ICEGERANYO C'IBITABU CO KURI INTERNET ca Watchtower
Watchtower
ICEGERANYO C'IBITABU CO KURI INTERNET
Ikirundi
  • BIBILIYA
  • IVYASOHOWE
  • AMAKORANIRO
  • bi12 2 Abami 1:1-25:30
  • 2 Abami

Nta videwo ihari.

Uradutunga, ividewo yanse kuvuga.

  • 2 Abami
  • Bibiliya y’isi nshasha
Bibiliya y’isi nshasha
2 Abami

Igitabu ca Kabiri c’Abami

canke, hisunzwe impinduro y’ikigiriki Septante, IGITABU CA KANE C’ABAMI

1 Nuko Mowabu+ itangura kugarariza+ Isirayeli inyuma y’urupfu rwa Ahabu+.

2 Maze Ahaziya agwa hasi+ aciye mu kayungiro ko mu cumba ciwe co hejuru+ cari i Samariya hanyuma ararwara. Atuma rero intumwa, azibwira ati: “Nimugende musiguze+ Bayali-zebubi+ imana ya Ekuroni+ nimba nzokira iyi ndwara+.” 3 Nayo umumarayika+ wa Yehova, abwira Eliya Umutishibe+ ati: “Haguruka, uduge guhura n’intumwa z’umwami wa Samariya, uzibwire uti: ‘Mbega ni kubera yuko ata Mana iriho+ namba muri Isirayeli aho uja gusiguza Bayali-zebubi imana ya Ekuroni? 4 Ku bw’ivyo, ibi ni vyo Yehova avuze: “Uburiri wuriyeko ntuzobumanukako, kuko uzopfa ata kabuza+.”’” Eliya aca aragenda.

5 Nya ntumwa zigarutse kuri we, aca azibwira ati: “Kubera iki mugarutse?” 6 Na zo zimubwira ziti: “Hari umugabo yaduze guhura natwe, hanyuma atubwira ati: ‘Nimugende, musubire ku mwami yabatumye, mumubwire muti: “Ibi ni vyo Yehova avuze+: ‘Mbega ni kubera yuko ata Mana iriho namba muri Isirayeli aho utuma gusiguza Bayali-zebubi imana ya Ekuroni? Ku bw’ivyo, uburiri wuriyeko ntuzobumanukako, kuko uzopfa ata kabuza+.’”’” 7 Aca ababwira ati: “Uwo mugabo yaduze guhura namwe akababwira ayo majambo yasa gute?” 8 Na bo bamubwira bati: “Yari umugabo afise impuzu y’ubwoya+, akenyeye umukaba w’urushato mu kiyunguyungu+.” Aca avuga ati: “Yari Eliya Umutishibe.”

9 Maze amutumako umukuru w’abasoda mirongo itanu+ ari kumwe n’abasoda biwe mirongo itanu. Aduze aho ari, asanga yicaye kw’isonga ry’umusozi. Amubwira rero ati: “Muntu w’Imana y’ukuri+, umwami ubwiwe ararivuze: ‘Manuka.’” 10 Mugabo Eliya yishura uwo mukuru w’abasoda mirongo itanu ati: “Nimba ndi umuntu w’Imana, umuriro+ numanuke uvuye mu majuru ukurigatane n’abasoda bawe mirongo itanu.” Umuriro uca uramanuka uvuye mu majuru, umurigatana n’abasoda biwe mirongo itanu+.

11 Yongera kumutumako uwundi mukuru w’abasoda mirongo itanu ari kumwe n’abasoda biwe mirongo itanu+. Nuko amubwira ati: “Muntu w’Imana y’ukuri, umwami avuze ati: ‘Manuka ningoga+.’” 12 Mugabo Eliya abishura ati: “Nimba ndi umuntu w’Imana y’ukuri, umuriro numanuke uvuye mu majuru ukurigatane n’abasoda bawe mirongo itanu.” Umuriro w’Imana uca uramanuka uvuye mu majuru, umurigatana n’abasoda biwe mirongo itanu.

13 Yongera gutuma umukuru w’abasoda mirongo itanu agira gatatu be n’abasoda biwe mirongo itanu+. Mugabo uwo mukuru w’abasoda mirongo itanu agira gatatu araduga, hanyuma aja gupfukama+ imbere ya Eliya, atangura gutakamba+ amusaba ubutoni ati: “Muntu w’Imana y’ukuri, ndakwinginze ubuzima bwanje+ n’ubuzima bw’aba basuku bawe mirongo itanu bube ubw’agaciro+ mu maso yawe. 14 Ehe umuriro wamanutse uvuye mu majuru, urigata+ ba bakuru babiri ba mbere b’abasoda mirongo itanu be n’abasoda babo mirongo itanitanu; mugabo ubu, ubuzima bwanje nibube ubw’agaciro mu maso yawe.”

15 Umumarayika wa Yehova aca abwira Eliya ati: “Manukana na we. Ntumutinye+.” Arahaguruka rero, amanukana na we aho umwami ari. 16 Nuko amubwira ati: “Ibi ni vyo Yehova avuze: ‘Ko watumye intumwa+ gusiguza Bayali-zebubi imana ya Ekuroni+, mbega ni kubera yuko ata Mana iriho namba muri Isirayeli yosiguzwa ijambo? Ku bw’ivyo, uburiri wuriyeko ntuzobumanukako, kuko uzopfa ata kabuza.’” 17 Amaherezo arapfa+, nk’uko ijambo+ rya Yehova Eliya yari yavuze ryari; Yehoramu*+ atangura kuganza mu kibanza ciwe, mu mwaka ugira kabiri wa Yehoramu+ mwene Yehoshafati umwami wa Yuda, kuko Ahaziya ata muhungu yari yararonse.

18 Nayo ibisigaye mu bintu Ahaziya+ yakoze, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli?

2 Nuko Yehova ari mu kudugana Eliya+ mu kirura c’umuyaga mu majuru+, Eliya na Elisha+ baragenda bavuye i Gilugali+. 2 Eliya atangura kubwira Elisha ati: “Ndakwinginze wicare ng’aha, kuko Yehova ubwiwe antumye gushika i Beteli.” Mugabo Elisha avuga ati: “Ndahiye ukubaho kwa Yehova+ n’ukubaho kwawe+, ntituvana+.” Nuko bamanuka i Beteli+. 3 Maze abahungu b’abahanuzi+ bari i Beteli barasohoka baja aho Elisha ari, bamubwira bati: “Ubwo vy’ukuri urazi yuko uno musi Yehova aza gutwara shobuja kugira ntabandanye kuba umukuru wawe+?” Na we ati: “Na jewe ndabizi neza+. Nimucereze.”

4 Maze Eliya amubwira ati: “Elisha, ndakwinginze wicare ng’aha, kuko Yehova ubwiwe antumye i Yeriko+.” Mugabo avuga ati: “Ndahiye ukubaho kwa Yehova n’ukubaho kwawe, ntituvana.” Bashika rero i Yeriko. 5 Maze abahungu b’abahanuzi bari i Yeriko begera Elisha hanyuma bamubwira bati: “Ubwo vy’ukuri urazi yuko uno musi Yehova aza gutwara shobuja kugira ngo ntabandanye kuba umukuru wawe?” Na we ati: “Na jewe ndabizi neza. Nimucereze+.”

6 Hanyuma Eliya amubwira ati: “Ndakwinginze wicare ng’aha, kuko Yehova ubwiwe antumye kuri Yorodani+.” Mugabo avuga ati: “Ndahiye ukubaho kwa Yehova n’ukubaho kwawe, ntituvana+.” Bompi babandanya kugenda. 7 Nuko abagabo mirongo itanu bo mu bahungu b’abahanuzi baragenda, baguma bahagaze nka hariya, aho umuntu ashobora kubona+; mugabo bobo uko ari babiri bahagarara iruhande ya Yorodani. 8 Eliya rero atora impuzu y’ibango yiwe+, arayizinga hanyuma akubita amazi, maze buhorobuhoro amazi arigabura, amwe hino ayandi hirya, ku buryo uko ari babiri bajabuka baciye ku butaka bwumutse+.

9 Bakimara kujabuka, Eliya abwira Elisha ati: “Saba ico ndagukorera imbere y’uko njanwa, ngakurwa iruhande yawe+.” Elisha aca avuga ati: “Ndakwinginze, imigabane ibiri+ y’impwemu yawe+ ize kuri jewe+.” 10 Aca avuga ati: “Usavye+ ikintu kigoye. Niwambona igihe nzoba njanywe nkuwe iruhande yawe, birakubera gutyo; mugabo nutambona, ntibiza kuba.”

11 Bakiriko baragenda, bakaba bagenda baravuga, erega, ehe umukogote w’intambara w’umuriro+ n’amafarasi y’umuriro, maze bitandukanya abo babiri; nuko Eliya aduga mu kirura c’umuyaga mu majuru+. 12 Muri ico gihe cose Elisha yariko arabibona, kandi yariko asemerera ati: “Dawe, dawe+, mukogote w’intambara wa Isirayeli n’abagendera ku mafarasi biwe+!” Nuko ntiyasubira kumubona. Afata rero impuzu ziwe, azitantamuramwo ibipande bibiri+. 13 Hanyuma atora ya mpuzu y’ibango+ ya Eliya yari yakorotse ivuye kuri we, asubira inyuma maze ahagarara ku nkengera ya Yorodani. 14 Nuko atora nya mpuzu y’ibango ya Eliya yari yakorotse ivuye kuri we, akubita amazi+ hanyuma avuga ati: “Yehova Imana ya Eliya ari hehe+?” Akubise amazi, buhorobuhoro aca arigabura, amwe hino ayandi hirya, ku buryo Elisha ajabuka.

15 Abahungu b’abahanuzi bari i Yeriko bamubonye nka hariya, batangura kuvuga bati: “Impwemu+ ya Eliya yaje kuri Elisha.” Nuko baza kumusanganira maze baramwunamira+ bashika hasi. 16 Hanyuma bamubwira bati: “Ehe rero, abasuku bawe bari kumwe n’abagabo mirongo itanu, abantu b’intwari. Turakwinginze bagende kurondera shobuja. Hari aho impwemu+ ya Yehova yoba yamuteruye hanyuma ikamuterera kuri umwe mu misozi canke muri umwe mu mibande.” Mugabo avuga ati: “Ntimubarungike.” 17 Baguma bamuhata gushika aho yumva ubuyega, ku buryo avuga ati: “Rungike.” Barungika rero abagabo mirongo itanu; bamara imisi itatu barondera, mugabo ntibamutora. 18 Igihe bagaruka aho ari, yaba i Yeriko+. Maze ababwira ati: “Sinababwiye ngo: ‘Ntimugende’?”

19 Mu nyuma abagabo b’igisagara babwira Elisha bati: “Ehe rero, igisagara kiri ahantu heza+, nk’uko databuja abibona; mugabo amazi+ ni mabi, kandi igihugu gituma inda zikoroka+.” 20 Aca avuga ati: “Nimunzanire akabakure gashasha hanyuma mugashiremwo umunyu.” Nuko barakamuzanira. 21 Maze arasohoka aja kw’isôko ry’amazi hanyuma aritereramwo uwo munyu+ araheza avuga ati: “Ibi ni vyo Yehova avuze: ‘Aya mazi ndayagize meza+. Ntazosubira guteza urupfu canke gutuma inda zikoroka.’” 22 Ayo mazi aracari ayakijijwe gushika n’uyu musi+, nk’uko ijambo rya Elisha ryari, iryo yari yavuze.

23 Nuko ava ng’aho, aduga i Beteli+. Ari mu nzira aduga, uduhungu+ dusohoka mu gisagara maze dutangura kumucokora+, tuguma tumubwira duti: “Duga, rutwe rw’ubuhanza+! Duga, rutwe rw’ubuhanza!” 24 Amaherezo arahindukira, arababona hanyuma abahamagarirako akabi+ mw’izina rya Yehova. Maze idubu+ zibiri z’ingore zirasohoka zivuye mw’ishamba, zitabagura abana mirongo ine na babiri muri bo+. 25 Nuko abandanya kugenda avuye ng’aho, ashika ku musozi Karumeli+, maze avuye ng’aho asubira i Samariya.

3 Nayo Yehoramu+ mwene Ahabu, aba umwami wa Isirayeli i Samariya mu mwaka ugira cumi n’umunani wa Yehoshafati umwami wa Yuda, maze aganza imyaka cumi n’ibiri. 2 Aguma akora ivyari bibi mu maso ya Yehova+, yamara atari nka se+ canke nka nyina, mugabo akuraho inkingi nyeranda+ ya Bayali, iyo se wiwe yari yarakoze+. 3 Mugabo amatana n’ibicumuro vya Yerobowamu+ mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+. Ntiyabivamwo.

4 Nayo Mesha+ umwami wa Mowabu, aba umworozi w’intama, kandi yarariha umwami wa Isirayeli imyagazi y’intama ibihumbi ijana n’amasuguru y’intama adakemuye ibihumbi ijana. 5 Ahabu akimara gupfa+, umwami wa Mowabu atangura kugarariza+ umwami wa Isirayeli. 6 Nuko Umwami Yehoramu arasohoka uwo musi avuye i Samariya maze akoranya+ Isirayeli yose. 7 Atuma kandi kuri Yehoshafati umwami wa Yuda ati: “Umwami wa Mowabu yangararije. Uzojana nanje i Mowabu mu ntambara?” Na we ati: “Nzogenda+. Ndi nkawe; abantu banje ni nk’abantu bawe+; amafarasi yanje ni nk’amafarasi yawe.” 8 Abandanya kuvuga ati: “Neza na neza tuzodugana iyihe nzira?” Avuga rero ati: “Inzira yo mu gahinga ka Edomu+.”

9 Nuko umwami wa Isirayeli n’umwami wa Yuda n’umwami wa Edomu+ baragenda, bamara imisi indwi bagenda baziguye, mugabo ntihaboneka amazi ku bw’ikambi no ku bw’ibitungwa vyariko bikurikira intambuko zabo. 10 Amaherezo umwami wa Isirayeli avuga ati: “Ewe kuntu ari amagorwa kuba Yehova yahamagaye aba bami batatu kugira ngo abatange mu kuboko kwa Mowabu+!” 11 Yehoshafati aca avuga+ ati: “Mbega nta muhanuzi wa Yehova ari ng’aha+? Dusiguze Yehova rero biciye kuri we+.” Nuko umwe mu basuku b’umwami wa Isirayeli yishura ati: “Ng’aha hariho Elisha+ mwene Shafati, uwasuka amazi ku maboko ya Eliya+.” 12 Maze Yehoshafati avuga ati: “Ijambo rya Yehova riri kumwe na we.” Nuko umwami wa Isirayeli na Yehoshafati n’umwami wa Edomu bamanuka aho ari.

13 Maze Elisha abwira umwami wa Isirayeli ati: “Mpuriye ku ki nawe+? Ja ku bahanuzi+ ba so no ku bahanuzi ba nyoko.” Mugabo umwami wa Isirayeli amubwira ati: “Oya, kuko Yehova yahamagaye aba bami batatu kugira ngo abatange mu kuboko kwa Mowabu+.” 14 Elisha aca avuga ati: “Ndahiye ukubaho kwa Yehova nyen’ingabo+, uwo mpagarara imbere, iyo mu maso ha Yehoshafati umwami wa Yuda hataba ari ho nubashe+, sinari kukuraba canke kukubona+. 15 None rero nimunzanire umucuraranzi w’igicurarangisho c’imirya+.” Nuko nya mucuraranzi w’igicurarangisho c’imirya akimara gucuraranga, ukuboko+ kwa Yehova kuba kuri Elisha. 16 Avuga rero ati: “Ibi ni vyo Yehova avuze: ‘Nibuzuze uwu mwonga imifurege+; 17 kuko ibi ari vyo Yehova avuze: “Ntimuzobona umuyaga, kandi ntimuzobona imvura y’isegenya; yamara uwu mwonga uzokwuzura amazi+, namwe muzonywa kuri wo ata gukeka+, mwebwe n’ibitungwa vyanyu n’ibikoko vy’ibitungano vyanyu.”’ 18 Ico kizoba koko ikintu gito mu maso ya Yehova+, kandi azotanga ata gukeka Mowabu mu kuboko kwanyu+. 19 Muze musasike igisagara cose gikingijwe ibihome+ n’igisagara cose c’intorwa; muze mutembagaze igiti cose ciza+, muzibire imbizi z’amazi zose, kandi igice c’itongo ciza cose muze mugisibanganishe amabuye.”

20 Nuko mu gitondo+, igihe co gutanga ishikanwa ry’intete+ kigeze, ehe, amazi yariko azanana i Edomu, maze ico gihugu cuzura amazi.

21 Nayo Abanyamowabu bose, bumva ko nya bami bari baduze kubarwanya. Bakoranya rero abagabo, kuva ku bageze gukenyera+ umukaba bose kuduga, maze bahagarara ku rubibe. 22 Bavyutse kare mu gitondo, izuba rirasira kuri nya mazi, ku buryo Abanyamowabu, bari ahahanganye na bo, babona ayo mazi atukura nk’amaraso. 23 Batangura rero kuvuga bati: “Arya ni amaraso! Ata gukeka ba bami basogotanye inkota, baricana. Ubu rero, kw’isahu+, ewe Mowabu!” 24 Bashitse mw’ikambi ya Isirayeli, Abisirayeli+ baca barahaguruka, batangura gusasika Abanyamowabu ku buryo bahunga bakava imbere yabo+. Bashika rero muri Mowabu, barinda bashikayo basasika Abanyamowabu. 25 Ibisagara barabisenyurira hasi+, igice c’itongo cose ciza na co bakakijugunyiramwo umwe wese ibuye ryiwe, bakacuzuza vy’ukuri; kandi imbizi yose y’amazi barayizibira+, igiti ciza cose na co bagatembagaza+, gushika aho muri co basigaza gusa amabuye ya Kiri-hareseti+; maze abateza amabuye umugozi batangura kuhazunguruka no kuhasasika.

26 Umwami wa Mowabu abonye ko urugamba rubaye urukomeye birenze kuri we, aca ajana n’abagabo amajana indwi barwanisha inkota kugira ngo bamenere gushika ku mwami wa Edomu+, mugabo ntibabishobora. 27 Amaherezo afata umuhungu wiwe w’imfura yoganjije mu kibanza ciwe, amushikana+ ku ruhome bwa kimazi giturirwa. Maze haba ukurakarira Isirayeli bimwe bikaze, ku buryo bagenda bakareka kumurwanya, hanyuma basubira mu gihugu cabo.

4 Nuko umugore umwe wo mu bagore b’abahungu+ b’abahanuzi asemerera yerekeza kuri Elisha, ati: “Umusuku wawe, umugabo wanje, yarapfuye; kandi wewe ubwawe urazi neza yuko umusuku wawe yama atinya+ Yehova; uwufitiwe ideni+ yaje gutwara abana banje bompi ngo abagire abashumba biwe.” 2 Elisha aca amubwira ati: “Ndakugirire iki+? Mbwira; ufise iki mu nzu?” Na we ati: “Umusukukazi wawe nta co afise namba mu nzu atari umubindi w’amavuta ufise umunwa muremure+.” 3 Maze avuga ati: “Genda wisabire ivyombo hanze, mu babanyi bawe bose, ivyombo bigaragara. Nturondere bike gusa. 4 Uheze ugende, wiyugarane n’abahungu bawe, hanyuma usuke amavuta muri ivyo vyombo vyose, ivyuzuye ubishire ku ruhande.” 5 Aca aragenda avuye aho ari.

Yiyugaranye n’abahungu biwe, bano batangura kuzana ivyombo hafi yiwe, nawe akaza arasuka+. 6 Nya vyombo bikimara kwuzura, abwira umuhungu wiwe ati: “Zana n’ikindi combo hafi yanje+.” Mugabo amubwira ati: “Nta kindi combo kiriho.” Nya mavuta aca arahagarara+. 7 Nuko arinjira, avyiganira wa muntu w’Imana y’ukuri; na we avuga rero ati: “Genda ugurishe ayo mavuta uheze urihe imyenda yawe+, hanyuma wewe n’abahungu bawe muzobeshwaho n’ibizoba bisigaye+.”

8 Umusi umwe, Elisha aca i Shunemu+, ahari umugore w’umumenyekana, maze uno atangura kumugobera+ ngo arye umukate. Igihe cose yaba ahaciye, yarakeberezayo kugira ngo arye umukate. 9 Amaherezo uwo mugore abwira umugabo wiwe+ ati: “Ehe rero, ndazi neza yuko ari umuntu mweranda w’Imana+ yama aca iwacu. 10 Ndakwinginze tumukorere icumba co hejuru+ gitoyi ku ruhome hanyuma tumushirireyo uburiri n’imeza n’intebe n’igitereko c’amatara+; maze igihe cose azoba aje iwacu azoshobora gukeberezayo+.”

11 Umusi umwe yinjirayo nk’uko bisanzwe; akebereza muri ca cumba co hejuru araheza aryamayo. 12 Nuko abwira Gehazi+ umusuku wiwe ati: “Hamagara uwo mugore w’Umunyashunemukazi+.” Aca aramuhamagara kugira ngo ahagarare imbere yiwe. 13 Maze abwira Gehazi ati: “Ndakwinginze umubwire uti: ‘Ehe wariyimye ivyo bintu vyose kubera twebwe+. None twogufasha iki+? Hari ico ufise bokubwirira umwami+ canke umukuru+ w’ingabo?’” Na we avuga ati: “Oya, kuko nibera mu b’iwacu+.” 14 Elisha yongerako ati: “None uwo mugore twomufasha iki?” Gehazi avuga rero ati: “Mu vy’ukuri nta muhungu afise+, kandi umugabo wiwe arashaje.” 15 Aca avuga ati: “Muhamagare.” Nuko aramuhamagara, hanyuma nya mugore aguma ahagaze ku bwinjiriro. 16 Maze avuga ati: “Mu mwaka uza, kuri iki gihe cashinzwe, uzoba uriko ugumbira umuhungu+.” Mugabo nya mugore avuga ati: “Oya databuja, ewe muntu w’Imana y’ukuri! Ntubeshe ku bijanye n’umusukukazi wawe.”

