taqe markanak nayraqatan jiltayani.
62 Sion kawsajja janiw nayajj amuk quedaskäti,
Jerusalén kawsajja janiw+ mä cheqanak saytʼat quedaskäti,
justiciapajj wali kʼajkir qhanar uñtat qhantʼañapkama,+
salvacionapajj mä antorchar uñtat nakhañapkama.+
Mä machaq sutitwa jumar jawsapjjätam,+
uka sutjja Jehová Diosan lakapaw arsuni.
3 Jehová Diosan amparapanjja mä suma coronaruw jumajj tuküta,
Diosaman amparapanjja reyin turbanteparuw tukurakïta.
Jan ukasti Nayan Kusisiñajajj Jupjjankiwa satäjjätawa,+
oraqemajj Casarat Warmi satäjjaniwa.
Kuna laykutejj Jehová Diosajj jumat wal kusisini,
oraqemajj casarat mä warmjamäniwa.
5 Kunjamtï mä waynajj mä virgen tawaqompi casaraskejja,
ukhamarakiw markachirinakamajj jumamp casarasipjjani.
Kunjamtï casarasir waynajj casarasir tawaqot kusiskejja,
ukhamarakiw Diosamajj jumat kusisini.+
6 Jerusalén, murallanakam patjjaruw nayajj guardianak uchta.
Uru jurnälasa arum paqarasa jupanakajj janipuniw ni mä ratus amuktʼapjjañapäkiti.
Khitinakatï Jehová Diosat parlapkta ukanakajja
jan samartʼapjjamti,
7 Jerusalenar sum saytʼayañapkamajja jupar orasipkakim,
jïsa, oraqenkir taqe jaqenakajj jupar jachʼañchapjjañapkamajj jupar orasipkakim”.+
8 Jehová Diosajj kupi amparapampiw mä juramento luri, wali chʼaman amparapampiw mä juramento luri, akham sasa:
“Enemigonakaman manqʼapjjañapatakejj janiw jukʼampejj granonakam churjjäti,
janirakiw extranjeronakajj machaq vinom umjjapjjaniti, uka vino laykojj jumajj wal trabajiyätajja.+
9 Antisas khitinakatï granonak cosechapkani ukanakaw granonak manqʼapjjani, Jehová Diosarus jachʼañchapjjani,
khitinakatï uvasanak cosechapkani ukanakaw santo pationakajan vino umapjjani”+ sasa.
10 Pasapjjam, punkunaknam pasapjjam.
Markatakejj thak qʼomachapjjam.+
Lurapjjam, thak lurapjjam.
Qalanak thakit apsupjjam.+
Markanakatakejj mä señal* saytʼayapjjam.+
11 Jehová Diosajj oraq thiyanakkamaw* akham sas yatiyi:
“Sionan phuchaparojj akham sapjjam:
‘Niyaw jumajj salvasjjäta.+
Diosajj churki uka pagojj jupamp chikawa,
jupajj pagki uka pagojj jupa nayraqatankiwa’+ sasa”.
12 Jupanakajj sagrado marka, Jehová Diosan salvatanakapa* satäpjjaniwa,+
jumarojj Wali Munata, Jan Jaytanukut Marka sapjjätamwa.+
63 ¿Khitis Edom+ markat jutki ukajja?
¿Khitis Bozrá+ markat qhana coloranakani isimpi* jutki ukajja?
¿Khitis suma isimpi isintatäki ukajja?
¿Khitis wali chʼamampi sarantaski ukajja?
“Ukajj nayätwa, cheqapar parlirïki ukajj nayätwa,
salvañatakejj wali chʼamanïki ukajj nayätwa”.
2 ¿Kunatsa isimajj wila colorajja?
¿Kunatsa isimajj uvas takirin isipjamajja?+
3 “Naya sapakiw uvas chʼirwañ lugaran uvasanak takta.
Markanakat janiw khitis nayamp chikäkänti.
Colerasitaj laykojja enemigonakajarojj takichasiskakiyätwa,
wal colerasitaj laykojja jupanakarojj takichasiskakiyätwa.+
Isinakajajj jupanakan wilapampi chʼiteqsuyatänwa,
taqpach isijajj wila mayakïnwa.
5 Nayajj uñtayätwa, ukampis janiw khiti yanaptʼiris utjkänti,
jan khitis yanaptʼañ munatapatjja nayajj wal llakisiyäta.
6 Wal colerasitaj laykojja markanakaruw nayajj takichasiyäta,
colerasiñajampiw jupanakar machjayarakiyäta,+
jupanakan wilapjja oraqeruw wartarakiyäta”.
7 Kunanaktï Jehová Diosajj munasiñat jan jaytjasirïtapat lurkäna ukanakatwa nayajj parläjja,
Jehová Diosan jachʼañchkay luratanakapatwa parläjja,
kuna laykutejj taqe kunwa Jehová Diosajj jiwasanak laykojj luräna,+
Israel marka laykojj walja sumanakwa lurarakïna,
ukanakjja khuyaptʼayasirïtapata, munasirïtapata jan jaytjasirïtapatwa luräna.
8 Jupajj akham sänwa: “Jupanakajj cheqpachapuniw nayan markajäpjje, nayat jan jitheqtir wawanakäpjjaniwa”*+ sasa.
Ukhamatwa jupajj jupanakan Salviripar tukuwayi.+
9 Kunayman llakinakan uñjasipkäna ukhajja, jupajj llakisirakïnwa.+
Jupan pachpa yatiyiripaw* jupanakar salväna.+
Munasirïtapata sinttʼasirïtapatwa jupanakar salvarakïna,*+
nayra tiemponakanjja sapüruw jupanakar waytäna, yanaptʼarakïna.+
10 Ukampis jupanakajja, jupa contraw saytʼasipjjäna,+ espíritu santoparus llakisiyapjjarakïnwa.+
11 Jupanakasti nayra tiemponakatwa amtasipjjäna,
Moisés serviripan urunakapatwa akham sas amtasipjjäna:
“¿Kawkinkaraki markapan awatirinakapamp chika+ jupanakar qotat irpsunkäna+ ukasti?
¿Kawkinkaraki Moisesar espíritu santo churkäna ukasti?+
12 ¿Kawkinkaraki Moisesar* jachʼa chʼamapampi yanaptʼkäna ukasti?+
¿Kawkinkaraki jupanak nayraqatan umanak jaljtaykäna ukasti,+
ukhamat sutipajj wiñayatak amtatäñapataki?+
13 ¿Kawkinkaraki wali suynir umanak* taypnama jupanakar sarnaqaykäna ukasti,
ukhamat jupanakajj jan lanktʼasis sarnaqapjjañapataki,
kunjamtï mä caballojj pampa oraqen* sarnaqki ukhama?
14 Kunjamtï uywanakajj samartʼañatak valle pampar saraqapkejja,
ukhamarakiw Jehová Diosan espiritupajj jupanakar samartʼayäna”+ sasa.
Ukhamwa jumajj markamar irpayätajja,
ukhamat suma sutimajj jachʼañchatäñapataki.+
15 Alajjpachatpach aynachar uñtanim, uñjarakim,
santöki, wali sumäki, wali altonkkaraki uka utjäwimatpach uñtanim.
¿Kunatsa jumajj atencionamp jan istʼjjta? ¿Kunatsa chʼamamampejj jan kuns lurjjta?
¿Kawkinkisa chuymatpach sinttʼasiñamasa+ khuyaptʼayasiñamasa?+
Ukanakjja janiw jumajj nayar uñachtʼayjjestati.
16 Jumaw nanakan Awkijätajja,+
Abrahanajj janis nanakar uñtʼapkchitojja,
Israelajj janis nanakar uñtʼapkchitojja,
Jehová Dios Tata, jumaw nanakan Awkijätajja.
Sutimajja nayra maranakatpach Nanakan Salvirijawa.*+
17 Jehová Dios Tata, ¿kunatsa thakinakamat saranukupjjañaj ukhamak jaytapjjesta?*
¿Kunatsa chuymanakajajj jan istʼasir tukuñap ukhamak jaytta,* ukhamat jumar jan ajjsarapjjañajataki?+
Servirinakamar munatam laykojj kuttʼanikimaya,
juman herenciamäki uka tribunak laykojj kuttʼanikimaya.+
18 Sagrado markamajj mä qhawqha tiempokiw ukan jakäna.
Enemigonakajajj santuariomaruw takichasipjjäna.+
19 Nanakajja jaya tiempow jumamp janipun apnaqatäpkäna uka jaqenakjamäpjjta,
janipun kunapachas sutim apapkäna uka jaqenakjamäpjjtwa.
64 ¡Jumatï alajjpachanak wikkhasmäna, saraqanirakismäna ukhajja,
qollunakajj juma nayraqatan khatatipjjaspänwa,
2 jumatï waña ramanak nakhantir ninjama,
um walljjtayir ninjam saraqanismäna ukhajja,
enemigonakamajj sutim uñtʼapjjaspänwa,
markanakas juma nayraqatan khatatipjjaspänwa!
3 Kunapachatï nanakajj jan suyapkayäta uka musparkañanak jumajj lurkayäta ukhajja,+
jumajj saraqaniyätawa, qollunakas juma nayraqatan khatatipjjänwa.+
4 Nayra tiemponakatpachas janiw khitis mä Diosat istʼkänti ni amuykänsa,
janirakiw khitis jumat sipansa mä Diosar uñjkänti,
uka Diosajj khitinakatï pacienciampi jupar suytʼasipki ukanakar yanaptʼiriwa.+
5 Khitinakatejj kunatï cheqapäki uk wali kusisit lurapki,+
khitinakatï jumat amtasipjje, thakinakam arkapjjaraki jupanakamp jikisiriw sartajja.
Kunapachatï nanakajj juchachasisipkakiyäta ukhajja, jumajj colerasiyätawa,+
jaya tiempow nanakajj ukham lurapjjayäta.
¿Jichhajj nanakan salvatäpjjañajajj wakisiti?
6 Nanakajj taqeniw qʼañut uñjat jaqjamäpjjta,
cheqapar luratanakajajj phajjsi wilatak mä pañor uñtasitawa.+
Nanakajj taqeniw mä laphir uñtat wañsjjapjjäjja,
pantjasitanakajajj thayjamaw nanakar qatatipjjetani.
7 Janiw khitis sutim artʼasirejj utjkiti,
janirakiw khitis sartasisajj jumar thaqktamti, ni jumatsa katuntaskiti,
kuna laykutejj jumajj ajanumjja nanakat imantastawa,+
pantjasitanakajatjja jumajj aynachtʼayapjjestawa.
8 Ukampis jichhajj Jehová Dios Tata, jumaw nanakan Awkijätajja.+
9 Jehová Dios Tata, janikiy nanakatak wal colerasimti,+
pantjasitanakajatsa janikiy wiñayatak amtasimti.
Mirä amp suma, uñtanipjjakitaya, taqeniw nanakajj juman markamäpjjta.
10 Sagrado markanakamajj wasararuw tukupjje.
Sionajj wasararuw tukjjaraki,
Jerusalenajj qʼala tukjat mä lugaräjjarakiwa.+
11 Nanakan santo ukhamarak wali suma utajajja,*
mä arunjja kawkjantï nayra awkinakajajj jumar jachʼañchapkayätam uka utajja,
ninamp nakhantatawa,+
taqe kunanakatï nanakan wali munatäkäna ukanakajj qʼala tʼunjatawa.
12 Jehová Dios Tata, ukhamäkipansa ¿janipunit yanaptʼañ munapkitäta?
¿Amukit jumajj quedasïta, ukhamakit nanakar wal sufriyapjjatap dejäta?+
65 “Khitinakatï nayat jan jisktʼasipkäna ukanakampiw thaqayasiyäta,
khitinakatï jan thaqapkitäna ukanakampiw jikjjatayasiyäta.+
Sutijat jan artʼasipkäna uka markarojj akham sasaw nayajj sayäta: ‘¡Nayajj akankastwa, nayajj akankastwa!’+ sasa.
2 Sapüruw jan istʼasir markarojj nayan ukar kuttaniñapatak jawsta,+
khitinakatï pachpa amuyunakapar arkasa,+
jan wali thakin sarnaqapki+ ukanakaruw jawsta,
3 uka markajj pachpa ajanujaruw ofendisipkakitu,+
jupanakajj jardinanakan sacrificionak lurasa,+ ladrillonak patjjan sacrificionak jewqʼeyasaw ofendisipkakitu.
4 Jupanakajj sepulturanak taypinwa qontʼasipjje,+
arumajj jamas cheqanakankapjjewa,*
khuchi aychwa manqʼapjje,+
phukunakapansa sartenanakapansa ajjtaskañanakat* phayat caldow utji.+
5 Jupanakajj akham sapjjewa: ‘Kawkjanktatï ukar quedasim, jan nayar jakʼachasistati,
kuna laykutejj nayaw jumat sipansa jukʼamp santötjja’ sasa.
Jupanakajj nayar colerayasipkakituwa,* uru jurnäla nakhir ninar uñtasitäpjjewa.
6 Naya nayraqatan qellqatawa,
janiw mä cheqanak saytʼat quedaskäti,
nayajj jupanakarojj castigäwa,+
phoqatpachwa jupanakar castigäjja,
7 jupanakan jan wali luratanakapata, nayra awkinakapan jan wali luratanakapatwa nayajj castigäjja”+ siw Jehová Diosajja.
“Qollunakan sacrificionak jewqʼeyapjjatapatsa,
jiskʼa qollunakan nayar colerayapjjatapatsa,+
taqe jan wali luratanakapatwa nayraqat castigäjja”.
8 Jehová Diosajj akham siwa:
“Kunapachatï maynejj uvasanak uñjasajj machaq vino lurañjamätap amuyi ukhajja,
akham siwa: ‘Jan uka uvasanak jaqtamti, ukanjja mä bendicionaw utji’ sasa,
nayajj ukhamwa servirinakajampejj lurarakëjja,
janiw taqenirojj tʼunjkäti.+
9 Jacobutjja mä wawa nayajj utjayäjja,
Judatjja khititï nayan qollunakaj herenciat katoqkani ukaruw utjayäjja,+
nayan ajllitanakajaw uka oraqe katuntapjjani,
servirinakajaw ukan jakapjjarakini.+
10 Khitinakatï markajat nayar thaqapkitani ukanakatakejja,
Sarón+ lugarajj ovejanakatak paston oraqeruw tukuni,
Acor+ lugarankir vallejja vacanakatak samartʼañ lugararuw tukurakini.