17 Ariko uwo mugore aribungenga hanyuma yibaruka umuhungu+ mu mwaka ukurikira kuri ico gihe cashinzwe, nk’uko Elisha yari yaramubwiye+. 18 Uwo mwana aguma akura; umusi umwe arasohoka nk’uko bisanzwe aja kwa se, uno akaba yari kumwe n’abashwabuzi+. 19 Aguma abwira se wiwe ati: “Umutwe wanje, yoo umutwe wanje+!” Amaherezo abwira umusuku ati: “Mutware kwa nyina+.” 20 Aramutwara rero, amushira nyina. Nuko aguma yicaye ku mavi ya nyina gushika ku mutaga, arateba arapfa+. 21 Maze araduga, amuryamika ku buriri+ bwa wa muntu w’Imana y’ukuri+ araheza aramwugarana hanyuma arasohoka. 22 Nuko ahamagara umugabo wiwe, avuga ati: “Ndakwinginze undungikire umwe mu basuku n’imwe mu ndogobwa z’ingore, mpeze niruke gushika kuri wa muntu w’Imana y’ukuri hanyuma ngaruke+.” 23 Mugabo avuga ati: “Kubera iki ugiye kuri we uno musi? Erega si imboneko y’ukwezi+ canke isabato.” Ariko nya mugore avuga ati: “Nta ngorane.” 24 Ashira itandiko kuri nya ndogobwa+, abwira umusuku wiwe ati: “Yiyobore ugende. Ntiwitinye kuyiyobora ngo ni kubera jewe, kiretse ndabikubwiye.”

25 Nuko aragenda maze ashika kuri wa muntu w’Imana y’ukuri ku musozi Karumeli. Nya muntu w’Imana y’ukuri akimubona nka hariya, aca abwira Gehazi umusuku wiwe+ ati: “Ehe wa mugore w’Umunyashunemukazi hariya. 26 Ndakwinginze rero wiruke guhura na we maze umubwire uti: ‘Ni impore? Umugabo wawe ari impore? Wa mwana ari impore?’” Nya mugore na we avuga ati: “Ni impore.” 27 Ashitse kuri nya muntu w’Imana y’ukuri ku musozi, aca amufata ku birenge+. Gehazi aca aregera ngo amusunure+, mugabo nya muntu w’Imana y’ukuri+ avuga ati: “Mureke+, kuko adundumiwe mu mutima+; Yehova ubwiwe yabimpishije+, ntiyabimenyesheje.” 28 Nya mugore avuga rero ati: “Mbega hari umuhungu nasavye biciye ku mukama wanje? Sinavuze nti: ‘Ntutume ngira icizigiro kitari co+’?”

29 Elisha aca abwira Gehazi+ ati: “Kenyera mu kiyunguyungu+ maze ufate inkoni yanje+ mu kuboko kwawe uheze ugende. Nihagira uwo muhura, ntumuramutse+; kandi nihagira uwukuramutsa, ntumwishure. Hanyuma ushire inkoni yanje mu maso h’ako gahungu+.” 30 Nyina wa nya gahungu aca avuga ati: “Ndahiye ukubaho kwa Yehova+ n’ukubaho kwawe+, simvana nawe+.” Nuko Elisha arahaguruka hanyuma ajana na we. 31 Maze Gehazi arabarengana agenda imbere yabo hanyuma ashira nya nkoni mu maso ha nya gahungu, mugabo ntihagira ijwi ryumvikana canke ngo hagire agakoma+. Asubira inyuma rero guhura na we maze arabimumenyesha, avuga ati: “Ka gahungu ntikikanguye+.”

32 Amaherezo Elisha ashika mu nzu, asanga nya gahungu kapfuye, karyamitswe ku buriri bwiwe+. 33 Nuko arinjira araheza ariyugarana we n’ako gahungu+ hanyuma atangura gusenga Yehova+. 34 Amaherezo arurira hanyuma aryama kuri nya mwana+; ashira umunwa wiwe ku munwa wa nya mwana n’amaso yiwe ku maso ya nya mwana n’ibiganza vyiwe ku biganza vya nya mwana, aguma yubaraye kuri we; maze umubiri wa nya mwana buhorobuhoro urasusuruka. 35 Maze Elisha atangura kwongera kugendagenda mu nzu, aja aha na hariya, hanyuma arurira maze yubarara kuri we. Nya gahungu gatangura kwasamura gushika ku ncuro indwi, hanyuma karakanura+. 36 Nuko ahamagara Gehazi hanyuma avuga ati: “Hamagara uwo mugore w’Umunyashunemukazi+.” Aramuhamagara rero, yinjira aho Elisha ari. Maze avuga ati: “Tora umuhungu wawe+.” 37 Nuko arinjira, agwa ku birenge vyiwe araheza aramwunamira ashika hasi+, hanyuma atora umwana wiwe, arasohoka+.

38 Elisha asubira i Gilugali+, kandi hari ikigoyi+ mu gihugu. Kubera ko abahungu+ b’abahanuzi bari bicaye imbere yiwe+, amaherezo abwira umusuku wiwe+ ati: “Shira ku ziko ya nkono nini uheze utekere isupu abahungu b’abahanuzi+.” 39 Nuko umuntu umwe arasohoka aja mu gahinga kwaha utubabi tw’agati k’umwora+, maze abona umutanga araheza awamurako imitangatanga, yuzuza impuzu yiwe, maze araza, ayikekagurira muri ya nkono y’isupu, kuko batari bazi ivyo ari vyo. 40 Mu nyuma barayisuka kugira nya bagabo barye. Bakimara kurya kuri nya supu, baca batangura gusemerera bati: “Muri iyi nkono hariyo urupfu+, ewe muntu w’Imana y’ukuri+.” Ntibashobora kurya. 41 Maze avuga ati: “Nimuzane rero ifu.” Amaze kuyiterera muri nya nkono, avuga ati: “Sukira abantu barye.” Ntihagira ikintu kibi kiba muri nya nkono+.

42 Nuko umugabo umwe arashika avuye i Bayali-shalisha+, aza azaniye+ nya muntu w’Imana y’ukuri umukate wo mu vyamwa vya mbere vyeze+, imikate mirongo ibiri ya sayiri*+, n’intete nshasha mw’isaho yiwe y’umukate. Maze avuga ati: “Bihe abantu barye+.” 43 Ariko uwamusereva avuga ati: “Ibi nobishira gute imbere y’abagabo ijana+?” Na we avuga ati: “Nubihe abantu barye, kuko ibi ari vyo Yehova avuze: ‘Baraza kurya, hagire n’ibisigara+.’” 44 Aca abishira imbere yabo, maze batangura kurya, kandi bagira n’ivyo basigaza, nk’uko ijambo rya Yehova ryari+.

5 Kandi umuntu umwe yitwa Namani+, umukuru w’ingabo z’umwami wa Siriya, yari yarabaye umugabo ahambaye imbere y’umukama wiwe akaba kandi yarubahwa, kuko Yehova yari yahaye ubukiriro Siriya biciye kuri we+; uwo mugabo yari yarerekanye yuko ari intwari n’umunyenkomezi, naho yari umunyamibembe. 2 Abasiriya na bo, bari barasohotse ari utugwi tw’abambuzi+, bagira imbohe agakobwa k’Akisirayelikazi+ bagakuye mu gihugu ca Isirayeli, karahava gakorera umugore wa Namani. 3 Mu nyuma kabwira+ inabuja gati: “Icompa umukama wanje akaba imbere y’umuhanuzi+ ari i Samariya! Yoheza akamukiza imibembe yiwe+.” 4 Mu nyuma, umuntu umwe aza kumenyesha umukama wiwe ati: “Wa mukobwa wo mu gihugu ca Isirayeli yavuze uku n’uku+.”

5 Maze umwami wa Siriya avuga ati: “Fata inzira! Ingo ndungikire ikete umwami wa Isirayeli.” Atangura rero kugenda, atwara mu kuboko kwiwe+ italanto cumi z’ifeza n’ibice vy’inzahabu+ ibihumbi bitandatu n’impuzu zo gukuranya+ cumi. 6 Azanira nya kete+ umwami wa Isirayeli, rikaba ryavuga riti: “None rero, ku gihe nyene iri kete rigushikiriye, ehe ndakurungikiye Namani umusuku wanje, kugira ngo umukize imibembe yiwe.” 7 Umwami wa Isirayeli akimara gusoma nya kete, aca atantamura+ impuzu ziwe maze avuga ati: “Mbega ndi Imana+, kugira nice no kugira nzigame ubuzima+? Kuko uyu muntu antumyeko intumwa kunsaba ngo nkize umugabo imibembe; ndabinginze murabe, mubone ingene ariko arondera gutongana nanje+.”

8 Elisha wa muntu w’Imana y’ukuri akimara kwumva yuko umwami wa Isirayeli yatantamuye impuzu ziwe+, aca atuma ku mwami ati: “Kubera iki watantamuye impuzu zawe? Enda naze kuri jewe kugira ngo amenye yuko hariho umuhanuzi muri Isirayeli+.” 9 Namani azanana rero n’amafarasi yiwe n’imikogote y’intambara yiwe, ahagarara ku bwinjiriro bw’inzu ya Elisha. 10 Ariko Elisha amutumako intumwa ati: “Ugende hariya, wiyuhagire+ incuro indwi+ muri Yorodani kugira ngo umubiri wawe ugaruke kuri wewe+; maze ube uwudahumanye.” 11 Namani aca ararakara+ maze atangura kugenda, avuga ati: “Ehe nari nibwiye nti+: ‘Arasohoka aze aho ndi, ahagarare koko maze yambaze izina rya Yehova Imana yiwe hanyuma azungagirize ukuboko kwiwe hejuru ya nya hantu aheze akize koko umunyamibembe.’ 12 Mbega Abana na Farupari, inzuzi z’i Damasiko+, ntiziruta amazi+ yose ya Isirayeli? Sinoziyuhagiramwo ngahumanuka koko+?” Aca arahindukira, agenda ashangashiwe+.

13 Abasuku biwe baregera rero maze bamubwira bati: “Dawe+, iyo uwo muhanuzi aba agusavye ikintu gikomeye ntiwari kugikora? Nkanswe rero ubu akubwiye ngo: ‘Niwiyuhagire maze ube uwudahumanye’?” 14 Aca aramanuka maze yibira muri Yorodani incuro indwi, nk’uko ijambo rya wa muntu w’Imana y’ukuri ryari+; hanyuma umubiri wiwe usubira kuba nk’umubiri w’akana gatoya+, aba uwudahumanye+.

15 Maze asubira kuri wa muntu w’Imana y’ukuri+, we hamwe n’ikambi yiwe yose; araza, ahagarara imbere yiwe araheza avuga ati: “Ehe ubu ndamenye koko yuko ata handi hantu hari Imana mw’isi atari muri Isirayeli+. None rero, ndakwinginze wemere ingabirano y’umuhezagiro+ ivuye ku musuku wawe.” 16 Ariko avuga ati: “Ndahiye ukubaho kwa Yehova+ uwo mpagarara imbere, sindayemera+.” Atangura kumugobera ngo ayemere, mugabo aguma yanka. 17 Amaherezo Namani avuga ati: “Nimba utayemeye, ndakwinginze umusuku wawe ahabwe ivu rikeya+, umutwaro w’inyumpu zibiri; kuko umusuku wawe atazokwongera guhereza ishikanwa riturirwa canke ikimazi izindi mana, atari Yehova+. 18 Yehova aze ababarire umusuku wawe muri iki kintu: Umukama wanje niyinjira mu nzu ya Rimoni+ kwunamayo, akishimikiza+ ukuboko kwanje, nanje bikaba ngombwa ko nunama+ mu nzu ya Rimoni, ninunama mu nzu ya Rimoni, ndinginze, Yehova aze ababarire umusuku wawe muri ivyo+.” 19 Aca amubwira ati: “Genda amahoro+.” Nuko aragenda avuye aho ari, agenda akarere kanini k’igihugu.

20 Maze Gehazi+ umusuku wa Elisha umuntu w’Imana y’ukuri+ avuga ati: “Ehe databuja yaretse Namani+ uwu Musiriya mu kutemera kwakira ivyo yazanye. Ndahiye ukubaho kwa Yehova+, ngira niruke inyuma yiwe, ngire ico ndamukuyeko+.” 21 Gehazi atangura kwoma inyuma Namani. Namani abonye umuntu yiruka inyuma yiwe, aca yururuka umukogote wiwe kugira ngo ahure na we hanyuma avuga ati: “Ni amahoro+?” 22 Na we ati: “Ni amahoro. Databuja+ ubwiwe antumye+ ngo: ‘Ehe ubu nyene ngendewe n’imisore ibiri yo mu karere k’imisozi ka Efurayimu, yo mu bahungu b’abahanuzi+. Ndakwinginze ubahe italanto y’ifeza n’impuzu zo gukuranya zibiri+.’” 23 Namani aca avuga ati: “Enda niwakire italanto zibiri.” Aguma amugobera+, amaherezo atekera italanto zibiri z’ifeza mu masaho abiri, hamwe n’impuzu zo gukuranya zibiri, hanyuma abiha babiri mu basuku biwe, kugira ngo babitware imbere ya Gehazi.

24 Ashitse i Ofeli, aca abitora mu kuboko kwabo maze abishira mu nzu+ hanyuma arungika nya bagabo. Nuko baragenda. 25 Nayo we, arinjira maze ahagarara iruhande ya shebuja+. Nuko Elisha amubwira ati: “Uvuye he ga Gehazi?” Na we avuga ati: “Umusuku wawe nta ho yagiye namba+.” 26 Elisha aca amubwira ati: “Mbega umutima wanje ntiwajanye nawe igihe urya mugabo yahindukira kugira yururuke umukogote wiwe ngo ahure nawe? Mbega ubu ni igihe co kwemera ifeza canke kwemera impuzu canke imirima y’imyelayo canke imirima y’imizabibu canke intama canke inka canke abasuku canke abasukukazi+? 27 Imibembe+ ya Namani izomata rero kuri wewe no ku ruvyaro rwawe, gushika igihe kitagira urugero*+.” Gehazi aca arasohoka ava imbere yiwe, ari umunyamibembe yera derere*+.

6 Nuko abahungu+ b’abahanuzi batangura kubwira Elisha bati: “Ehe rero! Ahantu+ tuba imbere yawe haratwagiye birenze+. 2 Turakwinginze tugende gushika kuri Yorodani, umwe wese muri twebwe akureyo ikigiga hanyuma twikorere+ ng’aho ahantu ho kuba.” Nuko avuga ati: “Nimugende.” 3 Mugabo umwe muri bo avuga ati: “Turakwinginze wemere kujana n’abasuku bawe.” Aca avuga ati: “Ndagenda.” 4 Nuko ajana na bo; amaherezo bashika kuri Yorodani maze batangura guca ibiti+. 5 Maze umwe muri bo ariko yicira ikigiga ciwe, umutwe w’ishoka+ ugwa mu mazi. Atangura kuboroga avuga ati: “Yoo, databuja+, kuko yari intirano+!” 6 Nuko nya muntu w’Imana y’ukuri avuga ati: “Yaguye he?” Amwereka rero nya hantu. Aca atema ingegene y’igiti araheza ayitererayo maze atuma nya mutwe w’ishoka ureremba+. 7 Nuko avuga ati: “Yidugirize.” Aca atuma ukuboko, arayitora.

8 Umwami wa Siriya+ yinjira mu ntambara yo kurwanya Isirayeli. Nuko agisha inama abasuku biwe+ ati: “Muzokambikana nanje aha n’aha+.” 9 Maze nya muntu w’Imana y’ukuri+ atuma ku mwami wa Isirayeli ati: “Wirinde guca aha hantu+, kuko ari ho Abasiriya bamanutse+.” 10 Umwami wa Isirayeli atuma rero abantu nya hantu uwo muntu w’Imana y’ukuri yari yamubwiye+. Nuko Elisha aramuburira+, aguma kure yaho; ivyo ntivyaba rimwe canke kabiri.

11 Nuko umutima w’umwami wa Siriya urashangashirwa kubera ico kintu+, ku buryo ahamagara abasuku biwe akababwira ati: “Mbega ntimwombwira uwo mu bacu ari ku ruhande rw’umwami wa Isirayeli+?” 12 Maze umwe mu basuku biwe avuga ati: “Nta n’umwe, mukama wanje umwami; mugabo Elisha+ umuhanuzi ari muri Isirayeli ni we abwira+ umwami wa Isirayeli ibintu uvugira mu cumba cawe c’uburyamo+.” 13 Nuko avuga ati: “Nimugende, murabe aho ari, kugira ngo ntume kumufata+.” Mu nyuma amenyeshwa ngo: “Ehe ari i Dotani+.” 14 Aca arungikayo amafarasi n’imikogote y’intambara n’inteko za gisirikare nyinshi+; bashika mw’ijoro maze bakikuza igisagara.

15 Umusuku+ wa nya muntu w’Imana y’ukuri avyutse kare ngo ahaguruke asohoke, aza abona inteko za gisirikare zikikuje ico gisagara n’amafarasi n’imikogote y’intambara. Nya musuku wiwe aca amubwira ati: “Yoo, databuja+! Tugire iki?” 16 Mugabo avuga ati: “Ntutinye+, kuko abari kumwe natwe ari benshi kuruta abari kumwe na bo+.” 17 Maze Elisha atangura gusenga+ ati: “Ewe Yehova, ndakwinginze wugurure amaso yiwe+, kugira ngo abone.” Yehova aca yugurura amaso ya nya musuku, ku buryo abona; maze ehe, nya karere k’imisozi kari kuzuye amafarasi n’imikogote y’intambara+ y’umuriro hirya no hino ya Elisha+.

18 Batanguye kumanuka aho ari, Elisha abandanya gusenga Yehova ati: “Ndakwinginze uteze uruhumyi+ iri hanga.” Abateza rero uruhumyi, nk’uko Elisha yari avuze. 19 Elisha ababwira rero ati: “Iyi si yo nzira, kandi iki si co gisagara. Nkurikire ndabajane ku mugabo muriko murarondera.” Ariko abajana i Samariya+.

20 Bakimara gushika i Samariya, Elisha avuga rero ati: “Ewe Yehova, niwugurure amaso y’aba bantu kugira ngo babone+.” Yehova aca yugurura amaso yabo, barabona; basanga bari hagati na hagati muri Samariya. 21 Umwami wa Isirayeli akimara kubabona, abwira rero Elisha ati: “Ndabasasike, ndabasasike+ ga dawe+?” 22 Mugabo avuga ati: “Ntubasasike. Mbega abo wagize imbohe ukoresheje inkota yawe n’umuheto wawe urabasasika+? Shira umukate n’amazi imbere yabo kugira barye bongere banywe+ baheze baje ku mukama wabo.” 23 Nuko abatereka inzimano ikomeye; batangura kurya no kunywa, hanyuma arabarungika, baja ku mukama wabo. Maze twa tugwi tw’abambuzi+ tw’Abasiriya ntitwongera kugaruka na rimwe mu gihugu ca Isirayeli.

24 Inyuma y’aho, Beni-hadadi umwami wa Siriya atangura gukoraniriza hamwe ikambi yiwe yose maze araduga, yugariza+ Samariya. 25 Mu nyuma haduka ikigoyi gikomeye i Samariya+; maze ehe, barahugariza gushika aho umutwe w’indogobwa+ uba uwuciye ibice mirongo umunani vy’ifeza, ica kane c’ingero ya kabu* y’amavyi+ y’inuma na co kiba igiciye ibice bitanu vy’ifeza. 26 Nuko umwami wa Isirayeli ariko ararengana ku ruhome, umugore umwe aramuririra, ati: “Nkiza, ewe mukama wanje umwami+!” 27 Na we avuga ati: “Nimba Yehova atagukijije, nogukirisha ibivuye hehe+? Ibivuye ku mbuga y’ikubitiro canke mu ruganiro rw’umuvinyu canke mu ruganiro rw’amavuta?” 28 Umwami abandanya kumubwira ati: “Ni amaki?” Na we ati: “Uwu mugore ubona yambwiye ati: ‘Zana umuhungu wawe tumurye uno musi, umuhungu wanje na we tuzomurya ejo+.’ 29 Nuko duteka+ umuhungu wanje, turamurya+. Maze ku musi ukurikira ndamubwira nti: ‘Zana umuhungu wawe tumurye.’ Mugabo anyegeza umuhungu wiwe.”

30 Umwami akimara kwumva amajambo ya nya mugore, aca atantamura+ impuzu ziwe; hanyuma ariko ararengana ku ruhome, abantu barabibona, maze ehe, igunira* ryari munsi y’impuzu ziwe, ku mubiri wiwe. 31 Hanyuma avuga ati: “Imana ingirire gutyo, mbere n’ibirenze ivyo, umutwe wa Elisha mwene Shafati niwaguma kuri we uno musi+!”

32 Elisha yari yicaye mu nzu yiwe, kandi abagabo b’inararibonye bari bicaranye na we+, igihe umwami yatuma umuntu avuye imbere yiwe. Iyo ntumwa itarashika iwe, Elisha abwira nya bagabo b’inararibonye ati: “Mwabonye ingene uwu muhungu w’umwicanyi+ atumye intumwa kunkurako umutwe? Mube maso: iyo ntumwa niyaba ikimara gushika, mwugare umuryango, muyisunike n’umuryango. Mbega inyuma yiwe ntihumvikana urwamo+ rw’ibirenge vy’umukama wiwe?” 33 Akiriko aravugana na bo, ehe nya ntumwa imanuka aho ari, maze umwami avuga ati: “Ehe ibi ni ivyago bivuye kuri Yehova+. Ndacarindirira iki Yehova+?”

7 Nuko Elisha avuga ati: “Nimwumvirize ijambo rya Yehova+. Ibi ni vyo Yehova avuze: ‘Ejo nk’aya mango ingero ya seya* y’ifu inoze izoba iciye shekeli imwe, n’ingero zibiri za seya za sayiri zizoba ziciye shekeli imwe, mw’irembo rya Samariya+.’” 2 Maze igisongerezi umwami yari asanzwe yishimikiza ukuboko kwaco+ cishura uwo muntu w’Imana y’ukuri giti: “Naho Yehova yokwugurura ingomero mu majuru+, mbega ico kintu coba+?” Elisha na we avuga ati: “Ehe uzobibona n’amaso yawe+, mugabo ntuzobiryako+.”

3 Kandi hari abagabo bane, abanyamibembe, bari ku bwinjiriro bw’irembo+; nuko batangura kubwirana bati: “Kubera iki tuguma twicaye ng’aha gushika dupfuye? 4 Iyo tuvuga duti: ‘Twinjire mu gisagara,’ mu gihe hari ikigoyi mu gisagara, ntitwobuze rero gupfirayo+. Nitwaguma na ho twicaye hano, na ho nyene turapfa ata kabuza. Nimuze rero twinjire mw’ikambi y’Abasiriya. Nibatuzigamira ubuzima, tuzobaho; nibatwica na ho, turapfa nta kundi+.” 5 Nuko bahaguruka mu mwiza w’akagoroba kugira binjire mw’ikambi y’Abasiriya; baraza gushika ku mubari w’ikambi y’Abasiriya, maze basanga nta n’umwe ahari.