11 Ukampis jumanakajj Jehová Diosarojj apanukupjjtawa,+
sagrado qollujatsa armasipjjtawa,+
Suma Suerte churir diosan mesap uchirinakäpjjtawa,
jaqen Destinop yatir diosatak vinompi copanak phoqantirinakäpjjtawa.
12 Jichhajj espadaruw nayajj jumanakar apjjaruyapjjäma,+
taqe jumanakajj jiwayatäñatakiw altʼasipjjäta,+
kuna laykutejj nayajj jawsayätwa, ukampis jumanakajj janiw jaysapkayätati,
nayajj parlayätwa, ukampis janiw jumanakajj istʼapkayätati,+
kunatï nayraqatajan jan walïkäna ukjja lurasipkakiyätawa,
kunatï nayar jan gustkitäna ukwa ajllipjjarakiyätajja”+ sasa.
13 Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojj akham siwa:
“Servirinakajajj manqʼapjjaniwa, ukampis jumanakajj manqʼatwa awtjayasipjjäta.+
Servirinakajajj umwa umtʼasipjjani,+ ukampis jumanakajj umatwa pharjayasipjjäta.*
Servirinakajajj kusisipjjaniwa,+ ukampis jumanakajj phenqʼachatäpjjätawa.+
14 Chuymanakapan wali sum jikjjatasipjjatap laykojja servirinakajajj kusisiñatwa arnaqasipjjani,
ukampis jumanakajj chuymanakam usuyasipjjatam laykojja wararipjjätawa,
chuymanakaman wal llakisipjjatam laykojja jachapjjarakïtawa.
15 Jumanakajj mä suti jaytapjjäta, uka sutjja servirinakajajj maldisiñatakiw apnaqapjjani,
Taqe Kunjjar Munañani Jehová Dios Tatitojja sapa mayniruw jumanakarojj jiwarayapjjätam,
ukampis servirinakaparojj yaqha sutitwa jupajj jawsani,+
16 ukhamat taqe khititï oraqen mä bendición jikjjatañ munki ukajja,
cheq parlir* Diosampi bendisitäñapataki,
taqe khititï oraqen mä juramento lurki ukajja,
17 ¡Uñtapjjam! Nayajj machaq alajjpachanakampi machaq oraqempwa luräjja,*+
kunanakatï nayrajj paskäna ukanakajj janiw amtatäjjaniti,
janirakiw khitis ukanakat llakisjjaniti.+
18 Ukhamajj kusisipjjam, kuntï nayajj lurkä ukat wiñayatak kusisipjjam.
Kuna laykutejj Jerusalén marka luräjja, ukhamat jupa layku kusisiñ utjañapataki,
Jerusalenan markachirinakapa nayajj lurarakëjja, ukhamat jupanak layku kusisiñ utjañapataki.+
19 Jerusalén marka laykojja wal nayajj kusisëjja, markaj laykojja wal kusisirakëjja,+
ukanjja janiw jukʼampejj jachatanakasa ni llakisiñat wararitanakasa istʼasjjaniti”.+
20 “Ukanjja janiw mä qhawqha urunak jakir asu wawanakajj utj-jjaniti,
janirakiw awkiptañ urunakap jan phoqachir jilïr jaqenakas utj-jjaniti.
Kuna laykutejj khititï patak marani jiwkani ukarojja mä wayniturjamakiw uñjapjjani,
jucharar jaqejja patak maranïskpasa maldisitäniwa.*
21 Jupanakajj utanakwa utachasipjjani, ukanwa jakapjjarakini,+
uvasanakwa yapuchasipjjani, achunakapwa manqʼapjjarakini.+
22 Janiw yaqhanakan jakapjjañapatakejj utanak utachapkaniti,
janirakiw yaqhanakan manqʼapjjañapatakejj yapuchapkaniti.
Kuna laykutejj qhawqha tiempotï* mä qoqajj* jakki ukha tiemporakiw markajajj jakani,+
ajllitanakajajj kuntï trabajisajj jikjjatapkani ukanakampejj wal kusisipjjani.
23 Janiw inamayakejj wali chʼam tukus trabajipkaniti,+
janirakiw sufriyañatakejj wawanïpkaniti,
kuna laykutejj jupanakasa, jupanakat jutir wawanakapasa,+
Jehová Diosan bendisit wawanakäpjjewa.+
24 Janïraw jupanakajj artʼasipkaniti ukhaw nayajj jupanakar jaysäjja,
janïraw parlañsa tukuyapkaniti ukhaw nayajj jupanakar istʼjjäjja.
25 Qamaqempi* ovejampejj juntukiw manqʼapjjani,
leonajj toror uñtasitaw pasto manqʼani,+
asirusti* laqʼa polvo manqʼarakini.
Jupanakajj janiw kuna jan walsa ni kuna jan waltʼäwsa sagrado qollujan utjayapkaniti”+ siw Jehová Diosajja.
66 Jehová Diosajj akham siwa:
“Alajjpachanakajj nayan tronojawa, oraqejj kayunakajan taktʼasiñaparakiwa.+
Ukhamajj ¿kawkinsa jumanakajj nayatak mä uta lurapjjasma?+
¿Kawkinkisa samarañ lugarajajja?”+ sasa.
Khititï humilde chuymanïki, chuymapan wali llakitäki, arunakaj wali respetompi uñjkaraki,
ukaruw nayajj uñtanëjja.+
3 Khititï mä toro jiwayki ukajja, mä jaqer jiwayki ukar uñtasitawa.+
Khititï mä oveja sacrificiot loqtki ukajja, mä anur kunkat leqʼetatas jiwayki ukar uñtasitawa.+
Mä ofrenda loqtki ukajja, ¡khuchin wilap loqtki ukar uñtasitawa!+
Khititï janqʼo incienso ofrendat loqtki ukajja,+ magia lurañatak arsut arunakampi mä bendición arski* ukar uñtasitawa.+
Jupanakajj pachpa thakipwa ajllisipjje,
ajjtaskañanakampiw kusisipjjaraki.
4 Ukatwa kunjamanakatsa jupanakar castigäjja uk ajllëjja,+
kunanakatï jupanakar wal ajjsarayki ukanakwa jupanakar apayanëjja.
Kunapachatï nayajj jawskayäta ukhajja, janiw khitis jayskänti,+
kunapachatï nayajj parlkayäta ukhajja, janiw khitis istʼkänti.
Kunatï naya nayraqatan jan walïkäna ukanak lurasipkakïnwa,
kunatï nayar jan gustkitäna ukwa ajllipjjarakïna”.+
5 Khitinakatï Diosan arunakap wal respetapkta ukanakajj Jehová Diosan arunakap istʼapjjam, jupajj akham siwa:
“Nayan sutij layku uñisipktam, yaqhachapkaraktam uka jilanakamajj akham sapjjewa: ‘¡Jehová Diosajj jachʼañchatäpan!’+ sasa.
Ukampis Diosajj uñstaniniwa, kusisiñwa jumanakatak apanirakini,
jupanakasti phenqʼachataw uñjasipjjani”+ sasa.
6 ¡Markatjja mä bullaw istʼasi, templotjja mä kunas suynkaspa ukhamaw istʼasiraki!
Kuna laykutejj Jehová Diosaw enemigonakapar castigaski.
7 Janïr parto waytayaskipanwa warmejj ususïna.+
Janïr partompi tʼaqeskäna ukhaw mä yoqall wawa ususïna.
8 ¿Khitis ukham pasatap mä kutikis istʼänjja?
¿Khitis ukhamanak uñjänjja?
¿Mä markajj mä urunak nasispati?
¿Jan ukajj mä markajj mä akatjamat nasispati?
Ukampis Sionajj partompi tʼaqesiñ qalltkäna ukspachaw yoqall wawanakapar ususïna.
9 Jehová Diosajj akham siwa: “¿Kunapachatï parto waytaykä ukhajja, janit mä wawajj naskani?” sasa.
Diosamajj akham sarakiwa: “¿Parto waytayasajj wawan nasiñap nayajj jarkʼarakïti?” sasa.
10 Taqe khitinakatï Jerusalenar munasipkta ukanakajj+ jupamp chik kusisipjjam, jupampejj wali kusisitäpjjam.+
Jupatjam wali llakitäsipkta ukanakajj jupamp chik walpun kusisipjjam,
11 jumanakajj jupat ñuñtʼasaw alimentasipjjäta, ukatsti sistʼasipjjätawa, chuymachtʼatäpjjarakïtawa,
jïsa, jumanakajj sistʼasipjjätawa, jupan wali jachʼañchatätap laykojja wal kusisipjjarakïta.
12 Jehová Diosajj akham siwa:
“Sumankañwa jupjjar puriyäjja, uksti mä jawirar uñtatwa puriyäjja,+
markanakan jachʼañchäwipwa jupjjar puriyäjja, uksti jilarir mä jawirar uñtatwa puriyäjja.+
Jupaw jumanakar ñuñuyapjjätam, ichjjarupjjarakïtam,
jarphipar ichjjarusaw jumanakar chhujupjjätam.
13 Kunjamtï mä taykajj wawapar chuymachtʼkejja,
ukhamwa jumanakar chuymachtʼasipkakïma,+
Jerusalén laykuw jumanakajj chuymachtʼatäpjjäta.+
14 Jumanakajj ukwa uñjapjjäta, ukatsti chuymanakamajj kusisiñampi phoqtʼatäniwa,
chʼakhanakamajj machaq pastor uñtataw wali chʼamanïni.
Jehová Diosajj chʼamapwa* servirinakapar uñtʼayani,
ukampis enemigonakaparojj taqe jaqenak nayraqatanwa juchañchani”+ sasa.
15 “Jehová Diosajj mä ninjamaw jutani,+
carronakapajj mä jachʼa thayar uñtatawa,+
ukhamat enemigonakapar wali colerasiñampi castigañataki,
aqkir ninampi jupanakar castigañataki.+
16 Kuna laykutejja Jehová Diosajj ninampiw juchañchani,
jïsa, espadampiw taqe jaqenak contrajj uk lurani,
waljaniruw Jehová Diosajj jiwarayani.
17 Khitinakatï jardinanakar mantasin mä falso diosar adorañatakejj* wakichtʼasipjje, qʼomachasipjjaraki ukanakasa,+ khitinakatï khuchi aycha,+ ajjtaskañanaka, achakunaka+ manqʼapki ukanakasa taqeniw tukjatäpjjani” siw Jehová Diosajja. 18 “Nayajj luratanakapsa amuyunakapsa yattwa, ukatwa taqe markankir jaqenakaru, kunayman aru parlir taqe jaqenakaru tantachthapiñatak jutäjja, jupanakasti jutapjjaniwa, jachʼañchäwijsa uñjapjjarakiniwa”.
19 “Jupanak taypinjja nayajj mä señal uchäjja, escapapkani ukanakat yaqhepanakarojja kawkïr markanakatï nayat jan istʼapki, jachʼañchäwijsa jan uñjapki, uka markanakaruw khitäjja: Tarsis+ toqeru, Pul, Lud+ markanakaruw khitäjja, ukanakanjja flechtʼañatak arco apnaqerinakäpjjewa, Tubal, Javán+ markanakaru, ukhamarak jayankir islanakaruw khitäjja. Jupanakaw markanakanjja jachʼañchäwijat yatiyapjjani.+ 20 Jupanakarakiw Jehová Diosatak mä regalor uñtata jumanakan jilanakamarojj taqe markanakat apanipjjani,+ sagrado qollujaru, mä arunjja Jerusalenaruw apanipjjani, caballonakata, jachʼa carretanakata, jiskʼa carretanakata, mulanakata, ratuk sariri camellonakatwa apanipjjani, kunjamtï Israelankir jaqenakajj Jehová Diosan utapar mä qʼoma fuenter regalop apanipki ukhama” siw Jehová Diosajja.
21 Jehová Diosajj akham sarakiwa: “Yaqheparojj sacerdotëpjjañapataki ukhamarak levitäpjjañapatakiw nayajj ajllëjja” sasa.
22 “Nayajj machaq alajjpachanakampi machaq oraqempi luräjja,+ kunjamtï ukanakajj nayraqatajan wiñayatak utjkanejja, ukhamarakiw jumanakan wawanakamasa sutinakamasa wiñayatak utjani”+ siw Jehová Diosajja.
23 “Sapa machaq phajjsisa,* sapa sábado urusa
taqe jaqenakaw naya nayraqatan altʼasiñatak* jutapjjani”+ siw Jehová Diosajja.
24 “Jupanakajj mistupjjaniwa, ukatjja naya contra saytʼasipkäna uka jaqenakan jiwat cuerponakapwa uñjapjjani,
uka jiwat cuerponakan utjki uka laqʼonakajj janiw jiwapkaniti,
uka jiwat cuerponakar nakhantki uka ninajj janirakiw jiwarkaniti,+
taqe jaqenakatakis wali ajjtaskañäpjjaniwa”.
Uka sutejja, “Jehová Diosan salvacionapa” sañ muni.
Jan ukajja, “dueñoparojj uñtʼkiti”.
Jan ukajja, “ulceranakamas”. Ukajja llejjtir uñtasitawa.
Jan ukajja, “yatichäwip”.
Jan ukajja, “wawa phajjsinaksa”.
Jan ukajja, “Wawa phajjsinakamsa”.
Jan ukajja, “amparanakamajj wila phoqakiwa”.
Jan ukajja, “wajchanakan (iñunakan)”.
Hebreo arunjja, kunanakatï qollqetsa qoritsa umatatayatäsajj jalaqtki uka jan servirinakatwa parlaski.
Jan ukajja, “trigot lurat cervezamajj”.
Jan ukajja, “wajcharojj (iñurojj)”.
Jan ukajja, “jabonampjamaw”.
Jan ukajja, “arbolanakatjja”.
“Qoqanaka, jardinanaka” sasinjja, inas falso idolonakar adorañat (yupaychañat) parlaskchi.
Jan ukajja, “arbolar”.
Jan ukajja, “qhepa urunakanjja”.
Jan ukajja, “yatichäwejj”.
Jan ukajja, “segaderanakaruw”.