6 Yehova ubwiwe yari yatumye ikambi y’Abasiriya yumva+ urwamo rw’imikogote y’intambara, urwamo rw’amafarasi, urwamo rw’inteko za gisirikare nyinshi+, ku buryo babwirana bati: “Murazi! Umwami wa Isirayeli yadutangiye impera ku bami b’Abaheti+ n’abami ba Misiri+ kugira ngo baze kuturwanya!” 7 Baca barahaguruka, barahunga mu mwiza w’akagoroba+, basiga amahema yabo n’amafarasi yabo+ n’indogobwa zabo​—⁠ikambi uko yakabaye⁠—, babandanya guhunga kugira ngo banyage amagara+.

8 Abo banyamibembe bashitse ku mubari wa nya kambi, baca binjira mw’ihema rimwe hanyuma batangura kurya no kunywa, maze bakurayo ifeza n’inzahabu n’impuzu baraheza baja kubinyegeza. Hanyuma baragaruka, binjira mu rindi hema hanyuma bakurayo ibintu, maze baja kubinyegeza+.

9 Amaherezo babwirana bati: “Ivyo turiko turagira ntibibereye. Uyu musi ni umusi w’inkuru nziza+! Nitwagonanwa, tukarindira koko gushika bukeye, ntituzobura kwagirwa n’icaha+. Nimuze rero twinjire, tubimenyeshe inzu y’umwami.” 10 Nuko baraza maze bahamagara abarinzi b’irembo+ ry’igisagara, babamenyesha bati: “Twinjiye mw’ikambi y’Abasiriya dusanga nta n’umwe ariyo, eka nta n’urwamo rw’umuntu rwariyo, atari gusa amafarasi aziritse n’indogobwa ziziritse, n’amahema uko yakabaye+.” 11 Nya barinzi b’irembo baca barasemerera, babimenyesha abo mu nzu y’umwami.

12 Umwami aca arahaguruka mw’ijoro, abwira abasuku biwe+ ati: “Ndabinginze mureke ndababwire ivyo Abasiriya batugiriye+. Barazi neza ko dushonje+; basohotse rero bava mw’ikambi kugira ngo binyegeze mu gahinga+, bavuga bati: ‘Barasohoka bave mu gisagara, natwe tubacakire ari bazima, duheze twinjire mu gisagara.’” 13 Nuko umwe mu basuku biwe arishura, avuga ati: “Ndakwinginze hagire abatora atanu mu mafarasi y’amasigarira yasigaye mu gisagara+. Ehe bameze nk’isinzi ryose rya Isirayeli ryasigaye muri co. Ehe bameze nk’isinzi ryose rya Isirayeli ryapfuye+. Reka tubarungike turabe.” 14 Batora rero imikogote ibiri kumwe n’amafarasi, maze umwami arabarungika ngo bagende bakurikira ikambi y’Abasiriya, mu kuvuga ati: “Gende murabe.” 15 Baca barabakurikira gushika kuri Yorodani; maze ehe, inzira yose yari yuzuye impuzu n’ibikoresho+ Abasiriya bari bataye bariko barahunga banyaruka+. Nya ntumwa ziragaruka rero, zibimenyesha umwami.

16 Nuko abantu barasohoka, basahura+ ikambi y’Abasiriya; gutyo ingero ya seya y’ifu inoze iba iyiciye shekeli imwe, n’ingero zibiri za seya za sayiri ziba iziciye shekeli imwe, nk’uko rya jambo+ rya Yehova ryari. 17 Kandi umwami ubwiwe yari yagenye ca gisongerezi yari asanzwe yishimikiza ukuboko kwaco+ kugira ngo kirabe irembo; nuko abantu baguma bagihonyangira+ mw’irembo, ku buryo gipfa, nk’uko wa muntu w’Imana y’ukuri yari yavuze+, igihe yavuga, ca gihe umwami yamanuka aho ari. 18 Gutyo, biba nk’uko wa muntu w’Imana y’ukuri yari yabwiye umwami ati: “Ingero zibiri za seya za sayiri zizoba ziciye shekeli imwe, n’ingero ya seya y’ifu inoze izoba iciye shekeli imwe, ejo nk’aya mango, mw’irembo rya Samariya+,” 19 mugabo nya gisongerezi kikishura uwo muntu w’Imana y’ukuri giti: “Naho Yehova yokwugurura ingomero mu majuru, mbega ivyo vyoba nk’uko iryo jambo riri+?” Elisha na we akavuga ati: “Ehe uzobibona n’amaso yawe, mugabo ntuzobiryako+.” 20 Nuko bimugendera gutyo+, igihe abantu baguma bamuhonyangira+ mw’irembo, ku buryo apfa.

8 Elisha yari yarabwiye wa mugore yari yaragarukaniye umuhungu wiwe ubuzima+ ati: “Haguruka ugende, wewe n’urugo rwawe, maze ubeho uri kavamahanga ahantu hose ushobora kuba uri kavamahanga+; kuko Yehova ahamagaye ikigoyi+, vyongeye kikaba kizomara imyaka indwi mu gihugu+.” 2 Nuko nya mugore arahaguruka, akora nk’uko nya muntu w’Imana y’ukuri yavuze; aragenda+, we hamwe n’urugo rwiwe+, abaho ari kavamahanga mu gihugu c’Abafilisitiya+ imyaka indwi.

3 Haheze imyaka indwi, nya mugore arahindukira avuye mu gihugu c’Abafilisitiya, aja kuririra umwami+ ku bw’inzu yiwe no ku bw’itongo ryiwe. 4 Kandi umwami yariko aravugana na Gehazi+ umusuku wa wa muntu w’Imana y’ukuri, ati: “Ndakwinginze unyiganire ibintu vyose bihambaye Elisha yakoze+.” 5 Nuko ariko ariganira umwami ingene yari yaragarukaniye ubuzima uwapfuye+, erega, ehe wa mugore Elisha yari yaragarukaniye ubuzima umuhungu wiwe, yariko aririra umwami ku bw’inzu yiwe no ku bw’itongo ryiwe+. Gehazi aca avuga ati: “Mukama wanje+ umwami, ng’uyu wa mugore, kandi ng’uyu wa muhungu wiwe Elisha yagarukanira ubuzima.” 6 Umwami aca abaza nya mugore, uno na we atangura kumwiganira iyo nkuru+. Maze umwami amuha umukozi wo ku kirimba+, avuga ati: “Musubize ivyiwe vyose n’ivyavuye muri iryo tongo vyose kuva umusi yava mu gihugu gushika ubu+.”

7 Nuko Elisha aza i Damasiko+; kandi Beni-hadadi+ umwami wa Siriya yari arwaye. Bamumenyesha rero bati: “Wa muntu w’Imana+ y’ukuri yashitse ino.” 8 Umwami aca abwira Hazayeli+ ati: “Tora ingabirano+ mu kuboko kwawe, ugende guhura n’uwo muntu w’Imana y’ukuri, usiguze+ Yehova biciye kuri we uti: ‘Mbega nzokira iyi ndwara?’” 9 Nuko Hazayeli agenda guhura na we, kandi atora ingabirano mu kuboko kwiwe, emwe, ubwoko bwose bw’ibintu vyiza vy’i Damasiko, umutwaro w’ingamiya mirongo ine; arashika, ahagarara imbere yiwe, hanyuma avuga ati: “Umuhungu wawe+ Beni-hadadi umwami wa Siriya antumye kuri wewe ati: ‘Mbega nzokira iyi ndwara?’” 10 Maze Elisha amubwira ati: “Genda umubwire uti: ‘Uzokira ata kabuza,’ mugabo Yehova yanyeretse+ ko azopfa ata kabuza+.” 11 Nuko aguma amushinze ijisho, aguma arimushinze gushika aho Hazayeli yumva ubuyega. Maze uwo muntu w’Imana y’ukuri atangura kurira+. 12 Hazayeli aca avuga ati: “Kubera iki umukama wanje ariko ararira?” Na we ati: “Kubera nzi neza ikibi+ uzokorera bene Isirayeli. Ibibanza vyabo bikingijwe ibihome uzobiha umuriro, abagabo b’abahizi babo ubicishe inkota, abana babo ubasavye+, abagore babo bibungenze na bo ubafomoze+.” 13 Hazayeli aca avuga ati: “Mbega umusuku wawe, imbwa y’imbwa, ni iki+, ngo akore ico kintu gihambaye?” Ariko Elisha avuga ati: “Yehova yakunyeretse uri umwami wa Siriya+.”

14 Inyuma y’ivyo ava aho Elisha ari aragenda, aja ku mukama wiwe, maze uno amubwira ati: “Elisha yakubwiye iki?” Na we ati: “Yambwiye ngo: ‘Uzokira ata kabuza+.’” 15 Ku musi ukurikira, Hazayeli atora igisaswa agikoza mu mazi araheza agisanza mu maso hiwe+, arapfa+. Nuko Hazayeli+ atangura kuganza mu kibanza ciwe.

16 Mu mwaka ugira gatanu wa Yehoramu+ mwene Ahabu umwami wa Isirayeli, igihe Yehoshafati yari umwami wa Yuda, Yehoramu+ mwene Yehoshafati umwami wa Yuda aba umwami. 17 Yari afise imyaka mirongo itatu n’ibiri igihe yaba umwami, maze amara imyaka umunani aganza i Yeruzalemu+. 18 Abandanya kugendera mu nzira y’abami ba Isirayeli+, nk’uko ab’inzu ya Ahabu bari baragize+; kuko umukobwa wa Ahabu ari we yari yabaye umugore wiwe+; aguma akora ivyari bibi mu maso ya Yehova. 19 Mugabo Yehova ntiyashaka guhonya Yuda+ kubera Dawidi umusavyi wiwe+, nk’uko yari yaramusezeraniye kumuha itara+ we n’abahungu biwe nantaryo.

20 Mu misi yiwe, Edomu+ igarariza ukuboko kwa Yuda, bimika umwami+ wo kubaganza. 21 Nuko Yehoramu arajabuka aja i Zayiri, ari kumwe n’imikogote yose. Araheza ahaguruka mw’ijoro, asasika Abanyedomu bari bamukikuje n’abakuru b’imikogote; maze abantu bahungira mu mahema yabo. 22 Mugabo Edomu ibandanya kugarariza ukuboko kwa Yuda gushika n’uyu musi. Ico gihe ni ho Libuna+ yatangura kugarariza.

23 Ibisigaye mu vya Yehoramu n’ivyo yakoze vyose, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 24 Amaherezo Yehoramu aryama hamwe na ba sekuruza+ hanyuma ahambwa hamwe na ba sekuruza mu Gisagara ca Dawidi+. Nuko Ahaziya+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

25 Mu mwaka ugira cumi na kabiri wa Yehoramu mwene Ahabu umwami wa Isirayeli, Ahaziya mwene Yehoramu umwami wa Yuda aba umwami+. 26 Ahaziya yari afise imyaka mirongo ibiri n’ibiri igihe yatangura kuganza, amara umwaka umwe aganza i Yeruzalemu+. Nyina yitwa Ataliya+ umwuzukuru wa Omuri+ umwami wa Isirayeli. 27 Abandanya kugendera mu nzira y’inzu ya Ahabu+ kandi aguma akora ivyari bibi mu maso ya Yehova+, nk’inzu ya Ahabu, kuko yari incuti y’inzu ya Ahabu biciye ku kwabirana+. 28 Nuko ajana na Yehoramu mwene Ahabu mu ntambara yo kurwanya Hazayeli+ umwami wa Siriya i Ramoti-gileyadi+, mugabo Abasiriya bagarika+ Yehoramu. 29 Yehoramu+ umwami aragaruka rero kugira ngo yivurize i Yezireyeli+ ibikomere Abasiriya bari bamuteje i Rama* igihe yarwanya Hazayeli umwami wa Siriya. Nayo Ahaziya+ mwene Yehoramu umwami wa Yuda, amanuka kuraba Yehoramu mwene Ahabu i Yezireyeli, kuko yari arwaye.

9 Nuko Elisha umuhanuzi ahamagara umwe mu bahungu+ b’abahanuzi hanyuma amubwira ati: “Kenyera mu kiyunguyungu+ uheze utore aka gakarabo+ k’amavuta mu kuboko kwawe maze uje i Ramoti-gileyadi+. 2 Niwashikayo, uharondere Yehu+ mwene Yehoshafati, Yehoshafati mwene Nimushi; winjire maze umuhagurutse hagati ya bene wabo hanyuma umujane mu cumba c’ahitereye+. 3 Uheze ufate nya gakarabo k’amavuta, uyasuke ku mutwe wiwe+ maze uvuge uti: ‘Ibi ni vyo Yehova avuze: “Ndakurobanuje amavuta* koko+ ngo ube umwami+ wa Isirayeli.”’ Hanyuma wugurure umuryango maze uhunge, nturindire.”

4 Nuko uwo musuku, umusuku wa nya muhanuzi, afata inzira aja i Ramoti-gileyadi. 5 Ashitseyo, asanga abakuru b’inteko za gisirikare bicaye. Avuga rero ati: “Ndagufitiye ijambo+, ewe mukuru!” Yehu aca avuga ati: “Uwuhe muri twebwe twese?” Na we ati: “Wewe, ewe mukuru.” 6 Arahaguruka rero maze yinjira mu nzu; atangura gusuka nya mavuta ku mutwe wiwe hanyuma amubwira ati: “Ibi ni vyo Yehova Imana ya Isirayeli avuze: ‘Ndakurobanuje amavuta koko ngo ube umwami+ w’abantu ba Yehova+, ni ukuvuga wa Isirayeli. 7 Uze usasike inzu ya Ahabu umukama wawe, kandi nzohora+ koko mu kuboko kwa Yezebeli amaraso y’abasavyi banje abahanuzi n’amaraso y’abasavyi ba Yehova bose+. 8 Inzu ya Ahabu yose itegerezwa kuyogera; kandi nzorandura koko kwa Ahabu+ umuntu w’igitsina-gabo wese*+ n’uwutagira gitabara wese kandi atagira ico amaze+ muri Isirayeli. 9 Inzu ya Ahabu nzoyigira koko nk’inzu ya Yerobowamu+ mwene Nebati nongere ndayigire nk’inzu ya Bayasha+ mwene Ahiya. 10 Kandi Yezebeli, imbwa zizomurira+ mu gice c’itongo c’i Yezireyeli, kandi nta wuzomuhamba.’” Aca yugurura umuryango, arahunga+.

11 Nuko Yehu arasohoka, aja kuri ba basuku b’umukama wiwe, maze bamubwira bati: “Ni amahoro+? Kubera iki uwo musazi+ yaje kuri wewe?” Mugabo ababwira ati: “Mwebwe ubwanyu murazi neza uwo mugabo n’ivyo avuga ivyo ari vyo.” 12 Na bo bavuga bati: “Si vyo! Turakwinginze utubwire.” Maze avuga ati: “Yambwiye uku n’uku, ati: ‘Ibi ni vyo Yehova avuze: “Ndakurobanuje amavuta koko ngo ube umwami wa Isirayeli+.”’” 13 Baca batora ningoga umwe wese impuzu yiwe+, bazishira munsi yiwe, ku ngazi zigaragara, maze batangura kuvuza inzamba+ bati: “Yehu abaye umwami+!” 14 Maze Yehu+ mwene Yehoshafati, Yehoshafati mwene Nimushi+ atangura kugīra umugambi mubi+ Yehoramu.

Kandi Yehoramu yari acungereye i Ramoti-gileyadi+, we na Isirayeli yose, kubera Hazayeli+ umwami wa Siriya. 15 Mu nyuma, Yehoramu+ umwami yari yagarutse kuvurirwa i Yezireyeli+ ibikomere Abasiriya bari bamuteje igihe yarwanya Hazayeli umwami wa Siriya+.

Nuko Yehu avuga ati: “Nimba muvyemeye+, ntihagire uwuhunga avuye mu gisagara ngo aje kubivuga i Yezireyeli.” 16 Hanyuma Yehu yurira umukogote, aja i Yezireyeli; kuko Yehoramu yari aryamyeyo, kandi Ahaziya+ umwami wa Yuda yari yamanutse kuraba Yehoramu. 17 Inderetsi+ yari ihagaze ku munara+ i Yezireyeli+, maze ibona ikigwi kigigimba c’abagabo ba Yehu igihe yariko araza, ica ivuga iti: “Ndabona ikigwi c’abagabo kigigimba.” Yehoramu aca avuga ati: “Tora uwurwanira kw’ifarasi umurungike guhura na bo, aheze avuge ati: ‘Ni amahoro+?’” 18 Nuko uwugendera kw’ifarasi aja guhura na we, hanyuma avuga ati: “Umwami avuze ati: ‘Ni amahoro?’” Mugabo Yehu avuga ati: “‘Amahoro’ uyaronderako iki+? Hindukira uje inyuma yanje!”

Nuko nya nderetsi+ imenyesha iti: “Ya ntumwa yagiye gushika kuri bo, mugabo ntigarutse.” 19 Arungika rero uwugendera kw’ifarasi agira kabiri, maze uno abashikiriye avuga ati: “Umwami avuze ati: ‘Ni amahoro?’” Mugabo Yehu avuga ati: “‘Amahoro’ uyaronderako iki+? Hindukira uje inyuma yanje!”

20 Nuko nya nderetsi imenyesha iti: “Ya ntumwa yagiye gushika kuri bo, mugabo ntigarutse; kandi ukuntu uwo muntu atwara umukogote ni nk’ukuntu Yehu+ umwuzukuru wa Nimushi+ awutwara, kuko awutwarana ubusazi+.” 21 Yehoramu aca avuga ati: “Ambika umukogote ku mafarasi+!” Nuko umukogote w’intambara wiwe wambikwa ku mafarasi maze Yehoramu umwami wa Isirayeli na Ahaziya+ umwami wa Yuda barasohoka, umwe wese ari mu mukogote w’intambara wiwe. Bakiriko barasohoka ngo bahure na Yehu, bamusanga mu gice c’itongo ca Naboti+ Umuyezireyeli.

22 Yehoramu akimara kubona Yehu, aca avuga ati: “Ni amahoro ga Yehu?” Na we ati: “Hoba amahoro nyabaki+ kandi hakiriho ubusambanyi bwa Yezebeli+ nyoko n’ubupfumu bwiwe bwinshi+?” 23 Yehoramu aca ahindukiza umukogote n’amaboko yiwe, kugira ngo ahunge, maze abwira Ahaziya ati: “Ni amayeri+, Ahaziya!” 24 Maze Yehu afora umuheto*+ hanyuma arasa Yehoramu hagati y’amaboko, ku buryo umwampi usohokana mu mutima wiwe, hanyuma agwa mu mukogote w’intambara wiwe+. 25 Yehu abwira rero Bidikari igisongerezi ciwe+ ati: “Muterure umuterere mu gice c’itongo ca Naboti Umuyezireyeli+; kuko niwibuke: Jewe nawe twatwara imikogote y’amafarasi abirabiri inyuma ya Ahabu se wiwe, kandi Yehova ni we yamenyesheje iri jambo+ kuri we ati: 26 ‘“Ejo narabonye koko amaraso+ ya Naboti n’amaraso y’abahungu biwe+,” ni ko Yehova avuze, “kandi wewe nzobikwishurira koko+ muri iki gice c’itongo,” ni ko Yehova avuze.’ Ubu rero, numuterure umuterere muri ico gice c’itongo, nk’uko ijambo rya Yehova riri+.”

27 Nuko Ahaziya+ umwami wa Yuda ubwiwe arabibona maze ahunga aciye mu nzira yari iruhande y’umurima munini*+. (Mu nyuma Yehu atangura kumukurikira hanyuma avuga ati: “Na we nyene, nimumurase!” Nuko baramurasa mu gihe yari mu mukogote aduga i Guri, ahari iruhande ya Ibuleyamu+. Abandanya guhunga yerekeje i Megido+ araheza apfirayo+. 28 Maze abasuku biwe bamujana i Yeruzalemu mu mukogote, hanyuma bamuhamba mu mva yiwe hamwe na ba sekuruza, mu Gisagara ca Dawidi+. 29 Ahaziya+ yari yabaye umwami wa Yuda mu mwaka ugira cumi na rimwe wa Yehoramu+ mwene Ahabu.)

30 Amaherezo Yehu ashika i Yezireyeli+, maze Yezebeli+ aravyumva. Yisiga+ rero irangi ryirabura ku maso yongera atunganya neza umutwe wiwe+ araheza araba hasi acishije mw’idirisha+. 31 Nuko Yehu yinjirana mw’irembo. Yezebeli avuga rero ati: “Mbega vyagendeye neza Zimuri+ uwishe umukama wiwe?” 32 Yehu aca araramura amaso yerekeza kuri nya dirisha maze avuga ati: “Ni nde ari kumwe nanje? Ni nde+?” Abakozi bo ku kirimba+ babiri canke batatu baca baraba hasi iyo ari. 33 Avuga rero ati: “Nimumukorore+!” Maze baramukorora, hanyuma makeyi mu maraso yiwe atarukira ku ruhome no ku mafarasi; nuko Yehu aramuhonyanga+. 34 Hanyuma arinjira, ararya yongera aranywa, maze avuga ati: “Ndabinginze mwitwararike ico kivume+, mugihambe, kuko ari umukobwa w’umwami+.” 35 Bagiye kumuhamba, ntihagira ico basanga kuri we atari agahanga n’ibirenge n’ibiganza vy’amaboko+. 36 Bagarutse bakabimwiganira, avuga rero ati: “Ni ijambo rya Yehova, iryo yavuze biciye+ ku musavyi wiwe Eliya Umutishibe, ati: ‘Imbwa zizorira inyama za Yezebeli mu gice c’itongo ry’i Yezireyeli+. 37 Kandi umuvyimba wa Yezebeli uzoba nk’intabire+ mu murima mu gice c’itongo ry’i Yezireyeli, kugira ntibavuge ngo: “Uyu ni Yezebeli+.”’”

10 Kandi Ahabu yari afise abahungu mirongo irindwi+ i Samariya+. Yehu yandika rero amakete maze ayarungika i Samariya ku baganwa+ b’i Yezireyeli, abagabo b’inararibonye+ n’ababungabunzi ba Ahabu, ati: 2 “Ubu rero, ku gihe nyene iri kete ribashikiriye, ehe muri kumwe n’abahungu b’umukama wanyu, kandi muri kumwe n’imikogote y’intambara, n’amafarasi+, n’igisagara gikingijwe ibihome, n’ibirwanisho. 3 Murabe rero mu bahungu b’umukama wanyu uwuri mwiza kurusha abandi kandi agororotse kurusha abandi muheze mumushire ku ntebe y’ubwami ya se wiwe+. Hanyuma murwanire inzu y’umukama wanyu.”