Jan ukajja, “cosasanakapas”.
Variante: “Jaqhe”.
Jan ukajja, “arbolanakaw”.
Variante: “jaqhenakan”.
Uka jiskʼa animalajj achakur uñtasitawa.
Variante: “jaqhe”.
Jan ukajja, “jilïr irpirirusa”.
Jan ukajja, “munañan jaqenakamp”.
Jan ukajja, “jumanakan doctoramäkäti”.
Hebreo arunjja, “luratanakapan achunakapwa manqʼapjjani”.
Jan ukajja, “cintanaksa”.
Jan ukajja, “amuletonaksa”.
Jan ukajja, “manqha isinaksa”.
Variante: “kawuyakiw”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Ukajja, jan casarasitapata jan wawanakanïtapat jiskʼachat warminakatwa parlaski.
Hebreo arunjja, “wanunakap”.
Variante: “mallkirakïna”.
Hebreo arunjja, “mä bato medidakiw”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.
Hebreo arunjja, “mä homer medida”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.
Hebreo arunjja, “mä efá medidakiw”. Apéndice B14 uñjjattʼäta.
Variante: “wañjatäpjjarakiniwa”.
Jan ukajja, “Seolajj”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “importante jaqenakapasa”.
Variante: “chʼajjwiri”.
Jan ukajja, “ewjjtʼapajj”.
Jan ukajja, “yatichäwipwa”.
Jan ukajja, “señaltʼañatak mä poste”.
Variante: “qawayanakatpach”.
Variante: “jiskhunakapan”.
Jan ukajja, “flechtʼañatakejj listokïpjjewa”.
“Serafín” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “arbolar”.
Ukajja, “janiw jupanakajj uka marka katuntapkänti” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “bosquenkir”.
Jan ukajja, “arbolanakajj”.
Uka sutejja, “mä qhawqhanikiw kuttʼanipjjani” sañ muni.
Ukajja, “wal ajjsarayapjjañäni” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “murallanakap kʼakʼatattayapjjañäni”. Hebreo arunjja, “jaljtayapjjañäni”.
Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.
Jan ukajja, “gobiernomajj”.
Jan ukajja, “Seol”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Uka sutejja, “Diosajj jiwasampïskiwa” sañ muni.
Variante: “jaqhe”.
Apéndice B14 uñjjattʼäta.
Hebreo arunjja, “jiwir jaqen qellqañ instrumentopampi”.
Uka arojja, inas “saqueysuñatak jankʼachasiña jan ukajj saqueysuñatak jankʼak jutaña” sañ munchi.
Uka profetisa warmejja Isaiasan esposapänwa.
Hebreo arunjja, “profetisa warmiruw nayajj jakʼachasiyäta”.
Ukajja, Éufrates jawiratwa parlaski.
Isaías 7:14 texto liytʼäta.
Hebreo arunjja Emmanuel sutejj “Diosajj jiwasampïskiwa” sañ muni. Isaías 7:14; 8:8 textonak liytʼäta.
Jan ukajja, “gobiernonakatakejja”.
Variante: “jaqher”.
Jan ukajja, “yatichäwipar”.
Hebreo arunjja, “janiw willjtanïpkiti”.
Ukajja, Diosatwa parlaski.
Jan ukajja, “gobiernojj; principjam apnaqañajj”.
Jan ukajja, “gobiernopansa”.
Jan ukajja, “arbolanakajj”.
Ukajja, “ayrupjjäjja (mallkipjjäjja)” sasaw jaqokipasirakispa.
Ukajja, “palmera qoqan (arbolan) ramapsa” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “wayn tawaqonakampejj”.
Jan ukajja, “wajchanakatsa (iñunakatsa)”.
“Apóstata” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “Bosquenkir”.
Jan ukajja, “wajchanakaruw (iñunakaruw)”.
Jan ukajja, “castigo urun”.
Jan ukajja, “Asirior”.
“Apóstata” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “gobiernonakarojj”.
Hebreo arunjja, “nayajj castigäjja”.
Ukajja, Isaías 10:5, 24 textonakan parlki uka Asiria markan jaqenakapatwa parlaski.
Variante: “tajjaptayaniwa”.
Jan ukajja, “arbolanakajja”.
Jan ukajja, “castigojja”.
Variante: “jaqhe”.
Jan ukajja, “arbolanakajj”.
Jan ukajja, “mä hachampiw”.
Jan ukajja, “bosquenkir”.
Jan ukajja, “arbolanakarojj”.
Jan ukajja, “jan yaqhachasaw juzgani”.
“Llampʼu chuymanïña” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “espiritupampiw”.
Hebreo arunjja, “Lobojj”. Uka animalajj qamaqer jan ukajj zorror uñtasitawa, qamaqet sipansa jachʼarakiwa.
Ukajja, “vaca qallumpi leonampejj juntukiw manqʼasipjjani” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “paja”.
Jan ukajja, “Ñuñuskir mä wawajj”.
Jan ukajja, “katarin”.
Hebreo arunjja, “saphipat”.
Jan ukajja, “señaltʼañatak mä postjam”.
Jan ukajja, “markanakajja juparuw thaqapjjani”.
Hebreo arunjja, “amparap”.
“Sinar” sasinjja, Babilonia markatwa parlaski.
Jan ukajja, “señaltʼañatak mä poste”.
Variante: “qawayanakapatpachwa”.
Hebreo arunjja, “lajjrapwa”.
Jan ukajja, “wañtʼayani”.
Ukajja, Éufrates jawiratwa parlaski.
Variante: “jiskhus”.
Variante: “kayuta”.
“Jah” sutejja, Jehová Diosan jiskʼaptayat sutipawa.
Jan ukajja, “Jehová Diosatak music tukapjjam”.
Hebreo arunjja, “Sionan jakir warmi”. Ukham sasinjja, taqpach markajj mä warmïkaspas ukhamwa parlaski.
Variante: “Jaqhenakani”.
Jan ukajja, “señaltʼañatak mä poste”.
Hebreo arunjja, “khitinakarutï santor tukuykta”.
Jan ukajja, “Gobiernonakan”.
Hebreo arunjja, “Kesil sat constelacionanakasa”. Ukham sasinjja, inas Orión sat constelacionampita, uka jakʼankir yaqha constelacionanakampit parlaskchi.
Jan ukajja, “Gobiernonakat”.
Hebreo arunjja, “búhos reales ukanakakiw”.
Ukajja, “cabrar uñtasit demonionakaw” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “samartʼayani”.
Jan ukajja, “capatazanakapäkäna”.
Jan ukajja, “Capatazajj”.
Jan ukajja, “arbolanakas”.
Jan ukajja, “Seolasa”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Hebreo arunjja, “orqo cabranakarus”.
Jan ukajja, “Seolar”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “norte toqenkir”.
Jan ukajja, “Seol”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “gobiernonakar”.
Hebreo arunjja, “utapar”.
Jan ukajja, “uñisit mä ramar”.
Jan ukajja, “pantanonakani”.
Jan ukajja, “Asiriorojja”.
Jan ukajja, “nuwantañatak listöki”.
Jan ukajja, “katarin”.
Jan ukajja, “norte toqetwa”.
Jan ukajja, “Temploru”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “Uta patjjanakapansa”.
Jan ukajja, “arbolanakajj”.