4 Maze baratinya rwose, batangura kuvuga bati: “Ehe abami babiri+ ntibamuhagaze imbere, none twebwe twohagarara gute+?” 5 Nuko uwari ahagarikiye inzu n’uwagaba igisagara, n’abagabo b’inararibonye be n’ababungabunzi+ batuma kuri Yehu bati: “Turi abasuku bawe, kandi ico utubwira cose turagikora. Nta n’umwe tugira umwami. Kora ikiri ciza mu maso yawe.”

6 Aca abandikira ikete rigira kabiri, ati: “Nimba muri abanje+, kandi ijwi ryanje rikaba ari ryo mugamburuka, nimutore imitwe y’abagabo basanzwe ari abahungu+ b’umukama wanyu, maze muzoze ejo nk’aya mango aho ndi i Yezireyeli+.”

Kandi abahungu b’umwami, abagabo mirongo irindwi, bari kumwe n’abagabo b’abanyacubahiro b’igisagara bari babareze. 7 Nya kete rikimara kubashikira, bafata abo bahungu b’umwami maze barabakerera, abagabo mirongo irindwi+, hanyuma bashira imitwe yabo mu bisimbo baraheza barayimurungikira i Yezireyeli. 8 Maze ya ntumwa+ iza kumumenyesha iti: “Bazanye ya mitwe+ y’abahungu b’umwami.” Avuga rero ati: “Nimuyishire mu birundo bibiri ku bwinjiriro bw’irembo gushika mu gitondo+.” 9 Nuko mu gitondo arasohoka. Maze arahagarara, abwira abantu bose ati: “Mwebwe muragororotse+. Ehe jewe nagīriye umugambi mubi+ umukama wanje, ndamwica+; mugabo ni nde yasasitse aba bose? 10 Mumenye rero ko ata na kimwe mw’ijambo rya Yehova kizokorokera hasi kitarangutse+ mu vyo Yehova yavuze ku nzu ya Ahabu+; kandi Yehova ubwiwe akoze ivyo yavuze biciye ku musavyi wiwe Eliya+.” 11 Vyongeye, Yehu asasika abari basigaye bose mu nzu ya Ahabu i Yezireyeli, n’abagabo b’abanyacubahiro biwe bose+, n’abari bazinanyi na we, n’abaherezi biwe+, gushika aho ata n’umwe amusigariza+.

12 Nuko arahaguruka arataha, maze afata inzira aja i Samariya. Inzu y’abungere, iyo bazirikamwo intama, yari kuri iyo nzira. 13 Maze Yehu ahura na bene wabo+ na Ahaziya+ umwami wa Yuda. Ababwiye ati: “Muri ba nde?”, baca bavuga bati: “Turi bene wabo na Ahaziya, tukaba turiko tumanuka kubaza nimba abahungu b’umwami n’abahungu b’umugore w’iteka bari impore.” 14 Aca avuga ati: “Nimubacakire ari bazima+!” Barabacakira rero ari bazima maze babicira kw’itangi rya ya nzu yazirikwamwo intama, abagabo mirongo ine na babiri; ntiyasigaza n’umwe muri bo+.

15 Mu gihe yariko aragenda avuye ng’aho, ahura na Yehonadabu+ mwene Rekabu+ aje kumusanganira. Amuhezagiye+, amubwira rero ati: “Mbega umutima wawe urangororokeye, nk’uko umutima wanje ugororokeye umutima wawe+?”

Yehonadabu aca avuga ati: “Urakugororokeye.”

“Nimba ungororokeye, mpa ukuboko kwawe.”

Nuko amuha ukuboko kwiwe. Aca amwuriza aho ari mu mukogote wiwe+. 16 Maze avuga ati: “Ingo tujane, urabe ingene ntihanganira ubukeba na bumwe+ kuri Yehova.” Nuko baguma bamutwarana na we mu mukogote w’intambara wiwe. 17 Amaherezo ashika i Samariya. Asasika rero abari basigaye bose mu ba Ahabu i Samariya, gushika abazimanganije+, nk’uko ijambo rya Yehova ryari, iryo yari yarabwiye Eliya+.

18 Vyongeye, Yehu akoraniriza hamwe abantu bose maze ababwira ati: “Ahabu yasenze Bayali buhoro+. Yehu we azomusenga cane. 19 Ubu rero, nimutumeko abahanuzi+ ba Bayali bose, abayisenga bose+ n’abaherezi bayo bose+ baze aho ndi. Ntihagire n’umwe abura, kuko mfitiye Bayali ikimazi gikomeye. Uwuza kubura wese ntazobandanya kubaho.” Mugabo Yehu, yariko akorana urwenge+, kugira ngo arandure abasenga Bayali.

20 Hanyuma Yehu avuga ati: “Nimwereze Bayali ikoraniro ry’agakūra.” Nuko barabitangaza. 21 Maze Yehu atuma intumwa muri Isirayeli yose+, ku buryo abasenga Bayali bose baza. Ntihagira n’umwe asigara ataje. Baguma binjira mu nzu ya Bayali+, maze inzu ya Bayali iruzura kuva ku mpera gushika ku yindi. 22 Abwira rero uwari ajejwe ubushinguro bw’impuzu ati: “Sohorera impuzu abasenga Bayali bose.” Nuko abasohorera imyambaro. 23 Maze Yehu yinjirana na Yehonadabu+ mwene Rekabu mu nzu ya Bayali. Abwira rero abo basenga Bayali ati: “Nimurondere mwitonze murabe yuko ata n’umwe mu basenga Yehova ari kumwe namwe ng’aha, kiretse gusa abasenga Bayali+.” 24 Amaherezo binjira guhereza ibimazi n’amashikanwa aturirwa, maze Yehu ashira hanze abagabo mirongo umunani biwe hanyuma avuga ati: “Umuntu acoroka mu bo ngira nshire mu maboko yanyu, uwo azoba acorokanye aca asubira mu kibanza ciwe+.”

25 Yehu akirangiza guhereza ishikanwa riturirwa, aca abwira abirutsi n’ibisongerezi ati: “Injire mubasasike! Ntihagire n’umwe asohoka+.” Nya birutsi na nya bisongerezi+ batangura kubasasikisha ubugi bw’inkota no kubaterera hanze, babandanya kugenda gushika mu gisagara c’inzu ya Bayali. 26 Maze basohora inkingi nyeranda+ z’inzu ya Bayali baraheza baturira+ imwimwe yose. 27 Vyongeye, basiturira hasi inkingi nyeranda ya Bayali+ bongera basiturira hasi inzu ya Bayali+, maze baguma bayishize ku ruhande kugira ngo ikoreshwe bwa tuzu twa surwumwe+, gushika n’uyu musi.

28 Gutyo, Yehu azimanganya Bayali muri Isirayeli. 29 Ibicumuro vya Yerobowamu+ mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+, ni vyo gusa Yehu atakebeje ngo areke kubikurikira, ni ukuvuga za nyana z’inzahabu+, za zindi imwe yari i Beteli iyindi ikaba i Dani+. 30 Nuko Yehova abwira Yehu ati: “Ko wagize neza mu gukora ibigororotse mu maso yanje+, ukagirira inzu ya Ahabu nk’uko ivyari mu mutima wanje vyose vyari+, abahungu bawe, gushika kw’iyaruka rigira kane, bazokwicara ku ntebe y’ubwami ya Isirayeli ku bwawe+.” 31 Mugabo Yehu ntiyitwararika kugendera mw’itegeko rya Yehova Imana ya Isirayeli n’umutima wiwe wose+. Ntiyakevya ngo ave mu bicumuro vya Yerobowamu, ivyo yacumurishije Isirayeli+.

32 Muri iyo misi Yehova atangura guhimbura Isirayeli igihimba ku kindi; nuko Hazayeli+ aguma abasasika mu karere kose ka Isirayeli, 33 kuva kuri Yorodani werekeza iyo izuba rirasira, igihugu cose ca Gileyadi+, Abagadi+ n’Abarubeni+ n’Abamanase+, kuva i Aroweri+ iruhande y’umwonga Arunoni, egome, Gileyadi na Bashani+.

34 Ibisigaye mu vya Yehu n’ivyo yakoze vyose n’ubushobozi bwiwe bwose, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli? 35 Amaherezo Yehu aryama hamwe na ba sekuruza+, hanyuma bamuhamba i Samariya; nuko Yehowahazi+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe. 36 Imisi Yehu yari yaganje Isirayeli i Samariya, yabaye imyaka mirongo ibiri n’umunani.

11 Nayo Ataliya+ nyina wa Ahaziya+, abona ko umuhungu wiwe yari yapfuye. Arahaguruka rero, atikiza abo mu nda y’ingoma* bose+. 2 Ariko Yehosheba+ umukobwa w’Umwami Yehoramu, mushiki wa Ahaziya, atora Yehowasi+ mwene Ahaziya, amwiba mu bahungu b’umwami bari kwicwa, egome, we n’umurezi wiwe, amushira mu cumba kigenewe uburiri, baguma bamunyegeje+ amaso ya Ataliya, ntiyicwa. 3 Agumana na we mu nzu ya Yehova anyegeye, mu kiringo c’imyaka itandatu, mu gihe Ataliya yaganza igihugu+.

4 Mu mwaka ugira indwi, Yehoyada+ atuma kuzana abakuru b’amajana b’inteko z’Abanyakariya+ zijejwe gucungera ubuzima, n’abakuru b’abirutsi+, maze abazana aho ari mu nzu ya Yehova, araheza agirana isezerano+ na bo yongera arabarahiza+ mu nzu ya Yehova, hanyuma abereka umuhungu w’umwami. 5 Maze abategeka ati: “Ibi ni vyo muzokora: Ica gatatu canyu kiza kw’isabato kizocungera rwose inzu y’umwami+; 6 ikindi ca gatatu kizoba kiri kw’Irembo+ ry’Umushinge, ikindi ca gatatu na co kibe kw’irembo ry’inyuma y’abirutsi; muze mucungere rwose iyo nzu+ mukurakuranwa. 7 Kandi muri mwebwe hari imigwi ibiri isohoka yose kw’isabato; ize icungere rwose inzu ya Yehova ku neza y’umwami. 8 Muze mukikuze umwami irya n’ino, umwe wese n’ibirwanisho vyiwe mu kuboko; umuntu wese azokwinjira mu misitari aze yicwe. Muze mugumane n’umwami iyo asohotse n’iyo yinjiye.”

9 Nya bakuru b’amajana+ bakora bisunze ivyo Yehoyada umuherezi yari yategetse vyose. Nuko umwe wese atora abantu biwe, abinjira kw’isabato+ hamwe n’abasohoka kw’isabato, maze binjira aho Yehoyada umuherezi ari. 10 Uwo muherezi aha rero nya bakuru b’amajana amacumu n’inkinzo z’umuzingi vyahora ari ivy’Umwami Dawidi, ivyari mu nzu ya Yehova+. 11 Nya birutsi+ baguma bahagaze umwe wese afise mu kuboko ibirwanisho vyiwe, kuva ku ruhande rw’iburyo rw’inzu gushika ku ruhande rw’ibubamfu rw’iyo nzu, iruhande y’igicaniro*+ n’iruhande y’iyo nzu, irya n’ino, hafi y’umwami. 12 Maze asohora umuhungu+ w’umwami, amushirako umugāra+ n’Igishingantahe+; gutyo bamugira umwami+, bamurobanuza amavuta+. Nuko batangura gukoma amashi+, bavuga bati: “Umwami nabeho+!”

13 Ataliya yumvise urwamo rw’abantu bariko biruka, aca aza aho abantu bari ku nzu ya Yehova+. 14 Maze aravye, abona umwami ahagaze iruhande y’inkingi+, nk’uko umugenzo wari usanzwe uri, abakuru n’abavuza inzumbete+ bari iruhande y’umwami, abanyagihugu bose na bo bariko banezerwa+ bongera bavuza inzumbete. Ataliya+ aca atantamura impuzu ziwe maze atangura kuvuza induru ati: “Ni umugambi mubi! Ni umugambi mubi+!” 15 Mugabo Yehoyada umuherezi ategeka abakuru b’amajana, abagenywe bo mu nteko za gisirikare+, ati: “Musohore mumukure mu misitari; kandi uwumukurikira wese yicishwe inkota+!” Kuko uwo muherezi yari yavuze ati: “Ntiyicirwe mu nzu ya Yehova.” 16 Nuko bamushorerako amaboko hanyuma bamujana bamucishije mu nzira y’urwinjiriro rw’amafarasi+ rw’inzu y’umwami+, maze yicirwa ng’aho+.

17 Maze Yehoyada apfundika isezerano+ hagati ya Yehova+ n’umwami+ n’abantu, kugira ngo berekane ko ari abantu ba Yehova; yongera agira isezerano hagati y’umwami n’abantu+. 18 Inyuma y’ivyo, abanyagihugu bose baza ku nzu ya Bayali, basiturira hasi ibicaniro vyayo+; ibishusho vyayo barabimenagura+, Matani+ umuherezi wa Bayali na we bamwicira imbere y’ivyo bicaniro+.

Nuko nya muherezi ashiraho abacungezi b’inzu ya Yehova+. 19 Vyongeye, atora ba bakuru b’amajana na za nteko z’Abanyakariya+ zijejwe gucungera ubuzima, na ba birutsi+ n’abanyagihugu bose, kugira ngo bamanukane umwami bamukuye ku nzu ya Yehova; amaherezo bashika ku nzu y’umwami baciye mu nzira y’irembo+ ry’abirutsi; nuko atangura kwicara ku ntebe y’ubwami+ y’abami. 20 Abanyagihugu bose babandanya kunezerwa+; igisagara na co ntihagira ikigihungabanya; nayo Ataliya, bari bamwicishije inkota ku nzu y’umwami+.

21 Yehowasi+ yari afise imyaka indwi igihe yatangura kuganza+.

12 Mu mwaka ugira indwi wa Yehu+, Yehowasi+ aba umwami, maze amara imyaka mirongo ine aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Zibiya w’i Beyeri-sheba. 2 Yehowasi abandanya gukora ivyari bigororotse mu maso ya Yehova imisi yose yamaze yigishwa na Yehoyada umuherezi+. 3 Ibibanza bikirurutse ni vyo gusa bitazimanganye+. Abantu bari bagishikanira ibimazi bakongera bagafumbishiriza umwotsi w’ibimazi ku bibanza bikirurutse*.

4 Nuko Yehowasi abwira abaherezi+ ati: “Amahera yose azanwa ku nzu ya Yehova+ ku bw’amashikanwa meranda+, amahera umwe wese atangishwa+, amahera atangirwa abantu hisunzwe agaciro k’umwumwe wese+, amahera yose umwumwe wese avyurirwa n’umutima wiwe kuzana ku nzu ya Yehova+, 5 abaherezi bayitorere, umwe wese ku wo bazinanyi+; baheze basanasane imigaga y’iyo nzu, ahari umugaga hose+.”

6 Mu mwaka ugira mirongo ibiri na gatatu w’Umwami Yehowasi, abaherezi ntibari bwasanasane imigaga ya nya nzu+. 7 Nuko Umwami Yehowasi ahamagara Yehoyada+ umuherezi n’abandi baherezi, ababwira ati: “Kubera iki mudasanasana imigaga y’iyo nzu? Ubu rero, ntimuze musubire gutora amahera ku bo muzinanyi, mugabo muze muyahe abakora igikorwa co gusanasana imigaga y’iyo nzu+.” 8 Nuko nya baherezi bemera kudasubira gutora amahera mu bantu no kudasanasana imigaga ya nya nzu.

9 Yehoyada umuherezi atora rero isandugu+, atobora intoboro ku mufuniko wayo araheza ayishira iruhande y’igicaniro, iburyo winjiye mu nzu ya Yehova, maze abaherezi, abarinzi b’imiryango+, bakaza barashirayo amahera yose+ yazanwa mu nzu ya Yehova. 10 Igihe baba babonye yuko muri iyo sandugu hariyo amahera menshi, umunyamabanga+ w’umwami n’umuherezi mukuru baraduga, bakayatekera hanyuma bagaharura amahera yaba ari mu nzu ya Yehova+. 11 Amahera yaba yaharuwe bayashira mu maboko y’abakora+ ico gikorwa bari baragenywe gukorera ku nzu ya Yehova. Bano na bo bayahemba abakora mu vy’ibiti n’abubatsi bakorera ku nzu ya Yehova, 12 n’abafundi n’ababaji b’amabuye+, agakoreshwa no mu kugura ibiti n’amabuye abajwe vyo gusanasana imigaga y’inzu ya Yehova be no mu kuriha ivyakoreshwa vyose kuri nya nzu kugira ngo isanasanwe.

13 Ariko ku bijanye n’inzu ya Yehova, ntihakorwa amabesani y’ifeza, ibizimisho+, amabakure+, inzumbete+, n’ubwoko na bumwe bw’ikintu c’inzahabu n’ikintu c’ifeza, mu mahera yazanwa ku nzu ya Yehova+; 14 kuko bayaha abakora ico gikorwa, na bo bakayasanurisha inzu ya Yehova+. 15 Abagabo bazezwa nya mahera kugira bayahe abakora ico gikorwa+ ntibayasuzumirwa+, kuko bakorana ubwizigirwa+. 16 Amahera yatangwa ku bw’amashikanwa y’ukwagirwa n’icaha+ be n’amahera yatangwa ku bw’amashikanwa y’igicumuro, ntiyajanwa mu nzu ya Yehova. Yaba ay’abaherezi+.

17 Ico gihe ni ho Hazayeli+ umwami wa Siriya yatangura kuduga kurwanya Gati+ maze akahafata; hanyuma Hazayeli yiyemeza+ kuduga ngo atere Yeruzalemu+. 18 Yehowasi umwami wa Yuda aca atora amashikanwa meranda yose+ Yehoshafati na Yehoramu na Ahaziya ba sekuruza biwe, abami ba Yuda, bari bejeje be n’amashikanwa meranda yiwe n’inzahabu zose zari mu matunga y’inzu ya Yehova no mu nzu y’umwami, ayarungikira+ Hazayeli umwami wa Siriya. Nuko uno asubira inyuma areka gutera Yeruzalemu.

19 Nayo ibisigaye mu vya Yehowasi n’ivyo yakoze vyose, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 20 Ariko abasuku biwe+ barahaguruka baja hamwe mu mugambi mubi+ maze bagarikira Yehowasi ku nzu+ y’Ikidunduri+, ku nzira imanuka i Sila. 21 Yozakari mwene Shimeyati na Yehozabadi+ mwene Shomeri, abasuku biwe, ni bo bamugaritse, arapfa. Bamuhamba rero hamwe na ba sekuruza mu Gisagara ca Dawidi; nuko Amaziya+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

13 Mu mwaka ugira mirongo ibiri na gatatu wa Yehowasi+ mwene Ahaziya+ umwami wa Yuda, Yehowahazi+ mwene Yehu+ aba umwami wa Isirayeli i Samariya imyaka cumi n’indwi. 2 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova+, akurikira igicumuro ca Yerobowamu+ mwene Nebati, ico yacumurishije Isirayeli+. Ntiyakevya ngo akivemwo. 3 Nuko ishavu rya Yehova+ rirurumbira Isirayeli, ku buryo abatanga mu kuboko kwa Hazayeli+ umwami wa Siriya no mu kuboko kwa Beni-hadadi+ mwene Hazayeli mu misi yabo yose.

4 Mu nyuma Yehowahazi atakambira*+ Yehova, ku buryo Yehova amwumviriza+; kuko yari yabonye agahahazo kagirirwa Isirayeli+, kubera yuko umwami wa Siriya yari yarabahahaje+. 5 Nuko Yehova aha Isirayeli umukiza+, ku buryo bava munsi y’ukuboko kwa Siriya, maze bene Isirayeli babandanya kuba mu mazu yabo nka kera+. 6 (Ariko ntibava mu gicumuro c’inzu ya Yerobowamu, ico yacumurishije Isirayeli+. Agendera muri co+; mbere igikingi ceranda+ kiguma gihagaze i Samariya.) 7 Kuko ata bantu yari yarasigarije Yehowahazi atari abagendera ku mafarasi mirongo itanu n’imikogote cumi n’abagabo ibihumbi cumi bari ku maguru+, kubera yuko umwami wa Siriya yari yarabaranduye+, kugira ngo abagire nk’umukungugu wo ku mbuga y’ikubitiro+.

8 Nayo ibisigaye mu vya Yehowahazi n’ivyo yakoze vyose n’ubushobozi bwiwe, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli? 9 Amaherezo Yehowahazi aryama hamwe na ba sekuruza, hanyuma bamuhamba i Samariya+; nuko Yehowasi+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

10 Mu mwaka ugira mirongo itatu n’indwi wa Yehowasi umwami wa Yuda, Yehowasi+ mwene Yehowahazi aba umwami wa Isirayeli i Samariya imyaka cumi n’itandatu. 11 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova+. Ntiyava mu bicumuro vyose vya Yerobowamu mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+. Agendera muri vyo.

12 Nayo ibisigaye mu vya Yehowasi n’ivyo yakoze vyose n’ubushobozi bwiwe be n’ingene yarwanije+ Amaziya umwami wa Yuda, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli? 13 Amaherezo Yehowasi aryama hamwe na ba sekuruza, hanyuma Yerobowamu+ yicara ku ntebe y’ubwami yiwe. Yehowasi na we ahambwa i Samariya hamwe n’abami ba Isirayeli+.

14 Nayo Elisha+, yari yafashwe n’indwara yari kumwica+. Nuko Yehowasi umwami wa Isirayeli amanuka aho ari maze atangura kuririra mu maso yiwe ati: “Dawe+, dawe, mukogote w’intambara wa Isirayeli n’abagendera ku mafarasi biwe+!” 15 Mugabo Elisha amubwira ati: “Tora umuheto n’imyampi.” Atora rero umuheto n’imyampi. 16 Hanyuma Elisha abwira umwami wa Isirayeli ati: “Shira ukuboko kwawe kuri uwo muheto.” Nuko awushirako ukuboko kwiwe, hanyuma Elisha ashira amaboko yiwe ku maboko+ y’umwami. 17 Maze avuga ati: “Ugurura idirisha ryerekeye mu buseruko.” Nuko araryugurura. Amaherezo Elisha avuga ati: “Rasa!” Nuko ararasa. Elisha avuga rero ati: “Umwampi wa Yehova w’ubukiriro, egome, umwampi w’ubukiriro+ wo kurwanya Siriya! Ata gukeka uzokubitira Siriya i Afeki+ gushika iherengeteye.”

18 Abandanya kuvuga ati: “Tora imyampi.” Nuko arayitora. Maze abwira umwami wa Isirayeli ati: “Kubita hasi.” Nuko akubita incuro zitatu hanyuma arahagarika+. 19 Nya muntu w’Imana y’ukuri+ aramurakarira; avuga rero ati: “Wari gukubita incuro zitanu canke zitandatu! Ni ho mu vy’ukuri wokubise Siriya gushika iherengeteye; mugabo ubu, uzokubita Siriya incuro zitatu gusa+.”

20 Inyuma y’ivyo, Elisha arapfa hanyuma baramuhamba+. Kandi hari utugwi tw’abambuzi+ tw’Abanyamowabu+ twama twinjira mu gihugu mu ntango z’umwaka. 21 Nuko bariko barahamba umuntu, baza babona akagwi k’abambuzi. Baca baterera uwo muntu mu mva ya Elisha baragenda. Uwo muntu akoze ku magufa ya Elisha, aca asubira kuba muzima+, arahagarara+.

22 Nayo Hazayeli+ umwami wa Siriya, ahahaza+ Isirayeli mu misi yose ya Yehowahazi. 23 Ariko Yehova abagirira ubutoni+ yongera abagirira imbabazi+, abasubizako agatima ku bw’isezerano+ yagiranye na Aburahamu+ na Izahaki+ na Yakobo+; ntiyashaka kubahonya+, kandi ntiyabata ngo bave imbere y’amaso yiwe, gushika n’ubu. 24 Amaherezo Hazayeli umwami wa Siriya arapfa, hanyuma Beni-hadadi umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe. 25 Nuko Yehowasi mwene Yehowahazi akura mu kuboko kwa Beni-hadadi mwene Hazayeli ibisagara yari yaratwaye abikuye mu kuboko kwa Yehowahazi se wiwe mu ntambara, arabigarukana. Yehowasi amukubita incuro zitatu, maze agarukana ibisagara vya Isirayeli+.

14 Mu mwaka ugira kabiri wa Yehowasi+ mwene Yehowahazi umwami wa Isirayeli, Amaziya+ mwene Yehowasi umwami wa Yuda aba umwami. 2 Yari afise imyaka mirongo ibiri n’itanu igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka mirongo ibiri n’icenda aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Yehowadini+ w’i Yeruzalemu. 3 Abandanya gukora ivyari bigororotse mu maso ya Yehova+, yamara atari nka Dawidi sekuruza wiwe+. Akora yisunze ivyo se wiwe Yehowasi yari yarakoze vyose+. 4 Ibibanza bikirurutse ni vyo gusa bitazimanganye+. Abantu bari bagishikanira ibimazi bakongera bagafumbishiriza umwotsi w’ibimazi ku bibanza bikirurutse+. 5 Ubwami bukimara gukomera mu kuboko kwiwe, atangura kwica+ abasuku biwe bari barishe umwami se wiwe+. 6 Mugabo abana b’abo bicanyi ntiyabica, nk’uko ivyanditswe mu gitabu c’itegeko rya Musa biri, iryo Yehova yategetse, mu kuvuga+ ati: “Ba se ntibaze bicwe bahowe abana babo, kandi abana ntibaze bicwe bahowe ba se; mugabo umwe wese aze yicwe ahowe igicumuro ciwe bwite+.” 7 Ni we yiciye Abanyedomu+ mu Mubande w’Umunyu+, abagabo ibihumbi cumi; afata Sela mu ntambara, hanyuma bahita Yokiteyeli, gushika n’uyu musi.

8 Ico gihe ni ho Amaziya yatuma intumwa kuri Yehowasi mwene Yehowahazi, Yehowahazi wa Yehu, umwami wa Isirayeli ati: “Nuze duhangane+.” 9 Yehowasi umwami wa Isirayeli aca atuma kuri Amaziya umwami wa Yuda ati: “Icatsi c’amahwa cari muri Libani catumye kw’isederi+ ryari muri Libani giti: ‘Nuhe umukobwa wawe umuhungu wanje amubere umugore.’ Ariko igikoko co mu gahinga cari muri Libani kirarengana, gikandagira ico catsi c’amahwa+. 10 Nkako, warasasitse+ Edomu maze umutima wawe ugushira hejuru+. Nunezererwe iteka ryawe+ kandi wibere mu nzu yawe. Kubera iki none worinda kwinjira mu matati+ kandi ibintu bitoroshe+, ukabwirizwa gutemba, ugatembana na Yuda?” 11 Mugabo Amaziya ntiyumviriza+.

Nuko Yehowasi umwami wa Isirayeli araduga, maze barahangana+, we na Amaziya umwami wa Yuda, bahanganira i Beti-shemeshi+ hegukira Yuda. 12 Maze Yuda iratsindwa imbere ya Isirayeli+, ku buryo bahunga, umwe wese akaja kw’ihema ryiwe. 13 Amaziya umwami wa Yuda mwene Yehowasi, Yehowasi wa Ahaziya, ni we Yehowasi umwami wa Isirayeli yafatiye i Beti-shemeshi, baza i Yeruzalemu maze aca igihengeri mu ruhome rwa Yeruzalemu, kw’Irembo rya Efurayimu+, gushika kw’Irembo ryo mu Mfuruka+, igihengeri c’amatambwe* amajana ane. 14 Atora inzahabu zose n’ifeza zose n’ibintu vyose vyari mu nzu ya Yehova+ no mu matunga y’inzu y’umwami n’abagizwe imbohe, araheza asubira i Samariya.

15 Nayo ibisigaye mu vya Yehowasi, ivyo yakoze be n’ubushobozi bwiwe n’ukuntu yarwanye na Amaziya umwami wa Yuda, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli? 16 Amaherezo Yehowasi aryama hamwe na ba sekuruza+ hanyuma ahambwa i Samariya+ hamwe n’abami ba Isirayeli, maze Yerobowamu+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

17 Amaziya+ mwene Yehowasi umwami wa Yuda abandanya kubaho imyaka cumi n’itanu inyuma y’urupfu rwa Yehowasi+ mwene Yehowahazi umwami wa Isirayeli+. 18 Nayo ibisigaye mu vya Amaziya, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda+? 19 Amaherezo i Yeruzalemu baja hamwe mu mugambi mubi+ kugira ngo bamurwanye, na we ahungira i Lakishi+; mugabo batuma abamukurikira i Lakishi hanyuma bamwicirayo+. 20 Nuko bamutwara ku mafarasi maze ahambwa+ i Yeruzalemu hamwe na ba sekuruza biwe mu Gisagara ca Dawidi+. 21 Maze abantu bose bo muri Yuda batora Azariya+, ico gihe akaba yari afise imyaka cumi n’itandatu+, bamugira umwami mu kibanza ca se Amaziya+. 22 Ni we yubatse Elati+ maze ayisubiza kuri Yuda inyuma y’aho umwami aryamiye hamwe na ba sekuruza biwe.

23 Mu mwaka ugira cumi na gatanu wa Amaziya mwene Yehowasi umwami wa Yuda, Yerobowamu+ mwene Yehowasi umwami wa Isirayeli aba umwami i Samariya imyaka mirongo ine n’umwe. 24 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova. Ntiyava mu bicumuro vyose vya Yerobowamu mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+. 25 Ni we yasubijeho urubibe rwa Isirayeli, kuva ku bwinjiriro bwa Hamati+ gushika ku kiyaga co muri Araba+, nk’uko ijambo rya Yehova Imana ya Isirayeli ryari, uwari yaravuze biciye ku musavyi wiwe Yona+ mwene Amitayi, umuhanuzi yava i Gati-heferi+. 26 Kuko Yehova yari yarabonye amarushwa ababaje rwose ya Isirayeli+. Nta wutagira gitabara canke uwutagira ico amaze yariho, eka nta n’uwo gutabara Isirayeli yariho+. 27 Kandi Yehova yari yarasezeranye kudahanagura izina rya Isirayeli munsi y’ijuru+. Nuko arabakiza+ biciye ku kuboko kwa Yerobowamu mwene Yehowasi.

28 Nayo ibisigaye mu vya Yerobowamu n’ivyo yakoze vyose be n’ubushobozi bwiwe, ingene yarwanye n’ingene yasubije Damasiko+ na Hamati+ kuri Yuda muri Isirayeli, none ntivyanditswe mu gitabu c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli? 29 Amaherezo Yerobowamu aryama hamwe na ba sekuruza, hamwe n’abami ba Isirayeli, maze Zekariya+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

15 Mu mwaka ugira mirongo ibiri n’indwi wa Yerobowamu umwami wa Isirayeli, Azariya+ mwene Amaziya+ umwami wa Yuda aba umwami. 2 Yari afise imyaka cumi n’itandatu igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka mirongo itanu n’ibiri aganza i Yeruzalemu+. Nyina yitwa Yekoliya w’i Yeruzalemu. 3 Abandanya gukora ivyari bigororotse mu maso ya Yehova, yisunze ivyo Amaziya se wiwe yari yarakoze vyose+. 4 Ibibanza bikirurutse ni vyo gusa bitazimanganye+. Abantu bari bagishikanira ibimazi bakongera bagafumbishiriza umwotsi w’ibimazi ku bibanza bikirurutse+. 5 Amaherezo Yehova ateza umwami icago+, maze aguma ari umunyamibembe+ gushika umusi yapfiriyeko; aguma aba mu nzu yiwe, yakuweko amabanga+, mu gihe Yotamu+ umuhungu w’umwami ari we yagaba inzu, agacira imanza+ abanyagihugu. 6 Nayo ibisigaye mu vya Azariya n’ivyo yakoze vyose, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 7 Amaherezo Azariya aryama hamwe na ba sekuruza+, hanyuma bamuhamba hamwe na ba sekuruza biwe mu Gisagara ca Dawidi; nuko Yotamu umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe+.

8 Mu mwaka ugira mirongo itatu n’umunani wa Azariya+ umwami wa Yuda, Zekariya+ mwene Yerobowamu aba umwami wa Isirayeli i Samariya amezi atandatu. 9 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova, nk’uko ba sekuruza biwe bari barakoze+. Ntiyava mu bicumuro vya Yerobowamu+ mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+. 10 Nuko Shalumu mwene Yabeshi amugīra umugambi mubi+ hanyuma amugarikira+ i Ibuleyamu+, aramwica maze atangura kuganza mu kibanza ciwe. 11 Nayo ibisigaye mu vya Zekariya, ehe vyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli. 12 Iryo ryari ijambo rya Yehova+, iryo yari yarabwiye Yehu+ ati: “Abahungu+ bawe, gushika kw’iyaruka rigira kane, bazokwicara ku ntebe y’ubwami ya Isirayeli ku bwawe.” Maze bigenda gutyo+.

13 Nayo Shalumu mwene Yabeshi, aba umwami mu mwaka ugira mirongo itatu n’icenda wa Uziya+ umwami wa Yuda, hanyuma amara ukwezi* aganza i Samariya+. 14 Nuko Menahemu+ mwene Gadi aduga avuye i Tiruza+ hanyuma aza i Samariya, maze agarikira i Samariya Shalumu+ mwene Yabeshi, aramwica; nuko atangura kuganza mu kibanza ciwe. 15 Nayo ibisigaye mu vya Shalumu n’umugambi mubi+ yagīye, ehe vyanditswe mu gitabu c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli. 16 Ico gihe ni ho Menahemu yatangura gusasika Tifusa n’ivyariyo vyose n’akarere kaho guhera i Tiruza, kuko batahamwugururiye, maze atangura kuhasasika. Afomoza abagore baho bibungenze bose+.

17 Mu mwaka ugira mirongo itatu n’icenda+ wa Azariya umwami wa Yuda, Menahemu mwene Gadi aba umwami wa Isirayeli i Samariya imyaka cumi. 18 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova+. Ntiyava mu bicumuro vyose vya Yerobowamu+ mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+, mu misi yiwe yose. 19 Puli+ umwami wa Ashuri+ yinjira mu gihugu. Nuko Menahemu aha+ Puli italanto igihumbi z’ifeza+, kugira ngo amufashe gukomeza ubwami mu kuboko kwiwe+. 20 Nuko Menahemu asohora izo feza azatse Isirayeli, azatse abagabo bose b’intwari kandi b’abanyenkomezi+, kugira ngo ahe umwami wa Ashuri shekeli mirongo itanu z’ifeza ku bw’umugabo umwumwe wese. Umwami wa Ashuri aca arahindukira, ntiyaguma ng’aho mu gihugu. 21 Nayo ibisigaye mu vya Menahemu+ n’ivyo yakoze vyose, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli? 22 Amaherezo Menahemu aryama hamwe na ba sekuruza, maze Pekahiya+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

23 Mu mwaka ugira mirongo itanu wa Azariya umwami wa Yuda, Pekahiya mwene Menahemu aba umwami wa Isirayeli i Samariya imyaka ibiri+. 24 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova+. Ntiyava mu bicumuro vya Yerobowamu+ mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+. 25 Maze Peka+ mwene Remaliya, igisongerezi ciwe+, amugīra umugambi mubi+ ari kumwe n’abagabo mirongo itanu bo muri bene Gileyadi maze amugarikira i Samariya mu munara wo kubamwo w’inzu y’umwami+, amugarikana na Arugobu na Ariye. Nuko aramwica hanyuma atangura kuganza mu kibanza ciwe. 26 Nayo ibisigaye mu vya Pekahiya n’ivyo yakoze vyose, ehe vyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli.

27 Mu mwaka ugira mirongo itanu na kabiri wa Azariya umwami wa Yuda, Peka+ mwene Remaliya+ aba umwami wa Isirayeli i Samariya imyaka mirongo ibiri. 28 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova+. Ntiyava mu bicumuro vya Yerobowamu+ mwene Nebati, ivyo yacumurishije Isirayeli+. 29 Mu misi ya Peka umwami wa Isirayeli, Tigulati-pileseri+ umwami wa Ashuri+ arashika hanyuma afata Iyoni+ na Abeli-beti-mayaka+ na Yanowa na Kedeshi+ na Hazori+ na Gileyadi+ na Galilaya+, igihugu cose ca Nafutali+, maze abajana mu bunyagano i Ashuri+. 30 Amaherezo Hosheya+ mwene Ela agīra umugambi mubi+ Peka mwene Remaliya maze aramugarika+, aramwica; nuko atangura kuganza mu kibanza ciwe mu mwaka ugira mirongo ibiri wa Yotamu+ mwene Uziya. 31 Nayo ibisigaye mu vya Peka n’ivyo yakoze vyose, ehe vyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Isirayeli.

32 Mu mwaka ugira kabiri wa Peka mwene Remaliya umwami wa Isirayeli, Yotamu+ mwene Uziya+ umwami wa Yuda aba umwami. 33 Yari afise imyaka mirongo ibiri n’itanu igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka cumi n’itandatu aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Yerusha umukobwa wa Zadoki+. 34 Abandanya gukora ivyari bigororotse mu maso ya Yehova+. Akora yisunze ivyo Uziya se wiwe yari yarakoze vyose+. 35 Ibibanza bikirurutse ni vyo gusa bitazimanganye. Abantu bari bagishikanira ibimazi bakongera bagafumbishiriza umwotsi w’ibimazi ku bibanza bikirurutse+. Ni we yubatse irembo ryo haruguru ry’inzu ya Yehova+. 36 Nayo ibisigaye mu vya Yotamu, ivyo yakoze, none ntivyanditswe mu gitabu c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda+? 37 Muri iyo misi Yehova atangura kurungika+ Rezini+ umwami wa Siriya na Peka+ mwene Remaliya ngo batere Yuda. 38 Amaherezo Yotamu aryama hamwe na ba sekuruza biwe hanyuma ahambwa hamwe na ba sekuruza mu Gisagara ca Dawidi sekuruza wiwe+; nuko Ahazi+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

16 Mu mwaka ugira cumi n’indwi wa Peka mwene Remaliya, Ahazi+ mwene Yotamu umwami wa Yuda aba umwami. 2 Ahazi yari afise imyaka mirongo ibiri igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka cumi n’itandatu aganza i Yeruzalemu; ntiyakora ivyari bigororotse mu maso ya Yehova Imana yiwe nka Dawidi sekuruza+. 3 Abandanya kugendera mu nzira y’abami ba Isirayeli+, mbere n’umuhungu wiwe amucisha mu muriro+, yisunze ibintu biteye ishishi+ vy’amahanga Yehova yari yarirukanye kubera bene Isirayeli. 4 Aguma ashikana ibimazi yongera afumbishiriza umwotsi w’ibimazi ku bibanza bikirurutse+ no ku mirambi+ no munsi y’igiti gitotahaye cose+.

5 Ico gihe ni ho Rezini+ umwami wa Siriya na Peka+ mwene Remaliya umwami wa Isirayeli batangura kuduga gutera Yeruzalemu mu ntambara maze basugereza Ahazi, mugabo ntibashobora kurwana+. 6 Ico gihe, Rezini umwami wa Siriya asubiza Elati+ kuri Edomu, hanyuma yirukana Abayuda i Elati; Abanyedomu na bo binjira i Elati maze babandanya kubayo gushika n’uyu musi. 7 Nuko Ahazi atuma intumwa kuri Tigulati-pileseri+ umwami wa Ashuri ati: “Ndi umusuku wawe+ n’umuhungu wawe. Duga unkize+ mu kiganza c’umwami wa Siriya no mu kiganza c’umwami wa Isirayeli, abampagurukiye.” 8 Ahazi atora rero ifeza n’inzahabu vyari mu nzu ya Yehova no mu matunga y’inzu y’umwami+ araheza arungikira umwami wa Ashuri igiturire+. 9 Nuko umwami wa Ashuri aramwumviriza maze aduga i Damasiko+, arahafata+ hanyuma abantu baho abajana mu bunyagano i Kiri+, Rezini+ na we aramwica.

10 Maze Umwami Ahazi+ aja guhura na Tigulati-pileseri+ umwami wa Ashuri i Damasiko, hanyuma abona igicaniro+ cari i Damasiko. Umwami Ahazi arungikira rero Uriya umuherezi umugero wa nya gicaniro n’icitegererezo caco ku bijanye n’ukuntu gihinguwe kwose+. 11 Nuko Uriya+ umuherezi yubaka ico gicaniro+. Uriya umuherezi agikora yisunze ivyo Umwami Ahazi yari yarungitse ari i Damasiko vyose, mu kurindira ko Umwami Ahazi ashika avuye i Damasiko. 12 Umwami ashitse avuye i Damasiko, abona nya gicaniro; yegera rero ico gicaniro+ maze ashikana amashikanwa kuri co+. 13 Abandanya gufumbishiriza+ kuri ico gicaniro ishikanwa riturirwa ryiwe+ n’ishikanwa ry’intete ryiwe+, no kugisukako ishikanwa ry’ikinyobwa ryiwe+, no kukimijagirako amaraso y’ibimazi vyiwe vy’ugusangira. 14 Ca gicaniro c’umujumpu+ cari imbere ya Yehova acegeza hafi agikuye imbere y’inzu, agikuye hagati y’igicaniro ciwe n’inzu ya Yehova+, araheza agishira ku ruhande rwo mu buraruko rw’igicaniro ciwe. 15 Hanyuma Umwami Ahazi aramutegeka, egome ategeka Uriya+ umuherezi, ati: “Kuri ico gicaniro kinini abe ari ho uzohora ufumbishiriza ishikanwa riturirwa ryo mu gitondo+, be n’ishikanwa ry’intete ryo ku mugoroba+, n’ishikanwa riturirwa ry’umwami+, n’ishikanwa ry’intete ryiwe, n’ishikanwa riturirwa ry’abanyagihugu bose, n’ishikanwa ry’intete ryabo, n’amashikanwa y’ikinyobwa yabo; amaraso yose y’ishikanwa riturirwa n’amaraso yose y’ikimazi na yo, uzohore uyamijagira kuri co. Nayo ico gicaniro c’umujumpu, kizoba ikintu nzobwirizwa kwitwararika.” 16 Nuko Uriya+ umuherezi akora yisunze ivyo Umwami Ahazi yari yamutegetse vyose+.

17 Vyongeye, Umwami Ahazi akatagura+ impande zo mu mbavu+ za ya mashareti+ yongera ayakurako ya mabesani+; ca kiyaga+ na co aracururutsa agikuye kuri ya mashūri y’umujumpu+ yari munsi yaco, maze agishira ahashashe amabuye. 18 Ha hantu hasakaye hari harubakiwe isabato muri iyo nzu, be n’urwinjiriro rw’umwami rw’inyuma, abikura mu nzu ya Yehova kubera umwami wa Ashuri.

19 Nayo ibisigaye mu vya Ahazi, ivyo yakoze, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 20 Amaherezo Ahazi aryama hamwe na ba sekuruza hanyuma ahambwa hamwe na ba sekuruza biwe mu Gisagara ca Dawidi+; nuko Hezekiya+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

17 Mu mwaka ugira cumi na kabiri wa Ahazi umwami wa Yuda, Hosheya+ mwene Ela aba umwami wa Isirayeli i Samariya+ imyaka icenda. 2 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova, yamara atari nk’abami ba Isirayeli bari baramwitangiye imbere+. 3 Ni we Shalumaneseri+ umwami wa Ashuri+ yaduze gutera, maze Hosheya aba umusuku wiwe hanyuma atangura kumuha ikibuguro+. 4 Ariko umwami wa Ashuri yubura umugambi mubi+ muri Hosheya, kuko yari yatumye intumwa ku mwami wa Misiri+ yitwa So, kandi akaba ataduganira ikibuguro umwami wa Ashuri nko mu myaka yo hambere. Ku bw’ivyo umwami wa Ashuri aramwugarana, aguma amuboheye mu nzu y’ibohero+.

5 Hanyuma umwami wa Ashuri aduga gutera igihugu cose yongera aduga i Samariya, amara imyaka itatu ahasugereje+. 6 Mu mwaka ugira icenda wa Hosheya, umwami wa Ashuri afata Samariya+ maze ajana Isirayeli mu bunyagano+ i Ashuri; abashira i Hala+ n’i Habori, iruhande y’uruzi Gozani+ no mu bisagara vy’Abamedi+ ngo babeyo.