Ukham sasinjja, uvas pasasanakampik lurat mä quequetwa parlaski.
Jan ukajja, “yupaychañatak”.
Hebreo arunjja, “Akat kimsa maranakatjja, mä arunjja sueldot trabajir jaqen maranakapjamajja”.
Jan ukajja, “gobiernojj”.
Hebreo arunjja, “jañchipan likʼipas”.
Variante: “tajjaptaniwa”.
Jan ukajja, “espiganakwa”.
Jan ukajja, “arbolan”.
Jan ukajja, “bosquen”.
Variante: “Jaqhematjja”.
Jan ukajja, “yaqha markankir diosan”.
Variante: “mallkinttajja”.
Variante: “mallkiskta”.
Variante: “chʼajjwapjje”.
Variante: “chʼajjwapjje”.
Variante: “chʼajjwapjjani”.
Jan ukajja, “qorumir (qolumir) alirojj”.
“Papiro” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “señaltʼañatak mä postjamäniwa”.
Ukajja, “lugarajatwa” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “segaderampi”.
Jan ukajja, “mä gobiernojj yaqha gobierno”.
Variante: “phiru”.
Uka alejja siniya (pantano) lugaranakan jiliri jachʼa alinakawa.
Jan ukajja, “redenakap”.
Jan ukajja, “Menfis”.
Jan ukajja, “vomitjasitapan”.
Ukajja, “palmera qoqan (arbolan) ramapasa” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “comandante”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Variante: “jiskhunaksa”.
Jan ukajja, “jukʼa isini”.
Jan ukajja, “wali suma markätapat musparapkäna”.
Amuyatajja, nayra Babiloniankir oraqetwa parlaski.
Jan ukajja, “sur toqen”.
Amuyatajja, “jupajj” sasinjja Babilonia markatwa parlaski.
Hebreo arunjja, “yoqall wawätawa”.
Ukajja, “amuki” sañ muni.
Jan ukajja, “bosquenwa”.
Variante: “wañjat”.
Hebreo arunjja, “Akat mä maratjja, mä arunjja sueldot trabajir jaqen maranakapjamajja”.
Amuyatajja, Jerusalenatwa parlaski.
Jan ukajja, “utanak patjjar”.
Variante: “chʼajjwiri”.
Jan ukajja, “caballjjat sarir jaqenakajj”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “palaciot”.
Variante: “jaqheruw”.
Hebreo arunjja, “mä utjäwi”.
Jan ukajja, “wawanakasa”.
Jan ukajja, “hondo”.
Ukajja, Nilo sat jachʼa jawirat saraqer yaqha jawiratwa parlaski.
Hebreo arunjja, “jathanakapasa”.
Hebreo arunjja, “virgen tawaqonakarus”.
Ukajja, “janiw puertojj utj-jjeti” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “gobiernonakarus”.
Jan ukajja, “bosque”.
“Juparojj” sasinjja, inas Tiro markat parlaskchi.
Jan ukajja, “gobiernonakampiw”.
Amuyatajja, Judá markampita Jerusalén markampitwa parlaski.
Ukajja, “Oraqejj wañsuskiwa” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “nayra”.
Ukajja, “wañsuskiwa” sasaw jaqokipasirakispa.
Variante: “chʼajjwapjjatapajj”.
Jan ukajja, “arbolajj”.
Jan ukajja, “Inti jalantatpachwa”.
Variante: “qawayanakapatpachwa”.
Variante: “chʼajjwatapjja”.
Jan ukajja, “parpanakamp”.
Hebreo arunjja, “manqʼantjjani”.
Jan ukajja, “sawut velwa”.
Hebreo arunjja, “manqʼantjjani”.
Hebreo arunjja, “aka qollunwa samarani”.
Amuyatajja, Diosatwa parlaski.
“Jah” sutejja, Jehová Diosan jiskʼaptayat sutipawa.
Variante: “Jaqhewa”.
Jan ukajja, “planochtʼatawa”.
Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.
Ukajja, Diosasa sutipasa amtatapunïspa, uñtʼayasirakispa ukatwa parlaski.
“Alma” siski uk glosarion liytʼäta.
“Sullar” sasinjja, inas alinakan (malvas alinakan) sullapat parlaskchi.
“Leviatán” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “katarirojj”.
“Jupar” sasinjja, inas Israel markat parlaskchi, Israel markajj uvas yapur uñtasitawa.
Jan ukajja, “arbolanakan”.
Jan ukajja, “arbolat”.
Ukajja, Éufrates jawiratwa parlaski.
“Coronarjamaw” sasinjja, inas Samaria capitalat parlaskchi.
Variante: “takjatäpjjaniwa”.
Jan ukajja, “vomitjasitanakampi”.
Jan ukajja, “mediñ pitjjarojj yaqha mediñ pita, mediñ pitjjarojj yaqha mediñ pita”.
Jan ukajja, “mediñ pitjjarojj yaqha mediñ pita, mediñ pitjjarojj yaqha mediñ pita”.
Jan ukajja, “Seolampiw”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.
Jan ukajja, “nivelaruw”.
Jan ukajja, “Seolampi”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Ukajja, “Kunapachatï jupanakajj yatiyäwi amuyapkani ukhajja, jupanakajj wal ajjsarapjjani” sasaw jaqokipasirakispa.
Variante: “kʼiluntasiñatakejj”.
Ukajja, jan añcha sumäki uka trigotwa parlaski, nayra Egipto markanwa uk yapuchapjjerïna.
Variante: “qawayanakar”.
“Jupajj” sasinjja, Diosatwa parlaski.
Jan ukajja, “cheqañchi”.
Jan ukajja, “ewjjtʼapajj”.
Jan ukajja, “yatiñapajj wali jachʼawa”.
Uka sutejja, inas “Diosan altarapankir nina” sañ munchi. Inas Jerusalén markat parlaskchi.
Hebreo arunjja, “jan uñtʼatanakajj”.
Variante: “wañjatäsajj”.
Jan ukajja, “yupaychapjjetu”.
Jan ukajja, “bosquer”.
“Llampʼu chuymanïña” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “ajanupajj janiw phenqʼasiñatsa chuyma pʼakintat uñjasitapatsa qʼelluptjjaniti”.
Hebreo arunjja, “vino ofrenda warjjatapjje”. Amuyatajja, mä acuerdo lurañatwa ukajj parlaski.
Jan ukajja, “sur toqen”.
Jan ukajja, “katarin”.
“Rahab” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “tablar”.
Jan ukajja, “yatichäwip”.
Ukajja, “¡Qʼañunaka!” sasaw jaqokipasirakispa.
Hebreo arunjja, “likʼini, aceiteni ukhamäniwa”.
Hebreo arunjja, “Jehová Diosan sutipajj”.
Jan ukajja, “samanapajj”.
Jan ukajja, “cernidorampi”.
Jan ukajja, “kunjamtï flautan tuktʼataparjam sarnaqer jaqejj”.
Variante: “Jaqhep”.
“Tófet” sasinjja, ninamp phichantañatak mä lugarat parlañatakiw aka texton apnaqasi, tukjaña sañwa munaraki.
Jan ukajja, “caballjjat sarir jaqenakar”.
Variante: “chʼajjwapjjatapatsa”.