7 Ivyo vyabaye kubera yuko bene Isirayeli bari bacumuye+ kuri Yehova Imana yabo, uwari yarabaduganye abakuye mu gihugu ca Misiri, munsi y’ukuboko kwa Farawo umwami wa Misiri+, maze batangura gutinya izindi mana+; 8 nuko baguma bagendera mu vyagezwe+ vy’amahanga Yehova yari yarirukanye imbere ya bene Isirayeli, no mu vyagezwe vy’abami ba Isirayeli, ivyo bari barashinze; 9 nuko bene Isirayeli batangura kuja mu bintu bitari bigororotse kuri Yehova Imana yabo+ kandi baguma biyubakira ibibanza bikirurutse+ mu bisagara vyabo vyose, kuva ku munara+ w’inderetsi gushika mu gisagara gikingijwe ibihome; 10 baguma bishingira inkingi nyeranda+ n’ibikingi vyeranda+ ku murambi wose ukirurutse+ no munsi y’igiti gitotahaye cose+; 11 kandi ng’aho kuri ivyo bibanza bikirurutse vyose babandanya kuhafumbishiriza umwotsi w’ibimazi nk’amahanga+ Yehova yari yaratwaye mu bunyagano kubera bo, baguma bakora ibintu bibi kugira ngo bababaze+ Yehova.

12 Kandi babandanya gukorera ibigirwamana vy’umwanda+, ivyo Yehova yari yarababwiye ku bivyerekeye ati: “Ntimuze mukore ico kintu+”; 13 Yehova aguma aburira+ Isirayeli+ na Yuda+ biciye ku bahanuzi+ biwe bose no ku mubonyi+ wese, ati: “Nimuhindukire muve mu nzira zanyu mbi+ maze mugumye amabwirizwa yanje+, ivyagezwe vyanje+, mwisunze itegeko ryose+ nategetse ba sogokuruza banyu+ nkongera nkarirungikira mwebwe biciye ku basavyi banje abahanuzi+”; 14 nuko ntibumviriza mugabo baguma bakomantaza amazosi yabo+ nk’amazosi ya ba sekuruza babo batari barizeye+ Yehova Imana yabo; 15 babandanya guta ingingo nyobozi ziwe n’isezerano+ ryiwe yari yaragiranye na ba sekuruza babo n’ivyibutsa+ vyiwe yari yarakoresheje mu kubaburira, hanyuma batangura gukurikira ibigirwamana vy’imburakimazi+ maze ubwabo bacika imburakimazi+, egome, mu kwigana amahanga yari irya n’ino yabo, ayo Yehova yari yarabategetse ku biyerekeye ngo ntibaze bakore nka yo+.

16 Nuko baguma baheba amabwirizwa+ yose ya Yehova Imana yabo hanyuma batangura kwihingurira ibishushanyo vyo mu cuma gishongeshejwe+, inyana zibiri+, no guhingura igikingi ceranda+, maze batangura kwunamira ingabo zose zo mu majuru+ no gukorera Bayali+; 17 kandi babandanya gucisha abahungu babo n’abakobwa babo mu muriro+ no kuragura+ no kurondera ibimenyetso bitara ibizoba+, kandi baguma bigurisha+ kugira ngo bakore ivyari bibi mu maso ya Yehova, ngo bamubabaze+.

18 Ku bw’ivyo Yehova arurumbira ishavu+ rwose Isirayeli, bituma abakura mu maso yiwe+. Ntiyasigaza n’umwe kiretse umuryango wa Yuda wonyene+.

19 Mbere na Yuda ntiyagumije amabwirizwa ya Yehova Imana yabo+, mugabo batangura kugendera mu vyagezwe vya Isirayeli+, ivyo bano bari barashinze. 20 Nuko Yehova ata uruvyaro+ rwa Isirayeli rwose kandi aguma abateza amarushwa yongera abatanga mu kuboko kw’abasahuzi, gushika abataye bakava imbere yiwe+. 21 Kuko yashikuye Isirayeli ku nzu ya Dawidi, maze bimika Yerobowamu+ mwene Nebati aba umwami; nuko Yerobowamu akevya Isirayeli ireka gukurikira Yehova, abacumurisha igicumuro gikomeye+. 22 Nuko bene Isirayeli batangura kugendera mu bicumuro vya Yerobowamu vyose, ivyo yari yarakoze+. Ntibava muri vyo, 23 gushika Yehova akuye Isirayeli mu maso yiwe+, nk’uko yari yaravuze biciye ku basavyi biwe bose abahanuzi+. Isirayeli ija rero mu bunyagano i Ashuri ivuye ku butaka bwayo, gushika n’uyu musi+.

24 Mu nyuma umwami wa Ashuri azana abantu abakuye i Babiloni+ n’i Kuti n’i Ava+ n’i Hamati+ n’i Sefaruvayimu+, abashira mu bisagara vy’i Samariya+ mu kibanza ca bene Isirayeli ngo babeyo; nuko batangura kwigarurira Samariya no kuba mu bisagara vyaho. 25 Maze batanguye kubayo, ntibatinya+ Yehova. Ku bw’ivyo Yehova abarungikamwo intambwe+, na zo zikaza zirabica. 26 Batuma rero ku mwami wa Ashuri bati: “Ya mahanga wajana mu bunyagano ukayashira mu bisagara vya Samariya ntiyamenye uburyo bwo gusenga Imana y’ico gihugu, ku buryo iguma ibarungikamwo intambwe+; kandi ehe ziriko zirabica, kuko ata n’umwe azi uburyo bwo gusenga Imana y’ico gihugu.”

27 Umwami wa Ashuri aca ategeka ati: “Nimurungikeyo umwe mu baherezi+ mwakuyeyo mukajana mu bunyagano, kugira ngo aje kubayo maze abigishe uburyo bwo gusenga Imana y’ico gihugu.” 28 Nuko umwe mu baherezi bari barakuwe i Samariya bakajanwa mu bunyagano araza maze atangura kuba i Beteli+, hanyuma aba uwo kubigisha ingene babwirizwa gutinya Yehova+.

29 Ariko ihanga rimwerimwe ryose ukwaryo ryihingurira imana yaryo bwite+, baraheza bazishira mu nzu yo ku bibanza bikirurutse Abasamariya bari barakoze, ihanga rimwerimwe ryose ukwaryo, mu bisagara vyabo babamwo. 30 Abantu b’i Babiloni bahingura Sukoti-benoti; abantu b’i Kuti+ bahingura Nerugali; abantu b’i Hamati na bo bahingura Ashima. 31 Nayo Abava+, bahingura Nibuhazi na Tarutaki; Abasefaruvi+ baraturirira abahungu babo mu muriro+ ku bwa Adarameleki na Anameleki imana za Sefaruvayimu. 32 Nuko baba abatinya Yehova, kandi bafata abo mu bantu basanzwe babigirira abaherezi+ b’ibibanza bikirurutse, maze bano baba abo kubakorera mu nzu yo mu bibanza bikirurutse. 33 Baratinya Yehova+, mugabo bagasenga imana zabo bwite+, bisunze uburyo bwo gusenga bw’amahanga bari barakuwemwo bakajanwa mu bunyagano+.

34 Gushika n’uyu musi bakora bisunze uburyo bwo gusenga bwabo bwa kera+. Nta n’umwe yatinya Yehova+ kandi nta n’umwe yakora yisunze ivyagezwe vyiwe n’ingingo z’ubutungane* ziwe+ n’itegeko+ ryiwe n’ibwirizwa+ Yehova yari yarategetse bene Yakobo+, uwo yahinduriye izina rikaba Isirayeli+; 35 igihe Yehova yagirana isezerano+ na bo akongera akabategeka ati: “Ntimuze mutinye izindi mana+, kandi ntimuze muzunamire canke ngo muzikorere canke ngo muzishikanire ibimazi+. 36 Mugabo Yehova, we yabaduganye abakuye mu gihugu ca Misiri akoresheje ububasha bwinshi n’ukuboko kuramvuye+, ni we mukwiye gutinya+, ni we mukwiye kwunamira+, kandi ni we mukwiye gushikanira ibimazi+. 37 Ingingo nyobozi+ n’ingingo z’ubutungane+ n’itegeko n’ibwirizwa yabandikiye+, muze mwame mwitwararika kubishitsa+; ntimuze mutinye izindi mana. 38 Isezerano nagiranye namwe, ntimuze muryibagire+; ntimuze mutinye izindi mana+. 39 Mugabo Yehova+ Imana yanyu aze abe ari we mutinya, kuko ari we azobarokora akabakura mu kuboko kw’abansi banyu bose+.”

40 Ariko ntibagamburutse, mugabo bǎkora bisunze uburyo bwo gusenga bwabo bwa kera+. 41 Ayo mahanga yaratinya Yehova+, mugabo agakorera ibishusho vyayo bibajwe. Nayo abahungu babo n’abuzukuru babo, gushika n’uyu musi bakora nk’uko ba sekuruza babo bari barakoze.

18 Nuko mu mwaka ugira gatatu wa Hosheya+ mwene Ela umwami wa Isirayeli, Hezekiya+ mwene Ahazi+ umwami wa Yuda aba umwami. 2 Yari afise imyaka mirongo ibiri n’itanu igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka mirongo ibiri n’icenda aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Abi umukobwa wa Zekariya+. 3 Abandanya gukora ivyari bigororotse mu maso ya Yehova+, yisunze ivyo Dawidi sekuruza yari yarakoze vyose+. 4 Ni we yakuyeho ibibanza bikirurutse+, akamenagura za nkingi nyeranda+, agatema ca gikingi ceranda+ akongera akajanjagura ya nzoka y’umujumpu+ Musa yari yarahinguye+; kuko gushika muri iyo misi bene Isirayeli bari bakibandanya kuyifumbishiriza umwotsi w’ibimazi+; yitwa inzoka y’ikigirwamana y’umujumpu+. 5 Yizigira Yehova Imana ya Isirayeli+; kandi mu nyuma ziwe nta n’umwe yabaye nka we mu bami ba Yuda bose+, mbere no mu bari baramwitangiye imbere+. 6 Nuko aguma yumiye kuri Yehova+. Ntiyakevya ngo areke kumukurikira, mugabo abandanya kugumya amabwirizwa yiwe, ayo Yehova yari yarategetse Musa+. 7 Kandi Yehova yari kumwe na we+. Aho yaja hose, yakorana ukwigengesera+; nuko agarariza umwami wa Ashuri, ntiyamukorera+. 8 Ni we yasasitse Abafilisitiya+ gushika i Gaza+ n’uturere twaho, kuva ku munara+ w’inderetsi gushika ku gisagara gikingijwe ibihome.

9 Mu mwaka ugira kane w’Umwami Hezekiya, ni ukuvuga umwaka ugira indwi wa Hosheya+ mwene Ela umwami wa Isirayeli, Shalumaneseri+ umwami wa Ashuri aduga gutera Samariya maze arahasugereza+. 10 Bahafata+ haheze imyaka itatu; mu mwaka ugira gatandatu wa Hezekiya, ni ukuvuga umwaka ugira icenda wa Hosheya umwami wa Isirayeli, Samariya irafatwa+. 11 Inyuma y’ivyo, umwami wa Ashuri+ ajana Isirayeli mu bunyagano+ i Ashuri hanyuma abashira i Hala+ n’i Habori+, iruhande y’uruzi Gozani no mu bisagara vy’Abamedi+, 12 kubera yuko batari barumvirije+ ijwi rya Yehova Imana yabo, mugabo bakaguma bahonyanga isezerano ryiwe+, egome, ivyo Musa+ umusavyi wa Yehova yari yarategetse vyose+. Ntibumviriza canke ngo bashitse.

13 Mu mwaka ugira cumi na kane w’Umwami Hezekiya, Senakeribu+ umwami wa Ashuri+ aduga gutera ibisagara vyose vya Yuda bikingijwe ibihome, arabifata. 14 Hezekiya umwami wa Yuda atuma rero ku mwami wa Ashuri i Lakishi ati: “Naracumuye. Hindukira ureke kuntera. Ico untegeka cose nzogikora+.” Nuko umwami wa Ashuri yaka Hezekiya umwami wa Yuda italanto+ amajana atatu z’ifeza n’italanto mirongo itatu z’inzahabu. 15 Hezekiya atanga rero ifeza zose zari mu nzu ya Yehova+ no mu matunga y’inzu y’umwami+. 16 Ico gihe Hezekiya akurako imiryango y’urusengero rwa Yehova+ n’ibishimaryango yari yarahometseko+ inzahabu araheza abiha umwami wa Ashuri.

17 Maze umwami wa Ashuri+ arungika Tarutani+ na Rabusarisi na Rabushake+, bava i Lakishi+, baja ku Mwami Hezekiya i Yeruzalemu bari kumwe n’inteko za gisirikare nyinshi, kugira ngo baduge bashike i Yeruzalemu. Baraduga rero, barashika maze bahagarara iruhande y’umugende+ w’ikidengeri co haruguru+, uwuri ku nzira y’ikirari y’itongo ry’umumesuzi+. 18 Nuko batangura gusemerera bahamagara umwami, mugabo Eliyakimu+ mwene Hilikiya, uwagaba urugo, na Shebuna+ umunyamabanga na Yowa mwene Asafu umukarani, baba ari bo basohoka baza aho bari.

19 Rabushake+ ababwira rero ati: “Ndabinginze mubwire Hezekiya muti: ‘Ibi ni vyo umwami ahambaye+, umwami wa Ashuri, avuze: “Ico cizigiro wizigiye ni nyabaki+? 20 Wavuze (mugabo ni akarimi gusa) uti: ‘Ndafise impanuro+ n’inkomezi ku bw’intambara.’ None wizigiye nde, aho wangararije+? 21 Umva rero: wizigiye gushigikirwa n’iryo renga+ rijanjaguwe, ari ryo Misiri+, iryo umuntu aramutse aryishimikije, ryokwinjira koko mu kiganza ciwe, rikagitobekeranya. Ukwo ni ko Farawo+ umwami wa Misiri ameze ku bamwizigira bose. 22 Nimwambwira ngo: ‘Yehova+ Imana yacu ni we twizigiye+,’ mbega si we nyen’ibibanza bikirurutse+ na nyen’ibicaniro Hezekiya+ yakuyeho, akabwira Yuda na Yeruzalemu ati: ‘Imbere y’iki gicaniro ni ho muzokwunama, i Yeruzalemu+’?”’ 23 None rero ndakwinginze, utsibe+ n’umukama wanje umwami wa Ashuri; reka nguhe amafarasi ibihumbi bibiri turabe ko woshobora kuyashirako abayagenderako+. 24 None wewe woshobora gute gusubiza inyuma buramatari umwe gusa wo mu basuku b’umukama wanje+ bo hanyuma y’abandi, kandi wizigira Misiri kubera imikogote+ no kubera abagendera ku mafarasi+? 25 Ugira ngo naduze gutera aha hantu kugira ngo ndahahonye ata ruhusha ruvuye kuri Yehova mfise? Yehova ubwiwe yambwiye+ ati: ‘Duga utere ico gihugu, ugihonye.’”

26 Eliyakimu+ mwene Hilikiya, na Shebuna+ na Yowa+ baca babwira Rabushake+ bati: “Turakwinginze uvugane n’abasuku bawe mu rurimi rw’igisiriya+, turumva; ntuvugane natwe mu rurimi rw’Abayuda+ mu matwi y’abantu bari ku ruhome.” 27 Mugabo Rabushake ababwira ati: “Mbega umukama wawe na wewe ni bo umukama wanje yantumyeko kubwira ayo majambo? None ntiyantumye kuri abo bagabo bicaye ku ruhome, kugira barye umwanda wabo mukuru+, banywe n’umwanda wabo mutoyi hamwe namwe+?”

28 Rabushake aguma ahagaze yongera asemerera n’ijwi rirenga mu rurimi rw’Abayuda+; nuko abandanya kuvuga ati: “Nimwumve ijambo ry’umwami ahambaye+, umwami wa Ashuri. 29 Ibi ni vyo umwami avuze: ‘Hezekiya ntabahende, kuko adashobora kubarokora mu kuboko kwanje+. 30 Kandi Hezekiya ntatume mwizigira Yehova+, mu kuvuga ngo: “Yehova ntazobura kuturokora+, kandi iki gisagara ntikizotangwa mu kuboko kw’umwami wa Ashuri+.” 31 Ntimwumvirize Hezekiya; kuko umwami wa Ashuri avuze ati: “Nimwiyoroshe imbere yanje, musohoke muze aho ndi, maze umwe wese arye ku muzabibu wiwe kandi umwe wese arye ku giti c’umusukoni+ ciwe kandi umwe wese anywe amazi yo mw’itangi+ ryiwe, 32 gushika nje nkabatwara koko mu gihugu kimeze nk’igihugu canyu+, igihugu c’intete n’umuvinyu mushasha, igihugu c’umukate+ n’imirima y’imizabibu+, igihugu c’ibiti vy’imyelayo vy’amavuta n’igihugu c’ubuki+; mubone kubandanya kubaho, ntimupfe. Ntimwumvirize Hezekiya, kuko abahendahenda ngo: ‘Yehova ubwiwe azoturokora+.’ 33 Mbega imwimwe yose mu mana z’amahanga, yoba yarigeze kurokora+ igihugu cayo mu kuboko kw’umwami wa Ashuri+? 34 Imana za Hamati+ na Arupadi+ ziri hehe? Imana za Sefaruvayimu+ na Hena+ na Iva+ ziri hehe? Zoba zararokoye Samariya mu kuboko kwanje+? 35 Mu mana zose z’ibihugu, ni izihe zarokoye ibihugu vyazo mu kuboko kwanje+, ku buryo Yehova yorokora Yeruzalemu mu kuboko kwanje+?”’”

36 Abantu baguma bacereje+, ntihagira ijambo bamwishura+, kuko umwami yari yategetse ati: “Ntimumwishure+.” 37 Mugabo Eliyakimu+ mwene Hilikiya, uwagaba urugo, na Shebuna+ umunyamabanga, na Yowa+ mwene Asafu umukarani, baza aho Hezekiya ari batantamuye impuzu zabo+ baraheza bamwiganira amajambo ya Rabushake.

19 Umwami Hezekiya+ akimara kuvyumva, aca atantamura impuzu ziwe+ maze yambara igunira+ araheza yinjira mu nzu ya Yehova+. 2 Vyongeye, atuma Eliyakimu+, uwagaba urugo, na Shebuna+ umunyamabanga n’abagabo b’inararibonye bo mu baherezi, bambaye amagunira, kuri Yesaya+ umuhanuzi mwene Amozi+. 3 Nuko bamubwira bati: “Hezekiya avuze ngo: ‘Uyu musi ni umusi w’amarushwa+ n’uw’uguhambara+ n’uw’ukutisonera kw’akagaye+; kuko tumeze nk’umugore agira yibaruke+ mugabo akaba atagira inkomezi zo kwibaruka+. 4 Hari aho Yehova Imana yawe yokwumva+ amajambo yose ya Rabushake, uwo umwami wa Ashuri umukama wiwe yatumye gucokora+ Imana nzima, maze akagira ico amubaza koko ku bw’amajambo Yehova Imana yawe yumvise+. Uture isengesho+ ku bw’amasigarira+ asigaye.’”

5 Nuko abasuku b’Umwami Hezekiya binjira kwa Yesaya+. 6 Maze Yesaya ababwira ati: “Mubwire umukama wanyu muti: ‘Ibi ni vyo Yehova avuze+: “Ntutinye+ kubera amajambo wumvise, ayo abasuku b’umwami wa Ashuri bakoresheje mu kumvuga nabi+. 7 Ehe ngira nshire impwemu+ muri we, kandi azokwumva inkuru+ maze asubire mu gihugu ciwe; kandi nzotuma koko agwishwa n’inkota mu gihugu ciwe+.”’”

8 Inyuma y’ivyo, Rabushake+ asubira inyuma maze asanga umwami wa Ashuri ariko ararwana na Libuna+; kuko yari yumvise ko nya mwami yavuye i Lakishi+ akagenda. 9 Yumva bivugwa ku bijanye na Tiruhaka umwami wa Etiyopiya ngo: “Ehe yasohotse kukurwanya.” Nuko yongera gutuma intumwa+ kuri Hezekiya ati: 10 “Mubwire Hezekiya umwami wa Yuda muti: ‘Imana wizigira ntiguhende+, mu kuvuga ngo: “Yeruzalemu+ ntizotangwa mu kuboko kw’umwami wa Ashuri+.” 11 Ehe! Wewe ubwawe warumvise ivyo abami ba Ashuri bakoreye ibihugu vyose mu kubitikiza+; none wewe uzorokorwa+? 12 Mbega imana+ z’amahanga ba sogokuruza banje bahoneje zarayarokoye, egome, Gozani+ na Harani+ na Rezefu na bene Edeni+ bari i Teli-asari+? 13 Ari hehe umwami wa Hamati+ n’umwami wa Arupadi+ n’umwami w’ibisagara vya Sefaruvayimu, Hena na Iva+?’”

14 Hezekiya atora rero nya makete mu kuboko kw’izo ntumwa maze arayasoma+, hanyuma aduga ku nzu ya Yehova araheza ayagaranzura imbere ya Yehova+. 15 Nuko Hezekiya atangura gusengera+ imbere ya Yehova ati: “Ewe Yehova Mana ya Isirayeli+, wewe wicaye ku bakerubi*+, ni wewe wenyene uri Imana y’ukuri y’ubwami+ bwose bw’isi+. Ni wewe wakoze amajuru+ n’isi+. 16 Tega ugutwi, Yehova we, wumve+. Ugurura amaso+, ewe Yehova, ubone, wumve amajambo ya Senakeribu, ayo yatumye gucokora+ Imana nzima. 17 Ego ni ko, ewe Yehova, abami ba Ashuri baratikije amahanga n’ibihugu vyayo+. 18 Kandi imana zayo bazihaye umuriro, kuko zitari imana+, mugabo zari izahinguwe n’amaboko y’umuntu+, izahinguwe mu biti no mu mabuye; ku buryo baziranduye. 19 None rero, ewe Yehova Mana yacu+, turakwinginze udukize+ mu kuboko kwiwe, kugira ngo ubwami bwose bwo mw’isi bumenye yuko wewe, ewe Yehova, ari wewe Mana wenyene+.”

20 Nuko Yesaya mwene Amozi atuma kuri Hezekiya ati: “Ibi ni vyo Yehova Imana ya Isirayeli avuze+: ‘Isengesho+ wantuye ku vyerekeye Senakeribu umwami wa Ashuri naryumvise+. 21 Iri ni ryo jambo Yehova avuze kuri we:

“Umukobwa w’isugi wa Siyoni yagusuzuguye+, yagutwengeye mw’ijigo+.

Umukobwa wa Yeruzalemu+ yazungije umutwe inyuma yawe+.

22 Ni nde wacokoye+ kandi ni nde watutse+?

Ni nde wadugirije ijwi+

Ukararamurira amaso hejuru+?

Ni wa Mweranda wa Isirayeli+!

23 Wacokoye Yehova biciye ku ntumwa zawe+, kandi ukaba uvuga uti+:

‘Nkoresheje ubwinshi bw’imikogote y’intambara yanje, jewe ubwanje+—

Nzoduga koko ahakirurutse h’uturere tw’imisozi+,

Imihingo ya Libani+ iri kure kuruta iyindi;

Kandi nzokwicira amasederi maremare+ yaho, ibiti vy’imiberoshi+ vyaho vy’intorwa.

Nzokwinjira mu kibanza c’uburaro caho ca nyuma, ikibira kimeze nk’umurima w’ivyamwa+ waho.

24 Jewe ubwanje nzokwimba koko amazi y’ahandi maze ndayanywe,

Kandi nzokamisha ubworo bw’ibirenge vyanje imigende yose ya Nili ya Misiri+.’

25 Mbega ntiwumvise+? Kuva mu bihe vya kera cane, ivyo ni vyo nzokora+.

Kuva mu misi ya kera na rindi naravyiyumviriye+.

Ubu rero ngira ndabishitse+.

Wewe uzokoreshwa mu gutuma ibisagara bikingijwe ibihome bicika umusaka nk’ibirundo vy’ibihomvagurike+.

26 Ababibamwo bazogira amaboko ya goyigoyi+;

Bazotekerwa koko n’ubwoba kandi bamaramare+.

Bazocika ata kabuza nk’ibimera vyo mw’ishamba n’ivyatsi bitoto biremvye+,

Nk’ivyatsi vyo ku bisenge+, igihe bibabuwe n’umuyaga wo mu buseruko+.

27 Ndazi neza+ ukwicara utekanye kwawe n’ugusohoka+ kwawe n’ukwinjira kwawe,

N’ukunshavurira kwawe+,

28 Kuko ukunshavurira kwawe+ n’ukuroha kwawe vyaduze bigashika mu matwi yanje+.

Ata gukeka nzoshira ingobe yanje mu zuru ryawe n’imijiginya hagati y’iminwa yawe+,

Nzogusubiza inyuma koko ngucishije mu nzira wazananye+.”

29 “‘Iki ni co kizokubera ikimenyetso+: Uwu mwaka bazorya ku bizomera ku dutete twakorotse+, mu mwaka ugira kabiri na ho barye intete zimejeje; mugabo mu mwaka ugira gatatu, muze mubibe imbuto+ maze mushwabure, muze muteragire imirima y’imizabibu maze murye ivyamye muri yo+. 30 Abazorokoka mu nzu ya Yuda, abazosigara+, ata gukeka bazoshora imizi munsi maze bame ivyamwa hejuru+. 31 Kuko amasigarira azosohoka avuye i Yeruzalemu+, n’abarokotse basohoke bavuye ku musozi Siyoni+. Umwete+ nyene wa Yehova nyen’ingabo uzobikora.

32 “‘Ni co gituma Yehova avuze ku vyerekeye umwami wa Ashuri+ ati: “Ntazokwinjira muri iki gisagara+ canke ngo aharase umwampi+ canke ngo ahahange n’inkinzo canke ngo aharundire igikuta co kuhasugereza+. 33 Inzira yazananye ni yo azocamwo mu gusubira inyuma, mugabo ntazokwinjira muri iki gisagara, ni ko Yehova avuze+. 34 Nzorwanira+ koko iki gisagara kugira ngo ndagikize ku bwanje+ no ku bwa Dawidi umusavyi wanje+.”’”

35 Nuko muri iryo joro umumarayika wa Yehova arasohoka maze asasika ingabo ibihumbi ijana na mirongo umunani na bitanu mw’ikambi+ y’Abashuri+. Abantu bavyutse kare mu gitondo, erega, basanga bose bapfuye, ari imivyimba+. 36 Nuko Senakeribu+ umwami wa Ashuri afata inzira aragenda, asubira inyuma+, maze aba i Ninewe+. 37 Maze igihe yariko arunama mu nzu ya Nisiroki+ imana yiwe+, Adarameleki na Shareseri, abahungu biwe ubwabo, bamwicisha inkota+ hanyuma bahungira mu gihugu ca Ararati+. Nuko Esari-hadoni+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

20 Muri iyo misi Hezekiya ararwara agera hafi yo gupfa+. Nuko Yesaya+ mwene Amozi, umuhanuzi, yinjira aho ari maze amubwira ati: “Ibi ni vyo Yehova avuze: ‘Nuhe amategeko urugo rwawe+, kuko wewe ubwawe ugiye koko gupfa, utazobaho+.’” 2 Hezekiya aca ahindukiriza mu maso hiwe ku ruhome+ maze atangura gusenga Yehova+ ati: 3 “Ndagusavye, ewe Yehova, ndakwinginze wibuke+ ingene nagendeye+ imbere yawe mu kuri+, mfise umutima ukwiye+, kandi ko nakoze ivyari vyiza mu maso yawe+.” Nuko Hezekiya atangura kurira cane+.

4 Yesaya atarasohoka ngo aje ku mbuga yo hagati na hagati, ijambo rya Yehova riza kuri we+ riti: 5 “Subira inyuma, ubwire Hezekiya indongozi+ y’abantu banje uti: ‘Ibi ni vyo Yehova Imana+ ya Dawidi sogokuruza wawe avuze: “Numvise+ isengesho ryawe+. Nabonye amosozi yawe+. Ehe ngira ngukize+. Ku musi ugira gatatu uzoduga ku nzu ya Yehova+. 6 Nzokwongera ata gukeka imyaka cumi n’itanu ku misi yawe, kandi wewe n’iki gisagara nzobarokora mu kiganza c’umwami wa Ashuri, kandi nzorwanira+ iki gisagara ku bwanje no ku bwa Dawidi umusavyi wanje+.”’”

7 Yesaya abandanya kuvuga ati: “Nimutore agatsima k’insukoni zumye zafyonzwe+ zikegerana.” Nuko baragatora, bagashira ku gihute+, arahava arakira+.

8 Maze Hezekiya abwira Yesaya ati: “Ni ikimenyetso+ ikihe c’uko Yehova azonkiza be n’uko ku musi ugira gatatu nzoduga ata gukeka ku nzu ya Yehova?” 9 Yesaya aca avuga ati: “Iki ni co kimenyetso+ uhawe kivuye kuri Yehova c’uko Yehova azoshitsa ijambo avuze: Ushaka ko igitutu kija vy’ukuri imbere intambuko cumi z’ingazi canke ko gisubira inyuma intambuko cumi?” 10 Maze Hezekiya avuga ati: “Ni icoroshe ko igitutu kija imbere intambuko cumi, mugabo ntivyoroshe ko igitutu gisubira inyuma intambuko cumi+.” 11 Yesaya umuhanuzi aca atangura gutakambira Yehova; nuko atuma igitutu cari camanutse gisubira inyuma buhorobuhoro ku ntambuko, ni ukuvuga ku ntambuko z’ingazi za Ahazi, gisubira inyuma intambuko cumi+.

12 Ico gihe Berodaki-baladani+ mwene Baladani umwami wa Babiloni+ arungikira Hezekiya amakete+ n’ingabirano, kuko yari yumvise ko Hezekiya yari amaze igihe arwaye. 13 Nuko Hezekiya arabumviriza maze abereka inzu y’itunga yiwe yose+, ifeza n’inzahabu+ n’amavuta y’umusomozo*+ n’amavuta meza n’ububiko bw’ibirwanisho bwiwe n’ibintu vyose vyari mu matunga yiwe. Nta na kimwe Hezekiya ataberetse mu nzu yiwe no mu nganji yiwe yose+.

14 Inyuma y’ivyo, Yesaya umuhanuzi yinjira aho Umwami Hezekiya ari maze amubwira+ ati: “Abo bantu bavuze iki, kandi baje iwawe bavuye he+?” Hezekiya avuga rero ati: “Baje bavuye mu gihugu ca kure, i Babiloni.” 15 Yesaya abandanya kuvuga ati: “Babonye iki mu nzu yawe?” Hezekiya aca avuga ati: “Babonye ikintu cose kiri mu nzu yanje. Nta na kimwe ntaberetse mu matunga yanje+.”

16 Nuko Yesaya abwira Hezekiya ati: “Niwumve ijambo rya Yehova+: 17 ‘“Ehe imisi iraje, kandi ibiri mu nzu yawe vyose+ be n’ivyo ba sogokuruza bawe barundanije gushika n’uyu musi bizotwarwa koko i Babiloni+. Nta na kimwe kizosigara+,” ni ko Yehova avuze. 18 “Kandi bamwe mu bahungu bawe bazova muri wewe, abo uzovyara, bazotwarwa+ babe koko abakozi bo ku kirimba+, mu kirimba c’umwami wa Babiloni+.”’”

19 Hezekiya aca abwira Yesaya ati: “Ijambo rya Yehova uvuze ni ryiza+.” Abandanya kuvuga ati: “Mbega si ko biri, amahoro n’ukuri+ ubwavyo nivyagumaho mu misi yanje+?”

20 Nayo ibisigaye mu vya Hezekiya n’ubushobozi bwiwe bwose be n’ingene yakoze ikidengeri+ n’umugende+ maze akazana amazi mu gisagara, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 21 Amaherezo Hezekiya aryama hamwe na ba sekuruza biwe+; nuko Manase+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

21 Manase+ yari afise imyaka cumi n’ibiri igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka mirongo itanu n’itanu aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Hefuziba. 2 Atangura gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova+, yisunze ibintu biteye ishishi vy’amahanga+ Yehova yari yarirukanye imbere ya bene Isirayeli. 3 Asubira rero kwubaka ibibanza bikirurutse Hezekiya se wiwe yari yararanduye+, kandi ashingira ibicaniro Bayali yongera akora igikingi ceranda, nk’uko Ahabu+ umwami wa Isirayeli yari yaragize; atangura kwunamira+ ingabo zose zo mu majuru+ no kuzikorera+. 4 Yubaka ibicaniro mu nzu ya Yehova+, iyo Yehova yari yaravuze ku biyerekeye ati: “I Yeruzalemu ni ho nzoshira izina ryanje+.” 5 Abandanya kwubakira ibicaniro ingabo zose zo mu majuru+ mu bigo bibiri vy’inzu ya Yehova+. 6 Acisha umuhungu wiwe mu muriro+, akora ivy’amageza+ yongera arondera ibimenyetso bitara ibizoba kandi ashiraho abavugana n’ibiremwa vy’impwemu+ be n’abagize umwuga ukubura ibizoba+. Akora ku rugero runini ivyari bibi mu maso ya Yehova, kugira ngo amubabaze.

7 Vyongeye, igishusho c’ikibazano+ c’igikingi ceranda yari yarakoze, agishira mu nzu+ Yehova yari yarabwiye Dawidi na Salomo umuhungu wiwe ku biyerekeye ati: “Muri iyi nzu be n’i Yeruzalemu, aho natoye mu miryango yose ya Isirayeli, nzohashira izina ryanje gushika igihe kitagira urugero+. 8 Kandi sinzokwongera gutuma ikirenge ca Isirayeli kiyerera kivuye ku butaka nahaye ba sekuruza babo+, bakire gusa kwitwararika gukora bisunze ivyo nabategetse vyose+, egome, ku vyerekeye itegeko ryose umusavyi wanje Musa yabategetse.” 9 Nuko ntibumviriza+, mugabo Manase aguma abosha gukora ivyari bibi+ kurusha amahanga+ Yehova yari yarazimanganije imbere ya bene Isirayeli.

10 Nuko Yehova aguma avuga biciye ku basavyi biwe abahanuzi+, ati: 11 “Ko Manase+ umwami wa Yuda yakoze ivyo bintu biteye ishishi+, yakoze ivy’ububisha kurusha ivyo Abamori+ bamwitangiye imbere bakoze vyose, kandi yatanguye gucumurisha+ na Yuda ibigirwamana vyiwe vy’umwanda. 12 Ni co gituma ibi ari vyo Yehova Imana ya Isirayeli avuze: ‘Ehe ngira nzane ivyago kuri Yeruzalemu+ na Yuda, uwuzovyumva wese amatwi yiwe yompi akaba azovugiramwo iminzerere+. 13 Kandi nzoramvura ata gukeka kuri Yeruzalemu ikamba yo gupimisha+ yakoreshejwe kuri Samariya+ be n’ikiringanisho cakoreshejwe ku nzu ya Ahabu+; kandi nzohanagura+ koko Yeruzalemu nk’uko umuntu ahanagura ibakure itagira ibigōmbo, akayihanagura hanyuma akayubika+. 14 Kandi nzoheba koko amasigarira+ y’intoranwa yanje+, ndabatange mu kuboko kw’abansi babo, bacike koko isahu n’umunyago ku bansi babo bose+, 15 kubera ko bakoze ivyari bibi mu maso yanje, bakaguma bambabaza kuva umusi ba sekuruza bava mu Misiri gushika n’uyu musi+.’”

16 Manase kandi asesa amaraso y’intungane+ menshi cane, gushika aho ayuzuza Yeruzalemu kuva ku mpera imwe gushika ku yindi, hambavu y’igicumuro ciwe yacumuje Yuda mu gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova+. 17 Nayo ibisigaye mu vya Manase n’ivyo yakoze vyose, n’igicumuro ciwe yacumuye, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 18 Amaherezo Manase aryama hamwe na ba sekuruza biwe+ hanyuma ahambwa mu murima w’inzu yiwe, mu murima wa Uza+; nuko Amoni umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

19 Amoni+ yari afise imyaka mirongo ibiri n’ibiri igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka ibiri+ aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Meshulemeti umukobwa wa Haruzi w’i Yotiba. 20 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova, nk’uko Manase se wiwe yari yarakoze+. 21 Aguma agendera mu nzira yose se wiwe yari yaragendeyemwo+, kandi abandanya gukorera ibigirwamana vy’umwanda+ se yari yarakoreye, abandanya no kuvyunamira. 22 Gutyo aheba Yehova+ Imana ya ba sekuruza biwe, ntiyagendera mu nzira ya Yehova+. 23 Amaherezo abasuku ba Amoni bamugīra umugambi mubi maze bicira umwami+ mu nzu yiwe. 24 Mugabo abanyagihugu bica abantu bose bari bagīriye Umwami Amoni umugambi mubi+. Maze abanyagihugu bimika Yosiya+ umuhungu wiwe ngo abe umwami mu kibanza ciwe. 25 Nayo ibisigaye mu vya Amoni, ivyo yakoze, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 26 Nuko bamuhamba mu mva yiwe mu murima wa Uza+; maze Yosiya+ umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

22 Yosiya+ yari afise imyaka umunani igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka mirongo itatu n’umwe aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Yedida umukobwa wa Adaya w’i Bozikati+. 2 Atangura gukora ivyari bigororotse mu maso ya Yehova+ no kugendera mu nzira yose ya Dawidi sekuruza+, ntiyakebereza iburyo canke ibubamfu+.

3 Nuko mu mwaka ugira cumi n’umunani w’Umwami Yosiya, umwami atuma Shafani+ umunyamabanga, mwene Azaliya, Azaliya mwene Meshulamu, ku nzu ya Yehova ati: 4 “Duga iyo Hilikiya+ umuherezi mukuru+ ari, akoranye amahera+ yose azanwa mu nzu ya Yehova+, ayo abarinzi b’imiryango+ begeranije avuye mu bantu; 5 bayashire mu kuboko kw’abakora igikorwa+ mu nzu ya Yehova⁠—​abagenywe​—⁠kugira ngo bayahe abakora igikorwa bari mu nzu ya Yehova kugira basanasane imigaga y’iyo nzu+, 6 bayahe abahinguzi b’utugenegene n’abubatsi n’abafundi, no kugira ngo hagurwe ibiti n’amabuye abajwe vyo gusanura iyo nzu+. 7 Gusa, abo ayo mahera ashizwe mu minwe ntibaze bayasuzumirwe+, kuko bakorana ubwizigirwa+.”

8 Mu nyuma Hilikiya+ umuherezi mukuru abwira Shafani+ umunyamabanga+ ati: “Ca gitabu c’itegeko+ nacubuye mu nzu ya Yehova.” Hilikiya aha rero ico gitabu Shafani, na we atangura kugisoma. 9 Maze Shafani umunyamabanga yinjira aho umwami ari hanyuma abwira umwami ati: “Abasuku bawe basutse amahera yari mu nzu, kandi babandanya kuyashira mu kuboko kw’abakora igikorwa mu nzu ya Yehova+—⁠abagenywe.” 10 Shafani umunyamabanga abandanya kumenyesha umwami ati: “Hari igitabu+ Hilikiya umuherezi yampaye.” Nuko Shafani atangura kugisomera imbere y’umwami.

11 Umwami ngo yumve amajambo yo muri ico gitabu c’itegeko, aca atantamura impuzu ziwe+. 12 Maze umwami ategeka Hilikiya umuherezi na Ahikamu+ mwene Shafani na Akibori mwene Mikaya na Shafani umunyamabanga na Asaya+ umusuku w’umwami, ati: 13 “Gende munsigurize+ Yehova, twe n’abantu na Yuda yose, ku vyerekeye amajambo yo muri iki gitabu cubuwe; kuko ubushangashirwe bwa Yehova+ bwatururumbiye ari bwinshi kubera ba sogokuruza bacu+ batumvirije amajambo yo muri iki gitabu ngo bakore bisunze ibintu vyose vyanditswe ku bitwerekeye+.”

14 Nuko Hilikiya umuherezi na Ahikamu na Akibori na Shafani na Asaya baja kuri Hulida umuhanuzikazi+, umugore wa Shalumu mwene Tikiva, Tikiva mwene Harihasi, uwitwararika impuzu+, kuko yaba i Yeruzalemu mu gice ca kabiri c’igisagara; maze batangura kuvugana na we+. 15 Na we ababwira ati: “Ibi ni vyo Yehova Imana ya Isirayeli avuze+: ‘Mubwire uwo mugabo yabantumyeko muti: 16 “Ibi ni vyo Yehova avuze: ‘Ehe ngira nteze ivyago+ aha hantu n’abahaba+, egome, amajambo+ yose yo muri ico gitabu umwami wa Yuda yasomye+; 17 kubera ko bampevye bakaja gufumbishiriza umwotsi w’ibimazi izindi mana+ kugira ngo bambabarishe igikorwa cose c’amaboko yabo+, kandi ubushangashirwe bwanje burarurumbiye aha hantu, ntibuzozima+.’”’ 18 Nayo umwami wa Yuda abatumye gusiguza Yehova, mumubwire muti: ‘Ibi ni vyo Yehova Imana ya Isirayeli avuze: “Ku bijanye n’amajambo wumvise+, 19 kubera ko umutima wawe+ waciye woroha ku buryo wicisha bugufi+ kubera Yehova aho wumviye ivyo navuze kuri aha hantu no ku bahaba ko hazoba akajoreza n’umuvumo+, maze ugatantamura+ impuzu zawe hanyuma ugatangura kuririra imbere yanje, nanje numvise,” ni ko Yehova avuze+. 20 “Ku bw’ivyo, ehe nguhaye guhamvya+ ba sogokuruza bawe; ata gukeka uzohamvya imva yawe bwite amahoro+, kandi amaso yawe ntazobona ivyago vyose ngira nteze aha hantu.”’” Nuko bazanira umwami iyo nyishu.

23 Maze umwami atuma gukoranya abagabo b’inararibonye bose ba Yuda na Yeruzalemu ngo baze aho ari+. 2 Hanyuma umwami aduga ku nzu ya Yehova, ari kumwe n’abagabo ba Yuda bose n’ababa i Yeruzalemu bose, be n’abaherezi+ n’abahanuzi n’abantu bose, kuva ku muto gushika ku wuhambaye+; atangura gusomera+ mu matwi yabo amajambo yose yo muri nya gitabu+ c’isezerano+ cari cubuwe mu nzu ya Yehova+. 3 Umwami aguma ahagaze iruhande y’inkingi+; nuko agira isezerano+ imbere ya Yehova, yuko azokurikira+ Yehova be n’uko azogumya n’umutima wose+ be n’ubuzima bwose+ amabwirizwa+ yiwe n’ibishingantahe+ vyiwe n’ivyagezwe+ vyiwe, mu gushitsa amajambo y’iryo sezerano yari yanditswe muri ico gitabu+. Nuko abantu bose bemera iryo sezerano+.

4 Hanyuma umwami ategeka Hilikiya+ umuherezi mukuru, n’abaherezi bo ku rwego rugira kabiri, n’abarinzi b’imiryango+, gusohora mu rusengero rwa Yehova ibikoresho vyose vyakorewe Bayali+, bigakorerwa na ca gikingi ceranda+ n’ingabo zose zo mu majuru+. Maze abituririra inyuma ya Yeruzalemu, ku mikobeko ya Kidironi+, araheza azana umunyota wavyo i Beteli+. 5 Abogoza abaherezi b’imana z’inyamahanga, abo abami ba Yuda bari barashizeho ngo bafumbishirize umwotsi w’ibimazi ku bibanza bikirurutse mu bisagara vya Yuda no mu micungararo ya Yeruzalemu, be n’abafumbishiriza umwotsi w’ibimazi Bayali+ n’izuba n’ukwezi n’uturundo tw’inyenyeri* n’ingabo zose zo mu majuru+. 6 Vyongeye, asohora ca gikingi ceranda+ mu nzu ya Yehova, akijana ku mubari wa Yeruzalemu, ku mwonga Kidironi, maze agituririra+ mu mwonga Kidironi hanyuma aragisya gicika umukungugu araheza aterera umukungugu waco kw’itongo ryo guhambamwo+ ry’abantu nyarucari. 7 Vyongeye, asiturira hasi amazu y’abamaraya b’urusengero b’abagabo+ yari mu nzu ya Yehova, aho abagore bajishira utunyabugoro tw’amahema ku bwa nya gikingi ceranda.