Variante: “jaqhepajja”.
Jan ukajja, “ninapajj”.
Variante: “jaqhen”.
“Apostasía” siski uk glosarion liytʼäta.
Variante: “wañjat”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Variante: “chʼajjwiri”.
Jan ukajja, “bosquerjam”.
Jan ukajja, “bosquerojj”.
Jan ukajja, “chʼamamampi”.
Variante: “Chʼajjwiri”.
“Langosta” siski uk glosarion liytʼäta.
Ukajja, “Jupajj churki uka wali valoranejja” sasaw jaqokipasirakispa.
“Jupajj” sasinjja, enemigotwa parlaski.
Ukajja, “wañsuskiwa” sasaw jaqokipasirakispa.
“Apóstata” siski uk glosarion liytʼäta.
Variante: “jaqhenak”.
Jan ukajja, “lupʼïta (piensäta)”.
Variante: “kawuyanakapajj”.
Variante: “kawuyanakapajj”.
Jan ukajja, “arbolan”.
Amuyatajja, Edom markankir Bozrá capitalan utjki uka jawiranakatwa parlaski.
Hebreo arunjja, “qalanakampiw”.
Ukajja, “cabrar uñtasit demoniojja” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “chotacabras”.
Jan ukajja, “katarejj”.
Jan ukajja, “croco”.
Jan ukajja, “tarujajj”.
“Papiro” siski uk glosarion liytʼäta.
Hebreo arunjja, “mayamp alkäna”.
Jan ukajja, “coperonakan jilïripa”.
Jan ukajja, “palaciot”.
Jan ukajja, “siriaco”.
Jan ukajja, “arbolanakamata”.
Jan ukajja, “palaciot”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “palaciot”.
Jan ukajja, “jan wali arunakamp toqetäña”.
Ukajja, “angelanak taypiruw” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “gobiernonakan”.
Jan ukajja, “gobiernonakapajj”.
Jan ukajja, “arbolanakapsa”.
Jan ukajja, “bosquenakaparus”.
Variante: “jatʼsusajja”.
Hebreo arunjja, “luratäjjänwa”.
Jan ukajja, “uta patjjan”.
“Jumatak” sasinjja, Ezequías reyitwa parlaski.
Jan ukajja, “willeqtir granonakat jilki uka achunakat manqʼasipjjäta”.
Variante: “mallkisajj”.
Hebreo arunjja, “utapan”.
Hebreo arunjja, “urunakamarojj”.
Inas uka gradanakajj kuna horasa uk yatiñatakïchïna, chʼiwi uñtasaw kuna horas uk yatipjjerïpachäna.
Jan ukajja, “Seolan”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
“Jah” sutejja, Jehová Diosan jiskʼaptayat sutipawa.
Ukajja, “grulla” sasaw jaqokipasirakispa.
“Jumïpanwa” sasinjja, Diosan arsutanakapata luratanakapatwa parlaski.
Jan ukajja, “Taqe juchanakajsa juma nayraqatatwa chhaqtaytajja”.
Jan ukajja, “Seolajj”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “ulcerapar”. Ukajja llejjtir uñtasitawa.
Jan ukajja, “palaciopansa”.
Jan ukajja, “gobiernopansa”.
Jan ukajja, “palacioman”.
Jan ukajja, “palacioj”.
Jan ukajja, “palacioman”.
Hebreo arunjja, “urunakajantï”.
Jan ukajja, “chuymachtʼkir arunakamp parlapjjam”.
Jan ukajja, “espiritupaw”.
Jan ukajja, “awatini”.
Hebreo arunjja, “pechoparuw”.
Ukajja, ampar sum jistʼatatasin tayka lukʼan puntat jiskʼa lukʼan puntakamäki ukatwa parlaski. Apéndice B14 uñjjattʼäta.
Ukajja, “espiritupat amuytʼisti” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “arbolanakapajj”.
Jan ukajja, “árbol”.
Jan ukajja, “gobiernonakaparojj”.
Variante: “mallkit”.
Variante: “Mä qawayat mä qawaykam”.
Jan ukajja, “amuytʼatapajj”.
Jan ukajja, “jan entiendkayawa”.
Jan ukajja, “naya nayraqatan amukïpjjam”.
Ukajja, Diosar serviñatak jawsatäñatwa parlaski.
“Jupasti” sasinjja, inas Jehová Diosan munañap lurkäna uka gobernantet parlaskchi.
Variante: “qawayanakapajja”.
Variante: “qawayanakapatpachwa”.
Ukajja, “jan khiti arjjatirini, jan yäqata” sañ muni.
Hebreo arunjja, “Mayamp Aliri”.
Jan ukajja, “arbolanakwa”.
Variante: “mallkëjja”.
Jan ukajja, “piensapjjañajataki”.
Jan ukajja, “Norte toqenkirit”.
Jan ukajja, “yatichäwipwa”.
Jan ukajja, “yupaychasiñapa”.
Jan ukajja, “nayar jachʼañchasiñapäki uk janiw khitimpis compartkäti”.
Variante: “qawayanakapatpach”.
Variante: “jaqhe”.
Jan ukajja, “yatichäwir”.
Jan ukajja, “yatichäwipar”.
Hebreo arunjja, “mayamp alsmajja”.
Jan ukajja, “Norte toqerojj”.
Jan ukajja, “sur toqerojj”.
Variante: “qawayanakapatpach”.
Ukham sasinjja, inas kunanakatï jutïrin nayraqat paskani ukanakat parlaskchi.
Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Alir”.
Inas ley yatichirinakat parlaskchi.
Hebreo arunjja, “purakankkayäta ukhatpach”.
Jesurún sutejja, “cheqap jaqe” sañ muni. Israel markar jachʼar aptañatakiw uka sutejj aytasïna.
Jan ukajja, “Umat pharjat (wañjat) jaqerojj”.
Jan ukajja, “arbolanakjamaw”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Aliripa”.
Variante: “Jaqhejj”.
Jan ukajja, “cosasanakapajj”.
Ukajja, idolonakatwa parlaski.
Jan ukajja, “mä santuarior”.
Jan ukajja, “arbolanak”.
Jan ukajja, “bosquenkir”.
Variante: “mallki”.
Jan ukajja, “yupaycharaki”.
Jan ukajja, “yupaycharakiwa”.
Jan ukajja, “Arbolat”.
Jan ukajja, “yupaychañajäspati”.
Hebreo arunjja, “mayamp aläma”.
Jan ukajja, “bosque”.
Jan ukajja, “arbolanakamas”.
Hebreo arunjja, “mayamp ali”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Aliri”.
Jan ukajja, “Falso profetanakan”.
Jan ukajja, “cosasanakwa”.
Ukajja, “¿‘luratamajj janiw katuñanïkiti’ sasin ñeqʼejj saspati?” sasaw jaqokipasirakispa.
Ukajja, “trabajadoranakapasa” sasaw jaqokipasirakispa.
Ukajja, “jan chʼusäñapatak” sasaw jaqokipasirakispa.
Ukajja, animalanakajj khumupki uka idolonakatwa parlaski.
Jan ukajja, “yupaychapjjarakiwa”. Hebreo arunjja, “jupa nayraqataruw altʼasipjjaraki”.
Hebreo arunjja, “mayamp alkistu”.
Jan ukajja, “Gobiernonakan Reinapa”.
Jan ukajja, “markajarojj”.
Jan ukajja, “Reinäyäjja”.
Ukajja, “alajjpachanak jaljirinakasa; warawaranak uñchʼukisin yatirinakasa” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “wawa phajjsinakan”.
Ukajja, “jutïr wawanakapat” sasaw jaqokipasirakispa.
Ukajja, “ajllissmajja” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “yupaychasiñapa”.
Jan ukajja, “nayar jachʼañchasiñapäki uk janiw khitimpis compartkäti”.
Ukajja, alajjpachanakampita oraqempitwa parlaski.
Ukajja, Ciro chachatwa parlaski.
Jan ukajja, “espiritupamp chika”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Aliri”.
Variante: “qawayanakapkam”.
Hebreo arunjja, “mayamp ali”.
Variante: “wañjayasipkänti”.
Variante: “jaqhetwa”.
Hebreo arunjja, “mamajan purakapankaskayäta”.
Jan ukajja, “Jehová Diosaw cheqaparjam uñjitani”.
Jan ukajja, “jiltʼasipki”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Aliripäki”.
Variante: “wañjayasipkaniti”.
Jan ukajja, “norte toqempita”.
Jan ukajja, “ñuñuskir wawapat”.
Jan ukajja, “mä poste señaljam”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Ukajja, “chʼamañchtʼirista” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “¿Khitis nayamp nuwasispa?”.
Variante: “jaqhet”.
Hebreo arunjja, “amparajwa”.
Jan ukajja, “yatichäwij”.
“Rahab” siski uk glosarion liytʼäta.
Hebreo arunjja, “mayamp alatanakajj”.
Variante: “chʼoqantatanakasa”.
“Circuncisión” siski uk glosarion liytʼäta.
Variante: “chʼoqantatäki”.
Hebreo arunjja, “mayamp alarakiwa”.
Jan ukajja, “piensapjjani”.
Ukajja, “Kuntï nanakajj istʼapkta ukarojj” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “fe; iyawsäwi”.
Hebreo arunjja, “amparapat”.
“Jupa” sasinjja, inas aleq uñchʼukir jaqeta jan ukajj Diosat parlaskchi.
Jan ukajja, “entiendiñapänwa”.
Ukajja, “Jupajja kunjamtï jaqenakajj mä jaqerojj jan uñkatañ munapkejja ukhamänwa” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “¿kunjamsa jupajj jakäna ukat khitirak llakisinisti?”.
Jan ukajja, “jan wali jaqenakamp chikajja mayniw juparojj mä sepultura churani”.
Hebreo arunjja, “wali utjirin mä jaqemp chikaw”.
Variante: “kawuyanakap”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Alasirimawa”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Alasir”.
“Suma qalanaka” siski uk glosarion liytʼäta.
“Suma qalanaka” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “nina color qalanakampiw”.
Variante: “qawayanakamjja”.
Jan ukajja, “yoqall wawanakamajj”.
Jan ukajja, “yoqall wawanakaman”.
Variante: “wañjatäpkta”.
Jan ukajja, “arbolanakajj”.
Jan ukajja, “arbolanakaw”.
“Eunuco” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “arbolätwa”.
Jan ukajja, “bosquenkir”.
Jan ukajja, “centinelanakajj”.
Ukajja, “ukhamatwa jupajj jan waltʼäwit escapäna” sasaw jaqokipasirakispa.
Ukajja, sepulturatwa parlaski.
Jan ukajja, “arbolanak”.
Variante: “jaqhenak”.
Jan ukajja, “yupaychañatak”.
Ukham sasinjja, inas idolonakar adorañat (yupaychañat) parlaskchi.
Ukajja, “reyin ukaruw” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “Seolar”. “Seol” siski uk glosarion liytʼäta.
Hebreo arunjja, “jan qarjktati”.
“Llakisiñ isi” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “disfrutayäma”.
Jan ukajja, “katarin”.
Jan ukajja, “honradöñajja”.
Jan ukajja, “Honradöñajja”.
Jan ukajja, “jan manganakan isimpis”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Alirejj”.
Jan ukajja, “qhantatiman kʼajtanitaparuw”.
Jan ukajja, “cosasanakapajj”.
Jan ukajja, “Seba”.
Hebreo arunjja, “jumaruw servipjjätam”.
Jan ukajja, “paloma utanakan pʼiyanakapar”.
Jan ukajja, “gobiernosa”.
Jan ukajja, “arbolanakas”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Alirimätjja”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Alasirimajja”.
Jan ukajja, “superintendentenakamatwa”.
Jan ukajja, “lurañanak churirinakamatwa”.
Variante: “mallkintkayäta”.
“Llampʼu chuymanïña” siski uk glosarion liytʼäta.
Jan ukajja, “suma uñjatäñ”.
Jan ukajja, “arbolanakapa”.
Jan ukajja, “cosasanakapatjja”.
Jan ukajja, “jan manganakani isimpiw”.
Jan ukajja, “mä poste señaljam”.
Variante: “qawayanakkamaw”.
Hebreo arunjja, “mayamp alatanakapa”.
Ukajja, “qhana wila color isimpi” sasaw jaqokipasirakispa.
Hebreo arunjja, “mayamp alatanakajan”.
Jan ukajja, “atipjäwi”.
Jan ukajja, “janiw engañiri wawanakäpkaniti”.
Jan ukajja, “Jupa nayraqatankir angelapaw”.
Hebreo arunjja, “mayamp alasirakïna”.
Hebreo arunjja, “Moisesan kupi amparapar”.
Jan ukajja, “manqha umanak”.
Jan ukajja, “wasaran”.
Hebreo arunjja, “Mayamp Alasirijawa”.
Hebreo arunjja, “kunatsa thakimat saranukuyapjjesta”.
Hebreo arunjja, “Kunatsa chuymajar jan istʼasirir tukuyta”.
Jan ukajja, “nanakajj juman luratäpjjtwa”.
Jan ukajja, “templojajja”.
Ukajja, “vigilañ lugaranakankapjjewa” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “qʼañut uñjatanakat”.
Hebreo arunjja, “Jupanakajj nasajankir jewqʼëpjjewa”.
Variante: “wañjayasipjjäta”.
Jan ukajja, “jan jaytjasir”. Hebreo arunjja, “amén”.
Jan ukajja, “jan jaytjasir”. Hebreo arunjja, “amén”.
Jan ukajja, “problemanakajj”.
Hebreo arunjja, “luraskta”.
Ukajja, “khititï patak maranak jan phoqkani ukarojja maldisit jaqet uñjatäniwa” sasaw jaqokipasirakispa.
Hebreo arunjja, “qhawqha urunakatï”.
Jan ukajja, “arbolajj”.
Hebreo arunjja, “Lobompi”. Uka animalajj qamaqer jan ukajj zorror uñtatawa, qamaqet sipansa jachʼarakiwa.
Jan ukajja, “kataristi”.
Ukajja, “mä idolor jachʼañchki” sasaw jaqokipasirakispa.
Jan ukajja, “amparapwa”.
Jan ukajja, “yupaychañatakejj”.
Jan ukajja, “wawa phajjsisa”.
Jan ukajja, “nayar adorañatak (yupaychañatak)”.