8 Maze akura abaherezi bose mu bisagara vya Yuda, kugira ngo ibibanza bikirurutse abo baherezi bari barafumbishirijemwo umwotsi w’ibimazi abigire ibitabereye ku bw’ugusenga, kuva i Geba+ gushika i Beyeri-sheba+; asiturira hasi ibibanza bikirurutse vyo mu marembo vyari ku bwinjiriro bw’irembo rya Yosuwa umukuru w’igisagara, iryari ibubamfu umuntu yinjiye mw’irembo ry’igisagara. 9 Ariko abaherezi+ b’ibibanza bikirurutse ntibari bakiduga ku gicaniro ca Yehova i Yeruzalemu, mugabo bararya udutsima tutarimwo umwambiro+ muri bene wabo. 10 Tofeti+, ahari mu mubande wa bene Hinomu+, ahagira ahatabereye ku bw’ugusenga, kugira ngo ntihagire uwucisha umuhungu wiwe canke umukobwa wiwe mu muriro+ ku bwa Moleki+. 11 Vyongeye, atuma amafarasi abami ba Yuda bari barahaye izuba areka kwinjira mu nzu ya Yehova hafi y’icumba c’uburiro+ ca Natani-meleki umukozi wo ku kirimba, icari mu mabaraza; imikogote y’izuba+ na yo ayituririra mu muriro. 12 Ibicaniro vyari ku gisenge c’icumba co hejuru+ ca Ahazi, ivyo abami ba Yuda bari barakoze, be n’ibicaniro+ Manase yari yarakoze mu bigo bibiri vy’inzu ya Yehova, umwami abisiturira hasi, hanyuma abijanjagurira ng’aho, araheza aterera umukungugu wavyo mu mwonga Kidironi. 13 Ibibanza bikirurutse vyari imbere+ ya Yeruzalemu, ivyari iburyo bw’Umusozi w’Uguhonya, ivyo Salomo+ umwami wa Isirayeli yari yarubakiye Ashitoreti+ ca kintu gisesemye c’Abanyasidoni na Kemoshi+ ca kintu gisesemye ca Mowabu na Milikomu+ ca kintu giteye ishishi ca bene Amoni, umwami abigira ibitabereye ku bw’ugusenga. 14 Amenagura+ inkingi nyeranda, atema ibikingi vyeranda kandi aho vyari ahuzuza amagufa y’abantu. 15 Vyongeye, igicaniro cari i Beteli+, ikibanza gikirurutse cari carakozwe na Yerobowamu+ mwene Nebati, umwe yacumuza Isirayeli+, egome, ico gicaniro n’ico kibanza gikirurutse abisiturira hasi. Maze aturira ico kibanza gikirurutse; aragisya kiba umukungugu yongera aturira nya gikingi ceranda.

16 Yosiya ahindukiye, abona imva zari aho ku musozi. Atuma rero gukura amagufa muri izo mva maze ayaturirira+ kuri nya gicaniro, kugira ngo akigire ikitabereye ku bw’ugusenga, nk’uko ijambo rya Yehova ryari+, iryo wa muntu w’Imana y’ukuri yari yaratangaje+, umwe yatangaza ivyo bintu. 17 Maze avuga ati: “Ririya buye ry’imva mbona hariya ni iki?” Abantu bo muri ico gisagara baca bamubwira bati: “Ni imva+ y’umuntu w’Imana y’ukuri yavuye muri Yuda+ agatangaza ivyo bintu ukoreye igicaniro c’i Beteli+.” 18 Avuga rero ati: “Nimumureke aruhuke+. Ntihagire uwukoma amagufa yiwe.” Nuko bareka amagufa yiwe hamwe n’amagufa ya wa muhanuzi+ yari yavuye i Samariya.

19 N’amazu yose+ yo ku bibanza bikirurutse yari mu bisagara+ vya Samariya, ayo abami+ ba Isirayeli bari barubatse kugira bababaze+ Imana, Yosiya ayakuraho, maze ayagirira nk’ivyo yari yaragize i Beteli vyose+. 20 Nuko ashikana ku bicaniro abaherezi+ bose b’ibibanza bikirurutse vyari ng’aho yongera aturirira amagufa y’abantu kuri ivyo bicaniro+. Hanyuma asubira i Yeruzalemu.

21 Umwami ategeka rero abantu bose ati: “Nimuhimbarize Yehova Imana yanyu pasika*+ mwisunze ivyanditswe muri iki gitabu c’isezerano+.” 22 Kuko ata pasika nk’iyo yari yarahimbajwe kuva mu misi y’abacamanza bari baraciriye imanza Isirayeli+, canke mu misi yose y’abami ba Isirayeli n’abami ba Yuda+. 23 Mugabo mu mwaka ugira cumi n’umunani w’Umwami Yosiya, iyo pasika ihimbarizwa Yehova i Yeruzalemu+.

24 Kandi abavugana n’ibiremwa vy’impwemu+, n’abagize umwuga ukubura ibizoba+, na terafimu*+, n’ibigirwamana vy’umwanda+, n’ibintu bisesemye+ vyose vyari vyarabonetse mu gihugu ca Yuda n’i Yeruzalemu, na vyo nyene Yosiya abikuraho, kugira ngo ashitse koko amajambo yo mw’itegeko+ yari yanditswe muri ca gitabu+ Hilikiya umuherezi yari yubuye mu nzu ya Yehova+. 25 Imbere yiwe, nta mwami ameze nka we yagarutse+ kuri Yehova n’umutima wiwe wose n’ubuzima bwiwe bwose+ n’inguvu ziwe zose, nk’uko itegeko rya Musa ryose ryari; eka n’inyuma yiwe nta wabonetse ameze nka we.

26 Ariko Yehova ntiyahindukira ngo areke ukururumba gukomeye kw’ishavu ryiwe, ukwo ishavu ryiwe ryarurumbiye Yuda+ kubera ibintu bibabaza vyose Manase yari yarabababarishije+. 27 Mugabo Yehova avuga ati: “Na Yuda+ nzoyikura mu maso yanje+, nk’uko nakuyeho Isirayeli+; kandi ata gukeka nzota iki gisagara natoye, egome, Yeruzalemu, n’inzu navuze ku biyerekeye nti: ‘Izina ryanje rizokwama ng’aho+.’”

28 Nayo ibisigaye mu vya Yosiya n’ivyo yakoze vyose, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 29 Mu misi yiwe, Farawo Neko+ umwami wa Misiri aduga ku mwami wa Ashuri iruhande y’uruzi Efurate+, maze Umwami Yosiya aja guhura na we+; mugabo Farawo Neko amwicira+ i Megido+ akimara kumubona. 30 Nuko abasuku biwe bamutwara yapfuye mu mukogote bamukuye i Megido, bamuzana i Yeruzalemu+ hanyuma bamuhamba mu mva yiwe. Maze abanyagihugu bafata Yehowahazi+ mwene Yosiya, bamurobanuza amavuta, bamugira umwami mu kibanza ca se.

31 Yehowahazi+ yari afise imyaka mirongo ibiri n’itatu igihe yatangura kuganza, maze amara amezi atatu aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Hamutali+ umukobwa wa Yeremiya w’i Libuna. 32 Atangura gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova, yisunze ivyo ba sekuruza biwe bari barakoze vyose+. 33 Nuko Farawo Neko+ amushira mu mvuto+ i Ribula+ mu gihugu ca Hamati, kugira ngo amubuze kuganza i Yeruzalemu, maze ategeka igihugu gutanga amande+ y’italanto ijana z’ifeza+ n’italanto imwe y’inzahabu+. 34 Vyongeye, Farawo Neko yimika Eliyakimu+ mwene Yosiya ngo abe umwami mu kibanza ca Yosiya se wiwe, maze ahindura izina ryiwe riba Yehoyakimu; nuko afata Yehowahazi amujana mu Misiri, ari na ho yahavuye apfira+. 35 Nuko Yehoyakimu aha Farawo ifeza+ n’inzahabu. Mugabo atangisha ikori+ igihugu, kugira atange nya feza nk’uko Farawo yari yategetse. Yaka rero ifeza n’inzahabu abanyagihugu akurikije urugero rw’ikori umwe wese yasabwa+, kugira abihe Farawo Neko.

36 Yehoyakimu+ yari afise imyaka mirongo ibiri n’itanu igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka cumi n’umwe aganza i Yeruzalemu+. Nyina yitwa Zebida umukobwa wa Pedaya w’i Ruma. 37 Abandanya gukora ivyari bibi+ mu maso ya Yehova, yisunze ivyo ba sekuruza biwe bari barakoze vyose+.

24 Mu misi ya Yehoyakimu, Nebukadinezari+ umwami wa Babiloni aduga gutera igihugu; Yehoyakimu rero amara imyaka itatu ari umusuku wiwe+. Ariko aramuhinduka, aramugarariza. 2 Maze Yehova atangura kurungika utugwi tw’abambuzi tw’Abakaludaya+, n’utugwi tw’abambuzi tw’Abashuri+, n’utugwi tw’abambuzi tw’Abanyamowabu, n’utugwi tw’abambuzi twa bene Amoni ngo tumurwanye, aguma aturungika gutera Yuda ngo tuyirandure, nk’uko ijambo rya Yehova+ ryari, iryo yari yaravuze biciye ku basavyi biwe abahanuzi. 3 Ivyo vyashikiye Yuda bivuye gusa kw’itegeko rya Yehova, kugira ayikure+ mu maso yiwe kubera ibicumuro vya Manase+, nk’uko ivyo yari yarakoze vyose vyari; 4 no kubera amaraso y’intungane yari yarasheshe, ku buryo yuzuza Yeruzalemu amaraso y’intungane+, maze Yehova ntiyemera kubabarira+.

5 Nayo ibisigaye mu vya Yehoyakimu+ n’ivyo yakoze vyose, none ntivyanditswe mu gitabu+ c’ivyo mu misi y’abami ba Yuda? 6 Amaherezo Yehoyakimu aryama hamwe na ba sekuruza biwe+, maze Yehoyakini umuhungu wiwe atangura kuganza mu kibanza ciwe.

7 Umwami wa Misiri ntiyongera+ rero gusohoka avuye mu gihugu ciwe+, kuko umwami wa Babiloni yari yaratwaye ibintu vy’umwami wa Misiri+, kuva ku mwonga+ wa Misiri gushika ku ruzi Efurate+.

8 Yehoyakini+ yari afise imyaka cumi n’umunani igihe yatangura kuganza, maze amara amezi atatu aganza i Yeruzalemu+. Nyina yitwa Nehushita umukobwa wa Elinatani w’i Yeruzalemu. 9 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova, yisunze ivyo se yari yarakoze vyose+. 10 Muri ico gihe, abasuku ba Nebukadinezari umwami wa Babiloni baduga i Yeruzalemu, ku buryo ico gisagara bagisugereza+. 11 Nuko Nebukadinezari umwami wa Babiloni aza gutera ico gisagara, mu gihe abasuku biwe bari bagisugereje+.

12 Amaherezo Yehoyakini umwami wa Yuda arasohoka aja ku mwami wa Babiloni+, ari kumwe na nyina+ wiwe, n’abasuku biwe, n’abaganwa biwe, n’abakozi biwe bo ku kirimba; nuko umwami wa Babiloni amutwara mu mwaka ugira umunani+ w’ingoma y’umwami wa Babiloni. 13 Maze asohora ng’aho amatunga yose y’inzu ya Yehova n’amatunga y’inzu y’umwami+, hanyuma atemagura ibikoresho vy’inzahabu+ vyose Salomo umwami wa Isirayeli yari yarakoze vyo mu rusengero rwa Yehova, nk’uko Yehova yari yaravuze. 14 Atwara mu bunyagano+ Yeruzalemu yose, n’abaganwa bose+, n’abagabo b’abanyenkomezi kandi b’intwari bose+​—⁠atwara mu bunyagano ibihumbi cumi⁠—​be n’umuhinguzi w’utugenegene+ wese, n’umwubatsi w’ibibambazi wese. Nta wasigaye kiretse abantu batobato+ bo mu banyagihugu. 15 Gutyo atwara Yehoyakini+ mu bunyagano i Babiloni+; nyina w’umwami+, n’abagore b’umwami, n’abakozi biwe bo ku kirimba+, n’abantu bakurubakuru bo muri ico gihugu, abatwara i Babiloni ari inyagano, abakuye i Yeruzalemu. 16 Nayo abagabo b’intwari bose, ibihumbi indwi, n’abahinguzi b’utugenegene n’abubatsi b’ibibambazi, igihumbi, abagabo b’abanyenkomezi bose barwana intambara, umwami wa Babiloni abajana i Babiloni ari inyagano+. 17 Vyongeye, umwami wa Babiloni+ yimika Mataniya sewabo+ wa Yehoyakini amugira umwami mu kibanza ciwe. Araheza ahindura izina ryiwe riba Zedekiya+.

18 Zedekiya+ yari afise imyaka mirongo ibiri n’umwe igihe yatangura kuganza, maze amara imyaka cumi n’umwe aganza i Yeruzalemu. Nyina yitwa Hamutali+ umukobwa wa Yeremiya w’i Libuna. 19 Abandanya gukora ivyari bibi mu maso ya Yehova, yisunze ivyo Yehoyakimu yari yarakoze vyose+. 20 Kuko ivyabaye i Yeruzalemu no muri Yuda vyabaye kubera ishavu+ rya Yehova, gushika abataye bakamuva mu maso+. Nuko Zedekiya atangura kugarariza umwami wa Babiloni+.

25 Nuko mu mwaka ugira icenda+ Zedekiya ari umwami, mu kwezi kugira cumi+, ku musi ugira cumi w’ukwo kwezi, Nebukadinezari+ umwami wa Babiloni araza+, egome, we n’inteko za gisirikare ziwe zose, baza gutera Yeruzalemu; nuko barakambika ngo bayitere, bubaka irya n’ino uruhome rw’ukuyisugereza+. 2 Ico gisagara kiguma gisugerejwe gushika mu mwaka ugira cumi na rimwe w’Umwami Zedekiya. 3 Ku musi ugira icenda+ w’ukwezi kugira kane, ikigoyi+ cari gikaze mu gisagara, kandi nta mukate+ wariho ku bw’abanyagihugu. 4 Nuko baca igihengeri+ mu mpome z’ico gisagara, maze abarwanyi bose barahunga mw’ijoro baciye mu nzira y’irembo hagati y’uruhome rugizwe na zibiri ruri iruhande y’umurima w’umwami+, mu gihe Abakaludaya+ bari irya n’ino, basugereje ico gisagara; maze umwami atangura kugenda+ yerekeje i Araba+. 5 Nuko inteko za gisirikare z’Abakaludaya+ zitangura kwoma inyuma umwami, maze zimuhambiriza+ mu biyaya vy’ubugaragwa vy’i Yeriko+; inteko za gisirikare ziwe zose zirasanzara zimuva i ruhande. 6 Maze bafata umwami+ hanyuma bamudugana ku mwami wa Babiloni i Ribula+, kugira ngo bamucire urubanza. 7 Abahungu ba Zedekiya babicira mu maso yiwe+, amaso ya Zedekiya na yo arayahumisha+, hanyuma amubohesha amapingu y’umujumpu+ araheza amujana i Babiloni+.

8 Mu kwezi kugira gatanu, ku musi ugira indwi w’ukwo kwezi, ari wo mwaka ugira cumi n’icenda+ w’Umwami Nebukadinezari umwami wa Babiloni, Nebuzaradani+ umukuru w’abacungera ubuzima, umusuku w’umwami wa Babiloni, ashika i Yeruzalemu+. 9 Maze aturira inzu ya Yehova+ n’inzu y’umwami+ n’amazu yose y’i Yeruzalemu+; aturiza umuriro n’inzu y’umuntu ahambaye wese+. 10 Maze inteko za gisirikare z’Abakaludaya zose uko zingana zari kumwe na nya mukuru w’abacungera ubuzima zisiturira hasi impome za Yeruzalemu, irya n’ino+. 11 Amasigarira y’abantu+ bari basigaye mu gisagara, n’abari bataye bakomokera ku mwami wa Babiloni, n’abandi bantu basigaye, Nebuzaradani umukuru w’abacungera ubuzima abatwara mu bunyagano+. 12 Mugabo bamwe mu bantu batobato+ bo muri ico gihugu, uwo mukuru w’abacungera ubuzima arabasigaza ngo babe abakozi bo mu mirima y’imizabibu n’abakora ibikorwa vy’umuruho+. 13 Za nkingi+ z’umujumpu zari mu nzu ya Yehova, na ya mashareti+ be na ca kiyaga c’umujumpu+ vyari mu nzu ya Yehova, Abakaludaya barabimenagura baraheza batwara umujumpu wavyo i Babiloni+. 14 Batwara n’ibigopo n’ibiyozo n’ibizimisho n’ibikombe n’ibikoresho+ vy’umujumpu vyose vyakoreshwa mu gikorwa. 15 Nya mukuru w’abacungera ubuzima atwara ibijamwo umuriro n’amabakure vyari bikozwe mu nzahabu itavanze+ n’ivyari bikozwe mw’ifeza itavanze+. 16 Nayo za nkingi zibiri, ca kiyaga kimwe, na ya mashareti Salomo yari yarakoreye inzu ya Yehova, uburemere bw’umujumpu bw’ivyo bikoresho vyose ntibwashobora kumenyekana+. 17 Inkingi imwe yose yari ifise amahagarara y’amatambwe cumi n’umunani+, kandi umutwe+ wari kuri yo wari uwo mu mujumpu; amahagarara y’uwo mutwe w’inkingi yari amatambwe atatu; kandi urusenga n’amakomamanga+ vyari irya n’ino kuri nya mutwe w’inkingi, vyose vyari ivyo mu mujumpu; inkingi igira kabiri yari ifise nk’ivyo nyene ku rusenga.

18 Vyongeye, wa mukuru w’abacungera ubuzima afata Seraya+ umukuru w’abaherezi na Zefaniya+ umuherezi agira kabiri be n’abarinzi b’imiryango+ batatu; 19 kandi mu gisagara afata umukozi wo ku kirimba umwe yagaba abarwanyi, n’abagabo batanu bo mu bishikira ku mwami, abo yasanze mu gisagara; n’umunyamabanga w’umukuru w’ingabo, uwakoranya abanyagihugu, n’abagabo mirongo itandatu bo mu banyagihugu bari mu gisagara+; 20 nuko Nebuzaradani+ umukuru w’abacungera ubuzima arabafata+, abajana ku mwami wa Babiloni i Ribula+. 21 Maze umwami wa Babiloni arabagarika+, abicira i Ribula mu gihugu ca Hamati+. Gutyo Yuda ija mu bunyagano ivuye ku butaka bwayo+.

22 Nayo abantu+ bari barasigajwe mu gihugu ca Yuda, abo Nebukadinezari umwami wa Babiloni yari yarasigaje, abagenera rero Gedaliya+ mwene Ahikamu+, Ahikamu mwene Shafani+, ngo abaganze. 23 Abakuru b’inteko za gisirikare bose+, bo hamwe n’ingabo zabo, bumvise ko umwami wa Babiloni yari yagenye Gedaliya, baca baza kuri Gedaliya i Mizipa+, abo na bo bakaba bari Ishimayeli mwene Netaniya na Yohanani mwene Kareya na Seraya mwene Tanihumeti Umunyanetofa na Yayazaniya umuhungu w’Umumayakati, bo hamwe n’ingabo zabo. 24 Maze Gedaliya arabarahira+, bo hamwe n’ingabo zabo, avuga ati: “Ntimutinye kuba abasuku b’Abakaludaya. Nimube mu gihugu, mukorere umwami wa Babiloni, bizoheza bibagendere neza+.”

25 Nuko mu kwezi kugira indwi+, Ishimayeli+ mwene Netaniya, Netaniya mwene Elishama, wo mu nda y’ingoma, araza ari kumwe n’abagabo cumi, maze bagarika Gedaliya+, ku buryo apfa, bica n’Abayuda be n’Abakaludaya bari kumwe na we i Mizipa+. 26 Inyuma y’ivyo abantu bose, kuva ku muto gushika ku wuhambaye, n’abakuru b’inteko za gisirikare, barahaguruka hanyuma binjira mu Misiri+; kuko bari batinye kubera Abakaludaya+.

27 Mu mwaka ugira mirongo itatu n’indwi Yehoyakini+ umwami wa Yuda ajanywe mu bunyagano, mu kwezi kugira cumi na kabiri, ku musi ugira mirongo ibiri n’indwi w’ukwo kwezi, Evili-merodaki+ umwami wa Babiloni, mu mwaka yabereyemwo umwami, asohora*+ Yehoyakini umwami wa Yuda mu nzu y’ibohero; 28 nuko amuvugisha neza, maze ashira intebe y’ubwami yiwe hejuru y’intebe z’ubwami z’abami bari kumwe na we i Babiloni+. 29 Yehoyakini akura impuzu z’ibohero ziwe+; nuko yama arira umukate+ imbere y’umwami imisi yose y’ubuzima bwiwe. 30 Nayo ku bijanye n’ingaburo yiwe+, yama ahabwa ingaburo ivuye ku mwami, ivyo yabwirizwa guhabwa ku musi ku musi, imisi yose y’ubuzima bwiwe.

Ni ukuvuga mwene wabo na Ahaziya.

Sayiri ni igiterwa kimeze nk’ingano.

Raba Inyongera ya 21.

Canke, “yera nka shelegi.” “Shelegi” ni ibintu vyera cane vy’ibivunjivunji bigwa nk’imvura.

Kabu imwe ni nk’ilitiro 1,22.

Raba Inyongera ya 21.

Seya yangana n’amalitiro 7,33.

Ni impfunyapfunyo ya Ramoti-gileyadi.

Raba Inyongera ya 21.

Ijambo ku rundi ni “umuntu wese yihagarika ku ruhome.” Iyo ni imvugo y’igiheburayo yerekeza ku bantu b’igitsina-gabo.

Ijambo ku rindi ni “yuzuza ukuboko kwiwe umuheto.”

Ijambo ku rindi ni “inzira y’inzu y’umurima.”

Ijambo ku rindi ni “uruvyaro rw’ubwami.”

Raba Inyongera ya 21.

Raba Inyongera ya 21.

Ijambo ku rindi ni “yorosha mu maso ha.”

Ni amatambwe y’ukuboko uciriye mu nkokora. Itambwe rimwe ni nka cm 44,5.

Kwari ukwezi guharurirwa ku mboneko.

Raba Inyongera ya 21.

Raba Inyongera ya 21.

Raba Inyongera ya 21.

Ijambo ku rindi ni “utugwi tw’inyenyeri twa zodiyaki.”

Raba Inyongera ya 21.

Raba Inyongera ya 21.

Ijambo ku rindi ni “aduza umutwe wa.”

    Ibitabu vy’ikirundi (1983-2026)
    Sohoka
    Injira
    • Ikirundi
    • Rungika
    • Uko vyoza bimeze
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Amasezerano agenga ikoreshwa
    • Ibijanye no kugumya ibanga
    • Gutunganya ibijanye no kugumya ibanga
    • JW.ORG
    • Injira
    Rungika